PL189528B1

PL189528B1 - Sposób i urządzenie do wytwarzania rozłożonego uzwojenia falistego

Info

Publication number: PL189528B1
Application number: PL98338831A
Authority: PL
Inventors: Sadik Sadiku
Original assignee: Elmotec Elektro Motoren Tech
Priority date: 1997-09-08
Filing date: 1998-09-02
Publication date: 2005-08-31
Also published as: CZ298057B6; AU745474B2; HUP0002878A3; KR20010023241A; RU2235406C2; US6601286B1; US6813825B2; BG104217A; SK286012B6; KR100538368B1; US20030024104A1; PL338831A1; EP1012951A1; DE19881314D2; HUP0002878A2; JP2001517055A; DE19739353A1; CN1269918A; CZ2000866A3; BG63958B1

Abstract

1. Sposób wytwarzania rozlozonego uzwojenia fali- stego, do silników elektrycznych lub generatorów, zwlaszcza o duzej liczbie biegunów, w którym pierwsza grupe cewek jednej fazy wytwarza sie faliscie na szablo- nie obrotowym wzgledem stalej dyszy doprowadzajacej druty i od niego przekazuje sie w kierunku osiowym do lezacego w tej samej plaszczyznie pojemnika na cewki, znamienny tym, ze po sciagnieciu koncentrycznej grupy cewek (50) miedzy szablonem (12) i pojemnikiem na cewki (38) doprowadza sie do wzglednego okresowego przestawienia o okreslony kat, po czym na szablonie (12) nawija sie kolejna koncentryczna grupe cewek (54) tej samej fazy z dolaczeniem zwojów uzwojenia (52) do poprzedniej grupy cewek (50) i sciaga sie do pojemnika na cewki (38). 6. Urzadzenie do wytwarzania rozlozonego uzwoje- nia falistego, do silników elektrycznych lub generato- rów, zwlaszcza o duzej liczbie biegunów, zawierajace posiadajace obwód o przekroju falistym i ruchome promieniowo zewnetrzne elementy formujace, szablon napedzany obrotowo w dwóch kierunkach wzgledem nieruchomej dyszy prowadzacej druty, umieszczony wspólosiowo z szablonem okreslony pojemnik na cewki i zgarniacz do przenoszenia wytworzonych na szablonie falistych cewek lub grup cewek na pojemnik cewek, znamienne tym, ze pojemnik na cewki (38) ma elemen- ty napedowe do synchronicznego z szablonem (12) napedu obrotowego. Fig. 1 PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania rozłożonego uzwojenia falistego do silników elektrycznych lub generatorów, zwłaszcza o dużej liczbie biegunów oraz urządzenie do wytwarzania rozłożonego uzwojenia falistego do silników elektrycznych lub generatorów, zwłaszcza o dużej liczbie biegunów.

W prostych, nie rozłożonych uzwojeniach falistych, takich jak na przykład przedstawiony na fig. 1 europejskiego dokumentu patentowego EP 0226550 B1, każda faza jest pojedynczym falistym przewodem fazowym cewki, który posiada wtedy w statorze taką samą liczbę zwojów wprowadzonych w żłobki statora jak i w czołowych częściach uzwojenia statora. Jest to niekorzystne dlatego, że w trzech umieszczonych w statorze fazach powstają skrzyżowania przewodów, które niepotrzebnie powiększają czołową część uzwojenia i przez to, pominąwszy inne niedogodności, nie dopuszczają zwłaszcza do wysokiego współczynnika wypełnienia. Dlatego, z zasady przedkłada się nad inne tak zwane uzwojenie rozłożone, w którym od189 528 cinki drutu, znajdujące się w żłobku statora, na każdej czołowej stronie statora częściowo biegną w jednym kierunku obwodowym, a częściowo w drugim kierunku obwodowym (patrz niemiecki dokument patentowy DE 2921114, fig. 2). Zatem części czołowe uzwojenia jednej fazy są rozłożone i tworzą razem z innymi, tak samo rozłożonymi fazami, stosunkowo wąską część czołową uzwojenia.

Gdy uzwojenie faliste, na przykład według niemieckich dokumentów patentowych DE 2351952 B2 lub DE 3120865 Al jest nawinięte wstępnie zasadniczo na okrągło, wtedy nadaje mu się w przekroju poprzecznym kształt gwiazdowy lub falisty i następnie zostaje ono ściągnięte. Można wprawdzie wytwarzać także dwuwarstwowe uzwojenia faliste, ale obydwie warstwy nie mogą być nawijane jedna na drugiej bez przerwy w drucie, lecz po ściągnięciu, przy którym zachodzi sytuacja pokazana w niemieckim dokumencie patentowym DE 3522085 C2, są łączone ze sobą za pomocą tak zwanego połączenia zwojów uzwojenia.

Wreszcie, dzięki niemieckiemu dokumentowi patentowemu DE 4244488 Cl jest już także znane wytwarzanie koncentrycznych uzwojeń falistych za pomocą dyszy nawojowej obiegowej względem stałego szablonu i jak opisano wytwarzanie także rozłożonego uzwojenia bez przerwy w drucie. To ostatnie jest jednak możliwe tylko za pomocą, nie przedstawionego w publikacji, kosztownego urządzenia do ciągnięcia wzdłużnego, ponieważ przy nawijaniu drugiej grupy cewek jest wymagane przytrzymanie końca już ściągniętej pierwszej grupy cewek za pomocą urządzenia do ciągnięcia wzdłużnego.

W tym sposobie, pominąwszy wymagane kosztowne urządzenie do ciągnięcia wzdłużnego, występuje ta niedogodność, że cewki nawija obiegająca dysza nawojowa. Wskutek tego, procesowi nawijania mogą być poddane najwyżej dwa równoległe druty nawojowe. To ograniczenie powstaje w wyniku tego, że obiegająca dysza nawojowa jest przędzarką skrzydełkową z kilkoma kierownicami drutu nawojowego.

Dla generatorów jest wymagane wytwarzanie za pomocą więcej niż dwóch równoległych uzwojeń i dlatego znane urządzenie sięga granic swoich możliwości, które powstają już przy dwukrotnych równoległych skrzyżowaniach w przędzarce skrzydełkowej i na szablonie, ponieważ wywierają one wpływ na wprowadzenie i na rozłożenie uzwojenia w czołowej części.

Celem wynalazku jest opracowanie sposobu i urządzenia nadającego się do jego przeprowadzenia, które pozwolą na wytwarzanie z krótkim taktem pracy rozłożonego uzwojenia, z połączeniem zwojów uzwojenia między grupami cewek i przetwarzanie kilku równoległych drutów.

Sposób wytwarzania rozłożonego uzwojenia falistego do silników elektrycznych lub generatorów, zwłaszcza o dużej liczbie biegunów, w którym pierwszą grupę cewek jednej fazy wytwarza się faliście na szablonie obrotowym względem stałej dyszy doprowadzającej druty i od niego przekazuje się w kierunku osiowym do leżącego w tej samej linii pojemnika na cewki, polega według wynalazku na tym, że po ściągnięciu koncentrycznej grupy cewek między szablonem i pojemnikiem na cewki doprowadza się do względnego okresowego przestawienia o określony kąt, po czym na szablonie nawija się kolejną koncentryczną grupę cewek tej samej fazy z dołączeniem zwojów uzwojenia do poprzedniej grupy cewek i ściąga się do pojemnika na cewki.

Korzystnie, następną grupę cewek nawija się przeciwnie do kierunku poprzedniej grupy cewek.

Korzystnie, podczas obracania szablonu wyciąga się kilka równoległych drutów z dyszy prowadzącej druty, przy czym zwłaszcza podczas nawijania każdej kolejnej grupy cewek, szablon i pojemnik na cewki obraca się synchronicznie.

Korzystnie, pierwszą grupę cewek przytrzymuje się przytrzymywaczem w pojemniku na cewki tak długo, aż zostanie nawinięta druga grupa cewek.

Urządzenie do wytwarzania rozłożonego uzwojenia falistego do silników elektrycznych lub generatorów, zwłaszcza o dużej liczbie biegunów, zawierające posiadający obwód o przekroju falistym i ruchome promieniowo zewnętrzne elementy formujące, szablon napędzany obrotowo w dwóch kierunkach względem nieruchomej dyszy prowadzącej druty, umieszczony współosiowo z szablonem określony pojemnik na cewki i zgarniacz do przenoszenia wytworzonych na szablonie falistych cewek lub grup cewek na pojemnik cewek, charakteryzuje się

189 528 według wynalazku tym, że pojemnik na cewki ma elementy napędowe do synchronicznego z szablonem napędu obrotowego.

Korzystnie, pojemnik na cewki ma gwiazdę wprowadzającą, sprzęgniętą z trzpieniem zabierającym napędzanym napędem obrotowym szablonu.

Korzystnie, do przytrzymywania pierwszej cewki lub grupy cewek w pojemniku na cewki urządzenie ma przytrzymywacz, który za pomocą krzywki jest przesuwny pomiędzy promieniowo wewnętrznym położeniem spoczynkowym i promieniowo zewnętrznym położeniem czynnym.

Dzięki rozwiązaniu według wynalazku, po zdjęciu koncentrycznej grupy cewek, między szablonem i pojemnikiem na cewki następuje względne okresowe przestawienie o określony kąt i w związku z tym na szablonie nawija się kolejną koncentryczną grupę cewek tej samej fazy z połączeniem zwojów uzwojenia dla powyższej grupy cewek i dopiero ściąga się ją do pojemnika na cewki.

Wynalazek ma tę zaletę, że nawijanie drugiej grupy cewek następuje bez kosztownego urządzenia do ciągnięcia wzdłużnego, ponieważ koniec pierwszej grupy cewek po ściągnięciu prowadzi się na bok krzywki szablonu tak, że przy nawijaniu drugiej grupy cewek drut nawojowy jest zabierany przez szablon. W ustalonych przypadkach, zwłaszcza przy cieńszych drutach jest wymagane, żeby przytrzymywacz, już nawiniętą, pierwszą grupę cewek przytrzymywał w pojemniku cewek w takim położeniu, aby podczas nawijania drugiej grupy cewek, drut nawojowy był ciągnięty nie z pojemnika na cewki, lecz tylko z dyszy prowadzącej druty.

Kolejna zaleta polega na tym, że wymagane, zwłaszcza dla statorów generatorów, kilka równoległych drutów, na przykład cztery równoległe druty, mogą być przetworzone w ten sposób, że pomiędzy pojedynczymi drutami nie powstają skrzyżowania, ponieważ pojedyncze druty z bębnów drutu zapasowego doprowadza się za pomocą dyszy prowadzącej druty bezpośrednio do szablonu. Wynalazek umożliwia także przetwarzanie wielokrotnie równoległych drutów, na przykład wymaganych czterech równoległych drutów.

Wynalazek umożliwia też to, że jedna faza daje się rozłożyć na więcej niż dwie grupy cewek. To może oznaczać, że na przykład jedna faza jest rozłożona na sześć grup cewek. W tym wykonaniu przedłuża się wprawdzie takt pracy, ale powstaje lepsze rozłożenie czołowej części uzwojenia. Nie zmienia to możliwości, że sześć grup cewek nawija się z połączeniem zwojów uzwojenia. Osiąga się to dzięki temu, że podczas nawijania, w danym przypadku drugiej grupy cewek, szablon i pojemnik na cewki obracają się synchronicznie, a zatem także nawinięte grupy cewek, które są odkładane do pojemnika na cewki. Obracanie synchroniczne następuje za pomocą usytuowanego centralnie, wychodzącego z szablonu trzpienia zabierającego, który jest połączony z gwiazdą wprowadzającą i razem z nią jest obracany za pomocą napędu szablonu.

Przedmiot wynalazku w przykładach wykonania jest uwidoczniony na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia urządzenie do nawijania uzwojenia falistego i pojemnik na cewki z grupą cewek, fig. 2 - takie samo urządzenie jak na fig. 1, jednakże z dwiema grupami cewek, fig. 3 - przekrój poprzeczny urządzenia z fig. 1, fig. 4 - przekrój poprzeczny urządzenia z fig. 2 i fig. 5 - schemat połączeń dwóch grup cewek.

Na figurze 1 i na figurze 2 przedstawiono w przekroju podłużnym wariant wykonania wynalazku. Nawijarka 10 składa się z szablonu 12 i części kształtujących 14, 16 i 18, które są wykonane jako obracane wokół wspólnej osi 20 za pomocą, nie przedstawionego bliżej, silnika i dyszy prowadzącej druty 22, która jest umieszczona na stałe. W osi 20 nawijarki 10 jest umieszczony obracany synchronicznie z szablonem 12 trzpień zabierający 32, który z pojemnikiem na cewki 38 tworzy złącze kształtowe. Na trzpieniu zabierającym 32 jest zamocowana krzywka 34, która steruje przytrzymywaczem 36 cewek.

W przykładzie, pojemnik na cewki 38 składa się z pojedynczych, umieszczonych na obwodzie koła płytek wprowadzających 40, między którymi są utworzone szczeliny, które mieszczą nawinięte na gotowo cewki. W środku płytek wprowadzających 40 jest umieszczona gwiazda wprowadzająca 44, która jest połączona z trzpieniem zabierającym 32. Kompletny pojemnik na cewki 38 jest podparty obrotowo za pomocą łożyska 46 względem nie pokazanej obudowy i za pomocą silnika napędowego 48 daje się okresowo przestawiać w inne położenie

189 528 kątowe względem szablonu 12. Także jest możliwe dokonywanie okresowego przestawienia pojemnika na cewki 38 o określony kąt za pomocą trzpienia zabierającego 32.

Na figurze 1 przedstawiono pierwszą grupę cewek 50 nawiniętą już i zdjętą z szablonu 12 do pojemnika na cewki 38 z połączeniem zwojów uzwojenia 52 do dyszy prowadzącej druty 22.

Na figurze 2 pokazano tę samą ilustrację co na fig. 1, jednakże z drugą grupą cewek 54, przy czym podczas nawijania drugiej grupy cewek 54 połączenie zwojów uzwojenia 52 między dwiema grupami cewek 50 i 54 jest łączone w całość automatycznie, bez tworzenia niepotrzebnej długości.

Na figurze 3 i na figurze 4 przedstawiono przekrój poprzeczny urządzenia z fig. 1 i z fig. 2 i pokazano zwłaszcza, że między dyszą prowadzącą druty 22 i szablonem 12 jest umieszczony nóż odcinający 24 i głowica doprowadzająca drut 26, która w danym przypadku doprowadza początek drutu nawojowego 28 do urządzenia mocującego 30 na szablonie 12.

W przypadku służącym za przykład, szablon 12 składa się z sześciu zwróconych na zewnątrz krzywek, przy czym części kształtujące 14, 16 i 18 składają się z sześciu zwróconych do wewnątrz krzywek. Elementy kształtujące 14, 16 i 18 są sterowane za pomocą nie pokazanej prowadnicy krzywoliniowej. Chodzi o to, że elementy kształtujące 16 i 18 są dodatkowo swobodnie sterowane za pomocą nie pokazanych oddzielnych napędów.

Na figurze 3 przedstawiono początek drutu nawojowego 28 i koniec 6 pierwszej grupy cewek 50.

Na figurze 4 przedstawiono, założony na krzywkę szablonu 12, koniec 56 pierwszej grupy cewek 50, który jednocześnie jest początkiem dla drugiej grupy cewek 54 i końcem 58 dla drugiej grupy cewek 54.

Na figurze 5 pokazano tylko nawinięty układ połączeń grup cewek 50 i 54, przy czym w celu lepszego objaśnienia pierwsza grupa cewek 50 jest przedstawiona w komplecie, a druga grupa cewek 54 jest przedstawiona tylko w połowie.

Za pomocą fig. 5 można bliżej opisać wspomniany już cel wynalazku. Jak wiadomo, gdyby nawijało się tylko pierwszą grupę cewek 50 uzwojenia falistego i gdyby się ją wprowadzało w stator, wtedy czołowe części uzwojenia posiadałyby taką samą liczbę zwojów jak liczba drutów znajdujących się w żłobku.

Ale, gdy nawija się tak zwane „uzwojenie rozłożone”, przepoławia się w ten sposób liczbę zwojów jednej fazy i nawija się pierwszą grupę cewek 50 z połową zwojów i następnie za pomocą połączenia zwojów uzwojenia drugiej grupy cewek 54 z drugą połową zwojów w ten sposób, że po wprowadzeniu tej fazy w żłobki powstaje wymagana liczba drutów, ale zwoje w czołowych częściach uzwojeń są rozdzielone po połowie. Przynosi to tę korzyść, że czołowe części uzwojeń nie są nakładane tak duże jak przy pojedynczym uzwojeniu falistym i mają one silniejszy wpływ, gdy w stator wprowadza się trzy fazy.

Poniżej zostanie opisane funkcjonowanie sposobu i urządzenia według wynalazku.

Na figurze 3 pokazano początek drutu nawojowego 28, który za pomocą dyszy prowadzącej druty 22 prowadzi się do głowicy doprowadzającej drut 26. Głowica doprowadzająca drut 26 przesuwa się z początkiem drutu 28 za pomocą nie pokazanego napędu, prowadzi go do szablonu 12 i przekazuje go urządzeniu mocującemu 30. W związku z tym, szablon 12 obraca się razem z elementami kształtującymi 14, 16 i 18 w kierunku ruchu wskazówek zegara i nawija pierwszą grupę cewek 50 z połową zwojów potrzebnych dla jednej fazy. Po wykonanym nawijaniu pierwszej grupy cewek 50 najpierw zakańcza się jej koniec 56, jak pokazano na fig. 3. W związku z tym element kształtujący 16 dosuwa się w kierunku promieniowym tylko do środka w jego położenie końcowe i kładzie koniec na płytkach wprowadzających 40. Zatem pierwsza grupa cewek 50 jest nawinięta i szablon 12 może zagłębić się w pojemniku na cewki 38 i grupę cewek 50 ściąga się z szablonu 12 za pomocą zgarniacza 60.

W celu nawinięcia drugiej grupy cewek 54, szablon 12 musi wyjechać z pojemnika na cewki 38 aż do pozycji nawijania blisko nad płytkami wprowadzającymi 40, aby w końcu za pomocą silnika napędowego okresowo przestawić pojemnik na cewki 3 o podziałkę biegunową względem szablonu 12.

W tym przykładzie jest to 30° w kierunku przeciwnym do kierunku wskazówek zegara tak, że koniec 56 jest umieszczony, jak można zobaczyć na fig. 4. Ten koniec 56 jest teraz dla

189 528 drugiej grupy cewek 54 początkiem, który teraz prowadzi skośnie od pojemnika na cewki 38 do dyszy prowadzącej druty 22, jak można zauważyć na fig. 1. W celu lepszego zabierania drutu nawojowego podczas nawijania, szablon 12 można opuścić w obszar płytek wprowadzających 40 aż nad pierwszą grupę cewek 50, przy czym elementy kształtujące 14, 16 i 18 pozostają w ich położeniu nad płytkami wprowadzającymi 40.

Ponieważ takie ukośne doprowadzenie drutu prowadzi także nad bokiem krzywki szablonu 12 jest teraz łatwe, aby podczas nawijania drugiej grupy cewek 54 zabierać drut nawojowy z szablonu 12.

Przed nawijaniem trzpień zabierający 32 wjeżdża jednakże najpierw w gwiazdę wprowadzającą 44 i sprzęga się tam za pomocą złącza kształtowego, aby przy obracaniu szablonu 12 wspólnie z nim obracać synchronicznie pojemnik na cewki 38. Wspólne synchroniczne obracanie pojemnika na cewki 38 z szablonem 12 może nastąpić także już przy nawijaniu pierwszej grupy cewek 50. Przed nawijaniem drugiej grupy cewek 54 w ustalonych przypadkach jest wymagane, że przytrzymywacz 36 już nawiniętą pierwszą grupę cewek 50 przytrzymuje w pojemniku na cewki 38 i w takim położeniu, aby podczas nawijania drugiej grupy cewek 5 drut nawojowy pociągnąć nie z pojemnika na cewki 38, lecz tylko z dyszy prowadzącej druty 22. Przytrzymywacz 36, który po nawinięciu drugiej grupy cewek 54 znajduje się między pierwszą i drugą grupą cewek, wokół punktu obrotu 62 wysterowuje się za pomocą krzywki 34 w wewnętrzną wolną przestrzeń. To wysterowanie przytrzymywacza 36 obrazowo jest pokazane po lewej stronie od linii środkowej na fig. 1 i na fig. 2. Jednostka dźwigowa 64 jest sterowalna w ten sposób, że pierwsza grupa cewek 50 jest utrzymywana w pożądanej pozycji poniżej górnej krawędzi płytek wprowadzających 40 i przytrzymywacza 36 w ten sposób, że jest zagwarantowane niezawodne nawijanie drugiej grupy cewek 54.

Jak już wspomniano koniec 56, a więc początek dla drugiej grupy cewek 54, znajduje się po okresowym przestawieniu o określony kąt pojemnika na cewki 38, jak można to zobaczyć na fig. 1 i na fig. 4. Teraz szablon 12 razem z pojemnikiem na cewki 38 obraca się przeciwnie do kierunku ruchu wskazówek zegara i dzięki temu wyciąga drut nawojowy z dyszy prowadzącej druty 22 i odkształca go w drugą falist;ą grupę cewek 54.

Po nawijaniu, jak pokazano na fig. 4, koniec 5 drugiej grupy cewek 54 znajduje się przed elementem kształtującym 18. Teraz element kształtujący 18, za pomocą nie pokazanego napędu porusza się w kierunku promieniowym do środka w jego położenie końcowe tak, że koniec 58 za pomocą płytek wprowadzających 40 zagina się. Zatem także druga grupa cewek 54 jest nawinięta na gotowo.

Ponieważ druga grupa cewek 54 została przesunięta biegunowo i nawinięta przeciwbieżnie wobec pierwszej grupy cewek 50, po ściągnięciu drugiej grupy cewek 54 powstaje w pojemniku na cewki 38 schematyczny obraz uzwojeń, jaki przedstawiono na fig. 5. Dzięki temu, podczas nawijania drugiej grupy cewek 54 połączenie zwojów uzwojenia 52 między dwiema grupami cewek 50 i 54 jest łączone w całość automatycznie, bez tworzenia niepotrzebnej długości. Wreszcie, gdy koniec 58 został odcięty za pomocą noża odcinającego 24, trzpień zabierający 32 musi wysunąć się z pojemnika na cewki 38. Teraz pojemnik na cewki 38, na przykład za pomocą nie pokazanego stołu obrotowego, z położenia nawijania można obrócić na zewnątrz i nowy pojemnik cewek obrócić do wewnątrz. Przy wysuwaniu trzpienia centralnego 32 jest zabierana jednocześnie krzywka 34 i dzięki temu przytrzymywacz 36 odchyla się do wewnątrz tak, że odblokowuje on grupy cewek.

Za pomocą tego urządzenia według wynalazku można nawijać też druty wielokrotnie równoległe.

Oczywiście, za pomocą połączenia zwojów uzwojenia mogłyby dołączyć do poprzednio nawiniętych niezliczone kolejne grupy cewek. Jest to wtedy tylko sprawa rozmieszczenia grup cewek w statorze. Im bardziej faza jest rozłożona na grupy cewek, tym lepsze jest rozłożenie czołowej części uzwojenia; jednakże na skutek częstego okresowego przestawiania szablonu 12 o określony kąt względem pojemnika na cewki 8 odbija się to negatywnie na takcie pracy.

189 528

32 10

Fig. 2

189 528

U 60 30 18 26 28 22 24

14 60 12 14 12 60

Fig. 3

189 528

14 60 28 18 58 56 22 24

60 12 14 12 60

Fig. 4

189 528

Fig. 5

189 528

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania rozłożonego uzwojenia falistego, do silników elektrycznych lub generatorów, zwłaszcza o dużej liczbie biegunów, w którym pierwszą grupę cewek jednej fazy wytwarza się faliście na szablonie obrotowym względem stałej dyszy doprowadzającej druty i od niego przekazuje się w kierunku osiowym do leżącego w tej samej płaszczyźnie pojemnika na cewki, znamienny tym, że po ściągnięciu koncentrycznej grupy cewek (50) między szablonem (12) i pojemnikiem na cewki (38) doprowadza się do względnego okresowego przestawienia o określony kąt, po czym na szablonie (12) nawija się kolejną koncentryczną grupę cewek (54) tej samej fazy z dołączeniem zwojów uzwojenia (52) do poprzedniej grupy cewek (50) i ściąga się do pojemnika na cewki (38).
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że następną grupę cewek (54) nawija się przeciwnie do kierunku poprzedniej grupy cewek (50).
3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że podczas obracania szablonu (12) wyciąga się kilka równoległych drutów z dyszy prowadzącej druty (22).
4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że podczas nawijania każdej kolejnej grupy cewek (54) szablon (12) i pojemnik na cewki (38) obraca się synchronicznie.
5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że pierwszą, grupę cewek (50) przytrzymuje się przytrzymywaczem (36) w pojemniku na cewki (38) tak długo, aż nawinie się druga grupa cewek (54).
6. Urządzenie do wytwarzania rozłożonego uzwojenia falistego, do silników elektrycznych lub generatorów, zwłaszcza o dużej liczbie biegunów, zawierające posiadające obwód o przekroju falistym i ruchome promieniowo zewnętrzne elementy formujące, szablon napędzany obrotowo w dwóch kierunkach względem nieruchomej dyszy prowadzącej druty, umieszczony współosiowo z szablonem określony pojemnik na cewki i zgarniacz do przenoszenia wytworzonych na szablonie falistych cewek lub grup cewek na pojemnik cewek, znamienne tym, że pojemnik na cewki (38) ma elementy napędowe do synchronicznego z szablonem (12) napędu obrotowego.
7. Urządzenie według zastrz. 6, znamienne tym, że pojemnik na cewki (38) ma gwiazdę wprowadzającą (44), sprzęgniętą z trzpieniem zabierającym (32) napędzanym napędem obrotowym szablonu (12).
8. Urządzenie według zastrz. 6 albo 7, znamienne tym, że do przytrzymywania pierwszej cewki lub grupy cewek (50) w pojemniku na cewki (38) ma przytrzymywacz (36), który za pomocą krzywki (34) jest przesuwny pomiędzy promieniowo wewnętrznym położeniem spoczynkowym i promieniowo zewnętrznym położeniem czynnym.