PL169689B1

PL169689B1 - Sposób wykladania czlonów rurowych wykladzina z wprowadzaniem jej pod róznymi katami PL PL

Info

Publication number: PL169689B1
Application number: PL92300590A
Authority: PL
Inventors: Jim S Mcmillan; Simon A Tarsha
Original assignee: Pipe Rehab Int Inc
Priority date: 1991-01-22
Filing date: 1992-01-21
Publication date: 1996-08-30
Also published as: EP0568627A1; US5340524A; ATE152666T1; NO932618L; AU1251092A; EP0568627B1; DE69219586D1; HUT64891A; AU667466B2; HU216603B; SK77593A3; WO1992012844A1; CZ147993A3; IL100728A0; PL300590A1; US5645784A; NO932618D0; BR9205479A; DK0568627T3; CA2100968A1

Abstract

1 . Sposób w ykladania czlonów rurow ych w ykla- dzina z w prow adzaniem jej pod róznym i katam i, wyko- n a n a z elastom erycznego m aterialu, m ajaca srednice zew netrzna, k tóra pierw otnie je s t w ieksza niz srednica w ew netrzna czlonu rurowego, polegajacy n a redukcji srednicy odcinka w ykladziny do wielkosci pozwalajacej n a w prowadzenie do czlonu rurowego, przez zm iane ksztaltu wykladziny n a inny niz kolisty w przekroju poprzecznym oraz ew entualnie zm ianie kierunku jej prow adzenia, a n astepnie przyw róceniu wykladzinie k sztaltu kolistego w przekroju poprzecznym przez pod- daw anie jej oddzialyw aniu rolkowych elem entów k sztal- tu ja c y c h , b ezp o sred n io przed w prow adzeniem do czlonu rurowego, w którym nastep u je zwiekszenie sred - nicy wykladziny, znam ien n y tym , ze dokonuje sie zm niejszenia srednicy wykladziny rurowej (11) przez poddanie jej oddzialyw aniu zestaw u (37, 57, 59, 61, 63) rolek redukujacych (41, 4 3 , 45, 47), obejm ujacych zasadniczo caly obwód wykladziny rurowej (11), a przed zm ianam i kierunków przebiegu tej wykladziny rurowej zm ienia sie jej k sztalt kolowy, w przekroju poprzecznym , n a eliptyczny, za pom oca zestaw u (65, 84, 85) rolek ksztaltujacych (67, 69) F I G . 1 PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wykładania członów rurowych wykładziną z wprowadzaniem jej pod różnymi kątami, a w szczególności wykładania rurociągów chemicznych syntetyczną wykładziną, która jest doprowadzana wzdłuż drogi pod zmieniającym się kątem do wnętrza rurociągu i jest mocowana wewnątrz rury bez konieczności stosowania ciepła, podciśnienia lub chemicznych środków spajających.

Rury do transportowania płynów często podlegają uszkodzeniom, korozji i innym warunkom, które szkodzą żywotności rury lub płynom transportowanym poprzez rurę. Problem ten występuje szczególnie ostro w wielu przemysłowych procesach chemicznych, w których rurociągami transportowane są kaustyczne chemikalia. Nowoczesne zakłady chemiczne często zawierają kilometry rurociągów podlegających korozji i uszkodzeniom. Rurociągi wymagające wyłożenia mogą być zakopane pod ziemią, umieszczone nad ziemią lub w stojakach magazynowych.

Inne rurociągi chemiczne, których dotyczy rozwiązanie według niniejszego wynalazku, to rury kanalizacyjne, sieci wodociągowe lub sieci gazowe, gdzie czynniki zewnętrzne, takie jak korzenie roślin, często przedostają się poprzez ściankę rury i wchodzą do wnętrza rury, szkodząc przez to całości rury. Inne czynniki, takie jak różnice ciśnień wewnątrz i na zewnątrz rury, erozja lub ruchy ziemi mogą powodować nieszczelności w rurociągu, które trzeba naprawiać. Jeżeli potrzebne jest odkopywanie, rozłączanie, wymiana i ponowne napełnianie rurociągu, operacja

169 689 taka jest zwykle czasochłonna i kosztowna. Alternatywnym rozwiązaniem jest zastosowanie wewnętrznego wyłożenia rurociągu, aby zlikwidować problemy z nieszczelnością.

Chociaż dla celów ochronnych jest znane stosowanie wkładek plastikowych, to jednak wymagają one kłopotliwych i trudnych procedur skutecznego ich instalowania, a zwłaszcza uszczelniania ich względem ścianki rury.

Opis patentowy USA nr 3 494 813 ujawnia sposób instalowania wykładziny z tworzywa sztucznego w rurze przy użyciu podciśnienia wciągającego wykładzinę w rurę i zapewniającego szczelne, ciasne sprzężenie pomiędzy wykładziną a ścianką rury.

Opis patentowy USA nr 1 708 141 dotyczy sposobu wykładania rury wykładziną elastomeryczną, przy którym wykładzina jest przepychana przez ciągadło zmniejszające wymiar i powlekana klejem.

Opis patentowy USA nr 3 462 825 ujawnia natomiast sposób wykładania członu rurowego wykładziną fluorowęglanową o początkowej średnicy zewnętrznej większej niż średnica wewnętrzna członu rurowego. Wykładzinę umieszcza się w członie rurowym przez uchwycenie jednego końca wykładziny i przeciągnięcie jej przez ciągadło zmniejszające wymiar, a następnie wprowadzenie do wnętrza członu rurowego, po czym wykładzina jest uwalniana i umożliwia się jej rozszerzenie do sprzężenia z wewnętrzną ścianką członu rurowego.

Brytyjskie zgłoszenie patentowe nr GB 2 084 686 przedstawia sposób wykładania rur kanalizacyjnych, zgodnie z którym wykładzinę przepycha się przez zmniejszające wymiar walce i wprowadza w rurę, przy czym stosuje się ciepło, by spowodować z powrotem zwiększenie wymiaru wykładziny. Ponieważ wykładzina jest wprowadzana w przybliżeniu liniowo w rurę podziemną, konieczne jest wykopanie otworu o odpowiednio dużych gabarytach w powierzchni ziemi dla wprowadzania wykładziny we wnętrze rury.

W brytyjskim opisie patentowym nr GB 2 227 543 A jest ujawnione urządzenie do wprowadzania w podziemne rurociągi elementów rurowych, w którym ciągły odcinek polietylenowej wykładziny rurowej jest odwijany z bębna i prowadzony najpierw w kierunku poziomym, następnie dokonywana jest zmiana kierunku jej przemieszczania tak, ze prowadzonajest skośnie w dół przez przestrzeń studzienki kanalizacyjnej, po czym ponownie dokonywana jest zmiana jej kierunku przemieszczania się na zgodny z kierunkiem rurociągu podziemnego w celu wprowadzenia tej wykładziny rurowej do wewnątrz tego rurociągu. Dla realizacji zmiany kierunku przebiegu wykładziny rurowej oraz deformacji wykładziny rurowej, w celu dostosowania jej wymiaru zewnętrznego do średnicy wewnętrznej rurociągu podziemnego, urządzenie zawiera dwa zestawy elementów kierujących i odkształcających, każdy złożony z kuli odkształcającej, usytuowanej po wewnętrznej stronie przebiegu wykładziny rurowej, i rolki odkształcającej, usytuowanej po zewnętrznej stronie przebiegu tej rury wykładzinowej w miejscu, gdzie zmienia ona kierunek swego biegu W efekcie działania obu zestawów elementów kierujących i odkształcających wykładzina rurowa przyjmuje w przekroju poprzecznym kształt zbliżony do litery U, albo też w przypadku zastosowania elementów kierujących i odkształcających w postaci kul, wykładzina ta przyjmuje w przekroju poprzecznym zarys zbliżony do ósemki. Bezpośrednio przed wprowadzeniem wykładziny rurowej do rurociągu jest ona ponownie formowana przez działanie trzeciego zestawu walców i kul, doprowadzających tę wykładzinę do postaci cylindrycznej o średnicy zewnętrznej pozwalającej na jej wprowadzanie do rurociągu podziemnego, przy czym konieczne jest stosowanie ciśnienia lub środków podgrzewających, by doprowadzić wykładzinę rurową do kształtu kołowego w przekroju poprzecznym.

Żadne z powyższych rozwiązań nie zapewnia w efekcie dogodnego w stosowaniu sposobu wykładania członu rurowego syntetyczną wykładziną, w którym głównym mechanizmem mocowania wykładziny wewnątrz członu rurowego byłby promieniowy nacisk wywierany na człon rurowy przez syntetyczną wykładzinę, która jest w stanie obwodowego sprężenia w otaczającym ją członie rurowym podczas instalowania.

Zadaniem wynalazku jest zatem opracowanie sposobu wykładania rurociągów chemicznych lub innych, przy którym wykładzinę instaluje się bez użycia chemicznych środków spajających i bez stosowania ciepła lub podciśnienia, wymagającego minimum wykopów w powierzchni ziemi wokół punktu wprowadzania wykładziny we wnętrze rury, oraz umożliwia4

169 689 jącego prowadzenie wykładziny w różnych orientacjach kątowych w kierunku do wnętrza wykładanego rurociągu.

Zgodnie z wynalazkiem sposób wykładania członów rurowych wykładziną z wprowadzaniem jej pod różnymi kątami, wykonaną z elastomerycznego materiału, mającą średnicę zewnętrzną, która pierwotnie jest większa niż średnica wewnętrzna członu rurowego, polegający na redukcji średnicy odcinka wykładziny do wielkości pozwalającej na wprowadzenie do członu rurowego, przez zmianę kształtu wykładziny na inny niż kolisty w przekroju poprzecznym oraz ewentualnie zmianie kierunku jej prowadzenia, a następnie przywróceniu wykładzinie kształtu kolistego w przekroju poprzecznym przez poddawanie jej oddziaływaniu rolkowych elementów kształtujących, bezpośrednio przed wprowadzeniem do członu rurowego, w którym następuje zwiększenie średnicy wykładziny, polega na tym, że dokonuje się zmniejszenia średnicy wykładziny rurowej przez poddanie jej oddziaływaniu zestawu rolek redukujących, obejmujących zasadniczo cały obwód wykładziny rurowej, a przed zmianami kierunków przebiegu tej wykładziny rurowej zmienia się jej kształt kołowy, w przekroju poprzecznym, na eliptyczny, za pomocą zestawu rolek kształtujących. Wykładzina rurowa przed wprowadzeniem jej w człon rurowy ma stosunek średnicy zewnętrznej do wewnętrznej taki sam jak przed jej odkształceniem. Jako syntetyczny elastomer wykładziny rurowej stosuje się poliolefinę, przy czym korzystnie jako poliolefinę stosuje się polietylen. W zestawach rolek redukujących stosuje się rolki redukujące o powierzchniach roboczych obejmujących cały obwód wykładziny rurowej, przy czym osie obrotu rolek redukujących orientuje się w kierunkach prostopadłych do podłużnej osi symetrii wykładziny rurowej. Korzystnie, w sposobie według wynalazku powoduje się co najmniej dwukrotnie zmianę kierunku przebiegu eliptycznie uformowanej wykładziny rurowej przez przepuszczenie jej przez zestawy lub zestawy elementów kierujących.

Rozwiązanie według wynalazku wykazuje kilka zalet. Ponieważ właściwości odwracalnej rozszerzalności lub pamięci kształtu materiału wykładziny rurowej są znane, wykładzina ta powraca do uprzednio określonego rozmiaru, aby wypełnić i dopasować się do wewnętrznej średnicy rurowego członu bez stosowania ciepła lub chemicznych środków spajających. Stosowanie rolek kształtujących w celu nadawania początkowo cylindrycznej wykładzinie kształtu zasadniczo eliptycznego ułatwia, jak się okazało, wprowadzania pod kątem, łącznie ze zmianą kierunku o 90° na drodze wykładziny rurowej wprowadzanej w wykładany nią człon rurowy. Przez odpowiednie ukształtowanie i zwymiarowanie zestawu walców zmniejszających pierwotny stosunek średnic wykładziny można utrzymać w takiej samej wartości, gdy średnice te są zmniejszone, tak że uzyskuje się bardziej liniowe wydłużenie wykładziny. Ponieważ uzyskuje się prawie dokładnie liniowe rozszerzenie wykładziny, można uzyskać bardziej równomierny styk z wewnętrzną średnicą członu rurowego, gdy wykładzina z powrotem rozszerza się swobodnie od stanu mechanicznie spowodowanych naprężeń. Ponieważ wykładzina może być doprowadzana poprzez wiele różnych orientacji kątowych najej drodze do otworu wykładanego członu rurowego, można z minimalnym wysiłkiem umieszczać wykładzinę zarówno w rurach nadziemnych jak i w rurach podziemnych. W przypadku rur kanalizacyjnych, roboty ziemne potrzebne przy otworze włazowym są zmniejszone do minimum, przez co oszczędza się czas i zmniejsza się do minimum rozkopywanie powierzchni ziemi.

Przedmiot wynalazku zostanie szczegółowo opisany na przykładach wykonania uwidocznionych na załączonym rysunku, na którym fig. 1 przedstawia uproszczony schemat układu wprowadzania wykładziny pod różnymi kątami w człon rurowy z wykorzystaniem sposobu według wynalazku, fig. 2-4 - trzy przykładowe zestawy rolek redukujących wymiary w widokach w kierunku zgodnym z kierunkiem przemieszczania się wykładziny, fig. 5 - fragment układu z fig. 1 w powiększonym widoku i w częściowym przekroju, fig. 6 - zestaw rolek redukujących średnicę wykładziny, w przekroju wzdłuż linii VI-VI z fig. 5, fig. 7 - inny zestaw rolek redukujących średnicę wykładziny, w przekroju wzdłuż linii VII-VII z fig. 5, fig. 8 - zestaw rolek kształtujących zarys wykładziny, w przekroju wzdłuż linii VIII-VIII z fig. 5, fig. 9 - inny zestaw rolek kształtujących zarys wykładziny, w przekroju wzdłuż linii IX-IX z fig. 5, fig. 10 - jeszcze inny zestaw rolek kształtujących zarys wykładziny, w przekroju wzdłuż linii X-X z fig. 5, fig. 11 - końcowy zestaw rolek kształtujących zarys wykładziny, w przekroju wzdłuż linii XI-XI z fig. 5, fig. 12 - urządzenie ciągnące w powiększonym widoku i w częściowym przekroju, fig. 13

169 689

- obrotową karetkę otaczającą zestaw rolek kształtujących, w widoku, zaś fig. 14 przedstawia różne orientacje kątowe, które są możliwe dla eliptycznie ukształtowanej wykładziny wychodzącej z obrotowej karetki, w widoku schematycznym wzdłuż linii XIV-XIV zaznaczonej na fig. 13.

Przykłady wykonania wynalazku opisano poniżej.

Zgodnie z fig. 1 odcinek elastomerycznej wykładziny 11 doprwadzany jest z bębna (nie pokazanego) poprzez urządzenie wprowadzające 15 do członu rurowego 17, który ma być wyłożony. Człon rurowy 17 może być przykładowo cylindrycznym przewodem, takimjak rura kanalizacyjna, rura sieci wodociągowej, rura sieci gazowej lub przewód aparatury chemicznej, rozciągający się poziomo w ziemi. Jak wynika z dalszej części opisu sposób ten może być wykorzystywany również do wykładania rur nadziemnych, takich jak rurociągi transportu płynu w zakładzie chemicznym lub złącza rurowe magazynowane na podwyższonym poziomie w stojaku magazynowym.

Wykładzina rurowa 11, wykonana z dowolnego syntetycznego elastomeru, ma początkowo średnicę zewnętrzną większą niż średnica wewnętrzna członu rurowego 17, po czym zgodnie ze sposobem według wynalazku jej wymiary ulegają redukcji, a następnie powraca zasadniczo do swej pierwotnej średnicy zewnętrznej. Materiały wykładzinowe obejmują tworzywa poliolefinowe, przy czym korzystnym materiałem jest rura polietylenowa. Rura polietylenowa ma korzystnie początkową średnicę zewnętrzną około 3 do 5% większą niż średnica wewnętrzna wykładanego nią członu rurowego. Stosowanie wykładziny rurowej o większej początkowej średnicy zewnętrznej powoduje w efekcie zwiększenie siły potrzebnej do redukcji jej średnicy do wielkości umożliwiającej wprowadzenie jej do rurociągu. W związku z tym korzystne jest dobieranie wykładziny rurowej mającej tylko nieznacznie większą średnicę zewnętrzną niż średnica wewnętrzna wykładanego członu rurowego 17. Grubość ścianki wykładziny rurowej nie jest krytyczna, dopóki jest wystarczająco duża, by można było zmniejszyć jej średnicę bez odkształcenia lub nieregularnego deformowania materiału wykładziny.

W przykładzie realizacji wynalazku pokazanym na fig. 1 wykładzina 11 ma przedni koniec 19, połączony z głowicą ciągnącą 21, do której przymocowana jest linka 23 doprowadzona do zespołu ciągnącego 25 umieszczonego na powierzchni 27 ziemi. Zespół ciągnący 25 jest usytuowany przy otworze włazu 29, który zapewnia dostęp do członu rurowego 17. Zespół wprowadzający 15 jest usytuowany przy otworze wprowadzania 31, wykonanym przez wykopanie studzienki włazowej 33 obudowanej w zasadniczo pionowym kierunku.

Jak pokazano na fig. 5 zespół wprowadzający 15 zawiera przyczepę pomostową 35, na której znajdują się środki do redukcji średnicy odcinka zasadniczo cylindrycznej wykładziny rurowej 11, przy doprowadzaniu odcinka tej wykładziny w płaszczyźnie poziomej, zasadniczo równoległej do powierzchni 27 ziemi. Korzystnie te środki zmniejszania średnicy zawierają jeden lub kilka zestawów 37, 57, 59, 61, 63 rolek redukujących 41, 43, 45 47 usytuowanych w korpusie 39. Te zestawy rolek redukujących średnicę wykładziny rurowej są umieszczone w jednej płaszczyźnie (oznaczonej przez oś 99 na fig. 5), która określa pierwszy kierunek ruchu dla wykładziny rurowej.

Zespół wprowadzający 15 wyposażony jest w silnik napędowy 16, który jest selektywnie włączany, aby napędzać rolki redukujące 41, 43, 45 47 zestawów 37, 57, 59, 61, 63, i aby przemieszczać wykładzinę rurową 11 względem zestawów tych rolek. Możliwe jest również przemieszczanie wykładziny 11 przez napędzanie jej przez same rolki redukujące 41, 43, 45 47, zwłaszcza w przypadkach konieczności stosowania stosunkowo długich odcinków wykładziny rurowej 11. Ponadto, w przypadku gdy występują warunki, w których nie można wykorzystywać zespołu ciągnącego 25, wykładzina rurowa 11 może być również przemieszczana przez napędzanie jej za pomocą rolek redukujących 41,43, 45 47. Zwykle napędzany będzie tylko ostatni z zestawów rolek redukujących. Rolki te są napędzane oddzielnie lub w połączeniu z zespołem ciągnącym 25, aby popychać i ciągnąć wykładzinę 11 do przodu poprzez zespół wprowadzający 15.

Figura 6 przedstawia pierwszy zestaw 37 czterech rolek redukujących 41, 43, 45 47, rozstawionych w jednakowych odstępach kątowych co 90°, z których każda jest osadzona na wałku 55 zorientowanym prostopadle do osi symetrii 53 wykładziny rurowej i jest zaopatrzona

169 689 w powierzchnię roboczą 54, stanowiącą wycinek powierzchni toroidalnej, stykającej się z powierzchnią wykładziny rurowej. Jest oczywiste, że liczba rolek redukujących w poszczególnych zestawach tych rolek może być różna, jak to zilustrowano na fig. 2 do 4, zależnie od wielkości średnicy wykładziny rurowej. Ogólnie rzecz biorąc, gdy średnica wykładziny rurowej wzrasta, musi również wzrastać liczba walców rozmieszczonych w dobranych odstępach kątowych wokół tej wykładziny, aby spowodować pożądaną redukcję średnicy przy jednoczesnym liniowym wydłużeniu wykładziny, przy czym wykładzina rurowa zachowuje taki sam stosunek średnic w stanie zmniejszenia wymiarów jak i przed redukcją, a jej zniekształcenie jest zmniejszone do minimum lub wyeliminowanie. W przypadku 100 mm średnicy rury polietylenowej (fig. 2) zadowalający okazuje się układ czterech rolek redukujących. W przypadku rury o średnicy 200 mm (fig. 3) korzystnie zastosowany został układ sześciu walców. Dla rury 400 mm (fig. 4) korzystny okazuje się zestaw ośmiu rolek redukujących. Ważne jest przy tym, by liczba rolek redukujących jak i szerokość ich powierzchni roboczej były tak dobrane, by redukcja średnic wykładziny rurowej zachodziła na całym jej obwodzie, w zakresie kątowym 360°.

Jak pokazano na fig. 5 wszystkie zestawy 37, 57, 59, 61 i 63 rolek redukujących są usytuowane w pewnych odstępach wzdłuż osi symetrii 53 wykładziny rurowej. Zestawy 57, 59 i 63 rolek redukujących mają identyczną konstrukcję jak opisany powyżej pierwszy zestaw 37, pokazany na fig. 6 oraz zestaw 61 rolek redukujących, przedstawiony na fig. 7. Jednakże, każdy z zestawów kolejno następujących po sobie jest tak dobrany, aby zapewniać stopniowo coraz mniejszy otwór przyjmujący wykładzinę rurową. Przykładowo, zgodnie z fig. 5, pierwszy zestaw 37 zapewnia 2% redukcję pierwotnej średnicy zewnętrznej wykładziny rurowej 11, podczas gdy zestaw 59 zapewnia 4% redukcję, zaś zestaw walców 63 zapewnia 6% zmniejszenie pierwotnej średnicy zewnętrznej wykładziny 11. Stopniową redukcję wymiarów wykładziny przedstawiono w uproszczeniu na fig. 6 i 7. Jak widać, zestawy 37 i 61 rolek redukujących są dodatkowo obrócone o 45° względem siebie.

Wykładzina rurowa 11 przechodzi następnie przez zestawy 65, 84 i 85 rolek kształtujących 67 i 69, nadających wykładzinie rurowej 11 konfigurację zewnętrzną dostosowaną do napotykanych różnych łuków kątowych lub narożników na drodze wprowadzania. Jak pokazano na fig. 8, zestaw 65 rolek kształtujących korzystnie zawiera co najmniej dwie rolki kształtujące 67, 69, zamontowano na wałkach 71,73. Każda z rolek kształtujących 67, 69 ma oś obrotu usytuowaną prostopadle do płaszczyzny 75 (fig. 8), przechodzącej przez oś symetrii 53 wykładziny rurowej 11. Rolki kształtujące 67, 69 nadają wykładzinie 11 kształt eliptyczny widziany w przekroju poprzecznym. Przez określenie eliptyczny rozumie się. że ostateczny kształt wykładziny rurowej 11 wychodzącej z ostatniego zestawu 85 rolek kształtujących (fig. 10) jest określony przez drogę punktu, który porusza się tak, że suma jego odległości od dwóch nieruchomych punktów zwanych ogniskami (87, 89 na fig. 10) jest stała. Kształt ten jest również taki sam jak kształt określony przez zamkniętą krzywą powstającą wtedy, gdy stożek przetnie się płaszczyzną pochyloną ukośnie względem osi stożka bez przecinania się z jego podstawą.

Eliptycznie ukształtowana wykładzina rurowa na odcinku 91 (fig. 10) wychodząca z obszaru działania rolek kształtujących jest następnie podawana poprzez zestawy elementów kierujących, takich jak pierwszy zestaw 93 rolek kierujących, który prowadzi eliptycznie ukształtowany odcinek 91 wykładziny rurowej wzdłuż drugiej drogi ruchu, przy czym ta druga droga ruchu jest w innej płaszczyźnie niż pierwsza droga ruchu określona przez oś 99. Ta druga droga ruchu przebiega ogólnie pod kątem od około 10 do 90° względem płaszczyzny przechodzącej przez oś 99. Zgodnie z fig. 5 pierwszy zestaw 93 elementów kierujących prowadzi eliptycznie uformowany odcinek 91 wykładziny rurowej poprzez pierwszy zakręt o wartości kątowej 90°. Rolki kierujące pierwszego zestawu 93 są zamontowane obrotowo na ramie profilowej 95, wspartej z tyłu przyczepy pomostowej 35 i ustawianej w wymaganym położeniu za pomocą siłownika hydraulicznego 97.

Po przejściu przez pierwszy zestaw 93 rolek kierujących ukształtowana eliptycznie wykładzina rurowa na odcinku 91 jest orientowana pionowo w dół, a następnie jest wprowadzana w obszar drugiego zestawu 101 rolek kierujących, zmieniającego orientację eliptycznie odkształconego odcinka 91 wykładziny rurowej o kolejną wartość kątową 90°, po czym ta wykładzina rurowa jest kierowana wzdłuż osi 103, zasadniczo równoległej do osi 99 oraz do powierzchni

169 689 ziemi i doprowadzana do końcowego zestawu 105 rolek kształtujących 106, 108 (fig. 11), umieszczonego w otworze włazowym 33 przy otworze 107 prowadzącym do wnętrza 109 członu rurowego 17. Rolki kształtujące 106, 108 końcowego zestawu lub zestawów 105 (fig. 11), każda utworzona z dwóch stożków ściętych 110, 112 skierowanych ku sobie mniejszymi podstawami i połączonych ze sobą odcinkiem walcowym 114, przywracają eliptycznie ukształtowanemu odcinkowi wykładziny rurowej kształt zasadniczo cylindryczny o zredukowanej zgodnie z założeniem średnicy zewnętrznej, co szczegółowo przedstawiono na fig. 11.

Zasadniczo cylindryczna wykładzina o zredukowanej średnicy jest wprowadzana w człon rurowy 17 przez przymocowaną odpowiednio głowicę ciągnącą 21 i linkę 23, poprowadzoną wokół krążka linowego 113 (fig. 12) i połączoną z zespołem ciągnącym 25 usytuowanym przy pierwszym otworze włazowym 23. Po przeciągnięciu przedniego końca 19 wykładziny rurowej przez wnętrze 109 członu rurowego 17, wykładzinie o zmniejszonych wymiarach umożliwia się rozprężenie zasadniczo do jej pierwotnej średnicy zewnętrznej, aby w ten sposób ustalić w sposób trwały jej położenie w członie rurowym 17.

Korzystnym rozwiązaniem jest osadzenie zestawów 65, 84,85 rolek kształtujących 67,69 w jako obrotowej karetce 119, pokazanej na fig. 13. Obrotowa karetka 119 zawiera cylindryczną obudowę 121, obejmującą rolki kształtujące 65 i osadzoną na słupkach wsporczych 123, 125, które mają jarzma 126,128 otaczające obudowę i sprzęgnięte napędowo z rolkami napędowymi 127, 129, powodującymi obrót obudowy wokół poziomej osi 131. Przedni koniec 133 obudowy 121 jest zaopatrzony w kołnierz 135, sprzęgany śrubami 138 ze współpracującym kołnierzem 137 nieruchomego, tylnego końca 139 korpusu 39, otaczającego zestawy rolek redukujących. Usunięcie śrub 138 umożliwia dokonanie skokowego obrotu obudowy ł2ł, na przykład co 30° przed ponownym skręceniem z nieruchomym kołnierzem 137.

W ten sposób eliptycznie ukształtowany odcinek 91 wykładziny rurowej wychodzący z obrotowej karetki może być przygotowany do dalszego prowadzenia pod zasadniczo dowolnie wybranymi kątami w zależności od potrzeby. Liniami punktowymi na fig. 14 zaznaczono możliwe do zrealizowania położenia eliptycznie ukształtowanego odcinka 91 wykładziny rurowej opuszczającej karetkę obrotową 119.

Korzystnie syntetyczny elastomer wybrany do zastosowania jako materiał wykładziny rurowej 11 ma znane właściwości odwracalnej rozszerzalności. Stopień wydłużenia powodowany przez przejście wykładziny rurowej przez redukujące jej średnicę rolki kształtujące 41, 43, 45, 47, obliczony jest tak, aby umożliwić wprowadzanie wykładziny w człon rurowy 17. Odwracalna rozszerzalność materiału wykładziny rurowej 11, jako zjawisko, jest wykorzystana do trwałego i samoczynnego zamocowania wykładziny rurowej wewnątrz dowolnego rurociągu.

Przykładowo rurociąg o średnicy wewnętrznej 193,7 mm był wykładany sposobem według wynalazku. Wykładziną była rura polietylenowa mająca początkową średnicę zewnętrzną 200 mm, przy grubości ścianki 6,3 mm. W poniższej tabeli podano procentowe zmniejszenie średnicy zewnętrznej wykładziny przechodzącej przez zestawy walców zmniejszających wymiary.

Tab a1 a

Rurowa wykładzina polietylenowa o wyjściowej średnicy 200 mm

	zestaw rolek 37	zestaw rolek 57	zestaw rolek 61	zestaw rolek 63
średnica zewnętrzna w mm	196	192	188	184
procent zmniejszenia	2%	4%	6%	8%

Wykładzina rurowa 11 o zredukowanej średnicy będzie dążyć do powrotu do swej przybliżonej pierwotnej średnicy zewnętrznej, aż dojdzie do styku z wewnętrzną powierzchnią przyjmującego ją rurociągu i samoczynnie utwierdzona w stosunkowo krótkim czasie wewnątrz tego rurociągu.

169 689

FfG. 10

6ι

FIG. //

169 689

FIG. 14

169 689

FIG. 4

Departament Wydawnictw UP RP Nakład 90 egz. Cena 4,00 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wykładania członów rurowych wykładziną z wprowadzaniem jej pod różnymi kątami, wykonaną z elastomerycznego materiału, mającą średnicę zewnętrzną, która pierwotnie jest większa niż średnica wewnętrzna członu rurowego, polegający na redukcji średnicy odcinka wykładziny do wielkości pozwalającej na wprowadzenie do członu rurowego, przez zmianę kształtu wykładziny na inny niż kolisty w przekroju poprzecznym oraz ewentualnie zmianie kierunku jej prowadzenia, a następnie przywróceniu wykładzinie kształtu kolistego w przekroju poprzecznym przez poddawanie jej oddziaływaniu rolkowych elementów kształtujących, bezpośrednio przed wprowadzeniem do członu rurowego, w którym następuje zwiększenie średnicy wykładziny, znamienny tym, że dokonuje się zmniejszenia średnicy wykładziny rurowej (11) przez poddanie jej oddziaływaniu zestawu (37, 57, 59, 61, 63) rolek redukujących (41, 43, 45, 47), obejmujących zasadniczo cały obwód wykładziny rurowej (11), a przed zmianami kierunków przebiegu tej wykładziny rurowej zmienia się jej kształt kołowy, w przekroju poprzecznym, na eliptyczny, za pomocą zestawu (65, 84, 85) rolek kształtujących (67, 69).
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że wykładzina rurowa (11) przed wprowadzeniem jej w człon rurowy (17) ma stosunek średnicy zewnętrznej do wewnętrznej taki sam jak przed jej odkształceniem.
3. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że jako syntetyczny elastomer wykładziny rurowej (11) stosuje się poliolefinę.
4. Sposób według zastrz. 3, znamienny tym, że jako poliolefinę stosuje się polietylen.
5. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że osie obrotu rolek redukujących (41, 43, 45, 47) orientuje się w kierunkach prostopadłych do podłużnej osi symetrii (53) wykładziny rurowej (11).
6. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, ze powoduje się co najmniej dwukrotnie zmianę kierunku przebiegu eliptycznie uformowanej wykładziny rurowej (11) przez przepuszczenie jej przez zestaw lub zestawy (93) elementów kierujących.