PL183750B1

PL183750B1 - Sposób wytwarzania teksturowanej blachy elektrotechnicznej

Info

Publication number: PL183750B1
Application number: PL97331166A
Authority: PL
Inventors: Manfred Espenhahn; Andreas Böttcher; Klaus Günther
Original assignee: Thyssen Stahl Ag
Priority date: 1996-07-12
Filing date: 1997-07-03
Publication date: 2002-07-31
Also published as: US6153019A; IN191758B; ZA976001B; BR9710302A; ID17500A; ATE198629T1; WO1998002591A1; DE59702901D1; AU710053B2; SK283881B6; JP4369536B2; TW425429B; JP2000514506A; AU3442897A; PL331166A1; ES2154904T3; CN1078256C; DE19628136C1; RU2190025C2; SK1899A3

Abstract

1. Sposób wytwarzania teksturowanej blachy elektrotechnicznej, w którym wlewek ze stali zawierajacej (w % wag.) ponad 0,005 do 0,10% C, 2,5 do 4,5% S1 , 0,03 do 0,15% Mn, ponad 0,01 do 0,05% S, 0,01 do 0,035% Al, 0,0045 do 0,012% N, 0,02 do 0,3% Cu, jako reszte zelazo wraz z nieuniknionymi zanieczyszczeniami, wygrzewa sie skrosnie w temperaturze nizszej od temperatury rozpuszczalnosci siarczku manganu, w kazdym razie ponizej 1320°C, i wyzszej od temperatury rozpuszczalnosci siarczków miedzi, po czym walcuje sie na goraco przy temperaturze poczatkowej co najmniej 960°C i przy temperaturze koncowej w zakresie 880 - 1000°C az do koncowej grubosci tasmy w zakresie 1,5 - 7,0 mm, nastepnie tasme walcowana na goraco wyzarza sie przez 100 do 600 s w temperaturze w zakresie 880 - 1150°C, potem ochladza sie z szybkoscia powyzej 15 K/s oraz w jednym lub kilku etapach walcuje sie na zimno do grubo- sci koncowej tasmy, po czym tasme walcowana na zimno poddaje sie wyzarzaniu rekrystalizujacemu w wilgot- nej atmosferze zawierajacej wodór i azot z jednoczesnym odweglaniem i po obustronnym naniesieniu srodka antyadhezyjnego zawierajacego w zasadzie MgO wyzarza sie przegrzewajaco i po naniesieniu powloki izolacyj- nej wyzarza sie ostatecznie, znamienny tym, ze tasme zimnowalcowana do wyzarzania przegrzewajacego na- grzewa sie w atmosferze zawierajacej ponizej 25% obj. H 2, jako reszte azot i/lub gaz szlachetny, taki jak argon, co najmniej do osiagniecia temperatury wygrzewania co najmniej 1150 - 1200°C, korzystnie 1180°C. PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania teksturowanej blachy elektrotechnicznej, w którym wlewek ze stali zawierającej (w % wag.) ponad 0,005 do 0,10% C, 2,5 do 4,5% Si, 0,03 do 0,15% Mn, ponad 0,01 do 0,05% S, 0,01 do 0,035% Al, 0,0045 do 0,012% N, 0,02 do 0,3% Cu, i jako resztę żelazo wraz z nieuniknionymi zanieczyszczeniami, wygrzewa się skrośnie w temperaturze niższej od temperatury rozpuszczalności siarczków manganu, w każdym razie poniżej 1320°C, i wyższej od temperatury rozpuszczalności siarczków miedzi, po czym walcuje się na gorąco przy temperaturze początkowej co najmniej 960°C i przy temperaturze końcowej w zakresie 880-1000°C aż do końcowej grubości taśmy w zakresie 1,5-7,0 mm, następnie taśmę walcowaną na gorąco wyżarza się przez 100 do 600 s w temperaturze w zakresie 880 - 1150°C, potem ochładza się z szybkością powyżej 15 K/s oraz w jednym lub kilku etapach walcuje się na zimno do grubości końcowej taśmy, po czym taśmę walcowaną na zimno poddaje się wyżarzaniu rekrystalizującemu w wilgotnej atmosferze zawierającej wodór i azot z jednoczesnym odwęglaniem

183 750 i po obustronnym naniesieniu środka antyadhezyjnego zawierającego zasadniczo MgO wyżarza się przegrzewająco i po naniesieniu powłoki izolacyjnej wyżarza się ostatecznie.

Sposób taki opublikowano w DE 43 11 151 Cl. Obniżenie temperatury wstępnego podgrzewania wlewka poniżej temperatury rozpuszczalności MnS, a w każdym razie poniżej 1320°C, jest możliwe dzięki zastosowaniu siarczku miedzi jako zasadniczego inhibitora wzrostu ziarna. Jego temperatura rozpuszczalności jest tak niska, że nawet przez podgrzewanie przy tej obniżonej temperaturze i następujące później walcowanie na gorąco w powiązaniu z wyżarzaniem taśmy walcowanej na gorąco ta faza inhibitora może tworzyć się w dostatecznym stopniu. MnS nie odgrywa roli ze względu na jego o wiele wyższą temperaturę rozpuszczalności niż temperatura rozpuszczalności inhibitora, a AlN mający rozpuszczalność i właściwości wytrącania mieszczące się w granicach między odpowiednimi właściwościami siarczku Mn i Cu ma tylko nieznaczny udział w hamowaniu reakcji.

Celem obniżania temperatury przed walcowaniem na gorąco jest uniknięcie występowania ciekłego żużla na wlewkach, dzięki czemu zmniejsza się zużycie urządzeń do wyżarzania i zwiększa się efektywność produkcji pod względem zużycia materiałów.

W EP-B-0 219 611 opisano sposób, który również umożliwia korzystnie obniżenie temperatury podgrzewania wlewków. Wykorzystuje się przy tym cząstki (Al, Si)N jako inhibitory wzrostu ziarna, które poprzez proces azotowania wprowadza się w zimnowalcowaną na ostateczną grubość i odwęgloną taśmę. Jako sposób realizacji procesu azotowania wybiera się atmosferę wyżarzania przegrzewającego tak, że możliwe jest w nim azotowanie, albo doprowadza się dodatki azotujące do separatora wyżarzania, lub też łączy się ze sobą obie te metody.

W eP-B-0 321 695 opisano podobny sposób. Jako inhibitory wzrostu ziarna wykorzystuje się wyłącznie cząstki (Al, Si)N. Podano dodatkowe informacje o składzie chemicznym i wskazano kolejną możliwość azotowania w powiązaniu z wyżarzaniem odwęglającym. Ponadto wskazano, że temperatura podgrzewania wlewków powinna wynosić korzystnie poniżej 1200°C.

W EP-B-0 339 474 opisano także sposób, w przypadku którego azotowanie prowadzi się jako ciągłe wyżarzanie w zakresie temperatury od 500 do 900°C w obecności dostatecznej ilości NH3 w gazie wyżarzania. Ponadto opisano szczegółowo, jak można dołączyć obróbkę wyżarzania-azotowania tuż za wyżarzaniem odwęglającym. Również i tu celem jest tworzenie cząstek (Al, Si)N jako skutecznego inhibitora wzrostu ziarna. Podkreśla się przy tym, że przy takim azotowaniu trzeba wprowadzić co najmniej 100 ppm, korzystnie ponad 180 ppm azotu. Temperatura podgrzewania wlewków powinna wynosić poniżej 1200°C.

Opis EP-B-0 390 140 podkreśla specjalne znaczenie uziarnienia odwęglonej taśmy zimnowalcowanej i podaje różne metody jego wyznaczania. Jako temperaturę podgrzewania wlewków podaje się wartość poniżej 1280°C. Jednak zaleca się zawsze podgrzewanie wlewków do temperatury poniżej 1200°C, a we wszystkich przytoczonych przykładach realizacji podaje się temperaturę podgrzewania 1150°C.

Natomiast znany z DE 43 11 151 C1 sposób ma tę istotną zaletę, że temperatura podgrzewania nie musi być tak niska jak wyżej wymienione 1150 do 1200°C. W trybie walcowania mieszanego często stosowanego w nowoczesnej walcowni gorącej nastawia się przeważnie temperaturę podgrzewania wlewków na 1250 - 1300°C, ponieważ ten zakres temperatury jest szczególnie korzystny z punktu widzenia walcowania na gorąco i zużycia energii. Po drugie, zastosowanie siarczku miedzi jako inhibitora daje tę znaczącą korzyść, że azotowania nie trzeba przeprowadzać poprzez zastosowanie dodatkowej technologii, leczjuż na początku procesu wytwarzania można bezpośrednio wytwarzać inhibitor wzrostu ziarna. Pozwala to znacznie uprościć dalszą przeróbkę taśmy walcowanej na gorąco w gotowy produkt.

Taśmę walcowaną na gorąco poddaje się wyżarzaniu w celu wytrącenia cząstek siarczku miedzi mających tworzyć fazę inhibitora. Potem następuje walcowanie taśmy na zimno do uzyskania ostatecznej grubości. Alternatywą może być sposób, w którym taśmę walcowaną na gorąco poddaje się najpierw pierwszemu etapowi walcowania na zimno, aby następnie przeprowadzić wyżarzanie wytrącające inhibitor i wreszcie walcowanie na zimno do ostatecznej grubości taśmy. Taśmę tę poddaje się wreszcie ciągłemu wyżarzaniu odwęglającemu w wilgotnej

183 750 atmosferze zawierającej azot i wodór. Na początku tej obróbki następuje rekrystalizacja struktury i odwęglenie taśmy. Potem na powierzchnię odwęglonej taśmy zimnowalcowanej nanosi się powłokę antyadhezyjną zawierającą w zasadzie MgO i zwija się taśmę w kręgi.

Tak wytworzone kręgi odwęglonej taśmy zimnowalcowanej poddaje się następnie wyżarzaniu przegrzewającemu w żarzaku kołpakowym dla zainicjowania tworzenia się tekstury Gossa w procesie wtórnej rekrystalizacji. Zwykle kręgi nagrzewa się powoli z szybkością około 10-30 K/s w atmosferze wyżarzania, która składa się z wodoru i azotu. Gdy taśma ma temperaturę około 400°C wzrasta silnie punkt rosy gazu wyżarzeniowego, ponieważ uwalnia się wtedy woda krystalizacyjna powłoki antyadhezyjnej zawierającej w zasadzie MgO. W temperaturze około 950 do 1020°C przebiega wtórna rekrystalizacja. Wprawdzie kończy się już tworzenie tekstury Gossa, jednak nagrzewanie trwa dalej aż do temperatury co najmniej 1150°C, korzystnie co najmniej 1180°C, i utrzymuje się tę temperaturę co najmniej przez 2 do 20 godzin. Jest to konieczne do oczyszczenia taśmy z niepotrzebnych już cząstek inhibitora, ponieważ inaczej cząstki te pozostaną w materiale i w gotowym produkcie mogłyby utrudnić proces przemagnesowywania. Dla optymalnego oczyszczenia po zakończeniu rekrystalizacji wtórnej, zwykle na początku fazy wygrzewania, podwyższa się znacznie, na przykład do 100%, udział wodoru w atmosferze wyżarzania.

W fazie nagrzewania procesu wyżarzania przegrzewającego wykorzystuje się na ogół jako gaz wyżarzeniowy mieszaninę wodoru i azotu, przy czym jest to przede wszystkim mieszanina 75% wodoru i 25% azotu. Przy takim składzie gazu następuje pewne azotowanie taśmy, gdyż przy takim stechiometrycznym składzie występuje dostatecznie dużo cząsteczek NH3, które są niezbędne do azotowania. Dzięki temu następuje dalsze wzmocnienie znanego hamowania reakcji bazującej na AlN.

W przypadku zastosowania sposobu ujawnionego w DE 43 11 151 C1, w którym to sposobie hamowanie reakcji nie opiera się na cząstkach AlN lecz na siarczku miedzi, po zastosowaniu tego rodzaju wyżarzania przegrzewającego występują czasem rozrzuty w przebiegu powstawania tekstury (rekrystalizacja wtórna), które oddziaływają niekorzystnie bezpośrednio na parametry magnetyczne.

Zadanie wynalazku polega więc na znacznym zmniejszeniu tych rozrzutów podczas wyżarzania przegrzewającego i ustabilizowania przez to przebiegu wtórnej rekrystalizacji, dzięki czemu parametry magnetyczne utrzymują się na bardzo dobiym poziomie.

Celem rozwiązania tego zadania proponuje się według wynalazku tego rodzaju sposób, że taśmę zimnowalcowaną do wyżarzania przegrzewającego nagrzewa się co najmniej do osiągnięcia temperatury wygrzewania w atmosferze zawierającej poniżej 25% obj. H₂, jako resztę azot i/lub gaz szlachetny, taki jak argon. Po osiągnięciu temperatury wygrzewania można ciągle zwiększać udział H₂ aż do 100%.

Aby można było ocenić i porównać przebieg rekrystalizacji wtórnej, pewną liczbę identycznie odwęglonych próbek taśmy zimnowalcowanej poddano laboratoryjnej symulacji produkcyjnego wyżarzania przegrzewającego w żarzaku kołpakowym. Po osiągnięciu określonej, uprzednio ustalonej temperatury podczas nagrzewania wyjmowano poszczególne próbki z tego stosu. W próbkach tych zostały zamrożone stany pośrednie materiału w tej fazie wyżarzania przegrzewającego. Jako przedział temperatury wybrano zakres między 900 i 1045°C, ponieważ przebiega tu rekrystalizacja wtórna. Na wszystkich próbkach wyznaczono natężenie koercyjne i przedstawiono je graficznie na fig. 1 w funkcji temperatury wyjęcia próbki. Natężenie koercyjne zachowuje się odwrotnie proporcjonalnie do średniego uziamienia struktury.

Można według tego rozpoznać początek rekrystalizacji wtórnej jako nagły spadek natężenia koercyjnego przy określonej temperaturze wyjęcia próbki. Takie załamanie charakterystyki jako wskaźnik początku rekrystalizacji wtórnej jest widoczne na fig. 1. Ten rodzaj badania nazywa się “testem rekrystalizacji” (por. M. Hastenrath et al., Anales de Fisika B, Vol. 86 (1990), str. 229-231). Jednocześnie wyznaczono na tych próbkach poddanych rekrystalizacji zawartości azotu i siarki. Badania te wykazały, że nawet odwęglona taśma zimnowalcowana wytworzona według DE 43 11 151 jest w dużej mierze azotowana, gdy wyżarza się jąw ramach tradycyjnego wyżarzania przegrzewającego, gdy w fazie nagrzewania atmosfera zawiera 75% wodoru 125% azotu. Jednocześnie jednak w trakcie tego wyżarzania przegrzewającego spada znacznie zawartość siarki. Oznacza to osłabienie hamowania reakcji, które opiera się na działaniu siarczków miedzi.

183 750

Odsiarczenie to następuje poza tym w sposób niejednorodny, czym można tłumaczyć obserwowany rozrzut parametrów magnetycznych. Jeżeli jednak zmieni się wyżarzanie przegrzewające zgodnie z wynalazkiem i ograniczy udział wodoru podczas nagrzewania do maksimum 25% obj., to wystąpi o wiele słabsze odsiarczenie. Zawartość siarki spada znacząco dopiero w wyższej temperaturze, gdy rekrystalizacja wtórna jest już zakończona. Ten stan rzeczy przedstawiono niżej w przykładach.

Jednak zastosowanie niższej zawartości wodoru w fazie nagrzewania zwiększa znacznie potencjał utleniający atmosfery wyżarzania, co może niekiedy wpłynąć niekorzystnie na późniejsze kształtowanie się izolującej powłoki fosforanowej i najej przyczepność. Ale problem ten objawia się zauważalnie tylko na początku fazy nagrzewania, gdy wyraźnie rośnie temperatura punktu rosy gazu wyżarzeniowego wskutek uwolnienia pary wodnej z powłoki antyadhezyjnej. Jednak przy tej niskiej temperaturze nie występuje jeszcze zmiana fazy inhibitora wskutek odsiarczenia, lecz objawia się to dopiero w wyższej temperaturze. Żeby uniknąć niekorzystnego wpływu najakość powierzchni, należałoby zmienić skład gazu w fazie nagrzewania. Talk więc korzystnie jest rozpoczynać wyżarzanie przegrzewające w atmosferze o wysokiej zawartości wodoru i w tych warunkach nagrzewać do temperatury 450 - 750°C. Następnie należy zmienić atmosferę wyżarzania i ustawić niższą zawartość wodoru, np. 5 do 10% obj., i kontynuować nagrzewanie do osiągnięcia stopnia wygrzewania. Na początku fazy wygrzewania podwyższa się następnie w zwykły sposób zawartość wodoru do 100%.

Na przykładach widać wyraźnie efekt zastosowania sposobu według wynalazku. Taśmy walcowane na gorąco z wytopów o składzie chemicznym podanym w tabeli 1 przetworzono metodą opisanąw DE 43 11 151 C1 na odwęglonątaśmę zimnowalcowaną. Tę odwęglonątaśmę podzielono i w ramach prób w skali technicznej poddano trzem różnym wyżarzaniom przegrzewającymi:

Wariant „porównawczy: Pierwsze, nazwane „porównawczym wyżarzanie przegrzewające odpowiadało stanowi techniki i było prowadzone w atmosferze zawierającej 75% obj. H2 + 25% obj. N2 w fazie nagrzewania. Nagrzewanie od temperatury otoczenia do temperatury wygrzewania 1200°C odbywało się z szybkością 15 K/s, temperaturę 1200°C utrzymywano przez 20 godzin i potem próbki powoli ochładzano. Na początku okresu wygrzewania nastąpiło przestawienie na atmosferę zawierającą 100% H2.

Wariant „nowy: Drugie, nazwane „nowym wyżarzanie przegrzewające reprezentowało sposób według wynalazku i miało w odróżnieniu od poprzedniego atmosferę zawierającą 10% obj. H2 + 90% obj. N2 w fazie nagrzewania.

Wariant „obojętny: Trzecie wyżarzanie przegrzewające, nazwane „obojętnym, reprezentowało również sposób według wynalazku, jednak w odróżnieniu od „nowego zamiast N2 użyto w fazie nagrzewania gaz obojętny, argon.

Uzyskano przy tym właściwości magnetyczne zestawione w tabeli 2. Wartości te przedstawiono graficznie na fig. 2a i 2b. W porównaniu z wyżarzaniem „porównawczym (stan techniki) warianty wyżarzania „nowy i „obojętny według wynalazku wykazały bardziej jednolite parametry magnetyczne, reprezentowane przez polaryzację, z czego widać efekt stabilizujący. Ponadto wartości te są na wysokim poziomie. Porównanie obu wariantów „nowy i „obojętny według wynalazku pokazuje, że najbardziej przydatny jest azot jako główny składnik gazu wyżarzeniowego. Ze względu na koszty nie jest celowe wykorzystanie gazu obojętnego argonu. Ale wariant „obojętny wykazuje również poprawę i stabilizację właściwości magnetycznych, co potwierdza, że azot jako składnik główny atmosfery wyżarzania nie ma tam decydującego znaczenia, lecz mały udział wodoru.

Przed wyżarzaniem przegrzewającym na próbkach odwęglonej taśmy zimnowalcowanej wykonano test rekrystalizacji, taki jak opisany powyżej. Zaproponowano przy tym również trzy warianty z odpowiedniąatmosferągazową w fazie nagrzewania, jak w próbach opisanych wyżej.

Figura 1 przedstawia na przykładzie stromych spadków natężenia koercyjnego, że we wszystkich trzech przypadkach wystąpiła rekrystalizacja wtórna. Poszczególne próbki z testu rekrystalizacji poddano analizie chemicznej na zawartość azotu i siarki.

Figura 3 przedstawia przebieg zawartości azotu, a fig. 4 przebieg zawartości siarki w przedziale temperatury od 900°Cdo 1045°Cwfazie nagrzewania procesu wyżarzania przegrzewającego. Dla obu

183 750 wykresów wyznaczono średnie wartości zmierzone dla wszystkich taśm z wymienionych w tabeli 1 wytopów A do E. Taśmy walcowano na ostateczną grubość 0,30 mm

Przedstawiony na fig. 3 przebieg zawartości azotu w fazie nagrzewania ukazuje w wariancie „porównawczym“ oczekiwany duży wzrost już w temperaturze poniżej 1020°C. Natomiast wzrost w wariancie „nowym“ według wynalazkujest znacznie słabszy i staje się dominujący dopiero w wysokiej temperaturze, już po zakończeniu rekrystalizacji wtórnej. W przypadku wariantu „obojętny“ również według wynalazku nie ma w ogóle wzrostu zawartości azotu, ponieważ gaz wyżarzeniowy nie zawiera azotu. Znaczące azotowanie następuje dopiero w wysokich temperaturach powyżej rekrystalizacji wtórnej. Tak więc oba warianty wyżarzania przegrzewającego według wynalazku działają przeciwstawnie na przebieg zawartości azotu w trakcie wyżarzania, natomiast oddziałują w przybliżeniu tak samo na właściwości magnetyczne. A zatem wpływ zawartości azotu w materiale wytworzonym sposobem ujawnionym w DE 43 11 151 C1nie może być przyczyną poprawy istotnej dla wynalazku.

Rozpatrując przebieg zawartości siarki podczas nagrzewania i porównując przy tym trzy analizowane tu warianty można łatwo zauważyć mechanizm działania sposobu według wynalazku. W wariancie „porównawczym“ zawartość siarki szybko spada w trakcie nagrzewania, jeszcze przed rozpoczęciem rekrystalizacji wtórnej, natomiast znacznie słabiej zaznacza się ten spadek w zgodnych z wynalazkiem wariantach „nowym“ i „obojętnym“. Zmniejszenie zawartości siarki trzeba tu tłumaczyć tylko odpowiednim rozkładem siarczków miedzi działających jako inhibitory. W przypadku wariantu „porównawczego“ spadek ten następuje bardzo szybko, w związku z czym wcześnie ustępuje efekt hamowania reakcji i dlatego proces selekcji tekstury podlega pewnemu rozrzutowi na początku rekrystalizacji wtórnej. Po zastosowaniu wariantu wyżarzania przegrzewającego według wynalazku wydłuża się w czasie działanie fazy inhibitora, co ma korzystny wpływ na proces selekcji przy rekrystalizacji wtórnej.

Przebieg zmian zawartości siarki w wariantach wyżarzania przegrzewającego zgodnych i nie zgodnych z wynalazkiem różni się znacząco dopiero od temperatury taśmy powyżej 900°C. Tak więc korzystny efekt wariantów według wynalazku zaznacza się również wtedy, gdy atmosferę wyżarzania ubogąw wodór zastosuje się dopiero później podczas nagrzewania. Gdyby na przykład zastosowanie w fazie nagrzewania bardzo ubogiej w wodór atmosfery wyżarzania (np. 5% obj. wodoru) ze względu na jej bardzo wysoki potencjał utleniający stwarzało problemy z jakością powierzchni taśmy, to sposób według wynalazku można zmienić następująco: Wyżarzanie zaczyna się w atmosferze bogatej w wodór. Gdy taśma osiągnie temperaturę co najmniej 450°C i najwyżej 750°C, zmienia się skład chemiczny gazu wyżarzeniowego, tak że jest ono kontynuowane w atmosferze ubogiej w wodór. W zasadzie byłaby możliwa zmiana atmosfery wyżarzania dopiero przy 900°C, jednak mogłoby być trudne dostatecznie dokładne ustalenie temperatury taśmy w przypadku zastosowania do tego rodzaju wyżarzania urządzenia kołpakowego ze względu na wysoką pojemność cieplną materiału zwijanego w kręgi i wynikające stąd gradienty temperatury. Po osiągnięciu temperatury wygrzewania co najmniej 1150°C znów zmienia się atmosfera gazowa i silnie wzrasta udział wodoru, korzystnie do 100%. Taka zmiana sposobu według wynalazku z punktu widzenia jej oddziaływania jest identyczna z opisanym wyżej sposobem według wynalazku.

Tabela 1

Skład chemiczny badanego materiału w % wag.

	C	Mn	S	Si	Cu	Al	N
Wytop A:	0,061	0,080	0,023	3,08	0,068	0,020	0,0079
Wytop B:	0,048	0,089	0,024	3,20	0,077	0,022	0,0086
Wytop C'	0,058	0,097	0,022	3,21	0,070	0,021	0,0073
Wytop D.	0,057	0,081	0,027	3,12	0,078	0,022	0,0074
Wytop E.	0,058	0,081	0,023	3,20	0,071	0,023	0,0085

183 750

Tabela 2

Właściwości magnetyczne podanych w przykładach taśm po różnym wyżarzaniu przegrzewającym

Typ wyżarzania przegrzewającego
Wytop	„porównawczy	„nowy”	„obojętny”
Jsoo w T	P_uw W/kg	J8o>w T	Pt^w W/kg	J800 w T	P_I7w W/kg
A	1,91	1,11	1,94	0,91	1,93	1,00
B	1,94	1,03	1,93	0,95	1,92	1,04
C	1,92	1,06	1,94	0,91	1,93	1,01
D	1,89	1,15	1,93	0,95	1,93	0,99
E	1,91	1,09	1,94	0,92	1,93	1,03

Wartość średnia	1,912	1,09	1,936	0,93	1,925	1,01

183 750

Efekt magnetyczny taśm z wytopów A do E według tabeli 1

183 750

UJ

1,20

O.

UJ l

to

LU

2^l/M ^{M £<I}d BniEMAttOSauguUlOZJd El&ąs

ΊΓ to «Ο o

o co o

Fig. 2b

Efekt magnetyczny taśm z wytopów A do E według tabeii 1

183 750

Azot

Temperatura wyjęcia w °C

Fig. 3

183 750

Siarka

Zawartość w %

Temperatura wyjęcia w °C

183 750

Fig,. 1 Test rekrystalizacji

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania teksturowanej blachy elektrotechnicznej, w którym wlewek ze stali zawierającej (w % wag.)

ponad 0,005 do 0,10% c, 2,5 do 4,5% Si, 0,03 do 0,15% Mn, ponad 0,01 do 0,05% s, 0,01 do 0,035% Al, 0,0045 do 0,012% N, 0,02 do 0,3% Cu,

jako resztę żelazo wraz z nieuniknionymi zanieczyszczeniami, wygrzewa się skrośnie w temperaturze niższej od temperatury rozpuszczalności siarczku manganu, w każdym razie poniżej 1320°C, i wyższej od temperatury rozpuszczalności siarczków miedzi, po czym walcuje się na gorąco przy temperaturze początkowej co najmniej 960°C i przy temperaturze końcowej w zakresie 880 - 1000°C aż do końcowej grubości taśmy w zakresie 1,5 - 7,0 mm, następnie taśmę walcowaną na gorąco wyżarza się przez 100 do 600 s w temperaturze w zakresie 880 - 1150°C, potem ochładza się z szybkością powyżej 15 K/s oraz w jednym lub kilku etapach walcuje się na zimno do grubości końcowej taśmy, po czym taśmę walcowanąna zimno poddaje się wyżarzaniu rekrystalizującemu w wilgotnej atmosferze zawierającej wodór i azot z jednoczesnym odwęglaniem i po obustronnym naniesieniu środka antyadhezyjnego zawierającego w zasadzie MgO wyżarza się przegrzewająco i po naniesieniu powłoki izolacyjnej wyżarza się ostatecznie, znamienny tym, że taśmę zimnowalcowaną do wyżarzania przegrzewającego nagrzewa się w atmosferze zawierającej poniżej 25% obj. H2, jako resztę azot i/lub gaz szlachetny, taki jak argon, co najmniej do osiągnięcia temperatury wygrzewania co najmniej 1150- 1200°C, korzystnie 1180°C.
2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że po osiągnięciu temperatury wygrzewania zawartość H₂ w atmosferze gazu wyżarzeniowego ciągle rośnie aż do 100%.
3. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że atmosfera gazu wyżarzeniowego aż do osiągnięcia temperatury w zakresie 450 - 750°C zawiera ponad 50% obj. H₂, a po przekroczeniu tej temperatury udział H₂ spada poniżej 25% obj. i po osiągnięciu temperatury wygrzewania udział H2 wzrasta aż do 100%.