PL175008B1

PL175008B1 - Złącze do mocowania szyb, zwłaszcza szyb samochodowych oraz sposób wytwarzania złącza do mocowania szyb, zwłaszcza szyb samochodowych

Info

Publication number: PL175008B1
Application number: PL94301899A
Authority: PL
Inventors: Gerd Cornils; Rolf Kotte; Karl H. Bruck; Florian Fischer; Alpen Ulrich Von; Hans Ohlenforst
Original assignee: Saint Gobain Vitrage
Priority date: 1993-01-16
Filing date: 1994-01-14
Publication date: 1998-10-30
Also published as: TW302351B; CA2113386A1; KR100296212B1; JPH06320944A; KR940018332A; EP0785058B1; ATE159900T1; DE69406574D1; DE69430759D1; EP0785058A3; ES2110702T3; FI940207A; PT785058E; PL301899A1; FI940207A0; US5723196A; DE69406574T2; US5897937A; CZ286396B6; CZ8894A3

Abstract

1. Zlacze do mocowania szyb, zwlaszcza szyb samochodowych wyposazone w ksztaltownik w po- staci obramowania biegnacy wzdluz obrzeza szyby, który to ksztaltownik posiada przekrój ceowy zwróco- ny w kierunku blachy i wykonany jest z polimeru, przy czym ksztaltownik ten posiada po obu stronach prze- kroju ceowego dwa ramiona wyposazone od wewne- trznej strony w zeberka do umocowania kleju w postaci przylepnego rdzenia mocujacego, znamienne tym, ze ksztaltownik (2, 35, 39, 56, 75) w postaci obramowania zawiera termoplastyczny elastomer po- liolefinowy sporzadzony z propylenu izotaktycznego i kauczuku etylenowo-propylenowo-dienowego, a mocujacy klej (10, 4 2 , 78) jest na bazie ukladu poliu- retanu jednoskladnikowego polimeryzujacego pod wplywem wilgoci, przy czym ksztaltownik (2, 35, 39, 56, 75) i klej (10, 42, 78) nie wykazuja zadnej przy- czepnosci do siebie nawzajem tak, ze polaczenie mie- dzy ksztaltownikiem (2, 35, 39, 56, 75) i stwardnialym klejem (10, 42, 78) ma wylacznic charakter mechani- czny wynikajacy z ksztaltu F i g . 1 PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest złącze do mocowania szyb zwłaszcza szyb samochodowych oraz sposób wytwarzania złącza do mocowania szyb, zwłaszcza szyb samochodowych.

Znane są złącza do mocowania szyb samochodowych, w których szyba samochodowa wyposażona jest w kształtownik tworzący obramowanie biegnące wzdłuż obrzeża szyby. Kształtownik posiada przekrój ceowy zwrócony w kierunku blachy, i wykonany jest z polimeru.

175 008

Kształtownik ten posiada po obu stronach odcinka ceowego dwa ramiona wyposażone od wewnętrznej strony w żeberka służące do ustalenia położenia wstęgi kleju umieszczonego wewnątrz odcinka ceowego.

W szczególności złącza do mocowania szyby powyższego rodzaju znane są z patentu EP-B-0 258 128. W patencie tym połączenie uzbrojonych szyb z blachą otworu okiennego jest uzyskiwane dzięki przyczepności między klejem i kształtownikiem polimerowym w kształcie obramowania. Konstrukcja pustej wewnątrz części kształtownika wyposażona w podłużne żeberka ma w tym przypadku za zadanie dodatkowo polepszyć połączenie między nałożonym klejem i polimerowym materiałem kształtownika. Podłużne żeberka wytwarzają dodatkowe mechaniczne połączenie między polimerowym kształtownikiem i klejem. Polimerowy kształtownik w formie obramowania jest w znanych szybach wytwarzany z poliuretanu jednoskładnikowego, który twardnieje pod wpływem wilgoci, lub dwuskładnikowego, którego składniki wchodzą ze sobą w reakcje bezpośrednio po ich wymieszaniu z chwilą ich wyciśnięcia na oszklenie.

Dzięki temu patentowi znane jest także świadome obniżanie przyczepności między kształtownikiem polimerowym i klejem, a nawet całkowite jej eliminowanie tak, aby zapewnić wyłącznie mechaniczne połączenie uzyskane dzięki kształtowi wspólnej części kształtownika i kleju przytwierdzającego. W takim przypadku uzyskuje się obniżenie lub eliminację ich przyczepnego połączenia w efekcie wprowadzenia bezpośrednio między nie materiału pośredniego.

Celem wynalazku jest znalezienie takiego zestawu materiałów do wykonania polimerowego kształtownika i kleju przytwierdzającego, aby umożliwił on przyczepność obu materiałów bez potrzeby wprowadzania pomiędzy nie innego materiału przy jednoczesnym zapewnieniu idealnego połączenie obydwu.

Celem wynalazku jest również uzyskanie szybkiego twardnienia kleju przytwierdzającego, aby umożliwić w razie potrzeby demontaż zainstalowanego w otworze oszklenia w krótkim odstępie czasu od momentu jego zainstalowania.

Złącze do mocowania szyb, zwłaszcza szyb samochodowych wyposażone w kształtownik w postaci obramowania biegnący wzdłuż obrzeża szyby, który to kształtownik posiada przekrój ceowy zwrócony w kierunku blachy i wykonany jest z polimeru, przy czym kształtownik ten posiada po obu stronach przekroju ceowego dwa ramiona wyposażone od wewnętrznej strony w żeberka do umocowania kleju w postaci przylepnego rdzenia mocującego, według wynalazku charakteryzuje się tym, że kształtownik w postaci obramowania zawiera termoplastyczny elastomer poliolefinowy sporządzony z propylenu izotaktycznego i kauczuku etylenowo-propylenowo-dienowego, a mocujący klej jest na bazie układu poliuretanu jednoskładnikowego polimeryzującego pod wpływem wilgoci, przy czym kształtownik i klej nie wykazują żadnej przyczepności do siebie nawzajem tak, że połączenie między kształtownikiem i stwardniałym klejem ma wyłącznie charakter mechaniczny wynikający z kształtu.

Korzystnie wewnętrzna część ceowego kształtownika w postaci obramowania ma przekrój w kształcie choinki.

Korzystnie powierzchnia wewnętrznej części ceowego kształtownika w postaci obramowania, która styka się z klejem mocującym, posiada co najmniej częściowo jedną warstwę, która jest nawilżona i/lub zawiera jony hydroksylowe.

Korzystnie nawilżona i/lub zawierająca jony hydroksylowe warstwa zawiera węglowodan o dużym ciężarze cząsteczkowym lub alkohol poliwinylowy.

Korzystnie nawilżona i/lub zawierająca jony hydroksylowe warstwa zawiera metylocelulozę.

Korzystnie nawilżona i/lub zawierająca jony hydroksylowe warstwa zawiera ponadto hydrofilową lub higroskopijną sól.

Sposób wytwarzania złącza do mocowania szyb, zwłaszcza szyb samochodowych, według wynalazku charakteryzuje się tym, że polimerowy kształtownik w postaci obramowania formuje się przez wtryskiwanie pod ciśnieniem, przy użyciu formy wieloczęściowej, przy czym rdzeń kształtujący wnękę części ceowej mocuje się przesuwnie wewnątrz formy i podczas wyjmowania kształtownika z formy najpierw demontuje się części formy kształtujące zewnętrzne powierzchnie ceowego kształtownika, a następnie wyjmuje się rdzeń z kształtownika.

175 008

Korzystnie rdzeń w kształcie ramki mocuje się w, kształtującej część ceową, półformie formy wtryskowej, po czym, najpierw usuwa się wspomnianą półformę, a następnie oddziela się ten rdzeń od polimerowego kształtownika.

Korzystnie stosuje się jednorazowe rdzenie w kształcie ramki i po wyjęciu z kształtownika rdzenie te wyrzuca się.

Dzięki wynalazkowi, uzbrojone szyby mogą być instalowane bez żadnego wstępnego przygotowania w oparciu o tradycyjne sposoby klejenia. Wystarczy, po nałożeniu obwódki z kleju przytwierdzającego wewnątrz kształtownika ceowego, osadzić całość w otworze. Po stwardnieniu kleju szyba może być w każdej chwili wyjęta poprzez zwykłe wywarcie nacisku. Podczas tej operacji boczne części kształtownika ceowego ulegają odkształceniu i oddalają się od stwardniałego kleju.

Następnie wymontowana szyba może być w każdej chwili ponownie wykorzystana do ponownego montażu. W tym celu należy najpierw usunąć stwardniały klej, który przywarł do karoserii, a następnie postępować tak, jak przy montażu szyby po raz pierwszy.

Taka technika mocowania szyb jest szczególnie korzystna w przypadku szyb samochodowych, ponieważ umożliwia łatwy demontaż zainstalowanej szyby i późniejsze ponowne jej wykorzystanie. Tak więc, w przypadku miejscowego nakładania lakieru na karoserię na przykład w sąsiedztwie szyby przedniej, można dokonywać wszelkich poprawek po uprzednim wymontowaniu szyby. Po zakończeniu malowania dokonuje się montażu tak, jak był on przeprowadzany oryginalnie po raz pierwszy. Również po wyczerpaniu się trwałości użytkowej pojazdu łatwo jest oddzielić szyby od pokrytej lakierem karoserii aby można było poddać je oddzielnie procesom przetwarzania.

W charakterze poliolefiny termoplastycznej z polipropylenu izotaktycznego i kauczuku etylenowo- propylenowo-dienowego (EPDM) może być stosowany wyrób pod nazwą SANTOPRENE A typu 111-64 produkcji firmy Advanced- Elastomer-Systems. Wyrób BETASEAL firmy Gurit-Essex okazał się szczególnie przydatny jako klej przytwierdzający. Zestaw tych dwóch materiałów zapewnia szczególnie korzystne właściwości mechaniczne całości oraz warunki ich przyczepności przystosowane do potrzeb.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia szybę samochodową uzbrojoną wstępnie w polimerowy kształtownik naklejony jednym bokiem na szkło, fig. 2 - sposób wytwarzania szyb z fig. 1, fig. 3 - szybę wyposażoną w profilowane obramowanie obejmujące kant szyby, fig. 4 formę obudowującą wyposażoną w ruchomy rdzeń w trakcie formowania pod ciśnienia, fig. 5 - to samo urządzenie podczas wyjmowania wyrobu, fig. 6 - formę zamykaną z ruchomym rdzeniem w górnej części formy w trakcie formowania pod ciśnieniem, fig. 7 - takie samo urządzenie jak na fig. 6 przed wyjęciem rdzenia, fig. 8 - urządzenie przeznaczone do nakładania we wnętrzu wybrania kształtownika ceowego warstwy nawilżającej, fig. 9 - szybę z obramowaniem w obudowie i z kształtownikiem uzyskanym drogą wytłaczania.

Na fig. 1 pokazana jest uzbrojona szyba samochodowa przeznaczona do bezpośredniego montażu poprzez wklejenie w otwór karoserii samochodowej. Szyba 1 posiada polimerowy kształtownik 2 w postaci obramowania nałożony na jedną stronę szkła drogą wytłaczania. Urządzenie do wytwarzania takich szyb jest pokazane na fig. 2.

Powierzchnia szyby pokazanej na fig. 1 posiada od strony, która powinna być umieszczona naprzeciwko blachy karoserii powłokę 3 w formie obramowania wykonaną z wypalonej emalii. Po nałożeniu na powłokę 3 w formie obramowania odpowiedniego podkładu, na powłokę 3 nakładany jest przez wytłaczanie kształtownik 2. Kształtownik 2 posiada odcinek, który w całości ma zasadniczo kształt ceowy posiadający dno 5 i dwa ramiona 6 i 7. Kształtownik 2 posiada ponadto krawędź 8, której zadaniem jest zapewnienie szczelności i centrowania.

Kształtownik 2 jest wykonany z substancji termoplastycznej, którą stanowi zasadniczo elastomer poliolefinowy uzyskany z propylenu izotaktycznego i kauczuku etyleno-propylenodienowego (EPDM). Idealnym do tego celu jest wyrób SANTOPRENE firmy Advanced-Elastomer- System. Podkład nałożony na powłokę 3 z emalii składa się korzystnie z poliuretanu dwuskładnikowego modyfikowanego w rozpuszczalniku. Rozpuszczalnik ten może być miesza175 008 niną trójchloroetylenu i 1,1,1-trójchloroetanu. Są to na przykład wyroby Χ-8310 firmy Henkel lub AK-920 firmy Koemmerling.

Boczne ramiona 6 i 7 kształtownika 2 posiadają podłużne ożebrowanie. Wewnętrzna przestrzeń kształtownika 2 ograniczona bocznymi ramionami rozszerza się ku dołowi i przez to przyjmuje kształt choinki. Podczas mocowania szyby przestrzeń ta jest wypełniana przytwierdzającym klejem 10. Jest to na przykład wyrób Betaseal firmy Gurit-Essex. Klej ten, który ma przywierać do blachy 38 ograniczającej otwór karoserii, posiada właściwość polegającą na tym, że nie przywiera on w ogóle do kształtownika 2. W konsekwencji nie występuje połączenie klejowe między klejem 10 i kształtownikiem 2 i całość pozostanie zespolona po stwardnieniu kleju 10 tylko dzięki mechanicznemu połączeniu między stwardniałym klejem 10 i kształtownikiem 2. Klej 10 jest wprowadzany do wybrania kształtownika 2 za pomocą dyszy tak, aby całkowicie wypełnił wybranie kształtownika 2, a ponadto wypłynął w postaci występu 11. Występ ten stanowi rezerwę kleju, która umożliwia umocowanie zespołu szyby samochodowej w otworze przez jej przyklejenie.

Na fig. 2 zilustrowanajest szyba 1 umieszczona precyzyjnie na podporze 13 aby umożliwić nałożenie kształtownika 2 z polimeru. Szyba 1 ogrzewana jest do temperatury od 70° do 90°. Automat 15 posiada ramię i rękę 14. Jest ona wyposażona w dyszę wytłaczającą 16. Dysza posiada kalibrowany otwór 17 umożliwiający wytłoczenie kształtownika 2 o wymaganym przekroju.

Wytłaczająca dysza 16 jest przemieszczana przez automat 15 wzdłuż krawędzi szyby 1 według z góry ustalonego programu. Sterowanie zapewnia procesor 19 za pośrednictwem połączeń 20. Wytłaczająca dysza 16 jest wyposażona w grzejny element 21 w celu utrzymywania temperatury wytłaczanego materiału w granicach 200°C co jest niezbędne dla zachowania właściwych warunków wytłaczania.

Przeznaczona do wytłaczania substancja ma postać granulek, które są doprowadzane do zasobnika 23 skąd doprowadzane są do śrubowej wytłaczarki 24 gdzie ulegają stopieniu i przepływają pod ciśnieniem do wytłaczającej głowicy 16. Cylinder 25 wytłaczarki 24 ze ślimakiem jest ogrzewany przez szereg grzewczych pierścieni 26. Układ ten umożliwia utrzymanie jednorodnej temperatury wszystkich elementów wytłaczarki. Silnik 27 stanowiący napęd ślimaka 24 sterowany jest tak samo jak automat 15 przez procesor 19.

Wytłaczająca dysza 16 połączona jest z cylindrem 25 wytłaczarki 24 za pomocą grzejnego przewodu 30 wytrzymałego na wysokie ciśnienie. Grzejny przewód 30 powinien w rzeczywistości wytrzymywać ciśnienie sięgające 250 barów. Zainstalowane są w nim grzewcze oporniki 31, które zapewniają utrzymanie temperatury przewodu 30 na poziomie rzędu 200°C.

Ponadto przewód 30 powinien charakteryzować się dostateczną elastycznością aby umożliwić niczym nieograniczone przemieszczenie dyszy 16 podczas wytłaczania prowadzonego przez automat wzdłuż krawędzi szyby 1.

Wysokociśnieniowy przewód 30 stawia oczywiście pewne opory przy skręcaniu, co może być kłopotliwe podczas wytłaczania. Istotnie, przy obrocie ręki 14 automatu o kąt 360° wokół szyby, sama ręka obraca się o 360° względem drugiego końca przewodu 30. Aby uniknąć uszkodzenia przewodu, jest on wyposażony w szereg obrotowych złączy 32.

Na fig. 3 uzbrojona szyba 34 posiada kształtownik 35 w postaci obramowania, wykonany z polimeru i uzyskany sposobem obudowywania to znaczy poprzez formowania pod wysokim ciśnieniem. Szyba 34 jest oprawiona w elastomerowy kształtownik 35 w postaci obramowania Kształtownik 35 w postaci obramowania posiada wystający występ 36. Po zainstalowaniu szyby występ 36 opiera się na wrębie 37 otworu okiennego i zamyka w ten sposób wolną przestrzeń między szybą i karoserią. Występ biegnący na całym obwodzie szyby umożliwia również automatyczne centrowanie szyby podczas jej montażu w otworze. Blacha 38 otworu usytuowana na przeciwko krawędzi szyby 34 i zasadniczo do niej równoległa jest wykorzystywana do przyklejania uzbrojonej szyby 34 w otworze. Na wyprofilowanym kształtowniku 35 w postaci obramowania naprzeciwko blachy 38 znajduje się ceowy odcinek 39 którego boczne ramiona 40, 41 posiadają na ich wewnętrznych powierzchniach podłużne ożebrowania. Wybranie wypełnione jest przytwierdzającym klejem 42. Materiały stosowane do wytworzenia odpowiednio zatopionego kształtownika 35 w postaci obramowania i przytwierdzającego kleju 42 są takie

175 008 same jak zostały opisane w opisie fig. 1. Fig. 3 przedstawia w jaki sposób występ przytwierdzającego kleju wprowadzanego do wewnątrz wybrania przekroju ceowego ulega spłaszczeniu przywierając do blachy 38 otworu. W tej właśnie postaci klej ulega stwardnieniu i zapewnia mechaniczne połączenie między wyprofilowanym kształtownikiem 35 i otworem karoserii do którego przylega.

Figura 4 i 7 przedstawiają dwa przykłady wykonania kształtowników według wynalazku uzyskanych przez zatopienie, to znaczy formowanie pod wysokim ciśnieniem.

Figura 4 i 5 przedstawiają formę do zatapiania z dolną pół-formą 45 i górną pół-formą 46. Te dwie formy wystarczają dla wytworzenia kompletnego kształtownika 39 w postaci obramowania. Szyba 47 jest umieszczana na dolnej pół-formie 45 i po umieszczeniu górnej pół-formy 46 wewnętrzna przestrzeń formy wypełniana jest pod ciśnieniem stopionym polimerem termoplastycznym. W celu wytworzenia wewnętrznego wybrania ceowego kształtownika 39, który jak to zostało pokazane, powinien być wyposażony w podłużne ożebrowania, przewidziano wyposażenie górnej pół-formy 46 w ruchomy rdzeń 48. Może on być przemieszczany w obudowie 49 górnej półformy między dwoma skrajnymi położeniami. Podczas wtrysku rdzeń 48 zajmuje położenie górne. Natomiast pod koniec formowania kształtownika 39, po stwardnieniu termoplastycznego polimeru, rdzeń 48 jest usuwany dwuetapowo. W pierwszym etapie unoszona jest górna pół- forma 46 co powoduje odsłonięcie górnej powierzchni kształtownika 39 (fig. 5). Na tym etapie rdzeń 48 pozostaje na swoim miejscu wewnątrz ceowego wybrania kształtownika 39. W drugim etapie podczas dalszego unoszenia górnej pół-formy rdzeń 48 przemieszcza się do dolnego punktu oporowego i zostaje uniesiony, a następnie wyjęty z pustej części kształtownika 39 w postaci obramowania, bowiem w tym momencie zewnętrzne ramiona ceownika zostają oswobodzone i mogą zmieniać kształt uwalniając rdzeń 48.

Inna odmiana realizacji sposobu wytwarzania szyby według wynalazku przedstawionajest na fig. 6 i 7. W tym przypadku forma również składa się z dwóch części: górnej pół-formy 52 i dolnej pół-formy 53. Obie pół-formy umożliwiają utworzenie kształtu profilowanego kształtownika 56 w postaci obramowania, które również w tym przypadku obejmuje krawędź szyby. Rdzeń 54, który umożliwia wykonanie wybranej części kształtownika 56 jest tu uniezależniony od górnej pół-formy. Ma on postać wydzielonego pierścienia i usytuowany jest w wybraniu 55 górnej pół-formy 52. W chwili wyjmowania z formy, podczas oddzielania górnej pół-formy 52 od szkła, pierścieniowy rdzeń 54 pozostaje wewnątrz wyprofilowanego kształtownika 56 w postaci obramowania jak to pokazuje fig. 7. Rdzeń 54 jest pozostawiany na swoim miejscu do momentu całkowitego stwardnienia termoplastycznego elastomeru kształtownika 56. Można go następnie łatwo usunąć za pomocą narzędzia 57.

Pierścieniowy rdzeń 54 może być wykonany z trwałego materiału, na przykład metalu, lub wręcz przeciwnie, z taniego materiału pozwalającego na wyrzucenie go po wykorzystaniu.

Podczas instalowania w karoserii uzbrojonych w wyprofilowane, kształtowniki 2, 35, 39, 56 w postaci obramowania szyb 1, 34, 47 w ceowe wybranie kształtownika 2, 35, 39, 56 z termoplastycznego elastomeru wprowadzanajest masa przytwierdzającego kleju. Jak wspomniano klejem tym korzystnie jest substancja z tworzywa sztucznego, które polimeryzuje na skutek wejścia w reakcję z wodą. Jeżeli woda występuje jedynie w postaci wilgoci zawartej w powietrzu proces polimeryzacji może być bardzo długotrwały. W istocie, jak widać na fig. 3 powierzchnie kontaktu między obwódką 42 kleju przytwierdzającego i powietrzem otoczenia są bardzo niewielkie. W wielu jednak przypadkach proces twardnienia kleju ma bardzo szybki przebieg tak, że można na przykład wymontować szybę przednią dla dokonania poprawek lakieru w jej sąsiedztwie.

W celu skrócenia czasu niezbędnego dla stwardnienia kleju przytwierdzającego przewidziano co najmniej częściowe nakładanie na wewnętrzne powierzchnie ceowego kształtownika 2, 35, 39, 56 wilgotnej warstwy lub warstwy zawierającej jony hydroksylowe.

W ten sposób wilgoć niezbędna dla stwardnienia kleju przytwierdzającego nie pochodzi wyłącznie z powietrza otaczającego obwódkę kleju lecz również z powierzchni styku z kształtownikiem 2,35,39,56 z termoplastycznego polimeru. Dzięki doborowi materiału warstwy i/lub dzięki doborowi pokrywanej nią części wewnętrznej powierzchni ceownika można kontrolować parametry twardnienia kleju. W istocie ważne jest, aby po osadzeniu szyby w karoserii tward175 008 nienie przybiegało możliwie jak najszybciej, ale przy tym powinno ono przybiegać na tyle wolno w części wystającej wstęgi kleju, aby stwardnienie' nie nastąpiło przed zetknięcie się z blachą i przyleganie do karoserii było prawidłowe.

Substancjami, które można stosować w postaci warstw nakładanych na wewnętrzną powierzchnię ceownika, mogą być na przykład substancje zawierające wodę i/lub takie grupy hydroksylowe jak węglowodany lub alkohole poliwinylowe. Doskonałe wyniki pozwalały uzyskać na przykład metyloceluloza lub pochodne celulozowe. Efekt gromadzenia i uwalniania wody może być, w zależności od potrzeb polepszony przez dodanie soli hydrofilowych lub higroskopijnych.

Operacja nakładania warstwy materiału zawierającego wodę na wewnętrzne ścianki ceowej części kształtownika 2, 35, 39, 56 z termoplastycznego elastomeru może być przeprowadzona w dowolnym momencie. Korzystne jest jednak, aby była ona przeprowadzona bezpośrednio po wytłoczeniu lub obudowaniu wyprofilowanego obramowania z termoplastycznego elastomeru.

Figura 6 przedstawia przykład wykonania takiej warstwy. Pokazany jest przekrój szyby, uzbrojonej wzdłuż swojej krawędzi w emaliowane obramowanie w postaci warstwy 3 emalii i wyprofilowane obramowanie w postaci kształtownika 2 uzyskane przez bezpośrednie wytłoczenie na warstwie 3 emalii. Wyprofilowane obramowanie w postaci kształtownika 2 mogłoby równie dobrze być wykonane sposobem obudowania przez formowanie pod ciśnieniem. Obramowanie mogłoby również obejmować krawędź z obu stron zamiast układania na jednej tylko powierzchni. Wewnętrzne wybranie ceowego kształtownika 2 jest utworzone przez wewnętrzne powierzchnie dwóch bocznych ramion 6 i 7 i dno 5. Zgodnie z wynalazkiem wewnętrzne powierzchnie bocznych ramion 6 i 7 posiadają podłużne ożebrowania.

Z chwilą zakończenia nakładania kształtownika 2 wzdłuż obwodu szyby, dopóki jego temperatura mieści się jeszcze w granicach od 150°C do 200°C, do wnętrza ceownika wprowadza się za pomocą pistoletu 60 wodny roztwór metylocelulozy. Operacja ta może być wykonana tak samo jak w przypadku wytłaczania kształtownika 2 za pomocą automatu sterującego pistoletem 60. Przewidziane jest nawet, że obydwa narzędzia - dysza do wytłaczania i pistolet rozpylający - mogą być prowadzone ręką automatu i kolejno używane.

Roztwory nadające się do rozpylania w celu nałożenia warstwy zawierającej wodę lub jony OH na powierzchni wewnętrznej ceowej części kształtownika 2 składały się na przykład z 96 części wody i 4 części metylocelulozy lub 95 części wody, 4 części metylocelulozy i jednej części soli morskiej.

W przykładzie wykonania z fig. 8 do kanału 61 doprowadzonego do pistoletu 60 wdmuchiwane jest powietrze. Kanał 61 połączony jest z wylotem zbiornika 62, w którym zgromadzona jest duża ilość wodnego roztworu metylocelulozy 63. Na zasadzie zjawiska Venturiego, silny przepływ powietrza w kanale 61 porywa roztwór na wylocie zaworu 64. Zawór ten umożliwia regulację przepływu. Mgłacieczy wypływająca z pistoletu 60 osiada na wewnętrznych ściankach ceownika na których tworzy warstwę 65. W związku z tym, że w momencie napylania roztworu, materiał kształtownika 2 ma jeszcze stosunkowo wysoką temperaturę i jego schnięcie przebiega bardzo szybko. Po wyschnięciu, metyloceluloza jest w stanie wchłonąć i przyswoić wilgoć zawartą w otaczającym powietrzu. Ta nagromadzona w warstwie metylocelulozy wilgoć wystarczy później, po zetknięciu się z masą kleju wprowadzonego do wybrania ceownika, dla spowodowania szybkiego twardnienia kleju.

W przeciwieństwie do sposobów wytłaczania, zastosowanie sposobu obudowania przez formowanie pod wysokim ciśnieniem w celu obwodowego nałożenia kształtownika z termotopliwego elastomeru wymaga, jak to opisano, zastosowania specjalnie przygotowanych form, co komplikuje operację obudowania. Natomiast, w przeciwieństwie do wytłaczania, obudowanie pozwala nadawać kształtownikom bardziej zróżnicowane kształty, a w szczególności obudowanie pozwala wykonać złącze obwodowe biegnące po krawędzi szyby.

Można jednak uzyskać zalety obudowania bez trudności związanych ze zdejmowaniem formy. Sposób ten jest dwuetapowy - w pierwszym etapie obudowanie przez formowanie pod wysokim ciśnieniem umożliwia umieszczenie na krawędzi szyby wystającej części obramowa8

175 008 nia, podczas gdy w drugim etapie, po wyjęciu z formy, uzyskuje się część profilu zawierającą odcinek ceowy poprzez wytłaczanie za pomocą dyszy sterowanej przez automat.

Tak więc obramowanie obwodowe składa się z dwóch elementów - pierwszego uzyskanego sposobem obudowywania przy pomocy dwuczęściowej formy nie stwarzającego trudności przy jej zdejmowaniu i drugiej części uzyskanej drogą wytłaczania części ceowej zawierającej podłużne ożebrowania, które przy sposobie obudowywania sprawiłyby kłopoty przy zdejmowaniu formy. Charakter materiałów nakładanych podczas tych dwóch faz może być taki sam lub różny. W istocie wszystkie materiały nadające się do zastosowania przy obudowaniu można wykorzystać w pierwszej fazie.

W drugiej fazie sposobu można zastosować bezpośrednio po obudowaniu i wyjęciu z formy opisany powyżej termotopliwy materiał elastomerowy. W przypadku, w którym materiał obudowujący jest również termotopliwy elastomerem, szkło ma jeszcze stosunkowo wysoką temperaturę ponieważ obudowywanie wymaga wstępnego nagrzania szkła, w przeciwnym bowiem razie należy szybę nagrzać dla uzyskania dobrej przyczepności.

Figura 9 przedstawia szybę 70 wyposażoną w obramowanie wytworzone w opisany powyżej sposób. Szyba pokazana jest po zainstalowaniu w otworze karoserii. Obramowanie z elastomeru zawiera pierwszą zewnętrzną część 71, która obejmuje krawędź szyby i drugiego kształtownika 75 usytuowanego wzdłuż pierwszej części i skierowanego do wewnątrz szyby, posiadającego kształt ceowy. Obramowanie 71 posiada wzdłuż swojego obrzeża żebro 72 zwrócone w kierunku blachy 80 otworu karoserii. Obramowanie 71 wytworzone jest sposobem obudowywania wzdłuż krawędzi szyby 70, kształtownik 75 jest natomiast nałożony przez wytłaczanie za pomocą kalibrowanej dyszy. Na każdej z wewnętrznych powierzchni dwóch bocznych ramion 76 i 77 kształtownika 75 znajdują się podłużne ożebrowania umożliwiające mechaniczne zaczepienie. Te właśnie ożebrowania stwarzałyby trudności ze zdejmowaniem formy w przypadku całkowitego obudowania. Z chwilą gdy szyba jest przygotowana do montażu, do wewnętrznego kanału kształtownika 75 wprowadzany jest klej przytwierdzający. Z chwilą osadzenia szyby wyposażonej w podwójne obramowanie z elastomeru i obwódkę z kleju przytwierdzającego w otworze karoserii klej przywiera do blachy 80. Natomiast, jeżeli użyto materiałów opisanych powyżej, klej nie przywiera do elastomeru, z którego wykonany jest kształtownik ceowy. Jest to związane wyłącznie z tym, że wewnętrzna część ceownika, rozszerzająca się ku dołowi, zawiera odpowiednie ożebrowania, które dzięki stwardniałemu klejowi mogą, za pośrednictwem kleju przytwierdzającego i elastomeru nałożonego na szkło, mechanicznie zaczepić się między blachą i szkłem. W celu wykonania obramowania przedstawionego na fig. 9, postępuje się w następujący sposób: wszystkie stykające się z obramowaniem powierzchnie szyby 70 wyposażonej podczas jej wytwarzania w obramowanie z nieprzezroczystej emalii 81, są najpierw pokrywane warstwą podkładu 82. Korzystne jest wykorzystanie w charakterze podkładu substancji, do której równie dobrze przywiera polimer obudowywany jak i wytłaczany termoplastyczny elastomer. W przypadku, gdy obydwie części są z tego samego termoplastycznego polimeru, nadają się wymienione wyżej podkłady.

Przygotowaną w ten sposób do obudowania szybę umieszcza się w dolnej pół-formie. Następnie nakłada się górną pół-formę i dociska szczelnie całość do szyby. Następnie wtryskuje się pod ciśnieniem polimer. W przypadku elastomeru termoplastycznego, ma on temperaturę umożliwiającą jego wtryskiwanie. Wysokość temperatury jest taka, że temperatura szyby po wyjęciu jej z formy wynosi 80°C. Jeżeli obudowanie było przeprowadzane na zimno, szybę należy rozgrzać. Wyjęta z formy szyba, wyposażona w zewnętrzne obramowanie 71, jest wówczas przenoszona na stół roboczy na ogół usytuowany w pobliżu stanowiska obudowywania. Z chwilą umieszczenia jej w odpowiednim położeniu przystępuje się do wytłaczania kształtownika 75 w normalnych warunkach.

175 008

Fig 4·

Fig 5

175 008

Fig· 8

175 008

70 81

175 008

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 4,00 zł

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Złącze do mocowania szyb, zwłaszcza szyb samochodowych wyposażone w kształtownik w postaci obramowania biegnący wzdłuż obrzeża szyby, który to kształtownik posiada przekrój ceowy zwrócony w kierunku blachy i wykonany jest z polimeru, przy czym kształtownik ten posiada po obu stronach przekroju ceowego dwa ramiona wyposażone od wewnętrznej strony w żeberka do umocowania kleju w postaci przylepnego rdzenia mocującego, znamienne tym, że kształtownik (2, 35, 39, 56, 75) w postaci obramowania zawiera termoplastyczny elastomer poliolefinowy sporządzony z propylenu izotaktycznego i kauczuku etylenowo-propylenowo-dienowego, a mocujący klej (10, 42, 78) jest na bazie układu poliuretanu jednoskładnikowego polimeryzującego pod wpływem wilgoci, przy czym kształtownik (2, 35, 39, 56, 75) i klej (10, 42, 78) nie wykazują żadnej przyczepności do siebie nawzajem tak, że połączenie między kształtownikiem (2, 35, 39, 56, 75) i stwardniałym klejem (10, 42, 78) ma wyłącznie charakter mechaniczny wynikający z kształtu.
2. Złącze według zastrz. 1, znamienne tym, że wewnętrzna część ceowego kształtownika (2, 35, 39, 56, 75) w postaci obramowania ma przekrój w kształcie choinki.
3. Złącze według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że powierzchnia wewnętrznej części ceowego kształtownika (2, 35, 39, 56, 75) w postaci obramowania, która styka się z klejem mocującym, posiada co najmniej częściowo jedną warstwę, która jest nawilżona i/lub zawiera jony hydroksylowe.
4. Złącze według zastrz. 3, znamienne tym, że nawilżona i/lub zawierająca jony hydroksylowe warstwa zawiera węglowodan o dużym ciężarze cząsteczkowym lub alkohol poliwinylowy.
5. Złącze według zastrz. 3, znamienne tym, że nawilżona i/lub zawierająca jony hydroksylowe warstwa zawiera metylocelulozę.
6. Złącze według zastrz. 4 albo 5, znamienne tym, że nawilżona i/lub zawierająca jony hydroksylowe warstwa zawiera ponadto hydrofilową lub higroskopijną sól.
7. Sposób wytwarzania złącza do mocowania szyb, zwłaszcza szyb samochodowych, znamienny tym, że polimerowy kształtownik (2,35,39,56,75) w postaci obramowania formuje się przez wtryskiwanie pod ciśnieniem, przy użyciu formy wieloczęściowej, przy czym rdzeń (48, 54) kształtujący wnękę części ceowej mocuje się przesuwnie wewnątrz formy i podczas wyjmowania kształtownika (2, 35, 39, 56, 75) z formy najpierw demontuje się części formy kształtujące zewnętrzne powierzchnie ceowego kształtownika (2, 35, 39, 56, 75), a następnie wyjmuje się rdzeń (48, 54) z kształtownika (2, 35, 39, 56, 75).
8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że rdzeń (48, 54) w kształcie ramki mocuje się w, kształtującej część ceową, półformie (46,52) formy wtryskowej, po czym, najpierw usuwa się wspomnianą półformę (46,52), a następnie oddziela się ten rdzeń (48,54) od polimerowego kształtownika (2, 35, 39,56, 75).
9. Sposób według zastrz. 8, znamienny tym, że stosuje się jednorazowe rdzenie (52) w kształcie ramki i po wyjęciu z kształtownika (2, 35, 39, 56, 75) rdzenie te wyrzuca się.

* * *