NL8701833A - Werkwijze en inrichting voor het buigen van thermoplastische platen en de vervaardiging van gelamineerde licht doorlatende panelen. - Google Patents

Description

Λ NL 34.352-Vo/tk

Werkwijze en inrichting voor het buigen van thermoplastische platen en de vervaardiging van gelamineerde licht doorlatende panelen.

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een 5 werkwijze voor het verschaffen van een bepaalde kromming aan een plaat uit thermoplastisch materiaal, waarbij de thermoplastische plaat wordt gebogen door deze tegen een vlak van een buigvorm met een vormvlakoppervlak met de gewenste kromming te plaatsen, de thermoplastische plaat te verhitten en 10 ervoor te zorgen of toe te staan dat deze zich aanpast aan het vormvlakoppervlak. De uitvinding heeft tevens betrekking op een inrichting voor het aan een plaat uit thermoplastisch materiaal verlenen van een bepaalde kromming.

Gelamineerde glas-kunststofpanelen worden vaak toe-15 gepast wanneer het paneel geschikt is om te worden blootgesteld aan slagen. Thermoplastische platen in het inwendige van een dergelijk paneel kunnen dienen om tijdens een slag tegen het paneel energie te absorberen, waardoor een grotere bescherming wordt geboden aan een afsluiting, die een derge-20 lijk paneel omvat, zoals een raam. Wanneer een thermoplastische plaat een uitwendige laag van het paneel vormt zal deze dienen voor het vermijden dat glassplinters tijdens breuk vanaf het oppervlak van het paneel wegvliegen, waardoor de kans op letsel door rondvliegend glas wordt verkleind.

25 Gekromde panelen van dit type kunnen worden toegepast als voorruiten of andere ramen van voertuigen van diverse typen, inclusief vliegtuigen en auto's.

Het is natuurlijk bekend om een dunne flexibele folie uit thermoplastisch hechtend materiaal toe te passen, 30 zoals polyvinylbutyral, ten einde een laminaat te vormen, maar er bestaat een toenemende tendens om gebruik te maken van tamelijk stijvere thermoplastische materialen, aangezien deze verbeterde eigenschappen met betrekking tot slagvastheid bezitten. Dergelijke panelen worden vaak aangeduid met 35 "inbraakvrij glas" of "kogelvast glas", en deze kunnen een zekere mate van bescherming bieden tegen het afvuren van vuurwapens.

Polycarbonaten en methacrylaten vormen voorbeelden van tamelijk stijve thermoplastische materialen. Aangezien deze materialen veel stijver zijn dan materialen, welke op 8701833 -2- conventionele wijze met glas tot een laminaat worden gevormd, zoals polyvinylbutyral, ontstaat een groot probleem doordat, wanneer het thermoplastische materiaal zich niet aanpast aan de gekromde glasplaat waaraan het moet worden gehecht, her-5 stelkrachten in het thermoplastische materiaal van een laminaat ertoe neigen dit van het glas weg te trekken waardoor een delaminatie plaatsvindt. Dit probleem is vooral van toepassing wanneer het laminaat een kleine kromteschaal bezit, en tevens ter plaatse van de randen van het laminaat, waar 10 spanningen zijn geconcentreerd. In dit verband is het met name van nadeel, dat voorruiten van voertuigen vaak hun grootste kromming bezitten ter plaatse of in de nabijheid van hun randen.

Derhalve is het gewenst om het thermoplastische 15 plaatmateriaal tot de gewenste vooraf bepaalde kromming te brengen voorafgaande aan de laminatie. Het thermoplastische materiaal kan worden verhit om door te buigen in aansluiting op een buigvorm met een geschikte afmeting en vorm. Maar dit lost geenszins het probleem van de delaminatie op, met name 20 aan de rand van het paneel, aangezien gebleken is dat, wanneer het paneel uit thermoplastisch materiaal afkoelt na het buigen, het ertoe neigt aan zijn randen op te krullen, zodat het aldaar niet de vereiste kromming zal aannemen. Een dergelijk gebrek aan pasvorm verhoogt tevens de problemen bij 25 het vormen van een goede verbinding tussen de platen tijdens een laminatieproces. Een dergelijke opkrulling kan natuurlijk tijdens het laminatieproces worden weggedrukt, maar restspan-ningen blijven achter in het thermoplastische materiaal welke ertoe neigen delaminatie ter plaatse van de laminaatranden te 30 veroorzaken. Zelfs wanneer de thermoplastische plaat alleen moet worden toegepast, zonder laminatie, is een dergelijke opkrulling van de rand ongewenst aangezien het resulteert in een optische vervorming ter plaatse van de plaatranden, en het maakt het inlijsten moeilijker.

35 De onderhavige uitvinding beoogt een werkwijze voor het verlenen van een bepaalde kromming aan een plaat uit thermoplastisch materiaal te verschaffen, die dit probleem vermindert en in voorkeursuitvoéringsvormen elimineert.

Overeenkomstig de onderhavige uitvinding wordt een 40 werkwijze verschaft voor het verschaffen van een bepaalde 87 0 1 8 3 3 -3- ψ kromming aan een plaat uit thermoplastisch materiaal, waarbij de thermoplastische plaat wordt gebogen door deze tegen een vlak van een buigvorm met een vormvlakoppervlak met de gewenste kromming te plaatsen, de thermoplastische plaat te 5 verhitten en ervoor te zorgen of toe te staan dat deze zich aanpast aan het vormvlakoppervlak, met het kenmerk, dat de thermoplastische plaat is overgedimensioneerd en wordt gebogen door deze tegen een buigvorm te plaatsen met een vorm-vlakoppervlakgedeelte met de vereiste afmetingen en kromming, 10 dat is omringd door een buigvormomringing, welke thermoplastische plaat wordt verhit en wordt gedwongen of toegestaan om zich aan te passen aan het vormvlakoppervlakgedeelte terwijl zijn overgedimensioneerde randen worden ondersteund door de buigvormomringing, waarna de thermoplastische plaat wordt 15 afgekoeld met een snelheid, welke klein genoeg is om de aanpassing te handhaven en waarbij de thermoplastische plaat vervolgens op maat wordt gesneden.

Door op deze wijze te werk te gaan wordt de neiging van het thermoplastische materiaal om aan de rand van zijn 20 vereiste afmeting op te krullen gereduceerd en het is veel eenvoudiger om de vereiste kromming over de gehele omvang van de plaat, die moet worden gebruikt als of in een glaspaneel, te verkrijgen. Een dergelijke opkrulling kan worden beperkt toe een relatief smalle randstrook die wordt afgesneden en 25 kan zelfs geheel worden geëlimineerd. Dientengevolge wordt een zeer hoge mate van conformiteit van de thermoplastische plaat met de vereiste bepaalde kromming bevorderd, waardoor wordt gegarandeerd dat de thermoplastische plaat de vereiste vorm bezit ten einde het daarop volgende inlijsten of lami-30 neren te vereenvoudigen, en hetgeen leidt tot een in grote mate gereduceerde tendens tot het optreden van delaminatie.

Er is nog een ander probleem dat kan optreden bij het buigen van thermoplastische platen. Gebleken is, dat een zekere oppervlaktegolfvorming kan optreden in het thermoplas-35 tische materiaal na het afkoelen, tenzij het thermoplastische materiaal zeer langzaam wordt afgekoeld. Dit leidt tot een langdurig produktieschema, dat tamelijk onverenigbaar is met de vervaardiging op industriële schaal. Een dergelijk golf-profiel verhoogt tevens de problemen bij het vormen van een 870 1 0 3 3 -4- goede verbinding tussen de platen tijdens een daarop volgend laminatieproces. De2e golven kunnen natuurlijk tijdens het laminatieproces worden weggedrukt, maar restspanningen blijven achter in het thermoplastische materiaal, welke ertoe 5 neigen delaminatie te veroorzaken, met name aan de laminaat-randen. Zelfs wanneer de thermoplastische plaat alleen wordt toegepast, zonder laminatie, is een dergelijke golfvorming ongewenst aangezien deze in een optische vervorming resulteert.

10 Factoren, die dit probleem erger schijnen te maken zijn de tamelijk lage thermische geleidbaarheid en de tamelijk hoge coëfficiënt van lineaire thermische uitzetting van de in het geding zijnde thermoplastische materialen.

Het probleem van het verkrijgen of handhaven van 15 een hoge oppervlakteregelmaat in het thermoplastische materiaal terwijl de afkoeltijd wordt gereduceerd moet derhalve oplosbaar zijn door het controleren van de afkoelsnelheid, zodat elke onregelmatigheid in de krimp van de thermoplastische plaat terwijl deze afkoelt na het buigen, kan worden 20 gecompenseerd door een plastisch vloeien binnen het materiaal. Met andere woorden, een sneller afkoelen kan worden getolereerd wanneer het thermoplastische materiaal heter en zachter is, maar wanneer het materiaal afkoelt en visceuser wordt moet de afkoelsnelheid worden gereduceerd.

25 Diverse voorkeursuitvoeringsvormen van de onder havige uitvinding zijn gebaseerd op de ontdekking, dat dit eenvoudigweg niet waar is. In feite is gebleken, dat het tegengestelde het geval is. Dienovereenkomstig wordt het thermoplastische materiaal in de het meest de voorkeur ge-30 nietende uitvoeringsvormen van de uitvinding, terwijl het in contact blijft met het buigvorm-vormvlak, gedwongen of toegestaan om vanaf zijn maximum temperatuur gedurende een eerste periode met een eerste afkoelsnelheid en vervolgens gedurende een tweede periode met een tweede afkoelsnelheid, welke hoger 35 is dan de eerste afkoelsnelheid, af te koelen.

Tot onze verbazing is gebleken dat de afkoelsnelheid het meest kritisch is wanneer het thermoplastische materiaal zich het dichtst bij de maximale temperatuur bevindt tot welke het is verhit voor het buigproces en dat bij dergelijke 8701833 «? -5- » temperaturen de afkoelsnelheid het meest zorgvuldig moet worden gecontroleerd/ omdat grotere afkoelsnelheden kunnen worden getolereerd bij lagere temperaturen ten einde een acceptabele korte totaleafkoeltijd te verkrijgen en ten einde te 5 resulteren in een thermoplastische plaat met een acceptabele oppervlakteregelmaat. Zoals is opgemerkt is dit tegengesteld aan wat kan worden verwacht, en op dit moment kan geen verklaring worden geboden waarom dit zo is.

De voordelen van het precies aan een bepaalde krom-10 ming aanpassen van een thermoplastische plaat zijn in het bijzonder duidelijk in gevallen, waarbij de plaat vervolgens dient te worden vastgelijmd tot een laminaat met een of meer andere platen met dezelfde kromming, en dienovereenkomstig verschaft de uitvinding tevens een werkwijze voor het 15 vervaardigen van een gekromd licht doorlatend gelamineerd paneel met tenminste êên plaat uit gekromd thermoplastisch materiaal die op tenminste één gekromde glasplaat is gelijmd, welke werkwijze het tot een bepaalde kromming buigen van de platen en het vervolgens samenlijmen daarvan omvat, met het 20 kenmerk, dat de thermoplastische plaat wordt gekromd door een werkwijze overeenkomstig conclusie 1, en dat de thermoplastische plaat en tenminste één gekromde glasplaat worden samengevoegd en het samenstel wordt onderworpen aan warmte-en drukcondities ten einde de platen tot een gelamineerd 25 paneel samen te lijmen.

Van voordeel is het, wanneer de of elke thermoplastische plaat op maat wordt gesneden na het tot het paneel samenlijmen. Dit vereenvoudigt het nauwkeurig afsnijden van het thermoplastische plaatmateriaal tot de gewenste afmeting 30 en vorm.

Een dergelijke thermoplastische plaat kan worden gelijmd tussen twee overeenkomstig gevormde glasplaten. In een dergelijk geval zullen eventuele restspanningen in het thermoplastische materiaal worden verdeeld over zijn beide 35 vastgelijmde oppervlakken. De spanningsconcentratie in elk punt van de verbinding tussen het glas en de thermoplastische kunststof bedraagt derhalve de helft van hetgeen het geval zou zijn wanneer het thermoplastische materiaal slechts aan êên zijde aan een glasplaat werd gelijmd. De uitvinding is 40 derhalve van bijzonder voordeel bij werkwijzen voor het ver- .870 18 3 3' -6- vaardigen van een zodanig gelamineerd paneel, waarin het thermoplastische materiaal aan tenminste één hoofdvlak van het paneel blootligt.

Bij voorkeur geldt dat tussen de glasplaat en de 5 plaat uit thermoplastisch materiaal een hechtend thermoplastisch foliemateriaal is gelegen en ze worden samengevoegd terwijl een gekromde glasvormplaat in aanraking is met het of elk blootliggend oppervlak van het thermoplastische materiaal, waarbij het aldus gevormde samenstel aan warmte- en 10 drukcondities wordt onderworpen ten einde de glasplaat en de plaat uit thermoplastisch materiaal samen te lijmen. De toepassing van een dergelijke vormplaat bevordert een hoge mate van oppervlakteregelmaat in het aansluitende thermoplastische materiaal.

15 Bij dergelijke uitvoeringsvormen geniet het de voorkeur wanneer de of elke gekromde glasvormplaat en de of elke in het laminaat te lijmen gekromde glasplaat worden samengevoegd en als één geheel tot de vereiste kromming worden gebogen. Dit is een zeer geschikte wijze om ervoor te 20 zorgen dat beide of alle glasplaten met dezelfde kromming worden gebogen.

De toe te passen thermoplastische materialen kunnen door extrusie in plaatvorm zijn vervaardigd. In het algemeen bezitten dergelijke geextrudeerde platen een tamelijk slechte 25 oppervlaktekwaliteit en zijn zij onvoldoende vlak om voor diverse toepassingen een goed zicht te verschaffen. Elke onregelmatigheid in de dikte van het thermoplastische materiaal kan een dergelijk laminaat commercieel onvoldoende of zelfs gevaarlijk maken, wanneer een goed zicht van belang is, zoals 30 bij voorruiten van voertuigen. Derhalve is het bekend om eventuele oppervlakteonregelmatigheden van thermoplastische platen te corrigeren door de platen te onderwerpen aan een oppervlaktebehandeling.

Gebleken is dat alhoewel vele oppervlakteonregel-35 matigheden konden worden gecorrigeerd door het verhitten van een thermoplastische plaat ten einde deze te verweken terwijl hij werd onderworpen aan een persdruk tussen een paar vormplaten, een zekere oppervlaktegolving tevens zichtbaar werd in het thermoplastische materiaal na het afkoelen en het 40 wegnemen van de druk aan het einde van de oppervlaktebehande- 87 0 1 C 3 3 -7- ling, opnieuw tenzij het thermoplastische materiaal toegestaan werd met een zeer kleine snelheid af te koelen, ook al hecht het thermoplastische materiaal niet aan de vormplaat, waarmee het in aanraking is.

5 Dit probleem wordt opnieuw van groter belang, wanneer het verschil tussen de lineaire thermische uitzet-tingscoefficienten van de vormplaat en het kunststofmateriaal groter is en het moet derhalve worden toegeschreven aan dit verschil.

10 Ten einde dit probleem op te lossen geniet het in het bijzonder de voorkeur, dat de oppervlakken van een thermoplastische plaat worden behandeld door een werkwijze omvattende het opsluiten van de thermoplastische plaat tussen een paar glasvormplaten en het aan zodanige tempèra-15 tuurs- en drukcondities onderwerpen van het pakket dat het thermoplastische materiaal verweekt en de vereiste oppervlak-tegesteldheid wordt bereikt, tijdens welke werkwijze, voorafgaande aan het verwijderen van de vormplaten, het thermoplastische materiaal wordt gedwongen of wordt toegestaan om vanaf 20 zijn maximum temperatuur gedurende een eerste periode met een eerste afkoelsnelheid en vervolgens gedurende een tweede periode met een tweede afkoelsnelheid, welke hoger is dan de eerste afkoelsnelheid, af te koelen.

Dit staat tevens een reductie van de vereiste af-25 koeltijd toe, terwijl dit tegelijkertijd een hoge mate van regelmaat in de aan zijn oppervlak behandelde thermoplastische plaat toestaat.

De toepassing van glasvormplaten wordt nader gespecificeerd omdat dit in het bijzonder van voordeel is met het 30 oog op het gemak waarmee een dergelijke vormplaat kan worden gevormd met een uitermate regelmatig oppervlak, alhoewel het verschil tussen de thermische uitzettingscoëfficienten van glas en vele beschouwde thermoplastische materialen tamelijk groot kan zijn.

35 Het geniet in het bijzonder de voorkeur, dat een plaat uit floatglas het vormvlak van de of elke glasvormplaat vormt. Vanwege de wijze waarop dit wordt vervaardigd bezit floatglas een hoge mate van oppervlakteregelmaat zonder de behoefte aan een eventuele daarop volgende oppervlaktebehan-40 deling. De toepassing van floatglas met een nominale dikte 870 1 '"3 -8- tussen 4mm en 8mm, bijvoorbeeld 6mm, wordt in het bijzonder geadviseerd, omdat floatglas met een dergelijke dikte in het algemeen de beste oppervlaktekwaliteit blijkt te bezitten.

Bij uitvoeringsvormen, welke gebruik maken van deze 5 speciale vorm van de uitvinding, geniet het de voorkeur, dat een aantal thermoplastische platen is opgesloten tussen glasvormplaten ten einde een meerlagig pakket te vormen waarbij het aantal thermoplastische platen gelijktijdig wordt behandeld. Dit vormt een efficiënter gebruik van de fabriek en 10 verschaft dienovereenkomstig een economischer proces.

Bij voorkeur wordt de oppervlakte conditionerings-behandeling uitgevoerd voordat het thermoplastische materiaal wordt gekromd. Hierdoor wordt de noodzaak vermeden om een aantal gekromde vormplaten te vervaardigen welke elk passen 15 bij de bepaalde kromming. Het thermoplastische materiaal kan een oppervlaktebehandeling hebben ondergaan in zijn vlakke toestand, en dit vereenvoudigt de procedure in grote mate.

Gebleken is, dat de mate, in welke golfvorming of ongelijke spanningen in een thermoplastische plaat worden 20 gereduceerd door een gecontroleerd afkoelen afhankelijk is van de afkoelsnelheid tijdens de eerste en de tweede afkoel-periode, en tevens van de temperatuur, bij welke een ongecontroleerde afkoeling wordt toegestaan op te treden. Dienovereenkomstig wordt, gebruik makend van een of meer van de 25 volgende voorkeursuitvoeringsvormen van de uitvinding, geadviseerd, dat: de of tenminste éên, en bij voorkeur elke eerste afkoelperiode voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal tussen 20°C en 60°C is gedaald; 30 de of tenminste éên, en bij voorkeur elke eerst afkoelperiode tussen 40 en 90 minuten duurt; de of tenminste één, en bij voorkeur elke opeenvolging van eerste en tweede afkoelperioden samen tussen 90 en 150 minuten bedraagt; 35 de of tenminste één, en bij voorkeur elke tweede afkoelperiode tenminste voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal tot 100°C is gedaald; en de of tenminste één, en bij voorkeur elke tweede afkoelperiode tenminste voortduurt totdat de temperatuur van 40 het thermoplastische materiaal tot 80°C is gedaald.

8701033 9 -9-

Uit gelijk luidende overwegingen is het tevens van voordeel, om een of beide van de volgende voorkeursuitvoeringsvormen toe te passen: dat gedurende beide of tenminste éên, en bij voor-5 keur elke eerste afkoelperiode, het thermoplastische materiaal wordt gedwongen of wordt toegestaan om met een snelheid, welke niet hoger is dan 2eC per minuut, en die bij voorkeur niet hoger is dan 1°C per minuut, af te koelen; en dat tijdens de of tenminste êên, en bij voorkeur 10 elke tweede afkoelperiode, het thermoplastische materiaal wordt gedwongen of toegestaan om met een snelheid, die niet hoger is dan 5°C per minuut en die bij voorkeur niet hoger is dan 2,5°C per minuut, af te koelen.

Gebleken is dat dergelijke afkoelsnelheden tamelijk 15 compatibel zijn met normale industriële produktie processen.

Het zal duidelijk zijn, dat er niet voor moet worden gezorgd dat het thermoplastische materiaal, hetzij door een oppervlaktebehandeling of door een laminatiebehandeling aan een vormplaat zal hechten. Het vervolgens verwijderen van 20 de vormplaat, indien dit inderdaad praktisch mogelijk zou zijn, zou bijna onvermijdbaar het oppervlak van het thermoplastische bederven wanneer een dergelijke hechting zou optreden. Sommige thermoplastische plaatmaterialen zullen normaal niet aan glas hechten tijdens de loop van de beschouwde 25 behandelingen zonder de toepassing van een primer of enig soort hechtmiddel. Andere materialen kunnen hechten tenzij stappen worden ondernomen om een hechting te verhinderen. Ten einde een hechting op betrouwbare wijze te vermijden kan het derhalve van voordeel zijn voor de of elke glasvormplaat om 30 een hechting vermijdende laag te dragen, bij voorbeeld een fluorkoolstof produkt, zoals een fluor-alkyl-sulfonaat, in het bijzonder met als alkyl C14 tot C18.

Zoals is opgemerkt zijn diverse problemen, die diverse uitvoeringsvormen van de onderhavige uitvinding 35 moeten oplossen, groter naar mate de lineaire thermische uit-zettingscoefficiênt van het thermoplastische materiaal groter is. Dienovereenkomstig zijn uitvoeringsvormen van de uitvinding, waarbij het materiaal van de of tenminste een van de thermoplastische platen een lineaire thermische uitzettings-40 coefficient bezit, welke tenminste 43 x 10”® °C"^ bedraagt, 8701833 -10- dat wil zeggen ongeveer 5 keer die van normaal natron-kalk-glas, van bijzonder commercieel belang.

Het commerciële belang van deze voorkeursuitvoeringsvormen van de uitvinding, waarbij het thermoplas-5 tische plaatmateriaal een tamelijk hoge lineaire thermische uitzettingscoëfficiënt bezit, hangt niet altijd slechts af van het verminderen van een groter probleem ten gevolgen van de grotere thermische contractie. Andere eigenschappen van het thermoplastische materiaal moeten tevens in beschouwing 1Ö worden genomen.

In sommige de voorkeur genietende uitvoeringsvormen van de uitvinding bestaat de of tenminste êên thermoplastische plaat uit een plaat uit polycarbonaat. Polycarbonaten bezitten, behalven hun thermische uitzettingscoefficiënten, 15 bijzonder gewenste fysische eigenschappen voor toepassing in laminaten voor het gebruik voor vele doeleinden, in het bijzonder met betrekking tot hun geschiktheid om energie van breuk op te nemen, of van een poging tot breuk van het laminaat. Methacrylaten bezitten tevens goede eigenschappen voor 20 het beschouwde doel, evenals sommige polyvinylchloriden en sommige polyurethanen.

Andere eigenschappen van het thermoplastische plaatmateriaal zijn tevens van belang. Bijvoorbeeld bezit een hoge krasbestendigheid een aanzienlijk commercieel belang 25 tijdens de hantering van een thermoplastische plaat, bijvoorbeeld voorafgaande aan zijn toepassing in een laminaat, en in het bijzonder voor een blootliggend thermoplastisch oppervlak van een gereed laminaat.

Terwijl het soms mogelijk is om het thermoplas-30 tische plaatmateriaal te kiezen met het oog op een goede krasbestendigheid, welke een gevolg is van zijn hardheid, is het in het algemeen handiger om de oppervlaktehardheid van de plaat te verhogen door een geschikte coatingsbehandeling, bijvoorbeeld door toepassing van een synthetische hars die, 35 om diverse redenen, ongeschikt kan zijn om de gehele dikte om de gehele dikte van de plaat te vormen. In voorkeursuitvoeringsvormen van de uitvinding is het derhalve mogelijk, dat de of tenminste êén thermoplastische plaat tenminste êën oppervlaktecoating draagt die reeds harder is, of hiertoe 40 uithardbaar is, dan het thermoplastische materiaal van de 8701833 -11- plaat.

Bij dergelijke voorkeursuitvoeringsvormen is het in het bijzonder handig wanneer het uitharden van de oppervlak-tecoating (s) wordt bewerkstelligd tijdens de oppervlaktecon-5 ditionering. Op alternatieve wijze kan het uitharden worden bewerkstelligd tijdens het buigen. Dit vermijdt de noodzaak van een afzonderlijke uithardingsbehandeling, en is derhalve economisch met het oog op de tijd en, in het geval van een uitharding door warmte, met het oog op verwarmingsenergie.

10 Een dergelijke oppervlaktecoating, die bestaat uit een melaminecoating, is van voordeel vanwege zijn uitstekende eigenschappen met het oog op de beschouwde toepassingen. Andere coatingsmaterialen, die met voordeel kunnen worden toegepast, bestaan uit polysiloxaanharsen en door elektronen-15 stralen of ultra-violet uithardbare harsen, bijvoorbeeld die, welke zijn gespecificeerd in het Britse octrooischrift GB-A-2131324.

Het is van voordeel, wanneer de buigvorm en de buigvormomringing door afzonderlijke elementen worden ge-20 vormd. Dit blijkt het verwijderen van de passende plaat uit thermoplastisch materiaal vanaf de buigvorm te vereenvoudigen, en staat tevens de vervaardiging van de scheidbare gedeelten van de buigvorm uit verschillende materialen toe.

De werkelijke materialen, uit welke de buigvormge-25 deelten zijn vervaardigd, zijn niet kritisch. De vorm van het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming is echter zeer belangrijk. Hierbij geniet het de voorkeur, wanneer het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming wordt gevormd door een oppervlak van een 30 gekromde glasplaat. Het is veel eenvoudiger om een buigvorm-gedeelte met de vereiste kromming te maken met een oppervlak met hoge kwaliteit uit glas, dan uit andere materialen. Het is mogelijk om het gedeelte, dat het aan de rand gelegen buigvorraomringingsvlakoppervlak vormt bijvoorbeeld uit 35 polytetrafluoroethyleen of hout te maken.

De vorm van het buigvorm-vormvlak is van uitermate groot belang in uitvoeringsvormen, waarbij het thermoplastische plaatmateriaal vervolgens aan een gekromde glasplaat wordt gelijmd. Wanneer het thermoplastische materiaal precies 40 moet aansluiten op het glas, waarop het moet worden gelijmd, 8701833 -12- moet dat buigvormgedeelte vanzelfsprekend tevens precies passen. De eenvoudigste wijze om dit te garanderen is dat het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming wordt gevormd door een oppervlak van een gekromde glas-5 plaat, waaraan vervolgens de thermoplastische plaat wordt vastgelijmd, en uitvoeringsvormen, die gebruik maken van dit kenmerk, genieten derhalve de voorkeur. De toepassing van dit voorkeurskenmerk brengt met zich mee dat het buigvorm-vorm-vlak voor elke thermoplastische plaat moet worden verwisseld. 10 Dit is geen nadeel, zelfs niet wanneer een serie van, bijvoorbeeld, voorruiten moet worden vervaardigd, die moeten worden aangebracht in motorvoertuigen van hetzelfde type, en die derhalve nominaal dezelfde afmeting en kromming moeten bezitten. In feite is gebleken, dat tijdens de produktie van 15 een gegeven serie van gekromde panelen voor toepassing als voertuigvoorruiten een bepaalde kleine variatie in kromming tussen het ene paneel en het volgende kan worden getolereerd. Gebleken is echter, dat de vereisten ten aanzien van een accurate pasvorm tussen een thermoplastische plaat en een 20 glasplaat, waaraan deze moet worden vastgelijmd, vaak stringenter kan zijn, en dit rechtvaardigt derhalve de toepassing als buigvorm van de gekromde glasplaat, aan welke de thermoplastische plaat moet worden gelijmd. Natuurlijk is het in het algemeen niet noodzakelijk om tijdens het buigen van 25 een reeks thermoplastische platen tot dezelfde nominale kromming tijdens een dergelijke produktiereeks, de buigvormom-ringing te veranderen.

Het geniet de voorkeur, dat de thermoplastische plaat wordt gedwongen of toegestaan om zich aan te passen aan 30 een concaaf buigvormoppervlak. Ten einde dit te bevorderen, geniet het de voorkeur, dat de overgang vanaf het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming naar een dergelijke buigvormomringing een sterkere kromming bezit dan de rand van het buigvorm-vormvlakoppervlak. Op verrassen-35 de wijze werd gevonden, dat dit de beste resultaten biedt, zelfs wanneer het thermoplastische materiaal gedwongen wordt of wordt toegestaan om zich aan te passen aan een concaaf buigvormoppervlak.

De onderhavige uitvinding omvat een plaat uit licht 40 doorlatend thermoplastisch materiaal, die is gebogen door een 8 7 0 1 C 3 3 -13- werkwijze volgens de uitvinding, en omvat verder een gelamineerd licht doorlatend paneel met tenminste een gekromde glasplaat die aan tenminste één dergelijke gekromde plaat uit thermoplastisch materiaal is gelijmd, alsmede heeft de uit-5 vinding betrekking op een gelamineerd, licht doorlatend paneel, dat is vervaardigd door een werkwijze volgens de uitvinding.

De onderhavige uitvinding strekt zich verder uit tot een inrichting, welke geschikt is voor het aan een ge-10 kromde glasplaat aanpassen van een thermoplastisch plaatmateriaal, en heeft derhalve betrekking op een inrichting voor het aan een plaat uit thermoplastisch materiaal verlenen van een bepaalde kromming, met het kenmerk, dat de inrichting een buigvorra omvat met een vormvlakoppervlak met de vereiste 15 afmetingen en kromming en een buigvormomringing, middelen voor het verhitten en verweken van een thermoplastische plaat zodat deze zich kan aanpassen aan het buigvorm-vormvlak, terwijl alle overlappende randen van de plaat ter plaatse worden ondersteund door de buigvormomringing, en middelen 20 voor het toestaan van een gecontroleerde afkoeling van de thermoplastische plaat ten einde de aanpassing aan het buigvorm-vormvlak te handhaven.

Dit is een zeer eenvoudige inrichting voor het aan een gekromde glasplaat aanpassen van thermoplastisch plaat-25 materiaal. De genoemde buigvormomringing kan worden gebruikt om een randgedeelte van een thermoplastische plaat te ondersteunen zodat rekening wordt gehouden met de uitzetting en de inkrimping van deze thermoplastische plaat tijdens het verhitten en afkoelen, en samen met de organen die een gecon-30 troleerd afkoelen mogelijk maken maakt dit een uniformere afkoeling van de thermoplastische plaat over het oppervlak daarvan mogelijk waardoor een geringere neiging aanwezig is voor enige vervorming van de plaat ten gevolgen van ongelijke inkrimpingen.

35 Het is van voordeel, wanneer het vormvlakoppervlak van de buigvorm wordt gevormd door een oppervlak van een gekromde glasplaat. Het is zeer eenvoudig om een gekromde glasbuigvorm te vormen met een zeer glad hoog kwalitatief oppervlak. Bij voorkeur bestaat de glasplaat uit een plaat 40 van floatglas. Glas, dat is gevormd door middel van het 8701833 -14- floatproces bezit een bijzonder goede oppervlaktekwaliteit zonder dat de behoefte bestaat aan enige speciale oppervlaktebehandelingen.

Bij voorkeur bezit de buigvorm een concaaf vorm-5 vlak. Het is eenvoudiger gebleken om een thermoplastische plaat aan te passen aan een concaaf oppervlak met een bepaalde kromming dan aan een convex oppervlak met deze kromming.

Volgens voorkeursuitvoeringsvormen van de uitvin-10 ding wordt ervoor gezorgd, dat de overgang vanaf het vormvlak van de buigvorm naar de buigvormomringing een sterkere kromming bezit dan de rand van het vormvlak van de buigvorm. Dit blijkt van bijzonder belang te zijn wanneer de kromming, die men aan het thermoplastische materiaal wenst te verlenen, een 15 tamelijk kleine kromtestraal bezit, in het bijzonder in de nabijheid van de randen van het buigvorm-vormvlak, en wanneer het gewenst is om een niet-ontwikkelbare kromming aan het thermoplastische plaatmateriaal te verlenen.

De uitvinding wordt hierna nader toegelicht aan de 20 hand van de tekening, waarin een aantal uitvoeringsvoorbeel-den van de uitvinding is weergegeven.

Figuur 1 toont een aanzicht van een uitvoeringsvorm van een inrichting volgens de onderhavige uitvinding;

Figuur 2 toont een grafiek, waarin temperatuursver-25 lopen voor twee specifieke werkwijzen voor het aanpassen van een thermoplastische plaat aan een gekromde glasplaat overeenkomstig de onderhavige uitvinding zijn weergegeven;

Figuur 3 toont een schematische dwarsdoorsnede van een inrichting voor een oppervlaktebehandeling van een plaat 30 uit thermoplastisch materiaal voorafgaande aan het aanpassen hiervan aan een glasplaat;

Figuur 4 toont een schematische dwarsdoorsnede van een inrichting voor het aan elkaar lijmen van een gekromd gelamineerd paneel, en 35 Figuur 5 toont een temperatuurs -en drukverloop, dat wordt toegepast in een specifiek voorbeeld van een werkwijze voor een oppervlaktebehandeling van een plaat uit thermoplastisch materiaal.

FIGUUR 1 40 In figuur 1 is een autoclaaf 1 getoond met een plafondverhitter 2, die is verbonden met een variabele 8 7 0 1 G 3 3 -15- krachtbron V. In de autoclaaf 1 is een buiginrichting aanwezig die uit twee delen bestaat en wordt gedragen door een aantal steunen 3. Het eerste buigvormgedeelte bestaat uit een plaat, bij voorkeur uit glas, en het liefst uit floatglas, 5 die een vormvlak 4 met de vereiste afmeting en kromming vormt. Een buigvormomringing 5 strekt zich uit rond de rand van de glasplaat die het vormvlak 4 vormt. Een plaat uit thermoplastisch materiaal 6 is getoond die aansluit op het buigvorra-vormvlak 4 en het oppervlak van de buigvormomringing 10 5. De grens van het buigvorm-vormvlak 4 valt althans nagenoeg samen met de binnenste begrenzing van de buigvormomringing 5 ter plaatse van het werkvlak van de buigvorm, en deze omringing 5 is zodanig geplaatst dat de overgang vanaf het buigvorm-vormvlak 4 naar de omringing 5 een kleinere kromtestraal 15 bezit dan de plaat 4 ter plaatse van zijn rand.

VOORBEELD 1

Men wenst een plaat uit polycarbonaat aan te passen aan het concave oppervlak van een glasplaat met een vereiste vooraf bepaalde kromming. De glasplaat wordt in de inrichting 20 volgens figuur 1 geplaatst ten einde het buigvorm-vormvlak 4 te vormen en een vlakke overmatig bemeten plaat uit polycarbonaat wordt op het buigvorm-vormvlak 4 en de omringing 5 daarvan geplaatst. Vervolgens wordt de verhitter 2 ingeschakeld waarbij ervoor wordt gezorgd dat de het vormvlak 4 25 vormende glasplaat en de polycarbonaatplaat 6 zo gelijkmatig mogelijk worden verhit, en het polycarbonaat wordt verhit tot een temperatuur van ongeveer 155°C tijdens een tijdsduur van twee uur en een kwartier, zoals door de doorgetrokken lijn in figuur 2 is aangeduid. Deze temperatuur wordt ongeveer een 30 uur gehandhaafd waarbij aan het eind van deze tijdsduur het polycarbonaat zich heeft aangepast aan de vorm van het glasplaatvormvlak 4, waarna het aan de verhitter 2 vanuit de variabele krachtbron V verstrekte vermogen wordt verminderd zodat het polycarbonaatmateriaal vanaf zijn maximale tempera-35 tuur gedurende een eerste afkoelperiode van ongeveer een uur en een kwartier met een snelheid van 0,5°C per minuut af-koelt. Vervolgens wordt de vermogenstoevoer verder gereduceerd waarbij het polycarbonaat kan afkoelen met een snelheid van 1eC per minuut gedurende een tweede afkoelperiode, die 40 opnieuw een uur en een kwartier duurt. Wanneer het polycarbo- 8701005 -16- naat een temperatuur van 50°C heeft bereikt wordt de autoclaaf geopend en kan het polycarbonaat op natuurlijke wijze verder afkoelen. De overmatige randen van het polycarbonaat worden vervolgens afgesneden, waarbij wordt gevonden, dat de 5 polycarbonaatplaat een zeer hoge mate van pasvorm met de glasplaat 4 bezit, zelfs ter plaatse van zijn rand.

In een variant van dit voorbeeld wenst men het polycarbonaat aan te passen aan een convex oppervlak van een gekromde glasplaat. Ten einde dit uit te voeren wordt de 10 gekromde glasplaat gebogen door een op zichzelf bekende techniek terwijl ze zich frontaal tegen een tweede glasplaat bevindt, zodat het concave oppervlak van de tweede plaat zich aanpast aan het convexe oppervlak van de eerste. In dit geval is het de tweede glasplaat die in de inrichting volgens 15 figuur 1 wordt geplaatst als zijnde het buigvormplaatgedeel-te. Het resterende gedeelte van de werkwijze geschiedt overeenkomstig het voorgaande.

Volgens een tweede variant van dit voorbeeld wordt het polycarbonaat onderworpen aan een snellere verhitting en 20 blijft het langer op zijn maximale temperatuur. Deze variant is in het bijzonder geschikt voor het bereiken van een niet-ontwikkelbare kromming en/of wanneer sprake is van kleine kromtestralen, en wordt in figuur 2 weergegeven door de streeppuntlijn. De temperatuur van het polycarbonaat wordt in 25 ongeveer een uur tijd verhoogd tot 140°C en vervolgens in een half uur tijd tot 155°C. Gedurende ongeveer twee en een half uur blijft de temperatuur op dit niveau en vervolgens wordt het afkoelproces overeenkomstig het eerder beschrevene uitgevoerd.

30 FIGUUR 3

Figuur 3 toont een autoclaaf 7 waarin een pakket-samenstel is geplaatst omvattende een plaat 8 uit thermoplastisch materiaal, bijvoorbeeld polycarbonaat, die tussen twee vlakke glasvormplaten 9 is aangebracht, welke op geschikte 35 wijze zijn gevormd uit 6mm dik floatglas. Elke glasvormplaat 9 is aan beide zijden gecoat met een eventuele adhesie verhinderende coating uit, bijvoorbeeld, een kalium-fluor-alkyl-sulfonaat, zoals FC129 van 3M.

Een dergelijke adhesie verhinderende coating kan 40 worden gevormd door sproeien of onderdompelen.

8701833 -17-

Het zal duidelijk zijn, dat een aantal thermoplastische platen, zoals aangeduid door het cijfer 8, kunnen worden verplaatst tussen glasvormplaten 9, die een dergelijke adhesie verhinderende coating op elk oppervlak daarvan dragen 5 ten einde een meerlagig pakket voor het simultaan behandelen van deze platen te vormen.

Een torus 10 uit elastomeer materiaal wordt opengesneden ten einde lippen 11 te vormen die in aanraking met de randen van de (buitenste) vormplaten 9 worden geplaatst ten 10 einde een ruimte 12 te vormen die zich rond de randen van het pakketsamenstel uitstrekt. Deze ruimte 12 staat via een leiding 13 in verbinding met een (niet getoonde) vacuümpomp. De inwendige ruimte 14 van de autoclaaf 7 is via een tweede leiding 15 verbonden met een andere (eveneens niet getoonde) 15 pomp. De autoclaaf is voorzien van verhittingsorganen, die in de tekening niet zijn weergegeven.

VOORBEELD 2

Een geextrudeerde polycarbonaatplaat met een nominale dikte van 6mm wordt aangebracht tussen 6mm dikke platen 20 uit floatglas, die fungeren als vormplaten. Het glas is van te voren aan beide zijden gecoat met een adhesie verhinderend middel. Het pakketsamenstel wordt in de in figuur 3 getoonde inrichting geplaatst en vervolgens onderworpen aan de in figuur 5 weergegeven temperatuurs -en drukverlopen.

25 De druk P-J4 (doorgetrokken lijn in figuur 5) binnen de autoclaaf 14, die werkzaam is op de hoofdvlakken van het samenstel wordt gedurende een periode van ongeveer een uur vanaf ongeveer 1 bar tot ongeveer 13 bar verhoogd, en wordt gedurende 3 uur op deze druk gehandhaafd.

30 Het is belangrijk, dat de druk P-J4 op de hoofd vlakken van het samenstel wordt uitgeoefend door een fluïdum, zoals een gas, in plaats van door het kalanderen of door de toepassing van een andere vorm van mechanische pers, omdat hierdoor een uniforme druk over deze oppervlakken wordt ge-35 garandeerd, en dit leidt op zijn beurt tot een uniformere behandeling van het thermoplastische plaatmateriaal.

De druk P13 (stippellijn in figuur 5) in de leiding 13 wordt gereduceerd tot ongeveer 10 torr ten einde het opgesloten raken van eventuele lucht tussen het polycarbonaat en 40 de vormplaten te verhinderen, en wordt gedurende ongeveer 2 87 0 1 C 3 5 -18- uur op dit lage niveau gehandhaafd, waarna hij wordt verhoogd tot ongeveer 13 bar, bijvoorbeeld door het openen van een verbinding tussen de leidingen 13 en 15.

De temperatuur T (puntstreeplijn in figuur 5) van 5 het polycarbonaatplaatmateriaal wordt tot een temperatuur tussen 140°C en 150°C gedurende 75 minuten verhoogd en wordt op deze temperatuur gedurende 30 minuten gehandhaafd. Het polycarbonaatmateriaal wordt vervolgens met een snelheid van ongeveer 0,5°C per minuut gedurende een eerste afkoelperiode 10 van 60 minuten afgekoeld, waarna de afkoelsnelheid wordt verhoogd tot ongeveer 1°C per minuut gedurende een tweede afkoelperiode, die ongeveer 75 minuten duurt. Aan het einde van de tweede afkoelperiode, wanneer in het totaal ongeveer 4 uur zijn verstreken, bedraagt de temperatuur van het polycar-15 bonaat ongeveer 50°C, en op dit punt wordt de druk binnen de autoclaaf op het atmosferische niveau gebracht, waarna het samenstel in de autoclaaf op natuurlijke wijze kan afkoelen. De autoclaaf kan vervolgens na ongeveer 15 minuten worden geopend waarna het polycarbonaat en de vormplaten kunnen wor-20 den verwijderd.

Aan het einde van de werkwijze werd gevonden dat het polycarbonaat plaatmateriaal in dikte tot ongeveer 5mm was gereduceerd en dat de oppervlakken althans nagenoeg vlak waren en een goed doorzicht mogelijk maakten.

25 De resulterende polycarbonaatplaat voldeed goed aan de optische vervormingstest, die is genoemd in "Moniteur Beige" van 4 februari 1981, pagina's 1165 tot 1170.

In een variant van dit voorbeeld werd een plaatop-pervlak van het polycarbonaatmateriaal voorafgecoat met een 30 melamine hars. Het gecoate polycarbonaat plaatmateriaal werd vervolgens onderworpen aan een althans nagenoeg identieke oppervlaktebehandeling, waarna werd gevonden dat de opper-vlaktecoating ter plaatse was uitgehard. De resulterende oppervlaktecoating is harder en krasbestendiger dan het niet 35 gecoate polycarbonaat. Dezelfde oppervlakteregelmaat werd verkregen.

Het uiteindelijke aan zijn oppervlakte behandelde polycarbonaat plaatmateriaal wordt vervolgens tot een vooraf bepaalde kromming gebogen door middel van een werkwijze over-40 eenkomstig voorbeeld 1.

8701033 -19-

Het eindprodukt van de werkwijze volgens dit voorbeeld is geschikt voor toepassing in een gelamineerd begla-zingspaneel, bijvoorbeeld als een uitwendige laag daarvan.

FIGUUR 4 5 In figuur 4 is een inrichting getoond/ die geschikt is voor het samenlijmen van een laminaat door middel van een werkwijze overeenkomstig de onderhavige uitvinding. In feite toont deze inrichting veel overeenkomsten met de in figuur 3 getoonde inrichting, en de diverse onderdelen van de inrich-10 ting zijn in figuur 4 aangeduid met dezelfde referentie-cijfers als in figuur 3.

Een pakketsamenstel bestaat uit een gekromde glasplaat 4 en een daarbij passende plaat uit thermoplastisch materiaal 6 en daar tussen een hechtend thermoplastisch 15 foliemateriaal 16. In gestippelde lijnen is een tweede laag uit hechtend foliemateriaal 17 tussen de thermoplastische plaat 6 en een tweede gekromde glasplaat 18 weergegeven voor het eventueel vastlijmen van de tweede glasplaat aan het te vormen laminaat. Wanneer de plaat uit thermoplastisch 20 materiaal 6 in het gerede laminaat bloot moet liggen wordt de tweede laag van hechtend foliemateriaal 17 weggelaten. Het gehele samenstel wordt voorzien van een torus 10 en in de autoclaaf geplaatst zoals met betrekking tot figuur 1 is beschreven. De eerste glasplaat 4 kan worden gecoat met een 25 de hechting bevorderend middel, terwijl de tweede glasplaat 18 kan worden gecoat met een de hechting bevorderend middel of een de hechting verhinderend middel alnaargelang of deze aan het laminaat moet worden gelijmd. In een variant wordt de tweede glasplaat 18 weggelaten.

30 Opgemerkt wordt, dat elk gewenst aantal thermoplas tische platen en glasplaten onder tussenplaatsing van hechtend foliemateriaal tot een laminaat kunnen worden samengelijmd door middel van een werkwijze overeenkomstig dit aspekt van de uitvinding. Slechts bij wijze van voorbeeld kan het 35 samenstel dat moet worden samengelijmd tot een laminaat een subsamenstel omvatten dat bestaat uit vier glasplaten waartussen slechts hechtend foliemateriaal is geplaatst, waarbij een verdere hechtende folie is aangebracht voor het op één oppervlak van het subsamenstel lijmen van een enkele 40 thermoplastische plaat.

8701033 4 -20- VOORBEELD 3

Ten einde een gekromde voertuigvoorruit te vervaardigen werd een subsamenstel samengesteld uit een glasplaat en een plaat uit polycarbonaat onder tussenplaatsing van poly-5 urethaan als hechtend foliemateriaal. De glasplaat bezat een dikte van 6mm en was voorafgecoat met een eventueel de hechting bevorderende primer. Het polyurethaan werd toegepast met een dikte van 2mm. De polycarbonaatplaat welke werd toegepast, bestond uit het met melamine gecoate produkt volgens de 10 voorbeelden 2 en 1 zoals in het voorgaande beschreven, waarbij de melaminecoating natuurlijk was afgekeerd van de glasplaat.

Een met een de hechting verhinderend middel gecoate glasvormplaat 18 werd vervolgens aangebracht tegen de poly-15 carbonaatplaat en het gehele samenstel werd opgesloten in de gesleufde torus en in de autoclaaf geplaatst, alwaar het werd onderworpen aan de temperatuurs -en drukverlopen voor het effectueren van het samenlijmen van een laminaat.

Gedurende een eerste periode van de lijmbehandeling 20 werd de druk, welke werkzaam was op de hoofdvlakken van het samenstel ongeveer op atmosferisch niveau gehandhaafd, terwijl de ruimten tussen de platen werden onderworpen aan een lage druk door het reduceren van de druk in de leiding 7 ten einde het onttrekken van gassen aan het pakketsamenstel te 25 bewerkstelligen. De temperatuur in de autoclaaf werd verhoogd. Vervolgens werd gedurende een tweede periode het inwendige 6 van de torus 4 in verbinding gebracht met de rest van het inwendige 8 van de autoclaaf, waarbij de druk daarin werd verhoogd en het samenstel werd verhit ten einde de uit-30 eindelijke samenlijming te bewerkstelligen.

Aan het slot van de werkwijze werd gevonden, dat het laminaat stevig was samengelijmd en dat de oppervlakken daarvan althans nagenoeg regelmatig waren en een helder doorzicht mogelijk maakten. Het resulterende laminaatpaneel 35 voldeed goed aan de optische vervormingstest, die is genoemd in "Moniteur Beige" van 4 februari 1981, pagina's 1165 tot 1170.

Volgens een variant van voorbeeld 3 wordt het subsamenstel 4, 16, 6 gelijktijdig aan de tweede folie uit hech-40 tend materiaal 17 gelijmd (opnieuw polyurethaan van 2mm dik) 8701833 -21- en aan de tweede glasplaat 18, die in dit voorbeeld is gecoat met een de hechting bevorderende primer.

8701833

Claims (35)

1. Werkwijze voor het verschaffen van een bepaalde kromming aan een plaat uit thermoplastisch materiaal, waarbij de thermoplastische plaat wordt gebogen door deze tegen een vlak van een buigvorm met een vormvlakoppervlak met de ge- 5 wenste kromming te plaatsen, de thermoplastische plaat te verhitten en ervoor te zorgen of toe te staan dat deze zich aanpast aan het vormvlakoppervlak, met het kenmerk, dat de thermoplastische plaat is overgedimensioneerd en wordt gebogen door deze tegen een buigvorm te plaat-10 sen met een vormvlakoppervlakgedeelte met de vereiste afmetingen en kromming, dat is omringd door een buigvormomrin-ging, welke thermoplastische plaat wordt verhit en wordt gedwongen of toegestaan om zich aan te passen aan het vormvlakoppervlakgedeelte terwijl zijn overgedimensioneerde randen 15 worden ondersteund door de buigvormomringing, waarna de thermoplastische plaat wordt afgekoeld met een snelheid, welke klein genoeg is om de aanpassing te handhaven en waarbij de thermoplastische plaat vervolgens op maat wordt gesneden.

2. Werkwijze voor het vervaardigen van een gekromd 20 licht doorlatend gelamineerd paneel met tenminste êén plaat uit gekromd thermoplastisch materiaal die op tenminste een gekromde glasplaat is gelijmd, welke werkwijze het tot een bepaalde kromming buigen van de platen en het vervolgens samenlijmen daarvan omvat, met het kenmerk, dat 25 de thermoplastische plaat wordt gekromd door een werkwijze overeenkomstig conclusie 1, en dat de thermoplastische plaat en tenminste een gekromde glasplaat worden samengevoegd en het samenstel wordt onderworpen aan warmte- en drukcondities ten einde de platen tot een gelamineerd paneel samen te 30 lijmen.

3. Werkwijze volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de of elke thermoplastische plaat op maat wordt gesneden na het tot het paneel samenlijmen.

4. Werkwijze volgens conclusie 2 of 3, met 35 het kenmerk, dat het gelamineerde paneel van het type is, waarbij het thermoplastische materiaal aan tenminste een hoofdvlak van het paneel blootligt.

5. Werkwijze volgens conclusie 4, met het 8701833 -23- * kenmerk, dat tussen de glasplaat en de plaat uit thermoplastisch materiaal een hechtend thermoplastisch foliemate-riaal is gelegen en ze worden samengevoegd terwijl een gekromde glasvormplaat in aanraking is met het of elk blootlig-5 gend oppervlak van het thermoplastische materiaal, waarbij het aldus gevormde samenstel aan warmte- en drukcondities wordt onderworpen ten einde de glasplaat en de plaat uit thermoplastisch materiaal samen te lijmen.

6. Werkwijze volgens conclusie 5, met het 10 kenmerk, dat de of elke gekromde glasvormplaat en de of elke in het laminaat te lijmen gekromde glasplaat worden samengevoegd en als één geheel tot de vereiste kromming worden gebogen.

7. Werkwijze volgens conclusie 1, met het 15 kenmerk, dat het thermoplastische materiaal, terwijl het in contact blijft met het buigvorm-vormvlak, wordt gedwongen of wordt toegestaan om vanaf zijn maximum temperatuur gedurende een eerste periode met een eerste afkoelsnelheid en vervolgens gedurende een tweede periode met een tweede af-20 koelsnelheid, welke hoger is dan de eerste afkoelsnelheid, af te koelen.

8. Werkwijze volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de oppervlakken van een thermoplastische plaat worden behandeld door een werk- 25 wijze omvattende het opsluiten van de thermoplastische plaat tussen een paar glasvormplaten en het aan zodanige tempera-tuurs- en drukcondities onderwerpen van het pakket dat het thermoplastische materiaal verweekt en de vereiste oppervlak-tegesteldheid wordt bereikt, tijdens welke werkwijze, vooraf-30 gaande aan het verwijderen van de vormplaten, het thermoplastische materiaal wordt gedwongen of wordt toegestaan om vanaf zijn maximum temperatuur gedurende een eerste periode met een eerste afkoelsnelheid en vervolgens gedurende een tweede periode met een tweede afkoelsnelheid, welke hoger is dan de 35 eerste afkoelsnelheid, af te koelen.

9. Werkwijze volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat een aantal thermoplastische platen is opgesloten tussen glasvormplaten ten einde een meerlagig pakket te vormen waarbij het aantal thermoplastische platen gelijk- 40 tijdig wordt behandeld. 8701833 -24-

10. Werkwijze volgens conclusie 8 of 9, met het kenmerk, dat de oppervlakte conditioneringsbe-handeling wordt uitgevoerd voordat het thermoplastische materiaal wordt gekromd.

11. Werkwijze volgens een der conclusies 7 tot 10, met het kenmerk, dat gedurende beide of tenminste een, en bij voorkeur elke eerste afkoelperiode, het thermoplastische materiaal wordt gedwongen of wordt toegestaan om met een snelheid, welke niet hoger is dan 2°C per minuut, en 10 die bij voorkeur niet hoger is dan 1°C per minuut, af te koelen.

12. Werkwijze volgens één der conclusies 7 tot 11, met het kenmerk, dat tijdens de of tenminste één, en bij voorkeur elke tweede afkoelperiode, het thermo- 15 plastische materiaal wordt gedwongen of toegestaan om met een snelheid, die niet hoger is dan 5°C per minuut en die bij voorkeur niet hoger is dan 2,5°C per minuut, af te koelen.

13. Werkwij ze volgens een der conclusies 7 tot 12, met het kenmerk, dat de of tenminste één, en bij 20 voorkeur elke eerste afkoelperiode voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal tussen 20°C en 60°C is gedaald.

14. Werkwijze volgens één der conclusies 7 tot 13, met het kenmerk, dat de of tenminste één, en bij 25 voorkeur elke eerst afkoelperiode tussen 40 en 90 minuten duurt.

15. Werkwijze volgens één der conclusies 7 tot 14, met het kenmerk, dat de of tenminste één, en bij voorkeur elke opeenvolging van eerste en tweede afkoel- 30 perioden samen tussen 90 en 150 minuten bedraagt.

16. Werkwijze volgens één der conclusies 7 tot 15, met het kenmerk, dat de of tenminste één, en bij voorkeur elke tweede afkoelperiode tenminste voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal tot 35 100°C is gedaald.

17. Werkwijze volgens conclusie 16, met het kenmerk, dat de of tenminste één, en bij voorkeur elke tweede afkoelperiode tenminste voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal tot 80°C is gedaald.

18. Werkwijze volgens één der voorgaande conclu- 8701033 -25- -- ft sies, omvattende tenminste êén der conclusies 5, 6 en 8, met hetkenmerk, dat een plaat uit floatglas het vormvlak van de of elke glasvormplaat vormt.

19. Werkwijze volgens een der voorgaande conclu- 5 sies, met het kenmerk, dat de of tenminste een thermoplastische plaat een plaat uit polycarbonaat omvat.

20. Werkwijze volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de of tenminste éên thermoplastische plaat tenminste een oppervlaktecoating 10 draagt die reeds harder is, of hiertoe uithardbaar is, dan het thermoplastische materiaal van de plaat.

21. Werkwijze volgens conclusie 20 en tenminste afhankelijk van conclusie 8, met het kenmerk, dat het uitharden van de oppervlaktecoating (s) wordt bewerk- 15 stelligd tijdens de oppervlakteconditionering.

22. Werkwijze volgens conclusie 20 of 21, met het kenmerk, dat de oppervlaktecoating een melamine coating omvat.

23. Werkwijze volgens een der voorgaande conclu- 20 sies, met het kenmerk, dat de buigvorm en de buigvormomringing door afzonderlijke elementen worden gevormd.

24. Werkwijze volgens conclusie 23, met het k enmerk, dat het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming wordt gevormd door een 25 oppervlak van een gekromde glasplaat.

25. Werkwijze volgens conclusie 24 en tenminste afhankelijk van conclusie 2, methet kenmerk, dat het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming wordt gevormd door een oppervlak van een gekromde 30 glasplaat, waaraan vervolgens de thermoplastische plaat wordt vastgelijmd.

26. Werkwijze volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de thermoplastische plaat wordt gedwongen of toegestaan om zich aan te passen aan 35 een concaaf buigvormoppervlak.

27. Werkwijze volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de overgang vanaf het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming naar een dergelijke buigvormomringing een sterkere 40 kromming bezit dan de rand van het buigvorm-vormvlakoppervlak. 8701333 -26-

28. Plaat uit licht doorlatend thermoplastisch materiaal, welke is gekromd door een werkwijze volgens tenminste conclusie 1.

29. Gelamineerd, licht doorlatend paneel met ten- 5 minste een gekromde glasplaat, die is vastgelijmd aan tenminste êên gekromde plaat uit thermoplastisch materiaal volgens conclusie 28.

30. Gelamineerd licht doorlatend paneel, dat is vervaardigd volgens een werkwijze overeenkomstig tenminste 10 conclusie 2.

31. Inrichting voor het aan een plaat uit thermoplastisch materiaal verlenen van een bepaalde kromming, met het kenmerk, dat de inrichting een buigvorm omvat met een vormvlakoppervlak met de vereiste afmetingen en 15 kromming en een buigvormomringing, middelen voor het verhitten en verweken van een thermoplastische plaat zodat deze zich kan aanpassen aan het buigvorm-vormvlak, terwijl alle overlappende randen van de plaat ter plaatse worden ondersteund door de buigvormomringing, en middelen voor het toe- 20 staan van een gecontroleerde afkoeling van de thermoplastische plaat ten einde de aanpassing aan het buigvorm-vorm-vlak te handhaven.

32. Inrichting volgens conclusie 31, met het kenmerk, dat het vormvlakoppervlak van de buigvorm 25 wordt gevormd door een oppervlak van een gekromde glasplaat.

33. Inrichting volgens conclusie 32, met het kenmerk, dat de glasplaat een plaat uit floatglas omvat.

34. Inrichting volgens één der conclusies 31 tot 30 33, met het kenmerk, dat de buigvorm een concaaf vormvlak bezit.

35. Inrichting volgens êên der conclusies 31 tot 34, met het kenmerk, dat de overgang vanaf het vormvlak van de buigvorm naar de buigvormomringing een ster- 35 kere kromming bezit dan de rand van het vormvlak van de buigvorm. 8701833