NL194366C - Werkwijze en inrichting voor het buigen van thermoplastische platen en de vervaardiging van gelamineerde licht doorlatende panelen. - Google Patents

Description

1 194366

Werkwijze en inrichting voor het buigen van thermoplastische platen en de vervaardiging van gelamineerde licht doorlatende panelen

De onderhavige uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het verschaffen van een bepaalde 5 kromming aan een plaat uit thermoplastisch materiaal, waarbij de thermoplastische plaat wordt gebogen door deze tegen een vlak van een buigvormplaat met een vormvlakoppervlak met de gewenste kromming te plaatsen, de thermoplastische plaat te verhitten en ervoor te zorgen of toe te staan dat deze zich aanpast aan het vormvlakoppervlak. De uitvinding heeft tevens betrekking op een inrichting voor het aan een plaat uit thermoplastisch materiaal verlenen van een bepaalde kromming.

10 Gelamineerde glas-kunststofpanelen worden vaak toegepast wanneer het paneel geschikt is om te worden blootgesteld aan slagen. Thermoplastische platen in het inwendige van een dergelijk paneel kunnen dienen om tijdens een slag tegen het paneel energie te absorberen, waardoor een grotere bescherming wordt geboden aan een afsluiting, die een dergelijk paneel omvat, zoals een raam. Wanneer een thermoplastische plaat een uitwendige laag van het paneel vormt zal deze dienen voor het vermijden dat 15 glassplinters tijdens breuk vanaf het oppervlak van het paneel wegvliegen, waardoor de kans op letsel door rondvliegend glas wordt verkleind. Gekromde panelen van dit type kunnen worden toegepast als voorruiten of andere ramen van voertuigen van diverse typen, inclusief vliegtuigen en auto’s.

Het is natuurlijk bekend om een dunne flexibele folie uit thermoplastisch hechtend materiaal toe te passen, zoals polyvinylbutyral, teneinde een laminaat te vormen, maar er bestaat een toenemende tendens 20 om gebruik te maken van stijvere thermoplastische materialen, aangezien deze betere slagvastheid bezitten. Dergelijke panelen worden vaak aangeduid met ’’inbraakvrij glas” of ’’kogelvast glas", en deze kunnen een zekere mate van bescherming bieden tegen het afvuren van vuurwapens.

Polycarbonaten en methacrylaten vormen voorbeelden van tamelijk stijve thermoplastische materialen. Aangezïen deze materialen veel stijver zijn dan materialen, welke op conventionele wijze met glas tot een 25 laminaat worden gevormd, zoals polyvinylbutyral, ontstaat een groot probleem doordat, wanneer het thermoplastische materiaal zich niet aanpast aan de gekromde glasplaat waaraan het moet worden gehecht, herstelkrachten in het thermoplastische materiaal van een laminaat ertoe neigen dit van het glas weg te trekken waardoor een delaminatie plaatsvindt. Dit probleem is vooral van toepassing wanneer het laminaat een kleine kromteschaal bezit, en tevens ter plaatse van de randen van het laminaat, waar spanningen zijn 30 geconcentreerd. In dit verband is het met name van nadeel, dat voorruiten van voertuigen vaak hun grootste kromming bezitten ter plaatse of in de nabijheid van hun randen.

Derhalve is het gewenst om het thermoplastische plaatmateriaal tot de gewenste vooraf bepaalde kromming te brengen voorafgaande aan de laminatie. Het thermoplastische materiaal kan worden verhit om door te buigen in aansluiting op een buigvorm met een geschikte afmeting en vorm. Maar dit lost geenszins 35 het probleem van de delaminatie op, met name aan de rand van het paneel, aangezien gebleken is dat, wanneer het paneel uit thermoplastisch materiaal afkoelt na het buigen, het ertoe neigt aan zijn randen op te krullen, zodat het aldaar niet de vereiste kromming zal aannemen. Een dergelijk gebrek aan pasvorm verhoogt tevens de problemen bij het vormen van een goede verbinding tussen de platen tijdens een laminatieproces. Een dergelijke opkrulling kan natuurlijk tijdens het laminatieproces worden weggedrukt, 40 maar restspanningen blijven achter in het thermoplastische materiaal welke ertoe neigen delaminatie ter plaatse van de laminaatranden te veroorzaken. Zelfs wanneer de thermoplastische plaat alleen moet worden toegepast, zonder laminatie, is een dergelijke opkrulling van de rand ongewenst aangezien het resulteert in een optische vervorming ter plaatse van de plaatranden, en het maakt het inlijsten moeilijker.

De onderhavige uitvinding beoogt een werkwijze voor het verlenen van een bepaalde kromming aan een 45 plaat uit thermoplastisch materiaal te verschaffen, die dit probleem vermindert en in voorkeursuitvoeringsvormen elimineert

Overeenkomstig de onderhavige uitvinding wordt een werkwijze verschaft voor het verschaffen van een bepaalde kromming aan een plaat uit thermoplastisch materiaal, waarbij de thermoplastische plaat wordt gebogen door deze tegen een vlak van een buigvormplaat met een vormvlakoppervlak met de gewenste 50 kromming te plaatsen, de thermoplastische plaat te verhitten en ervoor te zorgen of toe te staan dat deze zich aanpast aan het vormvlakoppervlak, met het kenmerk, dat de thermoplastische plaat in alle richtingen is overgedimensioneerd met betrekking tot de buigvormplaat, dat de buigvorm is omringd door een af te zonderen buigvormomringing, en dat de overgedimensioneerde randen van de thermoplastische plaat tijdens de verhitting worden ondersteund door de buigvormomringing, waarna de thermoplastische plaat 55 wordt afgekoeld met een snelheid, welke klein genoeg is om de aanpassing te handhaven en waarbij de thermoplastische plaat vervolgens op maat wordt gesneden.

Door op deze wijze te werk te gaan wordt de neiging van het thermoplastische materiaal om aan de rand 194366 2 van zijn vereiste afmeting op te krullen gereduceerd en het is veel eenvoudiger om de vereiste kromming over de gehele omvang van de plaat, die moet worden gebruikt als of in een glaspaneel, te verkrijgen. Een dergelijke opkrulling kem worden beperkt tot een relatief smalle randstrook die wordt afgesneden en kan zelfs geheel worden geëlimineerd. Dientengevolge wordt een zeer hoge mate van conformiteit van de 5 thermoplastische plaat met de vereiste bepaalde kromming bevorderd, waardoor wordt gegarandeerd dat de thermoplastische plaat de vereiste vorm bezit teneinde het daarop volgende inlijsten of lamineren te vereenvoudigen, en hetgeen leidt tot een in grote mate gereduceerde tendens tot het optreden van delaminatie.

Er is nog een ander probleem dat kan optreden bij het buigen van thermoplastische platen. Gebleken is, 10 dat een zekere oppervlaktegolfvorming kan optreden in het thermoplastische materiaal na het afkoelen, tenzij het thermoplastische materiaal zeer langzaam wordt afgekoeld. Dit leidt tot een langdurig productie-schema, dat tamelijk onverenigbaar is met de vervaardiging op industriële schaal. Een dergelijk golfprofiel verhoogt tevens de problemen bij het vormen van een goede verbinding tussen de platen tijdens een daarop volgend laminatieproces. Deze golven kunnen natuurlijk tijdens het laminatieproces worden 15 weggedrukt, maar restspanningen blijven achter in het thermoplastische materiaal, welke ertoe neigen delaminatie te veroorzaken, met name aan de laminaatranden. Zelfs wanneer de thermoplastische plaat alleen wordt toegepast, zonder laminatie, is een dergelijke golfvorming ongewenst aangezien deze in een optische vervorming resulteert.

Factoren, die dit probleem erger schijnen te maken zijn de tamelijk lage thermische geleidbaarheid en de 20 tamelijk hoge coëfficiënt van lineaire thermische uitzetting van de in het geding zijnde thermoplastische materialen.

Het probleem van het verkrijgen of handhaven van een hoge oppervlakteregelmaat in het thermoplasti* sche materiaal terwijl de afkoeltijd wordt gereduceerd,moet derhalve oplosbaar zijn door het controleren van de afkoelsnelheid, zodat elke onregelmatigheid in de krimp van de thermoplastische plaat terwijl deze 25 afkoelt na het buigen, kan worden gecompenseerd door een plastisch vloeien binnen het materiaal.

Het is gebleken dat de afkoelsnelheid het meest kritisch is wanneer het thermoplastische materiaal zich het dichtst bij de maximale temperatuur bevindt tot welke het is verhit voor het buigproces en dat bij dergelijke temperaturen de afkoelsnelheid het meest zorgvuldig moet worden gecontroleerd, omdat grotere afkoelsnelheden kunnen worden getolereerd bij lagere temperaturen teneinde een acceptabele korte totale 30 afkoeltijd te verkrijgen en teneinde te resulteren in een thermoplastische pleet met een acceptabele oppervlakteregelmaat.

Dienovereenkomstig wordt het thermoplastische materiaal in de het meest de voorkeur genietende uitvoeringsvormen van de uitvinding, terwijl het in contact blijft met het buigvorm-vormvlak, gedwongen of toegestaan om vanaf zijn maximum temperatuur gedurende een eerste periode met een eerste afkoel-35 snelheid en vervolgens gedurende een tweede periode met een tweede afkoelsnelheid, welke hoger is dan de eerste afkoelsnelheid, af te koelen.

De voordelen van het precies aan een bepaalde kromming aanpassen van een thermoplastische plaat zijn in het bijzonder duidelijk in gevallen, waarbij de plaat vervolgens dient te worden vastgeljjmd tot een laminaat met één of meer andere platen met dezelfde kromming, en dienovereenkomstig verschaft de 40 uitvinding tevens een werkwijze voor het vervaardigen van een gekromd licht doorlatend gelamineerd paneel met ten minste één plaat uit gekromd thermoplastisch materiaal die op ten minste één gekromde glasplaat Is gelijmd, met het kenmerk, dat de thermoplastische plaat wordt gekromd door een werkwijze overeenkomstig conclusie 1.

Van voordeel is het, wanneer de of elke thermoplastische plaat op maat wordt gesneden na het tot het 45 paneel samenlijmen. Dit vereenvoudigt het nauwkeurig afsnijden van het thermoplastische plaatmateriaal tot de gewenste afmeting en vorm.

Een dergelijke thermoplastische plaat kan worden gelijmd tussen twee overeenkomstig gevormde glasplaten. In een dergelijk geval zullen eventuele restspanningen in het thermoplastische materiaal worden verdeeld over zijn beide vastgelijmde oppervlakken. De spanningsconcentratie in elk punt van de verbinding 50 tussen het glas en de thermoplastische kunststof bedraagt derhalve de helft van hetgeen het geval zou zijn wanneer het thermoplastische materiaal slechts aan één zijde aan een glasplaat werd gelijmd. De uitvinding is van bijzonder voordeel bij werkwijzen voor het vervaardigen van een zodanig gelamineerd paneel, waarin het thermoplastische materiaal over ten minste één hoofdvlak van het paneel blootligt.

Bij voorkeur geldt dat tussen de glasplaat en de plaat uit thermoplastisch materiaal een hechtend 55 thermoplastisch foliemateriaal is gelegen en ze worden samengevoegd terwijl een gekromde glazen buigvormplaat in aanraking wordt gebracht met het of elk blootliggend oppervlak van het thermoplastische materiaal, waarbij het aldus gevormde samenstel aan warmte- en drukcondities wordt onderworpen teneinde 3 194366 de glasplaat en de plaat uit thermoplastisch materiaal samen te lijmen. De toepassing van een dergelijke buigvormplaat bevordert een hoge mate van oppervlakteregelmaat in het aansluitende thermoplastische materiaal.

Bij dergelijke uitvoeringsvormen geniet het de voorkeur wanneer de of elke gekromde glazen buig-5 vormplaat en de of elke in het laminaat te lijmen gekromde glasplaat worden samengevoegd en als één geheel tot de vereiste kromming worden gebogen. Dit is een zeer geschikte wijze om ervoor te zorgen dat beide of alle glasplaten met dezelfde kromming worden gebogen.

De toe te passen thermoplastische materialen kunnen door extrusie in plaatvorm zijn vervaardigd. In het algemeen bezitten dergelijke geêxtrudeerde platen een tamelijk slechte oppervlaktekwaliteit en zijn zij 10 onvoldoende vlak om voor diverse toepassingen een goed zicht te verschaffen. Elke onregelmatigheid in de dikte van het thermoplastische materiaal kan een dergelijk laminaat commercieel onvoldoende of zelfs gevaarlijk maken, wanneer een goed zicht van belang is, zoals bij voorruiten van voertuigen. Derhalve is het . bekend om eventuele oppervlakteonregelmatigheden van thermoplastische platen te corrigeren door de platen te onderwerpen aan een oppervlaktebehandeling.

15 Gebleken is dat, alhoewel vele oppervlakteonregelmatigheden konden worden gecorrigeerd door het verhitten van een thermoplastische plaat teneinde deze te verweken terwijl hij werd onderworpen aan een persdruk tussen een paar vormplaten, een zekere, oppervlaktegolving tevens zichtbaar, werd in het thermoplastische materiaal na het afkoelen en het wegnemen van de druk aan het einde van de oppervlaktebehandeling, ook hier tenzij het thermoplastische materiaal toegestaan werd met een zeer kleine snelheid 20 af te koelen, ook al hecht het thermoplastische materiaal niet aan de vormplaat, waarmee het in aanraking is.

Dit probleem wordt van groter belang, wanneer het verschil tussen de lineaire thermische uitzettingscoêf-ficlënten van de vormplaat en die van het kunststofmateriaal groter is en het moet derhalve worden toegeschreven aan dit verschil.

25· Teneinde dit probleem op te lossen geniet het in het bijzonder de voorkeur, dat de oppervlakken van een thermoplastische plaat worden behandeld (oppervlaktebehandeling) door een werkwijze omvattende het opsluiten van de thermoplastische plaat tussen een paar glasvormplaten en het aan zodanige temperatuurs-en drukcondities onderwerpen van het pakket dat het thermoplastische, materiaal verweekt en de vereiste oppervlaktegesteldheid wordt bereikt, tijdens welke werkwijze, voorafgaande aan het verwijderen van de 30 vormplaten, het thermoplastische materiaal wordt gedwongen of wordt toegestaan om vanaf zijn maximum temperatuur gedurende een eerste periode met een eerste afkoelsnelheid en vervolgens gedurende een tweede periode met een tweede afkoelsnelheid, welke hoger is dan de eerste afkoelsnelheid, af te koelen.

Dit staat tevens een reductie van de vereiste afkoeltijd toe, terwijl dit tegelijkertijd een hoge mate van regelmaat in de aan zijn oppervlak behandelde thermoplastische plaat toestaat.

35 De toepassing van glasvormplaten wordt genoemd, omdat dit in het bijzonder van voordeel is met het oog op het gemak waarmee een dergelijke vormplaat kan worden gevormd met een uitermate regelmatig . oppervlak, alhoewel het verschil tussen de thermische uitzettingscoëfficiënten van glas en vele beoogde thermoplastische materialen tamelijk groot kan zijn.

Het geniet in het bijzonder de voorkeur, dat een plaat uit floatglas het vormvlak van de of elke glas-40 vormplaat vormt Vanwege de wijze waarop dit wordt vervaardigd, bezit floatglas een hoge mate van oppervlakteregelmaat zonder de behoefte aan een eventuele daarop volgende oppervlaktebehandeling. De toepassing van floatglas met een nominale dikte tussen 4 mm en 8 mm, bijvoorbeeld 6 mm, wordt in het bijzonder geadviseerd, omdat floatglas met een dergeiijke dikte in het algemeen de beste oppervlaktekwaliteit blijkt te bezitten.

45 Bij uitvoeringsvormen, welke gebruik maken van deze speciale vorm van de uitvinding, geniet het de voorkeur, dat een aantal thermoplastische platen is opgesloten tussen glazen buigvormplaten teneinde een meerlagig pakket te vormen waarbij het aantal thermoplastische platen gelijktijdig wordt behandeld. Dit vormt een efficiënter gebruik van de fabriek en verschaft dienovereenkomstig een economischer proces.

. Bij voorkeur wordt de oppervlaktebehandeling op het thermoplastische materiaal uitgevoerd voordat dit 50 wordt gekromd. Hierdoor wordt de noodzaak vermeden om een aantal gekromde vormplaten te vervaardigen welke elk passen bij de bepaalde kromming. Het thermoplastische materiaal kan een oppervlaktebehandeling hebben ondergaan in zijn vlakke toestand, en dit vereenvoudigt de procedure in grote mate.

Gebleken is, dat de mate, in welke golfvorming of ongelijke spanningen in een thermoplastische plaat worden gereduceerd door een gecontroleerd afkoelen afhankelijk is van de afkoelsnelheid tijdens de eerste 55 en de tweede afkoelperiode, en tevens van de temperatuur, bij welke een ongecontroleerde afkoeling wordt toegestaan op te treden. Dienovereenkomstig wordt, gebruik makend van één of meer van de volgende voorkeursuitvoeringsvormen van de uitvinding, geadviseerd, dat: 194366 4 de eerste afkoelperiode voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal tussen 20°C en 60°C is gedaald; de eerste afkoelperiode tussen 40 en 90 minuten duurt; de opeenvolging van eerste en tweede afkoelperioden samen tussen 90 en 150 minuten bedraagt; 5 de tweede afkoelperiode ten minste voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal tot 100°C is gedaald; en de tweede afkoelperiode ten minste voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal tot 80°C is gedaald.

Uit soortgelijke overwegingen is het tevens van voordeel, om één of beide van de volgende voorkeurs-10 uitvoeringsvormen toe te passen: dat gedurende de eerste afkoelperiode, het thermoplastische materiaal wordt gedwongen of wordt toegestaan om met een snelheid, welke niet hoger is dan 2°C per minuut, en die bij voorkeur niet hoger is dan 1°C per minuut, af te koelen; en dat tijdens de tweede afkoelperiode, het thermoplastische materiaal wordt gedwongen of toegestaan om met 15 een snelheid, die niet hoger is dan 5°C per minuut en die bij voorkeur niet hoger is dan 2,5°C per minuut, af te koelen.

Gebleken is dat dergelijke afkoelsnelheden tamelijk compatibel zijn met normale industriële productieprocessen.

Het zal duidelijk zijn, dat moet worden voorkomen dat het thermoplastische materiaal, hetzij door een 20 oppervlaktebehandeling of door een laminatiebehandeling aan een vormplaat zal hechten. Het vervolgens verwijderen van de vormplaat, zelfs indien dit praktisch mogelijk zou zijn, zou bijna onvermijdbaar het oppervlak van het thermoplastische bederven wanneer een dergelijke hechting zou optreden. Sommige thermoplastische plaatmaterialen zullen normaal niet aan glas hechten tijdens de loop van de beschouwde behandelingen zonder de toepassing van een primer of enig soort hechtmiddel. Andere materialen kunnen 25 hechten,tenzij stappen worden ondernomen om een hechting te verhinderen. Teneinde een hechting op betrouwbare wijze te vermijden, kan het derhalve van voordeel zijn indien de of elke glazen vormplaat een hechting vermijdende laag draagt, bijvoorbeeld een fluorkootstof product, zoals een fluor-alkyl-sulfonaat, in het bijzonder met als alkyl C14 tot C18.

Zoals is opgemerkt zijn diverse problemen, die diverse uitvoeringsvormen van de onderhavige uitvinding 30 moeten oplossen, groter naarmate de lineaire thermische uitzettingscoëfficiënt van het thermoplastische materiaal groter is. Dienovereenkomstig zijn uitvoeringsvormen van de uitvinding, waarbij het materiaal van de of ten minste één van de thermoplastische platen een lineaire thermische uitzettingscoëfficiënt bezit, welke ten minste 43 x KT® °C'1 bedraagt, dat wil zeggen ongeveer 5 keer die van normaal natron-kalkglas, van bijzonder commercieel belang.

35 Het commerciële belang van deze voorkeursuitvoeringsvormen van de uitvinding, waarbij het thermoplastische plaatmateriaal een tamelijk hoge lineaire thermische uitzettingscoëfficiënt bezit, hangt niet altijd slechts af van het verminderen van een groter probleem ten gevolge van de grotere thermische contractie. Andere eigenschappen van het thermoplastische materiaal moeten tevens in beschouwing worden genomen.

40 In sommige de voorkeur genietende uitvoeringsvormen van de uitvinding bestaat de of ten minste één thermoplastische plaat uit een plaat uit polycarbonaat. Polycarbonaten bezitten, behalve hun thermische uitzettingscoëfficiënten, bijzonder gewenste fysische eigenschappen voor toepassing in laminaten voor het gebruik voor vele doeleinden, in het bijzonder met betrekking tot hun geschiktheid om energie van breuk op te nemen, of van een poging tot breuk van het laminaat. Methacrylaten bezitten tevens goede eigenschap-45 pen voor het beschouwde doel, evenals sommige polyvinylchloriden en sommige polyurethanen.

Andere eigenschappen van het thermoplastische plaatmateriaal zijn tevens van belang. Bijvoorbeeld bezit een hoge krasbestendigheid een aanzienlijk commercieel belang tijdens de hantering van een thermoplastische plaat, bijvoorbeeld voorafgaande aan zijn toepassing in een laminaat, en in het bijzonder voor een blootliggend thermoplastisch oppervlak van een gereed laminaat 50 Terwijl het soms mogelijk is om het thermoplastische plaatmateriaal te kiezen met het oog op een goede krasbestendigheid, welke een gevolg is van zijn hardheid, is het in het algemeen handiger om de oppervlaktehardheid van de plaat te verhogen door een geschikte coatingsbehandeling, bijvoorbeeld door toepassing van een synthetische hars die, om diverse redenen, ongeschikt kan zijn om de gehele dikte van de plaat te vormen. In voorkeursuitvoeringsvormen van de uitvinding is het derhalve mogelijk, dat de of ten 55 minste één thermoplastische plaat ten minste één oppervlaktecoating draagt die reeds harder is, of hiertoe uithardbaar is, dan het thermoplastische materiaal van de plaat

Bij dergelijke voorkeursuitvoeringsvormen is het in het bijzonder handig wanneer het uitharden van de 5 194366 opperviakiecoaiing (s) wordt bewerkstelligd tijdens de oppervlakteconditionering. Op alternatieve wijze kan het uitharden worden bewerkstelligd tijdens het buigen. Dit vermijdt de noodzaak van een afzonderlijke uithardingsbehandeling, en is derhalve economisch met het oog op de tijd en, in het geval van een uitharding door warmte, met het oog op verwarmingsenergie.

5 Een dergelijke oppervlaktecoating, die bestaat uit een melaminecoating, is van voordeel vanwege zijn uitstekende eigenschappen met het oog op de beschouwde toepassingen. Andere coatingsmaterialen, die met voordeel kunnen worden toegepast, bestaan uit polysiloxaanharsen en door elektronenstralen of ultra-violet uithardbare harsen, bijvoorbeeld die, welke zijn gespecificeerd in het Britse octrooischrift GB-A-2.131.324.

10 Het is van voordeel, wanneer de buigvorm en de buigvormomringing door afzonderlijke elementen worden gevormd. Dit blijkt het verwijderen van de passende plaat uit thermoplastisch materiaal vanaf de buigvorm te vereenvoudigen, en staat tevens de vervaardiging van de scheidbare gedeelten van de buigvorm uit verschillende materialen toe.

De werkelijke materialen, uit welke de buigvormgedeelten zijn vervaardigd, zijn niet kritisch. De vorm van 15 het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming is echter zeer belangrijk. Hierbij geniet het de voorkeur, wanneer het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming wordt gevormd door een oppervlak van een gekromde glasplaat. Het is veel eenvoudiger om een buigvorm-gedeelte met de vereiste kromming te maken met een oppervlak met hoge kwaliteit uit glas, dan uit andere materialen. Het is mogelijk om het gedeelte, dat het aan de rand gelegen buigvormomringingsvlakoppervlak 20 vormt bijvoorbeeld uit polytetrafluoroethyleen of hout te maken.

De vorm van het buigvorm-vormvlak is van uitermate groot belang in uitvoeringsvormen, waarbij het thermoplastische plaatmateriaal vervolgens aan een gekromde glasplaat wordt gelijmd. Wanneer het thermoplastische materiaal precies moet aansluiten op het glas, waarop het moet worden gelijmd, moet dat buigvormgedeelte vanzelfsprekend tevens precies passen. De eenvoudigste wijze om dit te garanderen is 25 dat het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming wordt gevormd door een oppervlak van een gekromde glasplaat, waaraan vervolgens de thermoplastische plaat wordt vastgelijmd, en uitvoeringsvormen, die gebruik maken van dit kenmerk, genieten derhalve de voorkeur. De toepassing van dit voorkeurskenmerk brengt met zich mee dat het buigvorm-vormvlak voor elke thermoplastische plaat moet worden verwisseld. Dit is geen nadeel, zelfs niet wanneer een serie van, bijvoorbeeld, voorruiten moet 30 worden vervaardigd, die moeten worden aangebracht in motorvoertuigen van hetzelfde type, en die derhalve nominaal dezelfde afmeting en kromming moeten bezitten. In feite is gebleken, dat tijdens de productie van een gegeven serie van gekromde panelen voor toepassing als voertuigvoorruiten een bepaalde kleine variatie in kromming tussen het ene paneel en het volgende kan worden getolereerd. Gebleken is echter, dat de vereisten ten aanzien van een accurate pasvorm tussen een thermoplastische plaat en een 35 glasplaat, waaraan deze moet worden vastgelijmd, vaak stringenter kan zijn, en dit rechtvaardigt derhalve de toepassing als buigvorm van de gekromde glasplaat, aan welke de thermoplastische plaat moet worden gelijmd. Natuurlijk is het in het algemeen niet noodzakelijk om tijdens het buigen van een reeks thermoplastische platen tot dezelfde nominale kromming tijdens een dergelijke productiereeks, de buigvormomringing te veranderen.

40 Het geniet de voorkeur, dat de thermoplastische plaat wordt gedwongen of toegestaan om zich aan te passen aan een concaaf buigvormoppervlak. Teneinde dit te bevorderen, geniet het de voorkeur, dat de overgang vanaf het buigvorm-vormvlakoppervlak met de vereiste afmeting en kromming naar een dergelijke buigvormomringing een sterkere kromming bezit dan de rand van het buigvorm-vormvlakoppervlak. Op verrassende wijze werd gevonden, dat dit de beste resultaten biedt, zelfs wanneer het thermoplastische 45. materiaal gedwongen wordt of wordt toegestaan om zich aan te passen aan een concaaf buigvormoppervlak.

De onderhavige uitvinding omvat een plaat uit licht doorlatend thermoplastisch materiaal, die is gebogen door een werkwijze volgens de uitvinding, en omvat verder een gelamineerd licht doorlatend paneel met ten minste één gekromde glasplaat die aan ten minste één dergelijke gekromde plaat uit thermoplastisch 50 materiaal is gelijmd, alsmede heeft de uitvinding betrekking op een gelamineerd, licht doorlatend paneel, dat is vervaardigd door een werkwijze volgens de uitvinding. -

De onderhavige uitvinding strekt zich verder uit tot een inrichting, welke geschikt is voor het aan een gekromde glasplaat aanpassen van een thermoplastisch plaatmateriaal, en heeft derhalve betrekking op een inrichting voor het aan een plaat uit thermoplastisch materiaal verlenen van een bepaalde kromming, met 55 het kenmerk, dat de inrichting een buigvorm omvat met een vormvlakoppervlak met de vereiste afmetingen en kromming en een buigvormomringing, middelen voor het verhitten en verweken van een thermoplastische plaat zodat deze zich kan aanpassen aan het buigvorm-vormvlak, terwijl alle overlappende randen van 194366 6 de plaat ter plaatse worden ondersteund door de buigvormomringing, en middelen voor het toestaan van een gecontroleerde afkoeling van de thermoplastische plaat teneinde de aanpassing aan het buigvorm-vormvlak te handhaven.

Dit is een zeer eenvoudige inrichting voor het aan een gekromde glasplaat aanpassen van thermoplas-5 tlsch plaatmateriaal. De genoemde buigvormomringing kan worden gebruikt om een randgedeeite van een thermoplastische plaat te ondersteunen zodat rekening wordt gehouden met de uitzetting en de inkrimping van deze thermoplastische plaat tijdens het verhitten en afkoelen, en samen met de organen die een gecontroleerd afkoelen mogelijk maken, maakt dit een uniformere afkoeling van de thermoplastische plaat over het oppervlak daarvan mogelijk waardoor een geringere neiging aanwezig is voor enige vervorming 10 van de plaat ten gevolge van ongelijke inkrimpingen.

Het is van voordeel, wanneer het vormvlakoppervlak van de buigvorm wordt gevormd door een oppervlak van een gekromde glasplaat. Het is zeer eenvoudig om een gekromde glasbuigvorm te vormen met een zeer glad hoog kwalitatief oppervlak. Bij voorkeur bestaat de glasplaat uit een plaat van floatglas. Glas, dat is gevormd door middel van het floatproces bezit een bijzonder goede oppervlaktekwaliteit zonder dat de 15 behoefte bestaat aan enige speciale oppervlaktebehandelingen.

Bij voorkeur bezit de buigvorm een concaaf vormvlak. Het is eenvoudiger gebleken om een thermoplastische plaat aan te passen aan een concaaf oppervlak met een bepaalde kromming dan aan een convex oppervlak met deze kromming.

Volgens voorkeursuitvoeringsvormen van'de uitvinding wórdt ervoor gezorgd, dat de overgang vanaf het 20 vormvlak van de buigvorm naar de buigvormomringing een sterkere kromming bezit dan de rand van het vormvlak van de buigvorm. Dit blijkt van bijzonder belang te zijn wanneer de kromming, die men aan het thermoplastische materiaal wenst te verlenen, een tamelijk kleine kromtestraal bezit, in het bijzonder in de nabijheid van de randen van het buigvorm-vormvlak, en wanneer het gewenst is om een niet-ontwikkelbare kromming aan het thermoplastische plaatmateriaal te verlenen.

25

De uitvinding wordt hierna nader toegelicht aan de hand van de tekening, waarin een aantal uitvoerings-voorbeelden van de uitvinding is weergegeven.

Figuur 1 toont een aanzicht van een uitvoeringsvorm van een inrichting volgens de onderhavige uitvinding; 30 figuur 2 toont een grafiek, waarin temperatuursverlopen voor twee specifieke werkwijzen voor het aanpassen van een thermoplastische plaat aan een gèkromde glasplaat overeenkomstig de onderhavige uitvinding zijn weergegeven; figuur 3 toont een schematische dwarsdoorsnede van een inrichting voor een oppervlaktebehandeling van een plaat uit thermoplastisch materiaal voorafgaande aan het aanpassen hiervan aan een glasplaat; 35 figuur 4 toont een schematische dwarsdoorsnede van een inrichting voor het aan elkaar lijmen van een gekromd gelamineerd paneel, en figuur 5 toont een temperatuurs- en drukverloop, dat wordt toegepast in een specifiek voorbeeld van een werkwijze voor een oppervlaktebehandeling van een plaat uit thermoplastisch materiaal.

40 Figuur 1

In figuur 1 is een autoclaaf 1 getoond met een plafondverhitter 2, die is verbonden met een variabele krachtbron V. In de autoclaaf 1 is een buiginrichting aanwezig die uit twee delen bestaat en wordt gedragen door een aantal steunen 3. Het eerste buigvormgedeelte bestaat uit een plaat, bij voorkeur uit glas, en het liefst uit floatglas, die een vormvlak 4 met de vereiste afmeting en kromming vormt. Een buigvormomringing 45 5 strekt zich uit rond de rand van de glasplaat die het vormvlak 4 vormt. Een plaat uit thermoplastisch materiaal 6 is getoond die aansluit op het buigvorm-vormvlak 4 en het oppervlak van de buigvormomringing 5. De grens van het buigvorm-vormvlak 4 valt althans nagenoeg samen met de binnenste begrenzing van de buigvormomringing 5 ter plaatse van het werkvlak van de buigvorm, en deze omringing 5 is zodanig geplaatst dat de overgang vanaf het buigvorm-vormvlak 4 naar de omringing 5 een kleinere kromtestraal 50 bezit dan de plaat 4 ter plaatse van zijn rand.

Voorbeeld 1

Men wenst een plaat uit polycarbonaat aan te passen aan het concave oppervlak van een glasplaat met een vereiste vooraf bepaalde kromming. De glasplaat wordt in de inrichting volgens figuur 1 geplaatst 55 teneinde het buigvorm-vormvlak 4 te vormen en een vlakke overmatig bemeten plaat uit polycarbonaat wordt op het buigvorm-vormvlak 4 en de omringing 5 daarvan geplaatst. Vervolgens wordt de verhitter 2 ingeschakeld waarbij ervoor wordt gezorgd dat de het vormvlak 4 vormende glasplaat en de polycarbonaat- 7 194366 piaat 6 zo gelijkmatig mogelijk worden verhit, en het polycarbonaat wordt verhit tot een temperatuur van ongeveer 155°C tijdens een tijdsduur van twee uur en een kwartier, zoals door de doorgetrokken lijn In figuur 2 is aangeduid. Deze temperatuur wordt ongeveer een uur gehandhaafd, waarbij aan het eind van deze tijdsduur het polycarbonaat zich heeft aangepast aan de vorm van het glasplaatvormvlak 4, waarna 5 het aan de verhitter 2 vanuit de variabele krachtbron V verstrekte vermogen wordt verminderd zodat het polycarbonaatmateriaal vanaf zijn maximale temperatuur gedurende een eerste afkoelperiode van ongeveer een uur en een kwartier met een snelheid van 0,5°C per minuut afkoelt. Vervolgens wordt de vermogens-toevoer verder gereduceerd, waarbij het polycarbonaat kan afkoelen met een snelheid van 1°C per minuut gedurende een tweede afkoelperiode, die opnieuw een uur en een kwartier duurt. Wanneer het polycarbo-10 naat een temperatuur van 50°C heeft bereikt, wordt de autoclaaf geopend en kan het polycarbonaat op natuurlijke wijze verder afkoelen. De overmatige randen van het polycarbonaat worden vervolgens afgesneden, waarbij wordt gevonden, dat de poiycarbonaatplaat een zeer hoge mate van pasvorm met de glasplaat 4 bezit, zelfs ter plaatse van zijn rand.

In een variant van dit voorbeeld wenst men het polycarbonaat aan te passen aan een convex oppervlak 15 van een gekromde glasplaat. Teneinde dit uit te voeren,wordt de gekromde glasplaat gebogen door een op zichzelf bekende techniek, terwijl ze zich frontaal tegen een tweede glasplaat bevindt, zodat het concave oppervlak van de tweede plaat zich aanpast aan het convexe oppervlak van de eerste. In dit geval is het de tweede glasplaat die in de inrichting volgens figuur 1 wordt geplaatst als zijnde het buigvormplaatgedeelte. Het resterende gedeelte van de werkwijze geschiedt overeenkomstig het voorgaande.

20 Volgens een tweede variant van dit voorbeeld wordt het polycarbonaat onderworpen aan een snellere verhitting en blijft het langer op zijn maximale temperatuur. Deze variant is in het bijzonder geschikt voor het bereiken van een niet-ontwikkelbare kromming en/of wanneer sprake is van kleine kromtestralen, en wordt in figuur 2 weergegeven door de streeppuntlijn. De temperatuur van het polycarbonaat wordt in ongeveer een uur tijd verhoogd tot 140°C en vervolgens in een half uur tijd tot 155°C. Gedurende ongeveer twee en 25 een half uur blijft de temperatuur op dit niveau en vervolgens wordt het afkoelproces overeenkomstig het eerder beschrevene uitgevoerd.

Figuur 3

Figuur 3 toont een autoclaaf 7 waarin een pakketsamenstel is geplaatst omvattende een plaat 8 uit 30 thermoplastisch materiaal, bijvoorbeeld polycarbonaat, die tusseri twee vlakke glasvormplaten 9 is aangebracht, welke op geschikte wijze zijn gevormd uit 6 mm dik floatglas. Elke glasvormplaat 9 is aan beide zijden gecoat met een eventuele adhesie verhinderende coating uit, bijvoorbeeld, een kalium-fluor-alkylsulfonaat, zoals FC129 van 3M.

Een dergelijke adhesie verhinderende coating kan worden aangebracht door sproeien of onderdompelen. 35 Het zal duidelijk zijn, dat een aantal thermoplastische platen, zoals aangeduid door het cijfer 8, kunnen worden verplaatst tussen glasvormplaten 9, die een dergelijke adhesie verhinderende coating op elk oppervlak daarvan dragen ten einde een meerlagig pakket voor het simultaan behandelen van deze platen te vormen.

Een torus 10 uit elastomeer materiaal wordt opengesneden teneinde lippen 11 te vormen die in 40 aanraking met de randen van de (buitenste) vormplaten 9 worden geplaatst teneinde een ruimte 12 te . vormen die zich rond de randen van het pakketsamenstel uitstrekt. Deze ruimte 12 staat via een leiding 13 in verbinding met een (niet getoonde) vacuümpomp. De inwendige ruimte 14 van de autoclaaf 7 is via een tweede leiding 15 verbonden met een andere (eveneens niet getoonde) pomp. De autoclaaf is voorzien van verhittingsorganen, die in de tekening niet zijn weergegeven.

45

Voorbeeld 2

Een geëxtrudeerde poiycarbonaatplaat met een nominale dikte van 6 mm wordt aangebracht tussen 6 mm dikke platen uit floatglas, die fungeren als vormplaten. Het glas is van te voren aan beide zijden gecoat-met een adhesie verhinderend middel. Het pakketsamenstel wordt in de in figuur 3 getoonde inrichting geplaatst 50 en vervolgens onderworpen aan de in figuur 5 weergegeven temperatuurs· en drukverlopen.

De druk P14 (doorgetrokken lijn in figuur 5) binnen de autoclaaf 14, die werkzaam is op de hoofdvlakken van het samenstel wordt gedurende een periode van ongeveer een uur vanaf ongeveer 1.105 Pa (1 bar) tot ongeveer 13.10s Pa (13 bar) verhoogd, en wordt gedurende 3 uur op deze druk gehandhaafd.

Het is belangrijk, dat de druk P14 op de hoofdvlakken van het samenstel wordt uitgeoefend door een 55 fluïdum, zoals een gas, in plaats van door het kalanderen of door de toepassing van een andere vorm van mechanische pers, omdat hierdoor een uniforme druk over deze oppervlakken wordt gegarandeerd, en dit leidt op zijn beurt tot een uniformere behandeling van het thermoplastische plaatmateriaal.

194366 8

De druk P13 (stippellijn in figuur 5) in de leiding 13 wordt gereduceerd tot ongeveer 1,3.103 Pa (10 torr) teneinde het opgesloten raken van eventuele lucht tussen het polycarbonaat en de vormplaten te verhinderen, en wordt gedurende ongeveer 2 uur op dit lage niveau gehandhaafd, waarna hij wordt verhoogd tot ongeveer 13.105 Pa (13 bar), bijvoorbeeld door het openen van een verbinding tussen de leidingen 13 en 5 15.

De temperatuur T (puntstreeplijn in figuur 5) van het polycarbonaatplaatmateriaal wordt tot een temperatuur tussen 140°C en 150°C gedurende 75 minuten verhoogd en wordt op deze temperatuur gedurende 30 minuten gehandhaafd. Het polycarbonaatmateriaal wordt vervolgens met een snelheid van ongeveer 0,5°C per minuut gedurende een eerste afkoelperiode van 60 minuten afgekoeld, waarna de afkoelsnelheid wordt 10 verhoogd tot ongeveer 1°C per minuut gedurende een tweede afkoelperiode, die ongeveer 75 minuten duurt. Asm het einde van de tweede afkoelperiode, wanneer in het totaal ongeveer 4 uur zijn verstreken, bedraagt de temperatuur van het polycarbonaat ongeveer 50°C, en op dit punt wordt de druk binnen de autoclaaf op het atmosferische niveau gebracht, waarna het samenstel in de autoclaaf op natuurlijke wijze kan afkoelen. De autoclaaf kan vervolgens na ongeveer 15 minuten worden geopend, waarna het polycar-15 bonaat en de vormplaten kunnen worden verwijderd.

Aan het einde van de werkwijze werd gevonden dat het polycarbonaat plaatmateriaal in dikte tot ongeveer 5 mm was gereduceerd en dat de oppervlakken althans nagenoeg vlak waren en een goed doorzicht mogelijk maakten.

De resulterende polycarbonaatplaat voldeed goed aan de optische vervormingstest, die is genoemd in 20 ’’Moniteur Beige" van 4 februari 1981, pagina’ s 1165 tot 1170.

In een variant van dit voorbeeld werd een plaatoppervlak van het polycarbonaatmateriaal vooraf gecoat met een melamine hars. Het gecoate polycarbonaat plaatmateriaal werd vervolgens onderworpen aan een althans nagenoeg identieke oppervlaktebehandeling, waarna werd gevonden dat de oppervlaktecoating ter plaatse was uitgehard. De resulterende oppervlaktecoating is harder en krasbestendiger dan het niet 25 gecoate polycarbonaat. Dezelfde oppervlakteregelmaat werd verkregen.

Het uiteindelijke aan zijn oppervlakte behandelde polycarbonaat plaatmateriaal wordt vervolgens tot een vooraf bepaalde kromming gebogen door middel van een werkwijze overeenkomstig voorbeeld 1.

Het eindproduct van de werkwijze volgens dit voorbeeld is geschikt voor toepassing in een gelamineerd beglazingspaneel, bijvoorbeeld als een uitwendige laag daarvan.

30

Figuur 4

In figuur 4 is een inrichting getoond, die geschikt is voor het samenlijmen van een laminaat door middel van een werkwijze overeenkomstig de onderhavige uitvinding. In feite toont deze inrichting veel overeenkomsten met de in figuur 3 getoonde inrichting, en de diverse onderdelen van de inrichting zijn in figuur 4 aangeduid 35 met dezelfde referentiecijfers als in figuur 3.

Een pakketsamenstel bestaat uit een gekromde glasplaat 4 en een daarbij passende plaat uit thermoplastisch materiaal 6 en daartussen een hechtend thermoplastisch foliemateriaal 16. In gestippelde lijnen is een tweede laag uit hechtend foliemateriaal 17 tussen de thermoplastische plaat 6 en een tweede gekromde glasplaat 18 weergegeven voor het eventueel vastlijmen van de tweede glasplaat aan het te 40 vormen laminaat. Wanneer de plaat uit thermoplastisch materiaal 6 in het gerede laminaat bloot moet liggen, wordt de tweede laag .van hechtend foliemateriaal 17 weggelaten. Het gehele samenstel wordt voorzien van een torus 10 en In de autoclaaf geplaatst zoals met betrekking tot figuur 1 is beschreven. De eerste glasplaat 4 kan worden gecoat met een de hechting bevorderend middel, terwijl de tweede glasplaat 18 kan worden gecoat met een de hechting bevorderend middel of een de hechting verhinderend middel al 45 naargelang of deze aan het laminaat moet worden gelijmd. In een variant wordt de tweede glasplaat 18 weggelaten.

Opgemerkt wordt, dat elk gewenst aantal thermoplastische platen en glasplaten onder tussenplaatsing van hechtend foliemateriaal tot een laminaat kunnen worden samengelijmd door middel van een werkwijze overeenkomstig dit aspect van de uitvinding. Slechts bij wijze van voorbeeld kan het samenstel dat moet 50 worden samengelijmd tot een laminaat een subsamenstel omvatten dat bestaat uit vier glasplaten waartussen slechts hechtend foliemateriaal is geplaatst, waarbij een verdere hechtende folie is aangebracht voor het op één oppervlak van het subsamenstel lijmen van een enkele thermoplastische plaat.

Voorbeeld 3 55 Teneinde een gekromde voertuigvoorruit te vervaardigen werd een subsamenstel samengesteld uit een glasplaat en een plaat uit polycarbonaat onder tussenplaatsing van polyurethaan als hechtend foliemateriaal. De glasplaat bezat een dikte van 6 mm en was vooraf gecoat met een eventueel de hechting

Claims (18)

1. Werkwijze voor het verschaffen van een bepaalde kromming aan een plaat uit thermoplastisch materiaal, waarbij de thermoplastische plaat wordt gebogen door deze tegen een vlak van een buigvormplaat met een vormvlakoppervlak met de gewenste kromming te plaatsen, de thermoplastische plaat te verhitten en ervoor te zorgen of toe te staan dat deze zich aanpast aan het vormvlakoppervlak, met het kenmerk, dat de 30 thermoplastische plaat in alle richtingen is overgedimensioneerd met betrekking tot de buigvormplaat, dat de buigvorm is omringd door een af te zonderen buigvormomringing, en dat de overgedimensioneerde randen van de thermoplastische plaat tijdens de verhitting worden ondersteund door de buigvormomringing, waarna de thermoplastische plaat wordt afgekoeld met een snelheid, welke klein genoeg is om de aanpassing te handhaven en waarbij de thermoplastische plaat vervolgens op maat wordt gesneden.

2. Werkwijze voor het vervaardigen van een gekromd licht doorlatend gelamineerd paneel met ten minste één plaat uit gekromd thermoplastisch materiaal die op ten minste één gekromde glasplaat is gelijmd, met het kenmerk, dat de thermoplastische plaat wordt gekromd door een werkwijze overeenkomstig conclusie 1.

3. Werkwijze volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de of elke thermoplastische plaat op maat wordt gesneden na het tot het paneel samenlijmen.

4. Werkwijze volgens conclusie 2 of 3, met het kenmerk, dat de thermoplastische plaat over ten minste één hoofdvlak van het paneel blootligt.

5. Werkwijze volgens één der conclusies 2-4, met het kenmerk, dat tussen de glasplaat en de plaat uit thermoplastisch materiaal een hechtend thermoplastisch foliemateriaal is gelegen en ze worden samengevoegd terwijl een gekromde glazen buigvormplaat in aanraking wordt gebracht met het of elk blootliggend 45 oppervlak van het thermoplastische materiaal, waarbij het aldus gevormde samenstel aan warmte- en drukcondities wordt onderworpen teneinde de glasplaat en de plaat uit thermoplastisch materiaal samen te lijmen.

6. Werkwijze volgens één der conclusies 1-5, met het kenmerk, dat één thermoplastische plaat wordt opgesloten tussen twee glazen buigplaten en aldus behandeld.

7. Werkwijze volgens één der conclusies 1-5, met het kenmerk, dat een aantal thermoplastische platen is opgesloten tussen glazen buigvormplaten teneinde een meeriagig pakket te vormen waarbij het aantal thermoplastische platen gelijktijdig wordt behandeld.

8. Werkwijze volgens één der conclusies 1-7, met het kenmerk, dat het thermoplastische materiaal, terwijl het in contact blijft met de buigvormplaat of -platen, wordt gedwongen of wordt toegestaan om vanaf zijn 55 maximum temperatuur gedurende een eerste periode met een eerste afkoelsnelheid en vervolgens gedurende een tweede periode met een tweede afkoelsnelheid, welke hoger is dan de eerste afkoelsnelheid, af te koelen. 194366 10

9. Werkwijze volgens conclusie 8, met het kenmerk, dat gedurende de eerste afkoelperiode de snelheid van afkoeling niet hoger is dan 2°C per minuut, en bij voorkeur niet hoger is dan 1°C per minuut.

9 194366 bevorderende primer. Hei poiyuretnaan werd ioegepasi met een dikte van 2 mm. De polycarbonaatplaat welke werd toegepast, bestond uit het met melamine gecoate product volgens de voorbeelden 2 en 1 zoals in het voorgaande beschreven, waarbij de melaminecoating natuurlijk was afgekeerd van de glasplaat. Een met een de hechting verhinderend middel gecoate glasvormplaat 18 werd vervolgens aangebracht 5 tegen de polycarbonaatplaat en het gehele samenstel werd opgesloten in de gesleufde torus en In de autoclaaf geplaatst, alwaar het werd onderworpen aan de temperatuurs- en drukverlopen voor het effectueren van het samenlijmen van een laminaat Gedurende een eerste periode van de lijmbehandeling weed de druk, welke werkzaam was op de hoofdvlakken van het samenstel ongeveer op atmosferisch niveau gehandhaafd, terwijl de ruimten tussen 10 de platen weden onderworpen aan een lage druk door het reduceren van de druk in de leiding 13 teneinde het onttrekken van gassen aan het pakketsamenstel te bewerkstelligen. De temperatuur in de autoclaaf werd verhoogd. Vervolgens werd gedurende een tweede periode het inwendige 12 van de torus 10 in verbinding gebracht met de rest van het inwendige 14 van de autoclaaf, waarbij de druk daarin werd verhoogd en het samenstel werd verhit ten einde de uiteindelijke samenlijming te bewerkstelligen.

10. Werkwijze volgens één der conclusies 8 of 9, met het kenmerk, dat gedurende de tweede afkoelperiode de snelheid van afkoeling niet hoger is dan 5°C per minuut en die bij voorkeur niet hoger is dan 2,5°C per 5 minuut.

11. Werkwijze volgens één der conclusies 8 tot 10, met het kenmerk, dat de eerste afkoelperiode voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal met tussen 20°C en 60°C is gedaald.

12. Werkwijze volgens één der conclusies 8 tot 11, met het kenmerk, dat de tweede afkoelperiode ten minste voortduurt totdat de temperatuur van het thermoplastische materiaal tot 100°C is gedaald.

13. Werkwijze volgens één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de of ten minste éón thermoplastische plaat uit polycarbonaat bestaat.

14. Inrichting voor'het aan een plaat uit thermoplastisch materiaal verlenen van een bepaalde kromming, met het kenmerk, dat de inrichting een bulgvorm omvat met een vormvlakoppervlak dat kleiner is dan de te buigen plaat en met de vereiste kromming en een af te zonderen buigvormomringing, middelen voor het 15 verhitten en verweken van een thermoplastische plaat zodat deze zich kan aanpassen aan het buigvorm-vormvlak, terwijl alle overlappende randen van de plaat ter plaatse worden ondersteund door de buigvormomringing, en middelen voor het toestaan van een gecontroleerde afkoeling van de thermoplastische plaat teneinde de aanpassing aan het buigvorm-vormvlak te handhaven.

15. Inrichting volgens conclusie 14, met het kenmerk, dat het vormvlakoppervlak van de buigvorm wordt 20 gevormd door een oppervlak van een gekromde glasplaat.

15 Aan het slot van de werkwijze werd gevonden, dat het laminaat stevig was samengelijmd en dat de oppervlakken daarvan althans nagenoeg regelmatig waren en een helder doorzicht mogelijk maakten. Het resulterende laminaatpaneel voldeed goed aan de optische vervormingstest, die is genoemd in ’’Moniteur Beige” van 4 februari 1981, pagina's 1165 tot 1170. Volgens een variant van voorbeeld 3 wordt het subsamenstel 4, 16, 6 gelijktijdig aan de tweede folie uit 20 hechtend materiaal 17 gelijmd (opnieuw polyurethaan van 2mm dik) en aan de tweede glasplaat 18, die in dit voorbeeld is gecoat met een de hechting bevorderende primer. 25

16. Inrichting volgens conclusie 15, met het kenmerk, dat de glasplaat een plaat uit floatglas omvat

17. Inrichting volgens één der conclusies 14 tot 16, met het kenmerk, dat de buigvorm concaaf is.

18. Inrichting volgens één der conclusies 14 tot 17, met het kenmerk, dat de overgang vanaf het vormvlak van de buigvorm naar de buigvormomringing een sterkere kromming bezit dan de rand van het vormvlak 25 van de buigvorm. Hierbij 3 bladen tekening