PL89024B1 - - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest srodek owadobójczy i roztoczobójczy zawierajacy trójalkilo-cyno-l,2,4-tria- zole jako substancje czynne.Wiadomo, ze szereg organicznych zwiazków cyny, np. wodorotlenek trójfenylocyny i octan trójfenylocyny maja wlasciwosci s: kodnikobójcze (H. Martin „Die wissenschaftiichen Grundlagen des Pflanzenschutzes" Verlag Chemie, Weinheim, Berystrasse (1967) strona 245; E. Y.Spencer „Guide to the Chemicals used in crop prorec- tion", London, Ontario, Kanada, strony 471-472, wydanie 5, (1968); niemieckie opisy patentowe nr 950970 11021627).Wiadomo równiez, ze organo-cyno-azole, zwlaszcza trójcykloheksylo-cyno-benzotriazol, maja dzialanie szkodnikobójcze (opis patentowy St. Zjedn. Am. nr 3546240).Znany jest równiez srodek grzybobójczy i bakteriobójczy zawierajacy inne organo cyno-azole, zwlaszcza trójfenylo-cyno-imldazol.Jednak dzialanie owadobójcze i roztoczobójcze wymienionych zwiazków, zwlaszcza przy nizszych daw¬ kach i stezeniach, nie zawsze jest zadowalajace.Stwierdzono, ze czesciowo znane trójalkilo-cyno-l,2,4-triazole o wzorze 1, w którym R1, R2, R3, ozna¬ czaja proste lub rozgalezione rodniki alkilowe lub rodniki cykloalkilowe zawierajace do 6 atomów wegla, maja dobre dzialanie owadobójcze i roztoczobójcze.Trójalkilo cyno-azole, stanowiace substancje czynna srodka, maja znacznie lepsze dzialanie owadobójcze i roztoczobójcze, niz znany trójcykloheksylo cyno benzotriazol oraz trójfenylo-cyno-imidazol, które sa zwiaz¬ kami o budowie zb»izonej do trójalkilo cyno-1,2,4-triazoli.Trójalkilo-cy^o-1,2,4 triasie przedstawia wzór 1, w którym R1, R2 i R3 moga byc jednakowe lub rózne, korzystnie jednakowe i oznaczaja proste lub rozgalezione rodniki alkilowe zawierajace do 6 atomów wegla, korzystnie 3-6 atomów wegla, takie jak rodnik izopropylowy, butylowy, Il-rzed.-butylowy, IH-rzed.-butylowy, poza tym oznaczaja ro :niki cykloalkilowe zawierajace korzystnie 3—6 atomów wegla, takie jak rodnik cyklo heksylowy i cyklopntylowy. « . •2 89 024 Srodek wedlug wynalazku zawiera jako substancje czynna np. trójcykloheksylo-stannylo-l,2,4-triazol o temperaturze topnienia 209-211°C, trójbutylo-stannylo-l,2,4-triazol, o temperaturze topnienia 61—60°C, trój- izopropylo-stannylo-lt2,4-triazol o temperaturze topnienia 210-212°C, trójcyklopentylo-stannylo-l,2,4-triazol o temperaturze topnienia 210—211 °C.Jeden ze zwiazków czynnych srodka, mianowicie trójbutylo-cyno-l,2,4-triazol jest juz znany (Recueil des Travaux Chimiaues des Pays-Bas 81 (1962) 202-205; Chimia 16 (1962) 10-15).Nowe trójalkilo-cyno-l,2,4-triazole mozna wytwarzac przez ogrzewanie tlenku dwualkilocyny z 1,2,4-tria- zolem pod chlodnica zwrotna i destylacje azeotropowa powstajacej wody. (Recuail des Travaux Chimiques des Pays-Bes81(1962)203).Ponadto zwiazki o wzorze 1 mozna wytworzyc przez reakcje soli metalu alkalicznego azolu z odpowiednim halogenkiem trójalkilostannylu w cieklym amoniaku (Recueil des Travaux Chimi ques des Pays-Bas 81 (1962) 202-205) lub w rozpuszczalniku organicznym, w temperaturze 0—100°C (opis patentowy St. Zjedn. Am. nr 3546240).Oprócz tego zwiazki o wzorze 1 mozna wytworzyc przez reakcje halogenku trójalkilostannylu z 1,2,4-tria- zolem w polarnym rozpuszczalniku organicznym, w temperaturze 50—150°C, korzystnie 80—120°C, w obecnosci substancji wiazacej kwas, korzystnie w nadmiarze azolu jako akceptora kwasu, przy czym jako przyspieszacz reakcji mozna dodawac jodek potasu.Jak juz podano, substancje czynne srodka wedlug wynalazku odznaczaja sie dobrym dzialaniem owadobój¬ czym i roztoczobójczym. Mozna je zatem stosowac do zwalczania roztoczy porazajacych rosliny oraz owadów o narzadzie gebowym ssacym i gryzacym.Do roztoczy (Acari) zwalczanych przez srodek wedlug wynalazku naleza glównie przedziorkowate (Tetra- nychidae), na przyklad przedziorek Chmielowiec (Tetranychus telarius Tetranychus althaeae lub Tetranychus urticae), przedziorek owocowiec (Para tetranychus pilosus = Panonychus ulmi), dalej szpecielowate, np. szpeciel porzeczkowy (Eriophyes ribis) i roztocza róznopazurkowate, np. Hemitarsonemus latus i roztocz truskawkowy (Tarsonemus pallidus) oraz kleszcze, np. Ornithodorus moubata.Substancje czynne przy ich stosowaniu przeciwko szkodnikom sanitarnym i magazynowym wykazuja po¬ nadto doskonale dzialanie szczatkowe na drewnie i glinie oraz dobra odpornosc na alkalia w uwapnionych podlozach.Do owadów o narzadzie gebowym ssacym zwalczanych przez srodek wedlug wynalazku naleza glównie mszyce (Aphidae), np. mszyca brzoskwiniowa-ziemniaczana (Myzus persicae), mszyca tizmielinowo-burakowa (Doralis fabae), mszyca czeremchowo-zbozowa (Rhopalosiphum padi), mszyca grochowa (Macrosiphum pisi), mszyca ziemniaczana smugowana (Macrosiphum solanifolii), mszyca porzeczkowa (Cryptomyzus korschelti), mszyca jabloniowo-babkowa (Sappaphis mali), mszyca sliwowo-trzcinowa (Hyalopterus arundinis), mszyca wis- niowo-przytuliowa (Myzus cerasi), ponadto zwalczaja czerwcowate (Coccina np. tarcznika oleandrowca) (Aspi- diotus hederae), Lecanium hesperidum, Pseudococcus maritimus; przylzence (Thysanoptera), np. Hercinothrips femoraiis, pluskwiaki, np. plaszczynca burakowego (Piesma quadrata), Dysdercus intermedius, pluskwe domoca (Cimex lectularius), Rhodnius prolixus, Triatoma infestans, dalej: piewiki np. Euscelia bilobatus i Nephotettix bipunctatus.Do owadów o narzadzie gebowym gryzacym zwalczanych przez srodek wedlug wynalazku naleza przede wszystkim gasiennice motyli (Lepidoptera), takich jak tantnis krzyzowiaczek (Plutella maculipennis), brudnica nieparka (Lymantria dispar), kuprówka-rudnica (Euproctis chrysorrhoea), przadka pierscienica (Malacosoma neustria), ponadto pietnówka kapustówka (Mamestra brassicea), zbozówka rolnica (Agrotis segetum), bielinek kapustnik (Pieris brassicae, piedzik przedzimek (Cheimatobia brumata), zwójka zieloneczka (Tortrix viridana), Lephygma frugiperda, Prodenia litura, dalej namiotnik owocowy (Hyponomeuta padella), molik maczny (Ephes- tia kuhniella) i barciak wiekszy (Galleria mellonella).Ponadto do owadów o narzadzie gebowym gryzacym zwalczanych przez srodek wedlug wynalazku naleza chrzaszcze (Coleoptera), np. wolek zbozowy (Sitophilus granarius = Calandra granaria), stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata), kaldunica zielonka (Gastrophysa viridula), zaczka chrzanówka (Phaedon cochle- ariae), slodyszek rzepakowy (Meligethes aeneus), kistnik maliniak (Byturus tomentosus), strakowiec fasolowy (Bruchidius = Acanthoscelides obtectus), Dermestes frischi, skórek zbozowies (Trogodermagranarium), trojszyk gryzacy (Tribolium castaneum), wolek kukurydziany (Calandra lub Sitophilus zeamais), zywiak chlebowiec (Stegobium paniceum), macznik mlynarek (Tcnebrio molitor), spichrzel surynamski (Oryzaephilus surinamensis), oraz rodzaje zyjace w glebie, np. drutowce (Agriotes spec), chrabaszcze majowe (Melolontha melolontha), karaluchy np. prusak (Blatella germanica), pizybyszka amerykanska (Periplaneta americana), Leucophaea lub Rhyparobia maderae, karaczan wschodni (Blatta orientalis), Blaberus giganteus, Blaberus fuscus, Henschoutedenia89 024 3 flexivitta, dalej róznoskrzydle, np. swk-rsz z domowy (Acheta domesticus), termity, np. Reticulitermes flavipes i blonoskrzydle, np. mrówki, przykladowo hur^nica czarna (Lasius niger).Z dwuskrzydlych zwalczaja glównie muchy np. wywilzyne karlówke (Drosophila melanogaster), owo- canke poludniówke (Ceratitis capitata), muciie domowa (Musca domestica), muche pokojowa (Fannia canicu- laris), Phormia aegina, plujke rudoglowa (Calliphora erythrocephala), oraz bolimuszke kleparke (Stomoxys calcitrans), dalej dlugoczulkie, takie jak komary, np. Aedes aegypti, Culex pipiens i Anopheles siephensi.Srodek wedlug wynalazku mozna wytworzyc w postaci roztworu, emulsji, zawiesin, proszków, past i gra* nulatów. Otrzymuje sie je w znany sposób np. przez zmieszanie substancji czynnych z rozcienczalnikami, to jest cieklymi rozpuszczalnikami, gazami skroplonymi pod cisnieniem i/lub stalymi nosnikami, ewentualnie przy jednoczesnym stosowaniu substancji powierzchniowo czynnych, a wiec emulgatorów i/lub dyspergatorów. W przypadku stosowania wody jako rozcienczalnika, mozna stosowac np. rozpuszczalniki organiczne jako rozpusz¬ czalniki pomocnicze. Jako ciekle rozpuszczalniki mozna stosowac zwiazki aromatyczne, np. ksylen, toluen, benzen, alkilonaftaleny, chlorowane zwiazki aromatyczne, lub chlorowane weglowodory alifatyczne np. chloro- benzeny, chlorotyleny lub chlorek metylenu, weglowodory alifatyczne, np. cykloheksan, parafiny np. frakcje ropy naftowej, alkohole, np. butanol lub glikol oraz jego etery i estry, ketony np. aceton, metyloetyloketon, metyloizobutyloketon, cykloheksanon, rozpuszczalniki o wysokiej polarnosci, np. dwumetyloformamid i sulfo- tlenek dwumetylowy oraz wode. Jako skroplone gazowe rozcienczalniki lub nosniki stosuje sie ciecze, które sa gazami w normalnej temperaturze, pod normalnym cisnieniem, np. nosniki aerozoli, takie jak chlorowcoweglo- wodory, np. freon. Jako stale nosniki stosuje sie naturalne maczki mineralne, np. kaoliny, tlenki glinu, talk i krede, kwarc, atapulgit, montmorylonit lub ziemie okrzemkowa i syntetyczne maczki nieorganiczne np. kwas krzemowy o wysokim stopniu rozdrobnienia, tlenek glinu i krzemiany; jako emulgatory stosaje sie emulgatory niejonotwórcze i anionowe, np. estry politlenku etylenu i kwasów tluszczowych, etery politlenku etylenu i alko¬ holi tluszczowych, np. etery alkiloarylowo-poliglikolowe, alkilosulfoniany i arylosulfoniany; jako dyspergatory stosuje sie np. lignine, lugi posiarczynowe i metyloceluloze.Srodek wedlug wynalazku moze zawierac domieszki znanych substancji czynnych.Srodek zawiera na ogól 0,1 — 95% substancji czynnej, korzystnie 0,5 — 90% substancji czynnej. Substancje czynne mozna stosowac same, w postaci koncentratów lub przygotowanych z nich preparatów roboczych, jak gotowe do uzycia roztwory, koncentraty emulsyjne, emulsje, zawiesiny, proszki zwilzalne, pasty, proszki rozpusz¬ czalne, srodki do opylania i granulaty.Srodek stosuje sie w znany sposób, np. przez opryskiwanie, opryskiwanie mglawicowe, opylanie mglawi¬ cowe, opylanie, rozsiewanie, odymianie, gazowanie, podlewanie, zaprawianie lub inkrustowanie.Stezenie substancji czynnej w preparatach roboczych moze wahac sie w szerokich granicach. Na ogól stezenie to wynosi 0,0001 - 10% korzystnie 0,01-1%.Substancje czynne mozna stosowac z dobrym wynikiem w sposobie Ultra-Low-Volume (ULV), w którym mozna stosowac zestawy zawierajace do 95% substancji czynnej, a nawet sama 100% substancje czynna.Nastepujace przyklady blizej wyjasnia wynalazek.Przyklad I. Testowanie Tetranychus (odporny). Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe dwumetyloforma- midu; emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylowopoliglikolowego. W celu otrzymania odpowiedniego prepa¬ ratu substancji czynnej miesza sie 1 czesc substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika zawierajacego podana ilosc emulgatora, po czym koncentrat rozciencza sie woda do zadanego stezenia. Otrzymanym prepara¬ tem substancji czynnej opryskuje sie mglawicowo do orosienia sadzonki fasoli (Phaseolus vulgaris) o wysokosci okolo 10—30 cm. Sadzonki te sa silnie porazone wszystkimi stadiami rozwojowymi przedziorka chmielowca (Tetranychus urticae). Po podanym czasie ustala sie skutecznosc preparatu » bstancji czynnej liczac martwe szkodniki. Tak otrzymana smiertelnosc podaje sie w %, przy czym 100% oznacza, ze wszystkie przedziorki zostaly zabite, a 0% oznacza, ze zaden przedziorek nie zostal zabity.W tablicy 1 podaje sie substancje czynne, stezenie substancji czynnych, czasy obserwacji oraz uzyskane wyniki: Przyklad II. Testowanie Plutella: Rozpuszczalnik: 3 czesci wagowe dwumetyloformamidu; emulgator: 1 czesc wagowa eteru alkiloarylowopoliglikolowego.W celu otrzymania odpowiedniego preparatu substancji czynnej mi-sza sie 1 czesc wagowa substancji czynnej z podana iloscia rozpuszczalnika zawierajacego podana ilosc emulgatora po czyni koncentrat .-ozciencza sie woda do zadanego stez n»j «*tr ymanym preparatem substancji czynnej opryskuje sie mglawicowo do orosienia liscie kapust/ (! rassica o-.eracea) r obsadzu gasiennicami tar?.tru&a (Plutella maculipcnnis). Po podanym czasie ustala sie smiertelnosc w % przy c yrr, 100% oznacza, ze wszystkie gasiennice zostaly zabite, a 0% oznacza, ze zadna gasiennua • e zostala :abit;-.W tabi-cy ! p- da e sie substanc e czynne .•¦ e sme substancji czynnych, czasy obserwacji oraz uzyskane v.v<-,iki.89 024 Tablica 1 Roztocza porazajace rosliny Testowanie Tetranychus (oporny) Substancja czynna Zwiazek o wzorze 2 (znany) Zwiazek o wzorze 3 (znany) Zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 5 \ Stezenie substancji czynnej w % 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,1 0,01 0,001 0,0001 Smiertelnosc w % po uplywie 2 dni 100 90 0 100 95 95 0 100 100 100 95 | Tablica 2 . Substancja czynna Zwiazek o wzorze 2 (znany) Zwiazek o wzorze 3 (znany) Zwiazek o wzorze 4 (znany) Zwiazek o wzorze 6 (znany) Zwiazek o wzorze 7 Stezenie substancji czynnej w % 0,1 0,01 0,001 °K 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 0,1 0,01 0,001 Smiertelnosc w % po uplywie 3 dni 100 100 0 100 90 0 100 90 0 100 100 0 100 100 | 80 | Nastepujacy przyklad wyjasnia s» * b otrzymywania substancji czynnej srodka wedlug wynalazku.Przyklad III. Rozpuszrza bic 33 g (0,044 mola) tlenku szesciocykloheksylo-cyny w 700 ml acetonu i w temperaturze pokojowej wkrapla sie 7g (0,1 mola) 1,2,4-triazolu. Nastepnie mieszanine reakcyjna ogrzewa89 024 5 sie do wrzenia w ciagu 2 godzin pod chlodnica zwrotna i po ochlodzeniu odsacza sie, osad przemywa sie bezwodnym rozpuszczajnikiem i suszy.Otrzymuje sie 34 g (88,5% wydajnosci teoretycznej) trójcykloheksylo-stannylo-l,2,4-triazolu o wzorze 5, o temperaturze topnienia 209—211 °C.Produkt wyjsciowy wytwarza sie w sposób nastepujacy. Rozpuszcza sie 90 g (0,2 mola) bromku trójcyklo- heksylo-stannylu w 500 ml benzenu i do tego wkrapla sie 18 g 5% roztworu wodorotlenku sodu. W celu dopro¬ wadzenia reakcji do konca mieszanine ogrzewa sie pod chlodnica zwrotna w ciagu 3 godzin, po czym oddestylo- wuje sie azeotropowo wode, wytraca sie w postaci osadu praktycznie ilosciowo powstaly bromek sodu, który odsacza sie. Przesacz zateza sie pod zmniejszonym cisnieniem do sucha. Otrzymuje sie 70 g (46,5% wydajnosci teoretycznej) tlenku szescioheksylo-cyny o wzorze 8, o temperaturze topnienia 205—214°C. Analogicznie otrzy¬ muje sie zwiazki podane w tablicy 3.Tablica 3 Zwiazki o wzorze 1.Rl C4H9 CH/CH3/2 wzór 9 R2 C4H9 CH/CH3/2 wzór 9 R3 C4H9 CH/CH3/2 wzór 9 Temperatura topnienia 61-66 210-212 210-211 | PL PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek owadobójczy i roztoczobójczy na bazie trójpodstawionych cyno-l,2,4-triazoli, znamien¬ ny t y m, ,ze jako substancje czynna zawiera trója!kilo-cyno-l,2,4-triazole o wzorze 1, w którym R\R2 i R3 oznaczaja proste lub rozgalezione rodmki alkilowe lub cykloalkilowe zawierajace do 6 atomów wegb.89 024 y. o+o R'—Sn —R3 .N. R2 II II 1 N WZCR1 WZC5R 4 O+O O+0 OH WZÓR 2 WZtfR 5 9 CO-CH, WZdR 3 w lida 6 C„H An9 C^Hg 5n—C^Hg e N Wzór 7 <^^Sn-0-Srr/H~\ Wzór 8 Wzór 9 Zesp. Szk. Poligr. W-wa. Zam. 372/M/76 Naklad 120+18 Cena 10 zl. PL PL