PL76516B1 - - Google Patents

Description

Uprawniony z patentu: Robert Bosch GmBH, Stuttgart (Republika Fede¬ ralna Niemiec) Urzadzenie sterujace do wtryskiwacza paliwa Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie steru¬ jace do wtryskiwacza paliwa silnika spalinowego zawierajacego przynajmniej jeden zawór wtrysko¬ wy, posiadajace przeznaczony do wytwarzania prostokatnych impulsów, okreslajacych czas ot¬ warcia zaworu wtryskowego przerzutnik mono- . stabilny, zawierajacy tranzystor wejsciowy i tran¬ zystor wyjsciowy, przy czym czas trwania tych impulsów jest zmieniany w zaleznosci od liczby obrotów przez napiecie sterujace, dzialajace na baze tranzystora wejsciowego, a napiecie to ma przebieg okresowy, zmieniajacy sie w takt impul¬ sów wlaczajacych zawór wtryskowy i jest poda¬ wane na dzielnik napiecia, znajdujacy sie na wejs¬ ciu przerzutnika.W znanych wtryskiwaczach tego typu dozowanie ilosci paliwa doprowadzanego na kazdy kolejny takt pracy silnika nastepuje na podstawie dlugosci czasu otwarcia danego zaworu wtryskowego, do którego paliwo jest doprowadzane pod praktycz¬ nie stalym cisnieniem. Do zmieniania dlugosci im¬ pulsu wlaczajacego zawór w obwodzie sprzezenia zwrotnego przerzutnika przeznaczony jest element magazynujacy energie elektryczna, bedacy dlawi¬ kiem z rdzeniem zelaznym, którego indukcyjnosc jest regulowana cisnieniem panujacym w rurze ssacej za przepustnica. Aby uzyskac dodatkowa korekcje czasu trwania impulsu, zalezna od ilosci obrotów, mozna przewidziec zmieniajace sie w czasie napiecie sterujace, które przy nie zmienio- 2 nych warunkach sprzezenia zwrotnego przedluza lub skraca czas trwania stanu niestabilnego, przy czym napiecie to jest wyzwalane przy koncu im¬ pulsu wlaczajacego zawór wtryskowy i jest wy- 5 twarzane przez obwód sterujacy, zawierajacy dwa lub wiecej tranzystorów przerzutnikowych.W urzadzeniach sterujacych opisanego typu zna- ' ne juz jest doprowadzanie napiecia sterujacego do punktu polaczenia oporników dzielnika napiecio- io wego, które daje samoczynna, zalezna od ilosci obrotów silnika korekcje dlugosci impulsów ot¬ wierajacych, a ponadto do tego punktu polacze¬ nia przylaczony jest koniec uzwojenia wtórnego transformatora sluzacego jako czlon czasowy prze- 15 rzutnika, przy czym drugi koniec tego uzwojenia wtórnego jest polaczony z baza tranzystora wejs¬ ciowego tego przerzutnika.W znanym urzadzeniu sterujacym korekcja w zaleznosci od liczby obrotów jest jednakowa dla 20 kazdego stanu obciazenia silnika. Dla róznych ro¬ dzajów silników spalinowych pozadane jest jed¬ nak i czesto potrzebne by wplywac na te korekcje w zaleznosci od obciazenia tak, by przy czescio¬ wym obciazeniu, wynoszacym 60—80% najwyzsze- 25 go obciazenia, uzyskac minimum niepozadanych spalin.Potrzebne do tego dostosowanie charakterystyki korekcji daje sie w urzadzeniach sterujacych opi¬ sanego typu przeprowadzic w prosty sposób, przez 30 równolegle dolaczenie do dzielnika napiecia w za- 76 51676516 leznosci od obciazenia silnika drugiego dzielnika napiecia.W korzystnym przykladzie wykonania do przy¬ laczania drugiego dzielnika napiecia przeznaczo¬ ny jest tranzystor, którego przejscie emiter-kolek- tor, przykladowo szeregowo z opornikiem, wlaczo¬ ne jest pomiedzy punkt polaczenia oporników pierwszego dzielnika napiecia a punkt polaczenia oporników drugiego dzielnika napiecia.Przedmiot wynalazku jest przykladowo opisany na podstawie rysunku, na którym fig. 1 przedsta¬ wia uklad elektryczny urzadzenia sterowania wtry- skiwacza silnika spalinowego, fig. 2 — charakte¬ rystyke uzyskiwanej za pomoca urzadzenia z fig. 1 zaleznosci czasu trwania otwarcia zaworu wtry¬ skowego od ilosci obrotów silnika, zas fig. 3 — wykresy czterech przebiegów napieciowych wy¬ stepujacych w urzadzeniu z fig. 1, a fig. 4 — od¬ miane czesci ukladu urzadzenia sterujacego wed¬ lug wynalazku.Przedstawiony na fig. 1 wtryskiwacz paliwa jest przeznaczony do czterocylindrowego silnika spalinowego 1, którego swiece zaplonowe 2 sa przylaczone do nie przedstawionego ukladu zaplo¬ nowego. W bezposredniej bliskosci do nie przed¬ stawionego na rysunku zaworu wlotowego silnika, w kazdym z prowadzacych do poszczególnych cy¬ lindrów odgalezien rury ssacej 3 znajduje sie uruchamiany elektromagnetycznie zawór wtrysko¬ wy 4. Do kazdego z zaworów 4 poprzez przewód paliwowy 5 z rozdzielacza 6 doprowadzane jest paliwo. W rozdzielaczu i w przewodach paliwo¬ wych 5 paliwo za pomoca elektromechanicznie po¬ ruszanej pompy jest utrzymywane pod stalym w przyblizeniu cisnieniem okolo 2 atmosfer. / Kazdy z zaworów wtryskowych 4 ma nie przed¬ stawione na rysunku uzwojenie magnesujace, któ¬ rego jeden koniec jest przylaczony do masy, a drugi poprzez przewód 8 jest polaczony z jed¬ nym z oporników 9. Oporniki 9 sa przylaczone po dwa razem do kolektora jednego z dwóch tranzy¬ storów mocy 10, 11, nalezacych do opisanego w dalszym ciagu opisu elektronicznego ukladu regu¬ lacji i sterowania.Wymieniony uklad regulacji i sterowania oprócz tranzystorów mocy 10, 11 zawiera sluzacy do wy¬ twarzania impulsów elektrycznych, obramowany na rysunku linia przerywana, monostabilny prze- rzutnik tranzystorowy 12, do którego naleza tran¬ zystor wejsciowy Tl i tranzystor wyjsciowy T2 oraz dlawik 13 z rdzeniem zelaznym jako czlon ustalajacy czas.Dlawik 13 . jest wykonany jako transformator i posiada przestawny rdzen 14. Rdzen ten jest osa¬ dzony na drazku nastawczym 15, który jest po¬ laczony z nie przedstawiona membrana puszki cisnieniowej 16. Puszka cisnieniowa jest swa stro¬ na ssaca przylaczona do rury ssacej 3 silnika bez¬ posrednio za przepustnica 18 przestawiana peda¬ lem 17 i przy spadku cisnienia podnosi rdzen 14 w kierunku pokazanym strzalka tak, ze zwieksza¬ jaca sie szczelina powietrzna rdzenia zmniejsza tym bardziej indukcyjnosc uzwojenia pierwotnego 9 transformatora im nizsze jest cisnienie w rurze ssacej 3.Uzwojenie wtórne 20 dlawika 13 jest jednym z dwóch konców przylaczone do bazy tranzystora wejsciowego Tl i do opornika R3, polaczonego ze wspólnym przewodem plusowym 21, natomiast 5 drugi koniec uzwojenia Wtórnego 20 jest polaczo¬ ny z punktem polaczenia H dwóch oporników Rl i R2, tworzacych dzielnik napieciowy. Opornik R2 jest drugim swym wyprowadzeniem polaczony z przewodem plusowym 21, a opornik Rl jest io drugim swym wyprowadzeniem polaczony z prze¬ wodem minusowym 30, który jest przylaczony do masy i do bieguna ujemnego nie przedstawionej baterii 12 V. Tranzystory Tl i T2, oba typu n-p-n, sa przylaczone swymi emiterami bezposrednio do 15 przewodu minusowego 30. Kolektor tranzystora wejsciowego Tl przez opornik R4 a kolektor tran¬ zystora T2 przez uzwojenie pierwotne 10 dlawika 13 i przez szeregowo z nim polaczony opornik R6 sa polaczone z przewodem plusowym 21. Baza 20 tranzystora T2 jest przez opornik sprzegajacy R5 polaczona z kolektorem tranzystora wejsciowego Tl. Baza tranzystora Tl przez kondensator Cl jest polaczona ze stykiem nieruchomym 23 lacznika, którego styk ruchomy 24 jest polaczony z prze- 25 wodem minusowym 30, przy czym lacznik ten jest przez krzywke dwugarbowa 28, sprzezona przez nie przedstawiony wal krzywkowy z walem kor¬ bowym 27 silnika, zwierany raz na kazdy obrót walu korbowego, przez co blokowany jest tran- 30 zystor Tl. W celu ladowania i rozladowywania kondensatora Cl jego wyprowadzenie polaczone ze stykiem 23 jest przylaczone przez opornik 29 do przewodu plusowego 21, natomiast jego drugie wyprowadzenie jest polaczone z przewodem plu- 35 sowym 21 przez opornik R3 i przez uzwojenie wtórne 20 z punktem H.Zanim opisane beda dalsze elementy ukladu sterowniczego trzeba podac jak zmieniaja sie im¬ pulsy pradowe J okreslajace czas otwarcia zawo- 40 rów wtryskowych 4, powstajace przy zwarciu styków 23, 24, gdy zmienia sie cisnienie w rurze ssacej 3, a zatem i indukcyjnosc uzwojenia pier¬ wotnego 19.Bezposrednio przed momentem zwarcia styku 24 45 tranzystor wejsciowy Tl jest w stanie przewodze¬ nia i utrzymuje tranzystor wyjsciowy T2 w stanie zablokowania. Gdy styk ruchomy 24 za pomoca krzywki 28 zostanie docisniety do styku nierucho¬ mego 23, ladunek nagromadzony na kondensatorze 50 Cl powoduje zmniejszenie sie potencjalu bazy tranzystora wejsciowego Tl ponizej potencjalu przewodowego minusowego 30 do wartosci ujem¬ nej. Na skutek tego tranzystor Tl zostaje zablo¬ kowany, a przerzutnik 12 znajduje sie w swoim 55 stanie niestabilnym, w którym tranzystor T2 jest w stanie przewodzenia. Przez tranzystor T2 plynie wykladniczo narastajacy prad kolektorowy, prze¬ plywajacy przez uzwojenie pierwotne 19, przy czym tak samo zmieniajace sie pole magnetyczne 6o jest wytwarzane w rdzeniu transformatora. Na¬ rastanie pradu nastepuje tym szybciej im wieksza jest szczelina powietrzna i im mniejsza jest in¬ dukcyjnosc uzwojenia pierwotnego 19. Przy ta¬ kim narastaniu pradu w uzwojeniu wtórnym 20 65 indukowane jest napiecie sprzezenia zwrotnego,76 5 które maleje wykladniczo od wartosci jaka ma w momencie zwarcia lacznika z predkoscia okreslo¬ na przez wartosc indukcyjnosci i jest tak skiero¬ wane, ze dazy do utrzymania tranzystora wejscio¬ wego Ti w stanie zablokowania i przeciwdziala dodatniemu napieciu wstepnemu bazy, ustalane¬ mu przez opornik R3, które dazy do ponownego wprowadzenia tranzystora wejsciowego w jego stabilny stan przewodzenia. Nastepuje to wówczas, gdy napiecie sprzezenia zwrotnego, indukowane w uzwojeniu wtórnym. 20 ma wartosc mniejsza niz napiecie wstepne bazy.Jak dlugo tranzystor Ti jest zablokowany, prze¬ wodzacy tranzystor T2 utrzymuje polaczone z nim poprzez wzmacniacz 32 tranzystory mocy 10, 11 równiez w stanie przewodzenia. Gdy jednak tran¬ zystor Ti powróci do swego stabilnego stanu prze¬ wodzenia, tranzystory T2, 10 i 11 zostaja ponow¬ nie zablokowane. Czas trwania impulsu J, wpro¬ wadzajacego zawory 4 w stan otwarcia trwa za¬ tem od momentu zwarcia styków 23, 24 lacznika az do takiego momentu, w którym tranzystor wyjsciowy T2 zostaje zablokowany a tranzystor wejsciowy Ti jest ponownie przewodzacy. Gdy in- dukcyjnosc uzwojenia pierwotnego 19 przy spad¬ ku cisnienia w rurze ssacej 3 maleje i dzieki te¬ mu prad kolektora tranzystora T2 moze szybciej wzrastac, napiecie sprzezenia zwrotnego induko¬ wane w uzwojeniu wtórym 20 równiez maleje szybciej i tranzystor wejsciowy wczesniej powraca do swego stanu przewodzenia. Zawory 4 zostaja w takim przypadku zamkniete znacznie wczesniej niz w przypadku wiekszosci indukcyjnosci i wiek¬ szego cisnienia.Dzieki opisanej zmianie indukcyjnosci uzwoje¬ nia pierwotnego 19 dlugosc impulsu otwierajace¬ go J zaworu wtryskowego zostaje dostosowana do cisnienia panujacego w rurze ssacej silnika. Ba¬ dania w czasie pracy silnika i w czasie prób wy¬ kazaly jednak, ze ilosc wtryskiwanego paliwa musi byc równiez zmieniana w zaleznosci od liczby obrotów silnika. Poniewaz ustalane przez wartosc cisnienia dlugosci impulsu dla danej wartosci cisnienia maja jednakowa wartosc, niezalezna od ilosci obrotów silnika, przedstawiony na fig. 1 uklad sterowania posiada dodatkowo uklad regu¬ lacyjny A, za pomoca którego napiecie pomiedzy punktem H a przewodem minusowym 30 jest zmieniane okresowo w takt wtrysków. Uklad re¬ gulacyjny A wytwarza przy tym napiecie steru¬ jace, którego przebieg zmian w czasie jest przed¬ stawiony na wykresie d z fig. 3 jako przebieg napiecia Us.Czas trwania Ti impulsu J jest okreslony przez wartosc chwilowa napiecia sterujacego Us przy koncu impulsu. Czas ten lezy przy tym w okresie Tp, pomiedzy momentem wyzwolenia napiecia sterujacego a momentem, w którym wartosc chwi¬ lowa tego napiecia sterujacego okresla czas trwa¬ nia impulsu. Uzyskuje sie przez to zaleznosc czasu trwania Ti od okresu Tp wzglednie ilosci obrotów n silnika.Uklad regulacyjny A z fig. 1 sluzy do urzeczy¬ wistnienia przedstawionej na fig. 2 zaleznosci cza- 516 6 su trwania Ti impulsu otwierajacego od ilosci obr rotów silnika. Czas trwania impulsu otwierajacego powinien zatem przy wzroscie ilosci obrotów sil¬ nika ciagle wzrastac az do wartosci ilosci obrotów 5 silnika n1=2500 obrotów na minute, nastepnie do wartosci n2=3300 obrotów na minute, czas trwa¬ nia impulsu otwierajacego powinien pozostawac staly, po czym az do wartosci n8=4000 obrotów na minute czas ten powinien malec, a powyzej tej • io ilosci obrotów czas ten powinien byc w przybli¬ zeniu staly i miec wartosc znacznie mniejsza niz w srodkowym zakresie wartosci predkosci obroto¬ wej silnika.Uklad regulacyjny A zawiera pierwszy tranzy- 15 stor T3, którego baza jest w punkcie Q przez dajacy stale opóznienie VI kondensator C2 i opor¬ nik R7 polaczona z opornikiem R4, polaczonym z kolektorem tranzystora wejsciowego Tl. Tran¬ zystor T3 podobnie jak drugi i trzeci tranzystor 20 T4j T5 Sa przylaczone swymi emiterami do prze¬ wodu minusowego. Baza tranzystora T3 jest przez opornik R8 przylaczona do przewodu plusowego 21. Baza drugiego tranzystora T4, który za pomoca opornika RIO bazy jest podobnie jak pierwszy 25 tranzystor T3 w stanie spoczynkowym utrzymy¬ wany w stanie przewodzenia, jest polaczona przez dajacy drugie opóznienie V2 kondensator sprze¬ gajacy C3 z kolektorem tranzystora T3, natomiast nastepny, polaczony swa baza przez opornik R12 30 z kolektorem tranzystora T4, tranzystor T5 w stanie spoczynkowym jest zablokowany, a w sta¬ nie przewodzenia powoduje szybkie naladowanie przez diode Dl kondensatora C4, który wraz z równolegle z nim polaczonym opornikiem R15 35 rozladowania lezy w obwodzie równoleglym do opornika kolektorowego R14 tranzystora T5.Napiecie panujace podczas ladowania i rozlado¬ wania na kondensatorze C4 jest wykorzystywane do tworzenia napiecia sterujacego Us i poprzez 40 wtórnik emiterowy na tranzystorze T6, którego kolektor jest przylaczony bezposrednio do prze¬ wodu plusowego 21, a baza przez diode D2 jest polaczona z kondensatorem C4, podawane jest w punkcie H na dzielnik napieciowy utworzony 45 z oporników Rl i R2.Opisane dotychczas czesci ukladu regulacyjnego A pracuja w nastepujacy sposób. Gdy tranzystor Tl pod koniec impulsu otwierajacego J, przykla¬ dowo w momencie czasu t2, ponownie powraca do 50 stanu przewodzenia, na jego kolektorze wystepuje ujemny skok napiecia, który poprzez opornik R7 i kondensator C2 blokuje przewodzacy w stanie spoczynkowym tranzystor T3. Wystepujacy na ba¬ zie tranzystora T3 ujemny skok napiecia prze- 55 chodzi w wykladniczo narastajace napiecie na oporniku R8, az po opóznieniu VI, okreslonym przez wartosc pojemnosci kondensatora C2, tran¬ zystor T3 ponownie znajdzie sie w stanie przewo¬ dzenia. Na kolektorze tranzystora T3 wystepuje 60 przy tym ujemny skok napiecia, który przez kon¬ densator C3 jest podawany na baze przewodzacego w stanie spoczynkowym tranzystora T4. Tranzy¬ stor T4 zostaje zablokowany az do czasu gdy kon- 65 densator C3 rozladuje sie poprzez opornik RIO76 516 8 tak dalece, ze baza tranzystora T4 bedzie miala potencjal dodatni w stosunku do jego emitera.Impuls wystepujacy na kolektorze tranzystora T4 zostaje zanegowany przez tranzystor T5, w ten sposób mianowicie, ze gdy tranzystor T4 przewo¬ dzi, tranzystor T5 jest zablokowany i odwrotnie.Gdy tranzystor T5 w momencie czasu t3 zaczyna przewodzic, wówczas kondensator C4 moze bardzo szybko poprzez diode Dl i opornik R13 nalado¬ wac sie do takiego napiecia, które jest okreslone przez dzielnik napieciowy utworzony przez opor¬ niki R13 i R14. Gdy tranzystor T5 zostaje zablo¬ kowany, kondensator C4 rozladowuje sie z duza stala czasu poczynajac od momentu czasu t4 po¬ przez opornik R15 i bardzo duza wejsciowa opor¬ nosc rzeczywista tranzystora T6. Na oporniku R15 powstaje wówczas przebieg PI potencjalu nary¬ sowany na wykresie d z fig. 3 linia przerywana.Gdy silnik pracuje powoli i okres powtarzania Tp impulsów otwierajacych jest duzy, kondensator C4 ma wystarczajaco duzo czasu na rozladowanie sie.W momencie czasu tn, na skutek zwarcia styków 23, 24 lacznika zostaje zapoczatkowany nowy im¬ puls wtryskowy Jlf którego koniec jest okreslony przez wartosc bezwzgledna dalej narastajacego napiecia sterujacego Us. Jak pokazano na fig. 3 koniec nowego impulsu wtryskowego JA wyste¬ puje w momencie czasu t12 gdy wartosc napiecia sterujacego Us wynosi Ux.Przy wzroscie ilosci obrotów silnika okres Tp=l/n maleje i koniec impulsu wtryskowego lezy coraz blizej momentu czasu t4, czyli przy niz¬ szej wartosci potencjalu PI. Czas trwania Tl im¬ pulsu rosnie przy tym z iloscia obrotów silnika az do wartosci nv Dla wiekszych predkosci obro¬ towych koniec impulsu wypada w zakresie stalej wartosci napiecia Us=U0, które z dzielnika napie¬ ciowego utworzonego z oporników R16, R17 jest do¬ prowadzane przez diode D3 na baze tranzystora T6.Czas trwania Tl impulsu pozostaje zatem staly przy nie zmienionych warunkach az do ilosci ob¬ rotów n=n2.Aby w przedziale wartosci ilosci obrotów silnika od n2 do ns uzyskac przedstawiony spadek czasu trwania impulsu, z kolektorem tranzystora T4 przez diode D5 polaczony jest z przewodem minu¬ sowym 30 kondensator C5, który w momencie czasu t3 lub t18 zostaje szybko naladowany i od momentu czasu t4 lub t14 jest powolnie rozlado¬ wywany poprzez opornik R19. Dioda D4 sluzy do tego, by kondensator ten tylko wtedy i tak dlugo oddzialywal na tranzystor T6, gdy potencjal P2 na jego elektrodzie polaczonej z ta dioda i z dioda D5 ma wartosc wieksza niz napiecie U0, czyli na wykresie d z fig. 3 lezy blizej linii zerowej. Gdy koniec impulsu przypada na galezi krzywej na¬ piecia P2 pomiedzy momentem czasu T4 a prze¬ cieciem linii poziomej Us=U0, nastepuje zmniej¬ szanie sie czasu trwania Tl impulsu. Gdy ilosc obrotów wzrasta poza wartosc n8 koniec impulsu nastepuje juz przed momentem czasu t4 lub t14.Kondensator C5 jest wówczas ladowany calkowi¬ cie, na skutek czego czas trwania impulsu po¬ wyzej wartosci n3 ilosci obrotów jest praktycznie staly.Uklad regulacyjny A i powodowana przez nie¬ go, podana na fig. 2, zalezna od ilosci obrotów silnika kolekcja okreslanego przez cisnienie w ru¬ rze ssacej czasu trwania Ti impulsu J sa opisane 5 jedynie przykladowo i dla silnika spalinowego o innej konstrukcji beda musialy byc dokonane odpowiednie zmiany w celu przystosowania. Cha¬ rakterystyka korekcji bedzie miala przebieg od¬ biegajacy od podanego na fig. 2. io Niezaleznie od tego jak szczególowo przebiega charakterystyka, uwazana za najkorzystniejsza, czesto, na przyklad w celu wykorzystania pelnych zdolnosci silnika, potrzebne jest, by ilosc wstrzy¬ kiwanego paliwa przy pelnym obciazeniu byla 15 inna niz przy pracy z czesciowym obciazeniem.Aby uklad regulacyjny mógl byc stosowany do wprowadzania zaleznej od ilosci obrotów silnika korekcji, jednak ze slabszym lub silniejszym od¬ dzialywaniem, do pierwszego dzielnika napiecio- 20 wego, utworzonego z oporników Rl, R2, wtedy gdy silnik pracuje pod pelnym obciazeniem, do¬ laczany jest równolegle drugi, utworzony z opor¬ ników R21, R22, dzielnika napiecia. Do przepro¬ wadzania podlaczania tego dzielnika przeznaczony 25 jest tranzystor T7, który swym przejsciem kolek- tor-emiter jest wlaczony pomiedzy punkt polacze¬ nia H oporników Rl, R2 pierwszego dzielnika a punkt polaczenia oporników R21, R22 drugiego dzielnika, szeregowo z opornikiem R23. W przed- 30 stawionym na fig. 1 przykladzie wykonania jako kryterium pelnego obciazenia stosowany jest czas trwania impulsu wtryskowego J, podawanego z przerzutnika monostabilnego. Gdy ten czas przekracza wartosc porównawcza S, która jest za- 35 dawana przez uklad opózniajacy, zawierajacy tranzystory T8 i T9, wówczas sygnalizowane jest pelne obciazenie.Tranzystor T9 jest, podobnie jak tranzystor T8, typu n-p-n i podobnie jak on jest przylaczony 40 swym emiterem do przewodu minusowego 30. Je¬ go baza jest polaczona przez opornik R28 i diode D6 z przewodem plusowym 21 oraz przez opornik R27 z przewodem minusowym 30. W celu otrzy¬ mania opóznienia S kondensator C6 jednym ze 45 swych wyprowadzen jest przylaczony do diody D6 i opornika R28, a drugim wyprowadzeniem do opornika R29, polaczonego z przewodem pluso¬ wym oraz do anody diody D7, której katoda jest polaczona z tym punktem ukladu regulacyjnego, 50 na którym pomiedzy dwoma impulsami wtrysko¬ wymi J panuje potencjal dodatni bliski potencjalu przewodu plusowego, przy czym potencjal ten znacznie zmniejsza sie podczas impulsu wtrysko¬ wego. W przedstawionym przykladzie punkt przy- 55 laczenia K diody D7 jest bezposrednio polaczony z kolektorem tranzystora wyjsciowego T2 prze¬ rzutnika.W przerwach pomiedzy impulsami J tranzystor T9 jest w stanie przewodzenia, tranzystor T8 jest 60 zablokowany a tranzystor T7 przewodzi. Konden¬ sator C6 jest wówczas na swej elektrodzie pola¬ czonej z baza tranzystora T9 ladowany silnie ujemnie w stosunku do swej drugiej elektrody.Gdy przerzutnik 12 na poczatku impulsu wtrysko- 65 wego J zostaje wyzwolony w momencie czasu tt9 lub tu, przez co jego tranzystor wyjsciowy T2 staje sie przewodzacy, potencjal na kolektorze tego tranzystora wyjsciowego staje sie bliski potencjalu przewodu minusowego i powoduje to, ze ladunek gromadzacy sie na kondensatorze C6 blokuje tranzystor T9, tranzystor T8 staje sie przewodza¬ cy a tranzystor TT zablokowany i to tak dlugo, az po czasie opóznienia S kondensator C6 rozla¬ duje sie i w momencie czasu t5 lub t15 tranzystor T9 stanie sie ponownie przewodzacy.Gdy wartosc bezwzgledna cisnienia w rurze ssacej 3 na skutek odpowiadajacego czesciowemu obciazeniu silnika ustawienia przepustnicy 18 jest bardzo niska, a okreslony przez dlawik 13 czas trwania Ti impulsu jest krótki i na skutek tego w momencie czasu t2 juz przed koncem t5 czasu opóznienia S impuls juz sie konczy, dzielnik na¬ piecia utworzony z oporników R21, R22 nie dzia¬ la, poniewaz jest on odciety od reszty ukladu przez zablokowany jeszcze przy koncu impulsu tranzy¬ stor T7. Zalezna od ilosci obrotów korekcja za pomoca napiecia sterujacego Us jest wówczas w pelni czynna.Gdy natomiast przy pelnym obciazeniu, wskutek duzego otworzenia przepustnicy 18, cisnienie w rurze ssacej jest tylko nieco mniejsze od cisnie¬ nia otoczenia, dlawik 13 powoduje odpowiednio duzy czas trwania impulsu, na skutek czego naj¬ pierw konczy sie impuls a potem tranzystor T9 a wraz z nim tranzystor T7 powracaja do po¬ przedniego stanu przewodzenia. W takim przy¬ padku napiecie sterujace Us wzgledem opornika R18 ma dzialanie oslabione, poniewaz dzialaja równoczesnie oba dzielniki napiecia i wstepne na¬ piecie stale punktu H jest przez zwiekszony prad silniej utrzymywane. Przedstawiony przyklad wykonania umozliwia wiele róznych oddzialywan na charakterystyke korekcji w zaleznosci od licz¬ by obrotów. Mozna przykladowo stosunek podzialu dzielnika napieciowego utworzonego przez oporniki R21, R22 dobrac zaleznie od potrzeby wiekszy niz dla pierwszego dzielnika napiecia, utworzonego przez oporniki Rl, R2 i uzyskac przez to przy pracy pod pelnym obciazeniem podniesienie lub opuszczenie, a ponadto dalsze mozliwosci zmian daje zmienianie opornika R23.W drugim przykladzie wykonania, przedstawio¬ nym na fig. 4, zastosowane jest uproszczenie po¬ legajace na tym, ze przejscie z obciazenia czescio¬ wego na obciazenie pelne jest realizowane przez zwarcie mechanicznych styków KI, K2. Styki te sa umieszczone w obwodzie sterowania tranzysto¬ ra T10 typu n-p-n, który podobnie jak tranzystor T8 w pierwszym przykladzie wykonania, swym kolektorem i swym opornikiem kolektorowym jest przylaczony do bazy tranzystora T7, lecz jego baza inaczej niz w pierwszym przykladzie wykonania jest przylaczona przez opornik R30 do przewodu minusowego i poprzez diode D8 i dwa oporniki R31 i R32 do przewodu plusowego 21.Przez te dwa oporniki i diode moze plynac duzy prad bazy utrzymujacy tranzystor T10 w stanie przewodzenia gdy styki KI i K2 sa roz¬ warte. 1516 10 Gdy styki KI, K2, przy nacisnieciu pedalu gazu 17 bezposrednio przed osiagnieciem pelnego ot¬ warcia przepustnicy 18 zostaja zwarte, tranzystor T10 zostaje zablokowany. Tranzystor T7 otrzy- 5 muje przez opornik R25 wystarczajacy prad bazy iv jest na skutek tego w stanie przewodzenia, przez co dzielnik napiecia utworzony przez oporniki R21, R22 jest przylaczony równolegle do dzielnika na¬ piecia utworzonego przez oporniki Rl, R2.™ W przykladzie Wykonania z fig. 4 zwarcie sty¬ ków KI, K2 nastepuje poprzez ich mechaniczne sprzezenie z pedalem gazu 17. MózEwe jest jed¬ nak równiez wykorzystanie do zwierania styków przy przejsciu na pelne obciazenie innych wiel- 15 kosci fizycznych, przykladowo silnego spadku cis¬ nienia panujacego w rurze ssacej 3. Nadaje sie do tego przykladowo polaczona z rura ssaca pusz¬ ka membranowa, której membrana jest z jednej strony pod dzialaniem cisnienia w rurze ssacej 20 a z drugiej strony pod dzialaniem cisnienia otocze¬ nia i przy róznicy cisnien 50—70 torów zwiera styki. PL PL

Claims (10)

1. Zastrzezenia patentowe 25 i. Urzadzenie sterujace do wtryskiwacza paliwa silnika spalinowego zawierajacego przynajmniej jeden elektromagnetyczny zawór wtryskowy, po¬ siadajace przeznaczony do wytwarzania prostokat¬ nych impulsów, okreslajacych czas otwarcia za- 30 woru * wtryskowego przerzutnik monostabilny, skladajacy sie z tranzystora wejsciowego i tranzy¬ stora wyjsciowego, przy czym czas trwania tych impulsów jest zmieniany w zaleznosci od liczby obrotów silnika przez napiecie sterujace, dzialaja- 35 ce na baze tranzystora wejsciowego, a napiecie to ma przebieg okresowy zmieniajacy sie w takt impulsów wlaczajacych zawór wtryskowy i jest podawane na dzielnik napiecia znajdujacy sie na wejsciu przerzutnika, znamienne tym, ze do dziel- 40 nika napiecia (Rl, R2) w zaleznosci od obciaze¬ nia silnika przylaczany jest równolegle drugi dzielnik napiecia (R21, R22).

2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze do przylaczania drugiego dzielnika napiecia 45 (R21, R22) przeznaczony jest tranzystor (T7), któ¬ rego przejscie emiter-kolektor, korzystnie szere¬ gowo z opornikiem (R23), wlaczone jest pomiedzy punkt polaczenia (H) oporników (Rl, R2) pierw¬ szego dzielnika napiecia a punkt polaczenia opor- 50 ników drugiego dzielnika napiecia.

3. Urzadzenie wedlug zastrz. 2, znamienne tym, ze wymieniony tranzystor (T7) na poczatku kaz¬ dego impulsu otwierajacego (J) jest w stanie przewodzenia i jest utrzymywany w stanie prze¬ wodzenia przez taki ustalony uprzednio czas opóznienia (S), który jest krótszy niz czas trwania (Ti) impulsu otwierajacego przy pelnym obciaze¬ niu, a dluzszy niz czas trwania impulsu otwiera¬ jacego przy czesciowym obciazeniu silnika. 60

4. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze w celu uzyskania ustalonego czasu opóznienia (S) zastosowany jest przelacznik elektroniczny za¬ wierajacy przynajmniej jeden tranzystor (T8, T9) 65 i przynajmniej jeden czlon RC.76 5 11

5. Urzadzenie wedlug zastrz. 4, znamienne tym, ze nalezacy do wymienionego przelacznika elek¬ tronicznego tranzystor (T9) jest polaczony swym emiterem bezposrednio i swa baza poprzez opor¬ nik (R27) z przewodem zasilajacym (30), a ponad- 5 to baza tego tranzystora jest poprzez opornik (R28) i przez przewodzaca dla pradu bazy tego tranzy¬ stora diode (D6) polaczona z drugim przewodem zasilajacym (21) a z ta dioda (D6) i z tym opor¬ nikiem (R28) polaczony jest jedna ze swych dwóch 10 elektrod, nalezacy do czlonu RC, kondensator (C6), którego druga elektroda przez opornik (R29) jest polaczona z drugim przewodem zasilajacym (21) i przez inna diode (Dl) z punktem (K) ukladu, który to punkt w przerwach pomiedzy impulsami 15 otwierajacymi (J) ma potencjal równy lub prawie równy potencjalowi drugiego przewodu zasilaja¬ cego (21).

6. Urzadzenie wedlug zastrz. 1 lub 2, znamienne 20 tym, ze do sterowania tranzystora (T7) przylacza¬ jacego dodatkowy dzielnik napiecia zastosowane sa styki (KI, K2), których zadzialanie jest zalezne od polozenia przepustnicy i/lub pedalu gazu (17) silnika. 25

7. Urzadzenie wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze z pedalem gazu (17) silnika lub z jego przepu- stnica (18) sprzezony jest lacznik elektryczny, któ¬ rego styki (KI, K2) znajduja sie w jednym z dwóch polozen, przykladowo w polozeniu -zwar- 30 12 cia, tak dlugo jak dlugo przepustnica znajduje sie w jej polozeniu otwarcia lub prawie w tym polo¬ zeniu, natomiast styki lacznika znajduja sie w drugim z wymienionych dwóch polozen jak dlugo przepustnica jest otwarta tylko czesciowo.

8. Urzadzenie wedlug zastrz. 5, znamienne tym, ze do powodowania zadzialania styków (KI, K2) zastosowana jest przylaczona do rury ssacej pusz¬ ka cisnieniowa, której próg zadzialania lezy w zakresie 50—70 torów.

9. Urzadzenie wedlug zastrz. 6, znamienne tym, ze przed tranzystorem (T7) przylaczajacym do¬ datkowy dzielnik napieciowy przylaczony jest tranzystor pomocniczy (T10), który w obwodzie równoleglym do swego zlacza emiter-baza ma styki (KI, K2).

10. Urzadzenie wedlug zastrz. 9, znamienne tym, ze styki (KI, K2) przylaczone sa z jednej strony do masy i do polaczonego z nia przewodu zasilajacego (30), a ponadto polaczonym swym emiterem z masa tranzystor pomocniczy (T10) swa baza poprzez dwa szeregowo polaczone oporniki (R31, R32) jest polaczony z drugim przewodem zasilajacym (21), przy czym styki (KI, K2) sa dolaczone do punktu polaczenia tych dwóch opor¬ ników a ponadto pomiedzy tym punktem polacze¬ nia a baza wlaczona jest przewodzaca dla pradu bazy dioda (D8).\ KI. 46b,5/02 76 516 MKP F02d5/02 -fal V „ Ti \ n i - H < * W <—t HH HH ^/?72 ^7 ^7 |Aj f 1* tg U y . ^ frfl \fffi *rf^e^§*77 I I fr* P*M A77 n2 /7jKI. 46b,5/02 76516 MKP F02d 5/02 i/A *f tz t3 U ¦T5-H " *11 fe *73 ** ^ t2 ta Fig. 3 Fig. 4 Zaklady Typograficzne Lódz, zam. 26/75 — 105 egz. Cena 10 zl PL PL