PL205101B1

PL205101B1 - Układ szyn prądowych dla lamp i element kontaktowy do przyłączania lamp do układu szyn prądowych

Info

Publication number: PL205101B1
Application number: PL360250A
Authority: PL
Inventors: Gerald Ladstätter; Wolfgang Gadner
Original assignee: Zumtobel Staff Gmbh
Priority date: 2000-05-24
Filing date: 2001-03-05
Publication date: 2010-03-31
Also published as: WO2001091249A1; EP2026425B1; EP2026425A2; HUP0301890A2; PL360250A1; HU228166B1; DE50115511D1; EP1284034B1; NO323094B1; ATE470972T1; NO20025591D0; EP1284034A1; EP2026425A3; NO20025591L; DE10025646A1; AU2001244190A1

Description

Wynalazek niniejszy odnosi się do układu szyn prądowych dla lamp oraz elementu kontaktowego do przyłączania lamp do układu szyn prądowych.

Układy szyn prądowych lub wstęg świetlnych znajdują szerokie zastosowanie w licznych postaciach, bowiem w odróżnieniu od lamp (źródeł oświetlenia) zainstalowanych lub wbudowanych na stałe oferują one wysoką elastyczność przy indywidualnym planowaniu struktur oświetleniowych, zwłaszcza tych, które odpowiadać mają specyficznym wymaganiom. Istniejące układy szyn prądowych złożone są z wielu poszczególnych elementów zestawianych według zasady klocków, co stwarza możliwość dopasowania całego urządzenia do przestrzennych warunków oświetlanego miejsca. Znane są układy wstęg świetlnych, przy pomocy których tworzone być mogą struktury nie tylko dwuwymiarowe, ale także trójwymiarowe.

Podstawowy szkielet układu szyn prądowych tworzony jest przez szyny nośne zestawiane w taki sposób, że tworzą one pożądaną strukturę, która służy do zamocowania przewodów doprowadzających prąd, przewodów sterujących i poszczególnych lamp. Szyny nośne muszą z tego względu wykazywać wysoką stateczność, to też wykonane są zazwyczaj z metalu. Szyny te nogą mieć różne kształty przekroju, istnieją na przykład szyny nośne z profilem „Y” albo profilem „A”. Najbardziej rozpowszechnione są jednak szyny nośne z profilem „U”, które do struktury nośnej, np. pokrycia (stropu) pomieszczenia lub jego ścian, mocowane są środkową ścianką profilu. Do szyn nośnych zostają przymocowane poszczególne moduły lampowe, przy czym zazwyczaj długość poszczególnej szyny nośnej wynosi wielokrotność długości modułu lampowego. Na przykład, gdy moduły lampowe mają długość 1,5 metra, oferowane są szyny nośne o długości 3 lub 4,5 metra. Tego typu stosunki długości, wyrażone liczbami całkowitymi, są dobierane przy kształtowaniu układu wstęgi oświetleniowej dla uproszczenia planowania.

W celu zapewnienia zasilania lamp w prą d wewną trz szyn noś nych lub na ich powierzchni prowadzone są odpowiednie przewody. Dodatkowo, obok przewodów zapewniających zasilanie lamp w prąd, przewidziane być mogą też przewody inne, służące przekazywaniu sygnałów sterujących, dzięki którym powstaje możliwość wykonywania, przy pomocy stosownego układu sterującego, kontroli świecenia poszczególnych lamp i ich przyciemniania.

W dobrze znanym ukł adzie wstę gi ś wietlnej, który rozprowadzany jest pod nazwą „Lichtbandsystem ZX” (Układ wstęgi świetlnej ZX), przewody biegną w postaci sieci wprowadzonej wewnątrz szyn nośnych o kształcie „U”, a w regularnych odstępach, odpowiadających długości modułu lampowego, zainstalowane są węzły odgałęźne. Te odgałęźne węzły są wciśnięte w szyny nośne w taki sposób, że przekroje tylne zaczepiają o odpowiednie, skierowane do wnętrza występy szyn nośnych. Moduły lampowe mogą więc być montowane w tych tylko miejscach, które określone są obecnością węzłów odgałęźnych, metodą osadzenia i zamocowania na otwartych do dołu szynach nośnych. Realizacja połączeń przewodów następuje przy pomocy elementów kontaktowych znajdujących się na modułach lampowych. Elementy te zawierają styki przyłączeniowe, które podczas osadzania modułu lampowego na szynie nośnej wnikają w otwory węzła odgałęźnego i tam wchodzą w kontakt z odpowiednimi przewodami, moduły lampowe są ponadto wyposażone w zacisk obrotowy, który po osadzeniu modułu zostaje przekręcony zapewniając w ten sposób pewność mechanicznego zamocowania na szynach nośnych.

Jak wspomniano, w opisanym układzie szyn prądowych moduły lampowe mogą być lokowane tylko w tych miejscach, które oznaczone są węzłami odgałęźnymi, bowiem w innych miejscach nie jest możliwe uzyskanie kontaktu z siecią elektryczną. Aby uniknąć takich ograniczeń i aby uzyskać większą elastyczność w rozmieszczaniu poszczególnych lamp opracowane zostały układy szyn prądowych, w których na szynach nośnych umieszczany jest przesyłowy profil prądowy. Profil ów składa się z podłużnych członów z materiału nie przewodzącego - zazwyczaj tworzywa sztucznego - zawierających biegnące wzdłuż szyn nośnych rowki, które są dostępne od strony kontaktowej i służą do układania w nich drutów zasilania w prąd i/lub do przekazywania sygnałów sterujących. Ponieważ w tym przypadku nie izolowane druty leżą co najmniej na długości pojedynczego członu przesyłowego profilu prądowego, od strony kontaktowej całkowicie odsłonięte, w obszarze tym lampa może być zainstalowana w dowolnym miejscu. Stwarza to większą swobodę przy planowaniu i realizowaniu układu wstęgi świetlnej.

Tego typu układ szyn prądowych z szynami nośnymi o kształcie profilu „U”, wzdłuż których, na bocznych ściankach, poprowadzone są przewody prądowe, jest znany z dokumentu DE 197 06 865 A1.

PL 205 101 B1

Położone na różnych wysokościach przewody prądowe pełnią różne funkcje. Na przykład niektóre z przewodów mogą być stosowane do podłączania lamp do standardowej sieci, podczas gdy inne przewody mogą stanowić część składową układu zasilania awaryjnego, przez odpowiednie kontaktowanie tych przewodów można więc lampom podłączonym do układu szyn prądowych przypisać określone funkcje. W dokumencie DE 197 06 865 A1 kontaktowanie realizowane jest z pomocą przystawki (adaptera), wprowadzanej od dołu w otwór szyny nośnej, a następnie przekręcanej o ok. 90°. Na zewnętrznej stronie przystawki przewidziane są kołki kontaktowe, które dzięki operacji przekręcenia zostają wprowadzone w styk z drutami układu szyn prądowych. W celu umożliwienia uzyskania pożądanego schematu połączeń poszczególnych drutów przystawka ma na różnych wysokościach liczne otwory, w których mogą być umieszczane kołki kontaktowe. Oznacza to, że dla zmienienia pożądanego schematu połączeń lampy należy najpierw wymontować kołki kontaktowe, a następnie osadzić kołki nowe, co jest czynnością względnie kosztowną.

Zapewnienie elastycznego kontaktowania różnych drutów nośnej szyny o profilu „U” jest umożliwiane przez przystawkę (adapter) opisaną w dokumencie EP 0 344 703 A2. Urządzenie to zawiera liczne kołki kontaktowe, przy czym jeden z tych kołków ma regulowaną wysokość. W odróżnieniu od przystawki opisanej wcześniej, tu dla uzyskania różnych wariantów faz kołki kontaktowe nie muszą być wbudowywane i ponownie osadzane. Zupełnie wystarczające jest proste przesunięcie kołków kontaktowych.

W celu zapewnienia bezusterkowej pracy lamp podłączonych do ukł adu szyn prą dowych niezbędne jest solidne i niezawodne uziemienie lamp. Przystawka znana z dokumentu EP 0 344 703 A2 ma w tym celu tzw. klapki kontaktu z ziemią, które są utworzone z osadzonego sprężyście elementu wielokrotnie wygiętej blachy i które przy wprowadzaniu przystawki wchodzą w styk z odpowiednim przewodem uziemiającym układu szyn prądowych. To znane rozwiązanie konstrukcyjne jest stosunkowo drogie, dlatego też istnieje potrzeba uproszczenia mechanizmu uziemiania lamp.

Zadaniem niniejszego wynalazku jest więc zaproponowanie techniki, która umożliwi stworzenie prostego i taniego sposobu uziemiania lamp podłączonych do układu szyn prądowych.

Przedmiotem wynalazku jest układ szyn prądowych dla lamp, składający się z kilku szyn nośnych, dających się wzajemnie łączyć w sposób modułowy, jak również z umieszczonego na wewnętrznej stronie co najmniej jednej z dwóch ścianek szyn nośnych przesyłowego profilu prądowego zaopatrzonego w biegnące wzdłuż szyn nośnych rowki, dostęp do których jest możliwy od strony kontaktowej, mieszczące druty służące do dostarczania prądu i/lub do przekazywania sygnałów sterujących, w którym jedna z lamp przyłączonych do systemu szyn prądowych zawiera element kontaktowy, który jest wprowadzany w otwór szyny nośnej i częściowo przekręcany, przy czym po przekręceniu styki przyłączeniowe należące do elementu kontaktowego wprowadzane są do istniejących w przesyłowym profilu prądowym rowków i kontaktowane z drutami; co najmniej jeden ze styków przyłączeniowych jest regulowany dla umożliwienia swobodnego doboru schematu połączeń; element kontaktowy zawiera uziemiający element drutowy, którego jeden koniec jest połączony z lampą, względnie modułem lampowym, drugi zaś koniec drutowego elementu po obrocie wchodzi w kontakt z uziemiającym drutem układu szyn prądowych; charakteryzujący się tym, że element drutowy prowadzony jest w szczelinie elementu kontaktowego, który jest tak ukszta ł towany, ż e podczas jego obrotu drugi koniec elementu drutowego jest dociskany do uziemiającego drutu.

Korzystnie, co najmniej jeden z regulowanych styków przyłączeniowych ma regulowaną wysokość.

Korzystnie, elementy ryglujące znajdujące się na elemencie kontaktowym chwytają za wystające części szyny nośnej.

Korzystnie, co najmniej jeden z regulowanych styków przyłączeniowych przyjmuje pozycje odpowiadające drutom.

Korzystnie, po przekręceniu o około 45° element kontaktowy uzyskuje kontakt z drutem.

Korzystnie, na dolnej stronie elementu kontaktowego jest umieszczona szyna przykrywająca służąca zamykaniu szyny nośnej, przy czym zacisk obrotowy służący obracaniu elementu kontaktowego po zapewnieniu kontaktowania drutów zostaje ukryty w otworze tej szyny przykrywającej.

Korzystnie, utrzymywany przez szynę nośną przesyłowy profil prądowy składa się co najmniej z dwóch połączonych ze sobą elementów utrzymują cych druty, które zawierają rowki mieszczące druty, przy czym elementy utrzymujące druty podczas łączenia się ze znajdującymi się na ich końcach występami tak się z sobą przekrywają i wiążą, że w przewidzianym dla operacji łączenia obszarze rowków tworzą kanały otwarte w stronę kontaktową.

PL 205 101 B1

Korzystnie, elementy utrzymujące druty zawierają elementy ryglujące, które ograniczają do z góry przewidzianego luzu względny ruch wzdłuż ny dwóch wzajemnie związanych elementów utrzymujących druty.

Korzystnie, elementy utrzymujące druty składają się z dwóch obrzeży, które są umiejscowione na bocznych ściankach szyny nośnej i zawierają rowki mieszczące druty, przy czym obydwa te obrzeża są wzajemnie złączone łącznikami, jakie znajdują się na środkowej ściance szyny nośnej.

Korzystnie, dla zapewnienia połączenia obu przesyłowych profili prądowych dwóch sąsiednich szyn nośnych układ zawiera element łączący, w którym znajdują się rowkowate wgłębienia stanowiące odpowiednik rowków przesyłowego profilu prądowego, w których zostaje osadzony łącznik metalowy, do którego, z obu stron, mogą być przyłączane przewidziane do połączenia druty.

Korzystnie, metalowe łączniki składają się z podłużnych płytek kontaktowych, na końcach których jest umieszczany sprężynowy element o kształcie „U”, służący do zakleszczenia dołączanych do niego drutów na łączniku metalowym.

Korzystnie, dla połączenia dwóch szyn nośnych, układ zawiera szynę łącznikową o kształcie „U”, która wchodzi w głąb obu szyn nośnych i na której ramionach umieszczony jest element łączący.

Korzystnie, przestrzeń wewnątrz mającej kształt „U” szyny nośnej zawiera urządzenia obsługowe lamp, jak również stosowne elementów kontaktowe.

Przedmiotem wynalazku jest również element kontaktowy do przyłączania lamp do układu szyn prądowych, składającego się z kilku szyn nośnych o profilu „U”, dających się wzajemnie łączyć w sposób modułowy, jak również z umieszczonej na wewnętrznej stronie, co najmniej jednej z dwóch ścianek szyn nośnych przesyłowego profilu prądowego zaopatrzonego w biegnące wzdłuż szyn nośnych rowki, dostęp do których jest możliwy od strony kontaktowej, mieszczące druty służące do dostarczania prądu i/lub do przekazywania sygnałów sterujących, w którym element kontaktowy jest wprowadzany w otwór szyny nośnej i częściowo przekręcany, przy czym po przekręceniu styki przyłączeniowe należące do elementu kontaktowego wprowadzane są do istniejących w przesyłowym profilu prądowym rowków i kontaktowane z drutami; co najmniej jeden ze styków przyłączeniowych jest regulowany dla umożliwienia swobodnego doboru schematu połączeń drutów; element kontaktowy zawiera uziemiający element drutowy, którego jeden koniec jest połączony z lampą, względnie modułem lampowym, drugi zaś koniec drutowego elementu po obrocie wchodzi w kontakt z uziemiającym drutem układu szyn prądowych, charakteryzujący się tym, że element drutowy prowadzony jest w szczelinie elementu kontaktowego, który jest tak ukształtowany, że podczas jego obrotu drugi koniec elementu drutowego jest dociskany do uziemiającego drutu.

Korzystnie, element posiada elementy ryglujące, które po jego przekręceniu chwytają wystające części szyny nośnej.

Rozwiązanie proponowane przez wynalazek wyróżnia się swoją prostotą, dzięki czemu, po pierwsze, obniżane są koszty wytwarzania, a po drugie mogą być wykluczone błędne funkcje.

Kolejnym aspektem przedkładanego wynalazku jest sposób umieszczenia elementu kontaktowego na module lampowym. Przystawka znana z dokumentu EP 0 344 703 A2 jest stosunkowo dużym obiektem, którego większa część po umocowaniu na szynach nośnych wystaje na zewnątrz. Dla wyglądu całości systemu stwarza to niekorzystne wrażenie, a prócz tego powstaje niebezpieczeństwo, że przystawka zostanie nieumyślnie przesunięta, albo nawet uszkodzona.

Inne realizacyjne szczegóły wynalazku zależą od stawianych wymagań.

Dla przykładu, na elemencie kontaktowym mogą być ustawione elementy ryglujące, które podczas czynności przekręcania elementu i kontaktowania drutów chwytają dodatkowo za wystające części szyny nośnej, umożliwiając równocześnie mechaniczne mocowanie na szynie nośnej. W ten sposób, przy pomocy tylko prostego ruchu ręki, przeprowadzić można zarówno czynność elektrycznego skontaktowania połączeń, jak i mechaniczne umocowanie modułu lampowego. Przewidziane może być ponadto, że regulowany wysokościowo styk przyłączeniowy będzie łatwo mógł zajmować pozycję odpowiadającą różnym drutom, co znacznie ułatwi ustawienie styków na pożądany schemat połączeń. W optymalnym rozwiązaniu, w celu podłączenia moduł u lampowego, element kontaktowy zostaje przekręcony o 45°.

PL 205 101 B1

Inny szczegół realizacyjny wynalazku odnosi się do przesyłowego profilu prądowego umieszczonego wewnątrz szyny nośnej o profilu „U” i przeznaczonego do utrzymywania drutów. Profil taki jest zazwyczaj tworzony z jednoczęściowego kształtownika, który jest wytwarzany technologią wytłaczania. Proces ten ma jednak pewną wadę, gdyż części z tworzyw sztucznych nogą być wytwarzane z jego pomocą tylko z ograniczoną precyzją, bowiem tworzywo sztuczne po opuszczeniu dyszy wytłaczającej bardzo szybko się ochładza i zmienia kształt. Następstwem jest to, że jednoczęściowy odcinek przesyłowego profilu prądowego może być wytwarzany tylko do określonego stopnia złożoności, a produkcji dłuższych przesyłowych profili prądowych towarzyszą wysokie koszty. Zachodzi ponadto konieczność dostarczania odcinków przesyłowych profili prądowych o długościach odpowiednich do długości poszczególnych szyn nośnych, przez co ogólny koszt systemu szyn prądowych wzrasta również, bo w dyspozycji musi być znaczna liczba różniących się części. Mieć też trzeba na uwadze, że przy łączeniu dwóch szyn nośnych musi być dokonywane również złączenie przesyłowych szyn prądowych. Złączenie to prezentuje jednak problem, bowiem w obszarze tym musi być zapewnione, że nie istnieje możliwość niezamierzonego dotknięcia drutu. Stosowna norma wymaga w takiej sytuacji, aby próbnikowy drut o grubości 1 mm przy prostym przesuwaniu nie mógł trafić na żaden z drutów instalacji. Z tego względu połączenie następuje z pomocą tzw. łącznika szeregowego, a że ten, sam w sobie, możliwości stworzenia kontaktu (styku) nie zapewnia, więc wewnątrz obszaru połączenia dwóch szyn nośnych nie powstaje możliwość zaistnienia kontaktu.

Inny szczegół realizacyjny przedkładanego wynalazku stwarza możliwość wytwarzania przesyłowego profilu prądowego bardzo tanio i łatwego dopasowywania jego długości do długości szyny nośnej. Jest to możliwe dlatego, bo przesyłowy profil prądowy, jaki jest utrzymywany przez jedną jedyną szynę nośną składa się z co najmniej dwóch wzajemnie połączonych elementów utrzymujących druty, wykonanych z materiału nie przewodzącego i zawierających rowki dla pomieszczenia drutów. Elementy utrzymujące druty są przy tym na swoich końcach tak ukształtowane, że przy ich zestawianiu znajdujące się na końcach występy zachodzą na siebie i przekrywają, przez co w strefie połączenia obu elementów utrzymujących druty tworzą kanały odpowiadające rowkom i otwarte od strony kontaktowej. Dostęp do tych kanałów istnieje tylko od strony kontaktowej, a że obejmują one rowki elementów utrzymujących druty i elementu łączącego, tak więc norma bezpieczeństwa spełniona jest również w tych obszarach. W ten sposób możliwość uzyskania łatwego, ale bezpiecznego kontaktu z drutami tworzona jest na całej długości szyny, w której się one znajdują.

To, że przesyłowy profil prądowy może być modułowo zestawiany z pewnej liczby elementów utrzymujących druty, stwarza możliwość oferowania szyn nośnych o różnej długości, wyposażonych w przesył owy profil prą dowy zmontowany tylko z elementów utrzymują cych druty o tej samej, jednakowej długości, jako że przesyłowy profil prądowy może być dopasowywany do długości szyny nośnej tylko zmianą liczby elementów utrzymujących druty. Cecha ta niesie w konsekwencji wyraźne obniżenie nakładów na produkcję. Co więcej, odpada konieczność korzystania z długich, ciągnionych i niepodzielnych elementów z tworzyw sztucznych, wytwarzanie których jest drogie. W przeciwieństwie do tego elementy utrzymujące druty można uzyskiwać technologią wtryskową, która jest łatwiejsza i korzystniejsza kosztowo.

W przypadku części z tworzyw sztucznych należy zwracać szczególną uwagę na to, że mogą one być wystawiane na działanie promieniowania cieplnego, którego w żadnym razie nie nożna lekceważyć, zwłaszcza jeśli części znajdują się w pobliżu urządzeń włączających lampy, umieszczonych we wnętrzu szyn nośnych. Efektem takiego promieniowania jest to, że części z tworzyw sztucznych mogą się rozszerzać albo, przy braku promieniowania, kurczyć. Problem tkwi w tym, że współczynnik rozszerzalności tworzywa sztucznego jest na ogól ok. 10 x większy liż współczynnik metalu, a więc poszczególne elementy utrzymujące druty mogą wyraźnie zmieniać swą długość, natomiast druty znajdujące się w przesyłowym profilu prądowym będą swoją długość zachowywać bez zmiany. Z tego powodu elementy utrzymujące druty mogą na swoich końcach mieć elementy ryglujące, które przy zestawianiu dwóch elementów utrzymujących druty wchodzą jeden w drugi i ograniczają do założonego wcześniej luzu wzajemne podłużne przesunięcia (zbliżenia lub oddalenia). W sytuacji, kiedy elementy utrzymujące druty ochładzają się i wzajemnie się ciągną, oddalają się wprawdzie od siebie do ustalonej wcześniej maksymalnej odległości, ale wciąż z zachowaniem ochrony od dotknięcia. Kiedy zaś elementy utrzymujące druty nagrzewają się, następuje ich zbliżenie. W ten sposób przesyłowy profil prądowy, choć zmontowany z kilku elementów, staje się niewrażliwy na temperaturę i wykazuje cechy struktury jednolitej. W najkorzystniejszym rozwiązaniu elementy utrzymujące druty mają długość ok. 500 mm, przy czym dopuszczalny luz, w zakresie którego dwa graniczące z sobą elementy utrzy6

PL 205 101 B1 mujące druty mogą się wzajemnie przemieszczać, wynosi ok. 8 mm, co dla różnic temperatury występujących w układzie szyn prądowych zazwyczaj wystarcza.

Tworzenie przesyłowego profilu prądowego z pewnej liczby połączonych szeregowo elementów utrzymujących druty pozwala na realizowanie nieograniczonych możliwości kontaktowania, a to dzięki temu, że po zmontowaniu szyn nośnych w ich wnętrzu obecny będzie przesyłowy profil prądowy. Właśnie ze względu na łatwy montaż szyny nośne bywają sprzedawane jako elementy gotowe, tzn. z osadzonym we wnętrzu przesyłowym profilem prądowym i należącymi do niego drutami. Nie ulega wątpliwości, że przy budowie systemu wstęgi oświetleniowej jest dużo łatwiej zestawiać szyny nośne już wyposażone, niż najpierw dokonywać montażu pustych szyn nośnych, a dopiero potem uzbrajać je w przesył owe profile prą dowe. Oczywiście należ y mieć na uwadze problem, ż e mi ę dzy dwoma szynami nośnymi występuje przekrój, na którym musi być dokonane połączenie drutów z obu przesyłowych profili prądowych.

Jeden ze szczegółów wynalazku dotyczy dlatego elementu łączącego, który możliwości kontaktowe stwarza właśnie w tych przekrojach. W przeciwieństwie do znanego powszechnie łącznika szeregowego element łączący zawiera rowkowate wgłębienia, dostępne od strony kontaktowej i od obu powierzchni czołowych. Wgłębienia te stanowią odpowiednik rowków przesyłowego profilu prądowego, osadzony jest w nich łącznik metalowy, do którego dołączane są druty przewidziane do złączenia. Ten wykonany z materiału nie przewodzącego element łączący zamyka lukę między przesyłowymi profilami prądowymi dwóch szyn nośnych i daje pewność, że moduł lampowy może być mocowany i podłączany do przewodów systemu szyn prądowych wzdłuż całej jego długości, bowiem metalowe łączniki w obszarze przejściowym tworzą powierzchnie kontaktowe dla styków przyłączeniowych modułu lampowego. W optymalnym rozwiązaniu łączniki metalowe mają formę podłużnej płytki kontaktowej zaopatrzonej na obu końcach w elementy sprężynowe o kształcie „U”, które przy wprowadzaniu drutów zakleszczają je i dociskają do płytki kontaktowej. Elementy sprężynowe gwarantują również, że przy cieplnym rozszerzaniu się elementów utrzymujących druty nie będą się one w nich przesuwać ani wydostawać na zewnątrz. W przypadku szyn nośnych o profilu „U”, na którego obu bocznych ściankach umieszczone są przesyłowe profile prądowe, mechaniczne połączenie dwóch sąsiadujących z sobą szyn nośnych następuje przy pomocy krótkiej szyny łączeniowej, również o kształcie „U”, wsuwanej po połowie długości do obu szyn nośnych, w której na bocznych ściankach umieszczone są elementy łączące.

Przedmiotowy wynalazek w przykładach wykonania przedstawiony jest na rysunku, na którym:

Figura 1 przedstawia szynę nośną układu szyn prądowych z nasadzonym na nią elementem kontaktowym (w przekroju);

Figura 2 przedstawia pokazaną na fig. 1 szynę nośną bez elementu kontaktowego (w przekroju);

Figura 3 przedstawia element utrzymujący druty w widoku perspektywicznym;

Figura 4 przedstawia pokazany na fig. 3 element utrzymujący druty (w przekroju);

Figura 5 przedstawia obszar przejściowy między dwoma zestawionymi z sobą elementami utrzymującymi druty w widoku od strony kontaktowej;

Figura 6 przedstawia obszar przejściowy między dwoma elementami utrzymującymi druty w widoku od strony tylnej;

Figura 7 przedstawia układ elementów łączących i szyny łączeniowej, służących zespojeniu dwóch szyn nośnych;

Figura 8 przedstawia budowę elementu łączącego;

Figura 9a przedstawia widok jednego z metalowych łączników zastosowanych w elemencie łączącym;

Figura 9b przedstawia widok elementu sprężynowego metalowego łącznika pokazanego na fig. 9a; a

Figura 10 przedstawia perspektywiczny widok przedstawionego na fig. 1 elementu kontaktowego.

Podstawową częścią pokazanego na fig. 1 układu szyn prądowych jest szyna nośna 1, wykonana z metalu lub blachy, mająca w przekroju kształt „U”, która - przy użyciu nie pokazanych na rysunku środków mocujących - może być przymocowywana swoją środkową ścianką 2 do nośnika, np. konstrukcji sufitu pomieszczenia lub jego ściany. Przysłonięcie otwartej dolnej strony szyny nośnej 1 następuje przy pomocy szyny przykrywającej 5. W pokazanym przypadku ta szyna przykrywająca 5 stanowi część składową mocowanego na szynie nośnej i modułu lampowego, przy czym na fig. 1 element kontaktowy 50 modułu lampowego pokazany jest tylko w postaci obrotowego wybieraka, nie pokazano natomiast innych części składowych tego modułu, np. lampy lub urządzenia sterującego

PL 205 101 B1 albo obsługowego, którym może być przykładowo elektroniczny przyrząd wstępnego włączania (EVG).

Wnętrze szyny nośnej 1 służy w tym przypadku również jako pomieszczenie dla urządzeń obsługowych lamp. Te części szyny nośnej 1, na których nie są umieszczane żadne lampy, mogą być także, ze względów na optyczną estetykę, jak również ze względów bezpieczeństwa, zakrywane szyną przykrywającą 5 mocowaną przy pomocy zatrzasków lub szybkich złącz.

W pokazanym przykładzie do wewnętrznych stron obu ścianek bocznych 3a i 3b szyny nośnej 1 przymocowane są przesyłowe profile prądowe, utworzone z pewnej liczby wykonanych z tworzywa sztucznego i wzajemnie zespolonych elementów 10 utrzymujących druty, które zawierają po dwa obrzeża boczne 10a i 10b oraz liczne rowki dla pomieszczenia drutów 6. W prawym obrzeżu 10a znajduje się pięć drutów 6, natomiast po lewej stronie przebiega drutów 6 sześć.

Druty 6 znajdujące się w prawym obrzeżu 10a mogą, licząc od góry, pełnić przykładowo następujące funkcje:

Prąd awaryjny 1

Prąd awaryjny 2

Przewód neutralny (zerowy) standardowej sieci

D1 = przewód sterujący dla sterowania oświetleniem

D2 = przewód sterujący dla sterowania oświetleniem

Funkcjami przewodów 6 umieszczonych w lewym obrzeżu 10b mogą być przykładowo następujące:

Faza prądu awaryjnego 1

Faza prądu awaryjnego 2

Faza standardowa 2

Faza standardowa 1

Ziemia

Zarówno liczba użytych drutów, jak i ich ułożenie oraz funkcja są tu przedstawione tylko przykładowo i mogą być dostosowywane do indywidualnych potrzeb.

Poprzez łączenie odpowiednich drutów 6 przyłączonym do nich lampom można przypisać pożądane funkcje, na przykład wybrana lampa może być użyta jako oświetlenie awaryjne. Jeśli dla sterowania oświetleniem użyje się obu przewodów sterujących zostaje stworzona możliwość utworzenia z nich systemu typu „Bus”, przy pomocy którego można dokonywać sterowania dużą liczbą lamp sygnałami cyfrowymi - co jest znane z bardziej złożonych systemów oświetleniowych.

Zapewnienie kontaktu na drutach 6 następuje przy pomocy pewnej liczby umieszczonych na elemencie kontaktowym 50 w postaci wybieraka obrotowego, styków przyłączeniowych 53 i 54, które wchodzą w odpowiednie rowki 11 i stykają się w nich z drutami 6. Aby umożliwić zmienne i proste kontaktowanie możliwe jest np. umieszczenie na wybieraku obrotowym styku przyłączeniowego 53 z pomocą elementu nośnego 55 w taki sposób, że możliwa staje się regulacja wysokości. Przez proste przesuwanie elementu nośnego 55 może być wtedy lampie przyłączonej do systemu szyn prądowych przypisana pożądana funkcja. Dla uziemienia w szczelinie 63 obrotowego wybieraka przewidziany jest element drutowy 62, którego koniec 62b kontaktuje się z przewidzianym dla uziemiania lewym dolnym drutem 6. Dokładne rozwiązanie i sposób działania elementu kontaktowego 50 zostaną dokładniej opisane dalej. Zasilanie układu szyn prądowych z sieci może ono być realizowane na przykład przy pomocy odpowiednio zaadaptowanego wybieraka obrotowego, który może być umieszczony w dowolnym miejscu wzdłuż urządzenia.

Pewne mocowanie obu obrzeży 10a i 10b elementu 10 utrzymującego druty następuje przy pomocy pewnej liczby prowadnic od 121 do 124, które współpracują z odpowiednimi rowkami prowadzącymi od 41 do 44 znajdującymi się w nośnej szynie 1 o kształcie „U”. Elementy 10 utrzymujące druty dołączane szeregowo do przesyłowego profilu prądowego są w czasie montażu wsuwane podłużnie do szyny nośnej. Na tylnej stronie obrzeży 10a i 10b, tzn. na przeciwnej niż strona kontaktowa stronie rowków 11, znajduje się pewna liczba wsporników 16, których zadaniem jest zapewnienie stabilnego ułożenia rowków 11 wewnątrz szyny nośnej tak, aby przy kontaktowaniu nie były wypychane. W ten sposób jest wspomagane niezawodne kontaktowanie drutów 6.

Połączenie obu obrzeży 10a i 10b następuje w regularnych odstępach z pomocą łączników 13 umieszczanych na środkowej ściance szyny nośnej 1. Łączniki 13 zawierają wystające do dołu zgrubienia 15, które razem z wystającą poziomo z prawego obrzeża 10a poziomą ścianką 14 tworzą dodatkową pustą przestrzeń 8. Przestrzeń ta może być wykorzystana do ułożenia w niej dodatkowych

PL 205 101 B1 kabli lub przewodów. Pozioma ścianka 14 ma ponadto za zadanie utrudniać wprowadzanie z boku do szyny nośnej elementu kontaktowego 50 - kwestia ta wyjaśniona jest dalej.

Jak widać z fig. 2, kształt rowków 11 elementu 10 utrzymującego druty jest tak dobrany, aby zapewniona była ochrona przed jego dotknięciem. Z rysunku widać też szynę nośną 1 z umieszczonym na niej przesyłowym profilem prądowym, ale bez wybieraka obrotowego. Wspomniana już norma bezpieczeństwa wymaga, aby druty 6 umieszczone w profilu prądowym nie spoczywały w nim na tyle swobodnie, by próbnikowy drut o średnicy 1 mm przy prostym wsunięciu mógł trafić na druty 6 przewodzące prąd.

Na pokazanym schemacie, do miejsca umieszczenia z lewej strony w dole drutu 6 próbnikowy drut 7 dotrzeć może tylko pod kątem. Jak wynika z fig. 2, szerokości, głębokości i kształty otworów rowków 11 są tak wymierzone, że nawet przy najmniejszym kącie wejścia próbnikowego drutu 7 nie może dojść do kontaktu z żadnym z drutów 6. W ten sposób unika się nieumyślnego dotknięcia drutów 6 i wymagania stosownej normy bezpieczeństwa są spełnione.

W oparciu o fig. 3 do fig. 6 można dokonać objaśnienia konkretnego ukształtowania zgodnego z niniejszym wynalazkiem elementu 10 utrzymującego druty.

Perspektywiczny widok takiego elementu 10 utrzymującego druty pokazany jest na fig. 3. Istotnymi częściami elementu 10 utrzymującego druty są obrzeża 10a i 10b, w których znajdują się rowki 11 dla ułożenia drutów. Obrzeża te są wzajemnie połączone łącznikami 13. W ten sposób, z pomocą pionowej ścianki 14 i wystających z łączników 13 zgrubień 15, może zostać stworzona wspomniana już przestrzeń 8. Może być ona wykorzystana do ułożenia w niej dodatkowych kabli lub przewodów niezbędnych dla pracy urządzenia. Na obu obrzeżach 10a i 10b znajdują się prowadnice od 121 do 124, które przy osadzaniu wchodzą w znajdujące się w szynie nośnej 1 wycięcia od 41 do 4^. Fig. 3 i fig. 4 pokazują element 10 utrzymujący druty bezpośrednio po wyprodukowaniu. Aby móc wprowadzić element 10 utrzymujący druty do szyny nośnej 1 obrzeża 10a i 10b zostają złożone obrotem do dołu o kąt 90° wokół obu linii A i B (patrz fig. 4) i dopiero potem element jest wsuwany do szyny nośnej 1. Układ pokazany na fig. 1 i fig. 2 odnosi się do stanu po tej czynności.

Obydwa obrzeża 10a i 10b mają na swoich końcach występy 17 lub 22, z pomocą których dwa wzajemnie zespolone elementy 10 utrzymujące druty wzajemnie się łączą i przekrywają. Na jednym z dwóch końców umieszczone są ponadto elementy ryglujące 18, które pozwalają na podłużne oddalanie się od siebie dwóch złączonych elementów 10 utrzymujących druty tylko na określoną maksymalną odległość. Dzięki temu przesyłowy profil prądowy, zestawiony z pewnej liczby elementów 10 utrzymujących druty, jest elastyczny na długość, w następstwie czego wywołane różnicami temperatury zmiany długości poszczególnych, wykonanych z tworzywa sztucznego elementów utrzymujących druty, mogą zostać skompensowane.

Wyjaśnić to mają fig. 5 i fig. 6, pokazujące w powiększeniu dwa zestawione elementy utrzymujące druty, jeden od strony kontaktowej (fig. 5), drugi zaś od strony przeciwnej (fig. 6). Części należące do pierwszego elementu 10 utrzymującego druty są na rysunkach oznaczone indeksem ₁, natomiast należące do drugiego elementu 10 oznaczone są indeksem ₂. Po spojeniu obu elementów utrzymujących druty 10!, 102 zostają ze sobą złączone, częściowo na siebie zachodząc, w taki sposób, że występ 171 pierwszego elementu 101 utrzymującego druty i występ 22? drugiego elementu 10₂ utrzymującego druty utworzą kanał 23 łączący rowki 11 obu elementów 101, 10₂ utrzymujących druty. Tak jak rowki 11, tak również utworzone w ten sposób w obszarze połączenia kanały 23 są dostępne tylko od strony kontaktowej, czyli od góry, natomiast nie są dostępne z boku. W ten sposób wymagania dotyczące ochrony przed dotknięciem są spełnione także w rejonie kanałów 23.

Z figury 6 wynika wniosek, że elementy ryglujące 18₂ zezwalają na oddalenie się obu elementów 101, 102 utrzymujących druty tylko do maksymalnej odległości, która jest określona w ten sposób, że znajdujące się na końcach elementów ryglujących 18 i wystające w bok elementy ryglujące 10₂dochodzą do ograniczników 201 i opierają się o nie. Długość tej założonej wcześniej maksymalnej odległości, jak również długość mających na siebie zachodzić występów 17, 22, jest określana w ten sposób, że nawet przy maksymalnym oddaleniu obu elementów 101, 10₂ utrzymujących druty mają wciąż istnieć kanały 23 i zapewniona ma być ochrona od dotknięcia.

Z drugiej strony końce obu elementów 101, 102 utrzymujących druty mogą się do siebie zbliżać aż do spotkania się ich czołowych powierzchni 211, 212. Oznacza to, że obydwa elementy 101, 102 utrzymujące druty mogą się względem siebie przesuwać w ramach określonego luzu, utrzymując jednak przez cały czas ochronę przed dotknięciem. W ten sposób są kompensowane zmienności długości poszczególnych elementów 10 utrzymujących druty, które pod wpływem podwyższonej temperatuPL 205 101 B1 ry rozszerzają się, natomiast pod wpływem temperatury niskiej kurczą się. Ma to szczególne znaczenie w związku z tym, że w przeciwieństwie do elementów 10 utrzymujących druty, które są wykonane z tworzywa sztucznego, ułożone w nich druty 6 nie są w stanie wykonywać równie dużych jak te elementy zmian długości, gdyż współczynnik temperaturowy metalu wynosi zaledwie 1/10 współczynnika rozszerzalności tworzywa sztucznego. Przy długości pojedynczego elementu 10 utrzymującego druty wynoszącej ok. 500 mm dopuszczalny luz, w ramach którego mogą przesuwać się sąsiadujące z sobą elementy 10 utrzymujące druty, wynosi ok. 8 mm.

Przedstawione elementy 10 utrzymujące druty mogą być wytwarzane z tworzywa sztucznego prostą technologią formowania wtryskowego, której zaletą jest niski koszt. Wystarcza ponadto wytwarzanie elementów 10 utrzymujących druty tylko w jednej jedynej długości, bowiem w celu utworzenia przesyłowego profilu prądowego dla różnych długości szyn prądowych wystarczy dobranie tylko odpowiedniej liczby elementów 10 utrzymujących druty, co także wyraźnie redukuje koszt wytworzenia całego układu. Wspomniane zachodzące na siebie występy mogą oczywiście być kształtowane inaczej niż w opisie.

Przy stosowaniu przedstawionych elementów utrzymujących druty można sobie wyobrazić, że najpierw montowane byłyby szyny nośne układu i dopiero na końcu wyposażane byłyby w niezbędne przesyłowe profile prądowe, bo zapewnienie kontaktowania na całej długości układu szyn prądowych byłoby przy tej metodzie możliwe. Na ogół jednak montaż odbywa się z wykorzystaniem już wyposażonych szyn nośnych, w których zamontowane są kompletne przesyłowe profile prądowe z drutami. Dlatego, w dalszej części zostanie objaśniona możliwość zrealizowania normalnego kontaktu także w obszarze połączenia dwóch szyn nośnych. Taki normalny kontakt jest uzyskiwany przez to, że zastosowany zostaje element łączący, który zawiera rowkowate wgłębienia stanowiące odpowiednik rowków przesyłowego profilu prądowego i dodatkowo dostępne od strony czołowych płaszczyzn elementu łączącego.

Jest to przedstawione schematycznie na fig. 7. Dla mechanicznego połączenia dwóch sąsiadujących szyn nośnych 1 stosowana jest krótka szyna łączeniowa 30 o kształcie przekroju „U”, na którą z obu stron nasuwane są przewidziane do złączenia szyny nośne 1. Nie pokazany na rysunku szczegół zapewnia, że dwie szyny nośne 1, złączone szyną łączeniową 30, nadal mogą być rozłączalne. W tym celu każda z szyn nośnych może mieć w swojej górnej części jeden lub więcej otworów. W podobne otwory zaopatrzona jest też szyna łączeniowa 30, wystają przez nie zatrzaski sprężynowe. Zaskakują one w otwory szyny nośnej 1, gdy tylko szyna łączeniowa 30 znajdzie się w szynie nośnej w odpowiedniej pozycji. Aby móc ponownie uwolnić szynę nośną 1 i szynę łączeniową 30 wystarczy na zatrzaski sprężynowe wywrzeć nacisk. Takie rozłączne połączenie działa dwustronnie, co oznacza, że szyna łączeniowa 30 ma również podobne otwory w pobliżu obu swych końców, również wyposażone w zatrzaski sprężynowe. Alternatywą dla dwustronnie rozłącznego połączenia jest oczywiście możliwość istnienia sprężynowego zatrzasku tylko po jednej stronie opisanego złącza z obecnością zwykłego połączenia śrubowego na drugim końcu szyny łączeniowej 30.

Szczególnie korzystnym wariantem tego rozwiązania jest, gdy umieszczone na końcach szyny łączeniowej 30 zatrzaski sprężynowe należą do wspólnego elementu ryglowania szyn, ulokowanego na środkowej ściance szyny łączeniowej 30 i gdy zatrzaski sprężynowe w górnej części ścianek bocznych wystają przez otwory na boki. Element ryglowania szyn jest wtedy tak ukształtowany, że zatrzaski sprężynowe pod działaniem siły wywieranej na element od góry zostają wciągane do środka szyny łączeniowej 30. Przez dodatkowy otwór, który jest przewidziany w środkowej ściance szyny nośnej 1 element ryglowania szyn jest łatwo dostępny od góry i może być obsługiwany, np. przy pomocy śrubokręta. Dla uzyskania rozłączenia połączenia wystarczy więc prosty ruch ręki.

Nie przedstawione na fig. 7 - ze względu na przejrzystość - elementy 10 utrzymujące druty są w obszarze połączenia ukształtowane nieco inaczej, a to po to, aby uwzględnić umieszczenie dodatkowo w szynie nośnej 1 szyny łączeniowej 30. Załóżmy na przykład, że w obszarze tym elementy 10 utrzymujące druty nie mają żadnych wsporników 16. Dla zrealizowania połączenia przesyłowych profili prądowych na ściankach bocznych 30a i 30b szyny łączeniowej 30 są przewidziane elementy łączące 31, które zawierają wspomniane wcześniej wycięcia 32. Wewnątrz tych wycięć 32 znajdują się łączniki metalowe, które z obu stron zostają połączone z przewidzianymi do spojenia drutami. Kształt otworów tych wycięć 32 jest dobrany w taki sposób, że i one spełniają kryterium bezpieczeństwa ochrony przed dotknięciem. W celu połączenia z elementem łączącym 31 sąsiadujące z nim elementy utrzymujące druty są również na swoich końcach zmodyfikowane.

PL 205 101 B1

W zaprezentowanym przykładzie po obu stronach szyny łączeniowej 30 umieszczone są identyczne elementy łączące 31, każdy z sześcioma wycięciami 32. Oznacza to, że najwyższe wycięcie 32 umieszczonego po prawej stronie elementu łączącego 32 pozostaje nie obsadzone, gdyż odpowiednie obrzeże 10a ma tylko pięć rowków 11 dla utrzymywania pięciu drutów 6. Jest sprawą oczywistą, że zastosowanie znaleźć mogą też stosowne elementy łączące, dokładnie odpowiadające strukturze elementów utrzymujących druty.

Dokładniejsza postać elementu łączącego 31 jest przedstawiona na fig. 8. Element ten składa się z bazowej części 33, mającej kształt sześcioboku, otwartego od dolnej strony. Do części tej, właśnie od dołu, są wprowadzane łączniki metalowe 35. Do istniejących w części bazowej 33 wycięć 32 dostęp istnieje z obu czołowych stron przez lejkowate otwory 36, dzięki czemu, przy wprowadzaniu drutu w te otwory, uzyskiwane jest ich połączenie z łącznikiem metalowym 35. Po osadzeniu łączników metalowych 35 bazowa część 33 zostaje od dolnej strony zamknięta pokrywą 34. Uzyskanie przez moduł lampowy kontaktu w obszarze elementu łączącego 31 następuje przez to, że styki przyłączeniowe elementu kontaktowego zostają dociśnięte do górnej powierzchni płytki kontaktowej 37 metalowego łącznika 35. Na końcu metalowego łącznika 35 zadanie to zostaje przejęte ponownie przez druty, nie powstaje więc żadna luka, w której kontaktowanie nie byłoby możliwe.

Bardziej dokładnie ukształtowanie metalowego łącznika 35 jest pokazane na fig. 9a i fig. 9b. Łącznik ten składa się z podłużnej, na końcach nieco wygiętej do dołu, płytki kontaktowej 37, zadaniem której jest przejmować prąd elektryczny z drutów i kierować dalej. Na końcach płytki kontaktowej 37 znajduje się element sprężynowy 38 o kształcie „U”, który najlepiej jeśli jest wykonany ze stopu chromo-niklowego i który jest osobno pokazany na fig. 9b. Ten element sprężynowy 38 stanowi wygięty do środka zatrzask sprężynowy 39, który drut wprowadzony do metalowego łącznika 35 zakleszcza i dociska do kontaktowej płytki 37 dostatecznie silnie z uwagi na elektryczne opory przejścia występujące na styku. W ten sposób unika się też tego, że przy towarzyszących zmieniającym się warunkom termicznym odkształceniach (wydłużaniu lub skracaniu) przesyłowego profilu prądowego druty mogłyby przesuwać się lub nawet wydostać z rowków. Odwrócona od drutów strona płytki kontaktowej 37, składającej się z ocynkowanej miedzi, tworzy powierzchnię kontaktową dla styku z elementami kontaktowymi. Płytka kontaktowa 37, dla poprawienia styku między nią i drutami, ma na swojej dolnej stronie lekko łukowate lub trójkątne wgłębienia 43.

Zamocowanie elementów sprężynowych 38 na końcach płytki kontaktowej 37 następuje przy pomocy wycięć 40 znajdujących się na bocznych ściankach sprężynowego elementu 38, w które wnikają występy 41 płytki kontaktowej 37. Stabilne umieszczenie łączników metalowych 35 w elemencie łączącym 31 jest wspomagane przez to, że na pokrywie 34 znajdują się wykonane z tworzywa sztucznego czopy 42, które po osadzeniu pokrywy 34 naciskają od dołu na płytki kontaktowe 37 metalowego łącznika 35. Ponieważ czopy 42 wchodzą także w boczne wycięcia 43 wygiętych ku dołowi bocznych ścianek płytki kontaktowej 37, więc równocześnie wstrzymywane jest boczne przesunięcie metalowego łącznika 35. Czopy 42 stanowią też zaporę ograniczającą wydostawanie się drutów na zewnątrz. Przedstawiony tu element łączący zamyka lukę między elementami utrzymującymi druty, jakie wchodzą w skład sąsiadujących przesyłowych profilu prądowych, przez co staje się możliwym zestawianie w pełni wyposażonych gotowych szyn nośnych 1, zawierających przesyłowe profile prądowe pozwalające na kontaktowanie w dowolnym miejscu, łącznie z obszarami łączeń.

Zastosowanie opisanego elementu łączącego nie jest bynajmniej ograniczone do przedstawionego przykładu, w którym mowa jest o elementach utrzymujących druty. Na przykład przedstawiony na fig. 7 - fig. 9b element łączący może być zastosowany we wspomnianym wcześniej układzie wstęgi świetlnej, w którym przewidywane do połączenia przesyłowe profile prądowe są wytworzone jednostkowo technologią wytłaczania.

Alternatywą dla wspomnianego zastosowania, dla zasilania sieci, adaptowanego wybieraka obrotowego może też być mocowany na czołowej stronie szyny nośnej i współpracujący z łącznikami metalowymi włącznik sieciowy, który łączyłby druty układu szyn prądowych z przewodami sieci.

W zakończeniu należy, w oparciu o fig. 1 - fig. 10, objaśnić dokładną budowę i sposób funkcjonowania tego elementu kontaktowego 50, który ukształtowany został jako wybierak obrotowy. Fig. 10 pokazuje perspektywiczny widok wybieraka obrotowego z umieszczoną na jego spodzie pokrywającą szyną 5. Istotną część składową wybieraka obrotowego stanowią styki przyłączeniowe 53, 54 umieszczone na zewnętrznej stronie cylindrycznego korpusu bazowego 61, których wysokość mocowania jest regulowana w celu zapewnienia styku różnych drutów według określonego wcześniej schematu. Dalsze, wprawdzie już nie dowolnie dobierane, ale realizowane według wcześniejszych ustaleń konPL 205 101 B1 takty uziemiające, zapewnione są elementem drutowym 62. Element drutowy 62 jest poprowadzony w jednej z przewidzianych na korpusie bazowym 61 szczelin 63, przy czym koniec 62a elementu drutowego 62, dzięki swemu kształtowi, jest unieruchamiany zaciskowo w pokrywającej szynie 5 modułu lampowego. Drugi koniec 62b wystaje na bok na wysokości drutu uziemiającego. Poza tym wybierak obrotowy ma w swojej dolnej części dwa wystające na boki elementy ryglujące 52.

Doprowadzanie do kontaktowania drutów 6 przesyłowego profilu prądowego jest realizowane w ten sposób, że związany z modułem oświetleniowym wybierak obrotowy wprowadzany jest do dolnego otworu szyny nośnej 1. Jak widać z fig. 1, cylindryczny korpus bazowy 61 ma różne wysokości, a tylko umieszczona na prawej stronie szyny nośnej 1 pozioma ścianka 14 uniemożliwia wprowadzenie elementu kontaktowego 50 nie do szyny nośnej w pozycji odwrotnej.

Po wprowadzeniu wybieraka obrotowego zostaje on przekręcony o około 45°, w następstwie czego wystające w bok elementy ryglujące 52 zaczepiają o wystające do środka części szyny nośnej 1 lub przesyłowego profilu prądowego i zapewnią pewność mechanicznego zamocowania modułu lampowego. Równocześnie styki przyłączeniowe 53, 54 zostają wprowadzone w rowki 11 elementu utrzymującego druty, dzięki czemu uzyskany zostaje pożądany kontakt elektryczny. Jak już wspomniano, wysokość montażu niektórych lub wszystkich styków może być regulowana. W przedstawionym przykładzie następuje to w taki sposób, że element nośny 55 styku przyłączeniowego 53 ma swobodę przemieszczania się pionowo wewnątrz prowadnic 56, 57. Aby było to możliwe element nośny 55, jak również cylindryczny korpus bazowy 61 z prowadnicami 56, 57, są tak ukształtowane, że element nośny 55 może zająć pozycję odpowiadającą drutom 6, to zaś ułatwi zajęcie dokładnej pozycji przez styki przyłączeniowe 53.

Szczelina 63 tworzy dla elementu drutowego 62 opór i sprawia, że koniec 62b elementu drutowego 62 podczas przekręcania wybieraku obrotowego zostaje dociśnięty do lewego dolnego drutu 6, przewidzianego dla uziemienia. W ten sposób wytworzone zostaje uziemienie między metaliczną szyną przykrywającą 5, która stanowi część składową modułu lampowego i metaliczną szyną nośną 1. Niezbędne jest przy tym, aby element drutowy 62 miał określoną wytrzymałość, jest więc pożądane, żeby materiałem jego był ocynkowany drut stalowy albo drut chromoniklowy (CrNi).

Umieszczona w dole wybieraka obrotowego szyna przykrywająca 5 zamyka dół szyny nośnej, co zapewnia także niedostawanie się kurzu. W okolicy elementów kontaktowych 50 szyna przykrywająca ma podłużną szczelinę, do której, w pozycji ryglowania, wprowadzony być może do góry zacisk obrotowy 58. Wiąże się on z szyną przykrywającą 5 i w ten sposób uzyskane zostaje kompletne zamknięcie szyny nośnej 1.

Przykrywająca szyna 5 jest stosowana także w miejscach, w których nie są umieszczane żadne moduły lampowe. W przypadku, gdy jednak moduł lampowy jest mocowany, szyna przykrywająca 5 jest jednocześnie uchwytem dla pewnych elementów modułu lampowego. Na górnej części szyny przykrywającej 5 mogą być np. umieszczane urządzenia wstępnego włączania lamp, które w ten sposób są ukryte wewnątrz profilu „U” szyny nośnej. Przedstawiony wybierak obrotowy umożliwia na prostej drodze zarówno zapewnienie kontaktowania odpowiednich drutów, jak i mechaniczne mocowanie modułu lampowego w układzie szyn prądowych. Zastosowanie przedstawionego wybieraka obrotowego jest szczególnie korzystne w prezentowanym rozwiązaniu, w którym zapewnianie swobodnego kontaktowania z drutami jest umożliwiane na całej długości układu szyn prądowych, bowiem wybierak ten może być stosowany wyjątkowo elastycznie i zawsze może być z instalacji wymontowany.

Niniejszy wynalazek prezentuje więc sobą bardzo sprawny układ szyn prądowych, który - po raz pierwszy - daje możliwość całkowicie swobodnego rozmieszczania modułów lampowych i zapewniania ich kontaktowania z zasilającą siecią. Następstwem tego jest też to, że dla umożliwienia właściwego rozmieszczenia modułów lampowych wewnątrz układu szyn prądowych także poszczególne moduły nie muszą być dopasowywane do określonych długości elementów szynowych. Jeśli idzie o szyny prądowe, to wynalazek nie ogranicza się bynajmniej do stosowania pokazanych na przykładzie szyn o profilu „U”. Na przykład elementy utrzymujące druty mogą znaleźć zastosowanie także w szynach prądowych o innych profilach, np. o profilu „A” lub profilu „Y”. To samo odnosi się dla przedstawionego elementu łączącego. Ponadto wynalazek zapewnia możliwość wyraźnego obniżenia kosztów wytwarzania, bowiem elementy utrzymujące druty mogą być wyprodukowane dużo prostszą i szybszą technologią niż w przypadku znanych przesyłowych profili prądowych. Przedkładany wynalazek stwarza ponadto możliwość uniknięcia problemów, jakie powstają w związku z wywołanymi różnicami temperatur zmianami długości i przemieszczeniami części wykonanych z tworzyw sztucznych.

Claims

1. Układ szyn prądowych dla lamp, składający się z kilku szyn noś nych, dających się wzajemnie łączyć w sposób modułowy, jak również z umieszczonego na wewnętrznej stronie co najmniej jednej z dwóch ścianek szyn nośnych przesyłowego profilu prądowego zaopatrzonego w biegnące wzdłuż szyn nośnych rowki, dostęp do których jest możliwy od strony kontaktowej, mieszczące druty służące do dostarczania prądu i/lub do przekazywania sygnałów sterujących, w którym:

- jedna z lamp przyłączonych do systemu szyn prą dowych zawiera element kontaktowy, który jest wprowadzany w otwór szyny nośnej i częściowo przekręcany, przy czym po przekręceniu styki przyłączeniowe należące do elementu kontaktowego wprowadzane są do istniejących w przesyłowym profilu prądowym rowków i kontaktowane z drutami;

- co najmniej jeden ze styków przyłączeniowych jest regulowany dla umożliwienia swobodnego doboru schematu połączeń;

- element kontaktowy zawiera uziemiają cy element drutowy, którego jeden koniec jest połączony z lampą, względnie modułem lampowym, drugi zaś koniec drutowego elementu po obrocie wchodzi w kontakt z uziemiają cym drutem ukł adu szyn prą dowych;

znamienny tym, że element drutowy (62) prowadzony jest w szczelinie (63) elementu kontaktowego (50), który jest tak ukształtowany, że podczas jego obrotu drugi koniec elementu drutowego (62b) jest dociskany do uziemiającego drutu (6).

2. Układ szyn prądowych według zastrz. 1, znamienny tym, że co najmniej jeden z regulowanych styków przyłączeniowych (53) ma regulowaną wysokość.

3. Układ szyn prądowych według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że elementy ryglujące (52) znajdujące się na elemencie kontaktowym (50) chwytają za wystające części szyny nośnej (1).

4. Układ szyn prądowych według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że co najmniej jeden z regulowanych styków przyłączeniowych (53) przyjmuje pozycje odpowiadające drutom (6).

5. Układ szyn prądowych według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że po przekręceniu o około 45° element kontaktowy (50) uzyskuje kontakt z drutami (6).

6. Układ szyn prądowych według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że na dolnej stronie elementu kontaktowego (50) jest umieszczona szyna przykrywająca (5) służąca zamykaniu szyny nośnej (1), przy czym zacisk obrotowy (58) służący obracaniu elementu kontaktowego (50) po zapewnieniu kontaktowania drutów (6) zostaje ukryty w otworze tej szyny przykrywającej (5).

7. Układ szyn prądowych według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że utrzymywany przez szynę nośną (1) przesyłowy profil prądowy składa się co najmniej z dwóch połączonych ze sobą elementów (10, 101, 10₂) utrzymujących druty, które zawierają rowki (11) mieszczące druty (6), przy czym elementy (10, 101, 10₂) utrzymujące druty podczas łączenia się ze znajdującymi się na ich końcach występami (17, 22) tak się z sobą przekrywają i wiążą, że w przewidzianym dla operacji łączenia obszarze rowków (11) tworzą kanały (23) otwarte w stronę kontaktową.

8. Układ szyn prądowych według zastrz. 7, znamienny tym, że elementy (10, 101, 10₂) utrzymujące druty zawierają elementy ryglujące (18, 19), które ograniczają do z góry przewidzianego luzu względny ruch wzdłużny dwóch wzajemnie związanych elementów (10, 101, 10₂) utrzymujących druty.

9. Układ szyn prądowych według zastrz. 7, znamienny tym, że elementy (10, 101, 10₂) utrzymujące druty składają się z dwóch obrzeży (10a, 10b), które są umiejscowione na bocznych ściankach (3a, 3b) szyny nośnej (1) i zawierają rowki (11) mieszczące druty (6), przy czym obydwa te obrzeża (10a, 10b) są wzajemnie złączone łącznikami (13), jakie znajdują się na środkowej ściance (2) szyny nośnej (1).

10. Układ szyn prądowych według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że dla zapewnienia połączenia obu przesyłowych profili prądowych dwóch sąsiednich szyn nośnych (1) zawiera element łączący (31), w którym znajdują się rowkowate wgłębienia (32) stanowiące odpowiednik rowków (11) przesyłowego profilu prądowego, w których zostaje osadzony łącznik metalowy (35), do którego, z obu stron, mogą być przyłączane przewidziane do połączenia druty (6).

11. Układ szyn prądowych według zastrz. 10, znamienny tym, że metalowe łączniki (35) składają się z podłużnych płytek kontaktowych (37), na końcach których jest umieszczany sprężynowy element (38) o kształcie „U”, służący do zakleszczenia dołączanych do niego drutów (6) na łączniku metalowym (35).

PL 205 101 B1

12. Układ szyn prądowych według zastrz. 10, znamienny tym, że dla połączenia dwóch nośnych szyn (1) zawiera szynę łącznikową o kształcie „U” (30), która wchodzi w głąb obu szyn nośnych (1) i na której ramionach (30a, 30b) umieszczony jest element łączący (31).

13. Układ szyn prądowych według zastrz. 1 albo 2, albo 11, albo 12, znamienny tym, że przestrzeń wewnątrz mającej kształt „U” szyny nośnej (1) zawiera urządzenia obsługowe lamp, jak również stosowne elementy kontaktowe.

14. Element kontaktowy do przyłączania lamp do układu szyn prądowych, składającego się z kilku szyn nośnych o profilu „U”, dających się wzajemnie łączyć w sposób modułowy, jak również z umieszczonego na wewnętrznej stronie, co najmniej jednej z dwóch ścianek szyn nośnych przesyłowego profilu prądowego zaopatrzonego w biegnące wzdłuż szyn nośnych rowki, dostęp do których jest możliwy od strony kontaktowej, mieszczące druty służące do dostarczania prądu i/lub do przekazywania sygnałów sterujących, w którym

- element kontaktowy jest wprowadzany w otwór szyny nośnej i częściowo przekręcany, przy czym po przekręceniu styki przyłączeniowe należące do elementu kontaktowego wprowadzane są do istniejących w przesyłowym profilu prądowym rowków i kontaktowane z drutami,

- co najmniej jeden ze styków przyłączeniowych jest regulowany dla umożliwienia swobodnego doboru schematu połączeń drutów,

- element kontaktowy zawiera uziemiający element drutowy, którego jeden koniec jest połączony z lampą względnie modułem lampowym, drugi zaś koniec drutowego elementu po obrocie wchodzi w kontakt z uziemiającym drutem układu szyn prądowych, znamienny tym, że element drutowy (62) prowadzony jest w szczelinie (63) elementu kontaktowego (50), który jest tak ukształtowany, że podczas jego obrotu drugi koniec (62b) elementu drutowego jest dociskany do uziemiającego drutu (6).

15. Element kontaktowy według zastrz. 14, znamienny tym, że co najmniej jeden z regulowanych styków przyłączeniowych (53) ma regulowaną wysokość.

16. Element kontaktowy według zastrz. 14 albo 15, znamienny tym, że posiada elementy ryglujące (52), które po jego przekręceniu chwytają wystające części szyny nośnej (1).

17. Element kontaktowy według zastrz. 14 albo 15, znamienny tym, że co najmniej jeden z regulowanych styków przyłączeniowych (53) przyjmuje pozycje odpowiadające drutom (6).