PL204387B1 - Sposób i urządzenie dla wytwarzania na elemencie profilowanego obrzeża - Google Patents

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób i urządzenie dla wytwarzania na elemencie profilowanego obrzeża.

Znane są rozmaite sposoby dla wyposażenia elementów zwartych, w szczególności szyb, na przykład szyb okiennych ze szkła i/lub z tworzywa sztucznego, w profilowane obrzeże z tworzywa sztucznego, na przykład z elastomeru termoplastycznego, które przylega do jednej z powierzchni (zasadniczych) elementu. Nałożone na szybę w pobliżu jej boku, profilowane obrzeże przykrywa czasem także jej powierzchnię boczną. W tym przypadku, sposoby umożliwiające realizację połączenia gładkiej ciągłej powierzchni profilowanego obrzeża z powierzchnią zasadniczą elementu bez jej dotykania, są szczególnie interesujące.

Znany jest z dokumentu DE-C1-42 32 554 sposób tego rodzaju, w którym szyba okienna jest położona na podgrzewanej metalowej kołysce formującej i jest następnie wyposażana, w trakcie operacji za pomocą dyszy pilotowanej przez robota, w profilowane obrzeże mające pożądany przekrój poprzeczny, przykrywające bok jej powierzchni zasadniczej górnej i powierzchni bocznej.

Kołyska formująca może zawierać oparcie elastyczne, umożliwiające kompensowanie drobnego niedopasowania wymiarów pomiędzy szybą okienną i kołyską formującą.

Dokument DE-A1-41 03 047 opisuje analogiczny sposób dla nałożenia profilu obramowania na brzegu szyby, w którym narzędzie formujące w kształcie lejka jest najpierw napełnione częściowo tworzywem sztucznym, z którego jest wykonany profil obramowania. Następnie, szyba jest położona na narzędziu, i jej powierzchnia zasadnicza styka się z tworzywem sztucznym. Następnie, dodatkowa ilość tworzywa sztucznego jest dołożona za pomocą dyszy, aż do uzyskania pożądanego kształtu profilu przekroju poprzecznego obramowania. Forma może być elastyczna, aby mogła dostosować się do kształtu brzegu szyby. Składa się ona jednak w każdym przypadku z części formy mającej kontur stały, który gdy jest to potrzebne, może pozostawać jako osłona na szybie aż do jej montażu.

Dokument DE-A1-43 26 650 A1 opisuje inny sposób dla wytwarzania profilowanego obrzeża, które jest nakładane wzdłuż brzegu szyby za pomocą dyszy wytłaczania z otworem w kształcie lufy. Profilowane obrzeże może mieć przekrój poprzeczny w kształcie U albo L, który przykrywa co najmniej powierzchnię zasadniczą od strony brzegu i powierzchnię boczną (kant) szyby, która się z nim łączy i która łączy się w danym przypadku na płasko (ciągłą powierzchnią) z drugą powierzchnią zasadniczą szyby.

W znanych sposobach, nie można uniknąć szczelin, z racji odchylenia wymiarów szyb, szczególnie ich brzegów, w stosunku do konturu teoretycznego, które tworzą się miejscowo, pomiędzy formą to znaczy wylotem dyszy i powierzchnią płyty, zaś przez te szczeliny wypływa wprowadzane pod ciśnieniem tworzywo sztuczne. Może ono przylegać w miejscach niepożądanych na powierzchni płyty. Z tej racji potrzebne są operacje dodatkowe (zdejmowanie materiał u, czyszczenie szyb), które okazują się bardzo kłopotliwe i kosztowne, zwłaszcza dla procesów całkowicie zmechanizowanych.

Dokument DE-A1-10021808 ujawnia formę wtryskową dostosowaną do realizacji formowanego połączenia położonego na tafli szklanej. Forma zawiera układ kompensacji tolerancji pomiędzy górnym elementem formy i dolnym elementem formy, która przyjmuje brzeg tafli tworzącej połączenie. Ten układ zawiera grubą płozę zamontowaną na sprężynie albo mającą pustą przestrzeń dającą trochę elastyczności. Pusta przestrzeń może mieć obniżone ciśnienie albo być wypełniona gazem albo płynem. W tej technice, jest konieczne wywieranie nacisku na taflę szklaną, za pośrednictwem górnej półformy, której nacisk jest przenoszony przez szkło na płozę dla utworzenia szczelnego połączenia.

Celem wynalazku jest przedstawienie sposobu wykonania profilowanego obrzeża na elemencie za pomocą jednej powierzchni formującej, w którym dopasowanie powierzchni formującej na elemencie jest usprawnione, jak również zaproponowanie urządzenia, które nadawało by się szczególnie dobrze do realizacji sposobu.

Sposób wytwarzania na elemencie profilowanego obrzeża z tworzywa sztucznego, zwłaszcza z materiał u polimerowego, w którym co najmniej jeden odcinek częściowy obszaru brzegowego albo powierzchni bocznej powierzchni elementu styka się z powierzchnią formującą, w którym tworzywo sztuczne jest położone tak, że przylega na co najmniej części obwodu powierzchni elementu nie przykrytej przez powierzchnię formującą, a wymiary zewnętrzne profilowanego obrzeża są również określone przez powierzchnię formującą, według wynalazku charakteryzuje się tym, że powierzchnię formującą dociska się na obszarze brzegu albo powierzchni bocznej stałego elementu za pomocą płaskiego wspornika mającego kształt zmieniający się pod wpływem ciśnienia czynnika, przy czym poPL 204 387 B1 wierzchnia formująca może dostosować się do stałego elementu, przechodząc z położenia spoczynkowego do położenia pracy, w którym jest nałożona na element za pomocą płaskiego wspornika sterowanego przez zmienne ciśnienie czynnika.

Część formy elastyczną w kierunku wzdłużnym dociska się za pomocą wspornika do elementu, przy czym powierzchnię formującą dopasowuje się bez połączenia z powierzchnią elementu.

Wspornikiem steruje się za pomocą ciśnienia czynnika zarówno dla nałożenia powierzchni formującej na element jak i dla oddzielenia powierzchni formującej od elementu.

Za pomocą powierzchni formującej kształtuje się i podtrzymuje się elastyczny brzeg wykończonego profilowanego obrzeża, biegnącego swobodnie od elementu.

Powierzchnię formującą dociska się do brzegu elementu za pomocą wspornika, przy czym kształtuje się profilowane obrzeże na powierzchni stykającej się z tym brzegiem.

Powierzchnię formującą dociska się do powierzchni elementu za pomocą wspornika, przy czym chroni się co najmniej część tej powierzchni przed materiałem tworzywa sztucznego profilowanego obrzeża.

Powierzchnię formującą dociska się za pomocą wspornika z jednej strony do elementu, a z drugiej strony do występu oporowego nieruchomego względem wspornika.

Profilowane obrzeże wykonuje się przez wytłaczanie z tworzywa sztucznego w styku z powierzchnią formującą, przy czym zapobiega się przyleganiu materiału do powierzchni formującej.

Profilowane obrzeże wykonuje się przez wytłaczanie albo przez wtrysk z tworzywa sztucznego we wnęce, w której powierzchnia formująca tworzy co najmniej część ścianki, przy czym zapobiega się przyleganiu materiału do ścianek wnęki.

Podczas kształtowania profilowanego obrzeża na elemencie będącym szybą, zwłaszcza na szybie warstwowej, stosuje się środki zapobiegające przyleganiu tworzywa sztucznego, zwłaszcza materiału polimerowego, albo wykonanego profilowanego obrzeża, do powierzchni bocznej elementu przykrytej przez ten materiał polimerowy albo przez to wykonane profilowane obrzeże.

Urządzenie dla wytwarzania na elemencie profilowanego obrzeża z tworzywa sztucznego, zwłaszcza z materiału polimerowego, zawierające elementy dla przymocowania elementu, co najmniej jedną powierzchnię formującą, która może stykać się z powierzchnią elementu w kierunku rozszerzania się profilowanego obrzeża formowanego na niej, oraz elementy dla nakładania tworzywa sztucznego na co najmniej część obwodu elementu, w którym wymiary zewnętrzne wykonywanego profilowanego obrzeża, przylegające do powierzchni elementu, są definiowane również przez powierzchnię formującą, według wynalazku charakteryzuje się tym, że powierzchnia formująca może dostosować się do stałego elementu, przechodząc z położenia spoczynkowego do położenia pracy, w którym jest nałożona na element za pomocą płaskiego wspornika sterowanego przez zmienne ciśnienie czynnika, który rozciąga się co najmniej wzdłuż części obwodu elementu wyposażanego w profilowane obrzeże.

Powierzchnia formująca jest powierzchnią elastycznej części formy nakładanej bez połączenia na element za pomocą wspornika w położeniu pracy.

Elastyczna część formy tworzy oddzielny element i jest połączona w sposób stały albo wymienny ze wspornikiem albo może być przesuwana przez niego w położenie pracy.

Część formy jest wykonana jako jeden element ze wspornikiem.

Wspornik ma przekrój poprzeczny w kształcie przekroju poprzecznego elastycznej rury z przestrzenią wewnętrzną, która może znaleźć się pod ciśnieniem czynnika.

Wspornik jest wykonany w postaci membrany, która jest ruchomą ścianką komory, która może znaleźć się pod ciśnieniem czynnika.

Wspornik jest podtrzymywany przez ramę nośną, która ciągnie się co najmniej wzdłuż części obwodu szyby, która ma być wyposażona w profilowane obrzeże.

Rama nośna zawiera oparcia dla podtrzymywania elementu wyposażonego w profilowane obrzeże.

Urządzenie zawiera przeciw-formę dla kształtowania wnęki, usytuowaną wzdłuż części obwodu elementu wyposażonego w profilowane obrzeże i której wewnętrzny kontur określa łącząc się z powierzchnią formującą, profil przekroju poprzecznego profilowanego obrzeża.

Powierzchnia formująca jest przykładana do boku elementu za pomocą wspornika, w taki sposób, że tworzy ona z tej strony przedłużenie powierzchni elementu przyległego, poza jego obwodem.

Elastyczna część formy podtrzymująca powierzchnię formującą jest przykładana do powierzchni bocznej szyby za pomocą wspornika, przy czym ta część formy jest wyposażona w powierzchnię oparcia dostosowaną do konturu tej powierzchni bocznej.

PL 204 387 B1

Dobre dopasowanie powierzchni formującej na całym konturze albo tylko na części konturu elementu wyposażanego w profilowane obrzeże może obecnie być uzyskane przez połączenie powierzchni formującej z płaskim wspornikiem odkształcanym przez ciśnienie czynnika (przez czynnik, rozumie się zarówno gazy jak i płyny), przy czym powierzchnia formująca jest dociskana do elementu, odpowiednio do jego powierzchni bocznej, przez pompowanie wspornika po umieszczeniu i zamocowaniu elementu. Powierzchnia formująca może również, pod jednolitym ciśnieniem wspornika, dostosować się do ewentualnych nierówności powierzchni albo powierzchni bocznej danego elementu. Naturalnie, sam element jest w tym czasie odpowiednio zamocowany na swoim położeniu, na przykład za pomocą przeciwnych wsporników albo przeciwoparć, aby nie mógł on uniknąć docisku powierzchni formującej spowodowanego ciśnieniem czynnika.

Ten sposób może być stosowany zarówno do wytłaczania profilowanego obrzeża na miejscu z tworzywa sztucznego przez wzglę dny ruch pomię dzy dyszą wytł aczania i brzegiem elementu gdzie powierzchnia formująca jest nakładana na niego jak i wtrysk tworzywa sztucznego w formie zamkniętej (formowanie przez wtrysk), która określa pożądany kontur profilu.

Ten ostatni sposób zakłada naturalnie dokładną zgodność ciśnień mechanizmu wtryskowego i wspornika, aby ten ostatni nie osiadał pod ciśnieniem wtrysku.

Stosowanym tu tworzywem sztucznym jest każde tworzywo, z którego profilowane obrzeże, o przekroju poprzecznym okre ś lonym i trwałym, może być uformowane przez wytłaczanie albo wtrysk. Na ogół wykorzystuje się tworzywa sztuczne polimerowe, korzystnie polimery termoplastyczne, elastomery, poliuretan dwu-składnikowy, itd. Tworzywa te są wystarczająco odporne na trudne warunki w czasie ich eksploatacji (zmiany temperatury, drgania mechaniczne, promieniowanie sł oneczne, itd.).

Powierzchnia formująca może być połączona jako jeden zespół konstrukcyjny ze wspornikiem, może ona nawet tworzyć integralną część wspornika. W przykładzie wykonania, część formy zawierającej powierzchnię formującą może mieć kształt taśmy stosunkowo cienkiej, elastycznej w kierunku wzdłużnym ale stosunkowo sztywnej w kierunku poprzecznym, zamocowanej, na przykład przez klejenie albo wulkanizację, na wsporniku w postaci rury albo elastycznego przewodu. Wspornik spoczywa częściowo na sztywnej ramie nośnej albo analogicznej, której obwód odpowiada w przybliżeniu wykresowi konturu elementu wyposażanego w profilowane obrzeże, na przykład szyby. W razie potrzeby, można także wykorzystywać inne przekroje poprzeczne, bardziej wytrzymałe niż taśmy.

W innym wariancie wykonania, część formy zawierają ca powierzchnię formującą jest zintegrowana bezpośrednio ze wspornikiem. Jest na przykład możliwe wytłaczanie profilu w postaci rury albo przewodu elastycznego, który integruje w jednym elemencie także wspornik ze ściankami stosunkowo cienkimi odkształcanymi pod ciśnieniem czynnika jak i powierzchnię formującą o pogrubionym przekroju poprzecznym, wyprofilowanym zewnętrznie w pożądany sposób.

W trzeciej odmianie, powierzchnia formująca tworzy niezależną część formy, oddzieloną od wspornika, który jest umieszczony w sposób odpowiedni w pobliżu elementu wyposażanego w profilowane obrzeże, w taki sposób, że może być dociśnięty przez wspornik do powierzchni albo powierzchni bocznej unieruchomionego elementu. W tym przypadku, część formy może być w całości zamocowana, na przykład, gdy styka się już ona z elementem i zapewnia konieczne dopasowanie jedynie przez swoje odkształcenie elastyczne, albo także może ona być pociągnięta przez wspornik z obniżonego położenia spoczynkowego do położenia podniesionego.

W jeszcze innej odmianie, można zamocować część formy zawierającą powierzchnię formującą o wymaganym kształ cie przekroju poprzecznego na membranie, której powierzchnia jest nieco wię ksza od powierzchni elementu, szczególnie szyby. W tym przypadku, tylko ta część formy powinna być dostosowana do jednej albo wielu określonych części konturu elementu, zwłaszcza szyby, podczas gdy membrana byłaby stosowana uniwersalnie jako wspornik dla wielu form elementów. Powierzchnia formująca może w tym przypadku być mocowana na membranie, na przykład przez klejenie klejami rozłączalnymi, taśmami Velcro albo analogicznymi w pożądanym położeniu, podtrzymywanym na przykład przez gabaryty. Membrana może także tworzyć ściankę skrzynki nośnej albo analogicznej, która może być zasilana w czynnik pod ciśnieniem. Szyba jest umieszczona na membranie zwłaszcza na części (częściach) formy, i unieruchomiona. Zwłaszcza, nie może się ona wysunąć z odpowiedniego oparcia. Następnie, membrana jest dociśnięta do szyby przez ciśnienie czynnika, i następnie powierzchnia formująca części formy nakłada się w sposób odpowiedni do elementu nałożonego na membranie, zwłaszcza do jego brzegu.

Część samej formy, zwłaszcza jej powierzchnia formująca, może być wykonana z dowolnego odpowiedniego materiału. Jest zrozumiałe, że na skutek styku pomiędzy powierzchnią formującą i elePL 204 387 B1 mentem, nie może powstać żadne pogorszenie dotkniętej powierzchni tego ostatniego. Można wykorzystywać jako część formy elastyczne oparcie, półtwarde, na przykład z PTFE („Teflon”), ze stali sprężynowej. Zwłaszcza, części formy wykonane z tworzywa sztucznego powinny być wzmocnione i usztywnione warstwami tkaniny (na przykład z włókna szklanego) albo metalu (aluminium, stal).

Zasadniczo, prawdą jest, że położenie w którym element jest wyposażany w profilowane obrzeże nie jest istotne. Jednakże, korzystnie jednak układa się go w taki sposób, aby profilowane obrzeże było zorientowane w przybliżeniu poziomo podczas jego wykonywania, aby uniemożliwić wyciekanie tworzywa sztucznego jeszcze nie utwardzonego w kierunku wzdłużnym profilowanego obrzeża. Powierzchnia formująca może więc być przyłożona, z góry z dołu i/lub z boku na kant elementu, zwłaszcza szyby.

W większości przypadków, należy przewidzieć przeciwformę, która stanowi drugą ściankę realizowanej wnęki formującej, naprzeciw powierzchni formującej, która określa przekrój poprzeczny profilowanego obrzeża.

Czynnik, którym może być gaz, na przykład w najprostszym przypadku powietrze, albo także płyn hydrauliczny praktycznie nieściśliwy, jest wprowadzany w pustą przestrzeń wspornika, korzystnie za pomocą pompy dwuciśnieniowej, która może ponownie szybko zassać czynnik po uformowaniu i utwardzeniu profilowanego obrzeża, aby opróżnić wspornik i przerwać styk pomiędzy powierzchnią formującą i szybą i profilowanym obrzeżem („wyjąć z formy” profilowane obrzeże).

Sposobem według wynalazku i przy wykorzystaniu odpowiednich urządzeń, jest możliwe wyposażenie w profilowane obrzeże elementów dowolnego rodzaju z różnych materiałów (szkło, ceramika, tworzywa sztuczne, metale), ponadto nie tylko płaskie ale także szyby z większymi niż obecnie tolerancjami gięcia (falowanie brzegu w kierunku normalnym i równoległym do ich powierzchni). Odchyłki kąta zwane „stycznymi krańcowymi” w szybach giętych to znaczy kąt, który tworzy styczna do brzegu szyby w stosunku do przyjętej płaskiej szyby są całkowicie skompensowane, co jest możliwe w sposób ograniczony dla sztywnych powierzchni formujących ze stanu techniki. Ponadto, szyby nie stykają się więcej z twardą formą wewnętrzną, co pozwala uniknąć ewentualnych uszkodzeń gładkich powierzchni elementu.

Na szybach okien pojazdów, można wytłaczać albo wtryskiwać przekroje poprzeczne profilowane z częściowym odstępem w stosunku do boku karoserii i krawędź uszczelniającą biegnącą ewentualnie powyżej brzegu szyby, wyrównaną z powierzchnią boczną bez lekkiego cofnięcia koniecznego do chwili obecnej w stosunku do powierzchni bocznej, przy czym powierzchnia boczna szkła pozostaje całkowicie widoczna.

Ponadto, na szybach pojazdów, można realizować przekroje poprzeczne profilowane, które przykrywają przestrzeń pomiędzy kantem (powierzchnią boczną) szyby okiennej i blachą karoserii, w taki sposób, że tworzy się skutecznie gładkie przejście, bez rys, powierzchni szyby do odcinka profilu, który się z nią łączy.

Widoczna powierzchnia zewnętrzna krawędzi przykrywającej szczelinę może być również zakrzywiona w sposób prosty, określony przez powierzchnię formującą.

Na koniec, widoczna powierzchnia zewnętrzna profilowanego obrzeża nie zawiera wypływek, które są powodowane w znanych sposobach przez obrzeża powierzchni formującej narzędzia.

Widoczna powierzchnia zewnętrzna profilowanego obrzeża może mieć dowolną strukturę powierzchni, nadając powierzchni formującej odpowiednią strukturę negatywu.

Opisane narzędzie elastyczne jest odpowiednie także dla wykonania profilowanych obrzeży zarówno na szybach warstwowych (na przykład ze szkła bezpiecznego warstwowego) jak i na szybach monolitycznych (szkło bezpieczne zwłaszcza hartowane). Można także wyposażyć cienkie elementy z twardego tworzywa sztucznego w profilowane obrzeż e sł użące jako krawę d ź uszczelniają c ą albo analogiczna, za pomocą opisanego sposobu i narzędzi.

Inne szczegóły i zalety wynalazku ujawnią się na podstawie rysunków przykładów wykonania wynalazku i szczegółowego ich opisu. Jest zrozumiałe, że profilowane obrzeża mogą również być wykonywane sposobem według wynalazku na elementach, które nie mają kształtu szyb. Może w tym przypadku także chodzić o elementy ukształtowane, na których należy wykonać wykładzinę uszczelniającą z tworzywa sztucznego, obudowy, która powinna być wyposażona w profilowaną listwę ozdobną, itd.

Opisane poniżej zastosowania odnoszą się do wyposażenia szyb pojazdów w profilowane obrzeże, bez żadnej intencji ograniczania.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, którego fig. 1 przedstawia w przekroju poprzecznym i w częściowym widoku urządzenie w pierwszym przykładzie wykonania, z powierzchnią formującą umieszczoną na wsporniku z rury elastycznej, który jest odsu6

PL 204 387 B1 nięty od szyby zamocowanej w urządzeniu na skutek obniżenia ciśnienia wewnętrznego wspornika; fig. 2 przedstawia ten sam widok w przekroju poprzecznym co na fig. 1, ale w którym powierzchnia formująca jest obecnie nałożona na szybę za pomocą wspornika, dla wykonania profilowanego obrzeża przykrywającego powierzchnię boczną szyby i łączącego się z jej powierzchnią zasadniczą; i fig. 3 przedstawia drugi przykład wykonania urządzenia, również w przekroju poprzecznym, w którym profilowane obrzeże jest wykonane na szybie, z krawędzią biegnącą swobodnie na powierzchni bocznej szyby, ale która jednak nie dotyka powierzchni bocznej szyby.

Na fig. 1, element 1 stanowi szyba, która jest tu wykonana jako szyba warstwowa złożona z dwóch sztywnych warstw indywidualnych 21, 22 ze szkła i/lub z tworzywa sztucznego i warstwy klejącej łączącej te warstwy. Szyba ta jest ułożona w położeniu ogólnie poziomym na nieruchomym oparciu 2, zaznaczonym w uproszczeniu jako jedna podpora stanowiska roboczego. Chodzi tu na przykład o szybę przednią samochodu. Szyba monolityczna ze szkła albo z tworzywa sztucznego albo inny przedmiot w kształcie płyty może także być nałożony na urządzenie. Szyba, czyli element 1 jest, oprócz swojego ciężaru właściwego, zamocowana na oparciu za pomocą odpowiednich elementów, na przykład ssawek, w kierunku strzałki G i jest w ten sposób zamocowana także dla ruchów bocznych. Te elementy mogą także naciskać z góry na powierzchnię szyby, jeżeli nie ma kolizji z innymi narzędziami.

Pokazano przekrój w obszarze brzegu szyby, czyli elementu 1, w kierunku widzenia równoległym do jednej z krawędzi bocznych 21b, 22b, zwłaszcza jej powierzchni bocznych 21 c, 22c. Pod brzegiem wewnętrznym szyby, czyli elementu 1 ciągnie się sztywna nieruchoma rama nośna 3. Wspornik 5 w postaci rury elastycznej jest przymocowany do niej poprzez warstwę pośrednią 4. Na jej powierzchni górnej jest przymocowana część formy 6, w postaci taśmy albo wstęgi, której kierunek wzdłużny jest zawsze równoległy do krawędzi bocznej szyby, czyli elementu 1. Na powierzchni górnej części formy 6 jest utworzona powierzchnia formująca 7, która jest wyposażona w warstwę 8 uniemożliwiającą przyklejanie. Część formy 6 i jej powierzchni formującej 7 jest elastyczna w kierunku wzdłużnym. Powierzchnia formująca 7 rozciąga się również na małą szerokość pod powierzchnią wewnętrzną szyby. Pokazano tu położenie spoczynkowe urządzenia (to znaczy również położenie ładowania i wyładowania), w którym wspornik 5 z rury elastycznej nie ma ciśnienia, albo jest wypompowany. W odmianie pokazanego rozwiązania wspornik mógłby naturalnie także być szerszy od części formy.

Przeciwforma 9 jest ponadto zamocowana w sposób wymienny (w tym przypadku obrotowo) na ramie nośnej 3. Ma ona zakrzywiony formujący kontur 10, którego brzeg zewnętrzny, oddalony od szyby, podtrzymuje występ oporowy 11. Brzeg wewnętrzny przeciwformy, zwłaszcza koniec wyjściowy zakrzywionego konturu 10, jest nieco podniesiony w stosunku do brzegu szyby, czyli elementu 1, ponad jej wolną powierzchnię zasadniczą zwróconą ku górze. Pomiędzy powierzchnią formującą 7 części formy 6, zakrzywionym konturem 10 przeciwformy 9 i powierzchnią boczną szyby, czyli elementu 1, tworzy się wnęka 12, która stanowi wnękę formującą dla realizacji profilowanego obrzeża mającej określony kształt przekroju poprzecznego. Powierzchnia formująca 7 stanowi częściową ściankę tej wnęki.

W odmianie pokazanego rozwiązania, można połączyć oparcia 2 i ramę nośną 3. W tym celu, można wykonać, na brzegu ramy nośnej 3 zwróconym w stronę szyby, czyli elementu 1, żebro albo ciągłe albo tylko na częściowych odcinkach ramy nośnej, w tym przypadku punktowe, o określonej wysokości, na którym szyba, czyli element 1 może być położona. Jednocześnie takie żebro może także tworzyć oparcie boczne przeciw wysuwaniu się wspornika w postaci rury elastycznej w kierunku szyby, czyli elementu 1.

Przestrzeń wewnętrzna 13 wspornika 5 w postaci rury elastycznej jest tytułem nie ograniczającego przykładu pokazana w uproszczeniu jako połączona przewodem 14 z dwuciśnieniową, odwracalną pompą 15, sterowana silnikiem elektrycznym, która w jednym kierunku pracy zasysa powietrze z atmosfery przez filtr 16 i pompuje do przestrzeni wewnętrznej 13. W drugim kierunku pracy, dwuciśnieniowa pompa 15 zasysa ponownie powietrze z przestrzeni wewnętrznej 13 i wyrzuca je do atmosfery.

Jest zrozumiałe, że przestrzeń wewnętrzna 13 może także, w odmianie tego przykładu wykonania, być zasilana ze zbiornika sprężonego powietrza, przy czym ustalenie ciśnienia, poziom ciśnienia i rozprężenia są sterowane przez zawory.

Według wynalazku wykorzystuje się zmienność ciśnienia hydraulicznego, przy czym płyn stosowany jako czynnik jest transportowany z odpowiednich urządzeń za pomocą pomp i zaworów.

Naturalnie, można w razie potrzeby przewidzieć więcej niż jedno stanowisko zasilania i odprowadzania czynnika w przestrzeni wewnętrznej 13, które są ewentualnie rozłożone na jej długości.

PL 204 387 B1

Figura 2 pokazuje „położenie pracy” tego samego urządzenia. Przestrzeń wewnętrzna 13 wspornika 5 znajduje się teraz pod ciśnieniem czynnika. Ciśnienie może być utrzymywane na przykład przez pompę dwuciśnieniową w sposób ciągły albo przez zamknięcie zaworu odcinającego (ten ostatni nie jest pokazany na fig. 1). W przypadku zastosowania płynu hydraulicznego, wspornik 5 może tworzyć, przy zablokowaniu czynnika, oparcie praktycznie nieściśliwe dla części formy 6, która utrzymuje ją trwale na powierzchni samej szyby przeciw ciśnieniu wtrysku podczas wtrysku profilowanego obrzeża z tworzywa sztucznego. Pod wpływem wzrostu ciśnienia w przestrzeni wewnętrznej 13, powierzchnia formująca 7, zwłaszcza powierzchnia oparcia połączona z nią z dwóch stron, jest położona z jednej strony, na powierzchni wewnętrznej szyby, czyli elementu 1, a z drugiej strony, na występie oporowym 11. Ruch podnoszący odbywa się tu tylko w kierunku pionowym (dla położenia w przybliżeniu poziomego szyby i ramy nośnej). Wnęka 12 jest teraz widoczną aż do szczeliny 17 pomiędzy przeciwformą i powierzchnią zasadniczą 21a, zwłaszcza powierzchnią górną szyby, czyli elementu 1. Powierzchnia formująca 7 układa się całkowicie, z racji swojej elastyczności w kierunku wzdłużnym, z jednej strony na powierzchni szyby, z drugiej strony na występie oporowym. Nie ma tu szczelin, zwłaszcza nie ma otworu dla wycieku. Część formy 6 jest stosunkowo sztywna w kierunku poprzecznym, w taki sposób, że nie może ona, albo może tylko bardzo mało, „ugiąć się” pionowo, gdy działa na nią ciśnienie z wnęki 12.

Pokazano ponadto, że koniec zakrzywionego konturu 10 jest zaokrąglony w kierunku występu oporowego 11. W ten sposób, można uniknąć pojawienia się wypływki na ostrzu krawędzi uszczelniającej wykonywanej na profilowanym obrzeżu, w przejściu powierzchni formującej w zakrzywiony kontur. Czynnik zapobiegający sklejaniu będzie również nakładany w sposób znany na powierzchni zakrzywionego konturu, w taki sposób, że może on być oddzielony od profilowanego obrzeża, po wykonaniu tego ostatniego.

Przez szczelinę 17, można teraz wprowadzić, w sposób znany, masę tworzywa sztucznego 19 do wnęki 12, za pomocą dyszy 18 wytłaczania pokazanej tylko liniami przerywanymi. Jest ona tu utworzona dla wykonania profilowanego obrzeża o pożądanym przekroju poprzecznym. Dysza jest pilotowana, korzystnie za pomocą robota, wzdłuż szczeliny tak długo aby uzyskać pożądaną długość skończonej krawędzi, to znaczy co najmniej na części obwodu szyby albo na całym obwodzie szyby, Może ona, dla prowadzenia, opierać się na dwóch bokach szczeliny 17 na górnej powierzchni zasadniczej szyby i na przeciwformie 9. Przejścia, zwłaszcza początku i końca profilowanego obrzeża są ewentualnie wykańczane w znany sposób.

W odmianie pokazanego rozwiązania, dysza 18 wytłaczania może także wstępnie określać profil przekroju poprzecznego profilowanego obrzeża, co najmniej częściowo zamiast przeciwformy 9 tu przymocowanej. Można by w funkcji pożądanej konfiguracji poprzecznej profilowanego obrzeża, ewentualnie nawet obyć się całkowicie bez przeciwformy albo formy górnej, ponieważ sama dysza wytłaczania, zwłaszcza otwór dyszy, może tworzyć teoretyczny kontur podczas wytłaczania i jednocześnie utrzymywać powierzchnię formującą na występie oporowym albo na istniejącym elemencie równoważnym.

Wykończone profilowane obrzeże, utwardzone, przylega co najmniej do brzegu górnej powierzchni zasadniczej szyby, czyli elementu 1, ponieważ wprowadzono w tym obszarze w sposób znany czynnik klejący. W przypadku szyb monolitycznych, masa tworzywa sztucznego tego profilowanego przekroju poprzecznego może także przylegać do powierzchni bocznej szyby. W przypadku szyb warstwowych, można uniknąć tego przylegania na powierzchni bocznej stosując odpowiednie środki, aby warstwa przylegająca mogła pozostać napowietrzona. Te środki (na przykład pokrycie zapobiegające sklejaniu, maskowanie i analogiczne), mogą bez trudności być łączone ze sposobami tu opisanymi i z pokazanym urządzeniem, ale nie są jednak tu pokazane.

Jak widać wykonane profilowane obrzeże łączy się praktycznie w sposób ciągły z dolną powierzchnią zasadniczą szyby, czyli elementu 1. Powierzchnia formująca lekko wypukła nadaje jej kontur zewnętrzny wklęsły, który bardzo pasuje do tej szyby, czyli elementu 1 w stanie zamontowanym, przykrywając równo szczelinę pomiędzy powierzchnią szyby i blachą karoserii przy otworze okiennym („profil przykrywający szczelinę”). Krawędź bardzo wąska, biegnąca swobodnie na końcu tego przekroju poprzecznego profilu jest podtrzymywana w położeniu stabilnym przez powierzchnię formującą 7 podczas nakładania tworzywa sztucznego i podczas jego utwardzania.

Ponad górną powierzchnią zasadniczą 21a, profilowane obrzeże tworzy występ, widoczny zwłaszcza w kierunku wzdłużnym ścianki, który służy jako element dystansowy (rozpórka lub „przekładka”), w sposób znany, dla zachowania określonej odległości pomiędzy powierzchnią wewnętrzną szyby

PL 204 387 B1 i ramą montaż ową otworu okiennego, do której szyba jest wklejana w sposób również znany. Nieprzezroczysta ramka stosowana zwykle dla szyb samochodowych, która maskuje profilowane obrzeże i montażową linię klejenia i która je chroni przed promieniowaniem UV, nie jest tu pokazana.

W tej konfiguracji urządzenia i profilowanego obrzeża, część formy 6 może być realizowana jako jeden element w postaci ramy bez łączenia za każdym razem dla określonego konturu szyby i być łączona ze wspornikiem, stanowiącym element w postaci rury elastycznej albo membrany. Naturalnie, część formy w postaci jednego elementu może także być łączona z wieloma odcinkami wspornika, które mogą być korzystnie napełniane czynnikiem i opróżniane w sposób synchroniczny. Nawet gdy szyba powinna być wyposażona w profilowane obrzeże tylko na części swojego obwodu, można jednak wykorzystać w tym celu część całkowitej formy, ponieważ długość profilowanego obrzeża jest określona przez sterowanie przebiegiem dyszy wytłaczania, a nie częścią formy. Naturalnie, część formy może także być wytwarzana indywidualnie dla określonej długości profilowanego obrzeża.

W innej odmianie urządzenie, która jest teraz pokazana w położeniu pracy na fig. 3, sposób według wynalazku jest wykorzystany dla wytwarzania czystego „profilu krawędzi dystansowej” bez przykrywania szczeliny. Profilowane obrzeże tak zaprojektowane przylega tylko na powierzchni zasadniczej 21a szyby znajdującej się naprzeciw wspornika 5'. Tutaj również, kształtuje się krawędź biegnącą swobodnie ponad obwodem szyby. Znajduje się ona jednak, w przypadku montażu „karoserii pojazdu”, w głębokości szczeliny pomiędzy powierzchnią boczną (więc swobodną) szyby i powierzchnią karoserii.

Inaczej niż w konfiguracji z figur 1 i 2, część formy 6) jest tu nałożona na krawędź boczną, zwłaszcza powierzchnię boczną szyby, czyli elementu 1. To wymaga pewnych zmian w stosunku do układu opisanego poprzednio. Zwłaszcza dla szyb warstwowych, brzeg, zwłaszcza obwodu zewnętrznego szyby sztywnej 21 umieszczonej później wewnątrz jest zwykle lekko cofnięty, jak jest to pokazane tutaj, w stosunku do szyby 22 umieszczonej później na zewnątrz. Przyjmując, że profilowane obrzeże powinno przylegać do powierzchni zasadniczej 21a, umieszczonej wewnątrz, wprowadza się część formy 6] ukośnie z dołu na powierzchnię boczną 21c danej szyby (tutaj górnej) (przestrzeń ponad szybą powinna być wolna dla innych narzędzi, zwłaszcza dla ramion robota pilotującego dyszę wytłaczania). Z jednej strony, jest to wzięte pod uwagę przez koncepcję odpowiadającą odkształceniu wspornika 51 w postaci rury elastycznej podczas wprowadzania do niej ciśnienia. Jest to pokazane podwójną strzałką narysowaną w przestrzeni wewnętrznej 13 wspornika 5). Posuw części formy ma więc również oprócz składowej pionowej jak na fig. 1 i 2 także składową poziomą promieniową do wewnątrz w kierunku powierzchni bocznej szyby. Położenie ukośne kierunku posuwu części formy 61 jest tu pokazane w sposób przesadzony dla zapewnienia jasności.

Z drugiej strony, konfiguracja części formy 61 sama jest dostosowana do takiego zastosowania. Z boku powierzchni formującej 7' zmodyfikowanej zgodnie z tym zastosowaniem, zawiera ona również boczną powierzchnię oparcia 7, która noże być przyłożona w sposób tak gładki i szczelny jak tylko możliwe do powierzchni bocznej szyby, czyli elementu 1. Inaczej niż część formy 6 z fig. 1 i 2, część formy 61 powinna móc przylegać w sposób elastyczny, nawet w kierunku poprzecznym, do ewentualnych zafalowań albo zakrzywień na powierzchni bocznej szyby, czyli elementu 1. Zafalowania w tym miejscu są jednak na ogół niezwykle małe, ponieważ krawędzie szyby są szlifowane automatem po przecięciu. Można korzystnie realizować samą część formy 6' w sposób stosunkowo sztywny w kierunku poprzecznym i wyposażać ją w cienką warstwę elastyczną (nie pokazana) tylko na powierzchni oparcia 7, która jest odkształcana w sposób wystarczająco elastyczny do powierzchni bocznej szyby pod naciskiem wspornika, aby zapewnić pożądane dopasowanie. Naturalnie, to elastyczne oparcie nie powinno przywierać do materiału tworzywa sztucznego profilowanego obrzeża.

W położeniu pracy, część formy 6' opiera się z jednej strony ponownie na występie oporowym 11 przeciwformy 9, z drugiej strony z siłą, której nie można pominąć o powierzchnię boczną 21c szyby, czyli elementu 1. Jednocześnie, sam wspornik 5' może także nakładać się lekko na powierzchnię boczną 22c szyby sztywnej wewnętrznej. Powierzchnia oparcia bocznego 7 części formy 61 jest korzystnie skonfigurowana w taki sposób (wklęsła), że w położeniu pracy, zgadza się ona w kształcie z powierzchnią boczną szyby, czyli elementu 1 ukształtowaną w sposób zaokrąglony (wypukła) w przekroju poprzecznym, zwłaszcza z górną szybą sztywną. W ten sposób, siła przywierania wspornika w kierunku pionowym jest wzmocniona podczas wypełniania masą tworzywa sztucznego 19 wnęki 12. Na koniec, jest także przewidziane oparcie 2' w kształcie bloku z tworzywa sztucznego albo profilu z tworzywa sztucznego, które podtrzymuje powierzchnię dolną szyby, czyli elementu 1 będąc umieszczony, w sposób już wspomniany, na brzegu wewnętrznym ramy nośnej 3.

PL 204 387 B1

Przy tej koncepcji z częścią formy 6', profilowane obrzeże może, w sposób szczególnie korzystny, być umieszczone praktycznie bezpośrednio na krawędzi przejścia 21b pomiędzy powierzchnią zasadniczą górną 21a i powierzchnią boczną 21c szyby. Przy konwencjonalnych sposobach wytłaczania, trzeba uwzględnić lekkie cofnięcie w tym miejscu.

Naturalnie, jest również możliwe, przy innej odpowiedniej konfiguracji części formy, nakładać profilowane obrzeże mniej lub bardziej szeroko częściowo na powierzchni bocznej 21c górnej szyby sztywnej 21, a również na części wystającej powierzchni wewnętrznej (od strony materiału przylegającego) 22a sztywnej szyby wewnętrznej 22. Materiał profilowanego obrzeża jest więc ograniczony przez krawędź przejścia 22b pomiędzy powierzchnią zasadniczą wewnętrzną 22a szyby dolnej 22 i powierzchnią boczną 22c szyby dolnej 22.

Wszystkie etapy pośrednie pomiędzy „skrajnymi” pokazanymi na fig. 2 i 3 są możliwe, zwłaszcza dla szyb monolitycznych. Można na przykład także dociskać część formy do strony dolnej szyby sztywnej i jednocześnie przykrywać częściowo powierzchnię boczną, która nakłada się tu za pomocą modyfikowanej powierzchni oparcia części formy.

Inne warunki dodatkowe tej konfiguracji odpowiadają wykonaniu pokazanemu na fig. 1 i 2 tak, że nie ma potrzeby ponownego szczegółowego przedstawiania ich tutaj.

Jeżeli profilowane obrzeże powinno być prowadzone bez przerw wokół jednego albo kilku kątów szyby 1 przy tym modelu urządzenia, obszary kątów części formy 6' wymagają poniesienia pewnych dodatkowych kosztów. Należało by podzielić część formy 6' na kilka części indywidualnych, na przykład jedna dla każdej strony szyby, i umieszczać je przy sobie tylko w położeniu pracy, podczas gdy powinny być one odsunięte od siebie w położeniu spoczynkowym ze względu na ruch po przekątnej przy podnoszeniu. Należy więc podjąć środki dla nakładania tak ciągłego jak tylko możliwe tych części (na przykład elementów połączeń takich jak zazębienia, prowadnice, itd.). Każda część może więc być uruchamiana na przykład przez własny wspornik sterowany przez czynnik.

Uwzględniając, że ruch po przekątnej jest jednak pokazany tu w sposób przesadzony, część formy może także w praktyce, w tym wykonaniu, być wykonana jako jeden element. W obszarach kątów, można kształtować w sposób ciągły części elastyczne w kierunku wzdłużnym, które z jednej strony mogą być nałożone bez nieciągłości na szybę w jej kątach, z drugiej strony mogą być wystarczająco odkształcone podczas cofania do odsuniętego położenia spoczynkowego, aby nie utrudniać całkowitego rozdzielenia części formy i szyby. Można wzmocnić to „wyjmowanie z formy” na przykład łącząc tu także każdą część części formy z jednym elementem wspornika sterowanym przez czynnik, przy czym wiele wsporników ma sterowanie wymuszone, również w kierunku powrotnym (na przykład przez wytworzenie podciśnienia za pomocą pompy dwuciśnieniowej) i uzyskując przez to wzmocnienie ruchu rozdzielania.

Claims (21)

1. Sposób wytwarzania na elemencie profilowanego obrzeża z tworzywa sztucznego, zwłaszcza z materiału polimerowego, w którym co najmniej jeden odcinek częściowy obszaru brzegowego albo powierzchni bocznej powierzchni elementu styka się z powierzchnią formującą, w którym tworzywo sztuczne jest położone tak, że przylega na co najmniej części obwodu powierzchni elementu nie przykrytej przez powierzchnię formującą, a wymiary zewnętrzne profilowanego obrzeża są również określone przez powierzchnię formującą, znamienny tym, że powierzchnię formującą (7, 7') dociska się na obszarze brzegu albo powierzchni bocznej stałego elementu (1) za pomocą płaskiego wspornika (5, 5) mającego kształt zmieniający się pod wpływem ciśnienia czynnika, przy czym powierzchnia formująca (7, 7') może dostosować się do stałego elementu d, przechodząc z położenia spoczynkowego do położenia pracy, w którym jest nałożona na element (1) za pomocą płaskiego spornika (5, 5') sterowanego przez zmienne ciśnienie czynnika.

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że część formy (6, 6) elastyczną w kierunku wzdłużnym dociska się za pomocą wspornika (5, 5) do elementu (1), przy czym powierzchnię formującą (7, 7') dopasowuje się bez połączenia z powierzchnią elementu (1).

3. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że wspornikiem (5, 5) steruje się za pomocą ciśnienia czynnika zarówno dla nałożenia powierzchni formującej (7, 7') na element (1) jak i dla oddzielenia powierzchni formującej (7, 7') od elementu (1).

PL 204 387 B1

4. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że za pomocą powierzchni formującej (7, 71) kształtuje się i podtrzymuje się elastyczny brzeg wykończonego profilowanego obrzeża, biegnącego swobodnie od elementu (1).

5. Sposób według zastrz. 1 albo 4, znamienny tym, że powierzchnię formującą (7, 71) dociska się do brzegu elementu (1) za pomocą wspornika (5, 5), przy czym kształtuje się profilowane obrzeże na powierzchni stykającej się z tym brzegiem.

6. Sposób według zastrz. 1 albo 4, znamienny tym, że powierzchnię formującą (7, 71) dociska się do powierzchni elementu (1) za pomocą wspornika (5, 5), przy czym chroni się co najmniej część tej powierzchni przed materiałem tworzywa sztucznego profilowanego obrzeża.

7. Sposób według zastr. 1 albo 4, znamienny tym, że powierzchnię formującą (7, 71) dociska się za pomocą wspornika (5, 5) z jednej strony do elementu (1), a z drugiej strony do występu oporowego nieruchomego względem wspornika.

8. Sposób według zastrz. 1 albo 4, znamienny tym, że profilowane obrzeże wykonuje się przez wytłaczanie z tworzywa sztucznego (19) w styku z powierzchnią formującą (7, 71), przy czym zapobiega się przyleganiu materiału do powierzchni formującej (7, 71).

9. Sposób według zastrz. 1 albo 4, znamienny tym, że profilowane obrzeże wykonuje się przez wytłaczanie albo przez wtrysk z tworzywa sztucznego we wnęce (12), w której powierzchnia formująca (7, 71) tworzy co najmniej część ścianki, przy czym zapobiega się przyleganiu materiału do ścianek wnęki (12).

10. Sposób według zastrz. 1 albo 4, znamienny tym, że podczas kształtowania profilowanego obrzeża na elemencie (1) będącym szybą, zwłaszcza na szybie warstwowej, stosuje się środki zapobiegające przyleganiu tworzywa sztucznego (19), zwłaszcza materiału polimerowego, albo wykonanego profilowanego obrzeża, do powierzchni bocznej elementu (1) przykrytej przez ten materiał polimerowy albo przez to wykonane profilowane obrzeże.

11. Urządzenie dla wytwarzania na elemencie profilowanego obrzeża z tworzywa sztucznego, zwłaszcza z materiału polimerowego, zawierające elementy dla przymocowania elementu, co najmniej jedną powierzchnię formującą, która może stykać się z powierzchnią elementu w kierunku rozszerzania się profilowanego obrzeża formowanego na niej, oraz elementy dla nakładania tworzywa sztucznego na co najmniej część obwodu elementu, w którym wymiary zewnętrzne wykonywanego profilowanego obrzeża, przylegające do powierzchni elementu, są definiowane również przez powierzchnię formującą, znamienne tym, że powierzchnia formująca (7, 71) może dostosować się do stałego elementu (1), przechodząc z położenia spoczynkowego do położenia pracy, w którym jest nałożona na element (1) za pomocą płaskiego wspornika (5, 51) sterowanego przez zmienne ciśnienie czynnika, który rozciąga się co najmniej wzdłuż części obwodu elementu wyposażanego w profilowane obrzeże.

12. Urządzenie według zastrz. 11, znamienne tym, że powierzchnia formująca (7, 71) jest powierzchnią elastycznej części formy (6, 61) nakładanej bez połączenia na element (1) za pomocą wspornika (5, 51) w położeniu pracy.

13. Urządzenie według zastrz. 12, znamienne tym, że elastyczna część formy (6, 61) tworzy oddzielny element i jest połączona w sposób stały albo wymienny ze wspornikiem (5, 5) albo może być przesuwana przez niego w położenie pracy.

14. Urządzenie według zastrz. 12, znamienne tym, że część formy (6, 61) jest wykonana jako jeden element ze wspornikiem (5, 51).

15. Urządzenie według zastrz. 11, znamienne tym, że wspornik (5, 5) ma przekrój poprzeczny w kształcie przekroju poprzecznego elastycznej rury z przestrzenią wewnętrzną (13), która może znaleźć się pod ciśnieniem czynnika.

16. Urządzenie według zastrz. 11, znamienne tym, że wspornik (5, 51) jest wykonany w postaci membrany, która jest ruchomą ścianką komory, która może znaleźć się pod ciśnieniem czynnika.

17. Urządzenie według zastrz. 11 albo 15, albo 16, znamienne tym, że wspornik (5, 5) jest podtrzymywany przez ramę nośną (3), która ciągnie się co najmniej wzdłuż części obwodu szyby (1), która ma być wyposażona w profilowane obrzeże.

18. Urządzenie według zastrz. 17, znamienne tym, że rama nośna (3) zawiera oparcia dla podtrzymywania elementu (1) wyposażonego w profilowane obrzeże.

19. Urządzenie według zastrz. 11, znamienne tym, że zawiera przeciwformę (9) dla kształtowania wnęki (12), usytuowaną wzdłuż części obwodu elementu wyposażonego w profilowane obrzeże i której wewnętrzny kontur (10) określa łącząc się z powierzchnią formującą, profil przekroju poprzecznego profilowanego obrzeża.

PL 204 387 B1

20. Urządzenie według zastrz. 11 albo 12, znamienne tym, że powierzchnia formująca (7) jest przykładana do boku elementu (1) za pomocą wspornika (5, 5'), w taki sposób, że tworzy ona z tej strony przedłużenie powierzchni elementu przyległego, poza jego obwodem.

21. Urządzenie według zastrz. 11 albo 12, znamienne tym, że elastyczna część formy (6J podtrzymująca powierzchnię formującą (Τ') jest przykładana do powierzchni bocznej szyby (1) za pomocą wspornika (5, 5'), przy czym ta część formy (61) jest wyposażona w powierzchnię oparcia (7) dostosowaną do konturu tej powierzchni bocznej.