PL187035B1

PL187035B1 - Sposób wytwarzania związków azacykloheksapeptydowych oraz nowe związki azacykloheksapeptydowe

Info

Publication number: PL187035B1
Application number: PL97330400A
Authority: PL
Inventors: William Leonard; Kevin M. Belyk
Original assignee: Merck & Co Inc
Priority date: 1996-06-14
Filing date: 1997-06-10
Publication date: 2004-05-31
Also published as: AU3303997A; YU56098A; ES2208914T3; AR017997A3; ATE252112T1; AU712857B2; CA2256620A1; KR100341953B1; SK284043B6; CN1122672C; TW450975B; EP0912603A1; CZ411998A3; CA2256620C; DE69725580T2; CN1222161A; HU227427B1; RS49572B; WO1997047645A1; HRP970318B1

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania związków azacy0lohe0sapeptydowych oraz nowe związki azaąyklchtOsαpeptydowe, użyteczne jako półprodukty w tym sposobie.

Pierwotnie ujawniony w opisie patentu USA nr 5378804, opublikowanym 3 stycznia 1995, sposób wytwarzania tych związków azαcy0loheksapeptydowyąh wymagał przeprowadzenia pięciu etapów i nie dawał ani znaczącej sttrtostltOtywności ani wysokiej wydajności. Znane

187 035 sposoby redukcji pierwszorzędowych amidów, takie jak uwodornianie, redukcja wodorkami metali i redukcja elektrochemiczna, wymagają ostrych warunków, nieodpowiednich dla innych amidów i grup funcyjnych w związkach z serii pneumokandyny. Wadą tych sposobów redukcji jest brak chemoselektywności między różnie podstawionymi amidami. W jednoczesnym zgłoszeniu patentowym USA nr 08/386618 ujawniono ulepszony, trzyetapowy sposób, jednakże sposób ten ma maksymalną wydajność chemiczną w zakresie około 23-25%. Nowy sposób według wynalazku zapewnia wyższe wydajności i łatwiejszą syntezę analogów związków.

Wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania związków o wzorze I w procesie stereoselektywnym i dającym wysoką wydajność.

Przedmiotem wynalazku zgodnie z pierwszym wariantem jest sposób wytwarzania związków azacykloheksapeptydowych o wzorze I, w którym:

R¹ oznacza CH2CH2NH2;

R¹ oznacza C9-C21 alkil, C 9-C₂ialkenyl, Cp-Cicalkoksyfenyl, Ci-Cioalkoksynaftyl lub C1 -C10 alkoksyterfenyl;

Ri oznacza H, Ci-Cąalkil, Cj-Cąalkenyl, (CH2)2-40H lub (CH^-ąNR^R⁷:

R^I[I oznacza H, C_rC₄alkil, Ca-Cąalkenyl, (CH2)2-4OH lub (CHa^NR^ lub

Rⁿ i R¹¹¹ wzięte razem oznaczają (CH₂)₄, (CH₂)s, (CH₂hO(CH₂)2 lub (CH₂)₂NH(CH₂)2;

R^IV oznacza H lub Ci-C₄alkil,

R^v oznacza H lub Ci-C₄alkil, lub ich dopuszczalnych farmaceutycznie soli, zgodnie z którym:

a) poddaje się reakcji związek o wzorze II, w którym R ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I, z kwasem fenyloborowym, kwasem p-metoksyfenyloborowym lub kwasem metanoborowym, otrzymując związek o wzorze III, w którym Ri ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I, a R* oznacza odpowiednio fenyl, p-metoksyfenyl lub metyl;

b) następnie związek o wzorze III redukuje się do aminy i hydrolizuje, otrzymując związek o wzorze IV, w którym Ri ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I;

c) następnie związek o wzorze IV poddaje się reakcji z tiofenolem w odpowiednim rozpuszczalniku, otrzymując związek o wzorze V, w którym Rma znaczenie podane powyżej dla wzoru I; i

d) związek o wzorze V przekształca się stereoselektywnie w związek o wzorze I na drodze podstawienia grupy fenylotio za pomocą aminy HNRIR¹¹, gdzie Ri i Rⁿ mają znaczenia takie jak podano powyżej dla wzoru I.

Korzystnie redukcję w etapie b) prowadzi się za pomocą kompleksu borowodoru lub borku metalu. Jako borek metalu korzystnie stosuje się ZrCU/NaBH lub TiCl4/NaBH4, a jako kompleks borowodoru borowodór skompleksowany z sulfidem dimetylowym, sulfidem dibenzylowym, sulfidem difenylowym, THF lub i,4-oksatianem, albo BH2CI z sulfidem dimetylowym.

Korzystnie jako rozpuszczalnik w etapie c) stosuje się acetonitryl.

Korzystnie reakcję podstawienia grupy fenylotio aminą w etapie d) prowadzi się za pomocą etylenodiaminy, w nierozcieńczonej etylenodiaminie lub w etylenodiaminie rozpuszczonej w odpowiednim rozpuszczalniku w temperaturze od około I0°C do około 40°C. Korzystnie stosuje się rozpuszczalnik wybrany z wody, metanolu, etanolu, tetrahydrofuranu, izopropanolu, trifluoroetanolu, acetonitrylu lub dichlorometanu.

W korzystnej postaci powyższy sposób według wynalazku Aa drugim wariancie obejmuje etapy:

- reakcji związku o wzorze II, z kwasem fenyloborowym, z wytworzeniem związku o wzorze III, w którym R* oznacza fenyl, który następnie redukuje się do aminy i hydrolizuje z wytworzeniem związku o wzorze IV, który stereoselektywnie przekształca się w związek o wzorze I poprzez związek o wzorze V poprzez podstawienie grupy fenylotio.

Zgodnie z drugim, alternatywnym wariantem, przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania związków azacykloheksapeptydowych o wzorze I, w którym:

Ri oznacza CH2CH2NH2;

187 035

R¹ oznacza C9-C2ialkil, C 9-C₂ialkenyl, Ci-Cioalkoksyfenyl, Ci-Cioalkoksynaftyl lub C i -C i oalkoksyterfenyl;

Rⁿ oznacza H, C_rC₄alkil, Cj^alkenyl, (CH₂)₂-4OH lub (CH₂)₂.4NR^IVR^V;

R^,n oznacza H, Ci-C4alkil, Cj-C^lkenyl, (CH2)2-4OH lub (CH2)2-4NR^ivrV lub

Ri i Ri wzięte razem oznaczają (CH2)4, (CH2>s, (CH2)2O(CH₂)2 lub (CH2)2NH(CH2)2;

RV oznacza H lub Ci-C^alkil,

R^v oznacza H lub Ci-C4alkil, lub ich dopuszczalnych farmaceutycznie soli, znamienny tym, że:

a) poddaje się reakcji związek o wzorze II, w którym Ri ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I, z tiofenolem, otrzymując związek o wzorze VI, w którym Ri ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I;

b) następnie związek o wzorze VI poddaje się reakcji z kwasem fenyloborowym, kwasem p-metoksyfenyloborowym lub kwasem metanoborowym, otrzymując związek o wzorze Ilia, w którym Ri ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I, a R* oznacza odpowiednio fenyl, p-metoksyfenyl lub metyl;

c) następnie związek o wzorze IIIa redukuje się do aminy i hydrolizuje, otrzymując związek o wzorze V, w którym R ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I; i

d) następnie związek o wzorze V przekształca się stereoselektywnie w związek wzorze I na drodze podstawienia grupy fenylotio za pomocą aminy HNRrH. gdzie R i R mają znaczenia takie jak podano powyżej dla wzoru IKorzystnie redukcję w etapie b) prowadzi się za pomocą kompleksu borowodoru lub borku metalu.

Jako borek metalu korzystnie stosuje się ZrCl4/NaBH4 lub TiClyNaBHU a jako kompleks borowodoru borowodór skompleksowany z sulfidem dimetylowym, sulfidem dibenzylowym, sulfidem difenylowym, THF lub i ,4-oksatianem, albo BH₂Cl z sulfidem dimetylowym.

Korzystnie związek o wzorze II przekształca się w etapie c) w fenylosiarczek przez reakcję z tiofenolem w odpowiednim rozpuszczalniku.

Korzystnie jako rozpuszczalnik w etapie c) stosuje się acetonitryl.

Korzystnie reakcję podstawienia grupy fenylotio aminą w etapie d) prowadzi się za pomocą etylenodiaminy w nierozcieńczonej etylenodiaminie lub w etylenodiaminie rozpuszczonej w odpowiednim rozpuszczalniku w temperaturze od około I0°C do około 40°C. Korzystnie stosuje się rozpuszczalnik wybrany z wody, metanolu, etanolu, tetrahydrofuranu, izopropanolu, trifluoroetanolu, acetonitrylu lub dichlorometanu.

W korzystnej postaci powyższy sposób według wynalazku w drugim wariancie obejmuje etapy reakcji związku o wzorze II z tiofenolem, z wytworzeniem związku o wzorze VI, następnie reakcji związku o wzorze VI z kwasem fenyloborowym z wytworzeniem związku o wzorze Ilia, w którym R* oznacza który następnie redukuje się do aminy i hydrollzuje, otrzymując związek o wzorze V, który następnie stereoselektywnie przekształca się w związek o wzorze I przez podstawienie grupy fenylotio.

Korzystny związek wytwarzany w obu wariantach sposobu według wynalazku przedstawiono wzorem la.

Drugi korzystny związek wytwarzany w obu wariantach sposobu według wynalazku przedstawiono wzorem Ib.

Przedmiotem wynalazku są także nowe związki azacykloheksapeptydowe, użyteczne jako półprodukty w sposobach według wynalazku, przedstawione poniższymi wzorami III, VI, Ilia i V, w których R oznacza C9-C₂ialkil, Gi-Cjialkenyl, Ci-Cioalkoksyfenyl, CpCioalkoksynaftyl lub Ci-Cioalkoksyterfenyl; a R* oznacza fenyl, p-metoksyfenyl lub metyl.

Związki wytworzone sposobem według wynalazku okazały się skuteczne w leczeniu zakażeń grzybiczych, zwłaszcza spowodowanych przez Candida, Aspergillus, Histoplasma, Coccidioides i Blastomyces. Okazały się także skuteczne w leczeniu i zapobieganiu infekcjom spowodowanym przez Pneumocystiis carinii, które spotyka się często u pacjentów z obniżoną odpornością immunologiczną, takich jak chorzy na AIDS.

Wzory i nazwy chemiczne podane w opisie i zastrzeżeniach obejmują wszystkie izomery optyczne, stereoizomery oraz mieszaniny racemiczne, w których istnieją takie izomery.

Określenie alkil odnosi się do grup węglowodorowych o łańcuchu prostym, rozgałęzionym lub cyklicznym, na przykład metylowej, etylowej, n-propylowej, izo-propylowej, n-butylowej, pentylowej, heksylowej, heptylowej, cyklopentyl owej, cykloheksylowej, cykloheksylometylowej i podobnych.

Określenie cykloalkil odnosi się do grup alkilowych, zawierających od 3 do 15 atomów węgla, bez naprzemiennych albo sprzężonych wiązań podwójnych między atomami węgla.

Określenie alkenyl odnosi się do grup takich jak na przykład winyl, l-propen-2-yl, 1-buten-4-yl, 2-buten-4-yl, l-penten-5-yl i podobne.

Określenie alkoksyl odnosi się do grup oksoalkilowych o łańcuchu prostym lub rozgałęzionym, takich jak na przykład metoksyl, etoksyl, butoksyl, heptoksyl, dodecyloksyl i podobne.

Związki sposobem według wynalazku generalnie otrzymuje się w postaci mieszanin form stereoizomerycznych, w których jedna forma zwykłe przeważa. Dobranie warunków dla uzyskania przewagi jednego pożądanego stereoizomeru leży w zakresie normalnych umiejętności specjalisty. Związkami, mającymi korzystną formę stereoizomeryczną oznaczoną tu jako „normalna” są te związki, w których grupa w pozycji „C-5-om” znajduje się poniżej płaszczyzny. Oznaczenie „epi” stosuje się do związków, w których grupa „C-5-om” znajduje się powyżej płaszczyzny. Pozycja „C-5-orn” jest zdefiniowana jako węgiel 5 na składniku 4-hydroksyomitynowym.

Związki otrzymane sposobem według wynalazku mogą być podawane w postaci dopuszczalnych farmaceutycznie soli. Określenie „dopuszczalna farmaceutycznie sól” obejmuje wszelkie dopuszczalne sole. Przykładowymi solami z kwasami są sole z kwasem chlorowodorowym, azotowym, siarkowym, fosforowym, mrówkowym, octowym, trifluorooctowym, propionowym, maleinowym, bursztynowym, malonowym, metanosulfonowym i podobnymi, 'które można stosować jako postacie dawkowania do modyfikowania charakterystyki rozpuszczalności lub hydrolizy, lub mogą być stosowane w preparatach o przedłużonym uwalnianiu lub prolekowych. Zależnie od grup funkcyjnych obecnych w związkach wytwarzanych sposobem według wynalazku, dopuszczalne farmaceutycznie sole tych związków obejmują sole wytworzone z kationami takimi jak sodowy, potasowy, glinowy, wapniowy, litowy, magnezowy, cynkowy, oraz sole z zasadami, takimi jak amoniak, etylenodiamina, N-metyloglutamina, lizyna, arginina, omityna, cholina, N,N'-dibenzyloetylenodiamina, chloroprokaina, dietanoloamina, prokaina, N-benzylofenetyloamina, dietyloamina, piperazyna, tris(hydroksymetylo)aminometan i wodorotlenek tetrametyloamoniowy. Sole te mogą być wytwarzane za pomocą standartowych procedur, na przykład przez reakcję wolnego kwasu z odpowiednią zasadą organiczną lub nieorganiczną, albo alternatywnie przez reakcję wolnej zasady z odpowiednim kwasem organicznym lub nieorganicznym.

W przypadku gdy obecna jest grupa kwasowa (-COOH) lub alkoholowa, mogą być stosowane dopuszczalne farmaceutycznie estry, na przykład metylowy, etylowy, butylowy, octan, maleinian, piwaloiloksymetyl i podobne, a także estry znane ze stanu techniki dla modyfikowania cechy rozpuszczalności lub hydrolizy, do stosowania jako preparaty o przedłużonym uwalnianiu lub prolekowe.

Związek o wzorze II, w którym R¹ oznacza dimetylotridecyl, jest ujawniony w opisie patentu USA nr 5202309. Związek o wzorze II można otrzymać przez hodowlę szczepu Zalerion orboricolo. ATCC 20868 w pożywce wzbogaconej w mannitol jako podstawowe źródło węgla, jak opisano w opisie patentu USA nr 5021341.

Wynalazek zilustrowano na załączonych schematach reakcji, w których pokazano korzystne reagenty dla wyraźniejszego przedstawienia sposobu według wynalazku. W schematach reakcji R¹ oznacza dimetylotridecyl.

Zgodnie ze schematem I, etap l polega na wytworzeniu związku bis(fenyloboranowego) (związek o wzorze III) przez reakcję związku o wzorze II i suchego THF z kwasem fenyloborowym, kwasem p-metoksyfenyloborowym lub metanoborowym. Można zastosować 1-10 równoważników molowych kwasu, korzystnie 1 -3 równoważniki molowe.

Etap 2 polega na redukcji związku o wzorze III do aminy (związek o wzorze IV) za pomocą kompleksu borowodoru, takiego jak kompleks borowodoru z tetrahydrofuranem (THF), sulfidem dimetylowym, sulfidem dibenzylowym, sulfidem difenylowym, 1,4-oksatianem lub

187 035

BH₂C1 z sulfidem dimetylowym albo za pomocą borku metalu, takiego jak ZrCU/NaBEU lub TiCUNlBJKt w THF, lub w innym odpowiednim rozpuszczalniku. Redukcję można także prowadzić stosując kompleksy borowodoru z amoniakiem, dimetyloaminą, pirydyną lub piperazyną. Korzystne środki redukujące obejmują kompleksy borowodoru z tetrahydrofuranem (THF), sulfidem dimetylowym, sulfidem dibenzylowym, sulfidem difenylowym, 1,4-oksatianem, albo BH₂CI z sulfidem dimetylowym albo borek metalu, taki jak ZrCU/NaBEU lub TiCU/NaBCU w THF, łub w innym odpowiednim rozpuszczalniku. Wszelkie amidy nieprzekształcone w wyniku tej redukcji oddziela się, stosując chromatografię w układzie faz odwróconych. Po redukcji etap 2 obejmuje także usunięcie grupy boranowej poprzez obróbkę wodnym roztworem kwasu.

Etap 3 składa się z dwóch części. Najpierw przeprowadza się reakcję związku o wzorze 1V z tiofenolem w acetonitrylu i kwasie trifluorooctowym (TFA), w której powstaje związek pośredni zawierający grupę fenylosiarczkową. Dla uzyskania dobrej wydajności związku pośredniego można zastosować dowolny kwas o umiarkowanej mocy. Przykładami takich kwasów o umiarkowanej mocy są między innymi kwas trifluorooctowy, kwas fosforowy i kwas trichlorooctowy. Można zastosować inne sułfidy, takie jak 4-metoksytiofenol, 2-merkapto-l-metyloimidazol i 2-merkaptobenzoimidazol. Związek o wzorze 111 ekstrahuje się przez naniesienie rozcieńczonego roztworu poreakcyjnego na kolumnę C-18 do faz odwróconych, a następnie eluowanie metanolem.

Ilość użytego TFA jest kluczowa dla szybkości podstawienia, jak również dla szybkości następczego tworzenia niepożądanej grupy sulfidowej w homotyrozynowym fragmencie cyklicznego peptydu. Stwierdzono, że najwyższe wydajności i najlepsze czasy reakcji uzyskuje się stosując od około 5% do około 25% TFA w acetonitrylu. Korzystny zakres ilości TFA wynosi od około 7% do około 15%.

Dla wydajności produktu końcowego również kluczowe znaczenie ma ilość tiofenolu użytego w tym etapie. Najlepsze wydajności uzyskuje się stosując 3 do 5 równoważników tiofenolu.

Ustalono, że korzystne warunki dla reakcji tworzenia sulfidu to 5 równoważników tiofenolu w 10% TFA w acetonitrylu w temperaturze 0°C. W takich warunkach uzyskuje się po ekstrakcji fazy stałej wydajność 65-70%.

Druga część etapu 3 polega na podstawieniu grupy fenylotio. Fenylosiarczek poddaje się reakcji w nierozcieńczonej etylenodiaminie (1:3) w temperaturze pokojowej, otrzymując związek o wzorze la z wydajnością 95%. Reakcja może przebiegać w temperaturze od około 10°C do około 40°C przez około 0,5 do około 6 godzin. Korzystnie reakcję prowadzi się w temperaturze pokojowej przez około 1,5 godziny. Reakcję można także prowadzić, stosując etylenodiaminę rozpuszczoną w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak woda, metanol, etanol, izopropanol, tetrahydrofuran, trifluoroetanol, dichloroetan lub acetonitryl.

Zgodnie ze schematem 11 etap 1 polega na reakcji związku o wzorze 1 z tiofenolem w acetonitrylu i kwasie trifluorooctowym (TFA), w której powstaje związek pośredni zawierający grupę fenylosiarczkową. Dla uzyskania dobrej wydajności związku pośredniego można zastosować dowolny kwas o umiarkowanej mocy. Przykładami takich kwasów o umiarkowanej mocy są między innymi kwas trifluorooctowy, kwas fosforowy i kwas trichlorooctowy. Można zastosować inne siarczki, takie jak 4-metoksytiofenol, 2-merkapto-l-mety1oimidazol i 2-merkaptobenzoimidazol. Związek o wzorze V1 wytrąca się przez dodanie wody i wydziela przez filtrację.

1lość użytego TFA jest kluczowa dla szybkości podstawienia, jak również dla szybkości następczego tworzenia niepożądanej grupy siarczkowej w homotyrozynowym fragmencie cyklicznego peptydu. Stwierdzono, że najwyższe wydajności i najlepsze czasy reakcji uzyskuje się stosując od około 5% do około 25% TFA w acetonitrylu. Korzystny zakres ilości TFA wynosi od około 7% do około 15%.

187 035

Ustalono, że korzystne warunki dla reakcji tworzenia siarczku to 5 równoważników tiofenolu w 10% TFA w acetonitrylu w temperaturze 0°C. W takich warunkach uzyskuje się po ekstrakcji fazy stałej wydajność 65-70%.

Etap 2 polega na derywatyzacji związku pośredniego zawierającego grupę fenylosiarczkową przez reakcję z kwasem fenyloborowym, p-metoksyfenyloborowym lub metanoborowym w THF. Można stosować 1-10 równoważników molowych kwasu, korzystnie 1-3 równoważniki.

Etap 3 polega na redukcji związku Ilia do aminy (związek V) za pomocą kompleksu borowodoru, takiego jak kompleks borowodoru z tetrahydrofuranem, sulfidem dimetylowym, sulfidem dibenzylowym, sulfidem difenylowym, THF lub 1,4-oksatianem, lub BH₂C1 z sulfidem dimetylowym, lub za pomocą borku metalu, takiego jak ZrClł/NaBHł, albo TiClzt/NaBHj w THF lub innym odpowiednim rozpuszczalniku. Redukcję można także przeprowadzić stosując kompleksy borowodoru z amoniakiem, dimetyloaminą, pirydyną lub piperazyną. Korzystnymi środkami redukującymi są kompleksy boro wodom z tetrahydrofuranem (THF), sulfidem dimetylowym, sulfidem dibenzylowym, sulfidem difenylowym, 1,4-oksatianem lub kompleks BH₂C1 z sulfidem dimetylowym lub borek metalu, taki jak ZrCU/NaBĄ lub TiCl4/NaBH4 w THF lub innym odpowiednim rozpuszczalniku. Amid nieprzekształcony przez tę redukcję oddziela się stosując chromatografię w układzie faz odwróconych.

Etap 3 obejmuje także usunięcie grupy fenyloboranowej przez obróbkę wodnym roztworem kwasu.

Ostatni etap 4 polega na podstawieniu grupy fenylotio. Fenylosiarczek poddaje się reakcji w nierozcieńczonej etylenodiaminie (1:3) w temperaturze pokojowej, utrzymując związek la z wydajnością 95%. Reakcja może przebiegać w temperaturze od około 10°C do około 40°C przez około 0,5 do około 6 godzin. Korzystnie reakcję prowadzi się w temperaturze pokojowej przez około 1,5 godziny. Reakcję można także prowadzić, stosując etylenodiaminę rozpuszczoną w odpowiednim rozpuszczalniku, takim jak woda, metanol, etanol, izopropanol, tetrahydrofuran, trifluoroetanol, dichloroetan łub acetonitryl.

Związki ΙΠ, Ilia, V i VI są nowymi związkami pośrednimi, użytecznymi w sposobie według wynalazku.

Wynalazek opisano szczegółowo w poniższych przykładach, w których wszelkie udziały, stosunki i procenty są wagowe, jeśli nie wskazano inaczej. W przykładzie R¹ oznacza grupę dimetylotridecylową.

Przykład 1

a) Synteza związku o wzorze IV ze związku o wzorze II (poprzez związek o wzorze III).

Związek o wzorze II (60 g całość, 52,6 g na podstawie analizy HPLC, 49,4 mmoli) dodano do suchego THF (1480 ml). Do tej zawiesiny dodano PhB(OH)₂ (14,56 g, 119 mmoli). Zawiesinę przetrzymywano w temperaturze pokojowej, po czym ogrzewano do wrzenia. Podczas przetrzymywania w temperaturze pokojowej i wrzenia roztwór reakcyjny stał się całkowicie jednorodny. Skropliny z refluksu przepuszczono przez sita molekularne 3A w aparacie do ekstrakcji ciecz/ciało stałe do wysuszenia roztworu do zawartości wody poniżej 25% molowych w stosunku do związku o wzorze II. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono do temperatury pokojowej i rozcieńczono 490 ml THF. Otrzymany w powyższy sposób roztwór bis(fenyłoboranu) ochłodzono do około -7°C i dodano BH3-S(CH3)₂ (10M, 33,3 ml, 6,7 równ. mol.). Mieszaninę reakcyjną utrzymywano w temperaturze -12 do 0°C i starzono przez 6,5 h, po czym dodano powoli wodny roztwór HCl (2M, 140 ml, 280 mmoli). Wydajność obliczona na podstawie analizy HPLC: 61%.

Część wygaszonego roztworu rozcieńczono wodą do uzyskania roztworu THF/woda w stosunku objętościowym 1:5,7. Roztwór ten załadowano na kolumnę do chromatografii średniociśnieniowej w układzie faz odwróconych z adsorbentem C-18. Po załadowaniu związek o wzorze IV eluowano roztworami acetonitryl/woda w stosunku objętościowym najpierw 1:4, a następnie 1:3.

Frakcje bogate (> 80% powierzchni HPLC) połączono i rozcieńczono wodą do uzyskania roztworu acetonitryl/woda o stosunku objętościowym 1:7,3. Mieszaninę tę załadowano na tę samą kolumnę jak opisana powyżej i eluowano metanolem. Frakcje bogate (> 85% poi87 035 wierzchni HPLC) połączono i zatężono, odzyskując typowo po chromatografii i wyodrębnieniu 88-92% związku o wzorze IV.

b) Wytwarzanie fenylosiarczku (związek o wzorze V).

Związek o wzorze IV (5,80 g na podstawie analizy, 0,00533 moli) dodano do 0,23 i suchego acetonitrylu i ochłodzono do -5°C, po czyni dodano tiofenol (3,i0 g, 0,028 moli). W ciągu 20 minut, utrzymując temperaturę mieszaniny reakcyjnej poniżej 0°C, dodano TFA (36 g,

24,5 ml, 0,3i8 moli). Mieszaninę reakcyjną starzono w temperaturze -I0°C do 0°C aż do wykazania przez analizę HPLC < 3% powierzchni substancji wyjściowej (3,75 h). Po tym czasie dodano powoli (łh) zimną wodę (0,56 i), chłodząc jednocześnie mieszaninę reakcyjną dla utrzymania temperatury poniżej 5°C. Oznaczona analitycznie wydajność adduktu a- i fenylosiarczku jako soli trifluorooctanowej wynosiła 4,82 g (7i%).

Roztwór ten załadowano na taką samą kolumnę jak opisana w etapie a) i przemyto kolumnę wodą (0,57 i), po czym eluowano zaadsorbowane związki metanolem (0,50 i). Frakcje bogate zatężono w wyparce rotacyjnej pod statyczną wysoką próżnią. Otrzymano w ten sposób 7,20 g (czystość 57% wagowych, 5,i% wagowych wody) surowej soli trifluorooctanowej fenylosiarczku w postaci amorficznego, piankowego osadu. Wydajność fenylosiarczku skorygowana z uwzględnieniem etapu wyodrębnienia wyniosła 4,i0 g (6i%) w postaci mieszaniny 93:7 diastereoizomerów a- i β-aminalnych.

c) Konwersja fenylosiarczku do związku o wzorze la.

Surową sól trifluorometanosulfonianową fenylosiarczku (8,4 g surowy, czystość 57% wagowych, 0,00377 moli) dodano do etylenodiaminy (24 ml), mieszając w temperaturze pokojowej. Uzyskany roztwór mieszano przez i,5 h do zakończenia podstawienia, po czym dodano metanol (40 ml) i następnie kwas octowy (45 ml), utrzymując temperaturę poniżej 25°C za pomocą łaźni lodowej. Uzyskano gęstą zawiesinę. Dodano wodę (i60 ml) do rozpuszczenia zawiesiny i ekstrahowano warstwę wodną przez delikatne wytrząsanie z heksanem (75 ml). Warstwę heksanową ekstrahowano z powrotem do wody (40 ml), a połączone warstwy wodne przesączono przez filtr ze szkła spiekanego średniej porowatości, a następnie oczyszczono za pomocą preparatywnej HPLC, stosując kolumnę Ci8 o średnicy 50 mm i jako eluent układ 22% acetonitryl/78% kwas octowy zawierający 0,i5% wody. Bogate frakcje liofilizowano, otrzymując 4,2 g związku i-i o czystości 85% wagowych w postaci soli dioctanowej, z wydajnością wyodrębniania 78%.

d) Krystalizacja związku o wzorze la.

Osad (2,3 g) rozpuszczono w etanolu (25 ml) i następnie dodano wodę (2,7 ml). Roztwór przepuszczono przez lejek ze szkła spiekanego dla usunięcia obcych substancji. Do przesączu dodano kwas octowy (0,i4 ml), po czym dodano powoli (i,75 h) octan etylu (i4 ml). Roztwór zaszczepiono i zaszczepione złoże starzono przez i h. Dodano w ciągu 5 h pozostały octan etylu (32 ml) i starzono przez jeszcze i h. Krystaliczny osad zebrano na sączku ze szkła spiekanego i przemyto roztworem etanol/octan etylu/woda (odpowiednio 6 ml/9 ml/0,5 ml). Wilgotny placek filtracyjny wysuszono strumieniem azotu, otrzymując i,9i g (i,75 g na podstawie analizy, odzysk 88%), soli dioctanowej związku o wzorze I.

Przykład 2

a) Wytwarzanie fenylosiarczku (związek o wzorze VI).

Związek o wzorze II (2,48 kg na podstawie analizy, 2,33 momoli) dodano do 78 i suchego acetonitrylu i ochłodzono do -8°C, po czym dodano tiofenol (i,08 kg, 9,8 moli). W ciągu 30 minut (dla utrzymania temperatury mieszaniny reakcyjnej poniżej 0°C) dodano TFA (i2,8 kg, 8,65 i, ii2 moli). Mieszaninę reakcyjną starzono w temperaturze -i3°C do 0°C aż do wykazania przez analizę HPLC < 3% powierzchni substancji wyjściowej (5 h). Po tym czasie dodano powoli zimną wodę (35 i), chłodząc jednocześnie mieszaninę reakcyjną dla utrzymania temperatury poniżej 5°C. Produkt o wzorze VI wytrąca się podczas dodawania wody. Dodano dodatkową ilość wody do uzyskania mieszaniny acetonitryl/woda i:3 objętościowo. Osad odsączono i przemyto mieszaniną acetonitryl/woda i:3 objętościowo aż do uzyskania pH przesączu > 5. Osad wysuszono pod strumieniem azotu. Wydajność związku o wzorze VI w postaci soli trifluorooctanowej, oznaczona analitycznie, wynosiła 2,03 kg (76%).

b) Synteza związku o wzorze V ze związku o wzorze VI (poprzez związek o wzorze Ilia).

187 035

Związek o wzorze VI (922 g, 0,94 moli) dodano do suchego THF (44 1). Do tej zawiesiny dodano PhB(OH )2 (119 g, 0,98 moli). Zawiesinę przetrzymywano w temperaturze pokojowej przez 12 h, po czym ogrzewano do wrzenia. Skropliny z refluksu przepuszczono przez sita molekularne 3A w aparacie do ekstrakcji ciecz/ciało stałe do wysuszenia roztworu do zawartości wody poniżej 25% molowych w stosunku do związku o wzorze VI. Mieszaninę reakcyjną ochłodzono do temperatury pokojowej i dodano dodatkową ilość suchego THF do odtworzenia objętości początkowej mieszaniny. Dodano w ciągu 15 minut nierozcitńczcny BHs-S(CH3)2 (494 g, 6,51 moli) i mieszaninę reakcyjną utrzymywano w temperaturze -4°C do 0°C. Postęp reakcji mierzono za pomocą HPLC aż do pozostania < 30% substancji wyjściowej, co wskazuje na koniec reakcji (9 godzin).

Mieszaninę ochłodzono do -10°C i powoli wygaszono 2N HCl (2,98 1). Wydajność związku o wzorze V w postaci chlorowodorku oznaczona analitycznie wyniosła 573 g (61%).

Wygaszony roztwór rozcieńczono wodą do uzyskania roztworu THF/woda w stosunku objętościowym 1:3,76. Roztwór ten załadowano na kolumnę do chromatografii średniociśnieniowej w układzie faz odwróconych z adsorbentem C-18 (16,8 kg). Po załadowaniu kolumnę eluowano roztworami acetonitryl/woda w stosunku objętościowym najpierw 1:2,64, a następnie 1:2,45. Frakcje bogate (> 80% powierzchni HPLC) połączono, otrzymując związek o wzorze V z wydajnością 90%.

Połączone frakcje bogate rozcieńczono wodą do uzyskania roztworu acetonitryl/woda w stosunku objętościowym 1:2. Mieszaninę tę połączono z rozcieńczonymi frakcjami bogatymi z partii o podobnej redukcji wielkości i załadowano na tę samą kolumnę jak opisana powyżej. Pożądany związek o wzorze V eluowano metanolem. Frakcje bogate (> 85% powierzchni) połączono i zatężono na wyparce rotacyjnej, uzyskując 98% odzysk związku o wzorze V.

Związek o wzorze V przekształcono w związek o wzorze 1a tak jak opisano powyżej w przykładach 1c i 1d.

187 035

WYKAZ SEKWENCJI (1) INFORMACJA OGOLNA (i) ZGŁASZAJĄCY:

Leonard, Wlliiimi Belyk, Kevin M.

(ii) TYTUŁ WYNALAZKU: Sposób wytwarzania azacykloheksapeptydów (iii) ILOŚĆ SEKWENCJI: 1 (iv) ADRES DLA KORESPONDENCJI:

(A) ADRESAT:

(B) ULICA:

(C) MIASTO :

(D) STAN:

(E) KRAJ:

(F) ZIP:

Eliiott Kossen

P.O, Box 2000, 126 E , Lincoln Ave.

Rahway NJ

Stany Zjednoczone Amey/ki 07065 (v) FORMADO ODCZYTU KOMPUTEROWEGO:

(A) TYP NOŚNIKA: E^y^j^liksd^a (B) KOMPUTER: Kompatybitay z IBM PC (C) SYSTEM OPERACYJNY: PC-DOSM1S-DOS (D) OPROGRAMOWANIE: Patent! Release #1.0 , wersja #1.30 (vi) DANE O NINIEJSZYM ZGŁOSZENIU:

(A) NUMER ZGŁOSZENIA:

(B) DATA ZGŁOSZENIA:

(C) KLASYFIKACJA:

(viii) INFORMACJA O RZECZNIKU/AGENCIE:

(A) NAZWISKO: Korsen, Elliott (B) NUMER REJESTRACYJNY: 32,785 (C) NUMER REFERENCYJNY/NUMER SPRAWY: 19726 (ix) INFORMACJE TELEKOMUNIKACYJNE:

(A) TELEFON: 908-944-5993 (B) TELEFAX: 908-544-7200 (2) INFORMACJA O SEKWENCJI Sekw. Nr Id. 1 (i) CHARAKTERYSTYKA SEKWENCJI:

(A) DŁUGOŚĆ: 6 mnńnokwasów (B) TYP: mninokwankwa (C) ILOŚĆ NIĆL nieznana (D) TOPOLOGIA: kolisaa (ii) TYP CZĄSTECZKI: peptyd (xi) OPIS SEKWENCJI: Sekw. Nr Id. 1

Xaa Thr Xaa Xaa Xaa Xaa

5

I87 035

WZÓR I

Sekw. Nr Id. i

WZÓR II

Sekw. Nr Id. i

I87 035

HO Sekw. Nx Id. 1

HO WZÓR Ib

Sekw. Nr Id. 1

187 035

R*

WZÓR III

Sekw. Nr Id. 1

WZÓR Ula Sekw. Nr Id. 1

HO

WZÓR IV

Sekw. Nr Id. 1

187 035

Sekw. Ni Id. 1

WZÓR VI

Sekw Nr 1d 1

I87 035

R*

Etap 2 (1) ΒΗ,-SMe, luŁ>

BH₃-THF_ (2) HaO*

I87 035

187 035

SCHEMAT 2/a

HO

187 035

Etap 4 etylenodiamina

HO

187 035

SCHEMAT 2/c

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Sposób wytwarzania związków azacykloheksapeptydowych o wzorze I, w którym:

R¹ oznacza CH2CH2NH2;

R¹ oznacza C 9-C 21 alkil, C9-C21alkenyl, CpCioalkoksyfenyl, C1-C10alkoksynaftyl lub

Ci -Cioalkoksyterfenyl;

r oznacza H, Cj-Cąalkil, C₃-C4aikenyi, (CH2>2-4OH lub (CH2)2-4NR^IVR^V:

Rⁱⁿ oznacza H, Ci^alkil, Cj^alkenyl, (CHih-łOH lub (CiTh-iNR^R; lub

Rⁿ i R^m wzięte razem oznaczają (CH₂)4, (CHk, (CH2)2<D(CH2)2 lub (CHWHk

Riv oznacza H lub Ci-C4alkil,

R^v oznacza H lub C1-C4alk.il, lub ich dopuszczalnych farmaceutycznie soli, znamienny tym, że:

(a) poddaje się reakcji związek o wzorze II, w którym Ri ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I, z kwasem fenyloborowym, kwasem p-metoksyfenyloborowym lub kwasem metanoborowym, otrzymując związek o wzorze III, w którym Ri ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I, a R* oznacza fenyl, p-metoksyfenyl lub metyl;

(b) następnie związek o wzorze III redukuje się do aminy i hydrolizuje, otrzymując związek o wzorze IV, w którym Ri ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I;

(c) następnie związek o wzorze IV poddaje się reakcji z tiofenolem w odpowiednim rozpuszczalniku, otrzymując związek o wzorze V, w którym Ri ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I;

d) związek o wzorze V przekształca się stereoselektywnie w związek o wzorze I na drodze podstawienia grupy fenylotio za pomocą aminy HNR'R^h, gdzie Ri i Rⁿ mają znaczenia takie jak podano powyżej dla wzoru I.
2. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że redukcję w etapie

b) prowadzi się τΆ pomocą kompleksu borowodotri lub borku metalu.
3. Sposób według zastrz. 2, znamienny tym, że jako borek metalu stosuje się ZrCl4/NaBH4 lub TiCl4/NaBH4 a jako kompleks borowodoru borowodór skompleksowany z sulfidem dimetylowym, sulfidem dibenzylowym, sulfidem difenylowym, THF lub i,4-oksatianem, lub BH₂C1 z sulfidem dimetylowym.
4. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że jako rozpuszczalnik w etapie c) stosuje się acetonitryl.
5. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że reakcję podstawienia grupy fenylotio prowadzi się za pomocą etylenodiaminy, w nierozcieńczonej etylenodiaminie lub w etylenodiaminie rozpuszczonej w odpowiednim rozpuszczalniku w temperaturze od około I0°C do około 40°C.
6. Sposób według zastrz. 5, znamienny tym, że stosuje się rozpuszczalnik wybrany z wody, metanolu, etanolu, tetrahydrofuranu, izopropanolu, trifluoroetanolu, acetonitrylu lub dichlorometanu.
7. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że wytwarza się związek o wzorze la.
8. Sposób według zastrz. i, znamienny tym, że wytwarza się związek o wzorze Ib.
9. Sposób wytwarzania związków azacykloheksapeptydowych o wzorze I, w którym:

Ri oznacza CH2CH2NH2;

Ri oznacza C9-C₂1alkil, C9-C2ialkenyl, Ci-Cioalkoksyfenyl, Ci-Cioalkoksynaftyl lub C1 -Cioalkoksyterfenyl;

Ri oznacza H, C,-C4alkil, Cj^alkenyl, (CH2)2-40H lub (CH2)2-4NRI^vrV

R¹ oznacza H, C^alkil, Cj^alkenyl, (CH₂)2-4OH lub (CH2)2-4NR^1VR ; lub

R¹¹ i R¹¹¹ wzięte razem oznaczają (CH2)4, (CH₂)5, (Ch₂)2O(CH₂)2 lub (CH₂)2NH(CH₂)2;

RIV oznacza H lub C i -C4alkil,

187 035

R^v oznacza H lub C(-C ąalkil, lub ich dopuszczalnych farmaceutycznie soli, znamienny tym, że:

a) poddaje się reakcji związek o wzorze II, w którym R¹ ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I, z tiofenolem, otrzymując związek o wzorze VI, w którym R¹ ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I;

b) następnie związek o wzorze VI poddaje się reakcji z kwasem fenyloborowym, kwasem p-metoksyfenyloborowym lub kwasem metanoborowym, otrzymując związek o wzorze IIIa, w którym R¹ ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I, a R* oznacza fenyl, p-metoksyfenyl lub metyl;

c) następnie związek o wzorze IIIa redukuje się do aminy i hydrolizuje, otrzymując związek o wzorze V, w którym R¹ ma znaczenie podane powyżej dla wzoru I;

d) następnie związek o wzorze V przekształca się stereoselektywnie w związek o wzorze I na drodze podstawienia grupy fenylotio za pomocą aminy HNRr’R^u, gdzie R¹ i R¹ mają znaczenia takie jak podano powyżej dla wzoru I za pomocą aminy HNR^!R , gdzie R¹ i R mają znaczenia takie jak podano powyżej dla wzoru I.
10. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że redukcję w etapie b) prowadzi się zz pomocą kompleksu borowodoru 1 ub borku mettlu.
11. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że jako borek metalu stosuje się ZrCL/NaBHą lub TiCU/NaBH^, a jako kompleks borowodoru bcrowcdór s^mpleksowmy z sulfidem dimetylowym, sulfidem dibenzylowym, sulfldem difenylowym, THF lub 1,4-oksatianem, lub BHjCl z sulfidem dimetylowym.
12. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że związek o wzorze II przekształca się w fenylosiarczek przez reakcję z ticftnclem w odpowiednim rozpuszczalniku.
13. Sposób według zastrz. 12, znamienny tym, że jako rozpuszczalnik w etapie c) stosuje się acetonitryl.
14. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że reakcję podstawienia grupy fenylotfo prowadzi się za pomocą etylenodiaminy w nierozcieńczonej etylenodiaminie lub w etylenodiaminie rozpuszczonej w odpowiednim rozpuszczalniku w temperaturze od około 10°C do około 40°C.
15. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że stosuje się rozpuszczalnik wybrany z wody, metanolu, etanolu, tetrahydrcfUoanu, izopropanolu, triflucroetanclu, acetonitrylu lub dichlorometanu.
16. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że wytwarza się związek o wzorze Ib.
17. Związek o wzorze III, w którym:

R¹ oznacza C9-C21 alkil, C9-C21 alkenyl, Cι-CloaeOoksyftnyl, C1-C1oalkoksynaftyl lub Cl-CloalOcksyterfenyl; R* oznacza fenyl, p-metoksyfenyl lub metyl.
18. Związek o wzorze VI, w którym:

R1 oznacza C9-C21 alkil, C9-C2ialkenyl, Ci-Cnalkoksyfenyl, Cl-C^loalkcksynaftyl lub C1 -CloalkoOsyttrfenyl;
19. Związek o wzorze IIIa, w którym:

R1 oznacza C9-C2ialkil, C₉-C₂ialkenyl, C1-Cioalkoksynaftyl lub

Cl-CloalOoOsyterfenyl; a R* oznacza fenyl, p-metoksyfenyl lub metyl.
20. Związek o wzorze V, w którym:

R1 oznacza C9-C21 alkil, C9-C2ialkenyl, Cl-CloalkoOsyftnyl, C1-C1oalkoksynaftyl lub C1 -C loalkoksyterfenyl;