Przedmiotem wynalazku jest oddzielacz wyza¬ rzeniowy, a zwlaszcza nowy zestaw skladników srodka oddzielajacego, stosowanego podczas wyza¬ rzania tasm stali krzemowej orientowanej, który wywiera korzystny wplyw na obróbke wyzarza¬ niem, zmniejszajac ogólne koszty wytwarzania, oraz polepsza wlasnosci magnetyczne i elektryczne wyzarzonej tasmy.Dobrze znanym jest fakt, ze bardzo istotna ope¬ racja w procesie wytwarzania tasmy ze stali krze¬ mowej orientowanej, stosowanej jako material ma¬ gnetyczny, jest ostateczna obróbka wyzarzaniem.Obróbka wyzarzaniem nie tylko decyduje o selek¬ tywnym wzroscie ziaren, których orientacja jest uzalezniona od plaszczyzny i kierunku walcowania lecz równiez eliminuje równoczesnie pewne za¬ nieczyszczenia, na przyklad siarczki, z tasmy, któ¬ re choc potrzebne w samym procesie wytwarza¬ nia pozadanej orientacji ziaren, pogarszalyby wlas¬ nosci magnetyczne gotowej tasmy.Obróbke wyzarzaniem przeprowadza sie zwykle w piecach dzwonowych, przy czym do jej ukon¬ czenia uplywa zwykle dosc duzo czasu, poniewaz okres czasu przetrzymywania w temperaturze wy¬ grzewania wynosi przewaznie mniej niz dwadzies¬ cia godzin, chociaz wedlug niektórych patentów okres czasu wyzarzania jest znacznie krótszy.W celu wyzarzania tasme laduje sie do pieca zwi¬ nieta w kregi, lub w niektórych przypadkach wy¬ zarzania poddaje sie stosy arkuszy blach ulozo¬ nych jeden na drugim. Usytuowanie to jest po" czesci przyczyna tego, ze wyzarzanie trwa tak dlugo, poniewaz utrudnia swobodny przeplyw ga¬ zów redukcyjnych, które eliminuja siarczki pomie- 5 dzy poszczególnymi warstwami kregów zwinietej tasmy lub stosów arkuszy. Poza tym poszczególne warstwy kregów lub stosów maja sklonnosc do przywierania do siebie podczas wyzarzania.Oddzielacze wyzarzeniowe, jakie pierwotnie io wprowadzono w celu usuniecia tych niedogodnosci, mialy postac proszków trudnotopliwych i byly roz¬ sypywane na powierzchni tasmy stalowej przed zwinieciem jej w kregi lub ulozeniem w stossy.Wraz z uplywem czasu przekonywano sie, ze pro- 15 szki te moga spelniac dodatkowe funkcje oprócz fizycznego utrzymywania warstw kregów w pew¬ nej odleglosci, a mianowicie, po pierwsze moga reagowac z siarka, ulatwiajac usuwanie tego sklad¬ nika, a po drugie uczestniczyc w tworzeniu przy- 20 czepnej, szklistej powloki izolujacej tasme zarówno elektrycznie jak i chemicznie.Wychodzac z pierwotnych proszków jedno skla- . dnikowych zostalo opracowanych wiele mieszanek oddzielajacych, jak na przyklad oddzielacze tlen- 25 kowe, wapniowe lub magnezowe, omówione w opi¬ sie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 2 492 682.Znane sa tez proszki, w których poza glównym skladnikiem, jakim jest tlenek magnezu, wystepuja 30 takie zwiazki, jak Ti02, V205, Mn02, B203 itp. 114 5173 114 517 4 Z opisów patentowych Wielkiej Brytanii nr 1108949, 1095903, 1183092 oraz z opisu patentowego Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 36 76 227 znane sa srodki oddzielajace, zawierajace krzemiany ja¬ ko skladniki glówne.Znane sa równiez oddzielacze wyzarzeniowe, któ¬ re zapobiegaja przywieraniu poszczególnych zwo¬ jów tasmy do siebie podczas wyzarzania w pie¬ cach dzwonowych, ulatwiaja przeplyw gazów re¬ dukcyjnych pomiedzy warstwami kregu, reaguja z siarka odpedzana z tasmy stalowej, tworza po¬ wloke ochronna na tasmie, tworza powloke izolu¬ jaca elektrycznie tasme, tworza powloke wprowa¬ dzajaca pewne naprezenia do tasmy, oraz zaopa¬ truja, tasmy w Odpowiednie podloze do kolejnej powloki izolujacej elektrycznie.Wiele wysilków wlozono w róznych krajach w ulepszenie zlozonego, kosztownego i niezwykle dlu¬ gotrwalego procesu wytwarzania tasmy z oriento¬ wanej stali krzemowej, jak równiez wlasnosci fer¬ romagnetycznych wyrobu koncowego, co widac z wielu patentów i technicznych publikacji w ostatnich latach. Z zamiarem wniesienia pozyty¬ wnego wkladu w dzielo postepu wiedzy technicz¬ nej firmy CSM i TERWI wspólnie rozpoczely pra¬ ce badawcze nad projektem zmniejszenia kosztów procesu produkcyjnego i ulepszenia wlasnosci elek¬ trycznych i magnetycznych gotowej tasmy, który to projekt doprowadzil do wynalazku opisanego w tym zgloszeniu.W trakcie przeprowadzania badan stwierdzono, * ze mozna uzyskac znaczna poprawe jakosci wyro¬ bu, wskazników ekonomicznych, w tym skrócenie czasu produkcji, jesli doda sie do tlenku magne¬ zowego, jako glównego skladnika srodka oddziela¬ jacego zwiazku wybranego z grupy tlenków lan- tanowców lub z grupy krzemianów metali.Dalsze badania wykazaly, £e w ten sposób moz¬ na otrzymac bardzo dobre wyniki, z daleko ida¬ cymi konsekwencjami, z których niektóre byly zupelnie zaskakujace i niemozliwe do przewidze¬ nia w swietle obecnego stanu wiedzy^w tej dzie¬ dzinie. Na poprawe te sklada sie zauwazalny, po¬ zytywny wplyw na chropowatosc powierzchni tas¬ my. I rzeczywiscie poczatkowo .dostrzegane nie¬ wielkie nieciaglosci pod naskórkiem tasmy, co do których sadzono, ze byly wtraceniami. Dokladniej¬ sza analiza wykazala, ze byly to male wzery wy¬ pelnione warstewka szkla. A wiec warstewka szkla zmienia chropowatosc powierzchni. Na poprawe te wplyw ma wzrost szybkosci przebiegu odazoto- wania i odsiarczania, to znaczy przyspieszenia wol¬ nych zabiegów obróbki, stosowanych w celu po¬ zbawienia tasmy zanieczyszczen, zabiegów, które zwykle decydowaly o czasie wyzarzania.Na poprawe te wreszcie sklada sie znaczny wzrost rezystywnosci powierzchniowej powloki oraz wzrost przyczepnosci powloki do tasmy. Z po¬ prawy tej wynikaja korzysci praktyczne. Nalezy do nich absolutna pewnosc, ze w kazdym przy¬ padku tasma stalowa zyska na efekcie rozciagania jej przez powloke, wynikajacym z róznych war¬ tosci wspólczynnika rozszerzalnosci cieplnej tasmy i powloki.Przekonano sie przy tym, ze dla danego typu tasmy takie zmniejszenie chropowatosci powierzch¬ ni tasmy prowadzi do wzrostu podatnosci na roz¬ ciaganie. Powstale stad naprezenie w tasmie bar¬ dzo korzystnie wplywa z kolei na wartosc od- 5 ksztalcenia przy magnetyzowaniu. Nalezy do nich takze zasadnicze skrócenie czasu trwania ostatecz¬ nego wyzarzania, a ponadto mozliwosc zrezygno¬ wania w niektórych przypadkach z dodatkowej powloki, dotychczas uznawanej za konieczna, dzie¬ ki zastosowaniu powloki na szkle natezajacej i izo¬ lujacej .tasme i wreszcie zmniejszenie trudnosci wystepujacych podczas mechanicznej obróbki tas¬ my.Wedlug wynalazku oddzielacz wyzarzeniowy do tasm z orientowanej stali krzemowej, -którego tle¬ nek magnezu stanowi skladnik podstawowy, cha¬ rakteryzuje sie tym, ze zawiera co najmniej jeden zwiazek wybrany z grupy, w sklad której wcho¬ dza tlenki metali ziem rzadkich, zwiazki metali ziem rzadkich, które wydzielaja tlenki w trakcie rozkladu termicznego, oraz krzemiany. Korzystnie, zawartosc lantanowców w powloce wynosi od 5 do 30% calkowitej masy powloki. Tlenki metali ziem rzadkich maja postac czastek okreslonych sitem, w którym przypada mniej niz 127,5 oczek na dlugosci 1 om, przy czym 35 do 55% stanowi frakcja czastek okreslanych sitem w którym przy¬ pada 197,7 oczek na dlugosci 1 cm, 'a ich zawar¬ tosc w skladzie powloki wynosi od 0,8 do 7% cal¬ kowitej masy powloki.Zawartosc krzemianpw w powloce moze wyno¬ sic od 5 do 45% calkowitej masy powloki.Przedmiot wynalazku jest opisany ponizej na podstawie przykladów jego stosowania oraz zala¬ czonego rysunku, na którym fig. la przedstawia mikrografie naskórkowej warstwy tasmy pokrytej oddzielaczem wyzarzeniowym, zawierajacym tylko MgO, w powiekszeniu 1000x, fig. Ib mikrografie naskórkowej warstwy tasmy pokrytej oddziela¬ czem wyzarzeniowym wedlug stanu techniki, w powiekszaniu 1000x, fig, lc mikrografie naskór¬ kowej warstwy tasmy pokrytej oddzielaczem wy¬ zarzeniowym wedlug wynalazku, w powiekszeniu 1000x, fig. 2 krzywe odksztalcenie przy magne¬ tyzowaniu otrzymane dla tasm stalowych, przed¬ stawionych na fig. Ib i lc, fig. 3a i 3b petle histe- rezy otrzymane dla tasm stalowych, przedstawio¬ nych na fig. lc i Ib, uzyskane przy indukcji ma¬ gnetycznej, wynoszacej 1,5 T, fig. 4 wplyw napre¬ zenia na straty w,. ferromagnetyku w przypadku gdy indukcja magnetyczna wynosila 1,5 T, a. gru¬ bosc tasmy wynosila 0,34 mm, fig. 5 wykres prze¬ biegu odsiarczania, fig. 6 wykres przebiegu odazo- towywania.~ W pierwszym przykladzie wykonania wynalazku ilosci dodatków do tlenku magnezu powinny, byc takie, aby otrzymac mase zawierajaca lantanowce, w postaci tlenków, w ilosci od 5 do 30% calkowi¬ tej masy oddzielacza i zawartosc krzemianów aby wynosila od 5 do 45% calkowitej masy oddzielacza.Ilosc oddzielacza wyzarzeniowego nalozonego na tasme powinna korzystnie wynosic 6 do 10 g/m2.Ostateczna grubosc powloki powinna wynosic w przyblizeniu 1 do 3 ^m. 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60114 517 6 W celu dokonania ilosciowej oceny poprawy ja¬ kosci uzyskanej na skutek zastosowania oddziela¬ cza wyzarzeiiiowego wedlug wynalazku z kregu tasmy wykonanej ze stali krzemowej orientowanej zawierajacej 2,93% Si zostaly przygotowane po¬ dluzne, równolegle paski tasmy bezposrednio po przemyslowym walcowaniu jej na zimno. Ten szczególny sposób zostal zastosowany dlatego, po¬ niewaz dawal najlepsza gwarancje jednorodnosci badanej tasmy, piec waskich tasm stalowych o dlu¬ gosci 400 m, otrzymanych w ten sposób, zostalo powleczonych nastepujacymi srodkami oddziela¬ jacymi: O — MgO wzorzec odniesienia A — MgO + Mn02 przy czym MgO/Mn02 = 95/5 próbka porównawcza B — MgO + Mn02 + B203 przy czym zawartosc B wynosila 0,1% próbka porównawcza C — MgO + tlenki lantanowców w ilosci 10% wa¬ gowych D — MgO + tlenki lantanowców w ilosci 10% wa¬ gowych + krzemian sodowy w ilosci 10% wagowych.Figura la przedstawia próbke w postaci tasmy stalowej, pokrytej oddzielaczem wyzarzeniowym o postaci wylacznie tlenku magnezowego, wykorzy¬ stanego jako znany wzorzec odniesienia.Na figurze Ib i lc sa przedstawione próbki w postaci tasm stalowych pokrytych odpowiednio srodkami oddzielajacymi A i C.Róznice pomiedzy równymi próbkami badanymi sa natychmiast dostrzegalne na mikrografiach. Po przebadaniu duzej liczby próbek pobranych loso¬ wo z pieciu tasm odmiennie powleczonych, zau¬ wazony zostal interesujacy i wazny fakt, a mia¬ nowicie, ze chropowatosc powierzchni tasmy zao¬ patrzonej w powloke ze srodka oddzielajacego 0 byla jednakowa na calej dlugosci tasmy i zasadni¬ czo zgodna z przedstawiona na fig. la, natomiast chropowatosc powierzchni tasmy zaopatrzonej w powloke ze srodka oddzielajacego A a takze B zmieniala sie w pewnym zakresie, zarówno iloscio¬ wo jak i co do rozmieszczenia, to znaczy próbki pobrane losowo .wzdluz dlugosci tasmy byly raz gladsze, raz bardziej chropowate od próbki przed¬ stawionej na fig. Ib.Wreszcie, tasmy zaopatrzone w powloki, kazda oddzielnie, ze srodka oddzielajacego C i D daly we wszystkich przypadkach próbki prawie zupel¬ nie wolne od jam powierzchniowych.Przeglad krzywych odksztalcen przy magnety- zowaniu przedstawionych na fig. 2, oraz petli hi- sterezy, przedstawionych na fig. 3a i 3b, wyzna¬ czonych dla próbek wedlug fig. Ib i lc, ukazuje wplyw chropowatosci powierzchni na koncowe wlasnosci magnetyczne tasmy stalowej.Na figurze 2, krzywe a—a* i b—b' dotycza od¬ powiednio tasm powleczonych srodkami oddziela¬ jacymi A i C.Jak to wynika z krzywych b—b', stosunkowo male wartosci odksztalcen przy magnetyzowaniu otrzymano stosujac srodek oddzielajacy wedlug wynalazku.Ponadto, wartosc odksztalcen przy magnetyzo¬ waniu podlega tylko niewielkim zmianom, kiedy namagnesowanie wzrasta od zera do wartosci ma¬ ksymalnej podczas cyklu. Mozna równiez zauwa- 5 zyc, ze krzywe odksztalcen przy magnetyzowaniu utrzymuja sie na niskich poziomach nawet wtedy, kiedy namagnesowanie osiaga wartosci bliskie teo¬ retycznej wartosci szczytowej, dopuszczalnej dla danego typu tasmy stalowej.Dzieki temu poziom szumów w transformatorze i innych rdzeniach magnetycznych jest bardzo ni¬ ski.Na- odwrót, krzywe odksztalcen przy magnety¬ zowaniu otrzymane dla tasm powleczonych srod¬ kami oddzielajacymi obecnie znajdujacymi sie w uzyciu, sa bardzo podobne do tych, jakie na fig. 2 zostaly oznaczone literami a—a'.W tym przypadku zmiany, wymiarów tasmy po¬ wstale wskutek odksztalcen przy magnetyzowaniu mialy nie tylko wieksza wartosc lecz równiez bar¬ dziej stromy przebieg.Porównanie dwóch zestawów krzywych pozwala stwierdzic, ze jesli magnesowanie wzrasta od 1,2 do 1,9 T, to zmienna odksztalcen przy magnety¬ zowaniu wzrasta od —0,4 X lp-6 do o wiele wiek¬ szego od 1 X 10-6, wedlug krzywej a, i od okolo —1 X 10-6 do okolo +3 X 10-6, wedlug krzywej a?, dla przypadku stosowania obecnie uzywanych srodków oddzielajacych, natomiast w przypadku stosowania oddzielaczy wyzarzeniowych wedlug wynalazku wystepuja tylko niewielkie zmiany od¬ ksztalcen przy magnetyzowaniu Wokól wartosci. —0,2 X10-6, wedlug krzywej b, lub od okolo —0,5 X 10-6 do okolo —0,8 X 1, wedlug krzy¬ wej b'.Jeszcze bardziej przekonywujacy przyklad wply¬ wu chropowatosci powierzchni na koncowe wlas¬ nosci magnetyczne tasmy stalowej jest podany na wykresach przedstawionych na fig. 3a, 3b i 4.Na figurze 3a i 3b petle histerezy otrzymane dla tasm stalowych powleczonych srodkiem od¬ dzielajacym wedlug wynalazku wedlug fig. 3a, oraz . srodkiem oddzielajacym A, wedlug fig. 3b, zostaly porównane z petla histerezy, otrzymana dla riiepowleczonej tasmy stalowej, wedlug krzy¬ wych R i N,R na fig. 3a i 3b. Na fig. 4 jest przed¬ stawiony wplyw naprezenia na straty w rdzeniu ferromagnetycznym o postaci tasmy typu przed¬ stawionego na fig. Ib, i to zarówno dla stanu po walcowaniu, jaki przedstawia krzywa a, jak i po usunieciu warstwy powierzchniowej za pomoca trawienia, wedlug krzywej b. Rzuca sie w oczy, ze naprezenie nie ma wplywu na te straty, jesli tasma stalowa jest chropowata lecz wplyw napre¬ zenia staje sie bardzo korzystny z chwila wyeli¬ minowania chropowatosci.Na figurach 5 i 6 przedstawiono wykresy prze¬ biegu odsiarczania i odazotowywania dla niepowle- czonej tasmy stalowej, wedlug krzywej a, dla tas¬ my powleczonej srodkiem oddzielajacym A, we- -dlug krzywej c i dla tasmy powleczonej srodkiem oddzielajacym C, wedlug krzywej b. Wykresy te sa sporzadzone dla tasm, które sa wezsze od sto¬ sowanych na skale przemyslowa i z tego wzgle¬ du nie oddaja rzeczywistych sytuacji. Wykresy te 15 20 2'Ó 10 35 40 45 50 55 60114 517 7v S umozliwiaja jednak porównawcza ocene krzywych i dlatego nie sa zaopatrzone w podzialki.Nalezy podkreslic, ze badania przemyslowe po¬ twierdzily juz waznosc tych krzywych z punktu widzenia jakosciowego.Orientacyjnie mozna stwierdzic, ze okres czasu przetrzymywania kregów tasm w szczytowej tem¬ peraturze wyzarzania w piecach dzwonowych moze byc zmniejszony co najmniej o 15%, chociaz w niektórych próbach przemyslowych uzyskano skró¬ cenie nawet o 50%.Co do innych korzysci uzyskanych dzieki zasto¬ sowaniu oddzielaczy wyzarzeniowych wedlug wy¬ nalazku, jak wykazaly próby porównawcze, po¬ wloki z tych nowych materialów osadzone na tas¬ mie stalowej cechuje podczas wyzarzania znacznie wieksza rezystywnosc powierzchniowa, duzo wiek¬ sza przyczepnosc do podloza w porównaniu z po¬ wlokami uzyskiwanymi ze srodków oddzielaja¬ cych, bedacych obecnie w uzyciu.Niektóre dane charakterystyczne zostaly zesta¬ wione w tabele podana ponizej dla porównania pieciu tasm stalowych, powleczonych srodkami od¬ dzielajacymi O, A, B, C i D, pomiedzy soba oraz z dwiema tasmami E i F dostepnymi w handlu, a takze z danymi pochodzacymi z publikacji.W drugim przykladzie wykonania wynalazku okazuje sie, ze mozna stosowac mniejsze ilosci metali ziem rzadkich pod warunkiem, ze beda one rozdrobnione do czastek okreslonych sitem w któ¬ rym przypada mniej niz 127,5 oczek na dlugosc 1 cm, przy czym 35 do 55% wagowych powinna stanowic w tym frakcja czastek o okreslonych si¬ tem, w którym przypada wiecej niz 197,7 oczek na dlugosc 1 cm.W takim przypadku mozliwe jest stosowanie tylko stechiometrycznej ilosci tlenków metali ziem rzadkich, potrzebnej do zupelnego przereagowania na przyklad z siarka, a nawet mniejszej ilosci, w przypadku kiedy otrzymanie korzysci ze stosowa¬ nia wiekszej ilosci tlenków metali ziem rzadkich, takich jak szybkie odsiarczanie czy odazotowanie, moze lub musi byc uznane za drugoplanowe.W tym przykladzie wykonania wynalazku za¬ wartosc tlenków metali ziem rzadkich wynosi od 9,8 do 7% wagowych.Jesli stosuje sie mniejsze ilosci tlenków metali 5 ziem rzadkich, to trzeba stosowac dodatkowa po¬ wloke izolujaca i naprezajaca ze szkla niskotopli- wego.Poniewaz jednak powloka szklana, uzyskiwana w drugim przykladzie wykonania wynalazku jest wyjatkowo cienka, zwarta i przyczepna, to umozli¬ wia otrzymanie bardzo korzystnego wspólczynnika przestrzennosci.Zestaw tasm stalowych podobny do podanego uprzednio zostal podobnie przygotowany i powle¬ czony srodkami" oddzielajacymi, kazda tasma jed¬ nym z nich, o zawartosci: Tabela 1 a) Tlenki metali ziem rzadkich 0,8% wagowych, reszta MgO, b) Tlenki metali ziem rzadkich 1,4% wagowych, reszta MgO, c) Tlenki metali ziem rzadkich 2,4% wagowych, reszta MgO, d) Tlenki metali ziem rzadkich 4,0% wagowych, reszta MgO, e) Tlenki metali ziem rzadkich 5,6% wagowych, reszta MgO, f) Tlenki metali ziem rzadkich 7,0% wagowych, reszta MgO, g) Tlenki metali ziem rzadkich 10,t)%. wagowych,. reszta MgO, h) Tlenki metali ziem rzadkich 20,0% wagowych reszta MgO, j) Tlenki metali ziem rzadkich 0,4%: wagowych, reszta MgO.Ilosc oddzielacza, jakim powleczono tasme, wy¬ nosila 6—8 g/m2. Kazda z tych mieszanek byla osa¬ dzona przy zastosowaniu jednej z dwóch frakcji czastek, to jest frakcji o czastkach okreslonych sitem, w którym przypada mniej niz 127,5 oczek na dlugosci 1 cm, przy czym frakcja ta oznaczona jest indeksem 1 okreslajacym litere symbolizuja¬ ca sklad danej mieszanki, oraz czastek okreslonych sitem w którym przypada od 55,5 do 106,2 oczek grodki oddzielajace O A B 1 c .D E F Wedlug patentu Wielkiej Bry¬ tanii nr 1 183 092 Wedlug patentu Stanów Zjed¬ nocz. Ameryki Pln. nr 3 868 280 Rezystywnosc powierzchniowa w £}/cm2 maksy- mini¬ malna malna 0,3 2,6 2,5 25 2 26 25 ! 200 30 1 320 10* 200* 10* ; 140* 4 ' 26(100*) 1,5 24 przecie¬ tna 1,4 12 13 110 100 150* 110* — — Przycze¬ pnosc 20 mm 20 mm 20 mm 5 mm 5 mm 20 mm 20 mm 20 mm 20 mm * — wartosci dotyczace tasmy stalowej, zaopatrzonej nastepnie dodatkowTa powloka naprezajaca ze szkla.** — Dane wskazujace maksymalna srednice preta, wokól którego moze byc wy¬ gieta tasma stalowa o 180° bez uszkodzenia lub odwarstwienia sie powloki. zys sy¬ na ,3 ,5 za dn szk 40 50114 517 na dlugosci 1 cm, która to frakcja jest oznaczona indeksem 2 przyporzadkowanym literze okreslaja¬ cej sklad danej mieszanki.Tak wiec ai oznacza srodek oddzielajacy, zawie¬ rajacy 0,8%. wagowych tlenków metali ziem rzad¬ kich rozdrobnionych do postaci czastek okreslo¬ nych sitem w którym przypada mniej niz 127,5 oczek na dlugosci 1 cm, oraz reszte MgO, nato¬ miast a2 oznacza oddzielacz wyzarzeniowy o tym samym skladzie chemicznym, lecz w którym tlen¬ ki metali ziem rzadkich wystepuja w postaci cza¬ stek okreslonych sitem w którym' przypada od 55,5 do 106,2 oczek na dlugosci 1 cm.Kazda z tasm zostala nastepnie powleczona mie¬ szanka naprezajaca i izolujaca i poddana w znany sposób ostatecznemu wyzarzeniu.Najwazniejsze parametry zostaly pomierzone i zestawione w tabele 2.. Rezystywnosc franklino- wska byla mierzona zgodnie z norma ASTM nr A 344-6C, T, natomiast przyczepnosc byla okres¬ lona przez zaginanie powleczonej tasmy o 180° wokól walców o róznej srednicy i rejestrowanie najmniejszej srednicy, przy której powloka wew¬ netrzna nie wykazywala jeszcze pekniec. Grubosc tasmy wynosila 0,30 mm. 25 10 Stosowanie oddzielaczy wyzarzeniowych wedlug wynalazku przynosi wiele korzysci.Zalicza sie do nich prawie zupelne wyelimino¬ wanie wystepowania jam w warstwie powierzch¬ niowej, co zapewnia uzyskanie wiekszej stalosci wspólczynników odksztalcenia jprzy magnetyzowa- niu, i korzystniejszych petli histerezy.Zalicza sie do nich takze mozliwosc znacznego skrócenia okresu czasu przetrzymywania tasmy w szczytowej temperaturze wyzarzania.Zalicza sie do nich wreszcie mozliwosc wyelimi¬ nowania koniecznosci stosowania dodatkowej, na¬ prezajacej powloki szklanej na tasmach w ich mniej odpowiedzialnych zastosowaniach elektro¬ magnetycznych, dla_ których odpadaja trudnosci towarzyszace operacji nakladania dodatkowej po¬ wloki na szklista powloke utworzona na tasmie podczas wyzarzania seryjnego.Korzysci' techniczne i ekonomiczne, wynikajace z tego ulepszenia mozna ocenic na podstawie da¬ nych podanych w tabeli 1. Z przeprowadzonej oce¬ ny tych danych wynika, ze przecietne wartosci re- zystywnosci powierzchniowej, uzyskane przy zasto¬ sowaniu oddzielaczy wyzarzeniowych wedlug wyna- Tasma ax a2 bi . b2 Cl c2 ¦ di ¦ d2 61 . e2 1 -fi f2 gi g2 "hi- h2 ii Powlo¬ ka 0 grubo¬ sci w /im - 0,4 nie¬ równa 0,4 nie¬ równa 0,5 nie¬ równa 0,4 0,4 0,5 X5 0,7 0,7 1,1 0,6 1,8 0,7 niere¬ gularna Ostateczna grubosc z uwzglednieniem warst. izol. w jum 1,5 3,0 2,1 3,1 1,6 2,0 2,0 3,5 1,6 3,0 2,8 3,8 1,7 3,1 1,7 3,3 1,9 3,1 2,0 3,1 2,1 3,6 2,1 3,5 2,5 3,8 1,9 3,6 •3,1 4,2 '2,1 3,6 1,3 3,2 Franklinowska rezystywnosc powierzchniowa w %. rozkladu 0—39,9 S/cm2 2 80 . 75 z 70 70 — 10 — — — — — — — 15 30 20 40—99,9 ' S/cm2 48 23 20 25 40 15 30 20 8 4 50 55 8 4 ' 25 10 ¦ 10 8 20 18 5 10 10 40 40 5 35 35 Z 45- 20 100—999 Q/cm2 50 60 — 50 40 10 60 40 40 45 50 35 65 60 40 45 50 45 50 50 60 50 60 50 50 65 50 60 60 55 25 60 1000 S/cma 15 10 45 z '32 56 z 42 61 10 30 50 47 30 37 45 . 50 30 40 10 43 35 1 40 45 — Przy¬ czep¬ nosc 0 mm 23 18 35 18 14 35 12 <10 20 20 <10 <10 15 13 10 10 12 15 15 12 14 14 16 13 12 42 20 15 42 12 35 30 T Przeni- kalnosc 1900 1890 1913 1905 . 1915 1905 1917 1910 1910 1908 1906 1910 1900 ~^~\\ .1890 1910 1880 abela 2 Straty w rdzeniu 1,11 1,08 1,16 1,15 1,09 1,05 1,16 1,16 1,09 1,05 1,13 1,13 1,08 1,04 1,09 1,06 1,10 1,06 1,10 1,08 1,10 1,08 1,08 1,06 1,12 1,10 | 1,07 1,05 1,16 1,10 1,09 1,07 . 1 1,17 1,17114 517 11 lazku, sa porównywalne w wartosciach bezwzgled¬ nych z wartosciami rezystywnosci powierzchniowej tasm obecnie dostepnych w handlu lecz wykona¬ nych ze stali krzemowej o wysokiej przenikalnosci. zaopatrzonych w podwójna powloke, to jest powlo¬ ke szklista, otrzymana ze srodka oddzielajacego oraz nalozona na nia powloke izolujaca i naprezajaca, na przyklad z wartosciami rezystywnosci po¬ wierzchniowej tasm obrobionych srodkiem oddzie¬ lajacym, wystepujacym pod nazwa CARLITE, za¬ rejestrowana jako znak towarowy.Z ostatnio wymienionej zalety wynika nastepna, jest nia zmniejszenie lacznej grubosci gotowej tas¬ my, jakie uzyskuje sie przez wyeliminowanie ko¬ niecznosci stosowania powloki podwójnej lub przez stosowanie cienszej powloki szklistej, bez pogar¬ szania wlasnosci ferromagnetycznych, przy czym wzrost wspólczynnika przestrzennosci o okolo 1%, wynikajacy stad, jest szczególnie cennym w przy¬ padku rdzeni wielkowymiarowych. 12 Zastrzezenia patentowe 1. Oddzielacz wyzarzeniowy do tasm z oriento¬ wanej stali krzemowej, którego tlenek magnezu stanowi skladnik podstawowy, znamienny tym, ze zawiera co najmniej jeden zwiazek wybrany z gru¬ py tlenków metali ziem rzadkich i zwiazków me¬ tali ziem rzadkich tworzacych w trakcie rozpadu termicznego tlenki oraz krzemianów, przy czym zawartosc tlenków wynosi 5—30% calkowitej masy powloki,- a zawartosc krzemianów wynosi 5—45% calkowitej masy powloki. 2. Oddzielacz wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera tlenki metali ziem rzadkich w postaci czastek okreslonych sitem, w którym przypada mniej niz 127,5 oczek na 1 cm, przy czym 35—55% stanowi frakcja czastek okreslonych sitem, w którym przypada wiecej niz J97, 7 oczek na 1 cm. a ich zawartosc w skladzie powloki wynosi 0,8 dc 7% calkowitej masy powloki. 2 0 2 0 2 U 6 3 10 12 U 16 18 2Q 22 7U T Fig. 2 Fig.3b114 517 Fiq6 PL