NL8702200A

NL8702200A - Werkwijze en een inrichting voor het instellen van de overdrachtskarakteristiek naar twee luisterposities in een ruimte

Info

Publication number: NL8702200A
Application number: NL8702200A
Authority: NL
Original assignee: Philips Nv
Priority date: 1987-09-16
Filing date: 1987-09-16
Publication date: 1989-04-17
Also published as: KR0135984B1; JP2752386B2; DE3881994D1; KR890005973A; US4888809A; EP0308009B1; DE3881994T2; EP0308009A1; JPH0199400A

Description

* PHN 12.256 1 N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven.

Werkwijze en een inrichting voor het instellen van de overdrachtskarakteristiek naar twee luisterposities in een ruimte.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het instellen van de frekwentiekarakteristiek van de overdracht van een elektrisch signaal, aangeboden aan een ingangsklem van een versterkereenheid, via twee elektro-akoestische omzetterinrichtingen 5 naar een akoestisch signaal op ten minste één luisterpositie in een ruimte, waarbij het elektrische signaal via de ingangsklem wordt aangeboden aan een tot de versterkereenheid behorende eerste en tweede filtereenheid, waarvan een uitgang is gekoppeld met de eerste respektievelijk tweede omzetterinrichting, op een inrichting voor het 10 uitvoeren van de werkwijze en op een inrichting voor het versterken van een elektrisch signaal, voorzien van een eerste en een tweede filtereenheid die zijn ingesteld op grond van de meetresultaten verkregen volgens de werkwijze. De werkwijze van de in de aanhef genoemde soort is bekend uit de ter visie gelegde Europese 15 oktrooiaanvrage nr. 165.733 en betreft een egalisatiemethode voor in een auto. Alhoewel de uitvinding niet is beperkt tot enkel de toepassing in een auto, zal de uitvinding wel hoofdzakelijk aan de hand van de toepassing in een auto worden beschreven. Ook is, zoals later zal blijken, de uitvinding niet beperkt tot enkel het egaliseren van een 20 frekwentiekarakteristiek, doch meer algemeen bedoeld voor het instellen van een frekwentiekarakteristiek zodanig dat een gewenste (eventueel niet vlakke) frekwentiekarakteristiek wordt verkregen.

In de bekende werkwijze respectievelijk inrichting wordt een elektrisch signaal in de vorm van een stereosignaal toegevoerd aan 25 twee elektro-akoestische omzetterinrichtingen. De ene (bijvoorbeeld de eerste) omzetterinrichting bevat een tweetal luidsprekers die links-voor en rechts-voor in het personenkompartiment van de auto zijn opgesteld voor het weergeven van het linker respectievelijk rechter signaaldeel van het stereosignaal. De andere (bijvoorbeeld de tweede) 30 omzetterinrichting bevat eveneens twee luidsprekers die links-achter en rechts-achter in het persoonkompartiment zijn opgesteld, eveneens voor het weergeven van het stereosignaal.

8702200 Μ ΡΗΝ 12.256 2

De bekende werkwijze voert een egalisatie uit voor één luisterpositie. Op die luisterposities bevinden zich dan detektiemiddelen in de vorm van een tweetal mikrofoons opgenomen in een kunsthoofd, die het akoestische signaal op die luisterpositie meten, dit 5 akoestische signaal omzetten in een elektrisch signaal dat een maat is voor het op die luisterpositie gedetekteerde akoestische signaal en toevoeren aan een uitgang, die is gekoppeld met een ingang van een besturingseenheid. Onder invloed van dit signaal levert de besturingseenheid een stuursignaal af aan een tweetal filtereenheden, in 10 de vorm van egalisatoren, die elk zijn gekoppeld tussen de ingangsklem van de inrichting en één van de twee omzetterinrichtingen. Onder invloed van het stuursignaal worden de twee egalisatoren zodanig ingesteld dat een in hoofdzaak vlakke frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal aanwezig aan de 15 ingangsklem naar het akoestische signaal aanwezig op de luisterpositie.

De uitvinding beoogt een werkwijze respektievelijk een inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze te verschaffen waardoor respektievelijk waarmee een gewenste frekwentiekarakteristiek voor de overdrachten naar ten minste twee, niet met elkaar samenvallende 20 luisterposities in de ruimte ingesteld kan worden. In het bijzonder kan daar bij gedacht worden aan het realiseren van een egalisatie voor deze twee luisterposities.

De werkwijze volgens de uitvinding heeft daartoe het kenmerk, dat (a) de niveaus van de elektrische signalen aangeboden aan 25 de eerste en de tweede omzetterinrichting zodanig worden ingesteld dat de bijdragen van het door de eerste en de tweede omzetterinrichting afgegeven akoestische signalen aan het akoestische signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie in hoofdzaak gelijk aan elkaar zijn; (b) de tweede filtereenheid zodanig wordt ingesteld dat een gewenste 30 frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal, aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische signaal aanwezig op de tweede luisterpositie; (c) de eerste filtereenheid zodanig wordt ingesteld dat, bij aanwezigheid van een elektrisch signaal dat wordt toegevoerd aan de tweede omzetterinrichting 35 een gewenste frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische signaal aanwezig op de eerste luisterpositie, dat de eerste 6702200 « PHN 12.256 3 en de tweede luisterpositie zich in de ruinte tenminste globaal tussen de eerste en de tweede onzetterinrichting bevinden, en dat de afstand tussen de eerste onzetterinrichting en de eerste luisterpositie kleiner is dan de afstand tussen de eerste onzetterinrichting en de tweede 5 luisterpositie, en ongekeerd. De werkwijze is zeer goed bruikbaar voor het egaliseren van een tweetal luisterposities, bijvoorbeeld in het personenkompartinent van een auto, en heeft dan het kenmerk, dat in de stappen (b) en (c) de tweede respektievelijk eerste filtereenheid zodanig worden ingesteld dat een in hoofdzaak vlakke 10 frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische signaal aanwezig op de tweede respektievelijk eerste luisterpositie. De eerste luisterpositie is bijvoorbeeld de voorpösitie en de tweede luisterpositie is dan de achterpositie in het personenkompartinent. De 15 eerste onzetterinrichting wordt in dat geval gevormd door de twee voorluidsprekers en de tweede onzetterinrichting wordt dan gevormd door de twee achterluidsprekers.

De uitvinding is gebaseerd op het volgende inzicht. Nadat in stap (a) de bijdragen van de eerste en de tweede omzetterinrichtingen 20 aan het akoestische signaal op de eerste luisterpositie gelijk aan elkaar zijn gemaakt, houdt dit in feite in dat het niveau van het elektrische signaal aangeboden aan de eerste onzetterinrichting lager zal zijn dan het niveau van het elektrisch signaal aangeboden aan de tweede onzetterinrichting. Dit vanwege het feit dat de eerste 25 luisterpositie zich dichter bij de eerste dan bij de tweede onzetterinrichting bevindt. Het gevolg daarvan is dat het akoestische signaal op de tweede luisterpositie in hoofdzaak wordt bepaald door het door de tweede onzetterinrichting afgegeven akoestische signaal. Dit naakt het nogelijk on in stap (b) door middel van de tweede 30 filtereenheid de frekwentiekarakteristiek van de overdracht van het elektrische signaal aan de ingangsklen naar het akoestische signaal op de tweede luisterpositie volgens een gewenste kurve in te stellen, bijvoorbeeld te egaliseren. Het naakt niet uit of dit gebeurt bij een in- of uitgeschakelde eerste omzetterinrichting.

35 Het instellen van de overdracht tussen het elektrische signaal aan de ingangsklem naar het akoestische signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie vindt vervolgens in stap (c) plaats door middel 87022 0 Ö % PHN 12.256 4 van het instellen van de eerste filtereenheid. Daar het akoestische signaal op de eerste luisterpositie mede bepaald wordt door de akoestische bijdrage van de tweede omzetterinrichting, dient deze tweede omzetterinrichting tijdens stap (c) van de werkwijze te zijn 5 ingeschakeld.

De werkwijze kan verder zijn gekenmerkt doordat in stap (a) het niveau van het elektrische signaal dat via de bijbehorende omzetterinrichting leidt tot de grootste bijdrage in het akoestische signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie wordt omlaaggeregeld 10 totdat de bijdragen van het door de eerste en de tweede omzetterinrichting afgegeven akoestische signaal aan het akoestische signaal op de eerste luisterpositie in hoofdzaak gelijk aan elkaar zijn. Hierdoor voorkomt men dat een vooraf met de hand (door bijvoorbeeld de bestuurder) ingesteld niveau dat voor de beide 15 luisterposities acceptabel is, na het uitvoeren van de stap (a) niet wordt/is overschreden, zodat geen schrikreakties bij de zich in de ruimte bevindende personen kunnen optreden.

Veranderingen van de omstandigheden in akoestische eigenschappen van de ruimte (bijvoorbeeld een passagier stapt uit de 20 auto) en een verandering in de balansinstelling tussen het linker- en het rechter signaaldeel van stereosignalen zijn van invloed op de overdrachten van de ingangsklem naar de beide luisterposities. Om in dat geval de gewenste frekwentie karakteristieken opnieuw te verkrijgen dienen de stappen (a), (b) en (c) daarom ten minste één 25 maal te worden herhaald. Dit herhalen van de werkwijze kan bijvoorbeeld automatisch gebeuren nadat een besturingseenheid in de inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze een (met de hand ingestelde) verandering van de balansinstelling heeft gedetekteerd. Is tijdens het herhaald uitvoeren van stap (b) de eerste omzetterinrichting bovendien 30 ingeschakeld, dan kan door middel van het herhaald uitvoeren van de werkwijze een soort iteratie realiseren die leidt naar een optimale instelling van de filtereenheden.

De inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze, voorzien van: 35 - een ingangsklem voor het ontvangen van een elektrisch signaal; - een versterkereenheid met een ingang gekoppeld met de ingangsklem, een eerste en een tweede uitgang, een eerste en een tweede filtereenheid 8702200 £ PHN 12.256 5 die is gekoppeld tussen de ingang en de eerste respektievelijk tweede uitgang en een stuursignaalingang voor het ontvangen van een stuursignaal; - een eerste en een tweede omzetterinrichting gekoppeld net de eerste 5 respektievelijk tweede uitgang van de versterkereenheid; - detektiemiddelen voor het detekteren van een akoestisch signaal op een luisterpositie in de ruimte, voor het opwekken van een elektrisch signaal dat een maat is voor het op deze positie gedetekteerde akoestische signaal, en voor het toevoeren van dit elektrische signaal 10 aan een uitgang; - een besturingseenheid bevattende een frekwentie-analyseer-eenheid, met een ingang gekoppeld met de uitgang van de detektiemiddelen, en een uitgang voor het leveren van het regelsignaal, welke uitgang is gekoppeld met de stuursignaalingang van de versterkereenheid, heeft het 15 kenmerk, dat de detektiemiddelen verder zijn ingericht voor het detekteren van een akoestisch signaal op de tweede luisterpositie in de ruimte, voor het opwekken van een elektrisch signaal dat een maat is voor het op deze tweede positie gedetekteerde akoestische signaal, en voor het toevoeren van dit elektrische signaal aan een uitgang, welke 20 uitgang is gekoppeld met een ingang van de besturingseenheid, dat de besturingseenheid is ingericht voor: (aj het instellen van de niveaus van de elektrische signalen door de versterkereenheid aangeboden aan de eerste en de tweede omzetterinrichting, zodanig dat de bijdragen van de door de eerste en de 25 tweede omzetterinrichting afgegeven akoestische signalen aan het akoestische signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie en gedetekteerd door de detektiemiddelen in hoofdzaak gelijk aan elkaar zijn; (b) het instellen van de tweede filtereenheid zodanig dat een gewenste 30 frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische signaal gedetekteerd door de detektiemiddelen op de tweede luisterpositie; (c) het zodanig instellen van de eerste filtereenheid dat, bij een 35 ingeschakelde tweede omzetterinrichting, een gewenste frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal, aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische 8702200 PHN 12.256 6 signaal gedetekteerd door de detektiemiddelen op de eerste luisterpositie.

Met deze inrichting kan de overdrachtskarakteristiek naar twee luisterposities in een ruimte worden ingesteld, bijvoorbeeld 5 geëgaliseerd.

De detektiemiddelen kunnen zijn opgebouwd uit twee mikrofooninrichtingen, één voor elk van de twee posities, of uit één mikrofooninrichting, hetgeen betekent dat deze steeds verplaatst moet worden tussen de eerste en de tweede luisterpositie. Als het om de 10 instelling (egalisatie) van de overdrachten naar twee luisterposities in een auto gaat, dan zou men de werkwijze (bijvoorbeeld in de fabriek waar de auto's geproduceerd worden) één maal kunnen uitvoeren, waarna de instelling van de twee filtereenheden als een standaardwaarde in een autoradio kan worden ingebouwd.

15 Een dergelijke autoradio bevat dan een inrichting voorzien van: - een ingangsklem voor het ontvangen van het elektrische signaal, - een versterkereenheid met een ingang gekoppeld met de ingangsklem, een eerste en een tweede uitgang en een eerste en een tweede filtereenheid 20 die is gekoppeld tussen de ingang en de eerste respektievelijk tweede uitgang, aan welke eerste en tweede uitgang een eerste en een tweede elektro-akoestische omzetterinrichting aangesloten kunnen worden, en is gekenmerkt doordat de twee filtereenheden zodanig zijn ingesteld dat, indien aan de twee uitgangen de twee omzetterinrichtingen zijn 25 aangesloten en de inrichting met de omzetterinrichtingen in een ruimte is geplaatst; een gewenste frekwentiekarakteristiek is verkregen voor enerzijds de overdracht tussen het elektrische ingangssignaal aan de ingangsklem en het akoestische signaal op een eerste luisterpositie in de ruimte, en anderzijds de overdracht tussen het elektrische signaal 30 aan de ingangsklem en het akoestische signaal op een tweede luisterpositie in de ruimte, die niet samenvalt met de eerste positie, dat de eerste en de tweede luisterpositie zich in de ruimte tenminste globaal tussen de eerste en de tweede omzetterinrichting bevinden, en dat de afstand tussen de eerste omzetterinrichting en de eerste 35 luisterpositie kleiner is dan de afstand tussen de eerste omzetterinrichting en de tweede luisterpositie, en omgekeerd.

De uitvinding zal in de hierna volgende 8702200 PHN 12.256 7 figuurbeschrijving aan de hand van een aantal uitvoeringsvoorbeelden nader worden uiteengezet. Hierin toont:

Figuur 1 een inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze; 5 Figuur 2 een stroomschema van de werkwijze;

Figuur 3 een inrichting voor het versterken van een elektrisch signaal, voorzien van een eerste en een tweede filtereenheid die zijn ingesteld op grond van de Meetresultaten verkregen volgens de werkwijze, 10 Figuur 4 een andere inrichting voor het versterken van een elektrisch signaal, en

Figuur 5 een aantal overdrachtskarakteristieken.

Figuur 1 toont een inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze volgens de uitvinding. Het betreft hier een inrichting voor 15 het egaliseren van de overdrachten naar twee luisterposities P1 en P2 in een ruiste 10.De inrichting is voorzien van een ingangsklem 1-1' voor het ontvangen van een elektrisch signaal. Het betreft hier een elektrisch stereosignaal, waarvan het linkersignaaldeel aan het aansluitpunt 1 en het rechter signaaldeel aan het aansluitpunt Γ van de 20 ingangsklem 1-1' wordt toegevoerd. De inrichting bevat verder een versterkereenheid in de vors van een egalisatie-eenheid 2 «et een eerste en een tweede filtereenheid (egalisator) 3 respektievelijk 4. De egalisatoren 3 en 4 zijn gekoppeld tussen een ingang 5-5' en een eerste respektievelijk tweede uitgang 6-6' respektievelijk 7-7' van de 25 egalisatie-eenheid 2. De eerste uitgang 6-6' is gekoppeld «et een eerste omzetterinrichting 8. De tweede uitgang 7-7' is gekoppeld met een tweede omzetterinrichting 9. De beide oazetterinrichtingen 8 en 9 zijn in de ruimte 10 aangebracht. De ruimte 10 is bijvoorbeeld het personenkompartiment van een auto, waarbij in de omzetterinrichting 8 30 vóór in het personenkompartiment is aangebracht en de omzetterinrichting 9 achter in het personenkompartiment, bijvoorbeeld op de hoedenplank, is aangebracht. De omzetterinrichtingen 8 en 9 bevatten elk twee luisprekers 8L, 8R respektievelijk 9L, 9R voor het omzetten van het aan de oazetterinrichtingen aangeboden elektrische stereosignaal in 35 een akoestisch stereosignaal.

Voor het egaliseren van twee luisterposities Pj en P2 in de ruimte is de inrichting verder voorzien van detektiemiddelen 11, 8702200 PHN 12.256 8 12 en een besturingseenheid 13. De detektiemiddelen zijn ingericht voor het detekteren van het akoestische signaal aanwezig op de luisterposities 11 en 12, voor het opwekken van een elektrisch signaal dat een maat is voor het akoestische signalen op die posities en voor 5 het leveren van die elektrische signalen aan eerste en tweede ingangen 14 en 15 van de besturingseenheid 13.

De detektiemiddelen 11, 12 kunnen zodanig zijn opgebouwd dat op elke luisterpositie één enkele mikrofoon is aangebracht, zoals is getoond in figuur 1 van de eerdere genoemde Europese 10 oktrooiaanvrage nr. 165.733. Een andere mogelijkheid is dat de detektiemiddelen 11, 12 per luisterpositie twee mikrofoons bevatten, die bijvoorbeeld in een kunsthoofd zijn opgenomen, zoals is getoond in figuur 9 van de Europese oktrooiaanvrage nr. 165.733. Nog een andere mogelijkheid is dat de detektiemiddelen 11, 12 slechts één mikrofoon 15 - of slechts één set van twee mikrofoons (die bijvoorbeeld weer in een kunsthoofd zijn opgenomen) bevatten. Tijdens de stappen (a) en (c) van de werkwijze zijn de detektiemiddelen dan op de luisterpositie P1 geplaatst en tijdens de stap (b) van de werkwijze zijn de detektiemiddelen op de luisterpositie P2 geplaatst.

20 De twee luisterposities P| en ?2 bevinden zich globaal tussen de twee omzetterinrichtingen 8 en 9, waarbij de afstand van de eerste luisterpositie P^ tot de eerste omzetterinrichting 8 kleiner is dan de afstand tussen de tweede luisterpositie P2 en de eerste omzetterinrichting 8. Omgekeerd geldt dat de afstand van de 25 tweede luisterpositie P2 tot de tweede omzetterinrichting 9 kleiner is dan de afstand tussen de eerste luisterpositie P^ en de tweede omzetterinrichting 9.

De egalisator 3 bevat een tweetal filters 16 en 17, waarvan de frekwentiekarakteristiek kan worden ingesteld door middel van 30 een tweetal stuursignalen respektievelijk S2, die door de besturingseenheid 13 worden gegenereerd en aan de filters 16 respektievelijk 17 worden toegevoerd. De filters 16 en 17 zijn geschakeld tussen de aansluitpunten 5 respektievelijk 5' en 6 respektievelijk 6' van de egalisatieeenheid 2. De egalisator 4 bevat 35 eveneens twee filters 18 en 19, waarvan de frekwentiekarakteristiek kan worden ingesteld door middel van twee stuursignalen S3 en S^, die door de besturingseenheid 13 worden gegenereerd en aan de filters 18 87 0 22 0 Ó PHN 12.256 9 respectievelijk 19 worden toegevoerd. De filters 18 en 19 zijn geschakeld tussen de aansluitpunten 5 respektievelijk 5' en 7 respectievelijk 7' van de egalisatieeenheid 2.

Er wordt aangenomen dat niet alleen de 5 frekwentiekarakteristiek van de filters 16 tot en net 18 door middel van de stuursignalen tot en net kan worden gevarieerd, doch dat ook een frekwentie onafhankelijke versterkingsfaktor in elk van de filters door middel van deze stuursignalen kan worden ingesteld. De besturingseenheid 13 is verder nog voorzien van een volumeknop 20 en een 10 balansinstelknop 21 waarmee de balans tussen de linker en rechter signaaldelen van het stereosignaal kan worden ingesteld. De volumeknop 20 is bedoeld voor het voor alle vier de filters 16 tot en met 19 instellen van een zekere frekwentie onafhankelijke versterkingsfaktor. Dit betekent dat door de bediening van de volumeknop 20 een algehele 15 verhoging of juist verlaging van het niveau van de signalen toegevoerd aan de twee omzetterinrichtingen 8 en 9 wordt gerealiseerd. Door middel van de balansinstelknop 21 kunnen de frekwentie onafhankelijke versterkingsfaktoren in de filters 16 en 18 ten opzichte van die in de filters 17 en 19 worden gevarieerd. Dit betekent dat door de bediening 20 van de balansinstelknop 21 het niveau van de signalen toegevoerd aan de omzetters 8L en 9L ten opzichte van het niveau van de signalen toegevoerd aan de omzetters 8R en 9L kan worden gevarieerd,

De werking van de inrichting van figuur 1 wordt aan de hand van het stroomschema in figuur 2 uitgelegd. De start van het 25 programma wordt in het blok 30 gerealiseerd doordat de inrichting wordt ingeschakeld.

De gebruiker van de inrichting stelt vervolgens de volumeknop 20 zodanig in dat ter plaatse van de twee luisterposities P.) en P2 globaal een gewenst niveau van de akoestische signalen is 30 ingesteld: blok 32. Vervolgens wordt in blok 34 stap (a) van de werkwijze uitgevoerd. Dat betekent dat de niveaus van de elektrische signalen aangeboden aan de eerste en de tweede omzetterinrichting 8 en 9 zodanig worden ingesteld dat de bijdragen van het door de eerste en de tweede omzetterinrichting afgegeven akoestische signalen aan het 35 akoestisch signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie in hoofdzaak gelijk aan elkaar zijn. Het is voor de uitvinding niet van belang op welke wijze de niveaus worden bepaald. Men zou bijvoorbeeld 8702200 PHN 12.256 10 voor het niveau de RMS-waarde van het uitgangssignaal van de detektiemiddelen 10 kunnen nemen. Eerst wordt de omzetterinrichting 9 uitgeschakeld, zodat de besturingseenheid 13 het niveau van de bijdrage van de omzetterinrichting 8 aan het akoestische signaal op de 5 luisterpositie P1 kan bepalen. Vervolgens wordt de omzetterinrichting 8 uitgeschakeld en de omzetterinrichting 9 ingeschakeld. De besturingseenheid 13 bepaalt nu het niveau N2 van de bijdrage van de omzetterinrichting 9 aan het akoestische signaal op de luisterpositie

Pilo Vervolgens worden de (frekwentie onafhankelijke) versterkingsfaktoren in ten minste één van de twee egalisatoren zodanig gevarieerd dat de bijdragen van de beide omzetterinrichtingen aan het akoestische signaal op de luisterpositie P^ gelijk zijn. De korrektie kan op een aantal manieren worden uitgevoerd. Twee ervan 15 zullen worden besproken.

Wij nemen aan dat groter is dan N2.

Een eerste mogelijkheid is dat de versterkingsfaktoren in de filters 16 en 17 worden verlaagd, terwijl de versterkingsfaktoren in de filters 18 en 19 worden verhoogd, totdat de bijdragen van de beide 20 omzetterinrichtingen gelijk aan elkaar zijn en een waarde hebben liggend tussen N1 en N2, bijvoorbeeld (N.|+N2)/2. Het nadeel hiervan is het niveau op de tweede luisterpositie P2 omhoog gaat en mogelijk een voor een luisteraar op deze luisterpositie P2 storend hoog niveau zal hebben.

25 Een tweede mogelijkheid, die dit nadeel niet heeft, is dat enkel de versterkingsfaktoren in de filters 16 en 17 worden verlaagd todat de bijdrage van de omzetterinrichting 8 aan het akoestische signaal op de luisterpositie P^ gelijk is aan N2.

Door de in stap (a) verkregen niveauinstelling wordt het 30 akoestische signaal op de luisterpositie P2 hoofdzakelijk bepaald door het door de omzetterinrichting 9 afgegeven akoestische signaal. Daarom wordt in stap (b), blok 36 in figuur 2, de overdracht van de ingangsklem 1-Γ naar de luisterpositie P2 geëgaliseerd. De besturingseenheid 13 genereert daartoe, uitgaande van de signalen verkregen van de 35 detektiemiddelen 12, stuursignalen S3 en S4, waardoor de filterkarakteristiek van de filters 18 en 19 zodanig wordt ingesteld dat een in hoofdzaak vlakke frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de 8702200 PHN 12.256 11 overdracht van het elektrische signaal aanwezig aan de ingangsklem 1-1' en het akoestische signaal aanwezig op de tweede luisterpositie P2.

De Banier van egaliseren is voor de uitvinding weer niet van belang. Zo geeft de Europese oktrooiaanvrage 165.733 een aantal 5 manieren waarop een egalisatie voor één luisterpositie gerealiseerd kan worden. De detektiemiddelen 12 kunnen dus uit één of twee mikrofoons zijn opgebouwd. Verder kan de egalisatie uitgevoerd worden gebruik lakend van een hulpsignaal, bijvoorbeeld witte of rose ruis. De besturingseenheid 13 bevat dan ook nog een hulpsignaalbron voor het 10 leveren van de witte of rose ruis aan de ingangen van de filters 18 en 19. Een andere mogelijkheid is dat de egalisatie wordt uitgevoerd gebruik makend van de door de inrichting weergegeven gewenste signalen. Een dergelijke egalisatie methode is bijvoorbeeld beschreven in de gepubliceerde Europese oktrooiaanvrage nr. 119.645 (PHN 10.592), 15 eveneens van aanvraagster. In dit geval is er nog een signaaltoevoerleiding van de ingangsklem 1-Γ naar de besturingseenheid 13 benodigd.

Een vereenvoudigde regeling kan betekenen dat de twee filters 16 en 17 op dezelfde karakteristiek worden ingesteld. Dat 20 betekent dat slechts één stuursignaal door de besturingseenheid 13 wordt afgeleid, dat naar beide filters 16 en 17 wordt toegevoerd, voor het instellen van de filters.

Vervolgens wordt in stap (c), blok 38 in figuur 2, de overdracht van de ingangsklem 1-1' naar de luisterpositie P^ 25 geëgaliseerd. De besturingseenheid 13 genereert daartoe, uitgaande van de signalen verkregen van de detektiemiddelen 11, stuursignalen en S2, waardoor de filterkarakteristiek van de filters 16 en 17 zodanig wordt ingesteld dat een in hoofdzaak vlakke frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal aanwezig 30 aan de ingangsklem 1-1' naar het akoestische signaal aanwezig op de eerste luisterpositie P^. Tijdens deze egalisatie dient de tweede oazetterinrichting 9 ingeschakeld te blijven.

De manier van egaliseren in stap (c) is weer dezelfde als die toegepast in stap (b).

35 De stappen (a), (b) en (c) zijn nu uitgevoerd en de overdracht naar twee posities P^ en P2 in de ruimte 10 is nu geëgaliseerd. Wordt de werkwijze slechts één maal uitgevoerd, dan 8702200 PHN 12.256 12 loopt het programma vanaf blok 38 rechtstreeks naar het blok 44 en is het programma beëindigd.

Het is ook mogelijk dat het programma herhaald wordt, bijvoorbeeld indien de gebruiker de balansinstellingsknop 21 verstelt.

5 Dit kan betekenen dat de overdrachten tussen de ingangsklem en de beide luisterposities niet meer vlak zijn. De besturingseenheid 13 detekteert dat de balansinstellingsknop 21 is versteld. Het programma springt nu naar het blok 40, waarna de stappen (a), (b) en (c) herhaald worden bij een andere balansinstelling.

10 Bij voorkeur wordt de stap (b) ten minste éénmaal herhaald bij een ingeschakelde eerste omzetterinrichting. Door de werkwijze op deze wijze één of meer keren te herhalen realiseert men een iteratieve procedure die leidt tot een optimale instelling (egalisatie) van de overdrachten naar de twee luisterposities.

15 Het beëindigen van het programma via het blok 42 vindt bijvoorbeeld plaats doordat de regeling door middel van het bedienen van een knop wordt uitgeschakeld.

Ook is het mogelijk dat de egalisatie telkens na een zeker tijdinterval automatisch wordt herhaald.

20 Het egaliseren van een frekwentiekarakteristiek kan betekenen dat in feite enkel de amplitudekarakteristiek (dat wil zeggen de amplitude van de overdracht als funktie van de frekwentie) wordt geegaliseerd. Dat betekent dat de amplitude van de totale overdracht inclusief het egalisatiefilter, in hoofdzaak konstant, dat wil zeggen 25 frekwentieonafhankelijk is.

Het is echter ook mogelijk om de frekwentiekarakteristiek naar amplitude zowel als naar fase te egaliseren.

Figuur 3 toont een uitvoeringsvoorbeeld van een inrichting 2' voor het versterken van een elektrisch signaal, 30 bijvoorbeeld een stereosignaal, in een ruimte, zoals bijvoorbeeld het personenkompartiment van een auto. De resultaten van de egalisatieproceduren zoals beschreven aan de hand van figuur 1 en 2 kunnen worden gebruikt om een viertal filters 16' tot en met 19' in de twee filtereenheden 3 en 4 van de inrichting 2' zodanig in te stellen 35 dat in hoofdzaak vlakke frekwentiekarakteristieken worden verkregen voor de overdrachten tussen het elektrische signaal aan de ingangsklem 1-1' en het akoestische signaal aanwezig op de eerste luisterpositie 8702200 5 PHN 12.256 13 enerzijds en tussen datzelfde elektrische signaal en het akoestische signaal aanwezig op de tweede luistpositie P2 anderzijds. De filters 16' tot en eet 19' zijn dan vast ingestelde filters. Wel blijft het natuurlijk aogelijk door middel van een volumeknop 20 het algehele 5 niveau (frekwentie onafhankelijk) in te stellen. Dit wordt gerealiseerd doordat de versterkingsfaktoren van voor de filters 16' tot en met 19' geplaatste versterkers 25 en 26 kunnen worden gevarieerd door het verdraaien van de volumeknop 20.

Ook is het natuurlijk mogelijk, indien gewenst, de balans 10 voor achter en eventueel ook de balans links-rechts door middel van bijbehorende knoppen (niet getekend) in te stellen. De balans linksrechts kan bijvoorbeeld ingesteld worden door de versterkers 25 en 26 infiguur 3 met verschillende stuursignalen aan te sturen.

Meer algemeen kan een inrichting voor het versterken van 15 een elektrisch signaal er uitzien zoals in figuur 4 aangegeven.

Voor de vast ingestelde filters 16' tot en met 19' zijn instelbare filters 30 tot en met 33 aangebracht. Verder zijn er nog instelbare versterkers 34 tot en met 37 aangebracht vóór de filters 16' tot en met 19'. De versterkers en de instelbare filters kunnen 20 worden ingesteld door middel van stuursignalen die worden gegenereerd vanuit een regeleenheid 38. De regeleenheid 38 is voorzien van knoppen (niet getekend) die door een gebruiker kunnen worden bediend zodat de balans voor-achter, de balans links-rechts en eventueel de frekwentiekarakteristiek met de hand kan worden ingesteld.

25 Een verandering van de frekwentiekarakteristiek betekent dan dat de filters 30 tot en met 33 op een andere filterkarakteristiek worden ingesteld.

De inrichting van figuur 4 heeft echter vast ingestelde filters 16' tot en met 19' zodanig dat, indien instelling van de balans 30 voor-achter, de balans links-rechts en van de frekwentiekarakteristieken van de filters 30 tot e met 33 neutraal is, de frekwentiekarakteristieken van de twee overdrachten van de ingangsklem 1-1' naar de eerste en de tweede luisterpositie P-j respectievelijk P2, in hoofdzaak vlak zijn. Het spreekt natuurlijk voor zich dat de filters 35 18' en 32 gekombineerd kunnen zijn in één (variabel) filter.

Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de filters 19' en 33, 17' en 31 en 16' en 30.

8702200 PHN 12.256 14

In de figuurbeschrijving is tot nu toe enkel gesproken over het egaliseren van de twee frekwentiekarakteristieken van de overdrachten naar de twee luisterposities. De uitvinding is daartoe, zoals eerder reeds gezegd, niet beperkt. Heer in het algemeen is de 5 uitvinding van toepassing op een werkwijze en inrichting voor het instellen van de overdrachten naar de twee luisterposities volgens een gewenst verloop.

Figuur 5 toont een dergelijk gewenst verloop als funktie van de frekwentie door middel van de kurve 50. Boven een zekere 10 frekwentie 70 is deze kurve vlak, dat wil zeggen onafhankelijk van de frekwentie. Voor frekwenties lager dan fQ loopt de kurve naar lagere frekwenties toe gezien, op. De reden waarom een dergelijke kurve gewenst wordt, is de volgende:

Met de kurve 51 in figuur 5 is aangegeven de belangrijkste 15 lawaaikomponent van het achtergrondlawaai in een autokompartiment. Zou ook voor frekwenties lager dan fQ de kurve 50 vlak zijn geweest dan zou voor frekwenties lager dan f^ het gewenste geluid dat door de omzetterinrichtingen wordt uitgestraald (praktisch) niet meer hoorbaar zijn vanwege het achtergrondlawaai. Er moet daarom een additionele 20 versterking komen voor frekwenties lager dan fQ zodat het gewenste geluid voldoende hoog boven het achtergrondlawaainiveau ligt en dat gewenste geluid dus nog hoorbaar is boven het achtergrondlawaai.

De instelling van de overdracht wordt nu als volgt gerealiseerd. Door middel van de detektieinrichting bepaalt de 25 besturingseenheid de werkelijke overdracht van de ingangsaansluitklem naar een luisterpositie. Die overdracht is bijvoorbeeld gegeven door de kurve 52.

Om een overdracht volgens de kurve 50 te realiseren moet de overdracht in het frekwentiegebied beneden f^ worden verhoogd, in 30 het frekwentiegebied tussen f1 en f2 juist worden verlaagd en in het frekwentiegebied boven f2 weer worden verhoogd. Dit realiseert men door de overdrachtskarakteristiek van de filtereenheid in te stellen volgens de kurve 53 in figuur 5.

De twee gewenste overdrachten kunnen beide zijn volgens 35 de kurve 50 in figuur 5.

Het is ook mogelijk dat de overdrachten qua verloop hetzelfde zijn, doch qua amplitude verschillen. Bijvoorbeeld kan de 8702200 * PHN 12.256 15 andere overdracht een aantal dBfs hoger liggen dan de kurve 50 in figuur 5.

8702200

Claims

1. Werkwijze voor het instellen van de frekwentiekarakteristiek van de overdracht van een elektrisch signaal, aangeboden aan een ingangsklem van een versterkereenheid, via twee elektro-akoestische omzetterinrichtingen naar een akoestisch signaal op 5 ten minste één luisterpositie in een ruimte, waarbij het elektrische signaal via de ingangsklem wordt aangeboden aan een tot de versterkereenheid behorende eerste en tweede filtereenheid, waarvan een uitgang is gekoppeld met de eerste respektievelijk tweede omzetterinrichting, met het kenmerk, dat voor het instellen van de 10 frekwentiekarakteristieken van de overdrachten van het elektrische signaal, aangeboden aan de ingangsklem, naar een akoestisch signaal op ten minste twee niet met elkaar samenvallende luisterposities in de ruimte: (a) de niveaus van de elektrische signalen aangeboden aan de eerste en 15 de tweede omzetterinrichting zodanig worden ingesteld dat de bijdragen van het door de eerste en de tweede omzetterinrichting afgegeven akoestische signalen aan het akoestische signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie in hoofdzaak gelijk aan elkaar zijn; (b) de tweede filtereenheid zodanig wordt ingesteld dat een gewenste 20 frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal, aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische signaal aanwezig op de tweede luisterpositie; (c) de eerste filtereenheid zodanig wordt ingesteld dat, bij aanwezigheid van een elektrisch signaal dat wordt toegevoerd aan de 25 tweede omzetterinrichting een gewenste frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische signaal aanwezig op de eerste luisterpositie, dat de eerste en de tweede luisterpositie zich in de ruimte tenminste globaal tussen de eerste en de tweede 30 omzetterinrichting bevinden, en dat de afstand tussen de eerste omzetterinrichting en de eerste luisterpositie kleiner is dan de afstand tussen de eerste omzetterinrichting en de tweede luisterpositie, en 87 0 220 Ó A PHN 12.256 17 omgekeerd.

2. Werkwijze volgens konklusie 1r net het kenmerk, dat in de stappen (b) en (c) de tweede respektievelijk eerste filtereenheid zodanig worden ingesteld dat een in hoofdzaak vlakke 5 frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische signaal aanwezig op de tweede respektievelijk eerste luisterpositie.

3. Werkwijze volgens konklusie 1 of 2, voor het instellen van de frekwentiekarakteristiek van een overdracht van het elektrische 10 signaal, aangeboden aan de ingangsklem, naar een akoestisch signaal op een luisterpositie in een autokoapartiment, aet het kenmerk, dat de ene luisterpositie een voorpositie en de andere luisterpositie een achterpositie in het autokoapartiment is.

4. Werkwijze volgens konklusie 3, met het kenmerk, dat de 15 eerste luisterpositie de voorpositie in het autokoapartiment is.

5. Werkwijze volgens één der voorgaande konklusies, met het kenmerk, dat in stap (a) het niveau van het elektrische signaal dat via de bijbehorende omzetterinrichting leidt tot de grootste bijdrage in het akoestische signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie wordt 20 omlaaggeregeld totdat de bijdragen van het door de eerste en de tweede omzetterinrichting afgegeven akoestische signaal aan het akoestische signaal op de eerste luisterpositie in hoofdzaak gelijk aan elkaar zijn.

6. Werkwijze volgens één der voorgaande konklusies, met 25 het kenmerk, dat de stappen (a), (b) en (c) ten minste éénmaal worden herhaald.

7. Werkwijze volgens konklusie 6, met het kenmerk, dat stap (b) wordt uitgevoerd bij aanwezigheid van een elektrisch signaal dat wordt toegevoerd aan de eerste omzetterinrichting.

8. Inrichting voor het uitvoeren van de werkwijze volgens één der voorgaande konklusies, voorzien van - een ingangsklem voor het ontvangen van een elektrisch signaal; - een versterkereenheid met een ingang gekoppeld met de ingangsklem, een eerste en een tweede uitgang, een eerste en een tweede filtereenheid 35 die is gekoppeld tussen de ingang en de eerste respektievelijk tweede uitgang en een stuursignaalingang voor het ontvangen van een stuursignaal; 8702200 * PHN 12.256 18 - een eerste en een tweede omzetterinrichting gekoppeld met de eerste respektievelijk tweede uitgang van de versterkereenheid; - detektiemiddelen voor het detekteren van een akoestisch signaal op een luisterpositie in de ruimte, voor het opwekken van een elektrisch 5 signaal dat een maat is voor het op deze positie gedetekteerde akoestische signaal, en voor het toevoeren van dit elektrische signaal aan een uitgang; - een besturingseenheid bevattende een frekwentie-analyseer-eenheid, met een ingang gekoppeld met de uitgang van de detektiemiddelen, en een 10 uitgang voor het leveren van het regelsignaal, welke uitgang is gekoppeld met de stuursignaalingang van de versterkereenheid, met het kenmerk, dat de detektiemiddelen verder zijn ingericht voor het detekteren van een akoestisch signaal op de tweede luisterpositie in de ruimte, voor het opwekken van een elektrisch signaal dat een maat is 15 voor het op deze tweede positie gedetekteerde akoestische signaal, en voor het toevoeren van dit elektrische signaal aan een uitgang, welke uitgang is gekoppeld met een ingang van de besturingseenheid, dat de besturingseenheid is ingericht voor: (a) het instellen van de niveaus van de elektrische signalen door de 20 versterkereenheid aangeboden aan de eerste en de tweede omzetterinrichting, zodanig dat de bijdragen van de door de eerste en de tweede omzetterinrichting afgegeven akoestische signalen aan het akoestische signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie en gedetekteerd door de detektiemiddelen in hoofdzaak gelijk aan elkaar 25 zijn; (b) het instellen van de tweede filtereenheid zodanig dat een gewenste frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische signaal gedetekteerd door de detektiemiddelen op de tweede 30 luisterpositie; (c) het zodanig instellen van de eerste filtereenheid dat, bij een ingeschakelde tweede omzetterinrichting, een gewenste frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal, aangeboden aan de ingangsklem, naar het akoestische 35 signaal gedetekteerd door de detektiemiddelen op de eerste luisterpositie.

9. Inrichting volgens konklusie 8, voor het uitvoeren van de 8702200 ΡΗΝ 12.256 19 werkwijze volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de besturingseenheid is ingericht voor het instellen van de eerste en de tweede filtereenheid zodanig dat een in hoofdzaak vlakke frekwentiekarakteristiek wordt verkregen voor de overdracht van het elektrische signaal, aangeboden aan 5 de ingangsklem, naar het akoestische signaal gedetekteerd door de detektiemiddelen op de eerste respektievelijk tweede luisterpositie.

10. Inrichting volgens konklusie 8 of 9, voor het uitvoeren van de werkwijze volgens konklusie 5, met het kenmerk, dat de besturingseenheid is ingericht voor het in stap (a) verlagen van het 10 niveau van dat elektrische signaal van de twee aan de twee omzetterinrichtingen toegevoerde signalen dat leidde tot de hoogste bijdrage in het akoestische signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie en gedetekteerd door de detektiemiddelen, tot een niveau waarbij de bijdragen van de door de eerste en de tweede 15 omzetterinrichting afgegeven akoestische signalen aan het akoestische signaal ter plaatse van de eerste luisterpositie en gedetekteerd door de detektiemiddelen, gelijk aan elkaar zijn.

11. Inrichting volgens konklusie 8 of 9, voor het uitvoeren van de werkwijze volgens konklusie 6, met het kenmerk, dat de 20 besturingseenheid is ingericht voor het ten minste éénmaal herhalen van de stappen (a), (b) en (c).

12. Inrichting voor het versterken van een elektrisch signaal, omvattende - een ingangsklem voor het ontvangen van het elektrische signaal, 25. een versterkereenheid met een ingang gekoppeld met de ingangsklem, een eerste en een tweede uitgang en een eerste en een tweede filtereenheid die is gekoppeld tussen de ingang en de eerste respektievelijk tweede uitgang, aan welke eerste en tweede uitgang een eerste en een tweede elektro-akoestische omzetterinrichting aangesloten kunnen worden, met 30 het kenmerk, dat de twee filtereenheden zodanig zijn ingesteld dat, indien aan de twee uitgangen de twee omzetterinrichtingen zijn aangesloten en de inrichting met de omzetterinrichtingen in een ruimte is geplaatst; een gewenste frekwentiekarakteristiek is verkregen voor enerzijds de overdracht tussen het elektrische ingangssignaal aan de 35 ingangsklem en het akoestische signaal op een eerste luisterpositie in de ruimte, en anderzijds de overdracht tussen het elektrische signaal aan de ingangsklem en het akoestische signaal op een tweede 8702200 PHN 12.256 20 luisterpositie in de ruimte, die niet samenvalt met de eerste positie, dat de eerste en de tweede luisterpositie zich in de ruimte tenminste globaal tussen de eerste en de tweede omzetterinrichting bevinden, en dat de afstand tussen de eerste omzetterinrichting en de eerste 5 luisterpositie kleiner is dan de afstand tussen de eerste omzetterinrichting en de tweede luisterpositie, en omgekeerd.

13. Inrichting volgens konklusie 12, voor het gebruik in een autokompartiment, met het kenmerk, dat de ene luisterpositie een voorpositie en de andere luisterpositie een achterpositie in het 10 autokompartiment is.

14. Inrichting volgens konklusie 13, met het kenmerk, dat de eerste luisterpositie de voorpositie in het autokompartiment is. 8702200