NL8502422A - Voor een was-cyclus bestemde, detergens en verzachter bevattende composities. - Google Patents

Description

VO 7370

Voor een was-cyclus bestemde, detergens en verzachter bevattende composities .

Deze uitvinding heeft betrekking op een compositie en een methode voor het reinigen en verzachten van weefsels in de was-cyc-lus van een was-verrichting. Meer in het bijzonder heeft de onderhavige uitvinding betrekking op verzachtend werkende composities, die geschikt 5 gemaakt zijn voor toepassing in de was-cyclus van een was-verrichting, in het bijzonder onder toepassing van heet water, waarbij de compositie bevat: een weefselverzachtend middel op basis van een kationactieve quatemaire ammoniumverbinding en een niet-ionogene oppervlakactieve verbinding met een troebelingspunt, dat hoger is dan de was-temperatuur.

10 Composities, die geschikt zijn voor het behandelen van weefsels om de zachtheids- en aanvoelingskenmerken ervan te verbeteren, zijn uit de stand van de techniek bekend.

Wanneer weefselverzachters in de huishoud-was worden toegepast, is het voor die verzachters kenmerkend, dat zij tijdens de 15 spoelcyclus, die een duur heeft van slechts ongeveer 2 tot 5 minuten, aan het spoelwater worden toegevoegd. Bijgevolg is de consument verplicht de was-verrichting te volgen of andere voorzorgen te nemen, zodat de weefselverzachter op de juiste tijd wordt toegevoegd. Dit maakt het noodzakelijk, dat de consument naar de wasmachine terugkeert hetzij vlak 20 vóór of aan het begin van de spoelcyclus van de was-verrichting, hetgeen voor de consument onmiskenbaar lastig is. Bovendien moet een bijzondere voorzorg worden genomen om een passende hoeveelheid van de weefselverzachter toe te passen om overdosering, die het wasgoed waterafstotend kan men door afzetting van een vettige film op het weefseloppervlak,

V

25 alsmede aan de weefsels een zekere mate van geelheid kan geven, te vermijden.

Het is bekend om als oplossing voor de bovengenoemde problemen weefselverzachters toe te passen, die verenigbaar zijn met de gebruikelijke wasgoed-detergentia, zodat de verzachters met de detergentia 30 gecombineerd kunnen worden in een enkelvoudige verpakking voor toepassing tijdens de wascyclus van de was-verrichting. Voorbeelden van dergelijke aan de wascyclus toegevoegde weefselverzachtende composities worden be- 3502422 * * i « 2 schreven in U.S.-octrooischriften 3.351.438, 3.660.286 en 3.703.480. In het algemeen bevatten deze voor de was-cyclus bestemde weefselverzachten-de composities een weefselverzachter op basis van een kationactieve quaternaire ammoniumverbinding en extra ingrediënten, die de verzach-5 tende verbindingen verenigbaar maken met de gebruikelijke wasgoed-deter-gentia.

Het is echter ook bekend, dat de kationactieve, verzachtend werkende verbindingen, die aan de was-cyclus, hetzij als een ingrediënt irr een detergens en verzachter bevattende compositie, hetzij als 10 een was-cyclus-verzachter, worden toegevoegd, de heldermakende werking, alsmede het reinigende rendement van het detergens verstoren. Als gevolg daarvan heeft men getracht deze verstoring in detergens en verzachter bevattende composities in zekere mate te compenseren door toepassing van niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen, hogere gehalten aan witmidde-15 len, carboxymethylcellulose, anti-vergelingsverbindingen, blauwmakende middelen enz. Er is echter weinig verbetering verkregen in voor de wascyclus bestemde verzachtend werkende composities, waarbij een verscheidenheid van detergentia worden gebruikt, waarvan de meeste anionactieve * verbindingen zijn.

20 In de stand van de techniek zijn echter ook veel be schrijvingen verschenen met betrekking tot wasgoed-detergens-composities, die kationactieve weefselverzachtende middelen bevatten, met inbegrip van de als verzachter werkende middelen op basis van quaternaire ammonium-verbindingen en niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen. Als publica-25 ties, die deze stand van de techniek vertegenwoordigen, kunnen worden genoemd de U.S.-octrooischriften 4.264.457, 4.239.659, 4.259.217, 4.222.905, 3.537.993, 3.583.912, 3.983.079, 4.203.872, 4.264.479, 3.951.879, 3.360.470, 3.351.483, 3.644.203, enz.

Ofschoon veel van deze uit de stand van de techniek 30 bekende formuleringen onder talrijke verschillende condities een bevredigende reiniging en/of verzachting verschaffen, lijden zij nog altijd aan de gebreken, dat zij, in het bijzonder onder condities van het wassen met heet water, d.w.z. bij een temperatuur van 60°C en hoger, geen adequate verzachting - die bijvoorbeeld vergelijkbaar is met die van de 35 aan de spoelcyclus toegevoegde verzachters - verschaffen; dat zij de vorming van complexen van de kationactieve verbinding vereisen; dat 850 2 422 c.

3 daarbij in water oplosbare kationactieve verbindingen met geringere ver-zachtingsprestatie, bijvoorbeeld op basis van mono-hoog-alkyl-quatemaire ammoniumverbindingen, worden toegepast; dat zij beperkt zijn tot vloeibare composities; enz.

Ofschoon het voor de huidige wasgoed-detergens-composi-5 ties en voor gebruikelijke automatische huishoud-wasmachines, in het bijzonder in de Verenigde Staten, niet ongewoon is, dat zij in staat zijn om het wassen/reinigen van vuile weefsels tot stand te brengen onder toepassing van koud of warm waswater, in het bijzonder met betrekking tot gevoelige weefsels, zelfstrijkende weefsels, weefsels met blijvende per-sing en dergelijke, wordt het niettemin ingezein, dat een meer effectieve reiniging (verwijdering van vuil) hogere wastemperaturen vereist. Voorts werken in Europa en in andere landen de huishoudwasmachines bij hete temperaturen van 602C of hoger, tot ten hoogste de kooktemperatuur van het waswater. Ofschoon deze hoge temperaturen gunstig zijn voor de verwijld dering van vuil, is er geen gelijkwaardig voordeel voor de verzachtings-prestatie.

De onderhavige uitvinding berust op de ontdekking, dat de verzachtingsprestatie van een detergens-systeem op basis van een mengsel van een niet-ionogene detergens-verbinding en een verzachtingsmiddel 20 0p basis van een kationactieve quatemaire ammoniumverbinding, in aanzienlijke mate vergroot wordt door toepassing van een beperkte klasse van niet-ionogene verbindingen, die gekenmerkt zijn door troebelingspunten, die hoger zijn dan de was-temperatuur. Voorts wordt deze verhoging van de verzachtingsprestatie tot stand gebracht zonder enige, of althans zonder 25 enige belangrijke, achteruitgang van de was- (d.w.z. reinigings-) prestatie.

Een betrekking tussen de reinigingsprestatie en het troebelingspunt van een mengsel van een niet-ionogene en een kationactieve detergens is bekend uit de tl.S.-octrooischriften 4.222.905 en 4.259.217. 30 Meer in het bijzonder, zoals deze'in kolom 5, regels 40 - 61 van het laatstgenoemde octrooischrift wordt verklaard: "Werkwijzen voor het wassen van weefsels met de composities volgens de onderhavige uitvinding, die voortreffelijke verwijdering van vettig en olieachtig vuil 35 en voordelen ten aanzien van weefselverzorging ver schaft, worden hierin uiteengezet. Bij deze werkwijzen worden wasgoed-detergenscomposities toegepast onder 8502 422 • « i v 4 zodanige temperatuurcondities, dat de waterhoudende wasoplossing hetzij bij of dicht in de buurt van (d.w.z. binnen ongeveer 20°C van) het troebelingspunt (d.w.z. de temperatuur, waarbij een fase, die rijk is aan niet-5 ionogene oppervlakactieve verbinding, zich in de was oplossing afscheidt) van het mengsel van niet-ionogene en kationactieve oppervlakactieve verbinding verkeert. Dit kan bij voorkeur tot stand worden gebracht door die mengsels van niet-ionogene en kationactieve oppervlak-10 actieve verbinding zodanig te formuleren, dat hun troe belingspunt ligt tussen ongeveer 0 en 95°C, in het bijzonder tussen ongeveer 10 en 70°C, in het bijzonder tussen ongeveer 20 en 70°C, waarbij de meeste voorkeur uitgaat naar het gebied tussen ongeveer 30 en ongeveer 15 50°C. Tijdens de was-verrichting wordt de temperatuur van de was-oplossing binnen dit temperatuurgebied gehouden en binnen 20°C van de temperatuur van het troebelingspunt. De prestatie wordt verder verbeterd daar, waar de temperatuur van de waterhoudende was-oplossing 20 binnen ongeveer 15°C, met grotere voorkeur binnen on geveer 10°C, van de temperatuur van het troebelingspunt van het mengsel van niet-ionogene en kationactieve oppervlakactieve verbinding ligt."

Blijkbaar is de eis om te werken bij wastemperaturen 25 bij of beneden de temperatuur van het troebelingspunt gebaseerd op de veronderstelling, dat het troebelingspunt van het mengsel van oppervlakactieve stoffen in het waswater overeenkomt met de temperatuur, waarbij micellen van het oppervlakactieve middel tot een zodanige mate aggregeren, dat deze aggregaten zö groot worden, dat zij uit de oplossing komen en 30 vandaar de waargenomen troebelheid. Verdere temperatuurverhoging zal tot volledige fasenscheiding van het water en de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding leiden en als resultaat daarvan gaat hun detersieve werking op de vuile weefsels en hun totale reinigingsvermogen verloren.

Ofschoon in het U.S. octrooischrift 4.259.217 verklaard 35 wordt, dat de mengsels van niet-ionogene en kationactieve verbindingen 8502 42 2 5 "afhankelijk van de identiteit en concentratie van de kationactieve component.... de uit de stand van de techniek voor dergelijke kationactieve verbindingen bekende voordelen kunnen verschaffen, bijvoorbeeld .... verzachtende effecten voor textiel", is het niettemin duidelijk, 5 dat men niet heeft ingezien, noch heeft gesuggereerd, dat de verzach-tingseffecten van de kationactieve verbindingen aanzienlijk kunnen worden verbeterd door zekere niet-ionogene verbindingen toe te passen, die per se hoge troebelingspunt-temperaturen bezitten. D.w.z., dat terwijl in de U.S.-octrooischriften 4.259.217 en 4.222.905 een betrekking uiteen-10 gezet wordt tussen het troébelingspunt van het mengsel van niet-ionogene en kationactieve verbinding, de wastemperatuur en de reinigingsprestatie, thans ontdekt is, dat het de betrekking is tussen het troebelingspunt van de niet-ionogene verbinding alleen (of van de in het waswater aanwezige niet-ionogene verbinding en eventuele electrolyten) en de wastem-15 peratuur, die de verzachtende prestatie van de verzachtende middelen op basis van in water onoplosbare kationactieve quaternaire ammoniumverbin-dingen teweegbrengt. In tegenstelling tot de voorwaarde van deze uitvinding om niet-ionogene verbindingen met een hoge troebelingspunt-tempera-tuur (d.w.z. boven ongeveer 60eC, in het bijzonder boven ongeveer 90°C en 20 met bijzondere voorkeur boven ongeveer 100°C) toe te passen, wordt in de U.S.-octrooischriften 4.259.217 en 4.222.905 de voorkeur gegeven aan niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen met betrekkelijk lage troebelings-punten. Daarom zijn de niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen, die in de in deze octrooischriften beschreven compositie worden toegepast, 25 vetalcoholen, die met ten hoogste 12 molen ethyleenoxyde, bij voorkeur ten hoogste 9 molen ethyleenoxyde, geëthoxyleerd zijn en die hydrofiel-lipofiel-balanswaarden (HLB-waarden) van ongeveer 5 tot 7, bij voorkeur van ongeveer 6 tot 15 hebben.

Het was dus totaal onverwacht, dat de verzachtingspres-30 tatie van de kationactieve verzachter opvallend kon worden verbeterd zonder de reinigingsprestatie van de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding te verminderen, door toepassing van niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen, die de hogere vetalcoholen, welke met ten minste 15 molen ethyleenoxyde geëthoxyleerd zijn, bevatten en die troebelingspun-35 ten hebben, die hoger liggen dan de wastemperatuur.

Het was op basis van deze ontdekking, dat de onderhavige uitvinding tot stand werd gébracht.

3502 422 » · λ 6

Het is dus een oogmerk van deze uitvinding om de ver-zachtingsprestatie van detergens-composities, die verzachtende middelen op basis van quatemaire ammoniumverbindingen en niet-ionogene detergens-verbindingen bevatten, te verbeteren zonder de reinigingsprestatie in 5 z'n geheel in belangrijke mate ongunstig te beïnvloeden.

Dit oogmerk en andere oogmerken van de uitvinding, die uit de volgende beschrijving zullen blijken, worden tot stand gebracht door een wasgoed-detergenscompositie te verschaffen, die in staat is om vuile weefsels bij een verhoogde temperatuur van ten minste ongeveer 10 60°C tot maximaal de kooktemperatuur van ongeveer 100°C in een water- bevattende wasvloeistof te wassen, welke compositie bevat: een niet-ionogeen oppervlakactief middel met een troebelingspunt boven de verhoogde temperatuur en een in water onoplosbare quatemaire ammoniumverbin-ding, die in staat is aah het gewassen weefsel verzachting te geven. In 15 de voorkeursuitvoeringsvorm omvat de detergenscompositie .ten minste een extra detergenstoevoegsel, dat onder meer detergens-"builders", verdikkingsmiddelen, anti-redepositiemiddelen, corrosie-inhibitoren, bleekmiddelen, enzymen, kleurstoffen, blauw-makende middelen, optische wit-middelen, reukstoffen en dergelijke bevat.

20 De beoogde niet-ionogene verbindingen worden alleen be perkt door hun oplosbaarheid in water en door de temperatuur van hun troebelingspunt. Het is geschikt, dat deze criteria wederkerig verenigbaar zijn, waarbij het hoge alkyleenoxyde-gehalte zowel aan de oplosbaarheid in water als aan een hoge troebelingspunttemperatuur bijdraagt.

25 Geschikte niet-ionogene oppervlakactieve middelen zijn in de handel verkrijgbaar en zijn afgeleid van de condensatie van een alkyleenoxyde of equivalente reactiecomponent en een hydrofobe verbinding met reactieve waterstof. De hydrofobe organische verbindingen kunnen alifatisch, aromatisch of heterocyclisch zijn, ofschoon de eerste twee 30 klassen de voorkeur verdienen. De voorkeurstypen van hydrofobe verbindingen zijn hogere alifatische alcoholen en alkylfenolen, ofschoon andere vertegenwoordigers kunnen worden toegepast, zoals carbonzuren, carboxami-den, mercaptanen, sulfonamiden, enz. De ethyleenoxyde-condensatieproduk-ten met hogere alkylfenolen of hogere vetalcoholen vertegenwoordigen voor-35 keursklassen van niet-ionogene verbindingen. Gewoonlijk dient het hydrofobe gedeelte ten minste ongeveer 6 koolstofatomen en bij voorkeur ten 8502 422 0 ♦ * 7 minste ongeveer 8 koolstofatomen te bevatten, terwijl het zelfs 50 koolstof atomen of meer kan bevatten, waarbij een voorkeursgebied dat van ongeveer 8 tot 22, in het bijzonder 10 tot 18 koolstofatomen voor de ali-fatische alcoholen en 12 tot 20 koolstofatomen voor de hogere alkylfenol-5 len, is. De hoeveelheid alkyleenoxyde varieert aanzienlijk, afhankelijk van de hydrofobe verbinding, doch als algemene richtsnoer en regel geldt, dat ten minste ongeveer 15 molen alkyleenoxyde per mol hydrofobe verbinding tot ten hoogste ongeveer 30 molen alkyleenoxyde per mol hydrofobe verbinding dient te worden toegepast teneinde troebelingspunt-temperatu-10 ren van ten minste ongeveer 60°C of hoger te verkrijgen.

De bij voorkeur toegepaste niet-ionogene oppervlak-actieve verbindingen kunnen derhalve worden voorgesteld door de formule 1/ waarin R een primaire of secundaire alkylketen met on-15 geveer 8 tot 22 koolstofatomen voorstelt en n gelijk is aan een gemiddelde van 15 tot 30; of door de formule 2, waarin R* een primaire of secundaire alkylketen met 4 tot 12 koolstofatomen voorstelt en m gelijk is aan een gemiddelde van 20 15 tot 30.

De voorkeursalcoholen, waaruit de verbindingen met de formule 1 worden bereid, zijn onder meer lauryl-, myristyl-, cetyl-, stea-ryl- en oleylalcohol en mengsels daarvan. Waarden voor R, die bijzondere voorkeur verdienen, zijn C.n tot C , waarbij de meeste voorkeur 1U lo 25 uitgaat naar C^- hot C^-alkylen en mengsels daarvan.

De voorkeurswaarden voor R1 zijn Cg tot C^/ in het bijzonder Cg en Cg, met inbegrip van octyl, isoöctyl en nonyl, die bijzondere voorkeur verdienen.

Een typisch voorbeeld van een niet-ionogene verbinding 30 met de formule 1 is laurylalcohol, gecondenseerd met 15 molen ethyleen-oxyde. Een kenmerkend voorbeeld van een niet-ionogene verbinding met de formule 2 is isoöctylfenol, gecondenseerd met 30 molen ethyleen-oxyde.

Andere niet-ionogene verbindingen, die toegepast kunnen 35 worden, zijn onder meer de polyoxyalkyleenesters van de organische zuren, zoals de hogere vetzuren, de harszuren, talloliezuren, zuren van 8502422 « * δ petroleum-oxydatieprodukten, enz. Deze esters bevatten gewoonlijk ongeveer 10 tot ongeveer 22 koolstofatomen in het zuurgedeelte en ongeveer 15 tot ongeveer 30 molen ethyleenoxyde of zijn equivalent.

Nog andere niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen 5 zijn de alkyleenoxyde-condensatieprodukten met de amiden van hogere vetzuren. De vetzuurgroep bevat in het algemeen ongeveer 8 tot ongeveer 22 koolstof atomen en deze wordt gecondenseerd met ongeveer 15 tot ongeveer 50 molen ethyleenoxyde bij wijze van voorkeurstoelichting. De overeenkomstige carboxamiden en sulfonamiden kunnen ook worden toegepast als 10 wezenlijke equivalenten.

De hoeveelheden van dé niet-ionogene verbinding kunnen elke hoeveelheid zijn, die, wanneer zij aan het waswater worden toegevoegd, een adequate reinigingsprestatie verschaffen. In het alge-. meen kunnen hoeveelheden in het gebied van ongeveer 6 tot ongeveer 30 15 gew.%, bij voorkeur ongeveer 7 tot ongeveer 20 gew.% en in het bijzonder ongeveer 14 tot 16 gew.% van de compositie, worden toegepast.

De composities volgens de onderhavige uitvinding zijn in de eerste plaats bedoeld voor toepassing in verband met die huishoud-wasgoed-wasmachines en commerciële wasgoed-wasmachines, die bij verhoogde 20 was temperaturen werken, in het bijzonder bij watertemperaturen, die boven ongeveer 60°C, bij voorkeur boven 80°C en in het bijzonder bij het kookpunt, dat wil zeggen bij 100°C of hoger zijn gelegen. Ofschoon deze com-positi-s bijzonder effectief zijn, wanneer zij bij deze verhoogde was-temperaturen worden gebruikt, kunnen zij echter natuurlijk ook hun verbe-25 terde verzachtingsprestatie bij lagere temperaturen, beneden 60°C tot ongeveer 20°C of lager uitoefenen.

Wanneer de composities zijn samengesteld voor toepassing bij wastemperaturen over een breed gebied van laten we zeggen, bijvoorbeeld, 20°C tot 60°C, alsmede hogere temperaturen, teneinde zeer geschikt 30 te zijn voor een breed gebied van weefsels, met inbegrip van fijne natuurlijke en synthetische vezels, alsmede weefsels, die ongevoeliger zijn voor temperatuur, zoals katoen, enz., kan de niet-ionogene verbinding zodanig worden gekozen, dat zij een troebelingspunt-temperatuur heeft, die ten minste ongeveer 20°C hoger is dan de waswatertemperatuur, bij-35 voorbeeld een troebelingspunttemperatuur van de niet-ionogene verbinding in het gebied vaii 80°C tot 90°C. Waar echter de formulering bestemd is 8502422 * · 9 voor toepassingen, die in de eerste plaats beperkt zijn tot verhoogde temperaturen van 60°C of hoger, zoals in het algemeen het geval in Europa is, alsmede wanneer industriële wasmachines worden toegepast, dan kan de niet-ionogene verbinding aanzienlijk hogere troebelingspun-5 ten, bijvoorbeeld van ten hoogste ongeveer 50°C boven de wastemperatuur, bezitten. Voor een wastemperatuur van 60°C dient de niet-ionogene verbinding dus een troebelingspunt te hebben van ten minste ongeveer 65°C, bij voorkeur ten minste ongeveer 70°C en ten hoogste ongeveer 90°C, bij voorkeur in het gebied van ongeveer 70°C tot 85°C. Voor waswatertempera-10 turen van 100°C wordt het niet-ionogene troebelingspunt gekozen in het gebied van ongeveer 105°C tot ongeveer 150°C, bij voorkeur 105°C tot 120°C.

De term "troebelingspunt”, zoals deze hierin wordt gebruikt, betekent de temperatuur, waarbij een grafische voorstelling, ver-15 kregen door de lichtverstrooilngsintensiteit van de compositie uit te zetten tegen de temperatuur vein de wasoplossing, onder de volgende experimentele condities scherp tot haar maximale waarde begint te stijgen:

De lichtverstrooilngsintensiteit wordt gemeten onder toepassing van een fotogoniodiffusometer, van het mogel VM-12397, vervaar-20 digd door Société Francaise d'Instruments de Controle et d'Analyses,

Frankrijk (hierna wordt naar het instrument verwezen als "SOFICA").

De monstercel van de SOFICA en het deksel daarvan worden met hete aceton gewassen, waarna men deze laat drogen. Het mengsel van oppervlakactieve verbindingen wordt bereid en met gedestilleerd water bij een concentra-25 tie van 1000 ppm in oplossing gebracht. Ongeveer 15 ml monster van de oplossing wordt in de monstercel gebracht onder toepassing van een spuit met een nucleoporiën ("nucleopore")-filter van 0,2 ^um. De spuitnaald gaat door het deksel van de monstercel, zodat het binnenste van de cel niet aan atmosferisch stof wordt blootgesteld. Het monster wordt achter-30 gelaten in een bad met een variabele temperatuur en zowel het bad als het monster worden aan voortdurende roering onderworpen. De badtemperatuur wordt tot stand gebracht door verhitting onder toepassing van de verhit-tingsinrichting van de SOFICA en door koeling door de toevoeging van ijs (verhittingssnelheid = 1°C/min); de temperatuur van het monster wordt be-35 paald door de temperatuur van het bad. Vervolgens wordt de intensiteit van de lichtverstrooiing (hoek van 90°) van het monster bij verscheidene 8502 422 * t 10 temperaturen bepaald, waarbij in de SOFICA een groen filter en geen pola-risator wordt toegepast.

Bij de onderhavige uitvinding worden troebelingspunt-metingen verricht voor zowel oplossingen van de niet-ionogene verbinding 5 (bij 1 gew.%) in gedestilleerd water als in water, dat 10% NaCl bevat, ofschoon de laatstgenoemde hoeveelheid in het algemeen de hoeveelheid zouten en electrolyten, die bij normaal gebruik werkelijk worden aangetroffen, verre overschrijdt. Indien het troebelingspunt van de niet-ionogene verbinding, gemeten in 10%'s NaCl-oplossing, voldoet aan de 10 troebelingspunt-voorwaarde volgens deze uitvinding, dan is er derhalve geen probleem wat betreft het formuleren van composities, die zeer hoge concentraties aan "builder"-zouten en andere electrolyten, bijvoorbeeld van ten hoogste ongeveer 85% van de compositie bevatten.

In dit opzicht is het bekend, dat de temperatuur van 15 het troebelingspunt voor een gegeven compositie in de wasoplossing afhangt van de fysische en chemische eigenschappen (zoals CMC en oplosbaarheid) van de in die compositie opgenomen kationactieve, niet-ionogene en extra componenten, en verlaagd kan worden door verhoging van de alkylketenlengten van de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding, door 20 verlaging van de mate van ethoxylering van de niet-ionogene component of door toevoeging van electrolyten, zoals fosfaten, polyfosfaten, perbora-ten, carbonaten, sulfaten, enz., in het bijzonder in betrekkelijk kleine hoeveelheden (zoals ongeveer 1 tot ongeveer 15% van een bepaalde compositie) .

25 Omdat bij deze uitvinding in water onoplosbare kation actieve verzachtend werkende verbindingen worden toegepast, hebben de kationactieve verbindingen in hoofdzaak geen enkel effect op het troebelingspunt van de totale compositie. Omdat de verzachtend werkende kationactieve verbindingen, die bij deze uitvinding worden toegepast, in water 30 onoplosbaar zijn, is de temperatuur van het troebelingspunt van de totale formulering in werkelijkheid zeer moeilijk te meten, daar het mengsel van nature enigszins troebel is. Het troebelingspunt van de niet-ionogene verbinding met of zonder toevoeging van electrolyten, wordt daarom bepaald bij afwezigheid van de kationactieve verbinding en dit verschaft 35 een toereikend nauwkeurige meting van het troebelingspunt van de totale compositie met inbegrip van de kationactieve verbinding.

Voor wastemperaturen van ongeveer 60 tot 70°C, zullen 8502422 ( * 11 alle bovenbeschreven niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen, in het bijzonder die met de formules 1 en 2, troebelingspunten verschaffen, die hoger liggen dan de wastemperatuur.

Voor hogere wastemperaturen van 71°C tot 100°C, in 5 het bijzonder 80°C tot 100°C, is het echter noodzakelijk hoger geëthoxy-leerde oppervlakactieve verbindingen toe te passen, bijvoorbeeld met 25 tot 30 molen ethyleenoxyde per mol hydrofobe verbinding. Voor deze hogere wastemperaturen gaat voor de niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen de meeste voorkeur uit naar de Cg-Cg-alkylfenolen, die geëthoxy-10 leerd zijn met 25 tot 30 molen, in het bijzonder 28 tot 30 molen ethyleenoxyde, waarbij bijzondere voorkeur bestaat voor ongeveer 30 molen ethyleenoxyde.

Zoals hieronder meer in bijzonderheden wordt besproken, is echter thans ook ontdekt, dat voor elk van de niet-ionogene ver-15 bindingen, het troebelingspunt met zelfs ongeveer 40°C, in het algemeen met ongeveer 5 tot 20°C,kan worden verhoogd door aan de compositie een amfotere oppervlakactieve verbinding toe te voegen, bijvoorbeeld een ' amfotere verbinding van het gecarboxyleerde hoog-vet-alkyl (bijvoorbeeld kokos)-imidazoline-type, in het algemeen in een hoeveelheid van onge-20 veer 0,5 tot 30 gew.%, bij voorkeur 1 tot 20 gew.%, met bijzondere voorkeur voor ongeveer 1 tot 10 gew.% van de compositie.

Bij een voorkeursuitvoeringsvorm van de uitvinding, die bijzonder bruikbaar is voor het wassen van vuil geworden weefsels in waswater met een verhoogde temperatuur in het gebied van ongeveer 25 80eC tot 100eC, omvat de detergenscompositie daarom behalve de niet- ionogene oppervlakactieve verbinding met de formule 1 of formule 2 en de in water onoplosbare quaternaire ammoniumverbinding met de formule 3 of formule 4 ook een amfotere oppervlakactieve verbinding in een hoeveelheid, die voldoende is om het troebelingspunt van de compositie te verho-30 gen tot boven de verhoogde temperatuur van 80°C tot 100°C.

Het tweede essentiële ingrediënt in de onderhavige formuleringen is de kationactieve weefselverzachter. In het algemeen bestaan de kationactieve weefselverzachters uit ten minste een hydrofiele functionele groep, die een negatieve lading draagt en een hydrofobe groep, 35 met een quatemair ammoniumatoom, dat positief geladen is.

Teneinde aan de behandelde weefsels voldoende zachtheid 85 0 2 42 2

. * I

12 te geven is het essentieel, dat de kationactieve verbinding in water onoplosbaar is. Bij toepassing hierin, wordt een verbinding als onoplosbaar in water beschouwd, indien haar oplosbaarheid in water bij de wastempera tuur geringer is dan ongeveer 1%, bij voorkeur geringer dan onge-5 veer 1/2%.

In het algemeen is het gewenst, dat de kationactieve verzachtingsverbinding in de compositie wordt opgenomen in een vorm, waarbij een hoge mate van dispersibiliteit in de wasvloeistof en derhalve maximale hechting aan het behandelde weefsel wordt verzekerd. De groot-10 ten van dergelijke gedispergeerde deeltjes in de wasvloeistof varieert van ongeveer kleiner dan 10 tot ongeveer 50 micrometer, terwijl bij voorkeur grootten van ongeveer kleiner dan 10 tot ongeveer 20 micrometer voor de kationactieve verzachtingsverbinding kan worden toegepast om dit effect tot stand te brengen.

15 Geschikte weefselverzachters op basis van in water on oplosbare quaternaire ammoniumverbindingen, die in de handel bekend zijn, kunnen voorgesteld worden door de formules 3 of 4, waarin en en R^ en Rg elk, onafhankelijk van elkaar, een alifa- tische rest met een lange keten met 16 tot 22 koolstofatomen voorstellen, 20 Rg en R4 en R^ onafhankelijk van elkaar lage alkylresten zijn of Rg de groep -RnNH(C) R_ kan vertegenwoordigen, waarin RQ een alifatische y „ o o o rest met lange keten met 16 tot 22 koolstofatomen is en Rg een divalente alkylgroep met 1 tot 3 koolstofatomen voorstelt en X een in water oplos-25 baar zoutvormend anion is, zoals een halogenide, d.w.z. chloride, bromide, jodide; een sulfaat, acetaat, hydroxyde, methosulfaat, ethosulfaat of een dergelijke anorganische of organische solubiliserende mono- of di-basische rest. De koolstofketen van de alifatische rest met 16 tot 22 koolstofatomen, in het bijzonder 16 tot 20 koolstofatomen, kan recht of 30 vertakt en verzadigd of onverzadigd zijn. De lage alkylresten hebben 1 tot 4 koolstofatomen en kunnen een hydroxyIrest bevatten. Bij voorkeur worden de koolstofketens verkregen als vetzuren met lange ketens, zoals die, welke afgeleid zijn van talg-olie en sojabonenolie. De hierin gebruikte termen "di-soja" en "di-talg", enz., verwijzen naar de bron, waarvan 35 de lange vetalkylketens zijn afgeleid. Mengsels van de bovengenoemde, alsmede andere oppervlakactieve middelen op basis van onoplosbare qua- 8502422 , 4 13 temaire ammonium kunnen desgewenst ook worden toegepast. Het voorkeurs-ammoniumzout is een dialkyl-dimethy1-ammoniumchloride, waarin de alkyl-groep afgeleid is van gehydrogeneerd talg- of stearinezuur, of een di-hoog-alkyl-imidazoliniumchloride. Specifieke voorbeelden van verzachtings-5 middelen op basis van quaternair ammonium met de formule 3, geschikt voor toepassing in de compositie volgens de onderhavige uitvinding, zijn onder meer de volgende: gehydrogeneerd di-talg-dimethylammoniumchloride, dimethyl-disteary1-ammoniumchloride, dimethyl-stearyl-cetyl-ammoniumbro-mide, dimethyl-dicety1-ammoniumchloride, di-soja-dimethyl-ammoniumchlori-10 de, de overeenkomstige sulfaat-, methosulfaat-, ethosulfaat-, bromide-en hydroxyde-zouten daarvan, enz.

Voorbeelden van verzachtend werkende middelen op basis van quaternair ammonium met de formule 4 zijn onder meer 1-methyl-l,2-diheptadecyl-imidazoliniumchloride (-bromide, -methosulfaat), 1,2-di-15 eicosyl-alkylamido-ethyl-l-methyl-imidazoliniumchloride (-bromide, -methosulfaat, enz.), 2-hexadecyl-l-methyl-l-[(2-dodecoyl-amido)ethyl]-imidazolinium-methylsulfaat, 2-heptadecyl-1-methyl-l-[(2-stearyl-amido)-ethyl]-imidazolinium-methylsulfaat, 2-nonadecyl/heneicosyl-l-methyl-1-[(2-eicosoyl/docosoyl-imido)ethyll-imidazolinium-methylchloride.

20 Dimethyldisteary 1-ammoniumchloride verdient bijzondere voorkeur met het oog op zijn voortreffelijke verzachtingsprestatie, bio-degradabiliteit, geringe oplosbaarheid in water, beschikbaarheid en prijs.

De hoeveelheid van de kationactieve weefselverzachter kan in het algemeen variëren van ongeveer 2 tot ongeveer 20 gew.%, bij 25 voorkeur van ongeveer 4 tot ongeveer 16 gew.%, terwijl bijzondere voorkeur uitgaat naar het gebied van ongeveer 6 tot 9 gew.% van de compositie.

De gewichtsverhouding van het niet-ionogene oppervlak-actieve middel tot de kationactieve weefselverzachter ligt in het gebied van ongeveer 1 : 1 tot 5:1, bij voorkeur van ongeveer 1,5 : 1 30 tot 4,5 : 1.

De detergens-composities volgens deze uitvinding worden bij voorkeur verkregen als vrijvloeiende poeders, doch zij kunnen ook in vloeibare vorm verkeren.

De detergenscompositie volgens de uitvinding kan ook 35 en zal in het algemeen ook in water oplosbare "builder"-zouten bevatten.

In water oplosbare anorganische alkalische "builder"-zouten, die alleen 8502422 t 14 met de detergens-verbinding of in mengsels met andere builders kunnen worden toegepast, zijn alkalimetaalcarbonaten, -boraten, -fosfaten, -po-lyfosfaten, -waterstofcarbonaten en -silicaten. (Ammonium- of gesubsti-tueerd-ammonium-zouten kunnen ook worden gebruikt). Specifieke voor-5 beelden van dergelijke zouten zijn natrium-tripolyfosfaat, natriumcarbo-naat, natrium-tetraboraat, natrium-pyrofosfaat, kalium-pyrofosfaat, na-triumwaterstofcarbonaat, kalium-tripolyfosfaat, natrium-hexametafosfaat, natrium-sesquicarbonaat, natrium-mono- en -di-orthofosfaat en kaliumwater-stofcarbonaat. De alkalimetaal-silicaten zijn geschikte builder-zouten, 10 die ook functioneren om de compositie anti-corrosief te maken voor de onderdelen van de wasmachine. Natrium-silieaten met Na20/Si02-verhoudingen van 1,6/1 tot 1/3,2, in het bijzonder ongeveer 1/2 tot 1/2,8 verdienen de voorkeur. Kalium-silicaten kunnen ook met dezelfde verhoudingen worden toegepast.

15 Een andere klasse van builders, die hierin kunnen wor den gebruikt zijn de in water onoplosbare aluminiumsilicaten, zowel van het kristallijne als van het amorfe type. Verscheidene kristallijne zeolieten (d.w.z. aluminiumsilicaten) worden beschreven in het Britse oc-trooischrift 1.504.168, het O.S.-octrooischrift 4.409.136 en de Cana-20 dese octrooischriften 1.072.835 en 1.087.477. Een voorbeeld van toepasbare amorfe zeolieten kan gevonden worden in het Belgische octrooi-schrift 835.351. De zeolieten bezitten in het algemeen de formule: m,0) · (Al,0,) · (SiO_) -wH_0 2 X 2 -i Y 2 Z 2 waarin x gelijk is aan 1, y gelijk is aan 0,8 tot 1,2 en bij voorkeur 25 aan 1, z gelijk is aan 1,5 tot 3,5 of meer en bij voorkeur aan 2 tot 3 en w gelijk is aan 0 of 9, bij voorkeur 2,5 tot 6 en M bij voorkeur natrium voorstelt. Een kenmerkend zeoliet is die van het type A of soortgelijke structuur, waarbij het type 4A bijzondere voorkeur verdient. De bij voorkeur toegepaste aluminiumsilicaten bezitten uitwisselingscapa-30 citeiten voor calcium-ionen van ongeveer 200 milli-equivalenten per gram of meer, bijvoorbeeld 400.

Andere materialen, zoals kleisoorten, in het bijzonder van de in water onoplosbare typen, kunnen .geschikte hulpstoffen zijn in composities volgens deze uitvinding. Bijzonder geschikt is bentoniet.

35 Dit materiaal is in de eerste plaats montmorilloniet, dat een gehydra-teerd aluminiumsilicaat is, waarin ongeveer het 1/6-de gedeelte van de 8502 422 ♦ 15 aluminiumatomen kan worden vervangen door magnesiumatomen en waarmee variërende hoeveelheden waterstof, natrium, kalium, calcium, enz., losjes kan zijn gecombineerd. Het bentoniet, dat in zijn meer gezuiverde vorm (d.w.z. vrij van enig steengruis, zand, enz.) geschikt is voor 5 detergentia, bevat steeds ten minste 50% montmorilloniet en zijn katio-nen-uitwisselend vermogen bedraagt dus ten minste ongeveer 50 tot 75 meq per 100 g bentoniet. Bentonieten met bijzondere voorkeur zijn de Wyoming- of Westem-ü.S.-bentonieten, die verkrijgbaar waren bij Georgia Kaolin Co. als Thixo-gelen 1, 2, 3 en 4. Zoals in het Britse octrooi-10 schrift 401.413 en het Britse octrooischrift 461.221 is beschreven, is van deze bentonieten bekend, dat zij textielstoffen zachter maken.

Voorbeelden van organische alkalische sequestrerende builder-zouten, die alleen of met het detergens of gemengd met andere organische en anorganische builders kunnen worden toegepast, zijn alka-15 limetaal-, ammonium- of gesubstitueerd-ammonium-aminopolycarboxylaten, bijvoorbeeld natrium- en kalium-ethyleen-diamine-tetra-acetaat, natrium-en kalium-nitrilotri-acetaten en triëthanolammonium-N-(2-hydroxyethyl)-nitrilo-diacetaten. Gemengde zouten van deze polycarboxylaten zijn ook geschikt.

20 Andere geschikte builders van het organische type zijn onder meer carboxymethyl-succinaten, tartronaten en zouten van glycol-zuur. Van bijzondere waarde zijn de polyacetaal-carboxylaten. De poly-acetaal-carboxylaten en hun toepassing in detergens-composities zijn beschreven in de U.S.-octrooischriften 4.144.226; 4.315.092 en 4.146.495.

25 Andere U.S.-octrooischriften met betrekking tot soortgelijke builders zijn onder meer de nrs. 4.141.676; 4.169.934; 4.201.858; 4.204.852; 4.224.420; 4.225.685; 4.226.960; 4.233.422; 4.233.423; 4.302.564 en 4.303.777. Ook zijn de Europese octrooi-anvragen nrs. 0015024; 0021491 en 0063399 ter zake.

30 Verscheidene andere detergens-toevoegsels of adjuvanten kunnen in het detergens-produkt aanwezig zijn om daaraan gewenste extra eigenschappen, hetzij van functionele, hetzij esthetische aard, te geven.

Zo kunnen in de formulering worden opgenomen kleine hoeveelheden van vuil-suspenderende of anti-redepositie-middelen, bijvoorbeeld polyvinyl-35 alcohol, vetzuuramiden, natrium-carboxymethylcellulose, hydroxy-propyl-methylcellulose; optische witmiddelen, bijvoorbeeld witmiddelen voor — — — · ——— 8502 422 * t .

16 katoen, amine en polyester, bijvoorbeeld stilbeen-, triazool- en benzi-dine-sulfon-composities, in het bijzonder gesulfoneerd gesubstitueerd tri-azinyl-stilbeen, gesulfoneerd naftotriazool-stilbeen, benzidine-sulfon enz., waarbij de meeste voorkeur uitgaat naar stilbeen- en triazool-5 combinaties.

Blauw-makende middelen zoals ultramarijn-blauw, enzymen, bij voorkeur proteolytische enzymen, zoals subtilidine, bromeline, pa- paine, trypsine en pepsine, alsmede enzymen van het amylase-type; bac- tericiden, bijvoorbeeld tetrachloorsalicylanilide, hexachlorofeen; fun- 10 giciden; kleurstoffen; pigmenten (die in water dispergeerbaar zijn); conserveringsmiddele; uktraviolet-absorberende middelen; anti-vergelings- middelen, zoals natrium-carboxymethylcellulose, het complex van C^- tot C. -alkylalcohol met C. tot C,„-alkylsulfaat; pH-modificeermiddelen en 2,Z Xo pH-buffers; chloor-veilige bleekmiddelen, reukstof en anti-schuim-midde-15 len of schuim-onderdrukkende middelen, bijvoorbeeld siliciumverbindingen, kunnen ook worden toegepast.

De bleekmiddelen zijn gemakshalve globaal geklassifi-ceerd als chloor-bevattende bleekmiddelen en zuurstof-bevattende bleekmiddelen. Chloride-houdende bleekmiddelen worden getypeerd door natrium-20 hypochloriet (NaOCl), kalium-dichloor-isocyanuraat (met 59% beschikbaar chloor) en trichloorisocyanuurzuur (85% beschikbaar chloor). Zuurstof-bevattende bleekmiddelen worden vertegenwoordigd door natrium- en kalium-perboraten en kalium-monopersulfaat. De zuurstof-bevattende bleekmiddelen verdienen de voorkeur. Bleekmiddelstabilisatoren en/of -activatoren, 25 als zodanig, bijvoorbeeld tetra-acety1-ethyleendiamine, kunnen ook zijn inbegrepen.

N.

^ De verhoudingen van de componenten, die in de bij voor keur toegepaste composities met totale verzorging aanwezig kunnen zijn, luiden in gewichtspercentage (van actieve verbindingen), berekend op 30 het totale gewicht van het eindprodukt, als volgt: niet-ionogeen detergens - ongeveer 5% tot ongeveer 30%, bij voorkeur ongeveer 7% tot ongeveer 20%, in het bijzonder 14 tot 16%; quaternair ammoniumzout - ongeveer 1% tot ongeveer 20%, bij voorkeur ongeveer 4% tot ongeveer 16%, met bijzondere voorkeur ongeveer 6 tot 9%; alkalimetaal-builder-zouten - on-35 geveer 20% tot ongeveer 85% en bij voorkeur ongeveer 35% tot ongeveer 80% en met bijzondere voorkeur ongeveer 60 tot 75%, waarbij de rest be- 8502422 17 staat uit detergens-toevoegsels, vulstoffen en vocht. Geschikte gebieden van de detergens-toevoegsels zijn: enzymen - 0 tot 2%, in het bijzonder 0,7 tot 1,3%; corrosie-inhibitoren - ongeveer 0 tot ongeveer 40%, en bij voorkeur 5 tot 30%; anti-schuimmiddelen en schuim-onderdrukkende 5 middelen - 0 tot 15%, bij voorkeur 0 tot 5%, bijvoorbeeld 0,1 tot 3%; vuil-suspenderende of anti-redepositiemiddelen en anti-vergelingsmidde-len - 0 tot 10%, bij voorkeur 0,5 tot 5%; kleurmiddelen, reukstoffen, witmiddelen en blauwmakende middelen - totale gewicht 0% tot ongeveer 2% en bij voorkeur 0% tot ongeveer 1%; pH-modificeermiddelen en pH-10 buffers - 0 tot 5%, bij voorkeur 0 tot 2%; bleekmiddel - 0% tot ongeveer 40% en bij voorkeur 0% tot ongeveer 25%, bijvoorbeeld 2 tot 20%; bleekmiddel-stabilisatoren en bleekmiddelactivatoren 0 tot ongeveer 15%, bij voorkeur 0 tot 10%, bijvoorbeeld 0,1 tot 8%. Bij de selectie van de adjuvanten, worden zij zodanig gekozen, dat zij verenigbaar zijn met de 15 hoofdbestanddelen van de detergens-compositie.

Ofschoon de niet-ionogene verbindingen met hoog troe-belingspunt bij voorkeur de enige oppervlakactieve detergens-verbindingen zijn, die in de composities volgens deze uitvinding worden toegepast, kunnen kleine hoeveelheden van andere oppervlakactieve verbindingen, 20 met inbegrip van andere niet-ionogene verbindingen, anionactieve, amfo-tere en zwitterion-actieve verbindingen e.d., ook worden toegepast, bij voorkeur in hoeveelheden van ten hoogste 20 gew.%, in het bijzonder ten hoogste 10 gew.% en met bijzondere voorkeur voor ten hoogste 5 gew.%.

Voorbeelden van andere niet-ionogene verbindingen om-25 vatten al die, welke hierboven zijn vermeld, doch die minder dan 15 molen alkyleenoxyde per mol hydrofobe verbinding, bijvoorbeeld 5 tot 12 molen ethyleenoxyde per mol hydrofobe verbinding bevatten.

Voorbeelden van geschikte anionactieve detergentia zijn onder meer de in water oplosbare zouten, bijvoorbeeld de natrium-, kalium-, 30 ammonium-alkylolammonium-zouten van hogere vetzuren, die ongeveer 8 tot 20 koolstofatomen, bij voorkeur 10 tot 18 koolstofatomen bevatten.

Geschikte vetzuren kunnen worden verkregen uit oliën en wassen van dierlijke of plantaardige oorsprong, bijvoorbeeld talg, vet, kokosnootolie, tall-olie en mengsels daarvan. Bijzonder geschikt 35 zijn de natrium- en kalium-zouten van de vetzuurmengsels, die afgeleid, zijn van kokosnootolie en talg, bijvoorbeeld natrium-kokosnootoliezeep 8502422 18 en kalium-talg-zeep.

De anionactieve klasse van detergentia omvat ook de in water oplosbare gesulfateerde en gesulfoneerde synthetische detergentia met een alkylrest van 8 tot 26 en bij voorkeur ongeveer 12 tot 22 kool-5 stofatomen in hun molecuulstructuur. (De term "alkyl" omvat het alkyl-gedeelte van de hogere acyl-resten).

Voorbeelden van de gesulfoneerde anionactieve detergentia zijn de aromatische sulfonaten met één ring en een hoge alkylgroep, zoals de hoge-alkylbenzeensulfonaten met 10 tot 16 koolstofatomen in de 10 hoge alkylgroep in een rechte of vertakte keten, bijvoorbeeld de natrium-, kalium- en ammonium-zouten van hoge-alkylbenzeensulfonaten, hoge-alkyl-tolueensulfonaten, hoge-alkylfenolsulfonaten en hoge-alkylbaftaleen-sulfonaten. Een voorkeurssulfonaat is lineair-alkyl-benzeensulfonaat met een hoog gehalte aan 3- (of hoger) fenylisomeren en een overeenkomstig 15 laag gehalte (ver beneden 50%) van 2- (of lager) fenylisomeren, d.w.z. waarin de benzeenring bij voorkeur voor een groot gedeelte gebonden is op de 3- of hoger (bijvoorbeeld 4-, 5-, 6- of 7-) plaats van de alkylgroep en het gehalte aan isomeren, waarin de benzeenring gebonden is op de 2- of 1-plaats, overeenkomstig laag is. Materialen met bijzondere 20 voorkeur zijn beschreven in ü.S.-octrooischrift 3.320.174.

Andere geschikte anionactieve detergentia zijn de al-keensulfonaten, met inbegrip van alkeensulfonaten met lange keten, hy-droxyalkaansulfonaten met lange keten of mengsels van alkeensulfonaten en hydroxyalkaansulfonaten. Deze alkeensulfonaat-detergentia kunnen op 25 bekende wijze worden bereid door reactie van SO^ met alkenen met lange keten van 8 tot 25, bij voorkeur 12 - 21 koolstofatomen en met de formule RCH-CHRj, waarin R een hoge alkylgroep met 6 tot 23 koolstofatomen is en R^ een alkylgroep met 1 tot 17 koolstofatomen of waterstof voorstelt, waarbij een mengsel wordt gevormd van sultonen en alkeen-sulfonzu-30 ren, welk mengsel vervolgens behandeld wordt om de sultonen in sulfonaten om te zetten. Andere voorbeelden van sulfaat- of sulfonaat-detergentia zijn alkaansulfonaten met ongeveer 10 - 20, bij voorkeur ongeveer 15 - 20 koolstofatomen, bijvoorbeeld de primaire alkaansulfonaten, die bereid zijn door reactie van 1-alkenen met lange keten en waterstof-35 sulfieten, en alkaansulfonaten, waarin de sulfonaatgroepen langs de al-kaanketen verdeeld is, zoals beschreven is in de ü.S.-octrooischriften §502422 19 2-503.280, 2.507.088, 3.260.741, 3.372.188 m het Duitse octrooischrift 735.096? natrium- en kaliumsulfaten van hoge alcoholen met 8 tot 18 koolstofatomen, zoals natrium-laurylsulfaat en natrium-talg-alcoholsul-faat; natrium- en kalium-zouten van α-sulfo-vetzuuresters met ongeveer 5 10 tot 20 koolstofatomen in de acylgroep, bijvoorbeeld methyl-a-sulfo- myristaat en de methylester van α-sulfo-talgzuur, ammoniumsulfaten van mono- of diglyceriden van hoge (C^-C^g)-vetzuren bijvoorbeeld stearine-zuur-monoglyceride-monosulfaat; natrium- en alkylolammoniumzouten van al-kyl-polyetnenoxy-ethersulfaten, bereid door condensatie van 1 tot 5 molen 10 ethyleenoxyde met een mol hoge (Cg-C^g)-alcohol; natriumzouten van hoog-alkyl (C^ g-C^g)-glycerylethersulfonzuren; en natrium- of kalium-alkyl-fenol-polyethenoxy-ether sulfaten met ongeveer 1 tot 6 oxyethyleen-groepen per molecuul en waarin de alkyl-resten ongeveer 8 tot ongeveer 12 koolstofatomen bevatten.

15 De geschikte anionactieve detergentia omvatten ook de CQ-C -acylsarcosinaten (bijvoorbeeld natrium-laurylsarcosinaat), o lo natrium- en kaliumzouten van het reactieprodukt van hogere vetzuren met 8 tot 18 koolstofatomen in het molecuul, die veresterd zijn met isethion- zuur, en natrium- en kaliumzouten van de C -C -acyl-N-methyltauriden, o lo 20 bijvoorbeeld natrium-cocoyl-methyltauraat en kalium-stearoyl-methyltau-raat.

De amfotere oppervlakactieve verbindingen zijn in de handel bekend en omvatten derivaten van alifatische aminen met een lange keten van ongeveer 8 tot 20 koolstofatomen en een anionactieve, in water 25 solubiliserende groep, zoals een carboxy-, sulfo-, sulfato-groep en dergelijke. Van deze verbindingen zijn de N-alkylaminocarbonzuren met lange alkylketen, bijvoorbeeld met de formule * R - N{-R2) - R1 - COOM ; de N-alkyl-iminodicarbonzuren met lange alkylketen (bijvoorbeeld met 30 de formule rn(r1coom)2) , waarin R een alkylgroep met lange keten is, R1 een tweewaardige rest voorstelt, die het amino-gedeelte en het carboxylgedeelte van een aminozuur met elkaar verbindt (bijvoorbeeld een alkyleenrest met 1-4 koolstofato- 2 35 men), M waterstof of een.zoutvormend metaal vertegenwoordigt en R wa- 8502 422 20 terstof of een andere eenwaardige substituent is (bijvoorbeeld methyl of een andere lage alkylgroep). Voorbeelden van specifieke detergen-tia zijn N-alkyl-6-aminopropionzuur; N-alkyl-B-iminodipropionzuur en N-alkyl, N-N-dimethyl-glycine; de alkylgroep kan bijvoorbeeld afgeleid 5 zijn van kokosvetalcohol, laurylalcohol, myristylalcohol (of lauryl-myristyl-mengsel), gehydrogeneerde talg-alcohol, cetylalcohol, stearyl-alcohol of mengsels van dergelijke alcoholen. De gesubstitueerde amino-propion- en iminodipropionzuren worden vaak geleverd in de vorm van de natrium- of andere zouten, die bij de uitvoering van deze uitvinding ook 10 kunnen worden toegepast. Specifieke amfotere verbindingen zijn natrium-3-dodecylaminopropionaat en natrium-3-dodecylaminopropaansulfonaat.

De onderhavige uitvinders hebben ook ontdekt, dat de amfotere oppervlakactieve verbindingen, wanneer zij in de formulering zijn opgenomen met de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding en het 15 in water onoplosbare kationactieve verzachtingsmiddel, dienen om het troebelingspunt met ongeveer 5 tot 40°C, afhankelijk van de niet-ionogene amfotere verbinding en van de verhouding van de twee oppervlakactieve verbindingen, te verhogen. In het bijzonder waar de detergenscomposi-tie bedoeld is om met waswater bij sterker verhoogde temperaturen, bijvoor-20 beeld bij waswatertemperaturen van 80°C tot 100°C, te worden toegepast, verdient de toevoeging van een amfotere oppervlakactieve verbinding vaak de voorkeur en kan in sommige gevallen, bijvoorbeeld bij een bijzonder grote lading electrolyten, zelfs noodzakelijk zijn om een troebelingspunt, dat boven de wastemperatuur is gelegen, te handhaven.

25 Voorts is ontdekt, dat het mengsel van niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen en amfotere oppervlakactieve verbindingen een onverwacht verbeterde reinigingsprestatie bezit, vergeleken met een gelijk gewicht aan de niet-ionogene verbinding alleen. Zo kan bijvoorbeeld bij toepassing van gecarboxyethyleerd hoog-vet-alkyl-imidazoline 30 als de amfotere verbinding ongeveer 50 tot 90% van de niet-ionogene verbinding worden vervangen door slechts ongeveer 10 tot 40% van de amfotere verbinding om (afhankelijk van de wastemperatuur) dezelfde of een betere verzachtingsprestatie en dezelfde of een betere reinigingsprestatie te bewerkstelligen.

35 De hoeveelheid amfoteer detergens kan binnen ruime gren zen worden gevarieerd, afhankelijk van de specifieke aard en het beoogde 8502422 21 gebruik van de formulering, alsmede van de aard en de hoeveelheden van de andere bijzondere ingrediënten, speciaal de niet-ionogene oppervlak-actieve verbinding. In het algemeen echter kan een hoeveelheid van ongeveer 0,5 - 30 gew.%, bij voorkeur 2-20 gew. % van de totale for-5 mulering worden toegepast.

Zoals boven is aangegeven, kan voorts, daar de amfotere verbinding synergistisch met de niet-ionogene verbinding ten opzichte van de reinigingsprestatie kan werken, de totale hoeveelheid niet-ionogene verbinding en amfotere verbinding in de detergens-formulering sterk wor-10 den verminderd, bijvoorbeeld 1 tot 20%, in het bijzonder 5 tot 10% van de compositie. De verhouding van niet-ionogene verbinding tot amfotere verbinding is niet bijzonder kritisch, doch voor een gegeven gewicht van de niet-ionogene verbinding zal het troebelingspunt hoger worden naarmate de hoeveelheid amfotere verbinding toeneemt. In het algemeen 15 zullen verhoudingen van niet-ionogene verbinding tot amfotere verbinding van ongeveer 1 : 4 tot 6:1, bij voorkeur 1 : 2 tot 5 : 1, in het bijzonder 1 : 2 tot 4:1, een verbeterde reinigingsprestatie, alsmede ver-zachtingsprestatie verschaffen (waar het nodig is het troebelingspunt van de niet-ionogene verbinding tot boven de wastemperatuur te verhogen). 20 Voorts zal, binnen de bovengenoemde hoeveelheden en verhoudingen, het mengsel van niet-ionogene oppervlakactieve verbinding/amfotere oppervlak-actieve verbinding geheel verenigbaar zijn met de kationactieve verzach-ter op basis van quaternaire ammoniumverbindingen.

Behalve de zogenaamde actieve stoffen van deze composi-25 ties zijn andere belangrijke bestanddelen nog: zout of zouten, die als vulstof worden toegepast, alsmede vocht. Een als vulstof toegepast zout helpt de mechanische eigenschappen van het produkt te verbeteren, waarbij gewoonlijk de vloeisnelheid wordt verbeterd en elke neiging tot kleverigheid wordt tegengegaan. Het kan ook helpen bij het bevorderen van 30 een gemakkelijke oplossing van het produkt in waswater. Van de bruikbare, als vulmiddel toegepaste zouten is natriumsulfaat, bij voorkeur in water-vrije toestand, het beste. Andere vulstoffen, met inbegrip van natrium-chloride, natriumacetaat en de alkalimetaalzouten van die zuren, kunnen echter ook worden toegepast, evenals zetmeelsoorten, talksoorten, soor-35 ten siliciumdioxyde en verscheidene andere vulstoffen, die een dragende of ondersteunende functie vervullen. De hoeveelheid vulstof of mengsel daarvan ligt in het gebied van 5 tot 50%, terwijl zij bij voorkeur 10 tot 30% en in het bijzonder ongeveer 20% bedraagt, vooral wanneer watervrij 8502 422 22 natriumsulfaat het als vulstof toegepaste zout is. De vocht-percentages zullen normaliter 1 tot 15%, bij voorkeur 5 tot 12% en in het bijzonder ongeveer 8% bedragen. Wanneer dergelijke hoeveelheden worden toegepast wordt een bevredigend vloeiend, uit kleine afzonderlijke deeltjes 5 bestaand poedervormig of korrelvormig produkt verkregen, waarbij door regeling van de grootte en het vochtgehalte van de kleine afzonderlijke deeltjes, kan worden verhinderd, dat het bovenmatig stijgt.

Welke vorm het wasgoed-detergens ook heeft, zijn toepassing in het wasproces is in wezen hetzelfde. De uit zeer kleine af-10 zonderlijke deeltjes bestaande compositie wordt gewoonlijk aan het waswater toegevoegd in een automatische wasmachine, zodat de concentratie ervan in het waswater kan variëren van ongeveer 0,05 tot 1,5%, gewoon-lijk van 0,1 tot 1,2%. Het water, waaraan het wordt toegevoegd, heeft bij voorkeur een middelmatige of geringe hardheid, bijvoorbeeld een hard-15 heid van 30 tot 120 delen per miljoen, als calciumcarbonaat, doch zowel zachter als harder water kan goed worden gebruikt. De temperatuur van het water kan 20°C tot 100°C en bij voorkeur 60°C tot 100°C bedragen in die gevallen, waarin het textiel of wasgoed in staat is om zonder achteruitgang of verbleking van kleurstoffen hoge temperaturen te weerstaan.

20 Wanneer het wassen bij lage temperatuur gewenst is, kan de temperatuur op 20°C tot 40°C worden gehouden, onder welke condities een goede reiniging en verzachting het resultaat zijn, ofschoon het produkt niet zo schoon kan zijn als wanneer het bij de hogere temperaturen wordt gewassen. Bij de concentraties van de genoemde detergens-composities bedraagt de 25 pH van het waswater gewoonlijk 7 tot 11, bij voorkeur 8 tot 10. Bij dergelijke pH's is de compositie effectief als detergens, niet buitengewoon verruwend voor het materiaal, dat gewassen wordt, noch voor de menselijke huid, terwijl het op effectieve wijze reinigt en verzacht. De gewichtsverhouding wasgoed : waswater bedraagt gewoonlijk ongeveer 1 : 30 4 tot 1 : 30 of 1 : 10 tot 1 : 30.

De composities volgens de onderhavige uitvinding verschaffen een belangrijk verbeterde verzachtingsprestatie bij wastempera-turen van ten minste 60°C, wanneer zij bijvoorbeeld vergeleken worden met formuleringen,· die identiek zijn, behalve dat de daarin aanwezige 35 niet-ionogene verbinding een troebelingspunt heeft, dat lager is dan 60°C, en bijvoorbeeld een condensatieprodukt is van een hogere vetalco-hol met een rechte keten van bijvoorbeeld 12 - 15 kool stof atomen met 7 8502422 J* 23 tot 13 ethyleenoxyde-eenheden. Dit effect kon uit de stand van de techniek niet worden voorspeld, daar er geen bekende correlatie was tussen het troebelingspunt van de niet-ionogene oppervlakactieve verbinding en de verzachtingsprestatie.

5 De waarden voor het troebelingspunt (in °C) voor ver scheidene niet-ionogene oppervlakactieve verbindingen bij 1 gew.ts's concentraties werden in gedestilleerd water en in 10%'s NaCl gemeten en worden hieronder vermeld.

*

Niet-ionogene oppervlakactieve Gedestilleerd water 10% NaCl 10 verbinding vetalcohol: EO=7:1 43 ±2 \ 25 vetalcohol: EO=ll:l 85±2 59±2 C12-C g vetalcohol EO=15:l >100 >60 isoctylfenol: EO=30:1 >100 >60 15 nonylfenol: E0=2Q: 1 >100 72 nonyl-fenol: E0=15:l 91 70 nonyl-fenol: EO=8:1 45 >30

Eeen type-formulering van een poedervormige detergens en verzachter bevattende compositie volgens de uitvinding wordt hieron-20 der gegeven, waarbij alle delen en percentages op gewichtsbasis zijn uitgedrukt:

Compositie & isoöctylfenol: EO=30:1 (70% "AI") 21,6 natrium-metasilicaat 8,0 25 natrium-tripolyfosfaat 28,0 natrium-pyrofosfaat ‘ 10 HgO 24,0 natrium-orthofosfaat 0,5 nitrilotriacetaat (NTA) 8,0 dimethyl-distearyl-ammoniumchloride (93% "AI") 8,0 30 minder belangrijke stoffen en diversen (b.v. reukstof, optische witmiddelen, vocht, enz.) rest

Vuile weefsels werden in ongeveer 20 1 water, dat 7 "grains" (= 7 x 0,0648 g) hardheid-ionen per gallon bevatte, bij 60°C gewassen onder toepassing van 100 g van de compositie A.

3502422

. V W

24

De gewassen weefsels werden op zachtheid geëvalueerd door een panel van vier deskundigen met "multiple replicates" na cumulatieve wassing. Ter vergelijking werd een identieke compositie bereid, met dit verschil, dat in plaats van isoöctylfenol: EO = 30 : 1 in compo-5 sitie A een gelijke hoeveelheid isoöctylf enol: EO = 8 : 1, ci2~ci5”vet“ alcohol: EO = 11 : 1 of C^-C^-vetalcohol: EO = 7 : 1 werd toegepast, en werden elk van deze composities op dezelfde wijze als compositie A geëvalueerd. Elk van de composities werd met een kwaliteitsgraad aangeduid op een schaal van 1 tot 10, waarbij "10"· de hoogste kwaliteitsaanduiding 10 was en dezelfde detergenscompositie (zonder kationactieve verzachter) en een aan de spoelcyclus toegevoegde verzachter (dimethyldistearyl-ammo-niumchloride) vertegenwoordigde. Op deze schaal kreeg compositie A een waarderingscijfer van 5-6. Elk van de vergelijkende composities kreeg een waarderingscijfer van slechts 2-3.

15 Wanneer isoöctylfenyl: EO = 30:1 werd vervangen door een gelijke hoeveelheid nonylfenol: EO = 15 : 1, nonylfenol: EO = 20 : 1 of C^2“c15-vetalcohol: EO = 20 : 1, dan werd ook een waarderingscijfer van 5-6 bereikt.

Soortgelijke goede resultaten werden verkregen door 20 dimethyl-distearyl-ammoniumchloride te vervangen door dimethyl-gehydro-geneerd-di-talg-ammoniumchloride, diëthyl-di-soja-ammoniumchloride, dimethyl-stearyl-cetyl-ammoniumchloride of 2-hexadecyl-l-methyl-1 [2-dode-coyl-amido)ethyl]-imidazolinium-methylsulfon en de overeenkomstige bromide-, sulfaat- en hydroxyde-zouten daarvan.

25 De hierin beschreven methoden voor de bereiding van de composities zijn in het algemeen uit de stand van de techniek bekend, waarbij in het bijzonder wordt verwezen naar ü.S. octrooischrift 4.269.722, waarin van een builder voorziene niet-ionogene poeders met een betrekkelijk hoge dichtheid worden bereid uit door verstuivingsdro-30 ging verkregen basis-korrels, waarover een niet-ionogene detergens (die andere minder belangrijke gebruikelijke toevoegsels, zoals kleurstof, reukstof, witmiddel, bleekmiddel, enz. kan bevatten) is gesproeid.

f 9R β 94 2 2 ijj,' I»** o fika Cm»

Claims (13)

1. Een wasgoed-detergenscompositie, die in staat is om vuile weefsels in een water bevattende wasvloeistof bij een verhoogde wastemperatuur van ten minste ongeveer 60°C te wassen, waarbij genoemde compositie bevat: 5 een in water oplosbaar niet-ionogeen oppervlakactief middel met een troebelingspunt, dat boven genoemde verhoogde temperatuur is gelegen, en een in water onoplosbare kationactieve quatemaire ammo- niumverbinding, die in staat is om aan het gewassen weefsel verzachting 10 te geven en gekozen wordt uit de groep van verbindingen, die voorgesteld worden door de formules 3 en 4, waarin R. en R„ en R_ en R- elk, onafhankelijk van elkaar, een 1 2 b o alifatische rest met 16 tot 22 koolstofatomen voorstellen, en R4 en R^ elk, onafhankelijk van elkaar, een lage alkylrest vertegenwoordigen; 15 of R de groep -RNH(C=0)R_ kan zijn, waarin R een alifatische rest O 7 0 ö met een lange keten van 16 tot 22 koolstofatomen is, en R^ een divalente alkylrest met 1 tot 3 koolstofatomen voorstelt en X een zoutvormend anion is; waarbij de gewichtsverhouding van het niet-ionogene oppervlak-actieve middel tot de kationactieve verbinding ligt in het gebied 1:1· 20 tot 5:1.

2. De compositie volgens conclusie 1, waarin het niet-iono-gene oppervlakactieve middel ten minste een verbinding is, gekozen uit de groep van verbindingen, die voorgesteld worden door de formule 1, waarin R een primaire of secundaire alkyl-keten met 25 ongeveer 8 tot 22 koolstofatomen en n gelijk is aan een gemiddelde van ongeveer 15 tot 30; en verbindingen, die voorgesteld worden door de formule 2, waarin R een primaire of secundaire alkylketen met 4 tot 12 koolstofatomen voorstelt en m gelijk is aan een gemiddelde van 30 ongeveer 15 tot 30.

3. Een compositie volgens conclusie 2, waarin R een alkyl-groep met 12 tot 15 koolstofatomen voorstelt en R* een alkylgroep met 8 tot 9 koolstofatomen vertegenwoordigt. 8502 422 *

4. Compositie, volgens conclusie 3, waarin de kationactieve verbinding dimethyl-distearyl-ammoniumchloride is.

5. Compositie volgens conclusie 1, waarin de kationactieve verbinding dimethyl-distearylammoniumchloride is.

6. Compositie volgens conclusie 1, die voorts bevat: ten minste een detergens-toevoegsel, gekozen uit de groep van anorganische detergens-builder-zouten, organische detergens-builder-zouten, vuil-suspenderende middelen, anti-redepositiemiddelen, vetzuuramiden, schuim-onderdrukkende middelen, anti-schuimmiddelen, optische witmiddelen, kleur-10 stoffen, pigmenten, blauw-makende middelen, anti-vergelingsmiddelen, enzymen, corrosie-inhibitoren, pH-modificeermiddelen, pH-buffers, bacterici-den, fungiciden, conserveringsmiddelen, bleekmiddelen, bleekmiddel-stabilisatoren, bleekmiddel-activatoren, reukstoffen en water.

7. Compositie volgens conclusie 1, bevattend, op basis 15 van actief gewicht: (a) ongeveer 5 tot ongeveer 30% van het niet-ionogene oppervlakactieve middel; (b) ongeveer 1 tot ongeveer 20% van het kationactieve verzachtend werkende middel; 20 (c) ongeveer 20 tot ongeveer 85% detergens-"builder"- zouten; (d) 0 tot ongeveer 40% corrosie-inhibitoren; (e) 0 tot ongeveer 40% bleekmiddelen en activatoren; (f) 0 tot ongeveer 10% vuil-suspenderende of anti-25 redepositie-middelen; (g) 0 tot ongeveer 10% anti-vergelingsmiddelen; (h) 0 tot ongeveer 2% van elk van ten minste een van de volgende stoffen: optische witmiddelen, kleurmiddelen, blauw-makende middelen, bactericiden, fungiciden en enzymen; 30 (i) 0 tot ongeveer 15% anti-schuimmiddelen of schuim- onderdrukkende middelen; (j) 0 tot ongeveer 5% van zowel pH-modificeermiddelen als van pH-buffers; (k) de rest: water.

8. Compositie volgens conclusie 4, bevattend, op basis van actief gewicht: 8502422 £ (a) ongeveer 7 tot 20% van het genoemde niet-ionogene, oppervlakactieve middel; (b) ongeveer 4 tot 16% van genoemde kationactieve verbinding; 5 (c) ongeveer 35 tot 70% "builder"-zouten, die gekozen zijn uit de groep van de alkalimetaalfosfaten, polyfosfaten, nitrilo-triacetaat en silicaten, alsmede mengsels daarvan, en (d) de rest: detergenstoevoegsels, vulstoffen en vocht.

9. Compositie volgens conclusie 8, bevattend: 10 van (a): ongeveer 14 tot 16%; van (b): ongeveer 6 tot 9%; van (c)s ongeveer 60 tot 75%; en van (d): de rest; waarbij (c) overwegend bestaat uit natrium-tripolyfosfaat en natrium-15 orthofosfaat.

10. Een werkwijze voor het reinigen en verzachten van vuile weefsels in waswater bij een temperatuur van ten minste ongeveer 60 °C, welke methode omvat: het wassen van de weefsels in een waterhoudende oplossing van de compositie volgens conclusie 1..

11. Methode volgens conclusie 10, waarin de waswatertempera tuur ongeveer 100°C bedraagt en waarin het niet-ionogene oppervlakactieve middel een condensatieprodukt is van een C0-CQ-alkylfenol met onge- 8 y veer 25 tot 30 molen ethyleenoxyde.

12. Een detergens-compositie voor het wassen van vuile 25 weefsels in een waterhoudende wasvloeistof bij een verhoogde temperatuur in het gebied van 80°C tot 100°C, waarbij deze compositie bevat: (a) ten minste een in water oplosbare niet-ionogene oppervlakactieve verbinding met de formule 1 of 2, waarin R een primaire of secundaire alkylketen met ongeveer 8 tot 22 koolstofatomen voorstelt,

30 R^ een primaire of secundaire alkylketen met ongeveer 7 tot 12 koolstof-atomen vertegenwoordigt, en n en m elk gelijk is aan een gemiddelde van 15 tot 30; (b) ten minste een in water onoplosbare kationactieve quaternaire ammoniumverbinding met de formule 3 of 4, 35 waarin elk van de symbolen en R^ en R^ en R^, onaf hankelijk van elkaar een alifatische rest met lange keten van 16 tot 22 & ö 0 2 4 2 2 * koolstofatomen voorstelt, elk van de symbolen en R^ en R7, onafhankelijk van elkaar, een lage alkylrest vertegenwoordigt, of R- de groep Ό -RgNH(C=0)Rg voorstelt, waarin Rg een alifatische rest met lange keten van 16 tot 22 koolstofatomen is en RQ een divalente alkylrest met 1 tot y 5. koolstofatomen voorstelt en X een zoutvormend anion is; en (c) ten minste een amfotere oppervlakactieve verbinding •in een zodanige hoeveelheid dat de compositie een troebelingspunt heeft, dat boven de verhoogde temperatuur is gelegen. V 8302422