NL8304288A - Wasverzachtend, deeltjesvormig wasmiddel en werkwijze voor het bereiden daarvan. - Google Patents

Description

" it VO 5324

Wasverzachtend, deeltjesvormig wasmiddel en werkwijze voor het bereiden daarvan.

De uitvinding betreft een deeltjesvormig wasverzachtend wasmiddel. Meer in het bijzonder betreft zij een dergelijk middel waarvan, in bepaalde verhoudingen, synthetisch-organisch detergens, builder-zout (waskrachtversterker), bentoniet e:n in water onoplosbare zeep 5 deel uitmaken. Eveneens binnen het kader van de uitvinding vallen: bentoniet en in water onoplosbare zeep bevattende mengsels die bestemd zijn te worden toegevoegd aan wasmiddelen om de wasverzachtende werking ervan te versterken, een werkwijze voor het verbeteren van de wasver-zachtende werking van een deeltjesvormig detergens door bentoniet en ^9 in water onoplosbare zeep ermee te mengen, een werkwijze voor het wassen en verzachten van was door deze met de hand te wassen in waswater dat een builder bevattend, "heavy duty", synthetisch, organisch detergens (detergens bestemd voor de totale, d.i. niet de fijne was), bentoniet en in water onoplosbare zeep bevat, en een werkwijze voor het be-T5 reiden van een agglomeraat van bentoniet en in water onoplosbare zeep.

Deeltjesvormige, builder bevattende, synthetische organische wasmiddelen werden bereid door sproei drogen van een in een "crutcher" (mengvat, al of niet van een verwarmingsmantel voorzien, hierna "meng-vat" genoemd) bereid mengsel van detergens, builderzout en geschikte 29 adjuvantia, en deze produkten werden vele jaren met succes in de handel gebracht. In het recente verleden werden weefsel verzachters opgenomen in dergelijke wasmiddelen, opdat met het wasmiddel gewassen was tevens zou werden verzacht, waardoor de vroeger noodzakelijke toevoeging van verzachters aan het spoelwater wordt vermeden. Kationogene 25 verzachters, zoals die vroeger werden gebruikt bij behandeling van was met spoelwater om de was te verzachten, die als verzachters werden opgenomen in wasmiddelen, kunnen verkleuring (verge!ing) van de was veroorzaken na herhaalde wasbehandelingen. Ook reageren zij met anionogene 8304288 ' · » - 2 - detergentia en soms desactiveren zij fluorescente witmakers, die belangrijke bestanddelen van wasmiddelen kunnen zijn. In sommige commerciële produkten werden de kationogene verzachters, gewoonlijk quater-naire ammoniumhalogeniden, dan ook vervangen door smektiet kleisoorten 5 met verzachtend vermogen, zoals de zwellende bentonieten. Gevonden werd, dat dergelijke verzachtende wasmiddelen vuile was bevredigend wassen en de zachtheid van deze was verbeteren. Maar tevens;werd opgemerkt, dat de beste verzachtende werking wordt verkregen, wanneer de was in een machine wordt gewassen en dat een mindere mate van verzachting re-10 sul teert, wanneer de was met de hand wordt gewassen.

Onoplosbare metaalstearaten, zoals aluminiumstearaat en calcium-stearaat, werden gebruikt als smeermiddelen en zij werden opgenomen in wasmiddelen vanwege hun eigenschap weefsels te verzachten. Vóór het bestaan van de onderhavige uitvinding echter, werden zwellende bento-15 nieten en onoplosbare zepen niet tezamen gebruikt in builder bevattende, synthetische organische totaalwasmiddel en of in combinatie met dergelijke wasmiddelen bij het met de hand wassen van was. Het door de toepassing van deze combinatie van materialen verkregen onverwachte gunstige effect was dan ook niet eerder bekend.

' 20 Volgens de uitvinding bestaat een deeltjesvormig, wasverzachtend wasmiddel uit 5 tot 35% synthetisch, organisch detergens gekozen uit de groep bestaande uit anionogene en niet-ionogene detergentia, 10 tot 75% builderzout vóór het detergens, 2 tot 30% bentoniet en 0,5 tot 10 of 20% in water onoplosbare zeep, zoals een zeep gekozen uit de groep 25 bestaande uit aluminium-, calcium-, magnesium-, barium- en zinkzepen van vetzuren met 8 tot 20 koolstofatomen, en mengsels daarvan. Het bentoniet is bij voorkeur een zwellend natriumbentoniet, zoals bentoniet uit Wyoming, de in water onoplosbare zeep is een stearaat, b.v. aluminiumstearaat, het bentoniet en de onoplosbare zeep worden tezamen ge-30 agglomereerd, het agglomeraat wordt gemengd met door sproei drogen verkregen pareltjes van het organische detergens en builderzout, en het resulterende middel wordt gebruikt bij het1-met de hand wassen van was. Tevens vallen binnen het kader van de uitvinding de beschreven agglomeraten, een werkwijze voor de bereiding daarvan, een werkwijze voor 35 het versterken van het verzachtende effect van builder bevattende syn- 8304288 * * - 3 - thetische wasmiddelen en een werkwijze voor het gelijktijdig wassen en verzachten van was. De beschreven produkten en werkwijzen leiden tot sterk verbeterde verzachting van was die met de hand wordt gewassen, welke verbetering onverwacht is.

5 Het wasmiddel volgens de uitvinding, waarvan bentoniet en onop losbare zeep deel uitmaken, kunnen verschillende typen hebben en zij kunnen op verschillende manieren worden bereid. Met de grootste voorkeur worden het bentoniet en de onoplosbare zeep met elkaar geagglome-reerd om een deeltjesvormig mengsel te vormen, dat kan worden toege-10 voegd aan de deeltjes van een builder bevattend, synthetisch, organisch totaalwasmiddel, om aan dat builder bevattende wasmiddel weefsel verzachtende eigenschappen te geven. Deze verbetering is in het bijzonder nuttig, wanneer was met de hand moet worden gewassen met het wasmiddel.

De builder bevattende wasmiddel pareltjes, waarmee de bentoniet-15 onoplosbare-zeepagglomeraatdeeltjes kunnen worden gemengd, kunnen door sproeidrogen gevormde pareltjes zijn, die gewoonlijk bestaan uit anio-nogeen, synthetisch, organisch detergens, builderzout, adjuvantia en een ondergeschikte relatieve hoeveelheid vocht, waarvan soms niet-ionogeen en/of amfoteer detergens deel uitmaakt in plaats van of naast 20 het anionogene detergens. Naar keuze wordt op door versproeien gedroogde anorganische pareltjes op basis van builder niet-ionogeen detergens in vloeibare toestand gesproeid, welk detergens door de pareltjes wordt geabsorbeerd. Aan het oppervlak van'deze beide typen builder bevattende detergensdeeltjes kan gepoederd bentoniet en onoplosbare zeep 25 zijn geagglomereerd en in sommige gevallen kunnen de builder bevattende detergensdeeltjes worden gemengd met gepoederd bentoniet en onoplosbare zeep, zonder te zijn geagglomereerd. Daarnaast kan een verbeterde verzachting van was worden verkregen doordat de gebruiker het builder bevattende detergens toevoegt aan het waswater en wel gescheiden van 30 geagglomereerde bentoniet-onoplosbare-zeepdeeltjes of van een poedervormig mengsel van deze materialen of afzonderlijke poeders. Het verdient echter voorkeur het bentoniet en de onoplosbare zeep te agglome-reren tot deeltjes van een soortgelijke grootte als die van de wasmid-delpareltjes (van detergens, builder, adjuvantia en vocht) en dat zij 35 met deze pareltjes worden gemengd in een voor het verzachten geschikte λ -2 Q ö o o - r- J ° -4 - • V * verhouding.

Zoals eerder werd aangeduid, maken van de essentiële bestanddelen van builder bevattende synthetische organische wasmiddel pareltjes of -korrels deel uit: een synthetisch organisch detergens, dat 5 een anionogeen, niet-ionogeen, amfoteer of een mengsel van twee of meer van deze kan zijn, een builder of een mengsel van builders, en een ondergeschikte relatieve hoeveelheid vocht, hoewel in vele gevallen verscheidene adjuvantia eveneens aanwezig kunnen zijn. Terloops zij opgemerkt, dat deze adjuvantia ook aanwezig kunnen zijn in de agglomeraten 10 of andere mengsels van bentoniet en onoplosbare zeep. In beide gevallen kan de builder soms gedeeltelijk worden vervangen door een vulmiddel, zoals natriumsulfaat of natriumchloride of een mengsel daarvan, ofwel dit vulmiddel kan worden toegevoegd aan de builder en het synthetische organische detergens.

15 Verscheidene anionogene detergentia, gewoonlijk als natriumzou- ten, maar soms als kalium-, ammonium- of alkanolammoniumzouten, kunnen worden toegepast, maar de sterkste voorkeur gaat uit naar de natrium-(lineair hoger alkyl)-benzeensulfonaten. Hoewel de lineaire sulfonaten voorkeur genieten, kan ook gebruik worden gemaakt van vertakte ABS-20 detergentia, zoals de propeentetrameer- en propeenpentameerverbindin-gen. Andere oplosbare alkyl benzeensulfonaten, zoals die met 10 of 12 tot 18 koolstofatomen, kunnen eveneens worden gebruikt en deze leveren als detergentia bevredigende prestaties. Bij voorkeur heeft het hogere alkyl 12 tot 15 koolstofatomen, b.v. 12 of 13, en is het een natrium-25 zout. Hogere alkyl sulfaten en hogere vetalcohol-polyethoxylaatsulfa-ten kunnen eveneens worden gebruikt naast de alkylbenzeensulfonaten of om deze geheel of gedeeltelijk te vervangen. Het alkylsulfaat is bij voorkeur een hoger vetalkylsulfaat met 10 tot 18 koolstofatomen, bij voorkeur 12 tot 16 koolstofatomen, b.v. 12, en het wordt eveneens ge-30 brui kt in de vorm van zijn natriumzout. De hogere alkyl-ethoxameersul-faten bevatten op soortgelijke wijze 10 of 12 tot 18 koolstofatomen, b.v. 12, in de hogere alkylrest, die bij voorkeur een vetalkylrest is, en het ethoxygehalte bedraagt normaliter 3 tot 30 ethoxygroepen per mol, bij voorkeur 3 of 5 tot 20. Ook hier hebben de natriumzouten voor-35 keur. Aldus moge blijken, dat de alkylgroepen bij voorkeur lineaire of 33Ή288 » ·*.

- 5 - hogere vetalkylgroepen zijn net 10 tot 18 koolstofatomen, dat het kat-ion bij voorkeur natrium is, en dat, wanneer een polyethoxyketen aanwezig is, het sulfaat zich aan het einde daarvan bevindt. Andere bruikbare anionogene detergentia uit deze groep van sulfonaten en sulfaten, 5 omvatten de hogere olefiensulfonaten en paraffinesuifonaten, b.v. de natriumzouten, waarbij de olefien- of paraffinegroepen 10 tot 18 kool-stofatomen bevatten. Specifieke voorbeelden van de voorkeursdetergentia zijn natriumtridecylbenzeensulfonaat, natriumtalkal cohol -polyethoxy-(3 EtO) -sulfaat en natrium-(gehydrogeneerde talkalcohol)-sulfaat. Be-10 halve de genoemde, voorkeur genietende anionogene detergentia kunnen andere vertegenwoordigers van deze bekende groep eveneens aanwezig zijn, in het bijzonder in slechts ondergeschikte relatieve hoeveelheden met betrekking tot die eerder werden beschreven. Ook kunnen mengsels daarvan worden toegepast en in sommige gevallen kunnen dergelijke mengsels 15 beter zijn dan de afzonderlijke detergentia. De verschillende bruikbare detergentia zijn de deskundige bekend en zij worden uitvoerig beschreven op p. 25 tot 138 in Surface Active Agents and Detergents, band II, van Schwartz, Perry en Berch, uitgegeven in 1958 door Interscience Publishers, Inc.

20 Kleine relatieve hoeveelheden in water oplosbare zepen, b.v.

natriumzepen van vetzuren met 10 tot 24 koolstofatomen, bij voorkeur 14 tot 18 koolstofatomen, b.v. natriumzepen van gehydrogeneerde talk-vetzuren, kunnen worden gebruikt, toegevoegd in het mengvat of daarna, als antischuimmiddelen, wanneer minder schuim in de wasmachine gewenst 25 is.

Hoewel verschillende niet-ionogene detergentia met bevredigende fysische eigenschappen kunnen worden gebruikt, waaronder condensatie-produkten van etheenoxyde en propeenoxyde onder!ing en met hydroxyl bevattende bases, zoals nonylfenol en alcoholen van het oxotype, is 30 het niet-ionogene detergens met grote voorkeur een condensatieprodukt van etheenoxyde en een hogere vetalcohol. In deze produkten bevat de hogere vetalcohol 10 tot 20 koolstofatomen, bij voorkeur 12 tot 16 koolstofatomen, en het niet-ionogene detergens bevat ca. 3 tot 20 of 30 etheenoxydegroepen per mol, bij voorkeur 6 tot 12. Meer in het bij-35 zonder bevat het niet-ionogene detergens een hogere vetalcohol met ca.

02 0-:238 * * l » - 6 - 12 tot 13 of 15 kool stofatomen, en 6 tot 7 of 11 mol etheenoxyde. Dergelijke detergentia worden gefabriceerd door Shell Chemical Company en zij zijn verkrijgbaar onder de handelsmerken Neodol^23-6,5 en 25-7. Tot hun bijzonder aantrekkelijke eigenschappen, naast hun goede 5 waskracht met betrekking tot olieachtige vlekken in wasgoed, behoort een betrekkelijk laag smeltpunt, dat toch aanmerkelijk hoger is dan kamertemperatuur, zodat zij op basispareltjes kunnen worden aangebracht door hen te versproeien als een vloeistof die vast wordt. Onder de am-fotere detergentia bevinden zich de verschillende miranolen zoals 10 Miranol C2M, Miranol CM, Miranol DM en Miranol DS.

De gebruikte, in water oplosbare builder kan één of meer van de gebruikelijke materialen zijn, die worden gebruikt als builders of die zijn voorgesteld voor dit doel. Deze omvatten anorganische en organische builders en mengsels daarvan. Van de anorganische builders 15 gaat de voorkeur uit naar de verschillende fosfaten, bij voorkeur poly-fosfaten, b.v. tripolyfosfaten en pyrofosfaten, zoals pentanatriumtri-polyfosfaat en tetranatriumpyrofosfaat. Trinatriumnitrilotriacetaat (NTA), bij voorkeur toegepast als het monohydraat, en andere nitrilo-triacetaten, zoals dinatriumnitrilotriacetaat, zijn eveneens bruikbaar 20 als in water oplosbare builders. Natriumtripolyfosfaat, natriumpyro-fosfaat en NTA zijn bij voorkeur aanwezig in gehydrateerde vorm. Vanzelfsprekend zijn carbonaten, zoals natriumcarbonaat, bruikbare builders en zij kunnen wenselijk worden toegepast, en wel alleen of in combinatie met bicarbonaten, zoals natriumbicarbonaat. Andere in water 25 oplosbare builders, die doeltreffend worden geacht, omvatten de verschillende andere anorganische en organische fosfaten, boraten, b.v. borax, citraten, gluconaten, EDTA en iminodiacetaten. Bij voorkeur verkeren de verschillende builders in de vorm van hun al kalimetaalzouten, ofwel het natrium- ofwel het kaliumzout, of een mengsel daarvan, 30 maar natriumzouten genieten normaliter sterkere voorkeur. Natriumsili-caten met een verhouding Na£0 : SiC^ in het gebied van 1 : 1,6 tot 1 : 2,8, bij voorkeur 1 : 2,0 tot 1 : 2,4, b.v. 1 : 2y35 of 1 : 2,4, zijn bruikbaar als builderzouten en als bindmiddelen voor de wasmiddel pareltjes en voor agglomeraten van bentoniet en onoplosbare zeep.

35 Natriumsilicaat draagt ook bij tot de anti-corrosieve eigenschappen van P ~ 0 4 2 8 8 * « - 7 - het wasmiddel, wat van belang is, wanneer het wasmiddel moet worden gebruikt in aanraking met aluminium of andere, aan corrosie onderhevige metalen.

Behalve de genoemde, in water oplosbare builders kan men ook δ gebruik maken van in water onoplosbare builders, zoals de zeolieten.

Deze materialen beantwoorden normaliter aan de formule (Na20)x.(Al203) .(Si02)z.w H20 waarin x gelijk is aan 1, y aan 0,8 tot 1,2, bij voorkeur ca. 1, z aan 1,5 tot 3,5 bij voorkeur 2 tot 3 of ca. 2, en w aan 0 tot 9, bij voor-10 keur 2,5 tot 6.

Het zeoliet dient een eenwaardige kationenuitwisselend zeoliet te zijn, d.w.z., het moet een aluminosilicaat van een eenwaardig kation zoals natrium, kalium, lithium (wanneer dit uitvoerbaar is) of ander alkalimetaal of ammonium zijn. Bij voorkeur is het eenwaardige kation 15 van de zeoliet-moleculaire-zeef een alkalimetaal, in het bijzonder natrium of kalium en meer in het bijzonder is het natrium. De sterkste voorkeur gaat uit naar de zeolieten die worden aangeduid met A, X, Y, waarbij Type 4A voorkeur heeft. Voorkeurszeolieten zijn die welke zijn gehydrateerd tot een vochtgehalte van 5 tot 30%, bij voorkeur 15 tot 20 25%, in het bijzonder wanneer zij goede eigenschappen wat betreft de uitwisseling van calciumionen hebben, in het bijzonder van meer dan 200 mgeq calciumcarbonaat per gram.

Verschillende adjuvantia kunnen aanwezig zijn in het van het mengvat afkomstige mengsel, waaruit wasmiddelen of basispareltjes wor-25 den versproeid, ofwel deze adjuvantia kunnen achteraf worden toegevoegd, waarbij de beslissing van de wijze van toevoegen vaak wordt bepaald door de fysische eigenschappen van het adjuvans, zijn warmte-bestandheid, zijn bestandheid tegen afbraak in het waterige milieu in het mengvat, en zijn vluchtigheid. Hoewel sommige adjuvantia, zoals 30 fluorescente witmakers, pigmenten, b.v. ultramarijnblauw, titaandioxy-de, en anorganisch zout als vulmiddel kunnen worden toegevoegd in het mengvat, kunnen andere, zoals parfums, enzymen, bleekmiddelen, sommige kleurgevende middelen, bactericiden, fungiciden, en de vloeiing bevorderende middelen vaak worden opgesproeid of op andere wijze worden ge-35 mengd met de basispareltjes of het door versproeien gedroogde wasmiddel ·? 3 0 4 2 8 8 - 8 - . ft * waaraan eventueel niet-ionogeen detergens moet worden toegevoegd, en/of onafhankelijk, zodat zij niet nadelig worden beïnvloed door de hoge temperaturen van de sproeidroogbewerking, en tevens zodanig, dat hun aanwezigheid in de onder versproeien gedroogde pareltjes de adsorptie 5 van 'niet-ionogeen detergens niet belemmert, wanneer dat achteraf op de pareltjes moet worden gespoten. Bij stabiele en normaliter vaste adju-vantia is echter het mengen met de uitgangsdispersie in het mengvat gewoonlijk uitvoerbaar. Aldus kunnen pigmenten .en fluorescente witmakers, wanneer deze worden gebruikt, gewoonlijk aanwezig zijn in het 10 mengsel van het mengvat, waaruit het wasmiddel of de basispareltjes door versproeien worden verkregen. Indien een kationogene verzachter, zoals een quaternaire ammoniumverbinding, b.v. cetyl trimethyl ammonium-bromide of distearyldimethylammoniummethylsulfaat, aanwezig zal zijn, dan wordt deze achteraf aangebracht of deze zal aanwezig zijn in het 15 agglomeraat van bentoniet en onoplosbare zeep.

Het gebruikte bentoniet is een colloTdale klei (aluminiumsilicaat) die montmorilloniet bevat. Montmorilloniet is een gehydrateerd aluminiumsilicaat waarin ca. 1/6 van de aluminiumatomen kunnen zijn vervangen door magnesiumatomen, en waarmee uiteenlopende hoeveelheden 20 natrium, kalium, calcium, magnesium en andere metalen, en waterstof, los kunnen zijn verbonden. Het voor de bereiding van de geagglomereer-de deeltjes volgens de uitvinding meest geschikte type bentonietklei is bekend als natriumbentoniet (of "Wyoming"- of "western bentonite"), dat gewoonlijk een licht tot crème gekleurd, uiterst fijn poeder is, 25 dat in water een colloTdale suspensie vormt met uitgesproken thixo-trope eigenschappen. In water bedraagt het zwel vermogen van de klei gewoonlijk 3 tot 20 ml/g, bij voorkeur 7 tot 15 ml/g, en haar viskosi-teit, bij een 6¾1s concentratie in water, ligt gewoonlijk in het gebied van 3 tot 30 cP, bij voorkeur 8 tot 30 cP. Voorkeur genietende 30 bentonieten van dit type worden in de handel gebracht onder het handelsmerk Mineral Colloid, als industriële bentonieten, door Benton Clay Company, een dochtermaatschappij van Georgia Kaolin Co., en als Volclay Special Purpose Powder door American Colloid Company. De Mineral Colloid-kleisoorten zijn dezelfde als die vroeger in de han- 35 del werden gebracht onder het handelsmerk THIXO-JEL, en zij zijn se- “304288 - 9 - lectief gedolven en ter verbetering van de kwaliteitbehandelde bento-nieten, waarvan de het nuttigst geachte beschikbaar zijn als Minera! Colloid Nos. 101, enz., overeenkomend met THIXQ-JEL's Nos. 1, 2, 3 en 4. Deze materialen hebben pH-waarden (6%'s concentratie in water) van 5 8 tot 9,4, maximale gehalten aan vrij vocht van ca. 8¾ en soortelijke gewichten van ca. 2,6, en wat betreft de poedervormige kwaliteit passeert minstens ca. 85¾ (en bij voorkeur 100%) een zeef van 200 mesh U.S. Sieve Series. Bij voorkeur is het bentoniet zodanig, dat in hoofdzaak alle deeltjes (meer dan 90%, bij voorkeur meer dan 95%) 10 een zeef No.325 passeren en meer in het bijzonder dat 99% of alle deeltjes een dergelijke zeef passeren. Western- of Wyoming-bentoniet heeft voorkeur als component van de wasmiddelen volgens de uitvinding, maar andere zwellende bentonieten zijn eveneens bruikbaar, in het bijzonder wanneer zij slechts in een ondergeschikte relatieve hoeveelheid 15 in het gebruikte bentoniet aanwezig zijn.

Hoewel het, zoals gezegd, wenselijk is het maximale gehalte aan vrij vocht te beperken, is het nog belangrijker ervoor te zorgen, dat het gebruikte bentoniet voldoende vrij vocht bevat, waarvan het grootste gedeelte geacht wordt aanwezig te zijn tussen aangrenzende bento-20 nietplaatjes, teneinde snelle desintegratie van het bentoniet-onoplos-bare-zeepagglomeraat of bentoniet-agglomeraat te vergemakkelijken, wanneer deze deeltjes of deze deeltjes bevattende wasmiddelen in aanraking worden gebracht met water, b.v. waswater. Gevonden werd, dat minstens ca. 2%, bij voorkeur minstens 3% en meer in het bijzonder, 25 minstens ca. 4% of meer water aanvankelijk in het bentoniet aanwezig moet zijn, voordat het wordt geagglomereerd, en deze relatieve hoeveelheid moet ook aanwezig zijn na eventueel drogen. Anders gezegd kan te sterk drogen in een mate waarin het bentoniet zijn "interne" vocht verliest de bruikbaarheid van de wasmiddelen volgens de uitvinding aan-30 merkelijk verminderen. Wanneer het vochtgehalte van het bentoniet te klein is, dan draagt het bentoniet niet op bevredigende wijze bij tot de desintegratie van het agglomeraat in het waswater. Wanneer het bentoniet een bevredigend vochtgehalte heeft, dan kan het een effectief gehalte aan uitwisselbaar calciumoxyde hebben in het gebied van ca. 1 33 tot 1,8 en voor magnesiumoxyde zal dit gehalte vaak liggen in het ge- 5304288 - i * - 10 - bied van 0,04 tot 0,41. Typische resultaten van chemische analyse van een dergelijk materiaal zijn: 62 tot 73¾ Si02# 14 tot 22¾ A1203, ^ tot 2,9¾ MgO, 0,5 tot 3,1¾ CaO, 2,3 tot 3,5¾ Fe^, 0,8 tot 2,8¾ Na20 en 0,4 tot 7,0¾ K20.

5 In plaats van THIXO-JEL- of Minera! Colloid-bentonieten kan men ook gebruik maken van gelijkwaardige concurrerende produkten, zoals die in de handel worden gebracht door American Colloid Company, Industrial Division, als General Purpose Bentonite Powder, 325 mesh, waarvan de deeltjes voor minstens 95% fijner zijn dan 325 mesh of een 10 kleinere middellijn hebben dan 44 ym (grootte van de natte deeltjes) en voor minstens 96% fijner zijn dan 200 mesh of een kleinere middellijn hebben dan 74 ym (grootte van de droge deeltjes). Dit gehydrateer-de aluminiumsilicaat bestaat in hoofdzaak uit montmorilloniet (minimaal 90%), met kleinere gehalten aan veldspaat, biotiet en seleniet. Typi-15 sche analyseresultaten, op watervrije basis, zijn 63,0% siliciumoxyde, 2f,5% aluminiumoxyde, 3,3% ijzer(III) (als Fe203), 0,4% ijzer(II) (als FeO), 2,7% magnesium (als MgO), 2,6% natrium en kalium (als Na20), 0,7% calcium (als CaO), 5,6% kristalwater (als H20) en 0,7% spoorelemen-ten.

20 Hoewel de western-bentonieten voorkeur hebben, is het ook moge lijk gebruik te maken van synthetische bentonieten, zoals die kunnen worden bereid door het behandelen van Italiaanse of soortgelijke bentonieten, die betrekkelijk kleine gehalten aan uitwisselbare eenwaardi-ge metalen (natrium en kalium) hebben met alkalische materialen, zoals 25 natriumcarbonaat, ter vergroting van het uitwissel vermogen van deze produkten voor calciumionen. Analyseresultaten van een typisch Italiaans bentoniet na behandeling net alkali, geven aan, dat het 66,2%

Si02, 17,9% A1203, 2,80% MgO, 2,43% Na20, 1,26% Fe^, 1,15% CaO, 0,14% Ti02 en 0,13% K20, op droge basis bevat. Het Na20-gehalte van het ben-30 toniet dient minstens ca. 0,5%, bij voorkeur minstens 1% en neer, bij voorkeur minstens 2% (waarbij met het equivalentgehalte van K20 eveneens rekening wordt gehouden) te hebben, zodat de klei op bevredigende wijze zwellend is, goede verzachtende en dispergerende eigenschappen in waterige suspensie heeft, om te beantwoorden aan de doeleinden van 35 deze uitvinding. Voorkeur genietende zwellende bentonieten van de be- i 3 0 4 2 3 8 « k - 11 - schreven synthetische typen wofden in de handel gebracht onder de handelsmerken Laviosa en Winkelmann, b.v. Laviosa AGB en Winkelmann G13. Andere kleisoorten die kunnen worden gebruikt, vaak slechts als gedeeltelijke vervanging van de genoemde bentonieten, omvatten die welke 5 worden verkocht onder de handelsmerken: Broek; Vol clay BC; Gel White GP; Ben-A-Gel; Veegum F; Laponite SP; en Barasym LIH 200.

Het bindmiddel dat eventueel wordt gebruikt om de samenhang van de fijnverdeelde bentonietdeeltjes en de onoplosbare-zeeppoeder in geagglomereerde vorm te bevorderen, is bij voorkeur een natriumsili-10 caat, zoals dat eerder werd beschreven als builder. In plaats van silicaat kan ook gebruik worden gemaakt van andere bindmiddelen, zoals natuurlijke en synthetische harsen, b.v. xanthan, carragenan, guar, CMC, PVA, PVP, die eveneens wenselijke adjuvanseigenschappen kunnen hebben. Hoewel bindmiddelen nuttig zijn, kan in sommige gevallen be-15 sproeien met water alleen steeds een voldoende bindend effect teweegbrengen.

De voor de bereiding van de produkten volgens de uitvinding bruikbare, in water onoplosbare zepen zijn die met 8 tot 20 kool stof-atomen, bij voorkeur 10 of 12 tot 18 koolstofatomen en meer in het bij-20 zonder 18 koolstofatomen, die verzadigd zijn. Onder deze zepen bevinden zich de octoaten, decanoaten, 1 auraten, myristaten, pal mitaten, oleaten (onverzadigd) en stearaten van aluminium, calcium, magnesium, barium en zink, en mengsels daarvan.'Deze zepen worden gewoonlijk bereid ofwel volgens de smeltmethode ofwel volgens de precipitatiemethode.

25 In de eerstgenoemde wordt een geschikt metaaloxyde, -hydroxyde of -zout van een zwak zuur rechtstreeks omgezet met het gekozen vetzuur bij een verhoogde temperatuur. Bij de precipitatiemethode wordt eerst een verdunde oplossing van oplosbare zeep bereid door omzetting van al kalihydroxyde met het gekozen vetzuur en vervolgens wordt deze omge-30 zet met een afzonderlijk bereide zoutoplossing van het gewenste metaal om aldus neerslag van de metaal zeep teweeg te brengen. De beschreven zepen, die normaliter fijn genoeg verdeeld zijn, zodat zij nagenoeg geheel een zeef No.200 (U.S. Sieve Series) passeren en in sommige gevallen nagenoeg geheel, b.v. voor meer dan 95 of 99¾ een zeef No.325 35 passeren. Onder geschikte omstandigheden kunnen echter iets grovere Q *7 Λ o ö - 12 - poeders eveneens bruikbaar zijn, zoals die een zeef No.100 passeren, maar over het algemeen geldt, dat hoe fijner het poeder hoe beter. Dergelijke zepen bevatten normaliter zeer kleine relatieve hoeveelheden of eventueel geen in water oplosbare zouten of vocht en zij zijn 5 alle poedervormige vaste stoffen bij kamertemperatuur. Al de genoemde zepen zijn wit, zodat zij geen nadelige invloed hebben op het uiterlijk van het wasmiddel. In feite kunnen zij bijdragen tot de verbetering van de kleur van het bentoniet, dat, hoewel het wit heet te zijn, soms .de neiging heeft tot een licht bruinachtig of crèmeachtig uiter-10 lijk. Opgemerkt zij, dat de verschillende aluminiumzepen een groter gehalte aan vrij vetzuur kunnen hebben dan die van calcium, magnesium, barium en zink, met vrije vetzuurgehalten van 2 tot ca. 30%. Dit stoort de werking van deze materialen in de wasmiddelen en bij de werkwijzen volgens de uitvinding niet. De aluminiumzepen kunnen worden gebruikt 15 als di- of trizout, b.v. als aluminiumdistearaat, aluminiumtristearaat, maar een mengsel van deze zepen, waarin de verhoudingen 1 : 3 tot 3:1, b.v. ca. 1:1 bedragen, genieten voorkeur. Andere onvolledig omgezette onoplosbare zepen van de andere genoemde metalen (en aluminium) en van twee- en meerwaardige metalen, en volledig omgezette zepen daar-20 van kunnen worden gebruikt in verschillende verhoudingen, terwijl tevens mengsels van de verschillende zepen ook kunnen worden toegepast.

De verschillende genoemde, in water onoplosbare zepen worden beschreven in een publikatie met als titel Witco Metallic Stearates, Their Properties and Uses, van september 1974 en uitgegeven door 25 Witco Chemical Corporation, New York, New York 10017, welke publikatie door deze verwijzing wordt geacht deel van deze aanvrage uit te maken.

Het water, dat wordt gebruikt bij de bereiding van mengsels in het mengvat, waaruit basispareltjes of builder bevattende-wasmiddel -korreltjes door sproei drogen worden gemaakt en voor de bereiding van 30 agglomeratensproeisels, heeft bij voorkeur een geringe hardheid en een klein gehalte aan anorganische zouten, maar gewoon leidingwater kan worden gebruikt. Gewoonlijk is de hardheid van leidingwater kleiner dan 300 ppm, als calciumcarbonaat, bij voorkeur kleiner dan 150 ppm en meer in het bijzonder kleiner dan 50 of 100 ppm.

35 In het deeltjesvormige wasverzachtende wasmiddel volgens de uit-

3 » f1· Λ 9 S

- 13 - vinding wordt de synthetische organische detergenscomponent gebruikt in een zodanig voldoende hoeveelheid, dat het een bevredigende waswerking heeft op was bij de normale wasmiddel concentraties in het wasmiddel.

Zo wordt gewoonlijk 5 tot 35% van het synthetische organische deter-5 gens gebruikt, bij voorkeur 10 tot 25%, meer in het bijzonder 12 tot 22%, b.v. 17% (op basis van het eindprodukt). Hoewel natrium-Πineair tridecyl)-benzeensulfonaat een voorkeur genietend anionogeen detergens is, zal het duidelijk zijn, dat andere detergentia en mengsels kunnen worden benut. In die gevallen, waarin een niet-ionogeen detergens 10 wordt gebruikt, dat kan worden opgesproeid op vooraf bereide basispareltjes van anorganisch builderzout, kunnen grotere voorkeur genietende relatieve hoeveelheden van 15 tot 22 of 25%, b.v. 20%, bedragen. Het totale gehalte aan in het wasmiddel aanwezig builderzout dient zodanig te zijn, dat de waskracht van het synthetische organische deter-15 gens op bevredigende wijze wordt versterkt, waardoor het doeltreffender wordt. Normaliter ligt dit gehalte in het gebied van 5 tot 75%, bij voorkeur 20 tot 60% en meer in het bijzonder ca. 40 tot 50%. Wanneer natriumtripolyfosfaat het belangrijkste aanwezige builderzout is, dan bedraagt het gehalte daarvan bij voorkeur 10 tot 50%, meer in het bij-20 zonder 20 tot 30%, b.v. ca. 24%. Wanneer natriumcarbonaat en natrium-silicaat de andere belangrijkste aanwezige builders zijn, dan bedragen de gehalten daarvan normaliter 2 tot 20% carbonaat, bij voorkeur 10 tot 15%, en 2 tot 12% silicaat, bij voorkeur 6 to 10%, b.v. 12% resp. 8%.

Het bentonietgehalte van het gerede wasmiddel ligt normaliter 25 in het gebied van 2 tot 30%, bij voorkeur 5 tot 30% en meer in het bijzonder 8 tot 25%, b.v. ca. 18%. Het gehalte aan onoplosbare zeep bedraagt normaliter 0,5 tot 10 of 20%, bij voorkeur 0,5 tot 15% en meer· in het bijzonder 1 tot 5%, b.v. ca. 2%. Het vochtgehalte is normaliter 3 tot 15%, bij voorkeur 7 tot 12%, b.v. ca. 10%. Wanneer een 30 zout als vulmiddel aanwezig is (en dit als vulmiddel aanwezige zout kan worden vervangen door adjuvantia en builder), dan zal het gehalte daarvan gewoonlijk van 0 tot 40%, bij voorkeur 5 tot 25%, b.v. ca. 8% bedragen.

Wanneer het zwellende bentoniet en de in water onoplosbare zeep 35 tezamen worden geagglomereerd, dan ligt de verhouding van bentoniet 3304288 ψ - 14 - tot in water onoplosbare zeep in het gebied van ca. 1 : 1,5 tot 20 : 1 of 40 : 1, maar gewoonlijk ligt het in het gebied van 1 : 1 tot 15 : 1 (of daaromtrent), bij voorkeur in het gebied van 6 : 1 tot 12 : 1, b.v. 9 : 1. De agglomeraten, die normaliter deeltjesgrootten hebben 5 in het gebied van No.10 tot 100, U.S. Sieve Series, soms in het gebied van No.30 tot 100, bestaan vaak uit 20 of 40 tot80% bentoniet en 20 tot 40 of 50% in water oplosbaar stearaat. Hoewel andere adjuvantia aanwezig kunnen zijn, zoals andere verzachters, kleurgevende middelen, parfums, fluorescente witmakers, enzymen en bleekmiddelen, die de 10 rest van het agglomeraat vormen, bedraagt het vochtgehalte gewoonlijk 5 tot 15% daarvan, b.v. 8 of 10%, en het gehalte aan bindmiddel, zoals natriumsilicaat, bedraagt 0,3 tot 5% daarvan, bij voorkeur 0,5 tot 3% daarvan, b.v. 0,5 of 1%.

Hoewel werd aangegeven, dat het bentoniet en de in waterige zeep 15 van een tweewaardig of meerwaardig metaal bij voorkeur worden opgenomen in de wasmiddelen volgens de uitvinding £ls een afzonderlijk agglomeraat, dat geen integraal deel is van de door versproeien gedroogde wasmiddel pareltjes of van de door versproeien gedroogde, detergens bevattende basispareltjes, kunnen deze materialen ook aanwezig zijn in 20 andere vormen dan die van dergelijke agglomeraten (b.v. als poeders, geagglomereerd bentoniet met afzonderlijk onoplosbaar-zeeppoeder, en bentoniet en onoplosbare zeep die onder agglomeratie zijn aangebracht op detergenspareltjes). Niettemin gaat sterke voorkeur daarnaar uit, dat het bentoniet en de onoplosbare zeep worden gecoagglomereerd on-25 der vorming van deeltjes die kunnen worden toegevoegd aan door versproeien gedroogde produkten en die zich niet op hinderlijke wijze zullen afscheiden daarvan als gevolg van verschillen in de dichtheid van de pareltjes en de deeltjesgrootten.

De beschreven agglomeraten, die kunnen worden gefabriceerd en 30 bewaard, gereed voor toevoeging aan verschillende typen wasmiddelen, wanneer verzachters als toevoegsels daarvoor gewenst kunnen zijn, worden bij voorkeur bereid volgens de werkwijze en met behulp van de inrichting beschreven in de Amerikaanse octrooiaanvrage serienummer 366.587 ten name van Barry M.Weinstein, ingediend op 8 april 1982, 35 die door deze verwijzing deel hiervan uitmaakt. De in de genoemde oc- ζ o '< 4 2 8 '8 • λ - 15 - trooiaanvrage beschreven werkwijzen worden echter zodanig gewijzigd, dat het agglomeraat in plaats van uit alleen bentoniet te bestaan, bestaat uit bentoniet en onoplosbare-zeeppoeder. Bij deze werkwijzen wordt het mengsel van bentoniet en onoplosbare-zeeppoeder in beweging 5 gehouden, b.v. door tuimelen in een schuin opgestelde, van een aantal breekstangen voorziene trommels, zodat de deeltjes voortdurend in beweging zijn en een "gordijn" vormen (dat gewoonlijk-neerdaalt), waarop agglomeratievloeistof kan worden gesproeid. De gebruikte agglomeratie-vloeistof kan soms uit water alleen bestaan, maar het milieu bevat 10 bij voorkeur een geschikt bindmiddel, zoals eerder werden beschreven, tezamen met adjuvantia, zoals kleurgevend middel enz., en het wordt gericht op de bewegende oppervlakken van het gemengde bentoniet en de onoplosbare zeep, waarbij het sproeien en de beweging van de deeltjes zodanig wordt geregeld, dat agglomeraten worden gevormd van de gewen-15 ste grootte, nl. in het gebied van No.10 tot 100, bij voorkeur 30 tot 100 en meer in het bijzonder 40 tot 100 of 40 tot 80, U.S. Sieve Series. Wanneer het geagglomereerde produkt met de gewenste deeltjesgrootte en met regelmatig gevormde deeltjes wordt voortgebracht (waarbij het wenselijk is dat zijn vulgewicht ligt in het gebied van 0,7 20 tot 0,9 g/ml), wordt de agglomeratie afgebroken en de pareltjes worden desgewenst gedroogd tot een geschikt vochtgehalte van b.v. 10% (dat ongeveer overeenkomt met het evenwichtsvochtgehalte van het bentoniet), desgewenst gezeefd en bewaard voor toepassing als toevoegsel voor de wasmiddel pareltjes. Het vaste-stoffengehalte van de waterige sproei-25 vloeistof met bindmiddel, indien dit aanwezig is, bedraagt geschikt 2 tot 20%, bij voorkeur 4 tot 10% en meer in het bijzonder 6 tot 9%, b.v. 7,5%, en het vochtgehalte van de geagglomereerde deeltjes vddr het drogen bedraagt vaak 20 tot 35%, b.v. ca. 25%. Wanneer aldus dergelijke grotere vochtgehalten van het agglomeraat resulteren, zal drogen 30 wenselijk zijn ,maar dat wil niet zeggen, dat kleinere vochtgehalten niet kunnen worden toegepast bij de agglomeratiebewerking, zodat drogen achterwege kan blijven. Vaak verdient het voorkeur, dat de voor agglomeratie dienende sproeivloeistof een verhoogde temperatuur heeft, b.v. van 50 tot 90°C, bij voorkeur 60 tot 80°C, en het is wenselijk, dat 35 de sproeivloeistof wordt geprojecteerd door een sproei mondstuk voor het 9SC '238 - 16 - vormen van een fijnverdeeld, vlak sproei patroon, dat dwars staat op het in de agglomerator gevormde gordijn van deeltjes.

In plaats van het bentoniet en de onoplosbare zeep te agglome-reren volgens de eerder beschreven methode, is het ook mogelijk een 5 van de twee of beide (en bij voorkeur beide) van deze materialen onder agglomeratie aan te brengen op de wasmiddel pareltjes of basispareltjes, b.v. volgens de methode uit de Amerikaanse octrooiaanvrage serienummer 411.295 voor Process For Manufacturing Bentonite-Containing Particulate Fabric Softening Detergent Composition (werkwijzevoor de bereiding 10 van bentoniet bevattend, deeltjesvormig, wasverzachtend wasmiddel) (Parr, Ramachandran, Grey en Reinish), ingediend op 25 augustus 1982, die door deze verwijzing in deze aanvrage wordt opgenomen. In wezen worden hetzelfde type sproei oplossing en hetzelfde type menger gebruikt, maar het bentoniet en de onoplosbare zeep worden geagglomereerd 15 op de oppervlakken van de onder versproeien gedroogde pareltjes. In een gewijzigde uitvoeringsvorm van de beschreven werkwijze kunnen het bentoniet en de onoplosbare zeep worden geagglomereerd op de wasmiddel-pareltjes met een grotere concentratie dan gewenst is voor het eindprodukt, en in dat geval kunnen deze agglomeraten worden gemengd met ver-20 dere hoeveelheden wasmiddel pareltjes. Terwijl het bij deze agglomeratie-methoden zeer gewenst is gebruik te maken van een bindmiddel, waarbij silicaat voorkeur heeft vanwege zijn doeltreffendheid en zijn bruikbaarheid als waskracht versterkend middel, d.i. builder, is het in sommige gevallen mogelijk het bindmiddel weg te laten en de agglomeratie uit 25 te voeren met behulp van water alleen of water en een ander geschikt oplosmiddel of vloeistof.

Nadat de geagglomereerde bentoniet- en onoplosbare-zeepdeeltjes zijn bereid, worden zij gemengd met een deeltjesvormig wasmiddel, zoals een builder bevattend, synthetisch, anionogeen, organisch wasmiddel 30 dat door sproeidrogen is bereid uit een uit het mengvat afkomstig mengsel, of een builder bevattend, niet-ionogeen, synthetisch, organisch wasmiddel, waarbij de basispareltjes van anorganisch builderzout door sproeidrogen werden gevormd en waarop niet-ionogeen detergens werd gesproeid op de genoemde bewegende pareltjes (bij voorkeur terwijl 35 de pareltjes werden getuimeld) en door deze zijn geabsorbeerd. Het ag- η - 17 - glomeraatgehalte van een totaal wasmiddel bedraagt 10 tot 40% daarvan, bij voorkeur 15 tot 30% en meer in het bijzonder ca. 17 tot 25%. De deeltjesgrootte van het wasmiddel en die van het agglomeraat zijn geschikt aan elkaar gelijk, binnen het gebied van Mos.10 tot 100 (U.S.

5 Sieve Series), soms 30 tot 100 of 40 tot 80. Hoewel de vulgewichten van het agglomeraat en de wasmiddel pareltjes verschillend kunnen zijn, scheidt het agglomeraat zich niet op hinderlijke wijze af van de andere pareltjes gedurende transport en gedurende opslag. Vanzelfsprekend kunnen andere wasmiddel bestanddelen achteraf worden toegevoegd, zoals 10 gehydrateerd silicaat, enzymen, parfum, kleurgevende middelen, bleekmiddelen, b.v. natriumperboraat, en het vloeien bevorderende middelen (hoewel deze laatstgenoemde middelen niet noodzakelijk zijn).

Bij het bereiden van het bentoniet-onoplosbare-zeepagglomeraat volgens een van de eerder beschreven werkwijzen, wordt een betrekke-15 lijk verdunde waterige oplossing van natriumsilicaat of een ander bindmiddel op de bewegende oppervlakken van het mengsel van fijnver-deeld bentoniet en fijnverdeelde, in water onoplosbare zeep gesproeid gedurende een geschikte periode om een gewenst agglomeraat te vormen. Normaliter bedraagt de doorlooptijd in de agglomerator gemiddeld 3 tot 20 10 minuten, vaak 5 tot 15 minuten. Soms kan warmte worden toegevoerd bij het lager gelegen einde van de hellende agglomeratietrommel om overmaat vocht uit het produkt te verwijderen gedurende de agglomeratie en om het vochtgehalte te verminderen tot dichter bij het gebied voor het eindprodukt.

25 Het bentoniet en de onoplosbare zeep kunnen vooraf worden ge mengd, alvorens in de agglomerator te komen ofwel zij kunnen ieder in de agglomerator worden gebracht bij zijn toevoereinde (hoogste einde) terwijl water of bindmiddeloplossing op een bewegend gordijn van de gemengde materialen wordt gesproeid ongeveer ter hoogte van het midden 30 van de trommel. Meervoudige sproeimondstukken kunnen worden gebruikt en de sproei vloeistof kan al of niet continu worden toegevoerd. Uit de agglomerator verwijderde fijne bestanddelen kunnen daarin worden teruggebracht, en te grote deeltjes, die kunnen worden afgezeefd, kunnen worden fijngemaakt en vervolgens worden teruggevoerd om te worden 35 geagglomereerd. Hoewel men zou kunnen verwachten, dat de onoplosbare S3 o 4 28 8 - 18 - zeep, die wasachtig van aard is, niet bevredigend zou agglomereren m3t bentoniet, worden volgens de uitvinding bevredigend geagglomereerde pareltjes gevormd. Een uiteindelijk agglomeraat van een sterke voorkeur genietend type bevat als bentoniet een Wyoming-bentoniet, het in 5 water onoplosbare stearaat is aluminiumstearaat, het natriumsilicaat heeft een verhouding van : Sivan ca. 1 : 2,4 en het gehalte van het agglomeraat aan de vorengenoemde componenten bedraagt ca. 70 tot 90¾ bentoniet, 4 tot 15¾ onoplosbare zeep (bij voorkeur het stearaat), 0,5 tot 3¾ natriumsilicaat, bij voorkeur 75 tot 85¾, 6 tot 10%, 10 0,8 tot 1,5¾ resp. 8 tot 12¾ vocht. Meer in het bijzonder bevatten de geagglomereerde deeltjes ca. 81¾ bentoniet, ca. 8% aluminiumstearaat (gemengd di- en tristearaat), ca. 0,5 of 1% natriumsilicaat en ca. 8 of 10% vocht, en hun deeltjesgrootte ligt in het gebied van No.10 tot 100 (U.S. Sieve Series), b.v. 30 tot 100.

15 Bij het wassen en verzachten van was in een machine, bedraagt de concentratie van het in het waswater gebruikte, builder bevattende, synthetische, organische totaal wasmiddel gewoonlijk 0,05 tot 0,5% builder bevattend, synthetisch, organisch wasmiddel. Bij voorkeur bedraagt deze concentratie 0,07 tot 0,2%, meer in het bijzonder ca. 0,15% voor 20 wasmachines die van boven worden geladen, volgens de Amerikaanse praktijk, terwijl voor van opzij geladen machines vaak ongeveer de helft van dit percentage wordt gebruikt. In de Europese praktijk, waarbij gewoonlijk waswater van hogere temperatuur wordt gebruikt en de wasmiddel concentraties gewoonlijk groter zijn, kunnen deze concentraties 25 0,2 tot 0,6%, b.v. 0,4%, bedragen. Voor het met demand wassen-verzach- ten van was, waarbij kleinere wasvaten dan de kuipen of trommels van wasmachines kunnen worden gebruikt, kan de wasmiddel concentratie echter ca. 0,2 tot 1%, bij voorkeur 0,3 tot 0,7%, bedragen. De hier gegeven waarden gelden onder uitsluiting van het bentonietagglomeraat.

30 De concentratie van het in de verschillende wasvloei stoffen aanwezige bentoniet bedraagt ca. 0,005 tot 0,3%, bij voorkeur 0,03 tot 0,2%, en meer in het bijzonder 0,06 tot 0,14% (het laatstgenoemde gebied geldt voor wassen met de hand). De concentratie van de onoplosbare zeep bedraagt 0,001 tot 0,2%, bij voorkeur 0,003 tot 0,02%, en meer in 35 het bijzonder (voor wassen met de hand) 0,006 tot 0,014%. De concentra- S 3 « 2 8 8 - 19 - ties van de wasmiddelen volgens de uitvinding in het waswater bedraagt gewoonlijk 0,06 tot 1,4%, bij voorkeur 0,1 tot 1%, en meer in het bijzonder (voor wassen met de hand) 0,4 tot 0,9%. Terwijl vanzelfsprekend agglomeratie vooraf van het bentoniet en de onoplosbare zeep voorkeur 5 heeft, betreffen de genoemde concentraties verschillende produkten en bestanddelen, mits het bentoniet en de onoplosbare zeep worden toegevoegd aan het waswater en dat waswater wordt gebruikt voor het met de hand doen van de was.

Opgemerkt werd, dat in hard water bepaalde onoplosbare zepen 10 kunnen worden gevormd als gevolg van reactie van in water oplosbare zepen (zo die aanwezig zijn) met hardheid teweegbrengende kationen, maar hoewel deze in situ gevormde onoplosbare zepen kunnen bijdragen tot het verbeteren van het verzachtigingseffect van bentoniet in de onderhavige milieus, in het bijzonder bij het met de hand doen van de 15 was, zijn zij niet zo bevredigend als de aan het wasmiddel toegevoegde onoplosbare zepen. Tevens moeten wasmiddelen bruikbaar zijn in water met allerlei typen van hardheid en men kan niet vertrouwen op de aanwezigheid van voldoende hardheid in het gebruikte waswater voor de vorming van de gewenste relatieve hoeveelheid en het gewenste type onop-20 losbare zeep om de was op bevredigende wijze te verzachten. Wanneer oplosbare zouten van hardheid teweegbrengende kationen, zoals calcium-chloride of aluminiumchloride, worden toegevoegd aan het waswater met een in water oplosbare zeep, b.v. een natrium-(gehydrogeneerde talk)-zeep, bij voorkeur in stoechiometrische verhoudingen, kan in situ on-25 oplosbare zeep worden gevormd en deze zal doeltreffender zijn dan die wordt gevormd door normaal hard water. Dit vertegenwoordigt een ander facet van de uitvinding, maar dit wordt niet geacht zo nuttig te zijn als de andere, reeds beschreven aspecten van de uitvinding.

Hoewel de produkten volgens de uitvinding vrij vloeiende, aan-30 trekkelijke, niet-segregerende, doeltreffende wasmiddelen zijn, die daarmee gewassen weefsels verzachten, waardoor de noodzaak voor de toevoeging van afzonderlijk verzachtend materiaal aan het spoelwater komt te Vervallen, en hoewel de produkten uitermate bevredigend zijn als wasmiddelen en weefselverzachters, bestaat de in de eerste plaats 35 komende verbetering als resultaat van de onderhavige uitvinding uit het verzachtende vermogen bij het met de hand doen van de was. Hoewel " 3 ; 2 ft 8 - 20 - automatische wasmachines op ruime schaal worden gebruikten beproeving van de eigenschappen van wasmiddelen gewoonlijk daarmee worden uitgevoerd, doen vele gebruikers over de gehele wereld, waaronder enkele in de "ontwikkelde" en industriële landen, de was met de hand. Opge-5 merkt werd, dat dit wassen met de hand geen goede verzachting teweegbrengt wanneer bentoniet wordt opgenomen in wasmiddelen, ongeacht of het bentoniet onder sproeien wordt gedroogd met het wasmiddel of ge-agglomereerd en achteraf toegevoegd. Verschillende theorieën werden naar voren gebracht in verband met de vraag, waarom deze geringere 10 verzachtende werking van bentoniet in voor het wassen met de hand gebruikte wasmiddelen optreedt. Volgens één van deze theorieën wordt in een normale wasmachine het waswater door de was heen gezogen wanneer de kuip wordt geleegd, waardoor het bentoniet in innige aanraking wordt gebracht met de was, die dienst doet als een zeef, waarbij de 15 bentonietdeeltjes worden vastgehouden. Bij het wassen met de hand daarentegen kan dit "zeef-effect afwezig zijn en daarom zal niet zoveel bentoniet worden vastgehouden aan de was. Volgens deze theorie draagt de onoplosbare zeep, volgens een mechanisme dat niet duidelijk is, bij tot de aantrekking van het bentoniet aan de vezels van de weef-20 seis van de was. Hoewel deze genoemde theorie schijnt te gelden, zal het duidelijk zijn, dat Aanvraagster daardoor niet gebonden is en dat deze theorie geen enkele beperking vormt ten aanzien van de onderhavige uitvinding. Wat de verklaring ook moge zijn, bewezen is, dat de combinatie van onoplosbare zeep en bentoniet een sterk verbeterde verzach-25 ting oplevert, wanneer deze combinatie bevattende wasmiddelen worden gebruikt. Deze produkten zijn ook bevredigend voor machinaal wassen, maar bij die toepassingen is er betrekkelijk weinig verschil in het verzachtingseffect tussen het bentoniet alleen en het bentoniet in combinatie met de onoplosbare zeep. Een gewijzigd produkt volgens de uit-30 vinding, in de vorm van een stang of stuk met de eerder beschreven samenstelling, waarbij eventueel 10 tot 70% van het daarin aanwezige synthetische organische wasmiddel wordt vervangen door natrium-(hoger vetzuur)-zeep, bij voorkeur een mengsel van zeep uit kokosolie en ge-hydrogeneerde talk, is bijzonder geschikt voor het doen van de was met 35 de hand en in sommige gevallen kan deze stang of dit stuk worden gecom- 8304288 - 21 - bineerd met een oppervlak van spons of geschuimde kunststof, zoals in Amerikaans octrooischrift No.4.203.857 (Dugan) om de beste toepassings-eigenschappen te verkrijgen. Geschikte plastificeer- en/of bindmiddelen, zoals zepen, hogere vetzuren en/of natuurlijke en synthetische 5 organische harsen kunnen aanwezig zijn, en de stangen of stukken kunnen worden vervaardigd door extrusie, persen en/of compacteren.

De volgende voorbeelden dienen ter toelichting van de uitvinding, zonder echter deze te beperken. Tenzij anders wordt vermeld, zijn alle in deze voorbeelden en in de gehele beschrijving genoemde temperaturen 10 uitgedrukt in °C en alle delen en percentages hebben betrekking op het gewicht.

Voorbeeld I

Bestanddelen: gew.% natriumtridecylbenzeensulfonaat (lineair alkyl) 21,3 15 pentanatriumtripolyfosfaat 30,0 natriumcarbonaat (watervrij) 6,3 natriumsilicaat (Na£0 : SiO^ = 1 : 2,4) 8,8 optische witmaker (Tinopal 5BM Conc.) '0,4 parfum 0,4 20 natriumsulfaat (watervrij) 22,8 water (leidingwater met een hardheid van 100 ppm CaCOg) 10,0 100,0

Wasmiddel pareltjes volgens de bovenstaande formulering, net deeltjesgrootten in het gebied van de zeven No.10 tot 100 (U.S. Sieve 25 Series) worden bereid door sproeidrogen van een 50%1s waterig, in het mengvat bereid mengsel van de verschillende componenten, behalve het parfum, onder gebruikmaking van een normale tegenstroom-sproeitoren en gebruikelijke droogomstandigheden. Het parfum wordt achteraf toegevoegd aan de gedroogde wasmiddel pareltjes nadat deze zijn afgekoeld op 30 ongeveer kamertemperatuur, door het op het oppervlak van de korreltjes te sproeien terwijl deze worden gemengd.

Gepoederd Wyoming-bentoniet (Thixo-Jel No.1) en aluminiumstea-raat, welke beide componenten zich in zodanig fijnverdeelde vorm bevinden, dat meer dan 95¾ daarvan een zeef No.325 (U.S. Sieve Series) pas- 'i! 35 seert, worden geagglomereerd in een schuin opgestelde tuimel trommel, j - - · - λ 3 8 i - 22 - zoals die wordt beschreven in de reeds eerder vermelde Amerikaanse octrooiaanvrage serienummer 366.587, gedurende ca. 12 minuten met behulp van een versproeide waterige oplossing van natriumsilicaat met een verhouding van : SiC^ van ca. 1 : 2,4. Gelijke gewichtshoe-5 veelheden van het zwellende natriumbentoniet en het aluminiumstearaat (dat een mengsel is van ongeveer gelijke delen distearaat en tristea-raat) worden eerst met elkaar gemengd in de tuimel trommel, die is voorzien van breekstangen, waarna de waterige oplossing van natriumsili- · caat (vaste-stoffengehalte ca. 7,5%) op de oppervlakken van de bewegen-10 de deeltjes wordt gesproeid, die werden gevormd als een vallend gordijn, en het mengen wordt voortgezet tot de gewenste deeltjesgrootten (ongeveer de zeven No.10 of 30 tot 100) zijn verkregen, hetgeen ca. 12 minuten duurt. Gedurende deze periode wordt het silicaatgehalte van het agglomeraat vergroot tot ca. 1% en het vochtgehalte neemt toe tot ca.

15 20 tot 25%. De deeltjes worden vervolgens gedroogd tot een vochtgehal te van ca. 10% en zij worden gezeefd tot het gewenste gebied van zeven No.30 tot 100.

In een gebruikelijke menger voor wasmiddelprodukten, zoals een Day-menger, waarin de mengschoepen betrekkelijk langzaam bewegen om 20 de wasmiddel- en verzachteragglomeraatpareltjes niet te verkleinen, worden 10 dln wasmiddel pareltjes en 2,8 dln agglomeraatpareltjes bestaande uit het mengsel van zwellend benton iet en aluminiumstearaten met elkaar gemengd. Aldus bevat dit mengsel 10 dln wasmiddel, 1,25 dln zwellend bentoniet en 1,25 dln aluminiumstearaat, plus water en sili-25 caat in de agglomeraatpareltjes.

Het bentoniet en aluminiumstearaat bevattende wasverzachter-wasmiddel wordt toegevoegd aan waswater met een temperatuur van 25°C en een hardheid van 100 ppm calciumcarbonaat (in feite een gemengde calcium- en magnesiumhardheid in een verhouding van ca. 2 : 1) tot 30 een concentratie van 3,6 g/1 en de was, waaronder was van katoen, polyester en katoen/polyestermengsels, wordt met de hand gewassen, gespoeld en gedroogd aan een waslijn in de open lucht. Na het drogen beoordeelt een uit geoefende waarnemers bestaande jury de zachtheid van de was en bevindt deze als zeer aanvaardbaar. Bij soortgelijke proeven, 35 waarbij de helft van de concentratie aan verzachter-wasmiddel wordt gebruikt, wordt een mindere maar toch bruikbare en wenselijke mate van 3 ·: 2d .......................

- 23 - verzachting waargenomen. Het verzachter-wasmiddel vloeit vrij en heeft een aantrekkelijk uiterlijk en het verwijdert op bevredigende wijze zowel uit klei als uit olie (sebum) bestaand vuil van de daarmee gewassen gewone en proefwas. Ter vergelijking wordt een verzachter-was-5 middel gebruikt, dat 4 dln van het hier beschreven wasmiddel (zonder het bentoniet-onoplosbare-zeepagglomeraat) en 1 dl bentonietagglome-raat bevat, in dezelfde concentratie en volgens hetzelfde voorschrift. De jury constateert, dat de met deze middelen gewassen was, hoewel deze zachter is dan het alleen met wasmiddel behandelde gedeelte van 10 de was, niet zo zacht is als vergelijkbare was gewassen met het produkt volgens de uitvinding, dat ca. 10¾ bentoniet en 10¾ aluminiumstearaat bevat. Ook is, wanneer 20¾ bentoniet in het beschreven verge!ijkings-produkt wordt vervangen door 20¾ aluminiumstearaat en dezelfde behande-lings- en beoordelingsmethoden worden gevolgd, het waargenomen verzach-15 tingseffect op de was geringer dan dat wordt verkregen met het genoemde produkt volgens de uitvinding.

Wanneer in plaats van aluminiumstearaat andere aluminiumzepen, zoals aluminiumpalmitaat, aluminiummyristaat en aluminiumlauraat, worden gebruikt, die alle bestaan uit mengsels van ongeveer gelijke delen 20 di- en trial kano!aten, verkrijgt men soortgelijke resultaten. Dit is ook het geval met het overeenkomstige oleaat en met mengsels van de zepen, zoals mengsels van het stearaat en oleaat, mengsels van het lau-raat en myristaat en mengsels van lauraat, myristaat, palmitaat, oleaat en stearaat. Wanneer voorts in plaats van aluminiumzepen die van 25 calcium, magnesium, barium en zink worden gebruikt in al de eerder beschreven proeven, verkrijgt men soortgelijke resultaten, hoewel geen van de andere zepen zo doeltreffend is als die van aluminium.

Soortgelijke als de bovenstaande resultaten worden verkregen, wanneer de mengsels van wasmiddel en weefsel verzachtende agglomeraten 30 door compacteren in de vorm van een stang, stuk of briket worden gebracht, ofwel worden opgenomen in wasmiddelstukken met een spons aan het oppervlak, en, wanneer de stukken worden gebruikt voor het wrijven van sterker vervuilde gebieden van de was, zoals boorden en manchetten, wordt opgemerkt, dat deze vuile gedeelten van de was beter worden ge-35 reinigd en verzacht. In deze stangen of stukken kunnen verschillende •33 0 4 2 6 8 «·<.

- 24 - plastificerende componenten tevens aanwezig zijn, zoals 10%, berekend op het eindprodukt, natriumzeep, b.v. natriumstearaat, of een weekmaker zoals een hogere vetalcohol, b.v. cetylalcohol, of een hoger vetzuur, b.v. stearinezuur, of gemengde kokosolie- en gehydrogeneerde-5 talkvetzuren. In sommige van deze gevallen kan een in water oplosbaar zout, dat in staat is een onoplosbare zeep te vormen met de bron van oplosbaar stearaat of vetzuur, aanwezig zijn in het mengsel in een zodanige relatieve hoeveelheid, dat de gewenste concentratie aan onoplosbare zeep in het waswater wordt tot stand gebracht. Naar keuze kan 10 slechts een gedeelte van de onoplosbare zeep in het weefselverzachtende wasmiddel worden vervangen door een of meer in water oplosbare aluminium-, calcium-, magnesium-, barium- en zinkzouten, b.v. aluminiumsulfaat, calciumchloride, magnesiumsulfaat, bariumchloride of zinkchloride, en slechts een gedeelte, b.v. 10%, 50%, van de onoplosbare zeep, wordt 15 vervangen door oplosbare zeep. Een dergelijke gedeeltelijke vervanging van de onoplosbare zeep door stoechiometrische hoeveelheden materialen, die in.staat zijn deze zeep in situ te vormen, kan ook worden toegepast voor de deeltjesvormige wasmiddelen, alsook voor de produkten in de vorm van stukken. De artikelen en mengsels, waarvan deze materialen 20 die reageren onder vorming van onoplosbare zepen in situ deel uitmaken, leveren een verbeterde verzachting op, wanneer zij worden gebruikt voor wassen met de hand op de eerder beschreven wijze.

Hoewel het geschikter is gebruik te maken van de weefsel verzachtende wasmiddelen volgens de uitvinding, kan ook voordeel worden ge-25 trokken uit de uitvinding door afzonderlijk het zwellende bentoniet en de onoplosbare zeep toe te voegen aan het het wasmiddel bevattende waswater. Deze toevoeging heeft plaats voorafgaand aan of na de toevoeging van het wasmiddel, hoewel het over het algemeen voorkeur heeft zulks achteraf te doen. Aldus wordt geagglomereerd bentoniet-onoplosbare-zeep-30 produkt toegevoegd aan het waswater ofwel de componenten daarvan worden afzonderlijk toegevoegd. Poedervormige onoplosbare zepen kunnen aanwezig zijn met het bentonietagglomeraat in het verzachter-wasmiddel ofwel poedervormig bentoniet kan worden gebruikt met een onoplosbare-zeepagglomeraat in het wasmiddel. Het wasmiddel kan van meet af aan 35 ofwel het bentoniet ofwel de onoplosbare zeep bevatten en de andere com- 13Z V 42 38 - 25 - ' ] ponent kan worden gemengd met dit middel in het waswater. Ook kan de in water onoplosbare zeep in situ in het waswater worden bereid door toevoeging van in water oplosbare zeep, vetzuur of een andere bron van vetzuur, en een onoplosbaar makend metaal zout. Wanneer de vetzuurzeep 5 of de geschikte bron wordt gebruikt, dan geschiedt dit bij voorkeur in de vorm van emulsie en/of oplossing en het onoplosbaar makende me-taalzout bevindt zich bij voorkeur in waterige oplossing. In al deze gevallen is het aangemaakte waswater, met daarin de zachtmakende combinatie, doeltreffend zowel voor het aanmerkelijk beter wassen als voor 10 het aanmerkelijk beter verzachten van was dan het wasmiddel bevattende wasvloeistoffen waarin de concentratie van het bentoniet- of het onop-losbare-zeepmateriaal gelijk is aan de experimentele concentratie van de beide aanwezige materialen, wanneer de werkwijze volgens de uitvinding wordt gevolgd.

15 Voorbeeld II

Opdat wasomstandigheden nauwkeurig kunnen worden gereproduceerd voor het verkrijgen van vergelijkende gegevens over de verzachterwer-king van de wasverzachter-wasmiddelen en wasverzachtingswerkwijzen volgens de uitvinding, wordt een laboratoriumvoorschrift nauwkeurig ge-20 volgd en dat levert vergelijkende resultaten op voor het uitvoeren van wasbehandelingen met de hand. Volgens dit voorschrift worden in een beker met een inhoud van 4 1 aan 1 1 water (hardheid beantwoordend aan 100 ppm CaCO-j) van 25°C de aan de formulering beantwoordende relatieve hoeveelheden wasmiddel, zwellend bentoniet (Mineral Colloid No. 101) 25 en in water onoplosbare zeep toegevoegd. Een handdoek van badstof (ter grootte van een waslap) wordt in het water geplaatst en het het wasmiddel bevattende water en de waslap worden 30 seconden geroerd, waarna men de waslap 10 minuten laat soppen en deze vervolgens gedurende verdere 30 seconden met de hand wast. De waslap wordt vervolgens ge-30 spoeld in 1 1 water en gedroogd aan een lijn.

Wanneer het wasmiddel hetzelfde is als dat wordt beschreven in voorbeeld I en de concentratie daarvan 2,8 g/1 is (bentoniet en onoplosbare zeep zijn niet aanwezig), geeft een beoordelingsjury, onder gebruikmaking van een schaal van 1 tot 10 om de toenemende mate van 35 zachtheid te beschrijven, de met de hand gewassen en aan de lijn ge- 5 3 0-:238 - 26 - droogde badstoffen handdoek een zachtheidscijfer van slechts 1. Wordt dezelfde behandeling herhaald, maar waarbij tevens 0,7 g/1 Minera! Colloid 101 geagglomereerd of poedervormig, aanwezig is in het waswater, dan neemt het zachtheidscijfer toe tot 5. Wanneer echter dezelfde 5 proef wordt uitgevoerd, maar 0,35 g/1 zwellend bentoniet en 0,35 g/1 metaalstearaat aanwezig zijn ofwel als agglomeraat ofwel als afzonderlijk toegevoegde poeders, met dezelfde concentratie aan wasmiddel, dan nemen de zachtheidscijfers toe tot 8, 6 resp. 6 voor aluminiumstea-raat, calciumstearaat en bariumstearaat. Soortgelijke resultaten kunnen 10 worden verkregen met magnesiumstearaat en zinkstearaat en met overeenkomstige lauraten, myristaten, pal mitaten, oleaten, mengsels daarvan en mengsels van dergelijke onoplosbare zepen van gemengde kokosolie-en gehydrogeneerde-talkvetzuren. Soortgelijke resultaten kunnen ook worden verkregen wanneer de concentraties van de mengsels van bentoniet 15 en onoplosbare zeep worden gehalveerd en verminderd tot 1/3, waarbij de zachtheidscijfers lager zijn, maar toch nog hoger zijn dan die voor bentoniet alleen bij de verdubbelde verzachterconcentratie. Wanneer de concentratie van het bentoniet-onoplosbare-zeepagglomeraat wordt vergroot met 50¾ of 100%, resulteren verdere verbeteringen van de verzach-20 ting. Deze verbeteringen verkrijgt men eveneens, wanneer de bentoniet-concentratie wordt veranderd in 0,35 of 0,7 g/1 en het gehalte aan onoplosbare zeep wordt verminderd tot 0,07 tot 0,18 g/1.

Wanneer soortgelijke proeven worden uitgevoerd, waarbij 2,8 g/1 van het wasmiddel aanwezig is in het waswater met 0,7 g/1 van ieder 25 van de opgesomde onoplosbare stearaten, echter bij afwezigheid van bentoniet, verkrijgt men zachtheidscijfers van 4,1 resp. 3 voor de aluminiumstearaat, calciumstearaat en bariumstearaat bevattende recepten. Een soortgelijke verminderde verzachting wordt verkregen, wanneer magnesiumstearaat en zinkstearaat worden gebruikt en wanneer andere 30 van de genoemde onoplosbare zepen en mengsels daarvan worden gebruikt bij het dubbele van deze concentraties. Over het algemeen worden dezelfde verge!ijkingsresultaten ook verkregen, wanneer de totale concentraties aan wasmiddel en toegevoegde verzachter in het waswater worden teruggebracht tot de helft en 1/3 of overeenkomstig worden vergroot.

35 Op grond van de bovenstaande resultaten komt vast te staan, dat $ ύ r * fl £}. p \v “i t m - - 27 - onverwacht gunstige verbeteringen van het verzachten van weefsel worden verkregen, wanneer zwellend bentoniet en in water onoplosbare zeep van de beschreven typen worden opgenomen in een weefselverzachtend wasmiddel, bij voorkeur als een agglomeraat daarmee.

5 Voorbeeld III

Het voorschrift van voorbeeld II wordt gevolgd, behalve dat gebruik wordt gemaakt van alleen aluminium- en calciumstearaat, die worden toegepast bij kleinere concentraties, en dat waslappen worden beoordeeld, die zijn gewassen met bentoniet en onoplosbare zepen van 10 meet af aan bevattende wasmiddelen, in vergelijking met waslappen, die zijn gewassen met wasmiddelen net tweemaal de bentonietconcentratie en zonder onoplosbare zeep. Zo is in proef A van dit voorbeeld de concentratie van het basiswasmiddelmateriaal 2,8 g/1 en die van het bento-nietagglomeraat 0,7 g/1. In proef B wordt dezelfde wasmiddelconcentra-15 tie toegepast, de bentonietconcentratie wordt verminderd tot 0,35 g/1, terwijl tevens 0,18 g/1 aluminiumstearaat aanwezig is. In proef C blijft de wasmiddel concentratie 2,8 g/1 en die van het bentoniet en het stearaat zijn dezelfde als in proef B, maar het stearaat is calciumstearaat. Een jury van 7 personen vergeleek de zachtheid van met pro-20 dukt A gewassen handdoeken met de zachtheid van hetzelfde type handdoeken gewassen met de produkten B en C. Alle zeven juryleden gaven de voorkeur aan de produkten B en C boven produkt A wat betreft zachtheid. Soortgelijke resultaten worden verkregen, wanneer een mengsel van 0,09 g/1 aluminiumstearaat en 0,09 g/1 calciumstearaat worden gebruikt in 25 plaats van de 0,18 g/1 aan onoplosbare zeep. Soortgelijke resultaten worden ook verkregen, wanneer magnesiumstearaat, bariumstearaat en zinkstearaat ieder worden gebruikt in plaats van de onoplosbare zeep of zepen in de voorgaande proeven.

Soortgelijke vergelijkende resultaten worden verkregen wanneer 30 de proeven A, B en C worden herhaald, echtermet 0,07 g/1 aluminiumstearaat in één geval, terwijl dat gehalte aan calciumstearaat in het andere geval wordt vervangen door de eerder gebruikte concentratie van 0,18 g/1.

Resultaten zoals die in dit voorbeeld worden vermeld, worden ver-35 kregen ongeacht of het bentoniet en de onoplosbare zeep zijn gecoagglo- ·? ' ' ; '· ' 8 --- m - 28 - mereerd ofwel in poedervorm verkregen, ofwel wanneer één ervan is ge-agglomereerd en het andere produkt aanwezig is als poeder. Ook kunnen dergelijke resultaten worden verkregen, wanneer de onoplosbare zeep onder versproeien is gedroogd met de rest van het wasmiddel, behalve 5 het 'bentoniet, dat bij voorkeur geagglomereerd is. In sommige gevallen kan het bentoniet ook aanwezig zijn in het onder sproeien gedroogde wasmiddel, maar men moet ervoor zorgen, dat overmatige dehydratatie van het bentoniet wordt vermeden. Agglomeraten van het bentoniet en de onoplosbare zeep genieten echter sterke voorkeur, omdat de onoplosbare 10 zeep in innige aanraking wordt gehouden met het bentoniet, waarvan het de weefsel verzachtende werking beïnvloedt, en de agglomeraten kunnen gemakkelijk worden gebruikt met en zij worden gemakkelijk opgenomen in verschillende typen wasmiddel om daaraan weefsel verzachtende eigenschappen te geven . Wanneer b.v. het deeltjesvormige wasmiddel op niet-15 ionogene basis uit voorbeeld 5 van de Amerikaanse octrooiaanvrage serienummer 368.736 daarin opgenomen bentoniet-onoplosbare -zeepagglome-raten van aluminiumstearaat en/of 'calciumstearaat (bestaande uit 81 dln bentoniet, 8 dln onoplosbare zeep, 1 dl silicaat en 10 dln water) bevat, op zodanige wijze, dat het agglomeraat ca. 23% van het eindpro-20 dukt uitmaakt, wordt verbeterde verzachting verkregen in vergelijking met die van slechts bentoniet bevattende produkten, ondanks een verdubbeling van het bentonietgehalte in de verge!ijkingsprodukten en de toepassing van overeenkomstig meer van de wasmiddelen. Het wasmiddelgedeelte uit voorbeeld 5 van de Amerikaanse octrooiaanvrage serienum-25 mer 368.736 bestaat uit 22 dln natriumcarbonaat, 16 dln natriumbicarbonaat, 32 dln zeoliet A (gehydrateerd tot een vochtgehalte van 20%), 1,5 dln fluorescente witmaker, 0,5 dln parfum, 9 dln vocht en 19 dln niet-ionogeen detergens (Neodol 23-6,5). Zoals beschreven in de meer genoemde aanvrage wordt dit wasmiddel bereid door sproei drogen van het 30 60% vaste stoffen bevattende mengsel uit het mengvat, van alle bestand delen behalve de parfum en het niet-ionogene detergens, en door het niet-ionogene detergens achteraf op de oppervlakken van de bewegende pareltjes te sproeien, gevolgd door de parfum (hoewel het in sommige gevallen wenselijk zal zijn de parfum op de pareltjes van het eindpro-35 dukt te sproeien nadat het wasmiddel is gemengd met het agglomeraat van S3 0 i 2 3 8 . .. ... . . .......

- 29 - . ^ a . 1 bentoniet en onoplosbare zeep).

Voorbeeld IV

Mengsel D E F J_ 5 Bestanddelen (gew.%) natrium-(lineair tridecyl)-benzeen- sulfonaat 17 17 17 17 pentanatriumtripolyfosfaat 24 24 24 24 natriumcarbonaat (watervrij) 15 15 15 15 10 zwellend bentoniet (American

Colloid Company Special Purpose

Powder AEG-325) 0 20 20 20 aluminiumstearaat (Witco Chemical Corporation fj 18) 0 .0 2 5 15 natriumsilicaat (Na^O : SiO^ = 1 : 2,4) 777 7 optische witmaker 0,3 0,3 0,3 0,3 parfum 0,2 0,2 0,2 0,2 natriumsulfaat (watervrij) 26,5 6,5 4,5 1,5 20 vocht 10 10 10 10 100,0 100,0 100,0 100,0 De bovenstaande mengsels worden bereid volgens de in voorbeeld I beschreven methode, waarbij de bentoniet-onoplosbare-zeepagglomeraten op dezelfde wijze worden bereid, en de mengsels worden onderzocht in 25 hoofdzaak volgens de in voorbeeld II beschreven methode. Bovendien worden de verschillende wasmiddelen onderzocht op schuimhoogte bij het wassen en deze blijkt in hoofdzaak gelijk te zijn, wat erop duidt, dat het gehalte aan bentoniet en onoplosbare zeep geen nadelige invloed heeft op de.schuimkracht. De wasmiddelen D, E en F werden beoordeeld op zacht-30 heid door met de hand te wassen in hoofdzaak volgens de methode uit voorbeeld II. De produkten werden toegevoegd aan leidingwater bij kamertemperatuur om drie verschillende wasoplossingen te vormen met als concentraties 1,5, 3,5 en 7,0 g/1. Twee katoenen handdoeken werden met de hand gewassen in ieder van de wasoplossingen in een wasemmer en zij werden ge-35 spoeld in leidingwater, met de hand uitgewrongen en gedroogd aan de lijn.

• — ♦ - 30 -

Na het drogen werden de handdoeken beoordeeld op zachtheid door negen juryleden. In ieder geval (bij alle drie de concentraties) gaven zeven van de negen juryleden voorkeur aan de handdoeken die waren gewassen in een wasmiddel F bevattende wasoplossing boven die welke waren 5 gewassen in de wasmiddelen D en E bevattende baden. Ook bleken bij alle drie concentraties de in de "oplossing" van wasmiddel E gewassen handdoeken zachter te zijn dan die waren gewassen in een wasmiddel D bevattende "oplossing".

Uit de resultaten van deze vergelijking van verzachtingseffecten 10 op handdoeken van de drie verschillende wasmiddel-verzachtercombinaties blijkt, dat terwijl het bentonietgehalte op zichzelf katoen verzacht, de toevoeging van de onoplosbare zeep de zachtheid onder de omstandigheden van het wassen met de hand aanmerkelijk verbetert. Bij soortgelijke proeven is, wanneer gebruik wordt gemaakt van wasmachines, het 15 verschil in verzachting tussen de mengsels F en E niet zo groot.

Alle produkten bleken goede wasmiddelen te zijn .

Ter bevestiging van de juryproeven beoordeelde een beoordelings-deskundige handdoeken die waren gewassen bij concentraties van 3,5 g/1 aan de mengsels D, E, F en G, op zachtheid. Bij deze beoordeling werd 20 gebruik gemaakt van een schaal van 1'tot 10, die dan een toenemende mate van zachtheid aangeeft, waarbij 10 zachter dan bij 1 betekent.

De met mengsel D gewassen handdoeken kregen een beoordeling van 1 voor zachtheid, terwijl de met mengsel E gewassen handdoeken het cijfer 4 kregen. De met de mengsels F en G gewassen handdoeken kregen het cijfer 25 8, wat bijna volmaakte zachtheid (10) betekent, wat inhoudt, dat de wasmiddelen met succes in de handel kunnen worden gebracht als verzach-ter-wasmiddelen. Bij soortgelijke proeven is, wanneer het bentoniet wordt weggelaten en wordt vervangen door natriumsulfaat, wanneer 2% aluminiumstearaat in het mengsel aanwezig is en 3,5 g/1 de gebruikte 30 concentratie is, het zachtheidscijfer ca. 3 en zelfs toepassing van veel grotere aluminiumstearaatconcentraties, 10 tot 50% resulteert niet in een hoger beoordelingscijfer dan ca. 4 voor het verzachtings-effect.

Soortgelijke resultaten als de hier vermelde kunnen worden ver-35 kregen, wanneer in de recepten van de mengsels D, E, F en G andere

fi 1 f: Λ O 3 O

-J v -i £, W o - 31 - anionogene detergent!a, zoals laurylalcohol sulfaat, (vertakt hoger alkyl)-benzeensulfonaten, zoals natriunriodecylbenzeensulfonaat en na-triumtridecylbenzeensulfonaat, natrium!aurylpolyethoxysulfaat met zeven ethoxygroepen per mol, natrium-(hoger paraffine)-sulfonaat en natrium-5 olefinesulfonaat, ieder met ca. 14 kool stofatomen, worden gebruikt in plaats van het anionogene detergens LAS, tetranatriumpyrofosfaat (TSPP) wordt gebruikt in plaats van STPP, natriumcarbonaat wordt vervangen door natriumbicarbonaat of natriumsesquicarbonaat, aluminiumstearaat wordt vervangen door calciumstearaat, zinkmyristaat, bariumpalmitaat 10 of magnesiumoleaat of mengsels daarvan, natriumsilicaat wordt vervangen door achteraf toegevoegd gehydrateerd natriumsilicaat ofwel wordt weggelaten, en natriumsulfaat wordt vervangen door natriumchloride.

Ook kunnen soortgelijke resultaten worden verkregen, wanneer de verschillende beschreven adjuvantia worden gebruikt in beperkte hoeveel-15 heden, gewoonlijk tot 20%, bij voorkeur tot 10% en meer in het bijzonder 1% of minder.

Evenzo kunnen soortgelijke verbeteringen van de verzachtende werking worden verkregen, wanneer produkten op basis van niet-ionogeen detergens of van amfoteer detergens worden bereid, b.v. door vervan-20 ging van het LAS door een. condensatieprodukt van een hogere vetalcohol, zoals een mengsel van lauryl- en myristylalcohol met etheenoxyde, zoals 6 tot 7 mol etheenoxyde, waarbij het niet-ionogene detergens wordt gesproeid op de onder sproeien gedroogde basispareltjes van de anorganische builderzouten en warmtevaste toevoegsels, of wanneer het LAS -25 wordt vervangen door minstens wat amfoteer detergens, zoals een van de genoemde Miranolen.

Opgemerkt zij, dat in de produkten uit voorbeeld IV de bento- · nietgehalten groter zijn dan die van de produkten uit de voorbeelden I tot III en de gehalten aan onoplosbare zeep in de dit materiaal be-30 vattende mengsels eveneens betrekkelijk kleiner zijn. Wanneer echter 20% bentoniet wordt toegepast zonder onoplosbare zeep, dan is het na wassen met de hand optredende verzachtingseffect veel geringer (zie de beoordelingen van het produkt van proef E). Maar wanneer 20% bentoniet wordt gebruikt in dezelfde recepten zonder onoplosbare zeep en de 35 handdoeken worden in een machine gewassen met een dergelijk produkt, 3304238 . ] j ________ «di - 32 - dan verkrijgt men een bevredigende zachtheid. De toepassing van 20% bentoniet in de recepten volgens de uitvinding maakt het mogelijk de produkten volgens deze recepten toe te passen zowel voor wassen met de hand als wassen met de machine, zonder het gevaar te lopen dat on-5 voldoende bentoniet aanwezig is om was bevredigend te verzachten.

Naast de toepassing van de bentoniet-onoplosbare-zeepagglomera-ten in het wasmiddel en in het waswater, kunnen deze agglomeraten naar keuze worden toegevoegd aan het spoelwater, ongeacht of het al of niet aanwezig is in het gebruikte wasmiddel. Bij toepassing ervan in het 10 spoelwater dient ongeveer dezelfde totale hoeveelheid verzachteragglo-meraat of verzachtende bestanddelen daarvan aanwezig te zijn als zou worden gebruikt in het waswater met het wasmiddel. De produkten van een dergelijke spoelwaterbehandeling zijn in hoofdzaak even zacht als die werden onderworpen aan de wasbehandeling met het wasverzachtende was-15 middel volgens de uitvinding, en in sommige gevallen kunnen zij zachter zijn.

De uitvinding werd beschreven aan de hand van verschillende toelichtingen en uitvoeringsvoorbeelden daarvan, maar zij mag niet worden geacht hiertoe te zijn beperkt, omdat het voor de hand ligt, dat 20 de deskundige met behulp van de onderhavige beschrijving in staat is gebruik te maken van vervangers en equivalenten zonder buiten het kader van de uitvinding te treden.

<5" n ^ 9 ö a • * %V vy 4 3·» *** w

Claims (24)

1. Deeltjesvormig, wasverzachtend wasmiddel bevattend 5 tot 35% van een synthetisch, organisch detergens gekozen uit de groep bestaande uit anionogene en niet-ionogene detergentia, 5 tot 75% builderzout voor het detergens, 2 tot 30% bentoniet en 0,5 tot 20% van een in wa- 5 ter onoplosbare zeep gekozen uit de groep bestaande uit aluminium-, calcium-, magnesium-, barium- en zinkzepen van vetzuren met 8 tot 20 koolstofatomen, en mengsels daarvan.

2. Wasmiddel volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat minstens een gedeelte van het middel onder versproeien wordt gedroogd en het 10 bentoniet een zwellend bentoniet is, in deeltjes afzonderlijk van het onder versproeien gedroogde deel van het wasmiddel.

3. Wasmiddel volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat het bentoniet wordt geagglomereerd tot deeltjes met afmetingen zoals die van het onder versproeien gedroogde gedeelte van het wasmiddel.

4. Wasmiddel volgens conclusie 3, met het kenmerk, dat het bento niet en de in water onoplosbare zeep aanwezig zijn in de geagglomereer-de bentonietdeeltjes.

5. Wasmiddel volgens conclusie 4 bevattend 10 tot 25% synthetisch, anionogeen, organisch detergens, 10 tot 50% van een fosfaatbuilder 20 vóór het detergens, 5 tot 30% zwellend bentoniet, 0,5 tot 15% van de onoplosbare zeep, 0 tot 40% vul middel zout en 3 tot 15% water.

6. Wasmiddel volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat het anionogene detergens een hogere alkyl benzeensulfonaat is, waarvan de hogere alkyl rest 12 tot 18 koolstofatomen bevat, het fosfaat natriumtripoly- 25 fosfaat, het bentoniet een natriumbentoniet, de onoplosbare zeep een stearaat en het vulmiddel zout natriumsulfaat is.

7. Wasmiddel volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat het alkyl-benzeensulfonaat wordt gekozen uit de groep bestaande uit natrium-(li-neair dodecyl)-benzeensulfonaat, natrium-Πineair tridecyl)-benzeensul- 30 fonaat en mengsels daarvan, en dat zijn concentratie 12 tot 22% bedraagt, dat de concentratie van natriumtripolyfosfaat 20 tot 30%, die van bentoniet 8 tot 25%, die van de onoplosbare zeep 1 tot 5%, die van 0. f; i O Ό 0 - 34 - het natriumsulfaat 5 tot 25% en -die van het water 7 tot 12% van het wasmiddel bedraagt, en dat het wasmiddel 3 tot 20% natriumcarbonaat en 2 tot 12% natriumsilicaat bevat.

8. Wasmiddel volgens conclusie 7, bevattend ca. 17% natrium-(line-5 air tridecyl)-benzeensulfonaat, ca. 24% natriumtripolyfosfaat, ca. 18% Wyoming-bentoniet, ca. 2% aluminiumstearaat, ca. 12% natriumcarbonaat, ca. 8% natriumsilicaat met een verhouding : Sivan ca. 1 : 2,4, ca. 8% natriumsulfaat, ca. 10% water en ca. 1% adjuvantia.

9. Deeltjesvormig mengsel voor toevoeging aan een wasmiddel ter 10 versterking van de weefselverzachtende werking daarvan, met het kenmerk, dat het een zwellend bentoniet en een in water onoplosbare zeep bevat.

10. Deeltjesvormig mengsel volgens conclusie 9, met het kenmerk, dat het zwellende bentoniet een natriumbentoniet is, de in water onop- 15 losbare zeep wordt gekozen uit de groep bestaande uit aluminium-, calcium-, magnesium-, barium- en zinkzepen van vetzuren met 8 tot 20 koolstofatomen, en mengsels daarvan, en de verhouding van bentoniet tot in water onoplosbare zeep ligt in het gebied van ca. 1 : 1,5 tot ca. 20 : 1.

11. Mengsel volgens conclusie 10, met het kenmerk, dat het een agglo meraat van het bentoniet en de in water onoplosbare zeep is, met deeltjesgrootten in het gebied beantwoordend aan de zeven No.10 tot 100 U.S. Sieve Series.

12. Mengsel volgens conclusie 11, met het kenmerk, dat de in water 25 onoplosbare zeep een stearaat is en dat het mengsel 0,3 tot 5% natriumsilicaat bevat, welk laatste het met elkaar verbinden van hefcbentoniet en het stearaat bevordert.

13. Mengsel volgens conclusie 12, met het kenmerk, dat het bento- niet een Wyoming-bentoniet en de onoplosbare zeep aluminiumstearaat is 30 en dat de verhouding daarvan ligt in het gebied van 1 : 1 tot 15 : 1.

14. Mengsel volgens conclusie 12 bevattend ca. 70 tot 90% bentoniet, 4 tot 15% in water onoplosbaar stearaat, 0,5 tot 3% natriumsilicaat met een verhouding van Na2Ü : SiOg in het gebied van 1 : 1,6 tot 1 : 2,8, en 5 tot 15% vocht.

15. Mengsel volgens conclusie 13, bevattend ca. 70 tot 90% bento- 8 3 0 * Γ: " 15 ...................-1 - 35 - '1 niet, 4 tot 15¾ aluminiumstearaat, 0,5 tot 3% natriumsilicaat met een verhouding van ^0 : SiO^ in het gebied van 1 : 1,6 tot 1 : 2,8, en 5 tot 15¾ vocht.

16. Werkwijze voor het verbeteren van de weefsel verzachtende eigen-5 schappen van een deeltjesvormig wasmiddel, met het kenmerk, dat dit wasmiddel wordt gemengd met een totale hoeveelheid van 10 tot 40¾, berekend op het wasmiddel, zwellend bentoniet en in water onoplosbare zeep, waarbij de verhouding van bentoniet tot zeep ligt in het gebied van 1 : 1,5 tot 40 : 1.

17. Werkwijze volgens conclusie 16, met het kenmerk, dat het bento niet een zwellend bentoniet, de in water onoplosbare zeep een stearaat gekozen uit de groep bestaande uit aluminium-, calcium-, magnesium-, barium- en zinkstearaten en mengsels daarvan is, dat de verhouding van bentoniet tot in water onoplosbaar stearaat ligt in het gebied van 15 1:1 tot 15 : 1, dat het bentoniet en het in water onoplosbare stea raat worden geagglomereerd tot deeltjesgrootten in het gebied beantwoordend aan de zeven No.10 tot 100 U.S. Sieve Series, en dat het deel-tjesvormige wasmiddel deeltjes binnen dit deeltjesgroottegebied hebben.

18. Werkwijze voor het wassen en verzachten van was, met het kenmerk, 20 dat de was wordt gewassen in waswater dat een builder bevattend, synthetisch, organisch, totaal wasmiddel bevat in een concentratie in het gebied van 0,05 tot 1,0¾» uitgezonderd eventueel daarin aanwezig bentoniet en daarin aanwezige onoplosbare zeep, ca. 0,005 tot 0,3¾ bentoniet en 0,001 tot 0,2¾ van een in water onoplosbare zeep die wordt 25 gekozen uit de groep bestaande uit aluminium-, calcium-, magnesium-, barium- en zinkzepen van vetzuren met 8 tot 20 koolstofatomen, en mengsels daarvan.

19. Werkwijze volgens conclusie 18, met het kenmerk, dat het builder bevattende, synthetische, organische totaalwasmiddel een synthetisch, 30 anionogeen, organisch detergens en een fosfaat2out als builder bevat, dat de concentratie daarvan in het waswater 0,3 tot 0,7¾ bedraagt, dat het bentoniet een natriumbentoniet en de in water onoplosbare zeep alu-miniumstearaat is, dat de verhouding van bentoniet tot aluminiumstea-raat ligt binnen de gebieden 0,03 tot 0,2¾ resp. 0,003 tot 0,02^ 35 en dat het wassen van de was bestaat uit het wassen daarvan met de hand. 83 0 &·>ί»8 - 36 - > * t,

20. Werkwijze voor het bereiden van een mengsel dat bruikbaar is voor het versterken van de weefsel verzachtende werking van wasmiddelen, met het kenmerk, dat een waterige oplossing van een bindmiddel wordt gesproeid op de bewegende oppervlakken van een mengsel van fijnver- 5 deeld bentoniet en fijnverdeelde, in water onoplosbare zeep ter vorming van agglomeraten daarvan met deeltjesgrootten beantwoordend aan de zeven No.10 tot 100, U.S. Sieve Series.

21. Werkwijze volgens conclusie 20, met het kenmerk, dat het bentoniet een zwellend bentoniet en de in water onoplosbare zeep een stea- 10 raat van een metaal gekozen uit de groep bestaande uit aluminium-, calcium-, magnesium-, barium- en zinkzeep, is, dat het bindmiddel na-triumsilicaat is met een verhouding van Na£0 : SiC^ in het gebied van 1 : 1,6 tot 1 : 2,8, en dat het agglomeraat ca. 70 tot 90¾ bentoniet, 4 tot 15% in water onoplosbare zeep, 0,5 tot 3% natriumsilicaat en 15. tot 15% vocht bevat.

22. Werkwijze volgens conclusie 21, met het kenmerk, dat het bentoniet een Wyoming-bentoniet en het in water onoplosbare stearaat alumi-niumstearaat is, dat het natriumsilicaat een verhouding van Na2Ü : SiOg van ca. 1 : 2,4 heeft, en de geagglomereerde deeltjes ca. 81% bentoniet, 20 ca. 8% aluminiumstearaat, ca. 1% natriumsilicaat en ca. 10% vocht bevatten .

23. Werkwijze voor het wassen en verzachten van was, met het kenmerk, dat de was wordt gewassen in waswater dat een builder bevattend, synthetisch, organisch totaal wasmiddel in een concentratie in het gebied 25 van 0,05 tot 1,0%, uitgezonderd eventueel daarin aanwezig bentoniet en uitgezonderd eventueel daarin aanwezig zwaar-metaalzout en oplosbare zeep in stoechiometrische verhoudingen voor hetvormen van een in water onoplosbare zeep bij reactie daarvan, ca. 0,005 tot 0,3% bentoniet en in water oplosbare zeep en daarmee omgezet metaal zout in een voldoen- 30 de hoeveelheid voor het vormen van ca. 0,001 tot 0,2% in water onoplosbare zeep bevat, waarbij het metaal van deze zeep wordt gekozen uit de groep bestaande uit aluminium, calcium, magnesium, barium, zink en mengsels daarvan en de oplosbare zeep een zeep van een vetzuur of mengsel van vetzuren met 8 tot 20 koolstofatomen is.

24. Een stang of stuk van weefsel verzachtend wasmiddel bevattend f - 37 - een deeltjesvormig weefsel verzachtend wasmiddel dat 5 tot 35% synthetisch organisch detergens* gekozen uit de groep bestaande uit aniono-gene en niet-ionogene detergentia, 5 tot 75% builderzout voor het detergens, 2 tot 30% bentoniet en 0,5 tot 20% van een in water onoplos-5 bare zeep gekozen uit de groep bestaande uit aluminium-, calcium-, magnesium-, barium- en zinkzeep van vetzuren met 8 tot 20 koolstofato-men, en mengsels daarvan, bevat. 83. h *> <5 Q — — *