NL8204529A

NL8204529A - Werkwijze voor het produceren van een houder.

Info

Publication number: NL8204529A
Application number: NL8204529A
Authority: NL
Original assignee: Plm Ab
Priority date: 1981-11-26
Filing date: 1982-11-22
Publication date: 1983-06-16
Also published as: GR77749B; ES517707A0; FR2516855B1; DK524782A; CA1196460A; IE53746B1; SE8107045L; DE3243909A1; MX157131A; AU9069482A; GB2112697B; PT75893B; IT8268383A0; JPH0380090B2; BE895135A; DK158879B; FI77809B; BR8206814A; IE822806L; SE428774B

Description

* - * --4

Werkwijze voor het produceren van een houder.

De uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het verkrijgen van een houder van thermoplastisch materiaal, bij voorkeur van polyethyleen terefthalaat, uit een buisvormige grond-vorm van een in hoofdzaak amorf materiaal, welke grondvorm wordt 15 oragevormd tot de houder, en meer in het bijzonder op een werkwijze, volgens welke het materiaal in de buisvormige grondvorm wordt gestrekt tot vloeien, en het gestrekte en georienteerde materiaal wordt verwarmd tot een temperatuur, die hoger is dan de temperatuur van het materiaal direct voorafgaande aan het strekken 20 ten einde de inwendige spanningen vrij te maken, die in het materiaal ontstaan tijdens het strekken, met een gelijktijdige ver-kleining van de lengte van het materiaal in de richting van het strekken, waarbij elke volgende vormfase voor het vormen van de houder plaatsvindt bij een temperatuur, die lager is dan de 25 temperatuur bij de direct voorafgaande vormfase.

Op het gebied van verpakking bestaat behoefte aan houders van thermoplastisch materiaal, die een inwendige druk kunnen weer-staan van althans 686 kPa voor het opslaan van koolzuur houdende dranken, bij voorbeeld bier of frisdranken. Het is tot nu toe 30 niet mogelijk met redelijke kosten houders te verkrijgen, die onder ongunstige omstandigheden, bij voorbeeld hoge temperatuur, in staat zijn een dergelijke inwendige druk te weerstaan zonder gelijktijdig in een ongewenste mate vervorming te ondergaan.

Overeenkomstig bekende technieken is het mogelijk flessen 35 te produceren met een mondgedeelte van mono-axiaal georienteerd 8204529 ΐ * 2 materiaal, voorzien van een gewoonlijk cilindrisch houderlichaam van bi-axiaal georienteerd materiaal, en met een bodemdeel in het midden van amorf of thermisch gekristalliseerd materiaal*

Deze houders hebben een houderlichaam, waarin het bi-5 axiaal strekken van het materiaal is verkregen door een procedure, door welke de mate van strekken in het materiaal in de axiale richting van het houderlichaam, en in de omtreksrichting van het houderlichaam respectievelijk in hoofdzaak wordt bepaald door de gewilligheid van het materiaal zelf tot rekken wanneer de grond-10 vorm wordt onderworpen aan een inwendige druk in samenhang met het tot de gedaante van een houder blazen daarvan. In de regel wordt onvoldoende strekken van het materiaal volgens de hartlijn van de houder verkregen, hoewel in bepaalde toepassingen pogingen zijn gedaan dit strekken te verbeteren door een mechanische 15 inrichting in de vorm van een doom, die de grondvorm volgens de hartlijn daarvan in de eerste fase van het tot de gedaante van een houder blazen van de grondvorm, rekt. Voorbeelden van deze techniek zijn te vinden in de Britse octrooischriften 1.536.19^ en 2.052.367.

20 Het is bekend dat polyethyleen terefthalaat, hierna afgekort tot PET, dat mono-axiaal en in het bijzonder bi-axiaal ongeveer driemaal wordt gestrekt volgens elke hartlijn, zeer goede materiaal-eigenschappen verkrijgt, zie bij voorbeeld het Amerikaanse octrooi-schrift ^.152.667. Een zeer betrouwbare en technisch doelmatige 25 werkwijze voor het bereiken van dit strekken bestaat uit het strekken van het materiaal totdat vloeien optreedt. Voorbeelden van technieken, waarbij dit vloeien optreedt, zijn gegeven in de Britse octrooischriften 2.052.365 en 2.052.367.

PET, dat wordt gestrekt zodat vloeien optreedt, heeft, zo-30 als eerder vermeld, een zeer grote treksterkte, gecombineerd met weinig rek. Bij het omvormen van grondvormen, die dit materiaal bevatten, is het derhalve niet mogelijk het materiaal aanvullend in de voorgaande strekrichting te strekken ten einde de gewenste gedaante van de houder te verkrijgen.

35 Bij het verwarmen van PET, dat is gestrekt en zodoende 8204529 • * 3 georienteerd, vindt verder krimp plaats van het materiaal in de strekrichting. Het krimpen vindt plaats zowel wanneer het strekken zodanig ver is uitgevoerd, dat vloeien is opgetreden in het materiaal als in het geval van lagere strek-omstandigheden en 5 ongeacht of het strekken mono-axiaal of multi-axiaal is, bij voorbeeld bi-axiaal. Deze eigenschappen versterken de raoeilijk-heden, die samenhangen met het tot een houder omvormen van een grondvorm.

De voornoemde fysische eigenschappen gelden niet uitsluit-10 end voor PET, maar in meer of mindere mate ook voor vele andere thermoplastische materialen· Voorbeelden van dergelijke materia-len zijn polyhexamethyleen-adipinezuuramide, polycaprolactan, polyhexamethyleen-sebacinezuuramide, polyethyleen-2,6-nafthalaat en polyethyleen-1.5-nafthalaat, polytetramethyleen-1.2-dioxyben-15 zoaat en copolymeren van ethyleen terefthalaat, ethyleen isoftha-laat en andere soortgelijke polymeer materialen*

Volgens de uitvinding wordt een buisvormige uitgangsvorm van in hoofdzaak amorf materiaal gebruikt, waarvan een einde is gesloten en het cilindrische gedeelte volledig of gedeeltelijk 20 wordt gestrekt, zodat het vloeien van het materiaal plaatsvindt.

In een voorkeursuitvoering vindt het strekken plaats door middel van een mechanisch vormelement, dat een overgangsgebied tussen het tot vloeien gestrekte materiaal en amorf materiaal .(nog niet gestrekt materiaal) beweegt onder het tezelfdertijd rekken van de 25 grondvorm in de bewegingsrichting van het overgangsgebied. In dat verband wordt bij voorkeur al het materiaal in het cilindrische gedeelte van de grondvorm gestrekt. Door het tot vloeien strekken, verkrijgt het materiaal een orientatie in hoofdzaak volgens de hartlijn van de grondvorm, waarbij de bodemafsluiting van de 30 grondvorm in hoofdzaak bestaat uit amorf materiaal.

De dan gevormde voorvorm bestaat uit materiaal, dat niet geschikt is voor het volgens de hartlijn van de voorvorm aanvul-lend strekken. Aan de andere kant maakt het materiaal het strekken in de omtreksrichting van de voorvorm mogelijk.

33 De volgende fase in het vormen van de houder bestaat uit 8204529 i> *· k het vormen van het mondgedeelte van de toekorastige houder, en in bepaalde toepassingen ook het bodemdeel daarvan. In het bijzonder bij het produceren van een fles wordt het mondgedeelte voorzien van schroefdraad, een "diefstal-veilige ring” en, indien nodig, 5 een trekring. In samenhang met de productie van een blikvormige houder, wordt in de regel ook het bodemdeel van de houder gevormd.

In een daarop volgende produktiefase, wordt dan het feite-lijke houderlichaam door een blaasbehandeling gevormd.

Het vormen van het mondgedeelte, het bodemdeel en het 10 houderlichaam vindt plaats met het materiaal op een temperatuur binnen het thermoveerkrachtige temperatuursbereik, dat wil zeggen op een temperatuur, die hoger ligt dan het glas overgangs temperatuursbereik (TG) van het materiaal.

Bij het tot de vormtemperatuur verwarmen van het materiaal, 15 krimpt het materiaal desondanks in de strekrichting, hetgeen be-tekent, dat de axiale lengte van de voorvorm wordt verkleind.

In dat verband is verrassenderwijze gebleken, dat materiaal, dat tot een bepaalde temperatuur is verwarmd en dan afgekoeld en daar-na weer verwarmd tot dezelfde temperatuur, geen aanvullende krimp 20 ondergaat. Indien het aan de andere kant wordt verwarmd tot een hogere temperatuur dan daarvoor, krimpt het materiaal aanvullend.

Zoals eerder vermeld, wordt de uitvinding toegepast in de bekende vormtechniek, volgens welke een houder wordt geproduceerd in een aantal opeenvolgende vormbehandelingen, waarbij het ma-25 teriaal in elke behandeling wordt veramd tot een vormtemperatuur. Elke behandeling vindt in de regel plaats in een afzonderlijke uitrusting. In verband met de productie van de houder, wordt een door spuitgieten of door extruderen gevormde grondvorm gebruikt, die in een eerste vormbehandeling wordt omgevormd voor het vormen 30 van het mondgedeelte van de houder. In bepaalde toepassingen, in het bijzonder in verband met de productie van blikvormige houders, wordt het bodemdeel van de toekomstige houder voorgevormd of uit-eindelijk gevormd in een afzonderlijke vormbehandeling.

In de vormbehandeling, gedurende welke de houder uiteinde-35 lijk wordt gevormd, omvat het uiteindelijk gevormde mondgedeelte 8204529 5 i i overeenkomstig de bekende techniek een stijf deel van de grondvorm, door middel waarvan de grondvorm in de blaasvorm is ge-plaatst en vastgezet. Door het onder druk plaatsen van het inwen-dige van de grondvorm en met het materiaal van de grondvorm op 5 blaastemperatuur, wordt de grondvorm omgevormd tot de houder.

Zoals hiervoor vermeld, heeft de uitvinding betrekking op een werkwijze voor het produceren van een houder, waarvan het mondgedeelte, het houderlichaam en/of, indien toepasbaar, hals-gedeelten bestaan uit materiaal met een orientatie volgens de 10 hartlijn van de houder, overeenkomende met die, welke ontstaat in materiaal, dat zodanig is gestrekt, dat vloeien optreedt. In bepaalde toepassingen bestaan slechts bepaalde delen van bij voorbeeld het houderlichaam uit een dergelijk materiaal. Ten einde het strekken van het materiaal tot vloeien te regelen, vindt het 15 strekken zoals reeds gezegd, plaats door middel van een mechanisch vormelement, dat reeds in de grondvorm de delen van het materiaal strekt tot vloeien. Zoals eveneens reeds gezegd, hebben deze delen van het materiaal bepaalde fysische eigenschappen, die overeenkomstig bekende technieken moeilijkheden veroorzaken in verband 20 met de voortgezette vormbehandelingen. Een dergelijke eigenschap is de neiging van het materiaal tot krimpen, en een andere dergelijke eigenschap is de moeilijkheid van het aanvullend strekken van het materiaal.

De moeilijkheden als gevolg van de neiging van het materi-25 aal tot krimpen worden volgens de uitvinding opgeheven, doordat het tot vloeien gestrekte materiaal na het strekken wordt ver-warmd tot een temperatuur, die hoger ligt dan elke temperatuur, tot waar het materiaal wordt verwarmd tijdens de daarop volgende vormbehandelingen. Als gevolg vindt tijdens deze behandelingen 30 geen aanvullend krimpen van het materiaal plaats.

De moeilijkheden als gevolg van de moeilijkheid van het aanvullend strekken van het materiaal worden volgens de uitvinding opgeheven, doordat de tot vloeien gestrekte delen van het materiaal en vervolgens gekrompen, tijdens de vormbehandelingen 35 in elke vormbehandeling de lengte behouden, die het materiaaldeel 8204529 ϊ% έ β verkreeg bij de beeindiging van de krirapbehandeling, zoals in de voorgaande alinea beschreven.

Volgens de uitvinding wordt de door het materiaal vertoon*· de eigenschap van het niet verder krimpen indien het weer wordt 5 verwarmd tot een temperatuur, lager dan de temperatuur waarbij het krimpen oorspronkelijk was uitgevoerd, gebruikt om te ver-zekeren, dat reeds gevormde delen van de toekomstige houder hun gedaante behouden tijdens de vormbehandelingen, die leiden tot de houder. Door het toepassen van een maximale temperatuur voor 10 de eerste vormbehandeling, wordt een verder krimpen van het materiaal voorkomen, waarbij het gebruik van een lagere temperatuur bij elke volgende vormbehandeling verzekert, dat delen van het reeds gevormde materiaal hun gedaante tijdens volgende vormbe-handelingen niet verliezen.

15 Volgens de uitvinding is de axiale lengte van het gestrekte en gekrompen materiaal van de grondvorm aangepast aan de axiale lengte van overeenkomstige delen van het materiaal in de toekomstige houder. Dit vindt plaats door een samenstel van een axiale materiaallengte in de amorfe grondvorm en de keuze van de 20 temperatuur, waarop het krimpen van de axiale lengte van het gestrekte materiaal wordt bereikt. Voor een bepaalde axiale lengte van gestrekt maar nog niet gekrompen materiaal, wordt een vooraf-bepaalde axiale lengte van gekrompen materiaal verkregen door de keuze van de krimptemperatuur voor het geven van de gewenste 25 axiale lengte met gekrompen materiaal. Bij het uiteindelijk vormen van de houder, wordt de gekrompen axiale lengte van het materiaal derhalve vehouden, waarbij aan de andere kant in de lengte van het materiaaldeel in een richting loodrecht hierop, een verander-ing plaatsvindt in v erband met het uitblazen of uiteindelijk 30 vormen van de houder.

In samenhang met het materiaal, dat door het mechanische element gaat ten einde vloeien te ondergaan, heeft het materiaal een temperatuur in het bereik van of iets hoger dan de glas over-gangstemperatuur (TG) van het materiaal.

35 In het geval van PET, heeft het materiaal in verband met 8204529 7 het materiaal dat door het mechanische element gaat voor het ondergaan van vloeien, een temperatuur van althans 70°C, en bij voorkeur een temperatuur in het bereik van 70-105°C.

De hoogste temperatuur, waarop PET wordt verwarmd tijdens 5 het omvormen van de grondvorm tot de houder, dat wil zeggen de krimptemperatuur, bedraagt een maximum van ongeveer 160°C, waarbij het materiaal ivn elke volgende vormbehandeling een temperatuur heeft, die met ongeveer 5°C lager is dan de temperatuur bij de direct voorafgaande vormbehandeling.

10 De uitvinding wordt nader toegelicht aan de hand van de tekening,waarin: fig. 1 de buisvormige grondvorm toont van in hoofdzaak amorf materiaal, de fig. 2 en 2a de buisvormige grondvorm tonen, evenals 15 een trekring voor het strekken van het materiaal daarvan, fig. 5 een voorbeeld toont van een grondvorm, waarvan het buisvormige gedeelte bestaat uit materiaal, dat vloeien heeft ondergaan, de fig. b en ba. het in fig. 3 afgebeelde voorbeeld tonen 20 met een omgevormd bodemdeel, fig. 5 de in fig. 3 weergegeven grondvorm toont in een inrichting voor het omvormen van het bodemdeel, fig. 6 de grondvorm toont in een blaasvorm, fig. 7 een blikvormige houder toont, gevormd in de blaas-25 vorm volgens fig. 6, de fig. 8a-c een deel tonen van een inrichting voor het vormen van schroefdraad, een diefstal-veilige ring of een trekring, en fig. 9 een fles toont met een mondgedeelte, gevormd in de 30 inrichting volgens de fig. 8a-c.

In fig. 1 is een buisvormige grondvorm 10 afgebeeld van in hoofdzaak amorf materiaal met een cilindrisch gedeelte 12 en een afsluiting lb aan een einde.

De fig. 2 en 2a tonen een trekring 3 met drie trekring-35 segmenten Jf, 5, 6, waarin vloeistofdoorgangen 12^, 125, 126 zijn 8204529 8 aangebracht. De trekringsegmenten bevinden zich naast elkaar en worden bij elkaar gehouden door een verbindingsring 7· De figuren tonen ook een inwendige doom 8. Tot vloeien in de grondvorm 10 gestrekt materiaal is aangeduid door het verwijzingscijfer 2, en 5 materiaal, dat nog niet tot vloeien is gestrekt, door het verwi jzingsci jfer 1.

Fig. 3 toont een voorvorm 20, gevormd uit de grondvorm 10 doordat het cilindrische gedeelte 12 van de grondvorm 10 tot vloeien is gestrekt. De zodoende gevormde voorvorm heeft een ci-10 lindrisch gedeelte 22 en een bodemdeel 24. De overgang tussen tot vloeien gestrekt materiaal en de afsluiting 14 van de grondvorm wordt aangeduid door het verwijzingscijfer 25.

De fig. 4 en 4a tonen de voorvorm volgens fig. 3 met een omgevormd bodemdeel 24a. Het equivalent van de eerder vermelde 15 overgang 25 tussen het cilindrische gedeelte 22 van de grondvorm en de afsluiting 24 wordt hier aangeduid met het verwijzingscijfer 25a. In het weergegeven toepassingsvoorbeeld, is het bodemdeel 24 omgevormd met het materiaal op een temperatuur in een be-reik onder het thermoveerkrachtige temperatuursbereik van het 20 materiaal (onder het TG-bereik. De vergroting van de profiellengte van het bodemdeel 24 als gevolg van het omvormen betekent, dat het ringvormige materiaalgebied 25a, dat tot vloeien is gestrekt, bestaat uit materiaal, dat in de voorvorm 20 materiaal omvat, dat een bepaalde mate van strekken heeft ondergaan bij het gaan door 25 de trekring, maar geen strekken tot vloeien. Het materiaal in de ringvormige overgang 25a heeft een kleinere uitgangsstraal dan het materiaal in het cilindrische gedeelte. De figuren tonen ook een staanoppervlak 26a en een mondgedeelte 27a.

Fig. 5 toont het beginsel voor een inrichting voor het om-30 vormen van een voorvorm 20, zoals in fig. 3, tot een voorvorm 20a, zoals in fig. 4. In de figuur is een plaatsingslichaam 40 afge-beeld met een cilindrische holte 41, waarvan de diameter overeen-komt met de buitendiameter van de voorvorm 20. Een doom met een diameter, aangepast aan de binnendiameter van de voorvorm 20, 35 omvat een eerste vormelement 42, dat beweegbaar is volgens de 8204529 9 t i hartlijn van de holte en ten opzichte van een ander vormelement 43. Het eerste vormelement bevindt zich in de voorvorm 20 en het tweede vormelement bevindt zich aan de andere zijde van het bodem-deel 24 van de voorvorm. Het eerste vormelement k2 heeft een 5 concaaf vormoppervlak kk naar het bodemdeel 24, en het tweede vormelement 43 heeft een convex vormoppervlak 45 naar het bodemdeel. Eenvoudigheidshalve is het aandrijfelement voor de bewe-gingen van het vormelement in de figuur weggelaten, waarbij echter aandrijfelementen overeenkomstig een willekeurige bekende tech-10 niek kunnen zijn aangebracht. Verder wordt de beweging van de vormelementen naar elkaar zodanig geregeld, dat de afstand in de uiteindelijke vormstand tussen de vormoppervlakken van de vormelementen overeenkomt met de dikte van het bodemdeel 24a. In de figuur zijn aanslagen 46 afgebeeld, die de maxiraale beweging van 15 het eerste vormelement 42 in de richting naar het plaatsings-lichaam 40 regelen. De bewegingsrichtingen van de eerste en tweede vormelementen zijn aangeduid door de respectievelijke pijlen A en B met twee punten.

Fig. 6 toont een uitvoering van de inrichting voor het 20 uiteindelijk vormen van een voorvorm, zoals in fig. 3 of 4. Hoe-wel de figuur een voorvorm 30b toont, die krimp heeft ondergaan door verwarming, is de inrichting als zodanig ook geschikt voor het omvormen vein een voorvorm 20 of 20a, die nog niet is ge-krompen.

25 De figuur toont een blaasvorm 50 met twee vormhelften 51a» b en een bodemdeel 53» dat vertikaal beweegbaar is in de holte, die aanwezig is in het onderste deel van de vormhelften. Het bodemdeel 53 komt overeen met het tweede vormelement 43, zoals eerder vermeld met verwijzing naar fig. 5» en is evenals dit 30 element uitgevoerd met een convex vormoppervlak 55· Een in hoofd-zaak cilindrische doom 56 met een diameter, die in hoofdzaak overeenkomt met de binnendiameter van de voorvorm 30b en aange-past om het bewegen mogelijk te maken van de doom in de voorvorm, komt overeen met het eerder vermelde eerste vormelement 42 35 en is evenals dit element uitgevoerd met een concaaf vormopper- 8204529 10 vlak 5^* Aan het bovenste deel is de doom uitgerust met een deel 57 met een grotere diameter. De doom 56 is ook beweegbaar in een vertikale richting, gedeeltelijk voor samenwerking met het beweeg-bare bodemdeel 53. De blaasvormhelften 51a, b hebben aan de 5 bovenste delen 61a, b een gedaante, die is aangepast aan de ge-daante van het deel 57 van de doom met een grotere diameter, waardoor een vormruimte is gevormd tussen de doom en de bovenste delen van de blaasvormhelften, welke ruimte is aangepast aan de gedaante van het mondgedeelte van de toekomstige houder. Voor het 10 vereenvoudigen van de figuren, zijn de doorgangen voor het druk-medium en alle aandrijfelementen voor de bewegingen van de vorm-helften 51, het bodemdeel 53 en de doom 56, weggelaten.

Fig. 7 toont een blikvormige houder 30, gevormd in de blaasvorra volgens fig. 6. De profiellengte van het materiaal, dat 15 in het mondgedeelte 37 van de houder, het cilindrische gedeelte 32 van de houder en in het ringvormige overgangsgebied 35 tot vloeien is gestrekt, komt overeen met de bijbehorende profiellengte van het mondgedeelte 27a, het cilindrische gedeelte 22a en het ringvormige overgangsgebied 25a nadat de voorvorm 20a is 20 verwarmd en krimp heeft ondergaan. Het bodemdeel in het midden en het staanoppervlak van de houder zijn respectievelijk aangeduid door de verwijzingscijfers en 36.

De fig. 8a-c tonen een deel van een vormelement voor de vorming van schroefdraad, een diefstal-veilige ring of een trek-25 ring bij voorbeeld. Een materiaalgebied, gestrekt tot vloeien, heeft het verwijzingscijfer 22. In de figuren zijn ook een eerste beweegbaar vormwanddeel 71 ©a een tweede beweegbaar vormwanddeel 73 afgebeeld. De vormwanddelen zijn gescheiden door veren 7^1 75· Vormgroeven 76, 77, waarvan de breedten afnemen wanneer de vorm-30 wanddelen naar elkaar worden bewogen, zijn gevormd tussen de vormwanddelen.

Fig. 9 toont een flesvormige houder 90 met een mondgedeelte 92, een halsgedeelte 95* een schroefdraad 96, een diefstal-veilige ring 97» een houderlichaam 9^ en een bodemdeel 93 in het 35 midden.

8204529 11

Het omvormen van de grondvorm 10 tot een houder 30 of 90 wordt begonnen doordat de trekring 3 wordt bewogen vanuit de in fig. 2 weergegeven stand volgens de hartlijn van de grondvorm, waardoor een overgangsgebied 113 wordt gevormd tussen het materi-5 aal 2, dat tot vloeien is gestrekt, en amorf materiaal 1. Vloei-stof gaat door de doorgaagen 124-126 voor het door verwarmen of koelen in samenhang met het materiaal, dat tot vloeien wordt ge-dwongen, thermisch instellen van het materiaal. Het materiaal wordt ingesteld op een temperatuur in het bereik van of iets 10 hoger dan het bereik van de glas overgangstemperatuur(TG) van het materiaal* In het geval van bij voorbeeld PET, heeft het materiaal een temperatuur van althans 70°C en bij voorkeur een temperatuur in het bereik van 70-105°C* Hoewel de figuren geen vloeistof-doorgangen tonen in de doom 8, is het natuurlijk binnen het 15 kader van de uitvinding aogelijk dergelijke doorgangen aan te brengen ten einde de mogelijkheid te hebben de temperatuur van het materiaal in samenhang met de strekbehandeling in een nog sterkere mate in te stellen.

In een toepassingavoorbeeld wordt wanneer al het materiaal 20 in het buisvormige deel van de grondvorm tot vloeien is gestrekt, een voorvorm verkregen, die in hoofdzaak overeenkomt met de in fig· 3 getoonde voorvorm*

In een toepassing wordt wanneer het vormen van het bodem-deel 34-93 in een afzonderlijke vormbehandeling plaatsvindt, de 25 voorvorm 3 geplaatst in de holte 41 van het plaatsingslichaam, en worden dan het eerste vormelement 42 en het tweede vormelement 43 naar elkaar bewogen voor het omvormen van het bodemdeel 24. Indien is voldaan aan de eerder vermelde temperatuursomstandig-heden, dat wil zeggen indien het materiaal zich op een tempera-30 tuur beneden de TG van het materiaal bevindt, vindt een aanvul-lend strekken van het materiaal plaats in de overgang tussen tot vloeien gestrekt materiaal en het bodemdeel 24. Het ringvormige materiaalgebied 25a wordt op deze wijze verkregen.

De voorvorm 20a wordt daarna verwarmd tot een temperatuur 35 bovem TG, waardoor de inwendige spanningen, gevormd in het 8204529 12 materiaal, worden ontspannen terwijl het materiaal tevens krimp ondergaat. De voorvorm 306 wordt verkregen bij het beeindigen van de warmtebehandeling en in de blaasvorm 50 geplaatst. In de regel vindt de warmtebehandeling plaats als een afzonderlijke behande-5 ling» hetgeen betekent dat de voorvorm 30b weer moet worden ver-warmd voor de feitelijke blaasbehandeling. Het weer verwarmen vindt altijd plaats tot een lagere temperatuur dan de temperatuur, waarop het krimpen van het materiaal plaatsvond.

Verder is in fig. 6 het omvormen aangegeven van het mond-10 gedeelte van de grondvorm door middel van de bovenste delen 51a, b van de vormhelften, en het in diameter grotere deel 57 van de in hoofdzaak cilindrische doom 56. In bepaalde toepassingsvoor-beelden vindt dit omvormen van het mondgedeelte plaats in een afzonderlijke vormbehandeling met het materiaal op een lagere 15 temperatuur dan de temperatuur bij het krimpen van het materiaal.

Het uitblazen of uitzetten van de voorvorm 30b voor het vormen van de houder vindt dan plaats bij een lagere temperatuur dan de temperatuur, waarop het mondgedeelte werd gevormd.

Tijdens het uitblazen van de voorvorm 30b voor het vormen 20 van de houder, wordt het beweegbare bodemdeel 53 van de blaasvorm bewogen naar de mond van de houder, waardoor het uitblazen plaats-vindt met behoud van de profiellengte van het tot vloeien ge-strekte materiaal.

De fig. 8a-c tonen de wijze waarop het mondgedeelte wordt 25 omgevormd ten einde de schroefdraad 36 en bij voorbeeld de dief-stal-vrije ring 97 te vormen in het materiaal, dat in de voorvorm bestaat uit tot vloeien gestrekt materiaal. Het omvormen met behoud van de profiellengte van het materiaal vindt 00k hier plaats. Fig. 8b toont de wijze waarop het inwendige van de voorvorm onder 30 druk wordt geplaatst, waardoor een bepaalde mate van strekking van het materiaal plaatsvindt. Op deze wijze wordt een stevige aanraking van het materiaal tegen de delen van de vormwanddelen 71, 72, 73 verzekerd. Het vormwanddeel 72 wordt vervolgens bewogen naar het vormwanddeel 71, waardoor de schroefdraad 96 wordt 35 gevormd door een vouwvormige behandeling, waarna de vormwanddelen 8204529 13 72, 71 in aanraking met elkaar worden bewogen naar het vaste vorm-wanddeel 73, waardoor de diefstal-vrije ring 97 wordt gevormd.

Deze vormbehandeling vindtook plaats bij een hogere temperatuur maar een temperatuur lager dan de temperatuur, waarop het krimpen 5 van het materiaal plaatsvond. In verband met het daaropvolgend uitblazen van de grondvorm voor het vormen van de flesvormige houder 90, wordt het materiaal verwarmd tot een temperatuur lager dan de temperatuur waarop de schroefdraad en de diefstal-veilige ring warden gevormd, waardoor het mondgedeelte de daaraan gegeven 10 gedaante behoud, en een s'tijf deel omvat van de grondvorm voor het vastzetten daarvan in de blaasvorm. Het uitblazen van de voor-vorm voor het vormen van de flesvormige houder vindt dan plaats met behoud van de axiale profiellengte van de grondvorm, dat wil zeggen met een techniek overeenkomende met die, die hierboven is 15 beschreven met verwijzing naar fig. 6.

De hiervoor beschreven figuren en procedures moeten worden beschouwd als een voorbeeld van een toepassing van de uitvinding. Zij verduidelijken de wijze waarop de axiale lengte van het amorfe materiaal na het strekken van het materiaal tot vloeien en 20 het verwarmen daarvan voor het krimpen, een waarde heeft, overeenkomende met de lengten (profiellengten van overeenkomstige materi-aaldelen in de gevormde houder).

Hit de beschrijving kunnen de mogelijkheden van lengte-aanpassing door keuze van de oorspronkelijke lengte van de buis-25 vormige grondvorm 10 of keuze van de temperatuur, waarop de bij het strekken ingebouwde spanningen worden ontspannen, gemakkelijk worden verwezenlijkt. Ook verduidelijkt de beschrijving de moge-lijkheid van het vormen van de houder met het materiaal in elke vormbehan deling op een lagere temperatuur dan in de direct voor-30 afgaande behandeling, hetgeen verzekert dat de in elke vormbe-handeling verkregen vorm intact blijft tijdens de volgende vorm-behandeling.

De uitvinding geeft een wijze asm voor het vormen van een houder, waarbij het mogelijk is deze stap voor stap te produceren, 35 en in bepaalde stappen een tussenproduct te vormen, dat delen van 8204529

j· V

Η het materiaal bevat met een gedaante, die overeenkomt met de gedaante van bijbehorende materiaaldelen in de gerede houder.

Het is duidelijk, dat veranderingen en verbeteringen kunnen worden aangebracht zonder buiten het kader van de uitvinding 5 te treden.

3204529

Claims

4 ι»
1. Werkwijze voor het produceren van een houder van thermoplastisch materiaal, bij voorkeur van polyethyleen teref-thalaat, uit een buisvoraige grondvorm van in hoofdzaak amorf 5 materiaal, waarbij de houder een houderlichaam heeft, verder een mondgedeelte en eventueel een halsgedeelte van georienteerd materiaal met een orientatie volgens althans de hartlijn van de houder, overeenkomende met de orientatie, die een materiaalvel vekrijgt in samenhang met het mono-axiaal tot vloeien strekken, 10 met het kenmerk, dat een mechanisch vormelement (3) een overgangs-gebied (113) tussen amorf (dikker) materiaal (1) en tot vloeien (dunner) gestrekt materiaal (2) in de buisvormige grondvorm (10) beweegt onder het tezelfdertijd rekken van de grondvorm in de bewegingsrichting van het overgangsgebied, waarbij het gestrekte 15 en derhalve georienteerde materiaal wordt verwarmd tot een tempe-ratuur, die hoger ligt dan de temperatuur van het materiaal direct voorafgaande aan het strekken ten einde door het strekken (tijdens gelijktijdig verkleinen van de lengte van het materiaal in de strekrichting) in het materiaal geproduceerde inwendige spanningen 20 te ontspannen, en elke volgende vormfase voor de vorming van de houder plaatsvindt op een temperatuur, die lager ligt dan die van de direct voorafgaande vormfase.
2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het materiaal voor de toekomstige houder (30, 90) bij de uiteindelijke 25 vormfase een temperatuur heeft, die hoger ligt dan de hoogste temperatuur, waarop de gevormde houder moet worden gebruikt.
3· Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de lengte van de amorfe grondvorm (10) en dientengevolge de lengte van het tot vloeien in de voorvorm (20) gestrekte materiaal is 30 aangepast aan de hoogste temperatuur, die het materiaal had tijdens het omvormen van de grondvorm tot de houder, zodat de lengte van het gestrekte materiaal na het verwarmen tot de hoogste temperatuur, in hoofdzaak overeenkomt met de profiellengte van overeenkomstige materiaaldelen in de gevormde houder (30» 90). 35 **·· Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de 8204529 % hoogste temperatuur, die het materiaal tijdens het omvormen van de grondvorm voor het vormen van de houder (30, 90) heeft, in het geval van polyethyleen terefthalaat een maximum heeft van onge-veer 160°C, waarbij het materiaal in elke volgende vormfase een 5 temperatuur heeft, die met ongeveer 5°C lager ligt dan de temperatuur van de direct voorafgaande vormfase. 5. tferkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het materiaal bij het bewegen langs het mechanische element (3) ten einde vloeien te ondergaan een temperatuur heeft in het bereik 10 van of iets hoger dan de glas overgangstemperatuur van het materiaal.
6. Werkwijze volgens conclusie 5, met het kenmerk, dat het materiaal in het geval van polyethyleen terefthalaat een temperatuur heeft van althans 70°G in samenhang met het bewegen langs 15 het mechanische element (3) ten einde vloeien te ondergaan, en bij voorkeur een temperatuur tussen 70-105°C. 7. v/erkwijze in hoofdzaak zoals in de beschrijving beschreven en in de tekening weergegeven. 8204529