PL205195B1

PL205195B1 - Sposób obróbki drewna podatnego na uszkodzenia oraz wyrób z takiego drewna

Info

Publication number: PL205195B1
Application number: PL374187A
Authority: PL
Inventors: Ole Henriksen; Tommy Larsen; Steen Brummersted Iversen; Karsten Felsvang
Original assignee: Vkr Holding As
Priority date: 2002-05-08
Filing date: 2003-05-08
Publication date: 2010-03-31
Also published as: PL374187A1; WO2003095165A3; JP2005524552A; AU2003229526B8; DK1501664T3; EA006343B1; NO333561B1; NO20045355L; CA2485284C; ES2271571T3; EP1501664B1; EA200401476A1; DE60307817T2; US20050208317A1; WO2003095165A2; AU2003229526B2; US7807224B2; CA2485284A1; DE60307817D1; EP1501664A2

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób obróbki drewna podatnego na uszkodzenia mającego długość powyżej długości krytycznej z użyciem płynu nośnego oraz wyrób z takiego drewna.

Płyny nośne pod wysokim ciśnieniem, tak jak w warunkach nadkrytycznych, są coraz częściej wykorzystywane w procesach obróbki drewna w celu impregnacji lub ekstrakcji. Płyny pod wysokim ciśnieniem mają właściwości podobne częściowo zarówno do gazów, jak i cieczy. Tak więc właściwości penetracyjne płynów nadkrytycznych są podobne do właściwości gazów, natomiast rozpuszczalność jest podobna do cieczy.

Ditlenek węgla jest bardzo atrakcyjnym związkiem do używania jako nadkrytyczny czynnik do obróbki drewna z uwagi na dogodny punkt krytyczny (31°C, 7,3 MPa), niską reakcyjność chemiczną oraz małą toksyczność. Dodatkowo ditlenek węgla jest dostępny w dużych ilościach po relatywnie niskich kosztach.

Artykuł Morrella i Leviena pt. „Development of New Treatment Processes for Wood Protection” raport z konferencji „Conference on Wood Preservation in the'90 and Beyond” Savannah, Georgia, USA, 26-28 września 1994 r., zajmuje się impregnacją gatunków drewna normalnie odpornych na impregnację, przy użyciu nadkrytycznego ditlenku węgla do dostarczenia i osadzenia biocydów w tym drewnie. W referacie opisano eksperymenty, w których 100-milimetrowe bądź mniejsze próbki drewna poddano impregnacji.

Opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki US 5364475 ujawnia sposób usuwania chemicznych konserwantów przez ekstrakcję z użyciem nadkrytycznego ditlenku węgla jako czynnika ekstrakcyjnego i próbek drewna o wymiarach 10 x 50 mm.

W międzynarodowej publikacji nr WO 00/27601 ujawniono impregnację drewna z użyciem nadkrytycznego ditlenku węgla, gdzie po obróbce ciśnienie obniża się w pulsujący sposób w celu uniknięcia bądź zmniejszenia wypacania na powierzchnię drewna.

W literaturze moż na znaleźć informacje o zmianie wł a ś ciwoś ci mechanicznych próbek drewna obrabianych w nadkrytycznych warunkach.

W publikacji Andersona i inni 2000 r., Forest Products Journal, 50, str. 85-93, opisano, iż wł aściwości mechaniczne są naruszone przez obróbkę nadkrytyczną. Zachodni czerwony cedr wykazuje zmniejszenie wytrzymałości na zginanie aż do 23,1%, a modułu elastyczności aż do 13,7%. Ponadto opisano, że niektóre próbki wykazywały zasadnicze wady obróbki i uległy rozszczepieniu na setki długich, wiotkich kawałków drewna. Ponadto opisano istnienie zależności między wielkością próbek a uszkodzeniami drewna, przy czym wię ksze próbki ulegał y większym uszkodzeniom niż mniejsze. Rzekomo zaobserwowane uszkodzenia były spowodowane przez gradienty ciśnienia wewnątrz drewna.

Celem niniejszego wynalazku jest dostarczenie sposobu obróbki drewna podatnego na uszkodzenie pod wysokim ciśnieniem, jak na przykład w warunkach nadkrytycznych, w którym unika się uszkodzeń bądź są one zmniejszone. W szczególnie korzystnej postaci wykonania obrabiane drewno ma długość powyżej długości krytycznej.

Zauważono, że gdy długość próbek drewna wzrasta, istnieje pewna długość, od której zakres występowania uszkodzeń drewna gwałtownie wzrasta. Długość tę w tym zgłoszeniu zdefiniowano jako długość krytyczną.

Wynalazek oparto na spostrzeżeniu, iż płyny, odpowiednie do obróbki pod wysokim ciśnieniem, a w szczególności obróbki w warunkach nadkrytycznych, w stanie ciekłym mają znacznie niż szą wnikliwość niż w stanie gazowym bądź w stanie nadkrytycznym, można więc stwierdzić, iż płyn w stanie ciekłym zostaje uwięziony wewnątrz drewna i powoduje formowanie nadmiernych gradientów ciśnienia, które mogą prowadzić do uszkodzenia drewna.

Alternatywnie zagęszczona ciecz może doznać znaczącej zmiany objętości, jeśli temperatura wzrośnie później podczas cyklu pod ciśnieniem. W następstwie może to również powodować znaczące gradienty ciśnienia i prowadzić do uszkodzeń.

Ponadto zauważono, że gdy temperatura drewna przekracza temperaturę uplastyczniania, drewno staje się podatne na uszkodzenia, nawet przez niewielkie gradienty ciśnienia.

Zatem, jednym celem wynalazku jest dostarczenie procesu obróbki drewna z użyciem czynnika nośnego pod wysokim ciśnieniem, w szczególności w warunkach nadkrytycznych, unikając uszkadzania obrabianego drewna.

Innym celem wynalazku jest dostarczenie sposobu określenia odpowiedniego przebiegu zwiększania i zmniejszania ciśnienia w obróbce drewna.

PL 205 195 B1

Dalszym celem wynalazku jest dostarczenie sposobu zmniejszania ciśnienia w komorze obróbki w obróbce drewna, z uż yciem ditlenku wę gla w stanie nadkrytycznym, w celu uniknię cia uszkodzenia drewna.

Zgodny z wynalazkiem sposób obróbki drewna podatnego na uszkodzenia mającego długość powyżej długości krytycznej z użyciem płynu nośnego, mającego punkt krytyczny w temperaturze 20 - 50°C i ciśnieniu 0,5 - 10 MPa, przy ciśnieniu co najmniej 2 MPa i w temperaturze poniżej 65°C, charakteryzuje się tym, że steruje się temperaturą z utrzymaniem wewnątrz drewna płynu w postaci nieciekłej.

Korzystnie, obróbkę wybiera się spośród impregnacji, ekstrakcji, bejcowania albo suszenia.

Zgodnie ze sposobem korzystnie a) załadowuje się naczynie drewnem przeznaczonym do obróbki; b) zwiększa się ciśnienie w naczyniu za pomocą płynu nośnego, aż do osiągnięcia ciśnienia obróbki; c) przetrzymuje się drewno pod stałym ciśnieniem albo pod ciśnieniem zmieniającym się w mał ym stopniu; d) zmniejsza się ciś nienie w naczyniu do ciśnienia otoczenia, co poprzedza wyjęcie obrabianego drewna.

Korzystnie, obróbkę stanowi impregnacja, a w etapie a) albo b) dodaje się do układu aktywne komponenty.

Korzystnie, obróbkę prowadzi się co najmniej częściowo w stanie nadkrytycznym.

Korzystnie, w etapie c) ciśnienie nadkrytyczne obróbki wynosi 8,5 - 30 MPa, korzystnie 10 - 20 MPa, korzystniej 12 - 17 MPa i najkorzystniej 14 - 16 MPa.

Korzystnie, temperatura płynu nośnego w drewnie wynosi powyżej 10°C, korzystnie powyżej 20°C, korzystnie powyżej 25°C, korzystnie powyżej 30°C, korzystniej powyżej 32,5°C i najkorzystniej powyżej 35°C.

Korzystnie, w etapie b) i d) temperatura płynu nośnego w drewnie wynosi 25 - 65°C, korzystnie 31 - 55°C, przy ciśnieniu wyższym niż 3 MPa.

Korzystnie, temperatura drewna w trakcie etapu b) jest niższa od temperatury uplastyczniania drewna.

Korzystnie, temperatura w trakcie etapu b) i d) jest niższa od 65°C, korzystnie niższa od 60°C, korzystnie niższa od 55°C, korzystniej niższa od 50°C i najkorzystniej niższa od 45°C.

Korzystnie, płyn nośny stanowi ditlenek węgla.

Korzystnie, w trakcie etapu d) odprowadza się ciepło.

Korzystnie, w trakcie etapu b) dodaje się ciepło.

Korzystnie, drewno podatne na uszkodzenia wybiera się spośród odpornych gatunków drewna.

Korzystnie, drewno podatne na uszkodzenia wybiera się spośród świerku, świerku Engelmana i zachodniego czerwonego cedru.

Korzystnie, w trakcie etapu c) temperaturę podnosi się powyżej temperatury uplastyczniania.

Korzystnie, w trakcie etapu d) temperatura jest wyższa niż temperatura uplastyczniania, przy ciśnieniu wyższym niż 3 MPa.

Korzystnie, w trakcie etapu d) temperatura jest wyższa niż 45°C, korzystnie wyższa niż 50°C, korzystnie wyższa niż 55°C, korzystniej wyższa niż 60°C, przy ciśnieniu wyższym niż 3 MPa.

Korzystnie, zmniejszenie ciśnienia dokonuje się poprzez następujące etapy:

i) usuwa się płyn z naczynia, aż do osiągnięcia ciśnienia i temperatury odpowiadających stanowi nadkrytycznemu, lecz poniżej warunków początkowych;

ii) dodaje się płyn i/lub ciepło, aż osiągnie się ciśnienie niższe od ciśnienia początkowego w etapie i);

iii) powtarza się etap i) i ii) raz albo więcej razy;

iv) gdy ciśnienie jest dostatecznie niskie, obniża się ciśnienie do w przybliżeniu ciśnienia atmosferycznego i wyjmuje się obrobione drewno.

Korzystnie, jako drewno stosuje się świerk, przy czym podczas procesu temperatura jest wyższa niż 31°C, a podczas zwiększania i zmniejszania ciśnienia niższa niż 55°C.

Korzystnie, ustanawia się warunki obróbki drewna podatnego na uszkodzenia o długości większej od długości krytycznej, z płynem nadkrytycznym, przy czym pewną liczbę próbek poddaje się zwiększaniu ciśnienia z użyciem płynu nośnego, poddaje się zmniejszaniu ciśnienia, a następnie sprawdza pod kątem uszkodzeń.

Korzystnie, próbki poddaje się zwiększaniu ciśnienia do 15 MPa z użyciem ditlenku węgla przy 35°C i poddaje się zmniejszaniu ciśnienia przez 30 min.

PL 205 195 B1

Korzystnie, temperatura drewna podczas zwiększania i zmniejszania ciśnienia jest niższa od temperatury uplastyczniania drewna.

Powyższy sposób znajduje zastosowanie w obróbce wyrobów z drewna podatnego na uszkodzenia mającego długość powyżej długości krytycznej.

Jako że wynalazek jest związany ze zmniejszaniem i zwiększaniem ciśnienia w naczyniu zawierającym drewno, znajduje zastosowanie w dowolnym procesie, w którym drewno obrabia się w naczyniu z użyciem płynu pod wysokim ciśnieniem, przy czym wynalazek dotyczy zwłaszcza procesów impregnacji, bejcowania, suszenia oraz ekstrakcji.

W niektórych postaciach wykonania podnoszenie temperatury powyż ej temperatury uplastyczniania może prowadzić do lepszego osadzania i/lub lepszego przywierania aktywnego związku w drewnie. Takie postaci wykonania są również rozważane jako będące częścią wynalazku.

Ważnym jest, że podniesienia temperatury powyżej temperatury uplastyczniania dokonuje się, gdy w drewnie nie występują gwałtowne gradienty ciśnienia, tak jak w okresie przetrzymywania procesu obróbki.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia wykres temperatura-entropia (wykres TS) dla ditlenku węgla, na którym granicę pomiędzy stanem nadkrytycznym a stanem ciekłym zaznaczono grubą linią, fig. 2 - wykres TS dla ditlenku węgla z zaznaczeniem trzech różnych ścież ek odpowiednio A, B i C dla zmniejszania ciśnienia, fig. 3 - wykres TS dla ditlenku węgla z korzystną ścieżką zmniejszania ciśnienia, fig. 4 - fotografię próbek drewna po obróbce w warunkach nadkrytycznych, gdzie ciśnienie w naczyniu do obróbki zostało obniżone bez zachowania środków ostrożności zgodnie z wynalazkiem. Długość próbek, od lewej do prawej, wynosi: 1,2 m, 1,0 m, 0,75 m, 0,5 m i 0,25 m.

Obróbka drewna z użyciem czynnika nośnego pod wysokim ciśnieniem w ostatnich latach jest obszernie badana w celu wykorzystania zalet czynników nośnych pod wysokim ciśnieniem. W szczególności były badane czynniki nośne w stanie nadkrytycznym, mające właściwości penetracyjne podobne do gazów, a rozpuszczalność jak ciecze.

Procedura obróbki jest zwykle podzielona na co najmniej trzy funkcjonalnie różne etapy lub okresy, etap zwiększania ciśnienia, w którym ciśnienie w naczyniu do obróbki jest podnoszone od ciśnienia otoczenia do ciśnienia obróbki; okres przetrzymywania, w którym ciśnienie jest względnie stałe i w którym związki przeznaczone do osadzenia w drewnie zostają osadzone; i na koniec etap zmniejszania ciśnienia, w którym ciśnienie jest obniżane znowu do ciśnienia otoczenia.

Mimo że ciśnienie podczas okresu przetrzymywania niekoniecznie będzie stałe, zmiany ciśnienia, a zatem gradienty ciśnienia w naczyniu i wewnątrz drewna będą relatywnie małe w porównaniu do sytuacji podczas zwiększania i zmniejszania ciśnienia.

Chociaż opisano, że osadzanie odbywa się podczas okresu przetrzymywania, należy uświadomić sobie, iż trochę osadzenia może również nastąpić podczas etapów zwiększania i zmniejszania ciśnienia.

W obecnych zastosowaniach termin noś nik lub czynnik noś ny oznacza pł yn w postaci gazu lub w stanie nadkrytycznym, uż yty do konkretnej obróbki. W zależ noś ci od konkretnego zastosowania nośnik będzie służyć jako rozpuszczalnik dla aktywnych związków przeznaczonych do wprowadzenia w drewno w przypadku procesu impregnacji albo jako rozpuszczalnik dla zwią zków przeznaczonych do wypłukania z drewna w przypadku procesu ekstrakcji.

Nośnik może zawierać dalsze komponenty w zależności od konkretnej procedury obróbki, która ma być przeprowadzona, jak na przykład aktywne komponenty do osadzenia w drewnie, współrozpuszczalniki ułatwiające rozpuszczenie aktywnych komponentów bądź ułatwiające ekstrakcję konkretnych komponentów z drewna. Fachowiec może zasugerować dalsze komponenty, które mogą być zawarte w nośniku.

Zgodnie z wynalazkiem, obróbka z użyciem czynnika nośnego odbywa się pod wysokim ciśnieniem. Nośniki pod wysokim ciśnieniem albo w stanie nadkrytycznym w literaturze są również czasami nazywane gęstymi gazami.

Choć niniejszy opis wyjaśniono głównie w odniesieniu do nośników w warunkach nadkrytycznych, fachowiec zda sobie sprawę, iż warunki prowadzące do uszkodzeń w obrabianym drewnie podobnie odnoszą się do nośników pod wysokim ciśnieniem, ale poniżej warunków nadkrytycznych, a zatem niniejsze zgł oszenie odnosi się do procesów obróbki z uż yciem czynnika noś nego pod wysokim ciśnieniem, niezależnie czy nośnik jest w stanie nadkrytycznym, czy nie.

PL 205 195 B1

Proces odbywający się pod wysokim ciśnieniem zgodnie z wynalazkiem oznacza, że ciśnienie w instalacji do obróbki w co najmniej jednym okresie podczas procesu obróbki jest znaczą co wyż sze od ciśnienia otoczenia. W szczególności, ciśnienie jest co najmniej o 2 MPa wyższe od ciśnienia otoczenia, korzystnie co najmniej o 4 MPa wyższe od ciśnienia otoczenia, korzystniej więcej niż o 6 MPa wyższe od ciśnienia otoczenia, a w szczególnie korzystnej postaci wykonania więcej niż o 8 MPa wyższe od ciśnienia otoczenia.

W korzystnej postaci wykonania obróbka odbywa się przy ciś nieniu 8,5 - 30 MPa, korzystnie 10 - 20 MPa, korzystniej 12 - 17 MPa i najkorzystniej 14 - 16 MPa.

Termin „penetracja” zgodnie z wynalazkiem oznacza właściwość płynu nośnego związaną z jego wnikaniem w obrabiane drewno. Zatem płyn, który wnika w warstwy drewna położone w dużej odległości od powierzchni, ma lepsze właściwości penetracyjne niż płyn, który w tych samych warunkach wnika tylko do warstw drewna położonych bliżej powierzchni.

Płyn w stanie gazowym lub nadkrytycznym ma znacząco lepsze zdolności penetracji niż sam płyn w stanie ciekłym.

Termin „przenikalność” zgodnie z wynalazkiem oznacza właściwość drewna opisującą odporność na penetrację płynu w to drewno. Zatem gatunki drewna mające wysoką przenikalność wywierają mniejszy opór na penetrację płynu niż gatunki drewna mające niską przenikalność.

Czynnikiem nośnym używanym zgodnie z wynalazkiem może w zasadzie być jakikolwiek dogodny nośnik mający pożądane właściwości związane z rozpuszczaniem dla zamierzonego zastosowania. Korzystnym jest użycie czynnika mającego punkt krytyczny w niskiej temperaturze i przy niskim ciśnieniu w celu uniknięcia zbyt wysokiej temperatury lub zbyt wysokiego ciśnienia. Zatem czynnik mający punkt krytyczny w temperaturze 20 - 50°C i ciśnieniu 0,5 - 10 MPa jest korzystny.

Odpowiednie nośniki są znane ze stanu techniki. Przeciętny praktyk jest w stanie w ramach swoich umiejętności wybrać odpowiedni nośnik dla zamierzonego zastosowania.

Przykłady użytecznych nośników zgodnie z wynalazkiem są znane fachowcom w tej dziedzinie. Korzystnym nośnikiem jest ditlenek węgla.

Wynalazek określa pomiary dla uniknięcia uszkodzenia drewna podczas obróbki pod wysokim ciśnieniem. Zatem fachowiec zda sobie sprawę, iż wynalazek może być zastosowany do jakiejkolwiek obróbki drewna pod wysokim ciśnieniem.

Obróbka może być procesem impregnacji, w którym osadza się w drewnie jeden albo większa liczba aktywnych związków. Aktywne związki mogą stanowić biocydy, środki grzybobójcze, środki owadobójcze, barwniki, związki spowalniające palenie, związki zwiększające wytrzymałość itd.

Obróbka może być procesem ekstrakcji, w którym ekstrahuje się z drewna poszczególne związki, takie jak żywica, terpeny itd., lub też mogą to być związki toksyczne, które powinny być usunięte z drewna przed jego pozbyciem się .

W obchodzeniu się z czynnikami pod wysokim ciś nieniem, wiadome jest, iż przy podnoszeniu ciśnienia gazu temperatura wzrasta, a przy zmniejszaniu ciśnienia temperatura spada. Te właściwości są dobrze znane z fizyki opisującej zachowanie gazów (jak na przykład efekt Joule'a-Thomsona).

Zatem fachowiec w tej dziedzinie zda sobie sprawę, iż czynnik nośny użyty w warunkach wysokiego ciśnienia, na skutek spadku temperatury wywołanego spadkiem ciśnienia, może podczas obróbki przejść w stan ciekły.

Jeśli spadek temperatury wewnątrz drewna dopuści do zaistnienia nośnika w postaci ciekłej, nastąpi dramatyczna zmiana. Ciekły nośnik, mający znacząco niższą penetrację w drewno, zostanie uwięziony wewnątrz drewna i, ponieważ nośnik usunięto z naczynia, powstaje coraz bardziej gwałtowniejszy gradient ciśnienia od wnętrza drewna, gdzie ciecz została uwięziona, na zewnętrz drewna, skąd usunięto nośnik. Ten gradient ciśnienia może ostatecznie doprowadzić do pęknięcia i uszkodzenia drewna, jeśli drewno jest z gatunku podatnego na uszkodzenia.

Przeciwnie, jeśli nośnik jest utrzymywany w stanie gazowym lub nadkrytycznym, penetracja nośnika w drewno jest tak duża, że może on wydostawać się bez uszkadzania drewna lub uszkadzając drewno jedynie w znacznie mniejszym stopniu.

Drewno, jako naturalny materiał, nie jest zbytnio jednorodne i jak jest wiadome, różni się pomiędzy różnymi drzewami i źródłami w zależności od różnych warunków pogodowych, charakteru gleby, uwarunkowań genetycznych itp. Dodatkowo, jako że wzrost drzew jest procesem wieloletnim, właściwości pojedynczej próbki drewna mogą zmieniać się w zależności od zmieniającej się pogody.

PL 205 195 B1

Tak więc drewno jest z natury niejednorodne i jest możliwym znalezienie próbki drewna, która wytrzyma obróbkę jaka uszkodzi inną próbkę, choćby nawet te dwie próbki pochodziły z tych samych gatunków.

Struktura i budowa drewna z długimi włóknami skierowanymi osiowo, ułożonymi w charakterystyczny wzór, z rocznymi słojami, jest dobrze znana. Ta struktura prowadzi do bardzo różnej przenikalności w kierunkach osiowym i promieniowym, przy czym przenikalność w kierunku osiowym jest znacząco większa niż w kierunku promieniowym. Przypuszcza się, iż przenikalność w kierunku osiowym jest 10 - 20 razy lub więcej większa niż w kierunku promieniowym. Wynalazek jednak w swoim zamierzeniu nie ogranicza się do żadnej konkretnej teorii.

Uważa się, że przy zwiększaniu i zmniejszaniu ciśnienia, płyn nośny wnika w drewno i przepływa osiowo i/lub promieniowo przez drewno, a ścianki komórek drewna stwarzają przepływowi zauważalny opór. Zatem podczas zwiększania i zmniejszania ciśnienia tworzą się gradienty z komórki do komórki na wskroś drewna.

W następstwie dominującego przepływu w kierunku osiowym, fachowiec w tej dziedzinie zda sobie sprawę, iż bardziej strome gradienty ciśnienia pomiędzy centralną częścią drewna a zewnętrzną wytworzą się w dłuższych próbkach w porównaniu do krótszych próbek.

Prowadzi to do przewidywania, iż duże kawałki drewna będą podatniejsze na uszkodzenia podczas obróbki z użyciem nośników pod wysokim ciśnieniem. Faktycznie, zależność między długością próbki a podatnością na uszkodzenia można zaobserwować eksperymentalnie.

Można zdefiniować długość krytyczną dla próbek z podatnych gatunków drewna, która definiuje długość, przy której występuje podatność na uszkodzenia. W celu obrabiania próbek powyżej tej długości krytycznej, w celu uniknięcia uszkodzenia drewna powinno dokonać się szczególnych pomiarów, przy czym dla próbek poniżej tej długości takie pomiary nie są potrzebne. Z powodu różnorodności drewna w obrębie partii granice takie mogą być szerokie. Dla zastosowania zgodnego z wynalazkiem długość krytyczna jest zdefiniowana jako długość, przy której podatność na uszkodzenie w danej partii jest na akceptowalnym poziomie, np. uszkodzenia notowane są z częstotliwością poniżej 5%, korzystnie poniżej 2%, gdzie przez częstotliwość rozumie się częstotliwość występowania desek z jednym lub wię kszą liczbą uszkodzeń .

Długość krytyczna może różnić się między różnymi gatunkami drewna, a nawet może różnić się w obrę bie jednego gatunku w zależ noś ci od miejsca wzrostu i okreś lonych warunków np. szerokoś ci geograficznej, pod którą dane drewno rosło. Długość krytyczna dla danej partii drewna może być określona poprzez impregnację próbek mających różne długości w nadkrytycznych warunkach, z szybkim i nie przerywanym usunię ciem nadkrytycznego pł ynu po impregnacji, a nastę pnie w wyniku oględzin próbek, określenia długości krytycznej, powyżej której próbki są uszkodzone w poważnym stopniu.

Na przykład długość krytyczna może być określona poprzez impregnację próbek pod ciśnieniem 8,5 - 15 MPa i w temperaturze 40 - 60°C, obniżenie ciśnienia do 2 MPa w ciągu 40 - 60 minut i na koniec obniż enie ciś nienia do 0,1 MPa w cią gu 40 minut, a nastę pnie dokonanie oglę dzin próbek.

Zazwyczaj długości krytyczne wynoszą 0,4 - 6 m, a częściej 0,5 - 3 m.

Długość krytyczna może zmieniać się wraz z zawartością wody w drewnie. Dodatkowo długość krytyczna może zależeć od konkretnego, wybranego profilu ciśnienie-temperatura.

Na przykład zostało ustalone, iż dla próbek świerku z Lilleheden w Danii długość krytyczna wynosi 1,2 m.

Przy braku danych eksperymentalnych dla celów praktycznych można założyć, iż długość krytyczna dla danej partii wynosi 1 m.

Różne gatunki drewna wykazują różną podatność na uszkodzenia podczas obróbek z płynami nadkrytycznymi. Niektóre gatunki są bardzo odporne na uszkodzenia, natomiast inne gatunki są podatne. Przypuszcza się, iż czynniki determinujące czy dany gatunek drewna jest podatny, czy nie, kryją się w strukturze drewna, choć czynnik determinujący nie jest bezpośrednio znany.

Gatunki drewna, które są podatne na uszkodzenie, zgodnie z wynalazkiem są nazywane również gatunkami odpornymi.

Zatem fachowiec doceni informacje z tego opisu, że wyrób drewniany jest podatnym wyrobem drewnianym, gdy wyrób pochodzi z gatunków odpornych, a wymiary wyrobu są takie, że długość wyrobu przekracza długość krytyczną dla danego gatunku.

W celu okreś lenia czy gatunek drewna jest gatunkiem odpornym, stosowną liczbę próbek tego gatunku należy poddać ciśnieniu z użyciem omawianego płynu nośnego i zmniejszyć ciśnienie w krótkim

PL 205 195 B1 czasie, a później zbadać próbki pod kątem uszkodzeń. Na przykład próbki można poddać działaniu ditlenku węgla sprężonego do 15 MPa w 35°C, zmniejszyć ciśnienie w ciągu 30 min, a później zbadać pod kątem uszkodzeń. Jeśli liczba uszkodzeń zaobserwowanych po tej obróbce przekracza wybrane granice, drewno jest gatunkiem odpornym.

Przykładami gatunków odpornych drewna zgodnie z wynalazkiem są świerk, zachodni czerwony cedr i świerk Engelmana.

Zgodnie z wynalazkiem uszkodzenia drewna spowodowane nadkrytyczną obróbką mogą mieć różne objawy. Uszkodzenia mogą być zaobserwowane jako obniżenie wytrzymałości, obniżenie elastyczności, pęknięcia, ściśnięcia albo zerwania struktury drewna, gdzie drewno jest rozczepione na wiele długich, wiotkich kawałków drewna. Na potrzeby wynalazku nie wprowadza się rozróżnienia między rożnymi formami uszkodzeń, i wszystkie są po prostu określane jako „uszkodzenie”.

Kiedy kawałek drewna poddany działaniu sprężonego czynnika nośnego np. ditlenku węgla jest poddawany zmniejszającemu się ciśnieniu, można wybrać różne ścieżki temperatura-entropia, zależnie od położenia w drewnie. W środkowych komórkach drewna przyjmuje się, iż zmniejszanie ciśnienia jest istotnie izoentropiczne, tzn. wzdłuż ścieżki odpowiadającej ścieżce A na fig. 2. W komórkach leżących na zewnątrz środkowych komórek ditlenek węgla napływa z wewnętrznych komórek i równocześnie ditlenek węgla wypływa z omawianych komórek, a więc zmniejszanie ciśnienia nie jest już izoentropiczne, lecz przebiega wzdłuż ścieżki podobnej do ścieżki B lub C na fig. 2, gdzie ścieżka B odpowiada komórce usytuowanej bliżej środkowej komórki niż komórka, której odpowiada ścieżka C.

Jak można zauważyć na fig. 2, ścieżki A i B przecinają się z grubą linią oddzielającą stan ciekły i stan nadkrytyczny, a zatem ciekł y ditlenek wę gla będzie formował się w tej komórce. Formowanie się ciekłego ditlenku węgla ma dramatyczne konsekwencje, ponieważ penetracja ciekłego ditlenku węgla w drewno jest znacząco niższa niż penetracja nadkrytycznego ditlenku węgla w drewno, a więc uwalnianie ditlenku węgla z tej komórki jest znacząco zmniejszone. W konsekwencji pomiędzy tą komórką a otoczeniem powstaje bardzo stromy gradient ciś nienia, co moż e prowadzić do rozerwania i uszkodzenia drewna.

Zgodnie z wynalazkiem, podczas nadkrytycznej obróbki drewna podatnego na uszkodzenia i mającego długość powyżej długości krytycznej, unika się albo zmniejsza uszkodzenia poprzez dokonywanie obróbki w sposób taki, iż nie dopuszcza się do zaistnienia nadkrytycznego płynu w swej postaci ciekłej wewnątrz drewna.

Fachowiec w tej dziedzinie będzie wiedzieć, jak interpretować wykres Temperatura-Entropia (TS-wykres) pokazany na fig. 1 bądź podobne, i będzie wiedzieć, w jakim stanie omawiany związek występuje w różnych obszarach wykresu. W szczególności będzie on znać granicę pomiędzy stanem nadkrytycznym i stanem ciekłym, której to granicy zgodnie z wynalazkiem nie wolno przekraczać. Zatem zadaniem fachowca w tej dziedzinie jest wybranie warunków oraz ścieżki dla zmniejszania ciśnienia tak, by nie przekroczyć tej granicy.

Ponadto zauważono, że oprócz uszkodzeń powstałych w wyniku użycia płynu jako nadkrytycznego, płyn jest uwięziony w postaci ciekłej wewnątrz drewna, dalsze uszkodzenia mogą powstać podczas zwiększania lub zmniejszania ciśnienia działającego na drewno. Zauważono zwłaszcza, iż uszkodzenia powstające podczas zwiększania lub zmniejszania ciśnienia zależą od temperatury drewna, przy czym drewno będzie bardziej uszkodzone, jeśli temperatura wzrośnie powyżej temperatury uplastyczniania drewna.

Temperatura uplastyczniania drewna jest zdefiniowana jako temperatura, w której drewno staje się deformowalne przez małe różnice ciśnienia. Fachowcy zauważą, iż temperatura uplastyczniania zgodnie z wynalazkiem odpowiada temperaturze potrzebnej do deformacji drewna przy użyciu zwykłej komory parowej, i dodatkowo zauważą, jak określić taką temperaturę.

Temperatura uplastyczniania może być również znana jako temperatura plastyfikacji lub zmiękczania. W tym zgłoszeniu terminy te uważane są za równoznaczne.

Na przykład dla świerku nordyckiego o wilgotności 16 - 23% odkryto, iż temperatura uplastyczniania wynosi w przybliżeniu 50 - 55°C.

Bez wiązania się z jakąkolwiek teorią, można założyć, że gdy temperatura drewna przekroczy temperaturę uplastyczniania, drewno stanie się łatwo deformowalne i podatne na deformację, nawet przez niewielkie gradienty ciśnienia, co może prowadzić do uszkodzenia drewna.

Zatem w korzystnej postaci wykonania zgodnie z wynalazkiem drewno obrabia się z użyciem nadkrytycznego płynu, przy czym temperatura drewna nie przekracza temperatury uplastyczniania podczas zwiększania lub zmniejszania ciśnienia.

PL 205 195 B1

W szczególnie korzystnej postaci wykonania zgodnie z wynalazkiem proces przeprowadza się tak, że nie dopuszcza się, by płyn użyty jako płyn nadkrytyczny przeszedł w stan ciekły wewnątrz drewna, i nie dopuszcza się, by temperatura drewna przekroczyła temperatury uplastyczniania podczas zwiększania i zmniejszania ciśnienia.

Podnoszenie temperatury powyżej temperatury uplastyczniania drewna może zgodnie z wynalazkiem zwiększyć osadzanie związków przeznaczonych do osadzenia. Ważnym jest, by ciśnienie nie wzrosło powyżej temperatury uplastyczniania, gdy w naczyniu istnieją duże gradienty ciśnienia, celem uniknięcia uszkodzenia drewna. Zatem wzrost temperatury powyżej temperatury uplastyczniania drewna nie powinien mieć miejsca zanim ciśnienie przetrzymywania zostanie osiągnięte lub dopóki tempo wzrostu ciśnienia znacznie nie zwolni. Zanim rozpocznie się zmniejszanie ciśnienia, temperaturę powinno się obniżyć poniżej temperatury uplastyczniania.

Podnoszenie temperatury powyżej temperatury uplastyczniania drewna może w pewnych postaciach zapewnić lepsze osadzanie i lepsze przywieranie aktywnych związków w drewnie, co prowadzi do wyższej skuteczności impregnacji i mniejszych wycieków osadzanych aktywnych po obróbce.

W celu obrabiania drewna z użyciem nośnika pod wysokim ciśnieniem informacje o warunkach wewnątrz drewna mogą być użyteczne. Te informacje, szczególnie odnośnie temperatury i ciśnienia, można otrzymać poprzez rutynowe eksperymentowanie, np. przez umieszczenie sond w odpowiedniej liczbie kawałków drewna i pomiar temperatury oraz ciśnienia podczas testowej obróbki z użyciem wysokiego ciśnienia. Fachowiec w tej dziedzinie doceni, że do przeprowadzenia tego testu należy użyć odpowiedniej liczby próbek, przy czym tę liczbę powinno się dobierać, biorąc pod uwagę niejednorodności partii itp.

Wynalazek może być również stosowany bez szczegółowej wiedzy o warunkach wewnątrz drewna. Zgłoszenie to naucza, iż warunki, w których nośnik występuje w ciekłej postaci, nie powinny powstać wewnątrz drewna, a temperatura drewna nie powinna przekroczyć temperatury uplastyczniania drewna podczas zwiększania i zmniejszania ciśnienia w naczyniu. Fachowiec zauważy, jak unikać takich warunków. Pomiary, które można zastosować, są pomiarami prowadzącymi do oddalania się od granicy pomiędzy płynem nadkrytycznym a cieczą, tj. pomiarem ciśnienia i temperatury, a korzystnie temperatury, uważając, by nie przekroczyć temperatury uplastyczniania.

W jednej korzystnej postaci wykonania do naczynia, w którym odbywa się obróbka nadkrytyczna, dostarcza się ciepło podczas zmniejszania ciśnienia. Ilość ciepła przeznaczonego do dostarczenia musi być dostateczna do zabezpieczenia warunków wewnątrz drewna, by nie dopuścić do zaistnienia płynu użytego do obróbki w ciekłej postaci. Na przykład, jeśli nadkrytycznym płynem jest ditlenek węgla, temperatura powyżej temperatury krytycznej 31°C zapewni, że nie wystąpi ciekły ditlenek węgla.

Temperaturę można mierzyć przez włożenie czujnika temperatury, np. termometru, w jeden albo większą liczbę próbek w każdym z przebiegów albo w reprezentatywną liczbę próbek podczas przebiegu testowego.

Dostępne dla fachowca środki regulacji temperatury podczas obróbki obejmują dodawanie płynu, ujmowanie płynu, dodawanie ciepła, ujmowanie ciepła oraz jakąkolwiek odpowiednią ich kombinację.

W jednej postaci wykonania ciepł o dostarcza się do naczynia poprzez dostarczanie i ujmowanie nadkrytycznego płynu jednocześnie, przy czym temperatura płynu dostarczanego do naczynia jest wyższa od temperatury płynu ujmowanego, a ilość płynu dostarczanego jest mniejsza od ilości ujmowanej.

W innej korzystnej postaci wykonania zmniejszenie ciśnienia przeprowadza się w następujących etapach:

a) usuwa się nośnik z naczynia, aż do osiągnięcia ciśnienia i temperatury poniżej warunków początkowych;

b) dodaje się nadkrytycznego płynu mającego temperaturę wyższą niż płyn w naczyniu, aż ciśnienie będzie niższe niż ciśnienie początkowe w etapie (a) i/lub dodaje się ciepło do naczynia;

c) powtarza się etap (a) i (b) raz albo więcej razy;

d) gdy ciśnienie jest dostatecznie niskie, obniża się ciśnienie do w przybliżeniu ciśnienia atmosferycznego i wyjmuje obrobione drewno.

Fachowiec w tej dziedzinie zauważy, iż podczas etapu (a) temperatura w naczyniu i wewnątrz próbek drewna spada.

W tej postaci wykonania podąża się ś cieżk ą na wykresie TS z fig. 3, gdzie zaznaczona ścieżka odpowiada warunkom w środku drewna.

PL 205 195 B1

Liczbę i wysokość każdego etapu (a), jak również różnicę temperatury pomiędzy płynami ujmowanymi i dostarczanymi w etapie (b) można określić przez rutynowe eksperymenty odnośnie do wykresu TS. Korzystnie jest, aby liczba etapów wynosiła pomiędzy 2 a 10, a najkorzystniej pomiędzy 3 a 6. Wysoko ść każ dego etapu wynosi korzystnie 0,5 - 5 MPa; korzystniej 1 - 3 MPa i najkorzystniej 1,5 - 2, MPa.

Jeden korzystny sposób obejmuje następujące etapy:

a) naczynie załadowuje się drewnem przeznaczonym do obróbki;

b) zwiększa się ciśnienie w naczyniu przy użyciu płynu nośnego, aż do osiągnięcia ciśnienia obróbki;

c) okres przetrzymywania, w którym ciśnienie jest zasadniczo stałe albo zmienia się w małym stopniu;

d) zmniejsza się ciśnienie w naczyniu do temperatury otoczenia, co poprzedza wyjęcie obrabianego drewna.

Jako korzystne wartości ciśnienia i temperatury można wymienić:

Obróbka, w której nadkrytyczne ciśnienie obróbki w etapie c) wynosi 8,5 - 30 MPa, korzystnie 10 - 20 MPa, korzystniej 12 - 17 MPa i najkorzystniej 14 - 16 MPa.

Obróbka, w której temperatura płynu nośnego w drewnie wynosi powyżej 10°C, korzystnie powyżej 20°C, jeszcze korzystniej powyżej 25°C, i jeszcze korzystniej powyżej 30°C, i korzystniej powyżej 32,5°C oraz najkorzystniej powyżej 35°C.

Obróbka, w której w etapie b) i d) temperatura nośnika w drewnie wynosi 25 - 65°C, korzystnie 31 - 55°C, przy ciśnieniu powyżej 3 MPa.

Obróbka, w której temperatura w trakcie etapu b) i d) wynosi poniżej 65°C, korzystnie poniżej 60°C, korzystnie poniżej 55°C, korzystniej poniżej 50°C i najkorzystniej poniżej 45°C.

Obróbka, w której temperatura w trakcie etapu d) wynosi powyżej 45°C, korzystnie powyżej 50°C, korzystnie powyżej 55°C i korzystniej 60°C przy ciśnieniu powyżej 3 MPa.

Gdy ciśnienie zostanie zmniejszone do 1 - 3 MPa, może być obniżone do ciśnienia atmosferycznego bez dalszych pomiarów (etap (d)).

Zrozumiałym jest, iż można uniknąć uszkodzeń również poprzez zmniejszenie szybkości zmniejszania ciśnienia. W ten sposób zmniejszanie ciśnienia zabiera więcej czasu, co zapewnia lepszy rozkład ciepła, a w konsekwencji nie dopuszcza się do tak znacznego spadku temperatury w środku, jakby to miało miejsce przy obniżaniu ciśnienia z większą szybkością . Ponadto płyn nadkrytyczny wewnątrz drewna będzie miał więcej czasu, by wypłynąć z drewna. Zatem uformowane gradienty ciśnienia będą mniej strome. Jednakże z przemysłowego punktu widzenia takie rozwiązanie nie jest korzystne, ponieważ dłuższy czas zmniejszania ciśnienia oznacza, iż każda partia zajmuje urządzenia przez dłuższy czas, co znów oznacza zmniejszenie wydajności urządzeń.

Wynalazek jest obecnie dalej zilustrowany następującymi przykładami, których intencją jest zilustrowanie wynalazku, i nie powinny być traktowane jako ograniczające w jakikolwiek sposób.

P r z y k ł a d 1

Określanie długości krytycznej.

Dla tego określania zostały użyte próbki drewna świerkowego uzyskane z Lilleheden w Danii.

Próbki o długości w zakresie 0,25 do 1,2 m były impregnowane w nadkrytycznych warunkach z uż yciem ditlenku wę gla jako rozpuszczalnika.

Próbki były impregnowane w temperaturze 55° i przy ciśnieniu 15 MPa z użyciem 50 g biocydu, co odpowiada osadzeniu 0,25 kg biocydu na m³ drewna.

Po impregnacji przez 20 minut ciśnienie w naczyniu zostało obniżone zgodnie z przebiegami przedstawionymi w tabeli 1 poniżej.

Gdy ciśnienie osiągnęło ciśnienie atmosferyczne, naczynie otworzono, próbki wyjęto i poddano oględzinom pod katem uszkodzeń.

T a b e l a 1

Długość (m)	0,25	0,25	0,5	0,75	1,0	1,2	1,2
1	2	3	4	5	6	7	8
Czas obniżania ciśnienia 15 - 8,5 MPa (min)	20	40	20	20	20	20	40
Czas obniżania ciśnienia 8,5 - 2 MPa (min)	40	60	40	40	40	40	60

PL 205 195 B1 cd. tabeli 1

1	2	3	4	5	6	7	8
Czas obniżania ciśnienia 2 - 0,1 MPa (min)	40	40	40	40	40	40	40
uszkodzone	nie	nie	nie	nie	nie	tak	tak

Z wyników widać, iż długość krytyczna drewna wynosi 1,2 m. Ponadto można zauważyć, iż spowolnienie obniżania ciśnienia, i skutkiem tego wydłużenie czasu na obniżenie ciśnienia 15 - 8,5 MPa z 20 do 40 minut i 8,5 - 2 MPa z 40 do 60 minut, nie zmienia długości krytycznej.

Na fig. 4 pokazane są próbki, gdzie oczywistym jest, iż próbka długości 1,2 m jest poważnie uszkodzona, podczas gdy inne próbki nie są uszkodzone.

P r z y k ł a d 2

Wpływ temperatury na liczbę uszkodzeń

Przykład ten ukazuje zależność liczby uszkodzeń od temperatury.

W naczyniu znajdował y się zwykł e ś wierkowe deski o wymiarach 25 x 76 mm obrabiane z uż yciem nadkrytycznego ditlenku węgla jako czynnikiem. Deski miały długość całkowitą 1,5 m. W celu symulacji desek o długość 3 m, deski zaślepiono na jednym końcu tak, aby czynnik mógł wnikać w deski tylko z jednego koń ca.

Jak zaznaczono w Tabeli 1, dobrano różne wartości ciśnienia, temperatury i czasu zmniejszania ciśnienia, a stopień uszkodzeń obliczono jako procent desek mających jedno lub więcej uszkodzeń.

T a b e l a 2

Długość (m)	Temperatura (°C)	Czas zmniejszania ciśnienia (min)	Stopień uszkodzeń (%)
1,5	45	39	22
3	45	39	41
3	55	39	13
3	65	39	5
3	55	90	7
3	65	90	0

Z danych w Tabeli 2 można wywnioskować, iż długość desek ma znaczący wpływ na stopień uszkodzeń z 22 - 41 procent przy zwiększeniu długości z 1,5 do 3 m.

Dodatkowo można wywnioskować, iż temperatura obróbki, tj. wyjściowa temperatura przed zmniejszaniem ciśnienia, ma wyraźny wpływ na stopień uszkodzeń. Przy czasie zmniejszania ciśnienia wynoszącym 39 minut można zaobserwować spadek z 41% do 5% przy temperaturze odpowiednio od 45°C do 65°C.

Podobny spadek można zaobserwować dla czasu zmniejszania ciśnienia wynoszącego 90 minut, teraz na niższym poziomie, z powodu dłuższego czasu.

Claims

1. Sposób obróbki drewna podatnego na uszkodzenia mającego długość powyżej długości krytycznej z użyciem płynu nośnego, mającego punkt krytyczny w temperaturze 20 - 50°C i ciśnieniu 0,5 - 10 MPa, przy ciśnieniu co najmniej 2 MPa i w temperaturze poniżej 65°C, znamienny tym, że steruje się temperaturą z utrzymaniem wewnątrz drewna płynu w postaci nieciekłej.

2. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że obróbkę wybiera się spośród impregnacji, ekstrakcji, bejcowania albo suszenia.

3. Sposób według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że a) załadowuje się naczynie drewnem przeznaczonym do obróbki; b) zwiększa się ciśnienie w naczyniu za pomocą płynu nośnego, aż do osiągnięcia ciśnienia obróbki; c) przetrzymuje się drewno pod stałym ciśnieniem albo pod ciśnieniem zmieniającym się w małym stopniu; d) zmniejsza się ciśnienie w naczyniu do ciśnienia otoczenia, co poprzedza wyjęcie obrabianego drewna.

PL 205 195 B1

4. Sposób wedł ug zastrz. 3, znamienny tym, ż e obróbkę stanowi impregnacja, a w etapie a) albo b) dodaje się do układu aktywne komponenty.

5. Sposób wedł ug zastrz. 4, znamienny tym, ż e obróbkę prowadzi się co najmniej częściowo w stanie nadkrytycznym.

6. Sposób według zastrz. 5, znamienny tym, że w etapie c) ciś nienie nadkrytyczne obróbki wynosi 8,5 - 30 MPa, korzystnie 10 - 20 MPa, korzystniej 12 - 17 MPa i najkorzystniej 14 - 16 MPa.

7. Sposób według zastrz. 5 albo 6, znamienny tym, ż e temperatura płynu nośnego w drewnie wynosi powyżej 10°C, korzystnie powyżej 20°C, korzystnie powyżej 25°C, korzystnie powyżej 30°C, korzystniej powyżej 32,5°C i najkorzystniej powyżej 35°C.

8. Sposób według zastrz. 7, znamienny tym, że w etapie b) i d) temperatura płynu nośnego w drewnie wynosi 25 - 65°C, korzystnie 31 - 55°C, przy ciśnieniu wyższym niż 3 MPa.

9. Sposób według zastrz. 3 - 8, znamienny tym, że temperatura drewna w trakcie etapu b) jest niższa od temperatury uplastyczniania drewna.

10. Sposób według zastrz. 3 - 9, znamienny tym, że temperatura w trakcie etapu b) i d) jest niższa od 65°C, korzystnie niższa od 60°C, korzystnie niższa od 55°C, korzystniej niższa od 50°C i najkorzystniej niż sza od 45°C.

11. Sposób według zastrz. 3 - 9, znamienny tym, że płyn nośny stanowi ditlenek węgla.

12. Sposób według zastrz. 3 - 11, znamienny tym, że w trakcie etapu d) odprowadza się ciepło.

13. Sposób według zastrz. 3 - 12, znamienny tym, że w trakcie etapu b) dodaje się ciepło.

14. Sposób według zastrz. 1 - 13, znamienny tym, że drewno podatne na uszkodzenia wybiera się spośród odpornych gatunków drewna.

15. Sposób według zastrz. 14, znamienny tym, że drewno podatne na uszkodzenia wybiera się spośród świerku, świerku Engelmana i zachodniego czerwonego cedru.

16. Sposób według zastrz. 3 - 15, znamienny tym, że w trakcie etapu c) temperaturę podnosi się powyżej temperatury uplastyczniania.

17. Sposób według zastrz. 1 - 16, znamienny tym, że w trakcie etapu d) temperatura jest wyższa niż temperatura uplastyczniania, przy ciśnieniu wyższym niż 3 MPa.

18. Sposób według zastrz. 17, znamienny tym, że w trakcie etapu d) temperatura jest wyższa niż 45°C, korzystnie wyższa niż 50°C, korzystnie wyższa niż 55°C, korzystniej wyższa niż 60°C, przy ciśnieniu wyższym niż 3 MPa.

19. Sposób według zastrz. 3 - 18, znamienny tym, że zmniejszenie ciśnienia dokonuje się poprzez następujące etapy:

iii) powtarza się etap i) i ii) raz albo więcej razy;

20. Sposób według zastrz. 1 - 19, znamienny tym, że jako drewno stosuje się świerk, przy czym podczas procesu temperatura jest wyższa niż 31°C, a podczas zwiększania i zmniejszania ciśnienia niższa niż 55°C.

21. Sposób według zastrz. 1, znamienny tym, że ustanawia się warunki obróbki drewna podatnego na uszkodzenia o długości większej od długości krytycznej, z płynem nadkrytycznym, przy czym pewną liczbę próbek poddaje się zwiększaniu ciśnienia z użyciem płynu nośnego, poddaje się zmniejszaniu ciśnienia, a następnie sprawdza pod kątem uszkodzeń.

22. Sposób według zastrz. 21, znamienny tym, że próbki poddaje się zwiększaniu ciśnienia do 15 MPa z użyciem ditlenku węgla przy 35°C i poddaje się zmniejszaniu ciśnienia przez 30 min.

23. Sposób według zastrz. 21, znamienny tym, że temperatura drewna podczas zwiększania i zmniejszania ciśnienia jest niższa od temperatury uplastyczniania drewna.

24. Wyrób z drewna podatnego na uszkodzenia mającego długość powyżej długości krytycznej, obrobionego sposobem zdefiniowanym w zastrz. 1 - 23.