PL173117B1 - Zespół wkładek bębenkowych z kluczami - Google Patents

Abstract

skowany obracalnie bebenek, majacy w przyblizeniu równolegly do osi obrotu bebenka kanal dla klucza, co najmniej jeden klucz do wprowadzania w ten kanal, sterowane kluczem zapadki 1 co najmniej jedno przejscie w bebenku, które rozciaga sie w przy- blizeniu równolegle od zewnetrznej powierzchni obwodowej be- benka do kanalu dla klucza, dla elementu blokujacego, przy czym elem ent blokujacy w poblizu zewnetrznej powierzchni obwo- dowej bebenka posiada odcinek stanowiacy kolek zewnetrzny, umieszczony w obszarze wiekszego przekroju poprzecznego, we- wnatrz odpowiedniego, promieniowego zewnetrznego odcinka przejscia stanowiacego otwór zewnetrzny, i w poblizu kanalu dla klucza i odcinek stanowiacy kolek wewnetrzny, umieszczony w obszarze mniejszego przekroju poprzecznego, wewnatrz odpo- wiedniego promieniowego wewnetrznego odcinka przejscia sta- nowiacego otwór wewnetrzny, przy czym kolek wewnetrzny swoja osia jest przedstawiony równolegle wobec osi kolka zewne- trznego, a prom ieniowy w ew netrzny koniec kolka wewne- trznego pozostaje pod oddzialywaniem zmiennych poziomów sterujacych na powierzchni bocznej klucza, w jednym polozeniu elementu blokujacego wzdluz osi otworu zewnetrznego, a pro- mieniowy zewnetrzny koniec kolka zewnetrznego wspólpracuje z zespolem przeciwblokujacym, który w kierunku obwodowym jest ustalony nieobrotowo w korpusie, wokól osi otworu beben- ka, znam ienny tym, ze w co najmniej jednej wkladce bebenkowej (10,10a, 10b) kolek wewnetrzny (42b, 44b), wokól przynaleznej osi (X) otworu zewnetrznego (38) i w odniesieniu do plaszczyzny (LX) zawierajacej os (X) 1 równoleglej do osi (Ax) otworu (14) przyjmujacego bebenek (16), ma inne polozenie katowe od kolka wewnetrznego (42b, 44b) elementu blokujacego (42,44) w innej wkladce bebenkowej (1 0 ,10a, 10b). Fig.1 PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest zespół wkładek bębenkowych z kluczami.

Wkładki bębenkowe są znane z licznych rozwiązań, m.in. z opisu patentowego

DE nr 1 553 529. W tej znanej postaci wykonania w płaszczyźnie, równoległej do osi kanału dla klucza, prostopadłej do tej płaszczyzny, jest umieszczony pojedynczy element blokujący, który składa się z odcinka zewnętrznego i odcinka wewnętrznego. Odcinek wewnętrzny jest przestawiony osiowo wobec Odcinka zewnętrznego i współpracuje swoim promieniowym wewnętrznym końcem z powierzchnią boczną płaskiego klucza.

173 117

Do powierzchni bocznej klucza, w obszarze zwróconym do wewnętrznego końca kołka wewnętrznego, jest przyporządkowane wzniesienie profilowe o takiej wysokości profilu, że zewnętrzny koniec kołka zewnętrznego styka się z zewnętrzną powierzchnią obwodową bębenka. W jednakowej płaszczyźnie, prostopadłej do osi klucza, w której leży oś kołka zewnętrznego, leży także oś obciążonej sprężyną zastawki para zastawek kołkowych, która posiada zastawkę w otworze w bębenku i zastawkę w korpusie. Jeżeli bębenek ma swoje położenie zerowe, w którym klucz może być wetknięty i wyciągnięty, to powierzchnia podziałowa pomiędzy zastawkami kołkowymi znajduje się w prawidłowym położeniu na cylindrycznej powierzchni podziałowej, pomiędzy wewnętrznym obwodem otworu dla bębenka a zewnętrznym obwodem bębenka. Oznacza to, że bębenek może być zabierany przez przekręcanie klucza. Jeżeli w czasie tego obrotu przejście z elementem blokującym dojdzie do obszaru zastawki w korpusie, to jest ona wprawdzie dociskana do zewnętrznego końca kołka zewnętrznego, ale nie może ona wypaść z otworu, ponieważ zewnętrzny koniec kołka zewnętrznego leży na powierzchni podziałowej. Obrót bębenka za pomocą klucza jest prowadzony dalej, aż on osiągnie pożądane położenie końcowe. Jeżeli natomiast jest wetknięty klucz niewłaściwy, w przybliżeniu klucz, który jest zeszlifowany płasko, w celu dostosowania do różnych profili kanałów dla klucza, to wzniesienia profilowe przyporządkowane do elementu blokującego jest wyeliminowane i element blokujący wykonuje ruch w kierunku osi otworu zewnętrznego, względnie otworu wewnętrznego. Jeżeli dalej ponawiana jest próba otwierania, to bębenek jest obracany za pomocą klucza i w czasie obrotu otwór dla kołka zewnętrznego ponownie dociera w obszar zastawki kołka w korpusie, to kołek zewnętrzny, poprzez tę zastawkę jest przesuwany do przodu, przy czym zastawka ta wpada w otwór zewnętrzny. Dalsze przekręcanie bębenka jest niemożliwe. Obracanie z powrotem bębenka do położenia zerowego jest umożliwione przez powierzchnię krzywkową, która w kierunku obwodowym bębenka przylega do otworu zewnętrznego i powoduje wciśnięcie zastawki kołkowej korpusu, aż do właściwego położenia na cylindrycznej powierzchni podziałowej.

W tej postaci wykonania podział elementu blokującego na kołek zewnętrzny i przesunięty osiowo wobec niego kołek wewnętrzny i podział przejścia dla elementu blokującego zostały wprowadzone jedynie po to, aby uniemożliwić przekręcanie elementu blokującego. Odmiany kątowe elementu blokującego w celu podwyższenia możliwości zamykania nie są w opisie patentowym DE nr 1 553 529 ujawnione.

Element blokujący w opisie patentowym DE nr 1 553 529 może być określony jako element przytrzymujący położenia pośredniego albo jako kołek zabezpieczający. Określenie element przytrzymujący położenia pośredniego pochodzi stąd, że przy wkładaniu fałszywego klucza, zastawka kołkowa w korpusie pary zastawek kołkowych może zostać :złapana i to właśnie w położeniu pośrednim.

W opisie wynalazku zgłoszenia wynalazku DE nr 3 123 511 Al można rozpoznać po lewej stronie, na fig. 1, płaszczyzny środkowej kanału dla klucza jako element blokujący dodatkowy kołek albo element zaporowy położenia zerowego. Przy uruchamianiu bębenka kluczem właściwym, element zaporowy położenia zerowego, przy przyleganiu jego promieniowo wewnętrznego końca do klucza, swoim promieniowo zewnętrznym końcem znajduje się na powierzchni podziału między bębenkiem a korpusem wkładki bębenkowej, co umożliwia obrót bębenka. Jeżeli jest włożony klucz nieprawidłowy, wówczas promieniowo zewnętrzny koniec elementu zaporowego położenia zerowego wchodzi w wybranie, ponieważ promieniowo wewnętrzny koniec elementu zaporowego położenia zerowego przylega do nieprawidłowego klucza. Wówczas bębenek nie może być obrócony z położenia zerowego, ponieważ promieniowo zewnętrzny koniec elementu zaporowego położenia zerowego wchodzi w wybranie. Od tej funkcji pochodzi wyrażenie element zaporowy położenia zerowego.

Natomiast po prawej stronie na fig. 1 w opisie wynalazku DE-OS 31 23511 Al znajduje się kołek blokujący, który jest ukształtowany jako element przytrzymujący

173 117 położenia pośredniego albo kołek zabezpieczający. Przy kluczu właściwym element przytrzymujący położenia pośredniego przy obrocie bębenka, może wejść w wybranie na prawej powierzchni bocznej klucza. Wybranie jest tak głębokie, że wówczas, gdy element przytrzymujący położenia środkowego, dotrze do dna wybrania, promieniowy zewnętrzny koniec części górnej leży na powierzchni dzielącej między bębenkiem a korpusem. Jeżeli wówczas bębenek zostanie obrócony, wówczas element przytrzymujący położenia zerowego nie utrudnia obrotu. Gdy ten element przytrzymujący dojdzie do obszaru zastawki kołkowej od strony korpusu, wówczas element przytrzymujący jest zasilany przez sprężynę zastawki. Nie może on jednak wchodzić dalej do wnętrza bębenka, ponieważ przylega on już do dna wybrania. Natomiast jeżeli zostanie wetknięty klucz niewłaściwy, wówczas wybranie jest niżej niż wybranie klucza właściwego. Wówczas element przytrzymujący nie może wprawdzie uniemożliwić obrócenia bębenka, o ile dotrze aż do promieniowo zewnętrznego końca elementu przytrzymującego położenia zerowego do obszaru zastawki kołkowej od strony korpusu. Jeżeli jednak ten element przytrzymujący dotrze w obszar tej zastawki kołkowej, wówczas element przytrzymujący położenia zerowego jest wsuwany przez zastawkę kOłkową od strony korpusu poprzez sprężynę zastawki głębiej do bębenka. Wówczas ta zastawka kołkowa zahacza się z zagłębieniem, które przyjmuje element przytrzymujący położenia zerowego. Następnie bębenek zostaje przytrzymany i nie może być dalej obrócony. Ponieważ element przytrzymujący położenia zerowego wykonuje funkcję chwytania w położeniu pośrednim bębenka, dlatego nazwano go elementem przytrzymującym położenia pośredniego.

W opisie patentowym DE nr 20 03 059, na każdej strome kanału dla klucza są umieszczone elementy blokujące, a mianowicie elementy zaporowe położenia zerowego albo dodatkowe elementy blokujące. Te elementy blokujące położenia zerowego, przy zastosowaniu klucza właściwego leżą tak głęboko w wybraniach klucza, że swoimi promieniowo zewnętrznymi końcami leżą w powierzchni dzielącej między bębenkiem a korpusem z tym skutkiem, że bębenek może być swobodnie obrócony. Jeżeli zostanie wetknięty klucz niewłaściwy, w którym wybrania nie są dostatecznie głębokie, wówczas elementy zaporowe położenia zerowego nie mogą być całkowicie wyciśnięte z wybrań, jeśli spróbuje się obracać bębenek. Wskutek tego bębenek jest zablokowany w swoim położeniu zerowym. Dzięki tej funkcji element zaporowy położenia zerowego nosi nazwę element zaporowy położenia zerowego.

Zadaniem wynalazku jest podwyższenie ilości możliwych odmian wkładek bębenkowych i zabezpieczenia ich przed odwzorowaniem.

Zadanie to zostało rozwiązane dzięki temu, że w co najmniej jednej wkładce bębenkowej kołek wewnętrzny wokół przynależnej osi otworu zewnętrznego i w odniesieniu do płaszczyzny zawierającej oś i równoległej do osi otworu przyjmującego bębenek, przyjmuje inne położenie kątowe od kołka wewnętrznego elementu blokującego w innej wkładce bębenkowej.

Według wynalazku różne położenia kątowe w różnych wkładkach bębenkowych są rozłożone w odniesieniu do kołków wewnętrznych przyjmujących każdorazową płaszczyznę osi otworu zewnętrznego, na kole częściowym wokół każdorazowej osi otworu zewnętrznego, a na obwodzie koła częściowego są rozdzielone równomiernie otwory wewnętrzne.

Korzystnie, co najmniej dwa otwory wewnętrzne leżą w płaszczyźnie osi.

Według szczególnie uprzywilejowanej postaci wykonania w co najmniej części wkładek bębenkowych wiele przejść jest umieszczonych, nie przecinając się, wzdłuż linii równoległej do osi.

Korzystnie płaszczyzna osi otworu zewnętrznego jest prostopadła do płaszczyzny środkowej kanałU dla klucza.

Zgodnie z wynalazkiem płaszczyzna osi otworu zewnętrznego, po obu stronach płaszczyzny środkowej kanału dla klucza, zawiera przejścia dla elementu blokującego. Uprzywilejowanie z elementów blokujących, umieszczonych w różnych położeniach

173 117 kątowych w płaszczyźnie osi otworu zewnętrznego co najmniej jednej wkładki bębenkowej, co najmniej jeden jest ukształtowany jako dodatkowy kołek blokujący, a z elementów blokujących umieszczonych w różnych położeniach kątowych w płaszczyźnie osi otworu zewnętrznego co najmniej jednej wkładki bębenkowej, co najmniej jeden jest ukształtowany jako element przytrzymujący położenia pośredniego.

Według wynalazku kołki wewnętrzne mają wewnętrzne końce promieniowo zwężające się, korzystnie w postaci stożka ściętego lub kuli, a zewnętrzne końce kołków zewnętrznych są ukształtowane w postaci stożka ściętego lub kuliście.

Według wynalazku w co najmniej części wkładek bębenkowych jest umieszczonych szereg przejść wzdłuż wspólnej płaszczyzny, w jednakowym odstępie od osi kołków zewnętrznych.

Korzystnie elementy blokujące posiadają jednakowe wymiary, a przynależne odmiany poziomu sterującego posiadają odpowiednią jednakową wysokość, zwłaszcza podwyższenia poziomu sterującego w kluczu są utworzone przez tor sterujący, przebiegający równolegle do osi jednej powierzchni bocznej klucza, a obniżenia poziomu sterującego przez wydania na tym torze sterującym, na drugiej powierzchni bocznej.

W sposób uprzywilejowany zespół zawiera wkładki bębenkowe stanowiące składniki układu zamykającego z hierarchią zamykania, w którym do poszczególnych wkładek bębenkowych jest przyporządkowany klucz indywidualny i klucz nadrzędny, który pasuje do szeregu wkładek bębenkowych, a wkładki bębenkowe różnią się od siebie co najmniej różnymi położeniami kątowymi elementów blokujących wobec płaszczyzny osi otworu zewnętrznego.

Korzystnie w kluczach podzespołowych nadrzędnych są utworzone rowki, które zawierają obniżenia poziomu sterującego, przynależne do pojedynczych indywidualnych kluczy.

W uprzywilejowanej postaci wykonania zespołu wkładek bębenkowych z kluczami przejście posiada szereg otworów wewnętrznych, przylegających promieniowo na zewnątrz do otworu zewnętrznego, z umieszczonymi wybiórczo kołkami wewnętrznymi, przy czym te otwory wewnętrzne są rozdzielone na kole częściowym, którego promień odpowiada odstępowi pomiędzy osią kołka zewnętrznego a osią kołka wewnętrznego, i że na kluczu przynależący do każdorazowego elementu blokującego poziom sterujący jest umieszczony na wyobrażalnym kole, którego środek przy wprowadzonym kluczu, leży w jednej linii z osią kołka zewnętrznego, a jego promień odpowiada promieniowi koła częściowego tak, że położeniu kątowemu odpowiada położenie kątowe kołka wewnętrznego.

Według wynalazku promień otworu zewnętrznego jest w przybliżeniu równy promieniowi kołka zewnętrznego i jest większy od sumy promienia koła częściowego i promienia kołka wewnętrznego, a otwory wewnętrzne są umieszczone w jednakowych odstępach kątowych na kole częściowym.

Korzystnie dwa przeciwległe otwory wewnętrzne na kole częściowym leżą w kierunku wzdłużnym osi obok siebie, a dwa przeciwległe otwory wewnętrzne leżą obok siebie w kierunku poprzecznym, prostopadłym do osi.

Uprzywilejowanie zespół zawiera klucz, w którym każdy zmienny poziom sterujący jest umieszczony na każdorazowo wyobrażalnym kole o tym samym promieniu, których osie symetrii są umieszczone w korzystnie jednakowych odstępach na linii równoległej do osi klucza, przebiegającej przez te koła, a zmienne poziomy sterujące na pojedynczych wyobrażalnych kołach, w położeniach kątowych siatek kątowych przyporządkowanych do pojedynczych wyobrażalnych kół, są umieszczone identycznie i zgodnie kątowo wobec linii, łączących identycznie ustawione siatki kątowe.

Korzystnie na każdym wyobrażalnym kole jest umieszczona maksymalna ilość zmiennych poziomów sterujących, a w przypadku klucza nadrzędnego posiada on na co najmniej części wyobrażalnego koła szereg zmiennych poziomów sterujących, przy

173 117 czym zmienne poziomy sterujące, przynależące do jednego i tego samego wyobrażalnego kOła o jednakowej wysokości, są między sobą pOłączone na stałym poziomie.

Uprzywilejowanie dwa wzajemnie przeciwległe, w odniesieniu do środka każdorazowo wyobrażalnego koła, obniżenia poziomu sterującego są między sobą połączone przez prostoliniowe korytko, a na całym obwodzie jednego i tego samego wyobrażalnego koła umieszczone rozdzielnie obniżenia poziomu sterującego są ukształtowane jako części obniżenia korytkowego.

Dzięki temu, że w ukształtowaniu zespołu wkładek bębenkowych według wynalazku, w różnych wkładkach bębenkowych tego zespołu położenia kątowe kołka wewnętrznego są różnie nastawialne wokół osi otworu zewnętrznego, osiąga się mnożenie kombinacji zamykania czynnklem, którego liczba odpowiada możliwościom kątowym kołka wewnętrznego wokół osi otworu dla kołka zewnętrznego.

Dla przypadku dużych układów zamykających z wieloma Indywidualnymi wkładkami bębenkowymi 1 ewentualnie z szeregiem stopni hierarchii, zespół wkładek bębenkowych poprzez odmiany położenia kątowego elementu blokującego zapewnia dużą Ilość kombinacji odmian. Przy tym jest możliwe dalsze zwiększenie Ilości kombinacji odmian zamykania dzięki temu, że w pojedynczych lub we wszystkich wkładkach bębenkowych elementy blokujące w rodzaju elementu zaporowego położenia zerowego 1 elementy blokujące w rodzaju elementu przytrzymującego położenia pośredniego są kombinowane między sobą 1 ewentualnie z kołkami blokującymi. Z punktu widzenia techniki wytwarzania jest Istotne, gdy elementy blokujące jednego rodzaju są wytwarzane z jednakowymi wymiarami. Jest to istotne nie tylko dla wytwarzania wkładki bębenkowej, ale także ułatwia wykonywanie przynależnych zmiennych poziomów klucza, które stosownie do tego posiadają jednakową wysokość poziomu, bez ułatwienia przy tym możliwości dorobienia niewłaściwego klucza.

Wytwarzanie zmiennych profili kluczy, stosowanych w zespole wkładek bębenkowych przy metalowych półfabrykatach, może być dokonywane przez wiercenie lub frezowanie. Możliwe jest także wytłaczanie lub obróbka elektrolskrowa.

Rozmieszczenie zmiennych profili na wyobrażalnych kołach, których osie symetrii są umieszczone na wspólnej linii łączącej, równoległej do osi klucza 1 mają jednakowy odstęp, a rozmieszczenie zmiennych profili na wszystkich wyobrażalnych kołach pozwala na Identyczne siatki kątowe, pozwala na wytwarzanie klucza na tradycyjnych obrabiarkach o względnie prostych operacjach nastawczych. Poza tym odpada możliwość 1 tak bardzo trudnego dorabiania niewłaściwego klucza, mianowicie zwłaszcza wtedy, gdy dobiera się siatki kątowe, w których pojedyncze obniżenia poziomu leżą także poza liniami łączącymi wyobrażalnego koła.

Niemożliwe jest także dla każdej próby odczytywania otworu wewnętrznego każdej wkładki bębenkowej określenie nie tylko jego położenia w kierunku wzdłużnym klucza, ale także w kierunku wysokości kanału dla klucza, a to ostatnie określanie jest,trudne z uwagi na małe odstępy pomiędzy pojedynczymi położeniami kątowymi na siatce kątowej.

Różnice w wysokości, pomiędzy pojedynczymi obniżeniami poziomu są szczególnie małe 1 szczególnie trudne do odtworzenia.

Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przekrój poprzeczny przez wkładkę bębenkową z kluczem właściwym, w położeniu zerowym, fig. 2 - przekrój, odpowiadający fig. 1, jednakże z kluczem fałszywym, fig. 3 - przekrój, odpowiadający fig. 2, z kluczem fałszywym, po obróceniu bębenka aż do położenia przechwycenia, fig. 4 - przekrój odpowiadający fig. 1, z innymi kluczami fałszywymi, fig. 5 - przekrój przez bębenek, odpowiadający fig. 1, fig. 6 - widok z boku w kierunku strzałki VI na fig. 5, fig. 7 - różne rozmieszczenie otworów dla kołków wewnętrznych, fig. 8a - przekrój wzdłużny przez bębenek pierwszej wkładki bębenka układu zamykającego z kluczem Indywidualnym, fig. 8b - przekrój wzdłużny przez bębenek drugiej wkładki bębenkowej układu zamykającego z kluczem

173 117 indywidualnym, fig. 8c - przekrój wzdłużny przez klucz grupowy lub nadrzędny dla obu wkładek bębenkowych według fig. 8a i 8b, fig. 9a - widok z boku na klucz indywidualny w kierunku strzałki IXa na fig. 8a, fig. 9b - widok z boku na klucz indywidualny w kierunku strzałki IXb na fig. 9b, fig. 9c - widok z boku na klucz nadrzędny, w kierunku strzałki IXc na fig. 8c, fig. lOa - bębenek według fig. 8a z kluczem nadrzędnym według fig. 8c i 9c, fig. lOb - bębenek według fig. 8b z kluczem nadrzędnym według fig. 8c i 9c, fig. ll - widok z boku na klucz nadrzędny, w którym każde z dwóch obniżeń poziomu jest ukształtowane w postaci korytka, fig. 12a do 12c - przekrój wzdłużny przez bębenek dwóch wkładek bębenkowych z kluczem indywidualnym i klucz nadrzędny dopasowany do tych wkładek bębenkowych innego układu zamykającego, a fig. 13a do c - przekrój wzdłużny przez bębenek dwóch wkładek bębenkowych z kluczami indywidualnymi i przynależy, klucz nadrzędny w innej postaci wykonania.

Wkładka bębenkowa 10, przedstawiona na fig. 1 do 4, zawiera korpus 12 o tak zwanym profilu korkowym, to znaczy korpus z zasadniczo cylindryczną częścią głowicową i przylegającym do niej przedłużeniem profilowym. W korpusie l2 jest wykonany otwór 14, mający oś Ax.

W otworze 14 jest umieszczony bębenek 16, który posiada zewnętrzną, cylindryczną powierzchnię obwodową 18. Bębenek 16 posiada kanał 20 dla płaskiego klucza 22. Broda 23 klucza 22 jest w znany sposób wyposażona w nacięcie 22s, to znaczy posiada zmienny poziom i współpracuje z parami zestawek kołkowych, z których jest przedstawiona tylko jedna para, oznaczona 24. Ta para 24 składa się z zastawki 26 umieszczonej w bębenku 16 i zastawki 28 umieszczonej w korpusie 12, przy czym zastawka 28 jest umieszczona w otworze 32 w korpusie 12, a zastawka 26 w otworze bębenkowa l6. Klucz 22 na swojej brodzie 23 jest w ten sposób nacięty lub ma zmienny poziom, że w prawidłowym położeniu wetknięcia klucza 22 para 24 zastawek kołkowych 26, 28, przyjmuje położenie przedstawione na fig. 1, przy czym powierzchnia podziału pomiędzy zastawkami 26 i 28 leży dokładnie na powierzchni podziału pomiędzy bębenkiem 16 a korpusem 12. To położenie jest podtrzymywane przez sprężynę zastawki 34, która jest osadzona w otworze 32. W rzeczywistości wzdłuż osi bębenka 16 i płaszczyznach poprzecznych jest przewidzianych szereg takich par 24 zastawek kołkowych 26 i 28. W jednakowych płaszczyznach poprzecznych jak pary 24 zastawek kołkowych 26, 28, znajdują się przejścia 36 dla elementu blokującego 42, 44 z obu stron płaszczyzny symetrii M-M kanału 20, które są zestawione z zewnętrznego odcinka 38, zwanego dalej otworem zewnętrznym i wewnętrznego odcinka 40, zwanego dalej otworem wewnętrznym.

W lewym przejściu 36 jest umieszczony pierwszy rodzaj elementu blokującego 42, który składa się z kołka zewnętrznego 42a i kołka wewnętrznego 42b.

W prawym przejściu 36 jest umieszczony drugi rodzaj elementu blokującego 44, który jest zestawiony z kołka zewnętrznego 44a i kołka wewnętrznego 44b.

Element blokujący 42, który jest ukształtowany jako element zaporowy położenia zerowego i dalej oznaczony jako dodatkowy kołek zaporowy, jest prowadzony zasadniczo promieniowo przesuwnie w otworze zewnętrznym 38 i otworze wewnętrznym 40. Kołek zewnętrzny 42a posiada kuliście zaokrągloną zewnętrzną powierzchnię końcową 42c, a kołek wewnętrzny 42b na swoim wewnętrznym końcu posiada kuliście zaokrągloną powierzchnię końcową 42d. Oś otworu zewnętrznego 38 ze względu na przejrzystość rysunku jest pokazana jedynie na fig. 2 i oznaczona X, podczas gdy oś otworu wewnętrznego 40 jest oznaczona Y.

Jak już widoczne na fig. 2 obie osie X i Y są równolegle przedstawione o odcinek e. Osie kołków zewnętrznych 42a i 44a zbiegają się z osią X otworu zewnętrznego 38 tak, że oznacznik X odnosi się także do osi kołków zewnętrznych 42a i 44a. Z drugiej strony osie kołków wewnętrznych 42b i 44b zbiegają się w osi Y otworu wewnętrznego 40 tak, że oznacznik Y odnosi się także do osi kołków wewnętrznych 42b i 44b.

173 117

Kołek wewnętrzny 42b jest zagłębiony swoim wewnętrznym końcem w zagłębieniu poziomu sterującego 46 klucza 22. Długość całkowita dodatkowego kołka zaporowego 42, składającego się z kołka wewnętrznego 42b i kołka zewnętrznego 42a, jest tak wymierzona, że kulista powierzchnia końcowa 42c przylega stycznie do zewnętrznej powierzchni obwodowej 18 bębenka 16, a wewnętrzna kulista powierzchnia końcowa 42d kołka wewnętrznego 42b jest całkowicie zagłębiona w zagłębieniu poziomu 46 klucza 22. Na fig. 1 bębenek 16 znajduje się, zgodnie z ustawieniem kątowym, w położeniu zerowym, które charakteryzuje się · tym, że otwór 30 dla zastawki kołkowej 26 i otwór 32 dla zastawki kołkowej 28 leżą •w jednej płaszczyźnie. W tym położeniu zerowym zewnętrzna powierzchnia końcowa 42c kołka zewnętrznego 42 leży naprzeciwko wybrania 48, w postaci sierpa, na powierzchni wewnętrznej otworu 14 bębenka 16.

Z fig. 1 można dalej rozpoznać, że wybranie 48 jest zaopatrzone w powierzchnię krzywkową 48a, która służy do umożliwienia przesuwania się promieniowo do przodu dodatkowego kołka zaporowego 42.

Po lewej stronie fig. 1 jest widoczne, że obniżenia poziomu sterującego 46 uprzywilejowanie są umieszczone na torze 64, na jednej powierzchni bocznej klucza 22, która posiada stałą wysokość profilu wobec płaszczyzny M-M. Kołek wewnętrzny 42b znajduje się w położeniu kątowym y, w odniesieniu do siatki kątowej WR na fig. 7a.

Jeżeli teraz, wychodząc od położenia zerowego przedstawionego na fig. 1, bębenek 16 jest za pomocą całkowicie wsuniętego właściwego klucza 22 obracany, to jest to umożliwione dlatego, że płaszczyzna podziału 25-28 pomiędzy zastawkami kołkowymi 26,28 zbiega się z powierzchnią podziału 14-18, pomiędzy bębenkiem 16 a korpusem 12 i, że kołek zewnętrzny 42a swoją kulistą powierzchnię końcową 42c nie wystaje ponad zewnętrzną powierzchnię obwodową 18 bębenka 16, a dzięki temu nie wchodzi w wybranie 48.

Umieszczony z prawej strony płaszczyzny M-M element blokujący 44, który jest ukształtowany jako element przytrzymujący położenie pośrednie, dalej jest oznaczony jako kołek zabezpieczający. Kolek zabezpieczający 44 jest wykonany podobnie jak dodatkowy element zaporowy 42, ale odróżnia się od niego swoją dłUgością. Można rozpoznać, że kulista powierzchnia końcowa 44d kołka wewnętrznego 44b przylega do nie obniżonego obszaru 50 powierzchni klucza 22, zwanego dalej podwyższeniem poziomu. Długość kołka wewnętrznego 44b jest krótsza od długości kołka wewnętrznego 42b. Dzięki temu, przy jednakowej długości kołków zewnętrznych 42a, 44a, osiąga się nieznaczną długość całkowitą kołka zabezpieczającego 44, która jest określona, że przy przyleganiu kołka wewnętrznego 44b do podwyższenia poziomu 50 kulista powierzchnia końcowa 44c kołka zewnętrznego 44a leży prawidłowo na zewnętrznej powierzchni obwodowej 18 bębenka l6.

Jeżeli teraz bębenek 16 jest dalej obracany za pomocą klucza 22, to po obrocie około 90° w kierunku ruchu wskazówek zegara, kulista powierzchnia końcowa 44c kołka zewnętrznego 44a dochodzi do obszaru otworu 32 pary 24 zastawek kołkowych 26, 28. Przy tym kulista powierzchnia końcowa 44c kołka zewnętrznego 44a bez przeszkód prześlizguje się przez obszar otworu 32, jeżeli zastawka kołkowa 28, dzięki długości kołka zabezpieczającego 44, już nie wpadła do otworu zewnętrznego 38, co jest tylko możliwe przy właściwym kluczu 22, mającym podwyższenie poziomu sterującego 50 we właściwym miejscu.

Dzięki temu, przy całkowicie wprowadzonym właściwym kluczu 22, bębenek 16 może być swobodnie obracany w otworze 14. Jeżeli teraz, jak przedstawia fig. 2, jest zastosowany fałszywy klucz 22’, który odróżnia się od klucza 22 według fig. 2 obniżeniem poziomu sterującego 50’, zamiast podwyższeniem poziomu sterującego 50 według fig. 1, to kołek wewnętrzny 44b wpada w obniżenie poziomu sterującego 50’. Ponieważ rozwiązanie według fig. 2, poza wspomnianą różnicą obniżenie poziomu sterującego 50’ - podwyższenie poziomu sterującego 50, jest identyczne co rozwiązanie z fig. 1,

173 117 to bębenek 16 może się obracać w kierunku ruchu wskazówek zegara jedynie o około 90°. Jeżeli otwór zewnętrzny 38 znajdzie się w obszarze otworu 32, to zastawka kołkowa 28 pod wpływem siły sprężyny zastawki 34 przesunie się promieniowo do góry do otworu zewnętrznego 38 kOłka zabezpieczającego 44 tak, że osiąga się stan pokazany na fig. 3. Dalsze obracanie bębenka 16 nie jest już możliwe. A więc fałszywy klucz 22' przy zmianie poziomu sterującego 50, względnie 50’ nie jest odpowiedni do właściwego uruchomienia bębenka l6. Bębenek 16 w położeniu kątowym według fig. 3 jest blokowany i nie może dalej obracać się. Zamek drzwiowy, w którym przykładowo jest zabudowana wkładka bębenkowa 10 nie może być otwarty.

Na fig. 4 jest przedstawiony inny fałszywy klucz 22, który odróżnia się od klucza 22 według fig. 1 tym, że w miejscu obniżenia poziomu sterującego 46 znajduje się podwyższenie poziomu sterującego 46’. Powoduje to, że kołek zewnętrzny 42a swoją kulistą powierzchnią końcową 42c wchodzi w wybranie 48. Jeżeli teraz bębenek 16 jest nadal obracany, to natychmiast następuje jego zakleszczenie, ponieważ kołek zewnętrzny 42a jest zatrzymany w wybraniu 48. Z fig. 3 jest widoczne, że obrót z powrotem bębenka 16 z położenia kątowego, przedstawionego na fig. 3 do położenia zerowego według fig. 1 nie jest możliwy, ponieważ zastawka kołkowa 28 przy obrocie z powrotem wskazuje w powierzchnię krzywkową 52 bębenka 16 i nie może wycofać się z powrotem do tyłu.

Zwraca się uwagę, że dodatkowy kołek zaporowy 42 według fig. 1 może być umieszczony w każdej płaszczyźnie poprzecznej, prostopadłej do osi Ax, ponieważ nie jest konieczna jego współpraca z parą 24 zastawek kołkowych 26, 28. Jeżeli dodatkowy kołek zaporowy 42 swoją osią X leży w płaszczyźnie przekroju poprzecznego, w której leży także oś zastawek kołkowych 26, 28 to kołek zewnętrzny 42a swoją kulistą powierzchnią końcową 42c swobodnie przechodzi nad zastawką kołkową 28.

Jeśli chodzi o kołek zabezpieczający 44, to jego działanie występuje tylko wtedy, gdy on swoją osią X lub lepiej przedstawiając osią X swojego kołka zewnętrznego 44a leży w takiej płaszczyźnie poprzecznej, w której leżą także osie otworów 30 i 32, a więc tylko wtedy, gdy przy osiągnięciu położenia według fig. 3 zastawka kołkowa 28 wskakuje w otwór zewnętrzny 38, co jest tylko wtedy możliwe, gdy jest stosowany fałszywy klucz 22’.

Z fig. 5 i 6 można rozpoznać zasadę rozwiązania według wynalazku za pomocą przedstawionego bębenka 16. W bębenku 16 znajdują się wspomniane przejścia 36 z otworami zewnętrznymi 38 i otworami wewnętrznymi 40, powierzchnie krzywkowe 52, kanał 20 dla klucza i otwór 30 dla zastawki kOłkowej 36. Osie X otworów zewnętrznych 38 i osie Y otworów wewnętrznych 40 są przedstawione, tak jak już omówiono w związku z fig. 1 i 2. Przejścia 36 i przynależne pary zastawek kOłkowych U są umieszczone w szeregu płaszczyznach A, B, C i D, które są umieszczone wzdłUż osi Ax i prostopadle do niej.

Z fig. 6 można rozpoznać, że osie X otworów zewnętrznych 38 są umieszczone wzdłuż linii L, równoległej do osi Ax wkładki bębenkowej 16, w jednakowych odstępach d od siebie i, że osie Y otworów wewnętrznych 40 są umieszczone na siatce kątowej WR, w której każda linia siatkowa leży równolegle do osi Ax. Taka siatka kątowa WR jest przedstawiona obok fig. 6. Do tej siatki kątowej WR przynależą cztery położenia kątowe α, β, γ, δ które posiadają między sobą jednakowy odstęp kątowy 90°, przy czym położenia kątowe α i γ zbiegają się z linią L. Osie X zewnętrznych 38 we wszystkich przypadkach zbiegają się w punkcie zerowym siatki kątowej WR i leżą w każdorazowych płaszczyznach poprzecznych A, B, C, D, w których leżą także kołki zastawkowe. Można rozpoznać, że w płaszczyźnie A oś Y leży w położeniu kątowym β, w płaszczyźnie B i oś Y leży w położeniu kątowym α, w płaszczyźnie c oś Y leży w pOłożeniu kątowym δ,Α w płaszczyźnie D oś Y leży w położeniu kątowym γ.

Jest oczywistym, że w przynależnym płaskim kluczy 22 jego zmienne poziomy sterujące, a więc obniżenie poziomu sterującego 46 i podwyższenia poziomu sterującego 50 muszą

173 117 być w odpowiednich położeniach kątowych. Osie Y otworów wewnętrznych 40 leżą na kole częściowym TK wokół osi X, którego promień r odpowiada odstępowi e, pomiędzy osią Y a osią X (fig. 2).

Z fig. 6 wynika także, że w indywidualnym bębenku 16, przewidzianym dla określonej .wkładki bębenkowej w otworze zewnętrznym 36 znajduje się tylko jeden otwór wewnętrzny 40. Oznacza to, że każdy bębenek 16 musi być indywidualnie wykonany. Dzięki różnym położeniom osi Y na siatce kątowej WR i na kole częściowym TK może być urzeczywistnione wiele różnych wkładek bębenkowych, którym są przyporządkowane odpowiednio różne klucze indywidualne. Poza tym w różnorodnych przejściach 36 można stosować różne rodzaje elementów blokujących, mianowicie albo dodatkowe kołki zaporowe 42 lub kołki zabezpieczające 44, co umożliwia dalsze podwyższenie możliwości ilości kombinacji wkładki bębenkowej. Inne możliwości zwiększenia ilości kombinacji osiąga się wtedy, gdy stosuje się różne pary zastawek kołkowych, do których sterowania muszą być przewidziane różne zmienne poziomy wzdłuż każdej brody 23 na wąskich bokach klucza 22.

Fig. 7 pokazuje we wszystkich odmianach od a do h różne siatki kątowe, przy czym siatka kątowa według c) odpowiada siatce kątowej WR według fig. 6. Jest także widoczne koło częściowe TK o promieniu r. Na kole częściowym TK znajdują się otwory wewnętrzne 40α, 40/3, 40y, 40ó z osiami Υα, Ύβ, Ύγ i Yó.

Każdy z tych otworów wewnętrznych 40a do 40(5 jest wywiercony w płaszczyźnie od A do D. Pojedyncze wkładki bębenkowe grupy wkładek bębenkowych mogą różnić się od siebie dzięki temu, że w pojedynczych przejściach 36 mogą być stosowane różne elementy blokujące, a więc dodatkowe kołki zaporowe 42 lub kołki zabezpieczające 44 i, że każdy z ich kołków wewnętrznych 42b, 44b jest wsuwany w różne otwory wewnętrzne 40a do 40ó.

Widoki a), b), e), f), g) i h) pokazują inne możliwości rozmieszczenia siatki kątowej. Największa ilość możliwości występuje w widoku a). Także obniżenie poziomu sterującego 46/3 według fig. 7a leży wewnątrz toru sterującego 64. Zagłębienia odpowiadające wszystkim innym położeniom kątowym również znajdują się w obszarze toru sterującego 64.

Na fig. 8a i 8b są przedstawione dwie wkładki bębenkowe lOa i lOb, które razem tworzą prosty układ zamykający i mają w czterech płaszczyznach A i D po dwa przejścia 36 i nie przestawione pary zastawek kołkowych. Siatka kątowa odpowiada widokowi g) na fig. 7. Otwory wewnętrzne nie zostały przedstawione.

Bębenki 16a i 16b są wykonywane indywidualnie. Rozpatrując jednocześnie fig. 8a, 8b i 7 widać, że po lewej stronie I fig. 8a otwory wewnętrzne i rodzaje elementów blokujących są rozdzielone według następującego schematu:

Tabela 1

Płaszczyzna	Położenie kątowe	Rodzaj elementu blokującego
A	7	dodatkowy kołek zaporowy 42
B	α	dodatkowy kołek zaporowy 42
C	γ	kołek zabezpieczający 44
D	α	kołek zabezpieczający '44

Po prawej stronie Π schemat rozdziału jest następujący:

173 117

Tabela 2

Płaszczyzna	Położenie kątowe	Rodzaj elementu blokującego
A	γ	dodatkowy kołek zaporowy 42
B	α	dodatkowy kołek zaporowy 42
C	ϊ	kołek zabezpieczający 44
D	α	kołek zabezpieczający 44

Dla wkładki bębenkowej według fig. 8b lewa strona I, schemat jest następujący:

Tabela 3

Płaszczyzna	Położenie kątowe	Rodzaj	elementu blokującego
A	α	kołek	zabezpieczający 44
B	γ	kołek	zabezpieczający 44
C	α	kołek	zabezpieczający 42
D	γ	kołek	zabezpieczający 42

Dla wkładki bębenkowej według fig. 8b prawa strona II schemat jest następujący:

Tabela 4

Płaszczyzna	Położenie kątowe	Rodzaj elementu blokującego
A	α	kołek zabezpieczający 44
B	Ί	kołek zabezpieczający 44
C	α	dodatkowy kołek zaporowy 42
D	γ	dodatkowy kołek zaporowy 42

173 117

Jednocześnie zwraca się uwagę przy ustalaniu położenia kątowego, że klucz 22a lub 22b lub 22c każdorazowo znajduje się w pobliżu według strzałki IXa lub IXb po lewej stronie I, a po prawej stronie II odwrotnie do tej strzałki.

Na fig. 9a jest przedstawiona lewa powierzchnia boczna 22al klucza 22a, to znaczy lewa na fig. 8a powierzchnia boczna klucza 22a, przynależącego do wkładki bębenkowej lOa według fig. 8a. Przy tym obniżenia poziomu sterującego 46 są zaznaczone © , a podwyższenia poziomu 5θ są zaznaczone ©.

Na fig. 9b jest przedstawiona powierzchnia boczna 22bl klucza 22b, lewa na fig. 8b, która pasuje do wkładki bębenkowej według fig. 8b.

Powierzchnia boczna 22al klucza 22a z fig. 9a ma zmienne poziomy sterujące, to znaczy obniżenia poziomu sterującego 46 i podwyższenia poziomu sterującego 50, które leżą na wyobrażalnych kołach VK o promieniu r, w położeniach kątowych a i y. W płaszczyźnie A obniżenie poziomu sterującego 46 leży w położeniu kątowym y. W płaszczyźnie B obniżenie poziomu sterującego 46 leży w położeniu kątowym α. W płaszczyźnie C podwyższenie poziomu sterującego 50α leży w położeniu kątowym y, a w płaszczyźnie D podwyższenie poziomu sterującego 50α leży w położeniu a.

Analogicznie odnosi się to do powierzchni bocznej 22bl klucza 22b z fig. 8b, która jest przedstawiona na fig. 9b.

Wkładki bębenkowe lOa i lOb, według fig. 8a 1 8b, posiadają oba właściwe klucze 22a lub 22b 1 mogą być nimi obracane. Przy zamianie kluczy 22a i 22b wkładki bębenkowe nie będą się obracać. Przykładowo, gdy klucz 23b z fig. 8b jest włożony we wkładkę bębenkową lOa, według fig. 8a, to dodatkowy kołek zaporowy 42 z fig. 8a, który przynależy do płaszczyzny A, znajduje się w pOłożeniu kątowym y, w którym klucz 22b nie ma żadnego obniżenia poziomu. Dodatkowy kołek zaporowy 42, przynależący do płaszczyzny A, wystaje wtedy promieniowo na zewnątrz ponad bębenek 16a 1 wchodzi w wybranie 48, według fig. 1.

Na fig. 8c jest przedstawiony nadrzędny klucz 22c, który może otwierać obie wkładki bębenkowe 10a 1 10b z fig. 8a 1 8b. Lewa powierzchnia boczna 22cl nadrzędnego klucza 22c jest przedstawiona na fig. 9c. Można na niej rozpoznać na płaszczyźnie A podwyższenie poziomu 50α 1 obniżenie poziomu 46γ, na płaszczyźnie B obniżenie poziomu 46γ i podwyższenie poziomu 50γ, na płaszczyźnie C zagłębienie 46α 1 podwyższenie poziomu 5θγ, a na płaszczyźnie D podwyższenie poziomu 50α 1 obniżenie poziomu 46γ. Dzięki temu wszystkie odmiany poziomu z fig. 9a 1 9b są wspólnie przedstawione na fig. 9c dla lewej strony I klucza 22c. Dzięki temu nadrzędny klucz 22c według fig. 9c może uruchamiać wkładkę bębenkową 10a z fig. 9a, jak to jest widoczne na fig. 10a, a także wkładkę bębenkową 10b z fig. 8b.

Układ zamykający według fig. 8a do 10b jest utworzony w sposób następujący:

- Pokój a jest wyyosaażmy we wkkadkk bębenkową 10a wedhig fi^. 8a,

- pokój b jest wwyooażony we wlkadkę bębenkową 10b według fig. 8b.

Użytkownik pokoju a posiada klucz 22a, a użytkownik pokoju b klucz 22b. Gospodarz ma dostęp do obu pokojów za pomocą klucza 22c, naOomiast mżYkownicy obu pokojów a 1 b nie maa'a doosępu do diu^u^ii^jro poO^coj¹ i ^aNa fig. 11 jest przedstawiony nadrzędny klucz dla układów zamykających, w których wkładki bębenkowe mają otwory wewnętrzne 40 podzielone według siatki kątowej Wr, według fig. 7a, 1 stosownie do tego obniżenia poziomu sterującego 46 i podwyższenia poziomu sterującego 50 muszą być umieszczone na wyobrażalnych kołach w odpowiedniej siatce kątowej. Można rozpoznać, że para obniżenia poziomu sterującego 46/β, 46γ, para obniżenia poziomu sterującego 46ε 1 46&, para obniżenia poziomu sterującego 46ε, 46η 1 para obniżenia poziomu sterującego 46α, 46γ są zastąpione przez korytko 46/łó, względnie korytko 46αϋ, korytko 46~ηχ, względnie korytko 46αγ.

Jeżeli nadrzędny klucz 22c według fig. 11 ma uruchamiać grupę wkładek bębenkowych, w których w płaszczyźnie A znajdują się wszystkie położenia kątowe α —& według fig. 7a, to korytko 46βδ może być zastąpione przez wannę 46αΰ, zaznaczoną linią kreskową, która zawiera wszystkie obniżenia poziomu sterującego 46a-46. Ponieważ na fig. 8a-10b obniżenia poziomu sterującego 46 i podwyższenia poziomu sterującego 50 zbiegają się w linii K, która jest linią łączącą linie symetrii wyobrażalnego koła VK, odpowiadającego siatce kątowej wedłUg fig. 7g, to przy zastosowaniu innej siatki kątowej według fig. 7a-7h obniżenia poziomu sterującego 46 mogą naturalnie leżeć poza linią K, mianowicie po obu stronach linii K.

Na fig. 12a-12c jest przedstawiony inny układ zamykający z kluczami przyporządkowanymi i kluczem nadrzędnym. Na fig. 12a, po lewej stronie I, w płaszczyźnie A jest umieszczony kołek blokujący 60, którego kołek zewnętrzny 60a jest tak przedłużony, że on całą swoją długością znajduje się w otworze zewnętrznym 38, a swoją kulistą powierzchnią końcową 60c leży na zewnętrznej powierzchni obwodowej 18 bębenka 16a. Natomiast kołek wewnętrzny 60b kOłka blokującego 60 jest tak zwymiarowany o mniejszej długości, że kołek zewnętrzny 60a jest całkowicie zagłębiony w otworze zewnętrznym 38 także wtedy, gdy w kluczu 22a nie ma dla kołka wewnętrznego jak to pokazuje fig. 12a. Na fig. 12b w płaszczyźnie A jest przewidziany po lewej stronie 1 dodatkowy kołek zaporowy 42 i stosownie do tego klucz 22b w obszarze płaszczyzny poprzecznej A posiada obniżenie poziomu sterującego 46. Z porównania fig. 12a i 12b wynika, że kołek wewnętrzny 60b z fig. 12a i kołek wewnętrzny 42b z fig. 12b, na siatce kątowej według fig. 7, przyjmują identyczne położenia kątowe γ.

Zastosowanie kołka blokującego 60 w bębenku 16a według fig. 12 jest następujące:

Jeżeli w miejsce kołka blokującego 60 będzie zastosowany kołek zabezpieczający 44, przedstawiony na fig. 1 i 2, to klucz 22a na swojej lewej stronie I posiada w obszarze płaszczyzny poprzecznej A, w położeniu kątowym y podwyższenie poziomu sterującego 50, dzięki temu kołek zabezpieczający 44 zewnętrznym końcem swojego kołka zewnętrznego· 44b leży na zewnętrznej powierzchni obwodowej 18. Oznacza to, że nadrzędny klucz 22c, według fig. 12c, który w obszarze płaszczyzny A, po lewej stronie I posiada obniżenie poziomu sterującego 46, w celu zgodności z kołkiem wewnętrznym 42b z fig. 12b, musi posiadać w jednakowym miejscu podwyższenie poziomu sterującego 50, dzięki czemu w bębenku 16b kołek zabezpieczający 44, wprowadzony zamiast kołka blokującego 60, przyjmuje swoje zewnętrzne położenie, według prawej strony fig. 1, potrzebne do obrotu kluczem.

Nie jest jednak możliwe jednoczesne przewidzenie, w jednym i tym samym miejscu na określonej powierzchni bocznej klucza, obniżania poziomu sterującego 46 i podwyższenia poziomu sterującego 50. Nadrzędny klucz dla wkładek bębenkowych według fig. 12a i l2b nie jest możliwy, gdy na fig. l2a zamiast kołka blokującego 60 będzie zastosowany kołek zabezpieczający 44.

Nadrzędny klucz 22c, wedłUg fig. 12c, jest możliwy tylko przy kołku blokującym 60, który także w położeniu które umożliwia obrót bębenka 16, według fig. 1, swoim kołkiem wewnętrznym 60b znajduje się naprzeciwko obniżenia poziomu sterującego 46, zamiast podwyższenia poziomu sterującego 50, ponieważ on niezależnie od tego czy klucz naprzeciwko kołka wewnętrznego 60b posiada obniżenie lub podwyższenie poziomu sterującego, nie może być przesunięty promieniowo do przodu wobec zewnętrznej powierzchni obwodowej 18. Jest więc możliwe dodatkowe wprowadzenie kołka blokującego do jednego i tego samego miejsca dwóch różnych wkładek bębenkowych, z jednakowym położeniem kątowym elementów 42 i 60, mianowicie dodatkowego kołka zaporowego 42 na fig. 12b i kołka blokującego 60 na fig. 12a, a dzięki temu zastosowanie nadrzędnego klucza 22c, który w odpowiednim położeniu posiada obniżenie poziomu sterującego 46. Odpowiednio do płaszczyzny B na prawej stronie II na fig. 12a jest przewidziany dodatkowy kołek zaporowy 42, a na fig. l2b kOłek blokujący 60. Nadrzędny klucz 22c posiada dlatego w obszarze płaszczyzny B obniżenie poziomu sterującego 46. To obniżenie poziomu sterującego 46 jest zgodne z dodatkowym kołkiem blokującym 42 z płaszczyzny B na fig. 12a i zgodnie z kołkiem blokującym 60 z płaszczyzny B na fig. 12b.

173 117

Zwraca się uwagę, że na fig. 12a i 12b wkładka bębenkowa ma oznaczenia elementów tylko w górnym odcinku z płaszczyznami poprzecznymi A i B, przyjmuje się więc, że w płaszczyznach poprzecznych C i C nie ma żadnych elementów blokujących. Układ zamykający działa następująco: Klucz 22a uruchamia zamek według fig. l2a, a klucz 22b zamek według fig. 12b. Jeżeli klucz 22b wprowadza się do bębenka 16a według fig. 12a, to on nie zablokuje tego zamka, ponieważ klucz 22b w obszarze płaszczyzny poprzecznej B, po prawej stronie II nie posiada obniżenia poziomu sterującego 46, które mogłoby przyjąć kołek wewnętrzny 42b dodatkowego kołka zaporowego 42 z płaszczyzny B na fig. 12a.

Z drugiej strony klucz 22a nie może być zastosowany do uruchomienia zamka według fig. 12b, ponieważ klucz 22a na swojej lewej stronie I w obszarze płaszczyzny A nie posiada żadnego obniżenia poziomu sterującego 46 jakie jest potrzebne do uruchomienia zamka według fig. 12b, aby przyjąć kołek wewnętrzny 42b dodatkowego kołka blokującego 42 w płaszczyźnie A. Nadrzędny klucz 22c blokuje natomiast obie wkładki bębenkowe według fig. 12a i 12b, ponieważ on w płaszczyźnie A i B po obu stronach I i II posiada obniżenie 46.

Z opisu działania tego kołka blokującego 60 wynika, że gdy zostanie on dodatkowo zastosowany w układzie zamykającym, to dwie wkładki bębenkowe mogą być jeszcze dodatkowo zindywidualizowane, gdy w obu wkładkach bębenkowych w jednym i tym samym położeniu Al przejścia 36 są identyczne położenie kątowe otworów wewnętrznych, a więc dla tych obu bębenków można zastosować nadrzędny klucz.

Na fig. l2c jest przedstawione, że obniżenie poziomu 46 przechodzą przez powierzchnię krzywkową 46a w powierzchnię boczną 22cII tak, że przy wsuwaniu i wysuwaniu klucza 22c wewnętrzny koniec 42d kołka wewnętrznego 42g może poruszać się promieniowo za zewnątrz. Ze względów wykonawczych jest korzystne, gdy wybrania 48 w różnych przekrojach poprzecznych A, B, C, D są utworzone przez przelotowy rowek wzdłużny na wewnętrznej powierzchni obwodowej otworu 14 dla bębenka 16.

W postaci wykonania według fig. 12a i 12c, w odniesieniu do kołka blokującego 60, jeszcze wynika, że one mogą być ograniczone zasadniczo do kołka zewnętrznego 60a, przy zrezygnowaniu z kołka wewnętrznego 60b. Działanie przez to nie zmienia się.

Jeżeli w opisie wynalazku mówi się o kołku wewnętrznym, to jego kształt przekroju poprzecznego nie jest ograniczony tylko do uprzywilejowanej postaci cylindrycznej, ale możliwe są inne kształty przekroju poprzecznego. Dotyczy to także otworu dla tego kołka, który uprzywilejowanie jest wykonany jako otwór cylindryczny, ale mogą być także inne kształty jego przekroju poprzecznego np. pryzmatyczne, jakie łatwo jest uzyskać przez obróbkę elektroiskrową lub przeciąganiem. Także dla kołka zewnętrznego i jego otworu uprzywilejowanie jest stosowany cylindryczny kształt przekroju poprzecznego, ale możliwe są kształty niecylindryczne, zwłaszcza pryzmatyczne.

W ogólności pojęcie przejście dla elementu blokującego z promieniowym, zewnętrznym odcinkiem i wewnętrznym odcinkiem obejmuje także te postacie wykonania, w których wewnętrzny odcinek jest utworzony przez pojedynczy ciągły przelot, który posiada większy przekrój poprzeczny od wewnętrznego odcinka elementu blokującego lub kołka zewnętrznego tak, że wewnętrzny odcinek elementu blokującego może przyjmować wewnątrz wewnętrznego odcinka przejścia różne położenia kątowe, przy czym te położenia kątowe mogą być ustalane przez kształtowe zazębienie pomiędzy zewnętrznym odcinkiem przejścia a kołkiem zewnętrznym, w przybliżeniu przez ukształtowanie jego przekroju poprzecznego w postaci wielokąta, przykładowo także dzięki temu, że promieniowy, na zewnątrz leżący obszar obwodowy kołka wewnętrznego wchodzi połączeniem kształtowym we wnęki nieokrągłego, wewnętrznego odcinka przejścia.

Wynalazek nie jest ograniczony do tego, że w przejściach jest ukształtowanych szereg położeń kątowych dla elementu blokującego. Jest także możliwe, że przy wytwarzaniu wkładki bębenkowej jest ustalane położenie kątowe kołka wewnętrznego, przykładowo jest wywiercony tylko jeden otwór odpowiadający temu położeniu

173 117 kątowemu, w który jest wsuwany kołek wewnętrzny, po ustaleniu położenia kątowego, na osi otworu zewnętrznego.

Na fig. 13a-13c jest przedstawiona jeszcze inna postać wykonania układu zamykającego. W bębenku 16a według fig. 13a i w bębenku 16b według fig. 13b, po lewej stronie I w płaszczyźnie poprzecznej B jest przewidziany dodatkowy kołek zaporowy 42. Obu kołkom zaporowym 42 obu bębenków 16a, 16b w płaszczyźnie poprzecznej B są przyporządkowane obniżenia poziomu sterującego, a mianowicie obniżenie poziomu sterującego 46α w kluczu 22a, względnie obniżenie poziomu sterującego 46γ w kluczu 22b. W kluczu 22a według fig. 13a obniżenie poziomu 46α znajduje się w położeniu α, według siatki kątowej WR na fig. 7, podczas gdy w kluczu 22b według fig. 13b obniżenie poziomu sterującego 46 siatki kątowej WR według fig. 7g. Oznacza to, że w nadrzędnym kluczu według fig. 13c muszą być przewidziane oba obniżenia poziomu sterującego 46α i 46γ z fig. 13a i 13b. Ponieważ obniżenie poziomu sterującego z powodu niezbędnej, bardzo małej wielkości przestawienia osi e=promieniowo r wyobrażalnego koła VK, leżą obok siebie, to może występować wzajemnie ich przecinanie się obniżeń poziomów sterujących 46α i 47γ na kluczu 22c, według fig. l3c. Zamiast pojedynczych obniżeń poziomu sterującego 46α i 46γ na przyporządkowanym kluczu 22c można przewidzieć korytko, które zawiera oba obniżenia poziomu sterującego 46α i 46γ i które na fig. 13c jest oznaczone 46αγ. Układ zamykający według fig. 13a - 13c działa tak samo jak już opisany układ zamykający według fig. 8a - lOb, przy czym także tutaj można zastosować kołki blokujące 60 według fig. 12a - 12c., jak to zaznaczono na fig. 13 a i 13b. Wewnątrz układu zamykającego dzięki odmianom kątowym według fig. 7a i dzięki wykorzystaniu kołka blokującego 60 jest umożliwiony szereg dodatkowych kombinacji zamykania, które mogą być przyporządkowane do wielostopniowej hierarchii nadrzędnych kluczy do części grup zamków (klucz główny) i nadrzędnego klucza do całej grupy zamków (generalny klucz główny).

173 117 α·

30°

X^x i ^LTK δ I i

WR

3B

Fig.6 r- d-i 36

WR to

k5j .16

ΐ

C 0

-WR

-Ax

Fig.5 to .16

•π

g) h)

173 117

Fig.8a Fig.8c Fig.8b

22cl~ <,6<Γi,6oc— 4δα- ^VA ί,δΓ-

Fig.Sa Fig.9c Fig.9b

D

173 117

Fig.lOc Fig.lOb

173 117

Figli

173 117

Fig. 12α

I

60-χ©

22ο

60b ίι

6Qc

I»

16o

-42b

F i g.!2c

173 117

Fig. 13 a

Fig13b

T H

173 117

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz.

Cena 4,00 zł

Claims (28)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Zespół wkładek bębenkowych z kluczami, z których każda wkładka bębenkowa zawiera korpus, w którym jest ułożyskowany obracalnie bębenek, mający w przybliżeniu równoległy do osi obrotu bębenka kanał dla klucza, co najmniej jeden klucz do wprowadzania w ten kanał, sterowane kluczem zapadki i co najmniej jedno przejście w bębenku, które rozciąga się w przybliżeniu równolegle od zewnętrznej powierzchni obwodowej bębenka do kanału dla klucza, dla elementu blokującego, przy czym element blokujący w pobliżu zewnętrznej powierzchni obwodowej bębenka posiada odcinek stanowiący kołek zewnętrzny, umieszczony w obszarze większego przekroju poprzecznego, wewnątrz odpowiedniego, promieniowego zewnętrznego odcinka przejścia stanowiącego otwór zewnętrzny, i w pobliżu kanału dla klucza i odcinek stanowiący kołek wewnętrzny, umieszczony w obszarze mniejszego przekroju poprzecznego, wewnątrz odpowiedniego promieniowego wewnętrznego odcinka przejścia stanowiącego otwór wewnętrzny, przy czym kołek wewnętrzny swoją osią jest przedstawiony równolegle wobec osi kołka zewnętrznego, a promieniowy wewnętrzny koniec kołka wewnętrznego pozostaje pod oddziaływaniem zmiennych poziomów sterujących na powierzchni bocznej klucza, w jednym położeniu elementu blokującego wzdłuż osi otworu zewnętrznego, a promieniowy zewnętrzny koniec kołka zewnętrznego współpracuje z zespołem przeciwblokującym, który w kierunku obwodowym jest ustalony nieobrotowo w korpusie, wokół osi otworu bębenka, znamienny tym, że w co najmniej jednej wkładce bębenkowej (10, 10a,10b) kołek wewnętrzny (42b, 44b), wokół przynależnej osi (X) otworu zewnętrznego (38) i w odniesieniu do płaszczyzny (LX) zawierającej oś (X) i równoległej do osi (Ax) otworu (14) przyjmującego bębenek (16), ma inne położenie kątowe od kołka wewnętrznego (42b, 44b) elementu blokującego (42, 44) w innej wkładce bębenkowej (10, lOa, lOb).
2. 2. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że różne położenia kątowe w różnych wkładkach bębenkowych (10) są rozłożone, w odniesieniu do kołków wewnętrznych (42b, 44b), przyjmujących każdorazową płaszczyznę (LX) otworu zewnętrznego (38), na kole częściowym (TK) wokół każdorazowej osi (X) otworu zewnętrznego (38).
3. 3. Zespół według zastrz. 2, znamienny tym, że na obwodzie koła częściowego (TK) są rozdzielone równomiernie otwory wewnętrzne (40α - 40β).
4. 4. Zespół według zastrz. 3, znamienny tym, że co najmniej dwa otwory wewnętrzne (40a - 40γ) leżą w płaszczyźnie (LX).
5. 5. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że w co najmniej części wkładek bębenkowych (10) wiele przejść (40A-40D) jest umieszczonych nie przecinając się wzdłuż linii (L) równoległej do osi (Ax).
6. 6. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że płaszczyzna (LX) otworu zewnętrznego (38) jest prostopadła do płaszczyzny środkowej (M-M) kanału (20) dla klucza (22).
7. 7. Zespół według zastrz. 6, znamienny tym, że płaszczyzna (LX) otworu zewnętrznego (38), po obu stronach płaszczyzny środkowej (M-M) kanału (20) dla klucza (22) zawiera przejścia (36) dla elementu blokującego (42, 44).
8. 8. Zespół według zastrz. 7, znamienny tym, że z elementów blokujących (42, 44) umieszczonych w różnych położeniach kątowych w płaszczyźnie (LX) otworu zewnętrznego (38) co najmniej jednej wkładki bębenkowej (10), co najmniej jeden element blokujący jest ukształtowany jako dodatkowy kołek blokujący (42).
9. 9. Zespół według zastrz. 7, znamienny tym, że z elementów blokujących (42, 44) umieszczonych w różnych położeniach kątowych w płaszczyźnie (LX)

   173 117 otworu zewnętrznego (38) co najmniej jednej wkładki bębenkowej (10), co najmniej jeden element blokujący jest ukształtowany jako element przytrzymujący (44) położenia pośredniego.
10. 10. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że kołki wewnętrzne (42b, 44b) mają wewnętrzne końce (42d, 44d) promieniowo zwężające się, korzystnie w postaci stożka ściętego lub kuli.
11. 11. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że zewnętrzne końce (42c, 44c) kołków zewnętrznych (42a, 44a) są ukształtowane w postaci stożka ściętego lub kuliście.
12. 12. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że w co najmniej części wkładek bębenkowych (10) jest umieszczonych szereg przejść (36) wzdłuż wspólnej płaszczyzny (LX), w jednakowym odstępie (d) od osi (X) kołków zewnętrznych (42a, 44a).
13. 13. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że elementy blokujące (42, 44) posiadają jednakowe wymiary, a przynależne odmiany poziomu sterującego (46, 50) w kluczu (22) posiadają odpowiednią jednakową wysokość.
14. 14. Zespół według zastrz. 13, znamienny tym, że podwyższenia poziomu sterującego (50) w kluczu (22) są utworzone przez tor sterujący (64), przebiegający równolegle do osi (Ax) na jednej powierzchni bocznej klucza (22), a obniżenia poziomu sterującego przez wybrania (46) na torze sterującym (64), na drugiej powierzchni bocznej klucza (22).
15. 15. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera wkładki bębenkowe (10a, 10b) stanowiące składniki układu zamykającego z hierarchią zamykania, w którym do poszczególnych wkładek bębenkowych (10a, 10b) jest przyporządkowany klucz indywidualny (22a, 22b) i klucz nadrzędny (22c), który pasuje do szeregu wkładek bębenkowych (10a, 10b), a wkładki bębenkowe (10a, 10b) różnią się od siebie co najmniej różnymi położeniami kątowymi elementów blokujących (42,44) wobec płaszczyzny (LX).
16. 16. Zespół według zastrz. 16, znamienny tym, że w kluczu nadrzędnym (22c) są utworzone rowki (40α - 40$), które zawierają obniżenia poziomu sterującego (46), przynależne do pojedynczych kluczy indywidualnych.
17. 17. Zespół wkładek bębenkowych z kluczami, zawierający korpus, w którym jest ułożyskowany obracalnie bębenek, mający w przybliżeniu równoległy do osi obrotu bębenka, kanał dla klucza, co najmniej jeden klucz do wprowadzania w ten kanał, sterowane kluczem zapadki i co najmniej jedno przejście w bębenku, które rozciąga się w przybliżeniu równolegle od zewnętrznej powierzchni obwodowej bębenka do kanału dla klucza, dla elementu blokującego, przy czym element blokujący w pobliżu zewnętrznej powierzchni obwodowej bębenka posiada odcinek stanowiący kołek zewnętrzny, umieszczony w obszarze większego przekroju poprzecznego, wewnątrz odpowiedniego, promieniowego zewnętrznego odcinka przejścia stanowiącego otwór zewnętrzny, i w pobliżu kanału dla klucza i odcinek stanowiący kołek wewnętrzny, umieszczony w obszarze mniejszego przekroju poprzecznego, wewnątrz odpowiedniego promieniowego wewnętrznego odcinka przejścia, stanowiącego otwór wewnętrzny, przy czym kołek wewnętrzny swoją osią jest przestawiony równolegle wobec osi kołka zewnętrznego, a promieniowy wewnętrzny koniec kołka wewnętrznego pozostaje pod zmiennym oddziaływaniem poziomów sterujących na powierzchni bocznej klucza w jednym położeniu w elementu blokującego wzdłuż osi otworu zewnętrznego, a promieniowy zewnętrzny koniec kołka zewnętrznego współpracuje z zespołem przeciwblokującym, który jest ustalony nieobrotowo w korpusie, w kierunku obwodowym, wokół osi otworu bębenkowej, znamienny tym, że przejście (36) posiada szereg otworów wewnętrznych (40α - 40δ), przylegających promieniowo na zewnątrz do otworu zewnętrznego (38) z umieszczonymi wybiórczo kołkami wewnętrznymi (42b, 44b), przy czym te otwory wewnętrzne (40) są rozdzielone na kole częściowym (TK), którego promień (r) odpowiada odstępowi (e) pomiędzy osią (X) kołka zewnętrznego (42a, 44a) a osią (Y) kołka wewnętrznego (42b, 44b) i, że na kluczu (22, 22a, 22b, 22c) poziom sterujący (46, 50), przynależący do każdorazowego elementu blokującego (42, 44), jest umieszczony na wyobrażalnym kole (VK), którego środek przy wprowadzonym kluczu (22), leży w jednej linii z osią (X), a jego promień (r) odpowiada promieniowi (r) koła częściowego (TK) tak, że położeniu kątowemu (α-δ) odpowiada położenie kątowe kołka wewnętrznego (42b, 44b).
18. 18. Zespół według zastrz. 17, znamienny tym, że promień otworu zewnętrznego (38) jest w przybliżeniu równy promieniowi kołka zewnętrznego (42a, 44a) i jest większy od sumy promienia (r) koła częściowego (TK) i promienia kołka wewnętrznego (42b, 44b).
19. 19. Zespół według zastrz. 17, znamienny tym, że otwory wewnętrzne (40) są umieszczone w jednakowych odstępach kątowych na kole częściowym (TK).
20. 20. Zespół według zastrz. 17, znamienny tym, że dwa przeciwległe otwory wewnętrzne (40α, 40y) na kole częściowym (TK) leżą w kierunku wzdłużnym osi (Ax) obok siebie.
21. 21. Zespół według zastrz. 17, znamienny tym, że dwa przeciwległe otwory wewnętrzne (40β, 40δ) leżą obok siebie w kierunku poprzecznym, prostopadłym do osi (Ax).
22. 22. Zespół według zastrz. 17, znamienny tym, że zawiera klucz (22, 22a, 22c), w którym każdy zmienny poziom sterujący (46α, 46γ, 50α, 50γ) jest umieszczony na każdorazowo wyobrażalnym kole (VK), o tym samym promieniu (r), których osie symetrii są umieszczone w korzystnie jednakowych odstępach na linii (K), równoległej do osi (Ax) klucza, przebiegającej przez te kOla (VK).
23. 23. Zespół według zastrz. 22, znamienny tym, że zmienne poziomy sterujące (46α, 46γ, 50α, 50γ) na pojedynczych wyobrażalnych kołach (VK) w położeniach kątowych siatek kątowych (VR) przyporządkowanych do pojedynczych wyobrażalnych kół, są umieszczone identycznie i zgodnie kątowo wobec Unii łączących identycznie ustawione siatki kątowe (VR).
24. 24. Zespół według zastrz. 23, znamienny tym, że na każdym wyobrażalnym kole (VK) jest umieszczona maksymalna ilość zmiennych poziomów sterujących (46α, 46γ, 50α, 50γ).
25. 25. Zespół według zastrz. 22, znamienny tym, że w przypadku klucza nadrzędnego posiada on co najmniej części wyobrażalnego koła (VK) szereg zmiennych poziomów sterujących (50α, 46γ).
26. 26. Zespół według zastrz. 24, znamienny tym, że zmienne poziomy sterujące (46α, 46γ), przynależące do jednego i tego samego wyobrażalnego koła (VK) o jednakowej wysokości, są między sobą połączone na stałym poziomie.
27. 27. Zespół wedłUg zastrz. 23, znamienny tym, że dwa wzajemnie przeciwległe, w odniesieniu do środka każdorazowo wyobrażalnego koła (VK), obniżenia poziomu sterującego (46β, 46δ) są między sobą połączone przez prostoliniowe korytko (46β, 46δ).
28. 28. Zespół według zastrz. 27, znamienny tym, że na całym obwodzie jednego i tego samego wyobrażalnego koła (VR) umieszczone rozdzielnie obniżenia poziomu sterującego (46α, 46# ) są ukształtowane jako części obniżenia korytkowego (46α, 46# ).