PL164168B1

PL164168B1 - Srodek pasozytobójczy, owadobójczy, roztoczobójczy i nicieniobójczy PL PL PL PL PL PL

Info

Publication number: PL164168B1
Application number: PL90286823A
Authority: PL
Inventors: Brian L Buckwalter; Shin-Shyong Tseng; Timothy C Barden
Original assignee: American Cyanamid Co
Priority date: 1989-09-11
Filing date: 1990-09-10
Publication date: 1994-06-30
Also published as: AU631454B2; RU2070885C1; EP0423445A1; JPH03106886A; CN1053556C; HU217357B; SI9011710A; PT95241B; KR0160972B1; GR3018033T3; KR0168751B1; CN1032004C; KR910006491A; ES2081880T3; CN1050193A; DE69023454T2; IL109791A; YU47592B; JP3026827B2; HUT54691A

Abstract

czy i nicieniobójczy, znamienny tym, ze zawiera dopu- szczalny nosnik oraz skuteczna ilosc substancji czynnej stanowiacej zwiazek o ogólnym wzorze 1, w którym R 1 oznacza grupe metylowa, etylowa lub izopropylowa, R7 oznacza atom wodoru, a R 8 oznacza O R 2 lub wziete razem z atomem wegla, do którego sa przylaczone, R7 i R8 oznaczaja grupe C = O, R2 oznacza atom wodoru, grupe C 1-4-alkilowa lub grupe o wzorze 2, w której R4 oznacza atom wodoru, grupe C 1 -4-alkilowa, C 1 -4 -chlorowco- alkilowa, C 1-4-alkoksylowa, fenoksylowa, C 1-4-alkoksy- metylowa, fenoksymetylowa lub fenylowa ewentualnie podstawiona jedna grupa 1-nitro, 1-3 atomami chlo- r owca, 1-3 grupami C 1-4-alkilowymi lub C 1-4-alkoksy- lowymi, R3 oznacza atom wodoru, grupe metylowa lub etylowa, X oznacza grupe C 1-4-alkilowa lub chlorowiec, W oznacza atom tlenu lub N = Y , Y oznacza grupe O R 5 lub N H R 6, w których R 5 oznacza atom wodoru, grupe C 1-4-alkilow a,C1-4-alkoksymetylowa,C1-4-alkanoilowa, benzylowa, fenylowa lub C 1-4-acylowa, a R6 oznacza grupe C 1-4-acylowa, C 1-4-alkilowa lub benzoilowa, a kropkowana trójkatna figura z tlenem w pozycji C26—C27 wskazuje, ze jest obecny albo epoksyd, albo p o d w ó jn e wiazanie, z ograniczeniem, ze gdy X oznacza atom chlorowca, to R 5 oznacza grupe C 1-4-alkilowa lub C 1-4-acylowa, a R 6 oznacza grupe acylowa, a gdy X oznacza grupe C 1-4-alkilowa, to wiazanie C2 6 - C27 oznacza wiazanie podwójne. WZÓR 1 PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest środek pasożytobójczy, owadobójczy, roztoczobójczy i nicieniobójczy zawierający jako substancję czynną niektóre związki i3-aikilo-23-imino i i3-chlorowco-23-imino-LL-F28249.

Oznaczenie LL-F28249 stosowane jest do opisania związków uzyskiwanych przez fermentację brzeczki z Streptomyces cyaneogruseus, podgatunek noncyanogenus zdeponowanych w kolekcji NPRL pod numerem depozytowym i5 773. Charakterystykę morfologiczną tych związków i sposoby ich wytwarzania opisano w równoległym zgłoszeniu patentowym w Stanach Zjednoczonych nr 732 252.

Europejskie opisy patentowe nr EP-293 549 i nrEP-259779 ujawniają 23-okso i 23-imino pochodne LL-F28249, użyteczne w zapobieganiu, leczeniu lub zwalczaniu robaków, ektopasożytów (pasożytów zewnętrznych), owadów, roztoczy i nicieni, u zwierząt ciepło-krwistych i w uprawach rolniczych. Związki opisane w europejskich opisach patentowych nr EP-293 549 i nr EP259779 nie są podstawione w pozycji i3-wzoru strukturalnego LL-F28249, podczas gdy związki stosowane w środku według wynalazku są podstawione w pozycji 13- atomem chlorowca lub grupą alkilową.

Europejski opis patentowy nr EP-253 378 opisuje i3-beta-alkilo podstawione pochodne antybiotyku S54i, które w pozycji 23- podstawione są grupą hydroksylową. W europejskim opisie patentowym nr EP-253 378 zgłaszający ujawnia i opisuje i3-alkilo-23-imino podstawione związki.

Związki stanowiące substancję czynną środka według wynalazku są nowe i nieoczywiste w świetle stanu techniki. Wobec dużego stopnia niedającej się przewidzieć aktywności biologicznej, nie można było przypuszczać, że i3-halo lub i3-alkilo podstawione 23-imino i 23-okso związki LL-F287249 mogą wykazywać aktywność bójczą.

W celu poparcia nieoczywistości rozwiązania według wynalazku, przedstawiono w tabeli A i tabeli B, porównawczą skuteczność kilku związków stanowiących substancję czynną środka według wynalazku w porównaniu ze związkami znanymi ze stanu techniki takimi jak iwermektyna (o wzorze 22), awermektyna (o wzorze 2i) i milbemycyna D (o wzorze 23). Jak można zaobserwować w tabeli A, związki stanowiące substancję czynną środka według wynalazku wykazują wyższą aktywność przy pewnych proporcjach, a przy minimum, porównywalną aktywność z handlowym

164 168 związkiem określanym jako iwermektyna. Tabela B wykazuje, że związki stanowiące substancję czynną środka według wynalazku konsekwentnie wykazują wyższą aktywność owado- i roztoczobójczą przy ekwiwalentach i niższych proporcjach niż handlowe związki określane jako awermektyna. Skala ocen dla tabeli B wyjaśniona jest w przykładzie XIX.

Związki stanowiące substancję czynną środków według wynalazku przedstawia wzór strukturalny 1, w którym R1 oznacza grupę metylową, etylową lub izopropylową, R7 oznacza atom wodoru, a Rs oznacza grupę OR2 lub wzięte razem z atomem węgla, do którego są przyłączone oznaczają C = O; R2 oznacza atom wodoru, grupę C1-4-alkilową lub grupę o wzorze 2, w której R4 oznacza atom wodoru, grupę Ci-4-alkilową, Ci-4-chlorowcoalkilową, Ci-4-alkoksylową, fenoksylową, Ci-4-alkoksymetylową, fenoksymetylową lub fenylową ewentualnie podstawioną jedną grupą nitro, 1 -3 chlorowcami, 1 - 3 grupami Ci-4-alkilowymi lub 1 - 3 grupami C1-4alkoksylowymi, R3 oznacza atom wodoru, grupę metylową lub etylową, X oznacza grupę C1-4alkilową lub chlorowiec, W oznacza atom tlenu lub grupę N = Y, w której Y oznacza grupę OR5 lub NHRe. w których R5 oznacza atom wodoru, grupę C1-4-alkilową lub C1-4-alkoksymetylową, C1-4-alkanoilową, benzylową, fenylową lub C1-4-acylową, R6 oznacza grupę C1-4-acylową, C1-4alkilową lub benzoilową, zaś kropkowana trójkątna figura z tlenem w pozycji C26—C27 wskazuje, że albo obecne jest podwójne wiązanie albo epoksyd, z takim ograniczeniem, że gdy X oznacza chlorowiec to R5 oznacza grupę C1-4-alkilową lub C1-4-acylową, a R6 oznacza grupę acylową, a gdy X oznacza grupę C1-4-alkilową to wiązanie C26—C27 jest wiązaniem podwójnym.

W korzystnych związkach 13-chlorowco-23-imino-LL-F28249, Ri oznacza grupę izopropylową, R7 oznacza atom wodoru, a Rs oznacza OR2, R2 oznacza atom wodoru, grupę C1-4alkilową lub C( = O)R4, R4 oznacza atom wodoru, grupę metylową, chlorometylową, dwuchlorometylową, trójchlorometylową lub metoksymetylową, R3 oznacza grupę metylową, X oznacza atom fluoru, W oznacza N = Y, Y oznacza OR5, zaś R5 oznacza grupę C1-4-alkilową.

W korzystnych związkach 13-alkilo-23-imino-LL-F28249, R1 oznacza grupę metylową, etylową lub izopropylową, R2 oznacza grupę metylową, R3 oznacza atom wodoru, grupę C1-4alkilową lub C( = O)Rs, R5 oznacza atom wodoru, grupę C1-4-alkoksymetylową, Ci-4-chlorowcometylową lub formylową, R4 oznacza grupę izopropylową, X oznacza NOR6, a R6 oznacza grupę C1-4-alkilową.

Związki LL-F28249 przedstawia wzór strukturalny 3, w którym odpowiednie podstawniki mają niżej podane znaczenie:

Składnik	R1	R2	R3	R7
LL-F28249a	CH(CH3)2	H	CH3	CH3
LL-F282490	CH3	H	CH3	CH3
LL-F28249/	CH3	CH3	CH3	CH3
LL-F28249ε	CH(CH3)2	H	H	CH3
LL-F28249ζ	CH2CH3	H	CH3	CH3
LL-F28249τ	CH(CH3)2	H	CH3	CH2CH3
LL-F28249/	CH(CH3)2	H	CH2CH3 CH3
LL-F28249^	CH(CH3)2	CH3	CH3	CH3

Związki stanowiące substancję czynną środków według wynalazku są skuteczne przeciw ektopasożytom jak również mogą one być stosowane do ochrony upraw rolniczych i otoczenia, w którym uprawy te rosły lub rosną przed szkodami powodowanymi przez owady, roztocza i nicienie. Są one wysoce skuteczne w zwalczaniu muchy domowej, gdy stosowane są do środowiska, źródła pożywienia lub miejsc lęgu muchy domowej.

Nieoczekiwanie stwierdzono, że chemiczna modyfikacja związków LL-F28249 w pozycjach 5, 13,23, 26 i 27 wzmaga ektopasożytobójczą, owadobójczą, roztoczobójczą i nicieniobójczą aktywność tych związków. 13-chIorowco-23-imino pochodne związków 5-hydroksy i 5-0-podstawionych LL-F28249 i 26, 27-epoksy-LL-F28249 oraz 13-alkilo-23-imino pochodne związków 5-hydroksy i 5-0-podstawionych -LL-F28249 wykazują wyjątkowo silne działanie owadobójcze.

164 168

Wprowadzenie grupy funkcyjnej do pozycji 13 w celu otrzymania pochodnych 13-chlorowco23-imino związków LL-F28249 polega na utlenieniu grup hydroksylowych w pozycjach 5 i 23 za pomocą dwuchromianu pirydyny (PDC) w dwumetyloformamidzie (DMF), co daje związek 5,23-dwuketo-LL-F28249 o wzorze 4, po czym przeprowadza się reakcję z dwutlenkiem selenu i kwasem mrówkowym uzyskując związek 13-(formyloksy)-5,23-dwuketo-F28249 o wzorze 5. W ten sposób otrzymany związek o wzorze 5 przekształca się do związku 13-hydroksy-5,23-dwuketo-LLF28249 o wzorze 6 drogą kwaśnej hydrolizy i następnej reakcji z trójfluorkiem dwusiarki (DAST) otrzymując związek 13-ffuoro-5,23-dwuketo-LL-F28249 o wzorze 7. Związek o wzorze 7 poddaje się kolejno reakcji z chlorowodorkiem metoksylaminy i borowodorkiem sodu otrzymując związek 13-fIuoro-23-metoksyimino-LL-F28249 o wzorze 8.

Schemat 1 przedstawia wyżej opisaną reakcję przy użyciu LL-F28249 jako materiału wyjściowego.

Zwykle związek o wzorze 6 stosowany jest jako produkt pośredni, który poddaje się reakcji ze środkiem chlorowcującym takim jak trójbromek fosforu i chlorek tionylu otrzymując związki 13-bromo- lub 13-chIoro-, lub 13--odo-5,23-dwuketo-LL-F28249 przedstawione wzorem 7, w którym F może być zastąpione przez Br, Cl lub J, a następnie kolejno reakcji z alkoksyloaminą lub hydroksyloaminą i borowodorkiem sodu otrzymując odpowiadające 13-chlorowco-23-imino-LLF28249 związki o wzorze 8, w którym zamiast F występuje Br, Cl lub J, jak przedstawiono na załączonym schemacie 1.

Przekształcenie w pochodną części 5-hydroksylowej do nowych związków 5-alkoksy i 5acyloksyf13-chlorowco-23-iminOfLLfF28249 następuje przez reakcję związku o wzorze 9 ze środkiem alkilującym lub acylującym tak jak przedstawiono na schemacie 2, w którym R1, R3, X i Y mają wyżej podane znaczenia.

Alternatywnie, związki stanowiące substancję czynną środków według wynalazku otrzymuje się przez poddanie materiału wyjściowego LL-F28249 reakcji z halogenkiem acylu takim jak chlorek p-nitrobenzoilu, następnie utlenienie grupy 23-hydroksylowej i wprowadzenie grupy funkcyjnej przy węglu 13 otrzymując produkt pośredni o wzorze 10, zgodnie ze schematem 3.

Związek o wzorze 10 traktuje się środkiem chlorowcującym takim jak trójfluorek dwuaminosiarki, chlorek tionylu lub trójbromek fosforu, a następnie poddaje się reakcji z alkoksylo lub hydroksyloaminą otrzymując pożądane związki 13-chlorowco-23-fmino-5-(acyloksy)-LLfF28249 takie jak związek o wzorze 11. Związek o wzorze 11 ewentualnie poddaje się hydrolizie zasadowej otrzymując odpowiednie związki 13-chlorowcOf23fimino-LLfF28249. Reakcję tę ilustruje schemat 4, na którym R1, R3, R4, X i Y mają wyżej podane znaczenia.

Korzystnie, 26, 27-epoksydowe pochodne związków 13-ΰ1ι1οπ^«>-23-ΐι·ηίηο-Ε^28249 otrzymuje się przez reakcję prekursora 13-chlorowco-23-keto z kwasem m-chloronadbenzoesowym i następnie potraktowanie produktu 26, 27-epoksydowego alkoksylo, acyloksylo lub hydroksylo-oksymem otrzymując pożądany produkt o wzorze 12, zgodnie ze schematem 5, na któiym R1, R2, R3, X i Y mają wyżej podane znaczenia.

13-alkilof23fimino pochodne związków LL-F28249 można sporządzić przez reakcję związków LL-F28249 z bezwodnikiem octowym otrzymując 5facetoksy-LL-F28249 związek o wzorze 13. Reakcja związku 5-acetoksy-LL-F28249 z węglanem wapnia i chlorkiem metylooksalilu i następnie zadanie kwasem chlorowodorowym daje związek 5-acetoksy-23-{[(metoksykarbonylo)karbonylo]-oksy}fLLfF28249 o wzorze 14. Tak otrzymany związek o wzorze 14 przekształca się do 5-acetoksy-13$fhydroksyf23-[((metoksykarbonylo)karbonylo]oksy}-LL-F28249 o wzorze 15 przez potraktowanie kwasem mrówkowym i dwutlenkiem selenu, a następnie reakcję z HCl. Reakcja związku o wzorze 15 z chloromrówczanem etylu, pirydyną i 4fdwumetyloaminopirydyną daje 5-acetoksy-13$f((etoksykarbonylo)oksy]f23-[[(metoksykarbonylo)karbonylo]oksy}-LLF28249 o wzorze 16. Reakcja związku o wzorze 16 z trójalkiloglinem daje 5-acetoksy-13-βfaikiloLL-F28249 o wzorze 17. Związek o wzorze 17 przekształca się w związek 5-acetoksy-13$-alkilo-23keto-LL-F28249 o wzorze 18 przez potraktowanie N-tlenkiem 4-metylomorfoliny i nadrutenianem tetrapropyloamoniowym i następną reakcję z chlorowodorkiem alkoksylaminy otrzymując

164 168 związek 5-acetoksy-13$-alkilo-23-(O-alkilooksymo)-LL-F28249 o wzorze 19. Reakcja związku o wzorze 19 z silną zasadą, taką jak wodorotlenek sodu daje pożądany związek 13$-alkilo-23-(Oalkilooksymo)-LL-F28249 o wzorze 20. Tę reakcję zilustrowano na schemacie 6.

Nieoczekiwanie stwierdzono, że omówione wyżej związki są wysoce skutecznymi środkami ekto-pasożytobójczymi dla zwierząt jak również są doskonałymi środkami owadobójczymi, nicieniobójczymi i roztoczobójczymi przydatnymi do zwalczania szkodników i ochrony upraw rolniczych przed szkodami przez nie powodowanymi.

Środki według wynalazku są przydatne do zwalczania ektopasożytówstawonogich, takich jak roztocza, kleszcze, wszy, pchły i inne owady gryzące u zwierząt i ptactwa domowego.

Środki według wynalazku służą do zwalczania owadów, nicieni i roztocza oraz ochrony upraw rolniczych, drzew, krzewów, magazynowanego ziarna i roślin ozdobnych od szkód powodowanych przez owady, nicienie i roztocza. Środki takie otrzymuje się przez zmieszanie substancji czynnej z rolniczo dopuszczalnymi stałymi lub ciekłymi nośnikami.

Do stosowania na rośliny, środki według wynalazku mogą być sporządzone w postaci suchych zbitych granulek, kompozycji płynnych, proszków zawiesinowych, pyłów, koncentratów pylistych, mikroemulsji i podobnych, z których wszystkie mogą być stosowane do gleby, wody i/lub na liście i zapewniają wymaganą ochronę roślinom. Kompozycje takie obejmują związki czynne zmieszane z rolniczo dopuszczalnymi stałymi lub ciekłymi nośnikami. Wszystkie składniki środka są dokładnie mieszane lub mielone w ilościach takich, aby zapewnić 3 - 20% wagowych związku aktywnego w środkach. Środki te stosuje się w postaci do rozpylania, w postaci pyłów, emulsji, proszków zawiesinowych, kompozycji płynnych itp. w celu zapewnienia ochrony przed zakażeniem szkodnikami rolniczymi upraw rosnących lub magazynowanych.

Ponadto środki według wynalazku są niezwykle skuteczne w zwalczaniu muchy domowej w środowisku, źródłach pożywienia lub miejscach lęgowych muchy domowej. Środki według wynalazku jako spraye, pyły, emulsje, proszki zawiesinowe, kompozycje płynne, mikroemulsje i kompozycje granulowane stosuje się do środowiska, źródeł pożywienia lub miejsc lęgowych muchy domowej.

Działanie przeciwpasożytnicze związków czynnych środka według wynalazku przeciw roztoczom i ektopasożytom stawonogim przy różnych stężeniach składnika aktywnego oznaczano w następujących przykładach badawczych. Wyniki tych badań zestawiono w tabeli 1.

Ocena badanych związków do zwalczania Psoroptes cuniculi (roztocze ucha).

Na dzień przed badaniem, lub rano w dniu badania, badane związki rozpuszczono w acetonie i rozcieńczono do pożądanego stężenia. Stężenie powinno być obliczone tak, żeby 400μΐ zawierało ilość umieszczaną na każdej bibule filtracyjnej. 400μΐ tego roztworu pipetowano na górę (3,7 cm średnicy) i spód (3,5 cm średnicy) krążka bibuły filtracyjnej, który następnie umieszczono na płytce ceramicznej do wysuszenia.[Uwaga: należy to wykonać pod osłoną]. Bibuła filtracyjna ma stronę szorstką i gładką. Badany roztwór powinien być nanoszony na stronę szorstką, którą umieszcza się do góry podczas suszenia. Po wyschnięciu, dwa krążki umieszczono na szalce Petriego stronami szorstkimi do siebie i oddzielono je małym kawałkiem sztywnego papieru złożonego na kształt namiotu. Szalki trzymano przez noc w temperaturze pokojowej, jeśli wykonano to na dzień przed próbą. Jako standard do każdego prowadzenia testu przyjęto 0,01, 0,1 i Ι,θμΐ/cm².

Parch (zawierający roztocze) pobrano z uszu zarobaczonych królików rano w dniu próby. Materiał ten umieszczono na dużej szalce Petriego pod oświetlonym powiększalnikiem. Roztocze rozpełzło się z parcha i można było je łatwo zebrać na czubku igły sekcyjnej lub jednym ramieniem pary małych kleszczy. Górną bibułę filtracyjną z każdej szalki usunięto i na dolnym krążku umieszczono 12 roztoczy i ponownie nakryto górną bibułą. Przed ponownym nałożeniem górnej szalki Petriego brzeg szalki posmarowano wazeliną w celu schwytania każdego uciekającego roztocza.

Próby oceny na ogół prowadzi się w 4 replikacjach dla każdej dawki, 2 liczy się po 4 godzinach i 2 liczy się po 24 godzinach.

164 168

Po umieszczeniu roztocza na szalkach, szalki każdej replikacji umieszczono na tacy, którą następnie włożono do plastikowego worka z kilkoma wilgotnymi ręcznikami i trzymano w temperaturze pokojowej.

Po 4 lub 24 godzinach szalki badano za pomocą analizy sekcyjnej jak następuje:

1. Otwarto ostrożnie szalki, usunięto górną bibułę filtracyjną i zachowano ją.

2. Narysowano małe kółko o średnicy około 1,2 cm na dolnej bibule filtracyjnej za pomocą miękkiego ołówka.

3. Przy użyciu dozującej pipety łagodnie zwilżono cały obszar wokoło kółka.

4. Przeniesiono całe roztocze z szalki do tego kółka. Starannie przeszukano pokrywkę, górną bibułę filtracyjną i pod spodem dolnej bibuły dla znalezienia roztocza.

5. Policzono i zarejestrowano liczbę roztoczy w kółku.

6. Nałożono ponownie pokrywkę i szalkę odstawiono na bok.

7. Minimum 15 minut później, policzono roztocze pozostałe w kółku (były to martwe osobniki roztocza).

8. Obliczono i zarejestrowano liczbę żywych osobników roztocza.

9. Obliczono % skuteczności, jak następuje:

Całkowita ilość martwego roztocza _ x 100 = % skuteczności

Całkowita ilość roztocza

Dane te zestawiono w tabeli 1.

Ocena badanych związków do zwalczania muchy domowej. W tym układzie badawczym, nowo wyklute larwy muchy domowej rozwijały się na nieokreślonej pożywce ze sfermentowanego pełnego mleka i wysuszonej krwi wołowej. Badane związki dodano do mleka i oznaczono aktywność jako ilość larw, które nie przekształciły się w poczwarki.

Próbę prowadzono w plastikowym kubeczku medycznym o pojemności około 30 ml. Papierowy ręcznik (Scott C-fold towels = 150) pocięto na sztuki o wielkości w przybliżeniu 3,5X10cm. Trzy z tych sztuk złożono na wzór harmonijki i umieszczono w każdym kubku. Dwadzieścia cztery godziny przed rozpoczęciem próby 2,2 litra pełnego mleka rozlano do pięciu 1-litrowych zlewek i umieszczono w inkubatorze w temperaturze 39°C. W dniu prowadzenia próby rano, skwaszone mleko wyjęto z inkubatora, wymieszano i przelano do małych zlewek (po 100 ml). Do każdej zlewki dodano 1do 2 g wysuszonej krwi wołowej, wymieszano w celu rozprowadzenia krwi i inkubowano.

Dawki badanych związków obliczono tak, ażeby 0,1 ml zawierała ilość badanego związku dodawanego do 100 ml mleka. Związki powinny być rozpuszczone w acetonie. 100^l acetonu dodano do każdej zlewki kontrolnej.

Każdą zlewkę wyjęto z inkubatora i umieszczono na mieszadle magnetycznym. Badany związek dodano i starannie wymieszano. Następnie 20 ml porcje usunięto i dodano do wykalibrowanych kubków do badań (4 repasaże/traktowanie). Za pomocą małego pędzla do każdego kubka przeniesiono 20 larw, które potem zamknięto w plastikowym worku nakłutym w kilku miejscach szpilką. Worki zawierające kubki umieszczono na płaskiej tacy, a następnie w inkubatorze w temperaturze 27°C na okres 1 tygodnia.

Tace wyjęto z inkubatora i oznaczono ilość poczwarek w każdym worku. Papier ręcznikowy wyjęto i dokładnie przebadano na jakiekolwiek poczwarki, które pozostały w kubkach. Większość poczwarek była luzem w worku. % skuteczności obliczono jak następuje:

Liczba poczwarek z 4 traktowanych kubków _χ

Liczba kubków/traktowanie X 20

164 168

Końcowe wyniki wyrażone jako % inhibitowania przekształcenia w poczwarki skorygowano o śmiertelność w próbie kontrolnej przy użyciu wzoru Abbotta. Otrzymane dane zestawiono w tabeli 1.

Tabela 1

Ocena przeciwpasożytniczego działania badanych związków

Badany związek .	P cuniculi (mikrogramy/cm²)	M	domestica (ppm)
4,0	1,0	0,1	0,01	10	1,0
13-fluoro-23-(O-metylooksymo)LL- F28249alfa	100	100	100	96	100	62
13-fluoro-5-(formyloksy)23-(O-metylooksymo)-LLF28249alfa	100	100	100	38
26,27-epoksy-13-fluoro- 23-{O-metylooksymo>LL- F28249alfa	100	100	100	7	79
5-(dwuchloroacetoksy)-13- fluoro-23-(O-metylooksy- mo)-LL-F28249alfa	100	100	100	57	15
13-fluoro-23-(O-metylo- oksymo)-5-{trójchloroace- toksy)-LL-F28249alfa	100	100	100	79
13beta-metylo-23-(O-metylooksymo)-LL-F28249a)fa	100	98	98	100
13beta-etylo-23-(O-metylooksymo)-LL-F28249alfa	91	-	-	-	-	-

Ocena działania owadobójczego i roztoczobójczego badanych związków.

Roztwory do badań sporządzono przez rozpuszczenie badanego związku w 35% mieszaninie acetonu z wodą do stężenia 10,000 ppm. Następne rozcieńczenia robiono w razie potrzeby wodą.

Heliothis virescens, jajeczka, słonecznica.

Młode liście bawełny o długości około 6 - 7 cm zanurzono w badanym roztworze mieszając przez 3 sekundy. Jajeczka zebrano na gazie i gazę pocięto na 10 - 20 mm kwadraty zawierające około 50 - 100 jajeczek na każdym (w wieku 6-30 godzin). Kwadraciki gazy z jajeczkami również zanurzono w badanym roztworze i umieszczono na traktowanym liściu. Całość umieszczono pod osłoną w celu wysuszenia, po czym umieszczono w 250 ml kubeczkach papierowych, w których umieszczono wilgotny tampon dentystyczny o długości 5 cm. Kubek u góry nakryto przezroczystą plastikową pokrywką i całość przetrzymano przez 3 dni, po czym przeprowadzono obliczenie śmiertelności.

Heliothis virescens, trzecie stadium, słonecznica.

Liścienie bawełny zanurzono w badanym roztworze i pozostawiono do wyschnięcia pod osłoną. Po wysuszeniu, każdy podzielono na ćwierci i 10 kawałków umieszczono, indywidualnie, do 30 ml plastikowych kubeczków medycznych zawierających wilgotny tampon dentystyczny o długości 5-7 mm. W każdym kubku umieszczono jedną gąsienicę w trzecim stadium i nakryto kartonową pokrywką. Całość trzymano przez 3 dni, po czym przeprowadzono obliczenie śmiertelności i ustalono obniżenie strat pożywienia.

Spondoptera eridania, trzecie stadium larwalne.

Liście fasoli Sieve lima o długości 7 - 8 cm zanurzono w badanym roztworze mieszając przez 3 sekundy i umieszczono pod osłoną do wysuszenia. Liście umieszczono następnie na szalkach Petriego 100 X 10 mm zawierających wilgotną bibułę filtracyjną na spodzie i 10 gąsienic w trzecim stadium. Obserwację śmiertelności, zmniejszonego pobierania pożywienia i jakąkolwiek nienormalność w linieniu przeprowadzono po 3 i 5 dniach.

Aphis fabae, mieszane stadium, mszyca czarna.

Doniczki zawierające pojedyncze roślinki nasturcji (Tropaeolum sp.) o wysokości około 5 cm zakażono około 100 - 200 mszycami na dzień przed próbą. Każdą doniczkę spryskano badanym roztworem po 2 obroty na obrotowym stole przy 4 obr./minutę pod osłoną, stosując = 154

164 168 atomizer De Vilbissa. Rozpylającą końcówkę trzymano około 15 cm od rośliny i rozpylany strumień kierowano tak, aby pokryć roślinę i mszyce. Spryskane doniczki ułożono na boku na białej emaliowanej tacy i trzymano przez 2 dni, po czym ustalono śmiertelność.

Empoasca abrupta, osobniki dorosłe.

Liść fasoli Sieve lima o długości około 5 cm zanurzono do badanego roztworu na 3 sekundy i zamieszano, po czym umieszczono go pod osłoną i wysuszono. Liść umieszczono na szalce Petriego zawierającej na spodzie wilgotną bibułę filtracyjną. Około 10 Empoasca abrupta podano na każdą szalkę i szalki trzymano przez 3 dni, po czym obliczono śmiertelność.

Tetranychus urticae (szczep P-odporny) 2-plamiasty przędziorek.

Roślinki fasoli Sieva lima z głównymi liśćmi sięgającymi 7 - 8 cm wybrano i przycięto do jednej rośliny na doniczkę. Małe kawałki obcięto z liścia pobranego z głównej kolonii roztocza i umieszczono na każdym liściu badanej rośliny. Wykonano to na 2 godziny przed traktowaniem, aby pozwolić roztoczu przejść do badanej rośliny i złożyć jajeczka. Wielkość obcinanych kawałków była różna, aby otrzymać około 100 roztoczy na liść.

W czasie traktowania, kawałki liścia użytego do przeniesienia roztocza usunięto i wyrzucono. Rośliny zainfekowane roztoczem zanurzono w badanym roztworze na 3 sekundy mieszając i ułożono pod przykryciem do wyschnięcia. Rośliny trzymano przez 2 dni, po czym ustalono ilość zabitych osobników przy użyciu pierwszego liścia. Drugi liść trzymano na roślinie przez następne 5 dni, po czym przeprowadzono obserwację dla oznaczenia zabitych jajeczek i/lub nowo wykłutych poczwarek.

Skala ocen: 0 = brak działania; 1 = 10 - 25% zabitych osobników; 2 = 26 - 35% zabitych osobników; 3 = 36 - 45% zabitych osobników; 4 = 46 - 55% zabitych osobników; 5 = 56 - 65% zabitych osobników; 6 = 66 - 75% zabitych osobników; 7 = 16- 85% zabitych osobników; 8 = 86 -99% zabitych osobników; 9= 100% śmiertelność.

Otrzymane dane zestawiono w tabeli 2.

Tabela 2

Ocena działania owadobójczego i roztoczobójczego badanych związków

Badany związek	Heliotis nrcscens jajeczka III-stadium	Spoodoptera endania	Apfcs Mar (ppm)	bnpMa prua (ppm)	P-odpome roztocze (ppm)
Dzień 3 (ppm)	Dzień 5 (ppm)
(ppm)	(ppm)
10	0 10	10 10	10 1	10	10	100	10	1000	100	10
1	2	3	4 5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
13-fluoro-23-(O-metylooksymo-L L-F28249aIfa	8	0	9 9	9	4	9	7	7	6	9	5	8
S-tdwuchloroacetoksy) -13-fluoro-23-(O-meTylooksymo)LL-I28249alfa	0	0	9 9	9	5	9	9	7	0	9	9	8
13-fluoro-23-(O-metylooksymo)-5-(trójchloroacetoksy)- LL- F28249alfa	8	0	9 9	4	3	9	9	0	0	9	9	8
13-(luoro-5-(formyloksy)- -23-(O-metylookiymo)-LL- -F28249alfa	0	0	9 8	9	1	9	9	0	0	9	9	8

Tabela 2 cd

Ocena działania owadobójczego i roztoczobójczego badanych związków

Badany związek	Słonecznica jajeczka (ppm)	Mszyca czarna (ppm)	P-odporne roztocze (ppm)
100	10	10	1	0,1
13-beta-metylo-23-(O-metylo-
oksymo)-LL-F28249alfa	8	8	9	9	9
13-beta-etylo-23-(O-metylo-
oksymo)-LL-F28249alfa	9	9	5	9	8

164 168

Tabela A

Porównawcza ocena aktywności antypasożytniczej

T. colubriformis (mg/kg) F. cuniculi (mikrogramy/cm^J)

Testowany związek	0 125	0,0625	0 0313	0 0156	40	1 0	0 1	0 01
Iwermektyna o wzorze 22	99	92	54	45	-	98	96	59
Milbemecyna D o wzorze 23	82	-	-	-	100	96	14	24
13-fuorOf23-(Ofmetylo-	100	100	83	66	100	1(03	100	96
fLL-F28249alfa
13-fuorOf23-okso-LLf	100	100	100	93	100	83	0	17
-F28249alfa
13-beιafIηetylo-23f(Ofmetylookf	99	98	53	17	100	98	98	100

fSymo)fLL-F28249alfa

Tabela B

Porównawcza ocena aktywności owadobójczej i roztoczobójczej

Testowany związek	Southern Armyworm (ppm)	Słonecznica (pp^m)	Słonecznica (ppm)	2 plamisty przędziorek (ppm)	Mszyca czarna (ppm)
10	1.01	100	10 1	100	10 1	0.1	0 1 0001	10 1
Awermektyna 18% EC o wzorze 21 13-fuoro-5-dichloroacetoksy-23-	0	- -	9	0	0	6	0 -	9	4 0	4	0
(Ofηttylooks>ηo)-LLfF28249alfa 13-fuoro-5-formyloksy-23-(O-	9	9 0	9	9	7	0	• ·	9	8 0	9	9
fmetylooksymo)-LLfF28249alfa 13ffluoro-5ftnchloroacetoksyf	9	7 0	9	8	5	0	• -	9	8 0	9	9
f23f{Ofηtιylooksyηo)fLLfF28249alfa 13-fuoro-23f(O-metylooksymo)-	9	3 -	9	9	1	8	0 -	9	8 0	9	9
fLLfF28249alfa	9	4 -	9	9	6	8	0 -	9	8 0	7	0

Środek według wynalazku jest określony w przykładach A i B.

Przykład A. Środek w postaci emulgującego koncentratu zawierający jako substancję czynną albo 13-halo- albo 13-alkilo-23-imino-pochodne LL-F28249.

Środek według wynalazku składa się z: 160 g - 13-halo- lub 13-alkilo-23-imino-pochodnych LL-F28249 (o 76% czystości) (2.79% wag./wag.), (2.12% składnika aktywnego), 2867.38 g alkoholu heksylowego (50.00% wag./wag.), 2363.30g - oleju mineralnego (41.21% wag./wag.), 344.09 g - niejonowego środka powierzchniowo czynnego (6.00% wag./wag.)¹, 286.79 g -butylowanego hydroksytoluenu (5.00% wag./wag.), 5.73 g - UV absorberu (0,10% wag./wag.)².

Przykładowymi niejonowymi środkami powierzchniowo czynnymi są: etoksylowany dinonylofenol, blokowe kopolimery tlenku etylenu/tlenku propylenu, etoksylowane alkohole i tym podobne.

Przykładowymi absorberami UV są: oksybenzon, 2,2'-dihydroksy-4-metoksyfbenzofenon, 2-hydroksy-4-n-oktoksybenzofenon, 2-(2-hydroksy-5-f-oktyIofen-iio)benzotriazol i tym podobne.

Przykład B. Środek w postaci emulgującego koncentratu zawierający jako substancję czynną albo 13-halo-albo 13-alkilo-23-fi^,ηino-pochodne LL-F28249.

Środek według wynalazku składa się z: 160 g - 13-halo- lub 13-alkilo-23-imino-pochodnych LL-F28249 (o 76% czystości) (2.79% wag./wag.), (2.12% składnika aktywnego), 2867.38 g alkoholu heksylowego (50.00% wag/wag.), 2070.82 g - oleju mineralnego (38.11% wag./wag.), 344.09 g - niejonowego środka powierzchniowo czynnego (6.00% wag./wag/.

¹ - etoksylowany dinonylofenol ² - 2,2'-dihydroksy-4-metoksybenzofenon io

164 168

Przedstawione w przykładach środki w postaci emulgującego koncentratu o zawartości 1,8% substancji czynnej są odpowiednie do stosowania dla zwalczania roztoczy, przędziorkowatych i owadów w uprawach bawełny i uprawach cytrusowych.

Niżej podane przykłady dotyczące syntezy podano jedynie w celach informacyjnych.

O ile nie podano inaczej, wszystkie części są częściami wagowymi.

Przykład I. Wytwarzanie 5,23-dwuketo-LL-F28249a.

Mieszaninę LL-F28249a (10,0g, 0,016 mola) i ziemi okrzemkowej (160,0 g) w dwumetyloformamidzie, w atmosferze azotu, zadano dodając porcjami dwuchromianem pirydyny (58,Og, 0,15 mola), mieszano przez 4 godziny w temperaturze pokojowej, zadano 11 eteru etylowego, mieszano przez 15 minut i przesączono. Przesącz przemyto wodą, następnie solanką, osuszono nad MgSO4 i zatężono pod próżnią otrzymując jako pozostałość żółty olej. Pozostałość tę chromatografowano rzutowo (krzemionka, chlorek metylenu/izopropanol 99:i jako eluent) dając tytułowy produkt w postaci jasnożółtego ciała stałego (4,84g, 49,7%) identyfikowany przez iHNMR, i³CNMR i masową analizę spektralną.

Przykład II. Wytwarzanie 13-(formyloksy)-5,23-dwuketo-LL-F28249a.

Mieszaninę 5,23-dwuketo-LL-F28249a (2,6 g, 4,3 mmola) w 88% kwasie mrówkowym, w atmosferze azotu, zadano dwutlenkiem selenu (i,0g, 9,0 mmola), mieszano w temperaturze 50°C przez 2 godziny, ochłodzono do temperatury pokojowej, zadano 3 objętościami chlorku metylenu, mieszano przez I0 minut i przesączono przez ziemię okrzemkową. Przesącz oddzielono i fazę organiczną zatężono pod próżnią otrzymując jasnobrązową stałą pozostałość. Rzutowa chromatografia kolumnowa (krzemionka, heksany/octan etylu 2:1 jako eluent) pozostałości dała produkt tytułowy w postaci beżowego ciała stałego (1,3 g, 43%) identyfikowanego spektroskopu za pomocą iHNMR ii3CNMR.

Przykład III. Wytwarzanie 13-hydroksy-5,23-dwuketo-LL-F28249a.

Mieszaninę 13(formyloksy)-5,23-dwuketo-LL-F28249a (800 mg, i,i mmola), metanolu i dioksanu w temperaturze 0 - 5°C zadano 20 ml 1,2 n HCl,mieszano w temperaturze pokojowej przez 4 godziny, odstawiono w temperaturze 40°C na I6 godzin i zatężono pod próżnią. Pozostałość rozprowadzono w octanie etylu, przemyto roztworem wodorowęglanu sodu, a następnie solanką, osuszono nad MgSO4 i zatężono pod próżnią otrzymując związek tytułowy w postaci beżowego ciała stałego (700 mg, 91%) identyfikowanego za pomocą analiz iHNMR, ^CNMR i widma masowego.

Przykład IV. Wytwarzanie 13-fuoro-5,23-dwuketo-LL-F28249a i i3-fuoro-23-keto-LLF28249a.

Mieszaninę I3-hydroksy-5,23-dwuketo-LL-F28249a (100 mg, 0,15 mmola) w chlorku metylenu w temperaturze -40°C w atmosferze azotu zadano trójfluorkiem dwumetyloaminosiarki (40 pl, 29,4 mg. 0,22 mmola) za pomocą strzykawki i mieszano w temperaturze -40°C do -30°C przez 3 godziny. Mieszaninę reakcyjną przelano do lodowatej wody i rozdzielono fazy. Fazę wodną wyekstrahowano octanem etylu. Fazy organiczne połączono, przemyto wodą i solanką, osuszono nad MgSO4 i zatężono pod próżnią otrzymując mieszaninę produktu tytułowego w postaci żółtego ciała stałego, 112 mg. Analiza wysokociśnieniową chromatografią cieczową (HPLC) wykazała, że w mieszaninie obecnych jest 57% 13-fuoru-5,23-dwuketo-LL-F28249a i 13% 13-f uoro-23-ketoLL-F28249a. Chromatografia kolumnowa (krzemionka, heksany/octan etylu, 4:1 jako eluent) mieszaniny produktu dała czysty 13-fuoro-5,23-dwuketo-LL-F28249a w postaci żółtego ciała stałego identyfikowanego za pomocą analiz iH, 13C i ^WF oraz widma masowego.

Przykład V. Wytwarzanie 13-fuoru-23-(O-metylooksymo)-LL-F28249a.

Mieszaninę 13-fuoro-5,23-dwuketo-LL-F28249a (30 mg, 0,05 mmola) w absolutnym etanolu w temperaturze -10°C do -5°C w atmosferze argonu zadano imidazolem (10 mg, 0,15 mmola), a następnie dodano chlorowodorek metoksyloaminy (12,5 mg, 0,15 mmola) mieszano przez 2 godziny w temperaturze -10°C do -5°C, zadano borowodorkiem sodu (12,0 mg, 0,30 mmola) i mieszano przez 1 godzinę w temperaturze -10°C do -5°C. Mieszaninę reakcyjną zalano wodą, mieszano przez 15 minut w temperaturze otoczenia i zatężono pod próżnią. Otrzymaną pozostałość zdyspergowano w octanie etylu i wodzie, fazy rozdzielono i fazę organiczną przemyto wodą, a następnie solanką, osuszono nad MgSO4 i zatężono pod próżnią uzyskując pozostałość, którą chromatografowano na kolumnie (krzemionka, heksany/eter, 4:1 jako eluent) otrzymując produkt

164 168 11 tytułowy w postaci białego ciała stałego identyfikowanego za pomocą analiz ’H, 1³C i ^ieF NMR i widma masowego.

Przykład VI. Wytwarzanie 13-fluoro-5-(formyloksy)-23-(O-metylooksymo)-LL-F28249a. Mieszaninę 13-fluoro-23-(O-metylooksymo)-LL-F28249a (80 mg, 0,12 mmola) w suchej pirydynie w temperaturze 0°C w atmosferze azotu, zadano 1,0 ml mieszanego bezwodnika kwasu octowego i kwasu mrówkowego, mieszano w temperaturze pokojowej przez pół godziny, a następnie przelano do mieszaniny lodu i nasyconego roztworu wodorowęglanu sodu. Mieszaninę reakcyjną wyekstrahowano eterem, ekstrakt eterowy przemyto zimnym rozcieńczonym roztworem kwasu solnego, a następnie przemyto wodą i nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu. Fazę organiczną osuszono nad Na2SO4 i zatężono pod próżnią. Uzyskaną pozostałość chromatografowano rzutowo (krzemionka, chlorek metylenu/octan etylu, 40:1 jako eluent) otrzymując produkt tytułowy w postaci białego ciała stałego (34,4 mg, 42%) identyfikowany za pomocą 1H i

1³C NMR i analizą widma masowego.

Przykład VII. Wytwarzanie 5-(dwuchloroacetoksy)-13-fluoro-23-(O-metylooksymo)-LŁF28249a.

Mieszaną mieszaninę 13-fluoro-23-(O-metylooksymo)-LL-F28249a (85 mg, 0,12 mmola) i dwumetylopirydyny (2,9 mg, 0,024 mmola) w chlorku metylenu w temperaturze 5 - 10°C, w atmosferze azotu, zadano pirydyną (50IL, 0,62 mmola), a następnie chlorkiem dwuchloroacetylu 0,02 IL, 0,208 mmola). Po 2 godzinach w temperaturze 5 - 10°C mieszaninę reakcyjną przelano do nasyconego wodorowęglanu sodu i lodu, i wyekstrahowano eterem. Fazę organiczną przemyto kolejno rozcieńczonym (0,5%) kwasem solnym, wodą i nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu, osuszono nad Na2SO4 i zatężono pod próżnią. Pozostałość chromatografowano rzutowo (krzemionka 0,25% do 0,5% izopropanolem w chlorku metylenu, elucja z gradientem izopropanolu) otrzymując produkt tytułowy w postaci białego ciała stałego identyfikowanego za pomocą analiz 1H i 1³C NMR oraz widma masowego.

Przykład VIII. Wytwarzanie 13-fluoro-23-(O-metylooksymo)-5-trójchloroacetoksy)-LLF28249a.

Mieszaną mieszaninę 13-fluoro-23-(O-metylooksymo)-LL-F28249a (80 mg, 0,12 mmola) i dwumetyloaminopirydyny (2,9 mg, 0,024 mmola) w chlorku metylenu w temperaturze 5 - 10°C w atmosferze azotu zadano pirydyną 50 IL, 0,62 mmola), a następnie chlorkiem trójchloroacetylu (20 IL, 0,18 mmola). Po 1 i 1/4 godziny w temperaturze 5- 10°C mieszaninę reakcyjną przelano do nasyconego roztworu wodorowęglanu sodu i wyekstrahowano eterem. Fazę organiczną przemyto kolejno rozcieńczonym (0,5%) kwasem solnym, wodą i nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu, osuszono nad Na2SO4 i zatężono pod próżnią otrzymując pozostałość w postaci białej piany. Pozostałość chromatografowano (krzemionka, 0,10% - 0,25% izopropanol w chlorku metylenu, elucja z gradientem izopropanolu) otrzymując produkt tytułowy w postaci białawego ciała stałego (63,4 mg, 66%) identyfikowany analizą 1H i 1³C, i widmem masowym.

Przykład IX. Wytwarzanie 5-[(p-nitrobenzoilo)oksy]-LL-F28249a.

Mieszaninę LL-F28249a (6,36 g, 10,4 mmola) w pirydynie (1,98 g, 25 mmola) w chlorku metylenu w temperaturze 20 - 25°C zadano chlorkiem p-nitrobenzoilu (2,45 g, 13,2 mmola), mieszano przez 4 godziny, odstawiono na 16 godzin i zadano nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu i chlorkiem metylenu. Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 5 minut i rozdzielono fazy. Fazę organiczną przemyto kolejno nasyconym roztworem wodorowęglanu sodu, 5% kwasem solnym i solanką, osuszono nad MgSO4 i zatężono pod próżnią otrzymując produkt tytułowy w postaci białego ciała stałego jako piany (7,9 g, 93,5% czystości) za pomocą analizy chromatografią cieczową identyfikowanego za pomocą 1H NMR i widma masowego oraz mikroanalizy.

Przykład X. Wytwarzanie 5-[(p-nitrobenzoilo)oksy]-23-keto-LL-F28249a.

Mieszaną mieszaninę 5-[(p-nitrobenzoiło)oksy]-LL-F28249a (6,3 g, 8,4 mmola) w dwumetyloformamidzie zadano dwuchromianem pirydyny jednorazowo całością w temperaturze 20 - 25°C. Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 6 godzin, przelano do wody, mieszano przez 15 minut i przesączono. Placek filtracyjny przemyto wodą, osuszono na powietrzu, rozprowadzono we wrzącym octanie etylu, zadano ziemią okrzemkową i przesączono. Przesącz zatężono pod próżnią otrzymując czerwono-brązową stałą pozostałość. Pozostałość tę rekrystalizowano z n-propanolu

164 168 otrzymując produkt tytułowy w postaci białych kryształów (3,3 g, 51,7%) identyfikowanych za pomocą analiz ¹H NMR i widma masowego.

Przykład XI. wytwarzanie 13-hydroksy-5-[(p-nitrobenzoilo)oksy]-23-keto-LL-F28249a.

Mieszaną mieszaninę 5-[(p-nitrobenzoilo)oksy]-23-keto-LL-F28249α (1,25 g, 1,36 mmoli) i dwutlenku selenu (0,78 g, 7,02 mmole) w 20 ml 9:1 trójfluoroetanolu: wody ogrzewano w temperaturze 40°C przez 4 godziny, ochłodzono do temperatury pokojowej i przesączono przez ziemię okrzemkową. Przesącz zatężono pod próżnią, uzyskaną pozostałość rozprowadzono w chlorku metylenu i przesączono w celu usunięcia jakiejkolwiek pozostałości dwutlenku selenu i przesącz zatęzono pod próżnią, uzyskaną pozostałość chromatografowano rzutowo (krzemionka, octan etylu: heksany 1:2 jako eluent) otrzymując tytułowy produkt w postaci białego ciała stałego (0,29 g, 27%) identyfikowany analizami 1H i ⁿC NMR oraz widmem masowym.

Przykład XII. Wytwarzanie 13-fuoro-5-[(p-nitrobenzoilo)oksy]-23-okso-LL-F28249α.

Do mieszaniny 13-hydroksy-5--[p-nitrobenzoilo)oksy]-23-keto-LL-F28249α (0,5 mmola) w suchym chlorku metylenu, w atmosferze azotu, w temperaturze -70°C wkroplono trójfiuorek dwumetyloaminosiarki (80 11,0,60 mmola) za pomocą strzykawki. Po 20 minutach w temperaturze-70°C mieszaninę reakcyjną zalano 1/2 ml wody i 1 ml metanolu i mieszano przez 15 minut w temperaturze -78°C do 0°C, pozostawiono do ogrzania się do temperatury pokojowej i odparowano pod próżnią. Pozostałość chromatografowano rzutowo (krzemionka, mieszaniny chlorek metylenu/octan etylu jako eluent), otrzymując tytułowy produkt w postaci białego ciała stałego (236 mg, 58,7%) identyfikowany analizami 1H, 1³C i ATP NMR oraz widmem masowym.

Przykład XIII. Wytwarzanie 13-fuoro-23-keto-LL-F28249α.

Do szybko mieszanej mieszaniny 13-fuoro-5-[(p-nitro-benzoilo)oksy]-23-keto-LL-F28249α (187 mg, 0,24 mmole) w dioksanie w temperaturze 5°C wkroplono 1 n NaOH (0,35 ml, 0,35 mmola), mieszano w temperaturze 10- 15°C przez 3 godziny, rozcieńczono octanem etylu i wodą i mieszano szybko. Fazy rozdzielono i fazę organiczną przemyto wodą, osuszono nad Na2SO4 i zatężono pod próżnią. Pozostałość chromatografowano rzutowo (krzemionka, octan etylu:heksan, 1:2 - 1:1 elucja z gradientem octanu etylu) otrzymując tytułowy produkt w postaci białego proszku (117 mg, 78%) identyfikowanego analizami 1H, 1³C NMR i widmem masowym.

Przykład XIV. Wytwarzanie 26,27-epoksy-13-fluoro-23-keto-LL-F28249α (I) i 3,4:26,27dwuepoksy-13-fluoro-23-keto-LL-F28249α (II).

Mieszaną mieszaninę 13-fuoΓO-23-keto-LL-F28249α (62,8 mg, 0,10 mmola) w chlorku metylenu, w temperaturze 5 - 10°C zadano oczyszczonym kwasem m-chloronadbenzoesowym (41,7 mg, 0,24 mmola), mieszano przez 3 godziny w temperaturze 5 - 10°C i zalano 10% roztworem wodorowęglanu sodu. Fazy rozdzielono i fazę organiczną zatężono pod próżnią. Uzyskaną pozostałość chromatografowano rzutowo (krzemionka, heksany: octan etylu elucja przy gradiencie 2:1 -1:1) otrzymując mieszaninę tytułowych produktów. Mieszaninę dalej oczyszczano za pomocą preparatywnej wysokociśnieniowej chromatografii cieczowej (HPLC) z odwróconą fazą (kolumna C-18, acetonitryl: woda, 65:35) uzyskując produkt tytułowy (I) w postaci białego proszku (18 mg, 29%) i produkt tytułowy (II) w postaci białego proszku (16 mg, 26%). Oba związki (I) i (II) identyfikowano za pomocą analiz 1H i ⁿC NMR i widma masowego.

Przykład xV. Wytwarzanie 26,27-epoksy-13-fiuoro-(O-metylooksymo)-LL-F28249α.

Mieszaninę 26,27-epoksy-13-fuoro-23-keto-LL-F28249α (7,6 mg, 0,012 mmola), chlorowodorku hydroksyloaminy (4,5 mg, 0,05 mmola) i octanu sodu (6,6 mg, 0,08 mmola) w metanolu, mieszano w temperaturze pokojowej przez 6 godzin i zatężono pod próżnią. Pozostałość rozdzielono na fazy między wodę i chlorek metylenu. Fazę organiczną oddzielono i zatężono pod próżnią. Uzyskaną pozostałość chromatografowano (krzemionka, octan etylu : heksany, 1:1) otrzymując tytułowy produkt w postaci białego proszku (6,0 mg, 76%) identyfikowany analizami 1H i 1³C NMR oraz widmem masowym.

Przykład XVI. Wytwarzanie 13-chloro-5,23-dwuketo-LL-F28249α.

Do mieszaniny 13-hydroksy-5,23-dwuketo-LL-F28249α (70 mg, 0,10 mmola) w chlorku metylenu w atmosferze azotu, w temperaturze 5 - 10°C wkroplono chlorek tionylu (30 IL, 18,4 mg, 0,15 mmola) za pomocą strzykawki, mieszano w temperaturze 5 - 10°C przez 2 godziny i w temperaturze pokojowej przez 16 godzin i zatężono pod próżnią. Półstałą pozostałość poddano

164 168 chromatografii rzutowej (krzemionka, heksan : octan etylu, 75:25) otrzymując tytułowy produkt w postaci beżowego ciała stałego (38,5 mg, 60%) identyfikowany analizami 1H NMR i widmem masowym.

Przykład XVII. Wytwarzanie 13-bromo-5,23-dwuketo-LL-F28249a.

Mieszaninę 13-hydroksy-5,23-dwuketo-LL-F28249a (97 mg, 0,15 mmola) w benzenie w atmosferze azotu, w temperaturze 5 - 10°C zadano trójbromkiem fosforu (20 IL, 57,6mg, 0,21 mmola) za pomocą strzykawki, mieszano przez 1 godzinę w temperaturze 5 - 10°C, przelano do wody i wyekstrahowano octanem etylu. Fazę organiczną przemyto solanką, osuszono nad MgSOą i zatężono pod próżnią. Półstałą pozostałość chromatografowano dwukrotnie (krzemionka, heksany : octan etylu, 9:1) otrzymując tytułowy produkt w postaci jasnożółtego ciała stałego identyfikowanego za pomocą analizy widma masowego.

Przykład XVIII. Wytwarzanie 5-acetoksy-LL-F28249a.

W temperaturze 0°C do roztworu LL-F28249a (32,57 g, 39,3 mmola) i pirydyny (200 ml) dodano bezwodnika octowego (20 ml, 212 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano przez 3 dni w temperaturze 0°C. Stężenie pod próżnią mieszaniny reakcyjnej dało żółtą pozostałość. Pozostałość tę rozpuszczono w octanie etylu, przemyto kolejno wodą, rozcieńczonym roztworem kwasu solnego, wodą, 10% roztworem wodorowęglanu sodu i solanką, osuszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężono pod próżnią otrzymując związek tytułowy w postaci bladożółtej piany (35,47 g) identyfikowanej analizą widma NMR.

Przykład XIX. Wytwarzanie 5-acetoksy-23-{[(meeoksykarbonylo)karbonylo]oksy}-LLF28249.

Do mieszaniny 5-acetoksy-LL-F28249a (35,47, 53,1 mmola), węglanu wapnia (11,04 g, 110,3 mmola) i chlorku metylenu dodano chlorku metylooksalilu (8,0 ml, 87 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano, a następnie ochłodzono do temperatury o°C i do mieszaniny powoli dodano 2o roztworu kwasu solnego (60 ml). Do mieszaniny dodano wody i warstwy rozdzielono. Warstwę organiczną rozcieńczono chlorkiem metylenu, przemyto kolejno wodą, 10% roztworem wodorowęglanu sodu, wodą i solanką, osuszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężono pod próżnią otrzymując tytułowy związek w postaci żółtej piany (41,28 g) identyfikowanej analizami widma NMR.

Przykład XX. Wytwarzanie 5-aceeoksy-130-hydroksy-23-[[(metoksykarbonylo)karbonylo]oksy}-LL-F28249a.

Do mieszaniny 5-acetoksy-23-{[(cneeoksyyaabonylo)karbonylo]oksy}-LL-F28249a (41,28 g, 55,71 mmola) i 88% roztworu kwasu mrówkowego (200 ml) dodano dwutlenku selenu (8,6 g, 77,5 mmola). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 90 minut, po czym mieszaninę rozcieńczono octanem etylu i przesączono przez ziemię okrzemkową. Przesącz ochłodzono w łaźni Lód/aceton. Następnie do zimnego przesączu dodano powoli 20% roztwór wodorotlenku sodu (550 ml). Warstwę organiczną oddzielono i przemyto kolejno 10% roztworem wodorowęglanu sodu, wodą i solanką, osuszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężono pod próżnią, otrzymując pomarańczową pianę. Pianę tę rozpuszczono w metanolu i dodano 2n roztwór kwasu solnego (25 ml). Mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 2 i 1/2 godziny, po czym dodano 10% roztwór wodorowęglanu sodu (30 ml). Zatężenie mieszaniny pod próżnią dało ciemno czerwoną pozostałość. Czerwoną pozostałość rozpuszczono w octanie etylu, przemyto kolejno wodą, 10%o roztworem wodorowęglanu sodu i solanką, osuszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężono pod próżnią otrzymując pomarańczową pianę. Pianę tę chromatografowano stosując żel krzemionkowy i heksany/octan etylu (1:1)jako eluent, otrzymując tytułowy związek w postaci białawego proszku (11,50g), identyfikowany za pomocą analizy widma NMR.

Przykład XXI. Wytwarzanie 5-acetoksy- 13$-((etoksykarbonyIo)oksy]-23-[[(metoksykarbonylo)karbonylo]oksy}-LL-F28249a.

Mieszaninę 5-acetoksy-13β-hydroksy-23-{[(mneoksykaΓbony1o)karbonylo]oksy}-LL-F28249a (0,51 g, 0,67 mmola) w chlorku metylenu, w atmosferze azotu, zadano chloromrówczanem etylu (0,23 g, 2,12 mmola), pirydyną (0,25 g, 3,16 mmola) i 4-dwumetyloaminopirydyną (0,05 g, 0,41 mmola) w temperaturze pokojowej. Mieszanie kontynuowano w temperaturze pokojowej przez dwie godziny, potem mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu, przemyto kolejno wodą,

164 168

5% roztworem kwasu solnego, wodą, 10% roztworem wodorowęglanu sodu i solanką, osuszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężono pod próżnią, otrzymując pozostałość. Pozostałość tę chromatografowano stosując żel krzemionkowy i eluując heksanami/octanem etylu (3:1) do uzyskania tytułowego związku w postaci białego proszku (0,33 g, 59%), identyfikowanego za pomocą analiz 1h NMR, ¹³C NMR i widmem masowym.

Przykład XXII. Wytwarzanie 5-acetoksy-13$-metylOfLLfF28249a.

W temperaturze -78°C mieszaninę 5facetoksyf13β-((etoksykarbonylo)oksy]-23-[((metoksyf karbonylo)karbonylo]oksy}-LL-F28249a (0,26g, 0,31 mmola) w chlorku metylenu, w atmosferze azotu, zadano w przeciągu ponad 2 minut trójmetyloglinem (0,46 g, 6,4 mmola). Mieszanie kontynuowano przez 15 minut w temperaturze -78°C, następnie mieszaninę reakcyjną ogrzano do temperatury 0°C i trzymano w tej temperaturze na łaźni lodowej przez 30 minut, łaźnię lodową usunięto i mieszaninę reakcyjną mieszano w temperaturze pokojowej przez 4 godziny.

Podczas chłodzenia na łaźni lodowej do mieszaniny reakcyjnej powoli dodano wody (0,5 ml). Po całkowitym wydzieleniu się gazu, mieszaninę reakcyjną przelano do mieszaniny octanu etylu i 2n roztworu kwasu solnego. Warstwę octanu etylu oddzielono i przemyto kolejno wodą, 10% roztworem wodorowęglanu sodu i solanką, osuszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężono pod próżnią otrzymując pozostałość. Pozostałość tę chromatografowano przy użyciu żelu krzemionkowego i chlorku metylenu/acetonitrylu (9:1) jako eluenta otrzymując tytułowy związek w postaci białego proszku (0,144g, 56%), identyfikowanego za pomocą 1H NMR, 1³C NMR i analiza widma masowego.

Postępując tak jak podano w przykładzie V, ale zastępując trójetyloglin trójmetyloglinem otrzymano 5-acetoksy-13$-etylo-LL-F28249a.

Przykład XXIII. Wytwarzanie 5-acetoksy-13β-metylOf23-keto-LL—F28249a.

Do mieszaniny 5-acetoksy- 13β-metyIo-LLfF28249a (0,188 g, 0,28 mmola), kilku 4 angstromowych sit molekularnych i acetonitrylu dodano N-tlenku 4-metylomorfoliny (0,131 g, 1,12 mmoli). Mieszano przez 15 minut w temperaturze pokojowej, po czym dodano nadrutenianu tetrapropyloamoniowego (0,047 g, 0,13 mmoli) do mieszaniny i mieszanie kontynuowano przez 1 godzinę. Mieszaninę reakcyjną przesączono przez ziemię okrzemkową, rozcieńczono octanem etylu i przemyto kolejno wodą, rozcieńczonym roztworem kwasu solnego, wodą, 10% roztworem wodorowęglanu sodu i solanką, osuszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężono pod próżnią, otrzymując pozostałość, którą chromatografowano na żelu krzemionkowym stosując chlorek metylenu/acetonitryl (19:1) jako eluent i otrzymując związek tytułowy w postaci białego proszku (0,108 g, 57%), identyfikowany analizami 1H NMR, ⁿC NMR i widmem masowym.

Postępując tak, jak opisano w przykładzie VI, ale stosując 5-acetoksy- 13$-etylo-LL-F28249a zamiast 5-acetoksy- 13$-metylo-LL-F28249a otrzymano 5facetoksy-13β-etylo-23-keto-LLF28249a.

Przykład XXIV.Wytwarzanie5-acetoksy-13β-metylo-23-(Ofmetylooksymo)-LL-F28249a.

Mieszaninę 5-acetoksy- ^-metylo-23-keto-LL-F28249a (0,144 g, 0,22 mmola), octanu sodu (0,096 g, 1,17 mmola), chlorowodorku metoksyloaminy (0,092 g, 1,1 mmola) i metanolu mieszano przez 1 godzinę w temperaturze pokojowej. Mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu, przemyto kolejno wodą i solanką, osuszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężono pod próżnią otrzymując pozostałość, którą chromatografowano stosując żel krzemionkowy i heksany/octan etylu (4:1) jako eluent. Otrzymano związek tytułowy w postaci białego ciała stałego (0,125 g, 83%) identyfikowany analizami 1H NMR, 1³C NMR i widmem masowym.

Postępując zgodnie z przykładem VII, podstawiając 5-acetoksy-13β-etylo-23-ketOfLLF28249a zamiast 5-acetoksy-13βfmetylOf23fketo-LLfF28249a otrzymano 5-acetoksy- 13/5-etylo23f(O-metylooksymo)fLLfF28249σ.

Przykład XXV. Wytwarzanie 13β-metylOf23f(Ofmetylooksymo)-LL-F28249σ.

Do roztworu 5facetoksyf 13βfmetylo-23-(O-metylooksymo)l·LLfF28249α (0, 11 g, 0,16 mmola) i metanolu dodano wodorotlenku sodu (0,5 ml, 0,50 mmola) w temperaturze 0°C. Mieszanie kontynuowano w temperaturze 0°C przez 2 godziny, następnie mieszaninę reakcyjną rozcieńczono octanem etylu, przemyto kolejno wodą i solanką, osuszono nad bezwodnym siarczanem sodu i zatężono pod próżnią otrzymując pozostałość, którą chromatografowano stosując żel

164 168 krzemionkowy i heksany/octan etylu (3:1) jako eleunt, otrzymując tytułowy związek w postaci białej piany (0,079 g, 77%), identyfikowanej analizami 1H NMR, 1³C NMR i widmem masowym.

Postępując tak, jak w przykładzie VIII, stosując 5-acetoksy-13£-etylo-23-(O-metylooksymo)LL-F28249α w miejsce 5-acetoksy-13j0-metylo-23-(O-metylooksymo)-LL-F28249α otrzymano 13$-etylo-23-(O-metylooksymo)-LL-F28249α.

II

-c - r₄

WZÓR 2

WZÓR 21

WZÓR 3 ^^^4168

SCHEMAT 1 ()

HCOOH

SeO₂

DAST

SCHEMAT 1 (2)

WZOR 5

SCHEMAT 2 ^r13

SCHEMAT 3(2) ^^^4168

zasada

SCHEMAT 4(2)

SCHEMAT 5 (2)

CaC03

CHgO-C-C-Cl

O

1. kwas mrówkowy,

SeO2

HC l

SCHEMAT 6 (2)

SCHEMAT 6 (3)

Cl

O

U

OC₂H5 pirydyna

SCHEMAT 6«)

WZOR 17

16-4168

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 90 egz. Cena 10 000 zł

Claims

Zastrzeżenie patentowe

Środek pasozytobójczy, owadobójczy, roztoczobójczy i nicieniobójczy, znamienny tym, że zawiera dopuszczalny nośnik oraz skuteczną ilość substancji czynnej stanowiącej związek o ogólnym wzorze 1, w którym Ri oznacza grupę metylową, etylową lub izopropylową, R7 oznacza atom wodoru, a Re oznacza OR2 lub wzięte razem z atomem węgla, do którego są przyłączone, R7 i Rs oznaczają grupę C = O, R2 oznacza atom wodoru, grupę Ci-4-alkilową lub grupę o wzorze 2, w której R4 oznacza atom wodoru, grupę Ci-4-aIkilową, Ci-4-chlorowcoalkilową, Ci-4-alkoksylową, fenoksylową, Ci-4-alkoksymetyIową, fenoksymetylową lub fenylową ewentualnie podstawioną jedną grupą 1-nitro, 1-3 atomami chlorowca, 1-3 grupami Ci-4-alkilowymi lub Ci-4-alkoksylowymi, R3 oznacza atom wodoru, grupę metylową lub etylową, X oznacza grupę Ci-4-alkilową lub chlorowiec, W oznacza atom tlenu lub N = Y, Y oznacza grupę OR5 lub NHR6, w których R5 oznacza atom wodoru, grupę Ci-4-alkilowęą, Ci-4-alkoksymetylową, Ci-4-alkanoilową, benzylową, fenylową lub Ci-4-acylową, a R6 oznacza grupę Ci-4-acylową, Ci-4-alkilową lub benzoilową, a kropkowana trójkątna figura z tlenem w pozycji C26—C27 wskazuje, że jest obecny albo epoksyd, albo powdwójne wiązanie, z ograniczeniem, że gdy X oznacza atom chlorowca, to R5 oznacza grupę Ci-4-alkilową lub Ci-4-acylową, a R6 oznacza grupę acylową, a gdy X oznacza grupę Ci-4-alkilową, to wiązanie C26—C27 oznacza wiązanie podwójne.