Przedmiotem wynalazkujest kineskop kolorowyz maska przeslaniajaca. Sa dwa podstawowe zarysy zespolu plyty czolowej stosowane do prostokatnych, handlowych kineskopów kolorowych o wielkosci ekranu powyzej okolo 22,9 cm: sferyczne i cylindryczne. W konstrukcji kineskopów dazy sie do tego, aby zarysy zespolu plyty czolowej mialy mniejsza krzywizne niz obecnie znane kineskopy.Wraz z tym zmniejszaniem krzywizny plyty czolowej dazy sie do tego, aby jednoczesnie osiagnac odpowiadajace zmniejszanie krzywizny maski przeslaniajacej. Takie zmniejszanie krzy¬ wizny maski przeslaniajacej powoduje nasilenie problemu zwanego wybrzuszaniem. Wybrzuszanie ma miejsce wtedy, gdy pewne czesci maski przeslaniajacej staja sie goretsze od innych czesci i przemieszczaja sie na zewnatrz ogólnego zarysu maski.W opisie patentowym Wielkiej Brytanii nr 1 564 209 opisane zostaly rózne maski cieniowe dla kineskopów kolorowych, majace zagiecia na ich czesciach peryferyjnych, to znaczy na zewnatrz czesci perforowanej, przez która przechodza wiazki elektronów. Natomiast w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki Pólnocnej nr 3 889 145 i nr 3 925 700 opisane zostaly maski cie¬ niowe dla kineskopów kolorowych z kolumnami otworów wygietymi na zewnatrz.Wreszcie opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 4 136 300 ujawnia rózne kombi¬ nacje nierównoleglych plyt czolowych i masek cieniowych kineskopów kolorowych.Celem niniejszego wynalazku jest zapewnienie zarysu maski przeslaniajacej dla lamp elektro- promieniowych o zmniejszanej krzywiznie plyty czolowej, który oslabi niekorzystne zjawisko wybrzuszenia.Cel wynalazku zostal osiagniety w kineskopie, w którym plyta czolowa ma zakrzywiona asferyczna powierzchnia zewnetrzna, przy czym krzywizna wzdluz osi wiekszej plyty nie jest krzywizna okregu, zas plyta czolowa ma grubosc zwiekszajaca sie odjej srodka ku jej bokom, przy czym obwiednia maski czolowej w przyblizeniu jest równolegla do obwiedni powierzchni zewnetrz¬ nej plyty czolowej, zas maska zawiera prostokatna czesc perforowana, przez która przechodza wiazki elektronów, a na czesci perforowanej ma krzywizny wzdluz jej osi wiekszej i wzdluz osi mniejszej, przy czym krzywizna wzdluz osi wiekszej jest wieksza przy krótkich bokach czesci perforowanej niz w srodku maski.2 147 578 Korzystnie jest, gdy krzywizny wzdluz krawedzi maski cieniowej równoleglych do wiekszej osi sa mniejsze, przy dlugich bokach maski, niz krzywizna wzdluz wiekszej osi, przy krótkich bokach wspomnianej maski.Korzystnie krzywizna w kazdej plaszczyznie równoleglej do osi mniejszej jest wieksza przy dlugich bokach, niz w poblizu wiekszej osi maski.Przedmiot wynalazkujest przedstawiony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig, 1 przedstawia kolorowy kineskop z maska przeslaniajaca wedlug wynalazku, w rzucie glównym poziomym z czesciowym przekrojem osiowym, fig. 2 — zespól plyty czolowej kineskopu z fig. 1, w widoku od przodu w kierunku 2 na fig. 1, fig. 3, 4 oraz 5 — zespól plyty czolowej z fig. 2 w przekrojach wzdluz linii odpowiednio 3-3, 4-4 oraz 5-5 na fig. 2, fig. 6 — zarysy zewnetrznej powierzchni zespolu plyty czolowej w przekrojach z fig. 3, 4 i 5, fig. 7 — zarysy zewnetrznej powierzchni zespolu plyty czolowej w odmiennym wykonaniu lampy, fig. 8 — maske przeslania¬ jaca do stosowania z zespolem plyty czolowej z fig. 7, w rzucie od przodu, fig. 9 — zarysy maski przeslaniajacej wzdluz przekrojów 9a-9a, 9b-9b i 9c-9c na fig. 8, fig. 10 — odmienne wykonanie maski przeslaniajacej w rzucie bocznym.Figura 1 pokazuje prostokatny kineskop kolorowy 10 majacy szklana banke 11, zawierajacy prostokatny zespól 12 czolowej plyty i rurowa szyjke 14 polaczone stozkiem 16. Zespól 12 plyty zawiera obrazowa czolowa plyte 18 i obrzezny kolnierz lub boczna scianke 20, która jest szczelnie polaczona ze stozkiem 16 za pomoca zlacza 17 z topliwego szkliwa. Prostokatny kran 22 z trójbarwnymi luminoforami naniesionyjest na wewnetrznej powierzchni czolowej plyty 12. Ekran jest korzystnie ekranem paskowym z paskami luminoforów przebiegajacymi równolegle do mniej¬ szej osi Y-Ylampy (prostopadle do plaszczyzny fig. 1). Alternatywnie, ekran moze byc ekranem punktowym. Wielootworkowa elektroda selekcji kolorów lub przeslaniajacy maska 29 jest zamo¬ cowana rozlacznie w zespole 12 czolowej plyty w okreslonym odstepie od ekranu 22. Elektronowa wyrzutnia 26 zbudowana w ukladzie w jednej linii, pokazana schematycznie linia przerywana na fig. 1 Jest zamocowana srodkowo w szyjce 14, dla wytwarzania trzech wiazek elektonów 28 wzdluz wspólplaszczyznowych, zbieznych torów, przez maske 29 do ekranu 22. Alternatywnie, wyrzutnia elektronowa moze miec budowe w ukladzie trójkatnym czy delta.Kineskop kolorowy 20 (fig. 1) jest przeznaczony do stosowania z zewnetrzna cewka odchyla¬ nia magnetycznego, taka jak cewka 30 (pokazana schematycznie) otaczajaca szyjke 14 i stozek 16 w poblizu ich polaczenia, poddajaca trzy wiazki elektronów 28 dzialaniu pionowego i poziomego strumienia magnetycznego dla powodowania wybierajacego ruchu strumienia odpowiednio poziomo w kierunku wiekszej osi X-X i pionowo w kierunku mniejszej osi YY, wedlug prostokat¬ nego rastra na ekranie 22.Na figurze 2 pokazany jest zespól 12 plyty czolowej od przodu. Obrzeze zespolu 12 plyty tworzy prostokat z lekko zakrzywionymi bokami. Granica ekranu 22 pokazana jest na fig. 2 linia kreskowa. Granica ta jest prostokatna.Zarysy wzdluz mniejszej osi Y-Y,wiekszej osi X-X i przekatnej pokazane sa odpowiednio na fig. 3,4 i 5, a porównanie odnosnych zarysów zewnetrznej powierzchni zespolu 12 czolowej plyty wzdluz mniejszej osi, wiekszej osi i przekatnej, pokazane jest na fig. 6. Zewnetrzna powierzchnia zespolu 12 czolowej plytyjest zakrzywiona zarówno wzdluz mniejszej, jak i wiekszej osi, przy czym krzywizna wzdluz mniejszej osi jest wieksza niz krzywizna wzdluz wiekszej osi, przynajmniej w srodkowej czesci zespolu 12 plyty.Krzywizna powierzchni wzdluz przekatnej jest dobrana tak, by zlagodzic przejscie miedzy róznymi krzywiznami, wzdluz osi wiekszej i mniejszej. W zalecanym rozwiazaniu, krzywizna wzdluz osi mniejszej jest co najmniej 4/3 razy wieksza od krzywizny wzdluz osi wiekszej, przynajmniej w czesci srodkowej plyty czolowej. W korzystnym rozwiazaniu, zarys wzdluz przekatnej ma co najmniej jedna zmiane znaku swej drugiej pochodnej w kierunku od srodka plyty do naroza tak, jak to pokazano na fig. 5 i 6.Z powodu rózniacych sie krzywizn wzdluz wiekszej i mniejszej osi i wzdluz przekatnej wysokosc A brzegu 20 zespolu plyty moze byc zachowana stala na obrzezu zespolu 12 plyty (fig. 3 do 5). Dla osiagniecia stalej wysokosci brzegu trzeba wlasciwie zlagodzic zarys plyty czolowej miedzy krawedzia ekranu a brzegiem. Jesli takie zlagodzenie nastrecza trudnosci, wysokosc brzegu bedzie sie lekko zmieniac wzdluz skraju lampy, tworzac ksztalt podobny do muszli, to znaczy147 578 3 bedzie nieco wyzsza na przekatnej niz przy koncach wiekszej u mniejszej osi. Niniejszy wynalazek obejmuje oba te alternatywne ksztalty brzegu.Z powodu rózniacych sie krzywizn wzdluz osi wiekszej i mniejszej, punkty zewnetrznej powierzchni zespolu plyty bezposrednio naprzeciw krawedzi ekranu 22 leza w tej samej plaszczy¬ znie. Tewspólplaszczyznowe punkty, ogladane od przodu zespolu 12 czolowej plyty (fig. 2) tworza linie zarysu na zewnetrznej powierzchni zespolu plyty, która jest dokladnie prostokatem nalozo¬ nym na narozu ekranu 22. Dlatego, gdy do odbiornika telewizyjnego wklada sie kineskop kolo¬ rowy 20, wokól lampy moze byc zastosowana ramka czy maskownica o równomiernej szerokosci.Krawedz takiej ramki, która styka sie z lampa wzdluz linii zarysu prostokatnego, jest takze w plaszczyznie P. Poniewaz zewnetrzna granica obrazu na ekranie lampy ukazuje sie prostokatna, powstaje zludzenie, ze obraz jest plaski, chocby zespól plyty czolowej byl nawet zakrzywiony zarówno wzdluz wiekszej, jak i mniejszej osi.W jednym wykonaniu lampy, zespól plyty czolowej utworzony jest z dwóch gladkich powierzchni cylindrycznych, których osie sa prostopadle. Promienie tych dwóch powierzchni cylindrycznych sa tak dobrane, ze gdy obie te powierzchnie sa styczne w srodku plyty, istnieje plaszczyzna prostopadla do osi Z, która przecina powierzchnie i tworzy prostokat w mniejszych przecieciach. Dla okreslenia geometrii zarysu powierzchni zespolu plyty wzdluz wiekszej i mniej¬ szej osi, moze byc wykorzystane nastepujace równanie: R - !/2/4Ri2 - li2 = R2- 1/2\/4R22 -122 gdzie: Ri - promien krzywizny wzdluz wiekszej osi (X), R2 - promien krzwizny wzdluz mniejszej osi (Y), l1 - dlugosc zespolu plyty w kierunku wiekszej osi (X), I2 - dlugosc zespolu plyty w kierunku mniejszej osi (Y).Rzeczywisty zarys zespolu plyty opisanyjest odcinkami okregów równoleglych do plaszczyzny X-Z i majacych promienie zmieniajace sie od jednej wartosci na osi X do wzglednie duzej wartosci przy koncach osi mniejszej oraz odcinkami okregów równoleglych do plaszczyzn Y-Z i majacych promienie zmieniajace sie od innej wartosci na osi Y do inneej wzglednie duzej wartosci, przy koncach osi wiekszej. Promien na mniejszej osi Y jest mniejszy od promienia na wiekszej osi X, przez co krzywizna wzdluz osi mniejszej jest wieksza niz wzdluz osi wiekszej.Promienie odcinków okregów przy koncach wiekszej i mniejszej osi sa dostatecznie duze, aby, przy patrzeniu na plyte czolowa z normalnych odleglosci obserwacji, czesci plyty czolowej przy krawedziach ekranu wydawaly sie liniami prostymi. Takiepromienie moglyby byc nieskonczenie duze, kiedy to zewnetrzna granica plyty bylaby naprawde plaska lub bardzo duze, kiedy to boki granicy zewnetrznej lakko by sie odginaly od plaszczyzny, ale wciaz uwazane moglyby byc za lezace w jednej plaszczyznie.Zarys wewnetrznej powierzchni czolowej plyty 18 zespolu 12 plyty jest nieco rózny od zarysu powierzchni zewnetrznej. Jest tak dlatego, ze trzeba nadac pewna klinowatosc na grubosci plyty czolowej w celu optymalizacji stosunku wytrzymalosci do masy zespolu plyty czolowej, tak jak pokazano na fig. 5. Czolowa plyta 18 ma dlatego grubosc zwiekszajaca sie od srodka do krawedzi.W wiekszosci wykonan, wieksza klinowatosc istnieje wzdluz mniejszej osi Y-Yniz wzdluz wiekszej osi X-X. Stopien wymaganej klinowatosci zmienia sie wraz z wielkoscia lampy z uwagi na inne problemy konstrukcyjne. Ogólnie rzecz biorac, wymagana klinowatoscjest od okolo 1 do 3 mm. W innym wykonaniu okazalo sie pozadane zastosowanie zespolu plyty czolowej, któryjest grubszy w owych narozach niz przy koncach osi wiekszej i mniejszej.Krzywizna przeslaniajacej maski 24 przebiega do pewnego stopnia analogicznie, jak krzywi¬ zna wewnetrznej powierzchni czolowej plyty 18. Jednak w tej dziedzinie znane jest dobrze jedno odchylenie od takiej równoleglej zaleznosci. Znane odchylenia maski, jak równiez zmiany odstepu otworków moga byc zastosowane do lampy wedlug niniejszego wynalazku.Na figurze 7 pokazana jest odmiana zarysu powierzchni plyty czolowej innej lampy elektrop- romieniowej. W tym wykonaniu krzywizna wzdluz osi mniejszej jest podobna do tej, która jest uwidoczniona na fig. 6. Krzywizna wzdluz wiekszej osi jest jednak znacznie mniejsza w czesci srodkowej plyty czolowej i zwieksza sie w poblizu krawedzi plyty czolowej. W tym wykonaniu, krzywizna wzdluz wiekszej osi w poblizu krawedzi plyty czolowej jest wieksza niz ogólna krzywizna4 147 578 wzdluz osi mniejszej. Przy takiej konstrukcji, czesc srodkowa plyty czolowej staje sie bardziej plaska, podczas gdy punkty na zewnetrznej powierzchni plyty czolowej przy krawedziach ekranu pozostaja w plaszczyznie P i wyznaczaja linie o zarysie prostokatnym, tak jak w wykonaniu opisanym uprzednio.Maska przeslaniajaca dla zespolu plyty czolowej lampy elektropromieniowej, z fig. 7, jest nieco podobna, jesli chodzi o zarys, do zespolu plyty. Zarys takiej maski przeslaniajacej moze byc ogólnie uzyskany przez opisanie krzywizny wiekszej osi X jako okrag o duzym promieniu na srodkowej, 75% czesci wiekszej osi, oraz okrag o mniejszym promieniu na pozostalej czesci wiekszej osi. Krzywizna równolegla do mniejszej osi Y jest taka, aby lagodnie opasowac krzywizne wiekszej osi do wymaganego obrzeza maski i moze posiadac zmiane krzywizny, jak to zastosowano wzdluz osi wiekszej.Figura 8 pokazuje jedno wykonanie przeslaniajacej maski 32 wedlug wynalazku w widoku od przodu. Kreskowanymi liniami 34 jest pokazana granica czesci maski 32, zawierajaca otworki.Zarysy powierzchni wzdluz wiekszej osi X i mniejszej osi Y maski 32 pokazane sa za pomoca linii 9a i 9b na fig. 9. Maska 32 ma krzywizne wzdluz swej wiekszej osi rózna niz wzdluz osi mniejszej. Zarys wzdluz osi wiekszej ma slaba krzywizne blisko srodka maski i wieksza krzywizne przy bokach maski. Taki zarys maski wykazuje polepszenie charakterystyki, jesli chodzi o wybrzuszenie, z powodu zwiekszonej krzywizny blisko konców wiekszej osi.W oddzielnym wykonaniu, maska przeslaniajaca na te sama krzywizne zarówno wzdluz osi wiekszej, jak i mniejszej w czesci srodkowej maski, ale wieksza krzywizne przy koncach wiekszej osi. Krzywizny wzdluz krawedzi maski, które sa równolegle do wiekszej osi, sa mniejsze przy bokach maski niz krzywizna wzdluz wiekszej osi, a jak pokazano na fig. 10, druga pochodna zarysu 36 wzdluz mniejszej osi ma znak przeciwny do znaku drugiej pochodnej zarysu 38 przy bokach 40 maski, które sa równolegle do mniejszej osi.W zespolach plyty czolowej, zarysy wzdluz przekatnych maski przeslaniajacej musza przebie¬ gac lagodnie, aby kompensowac rózne krzywizny. Wynikiem takiego lagodzenia jest zarys od srodka naroza, wzdluz przekatnych, który ma przynajmniej jedna zmiane znaku drugiej swej pochodnej, tak jak zarys 9c na fig. 9.Niniejszy wynalazek znajduje zastosowanie w przypadku róznych kineskopów kolorowych wlaczajac w to kolorowe kineskopy z maska przeslaniajaca o ekranie typu paskowego lub punkto¬ wego.Zastrzezenia patentowe 1. Kineskop kolorowy zawierajacy zasadniczo prostokatna plyte czolowa i zasadniczo pro¬ stokatna maske cieniowa zamontowana wewnatrz plyty czolowej, która to plyta czolowa i maska maja po dwa dluzsze boki i po dwa krótsze boki z wieksza osia srodkowarównolegla do dluzszych boków i mniejsza osia srodkowa równolegla do krótszych boków, znamienny tym, ze plyta czolowa (18) ma zakrzywiona asferyczna powierzchnie zewnetrzna, przy czym krzywizna wzdluz osi wiek¬ szej (X) plyty nie jest krzywizna okregu, zas plyta czolowa (18) ma grubosc zwiekszajaca sie od jej srodka ku jej bokom, przy czym obwiednia maski czolowej w przyblizeniu jest równolegla do obwiedni powierzchni zewnetrznej plyty czolowej (18), zas maska (32) zawiera prostokatna czesc perforowana, przez która przechodza wiazki elektronów, a na czesci perforowanej ma krzywizny wzdluz jej osi wiekszej (X) i wzdluz osi mniejszej (Y), przy czym krzywizna wzdluz osi wiekszej jest wieksza przy krótkich bokach czesci perforowanej niz w srodku maski (32). 2. Kineskop wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze krzywizny wzdluz krawedzi maski (32) cieniowej równoleglych do wiekszej osi sa mniejsze, przy dlugich bokach (40) maski (32), niz krzywizna wzdluz wiekszej osi, przy krótkich bokach wspomnianej maski (32). 3. Kineskop wedlug zastrz, 1, znamienny tym, ze krzywizna w kazdej plaszczyznie równoleglej do osi mniejszej jest wieksza przy dlugich bokach, niz w poblizu wiekszej osi maski (32).147578 22" 12' Kk T .J Fig. 2147578 Fig. 3 12- FigA 12 Fig 5 12- Fig6 MNIEJSZA OS WKSZAtóp A F/^.r MNIEJSZA OS WIEKSZA 0$ Z147578 h- 9b r i 9c 3H 34+1 /Su ! 9c 'T h-9b T 9o Fig. 8 Fig. 9 L 36 ^38 r/y./0 40 ^ PL PL PL PL PL