Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobój¬ czy i sposób wytwarzania nowych pochodnych kwa¬ sów fenoksy-tluszczowych typu heterocyklicznego eteru. W wyniku prowadzonych w ciagu lat badan, do praktyki wprowadzono liczne srodki chwasto¬ bójcze. Stosowanie tych srodków ma na celu ogra¬ niczenie pracochlonnosci zabiegów agrotechnicznych i zwiekszenie wydajnosci upraw rolnych i ogrodo¬ wych.Nadal oczekuje sie wynalezienia nowych srodków chwastobójczych, o lepszych wlasciwosciach. Ko¬ rzystnymi srodkami chwastobójczymi do stosowania w rolnictwie i ogrodnictwie sa zwiazki wybiórczo hamujace wegetacje chwastów, w malej, dawce i nie przejawiajace toksycznosci w stosunku do ros¬ lin uprawnych. Znane srodki nie zawsze wykazuja optymalna charakterystyke chwastobójcza.W dziedzinie zwiazków heterocyklicznych o czyn¬ nosci chwastobójczej opracowano miedzy innymi •chwastobójcze kwasy tluszczowe podstawione rod¬ nikiem pirydyloksyfenoksylowym, znane jako po¬ chodne kwasów fenoksy-tluszczowych typu hetero¬ cyklicznego eteru (nie badana japonska publikacja patentowa nr 106 735 (1976). Pochodne benzimidazo- lowe, benzotiazolowe i benzooksazolowe oraz czyn¬ nosc chwastobójcza tych zwiazków sa znane z nie badanej japonskiej publikacji patentowej nr 40 767 (1978).Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobój¬ czy o znakomitej czynnosci wobec róznych chwa- 10 15 20 25 stów, zwlaszcza chwastów trawiastych, zasadniczo nie-fitotoksycznych w stosunku do szerokolistnych roslin uprawnych. Przedmiotem wynalazku jest równiez sposób wytwarzania substancji czynnej tego srodka, a mianowicie nowych zwiazków o wzo¬ rze 1, w którym A oznacza -CH- lub -N-; X ozna¬ cza atom chlorowca; n oznacza liczbe 0, 1 lub 2; R1 oznacza atom wodoru lub nizszy rodnik alkilo¬ wy; R2 oznacza -OH, grupe alkoksylowa, grupe -OM, gdzie M oznacza ugrupowanie nieorganicznej lub organicznej soli, grupe -NR3R4, nizsza gwjjpe alkenyloksylowa, grupe benzoksylowa, nizsza grupe alkoksyalkoksylowa, grupe fenoksylowa, grupe cy- kloheksoksylowa, grupe chlorowcoalkoksylowa, niz¬ sza grupe alkiniloksylowa lub grupe cyjanoalkoksy- lowa; a R3 i R4 oznaczaja atom wodoru lub nizszy rodnik alkilowy.W przypadku, gdy R2 we wzorze 1 oznacza -OM, to moze byc -ONa, -OK, -O- — Ca, -O Mg, -OH nizsza grupa alkiloaminowa, -OH grupa etano- loaminowa, -OH grupa(nizszy)alkiloetanoloaminowa lub grupa -ONH4. Takie zwiazki sa rozpuszczalne w wodzie i moga byc stosowane w postaci roztwo¬ ru wodnego.Zwiazki o wzorze 1 — pochodne kwasów fenoksy- -tluszczowych typu heterocyklicznego eteru, majace pierscien chinolinowy lub chinoksalinowy, sa nowe.Zwiazki te sa skuteczne w zwalczaniu chwastów trawiastych i nie wykazuja fitotoksycznosci w sfto- 128 652128 652 sunku do szerokolistnych roslin uprawnych oraz w stosunku do szerokolistnych chwastów, zwlaszcza przy stosowaniu po wzejsciu roslin. Tego typu wlasciwosci sa unikalne.Typowe zwiazki o wzorze • 1, wraz z ich wlasci¬ wosciami fizycznymi, sa zestawione w tabeli 1.Zwiazki te nie ograniczaja zakresu wynalazku.Tabela 1 Zwiazki o wozrze 1 Tabela 1 (ciag dalszy) Zwia¬ zek nr- A X R1 R2 Wlasciwosci fizyczne (temperatura topnienia) 1 CH H CH3 OH 2 CH H CH8 OCH3 3 CH H OH3 OCaHs 4 CH 6^C1 OH3 OC2H5 5~CH H CH3 ONa 6 CH H CH3 N(CH3)2 7 CH H H OCH3 8 N 9 N 10 N 11 N 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 N CH CH CH CH CH CH CH CH N N N N N N N CH CH CH CH H H H 6^01 *7-Cl H 6-F 6^F 6hF 6-Br 6^Br 6-Br 6-J 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-F 6-F 6-F 6-F 6^C1 6hC1 6-Cl 6-F CH3 CH3 CHa CH3 CH3 CH3 CH3 CHa CHa CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 OHa CH3 CHa CH3 CHa CHa CH3 CH3 OH OCH3 OC2H5 OCH3 N(CH3)2 OH OCH3 OC2H5 OH OCH3 OC2H5 OCH3 OC2H5 OH OCH3 OC2H5 OC3H7-i OH OCH3 OCaHs OC3H7-i OH OCH3 N(CH3)2 OC3H7-n 33 CH 6-F CH3 OC3H7-i 34 CH 6-F CH3 OC4H9-n 35 CH 6-F CH3 OC4H9-i 10 15 20 (188—189°C) (98—99°C) w tempera¬ turze pokojo¬ wej olej ,ng,7 =1,5814 028O°C) (108—109°C) w tempera¬ turze pokojo¬ wej olej C280°C) (130^132°C) (75—76^C) (113—115°C) (152—153°C) (158—159°C) (97°C) (60—61°C) (171—172°C) (117°C) (96—97°C) (126—127°C) bezbarwna ciecz n20 =1,6237 (130—132,5°C) (124^125°C) (84^85°C) (98—100°C) (200—201°C) (124—125°C) ^ (78—79°C) (111—112,5°C) (176—177°C) (94—95°C) (122—123°C) w ciecz barwy zóltej ni? =1,5700 D bezbarwna Iciecz 60 n£ =1,5632 20 (45,5^7°C) bezbarwna n20 =1,5593 « D 30 35 40 45 Zwia¬ zek nr (X R1 R2 41 42 43 44 45 46 47 48 49 52 53 54 55 56 Wlasciwosci fizyczne (temperatura topnienia) 36 CH 6-F CH3 OC4H9-t ciecz barwy zóltej njo =1,5580 37 CH 6-F CH3 OCgHu-n bezbarwna ciecz n20,5 =1,5572 38 CH 6-F CH3 wzór 8 ciecz barwy zóltej 39 CH 40 CH N N N N N «N N N N 50 N 51 N N N N N N 58 59 60 61 62 63 64 N N N N N N N 65 N 66 N 67 N 68 Jtf 69 N 70 N 6-F 6-F 6-Br 6-Br 6-Br 6-Br 6-J 6nBr 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-Cl 6-F 6-F 6-F 6-F 6-F 6nF 6-F 6-Cl 7-Cl 6-Cl 7-Cl 6<:i 7-Cl 6-Cl 7-Cl CH3 0(CH2)2 OCH3 CHa OCH2CH= =CH2 CH3 CH3 CH3 OH3 CH3 CHa CHa CH3 OH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 57 N 6-Cl CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CHa CHa 6-F CH3 CH3 CHa OH OCH3 OCiHj, OC3H7-i OCH3 ONa OC3H7-n OC4H9-n OC4H9-i CH3 OC4H9-sec CH3 OC4H9-t OCsHu-n wzór 9 wzór 10 wzór 8 0(CH2)2 OCH3 OCH2CH= =CH2 N(CH3)2 ONa OCjH^n OC4H9-11 OC^-i OC5Hu-n OCHACH= =CH2 0(CH2)2 OCH3 wzór 8 OH n2ó,5 =1,5972 (6£-63°C) bezbarwna ciecz mg =1,5728 (165—167°C) (127—128,5°C) (72—73°C) (118—120°C) (122—124°C) (250°C) (75,5—77°C) (76,5—77,5°C) ciecz barwy jasnozóltej n20,5 =1,5728 (73,5—74,5°C) ciecz barwy jasnozóltej n2J5 =1,5608 <78—79,5°C) (88,5—90aC) (110—112°C) 1(93—94°C) (74^76,5°C) (55—56,5°C) (136,5—137,5°C) (O250°C) (68—69°C) (74—75°C) (81—82°C) (70_7loC) (76—77,5°C) (92—93,5°C) (111—114°C) (167,0—169°C) CHa OC2H5 (127,5—129°C) CHS OCsH7-i (168—169,5°C) CHa 0(CH2)2 OCH3 (113—114°C)128 652 Tabela 1 (ciag dalszy) ciag dalszy Zwia¬ zek nr A X R1 R? Wlasciwosci fizyczne (temperatura topnienia) 71 72 73 74 75 76 77 N N N N N N N 6-C1 CH3 N(CH3)2 (140—141°C) 7-C1 6-C1 CH3 O^N(CH3)3 (91—95°C) I CHaCH^OH 6-F CH3 OHiN(CH2 ng =1,5840 (OH)j CH2- ciecz 6-F CH3 OH3N!(CH2)2 (158—165°C) CH3 6-C1 CH3 ONH4 (112—118°C) 6-C1 CH3 OHsNCH3 (85—92°C) 6-C1 CH3 OHdN(CH3)a (63—67°C) Skrecalnosc optyczna Zwiazek jjajtemperatura Temperatura rozpuszczal- topnienia nik, stezenie) 78 79 80 81 82 83 wzór 11 wzór 12 wzór 13 wzór 14 wzór 15 wzór 16 ja]27 = +22,9° (CH3OH, 0,33Va) Ja]g =+30,0° (CIK:^ l,lflVt) I«x]g = +32,8° (CHCls, l,20«/o) J!a]3i = +32,4° (CHCI3, 1,15%) Iw]32 = +31,2° (CHCls, 1,18V*) fa]32 = +36,4° D 151—153°C 142—144°C 112—114°C 114—146°C 90—91°C 91—92°C Zwia¬ zek nr X R1 R* Wlasciwosci fizyczne (temperatura topnienia) 84 85 87 N 6-C1 CH3 0(CH2)aCl (69,5—71°C) N 6-F CH3 OCH2C= *£ =1,5781, =CH ciecz N 6-F CH3 OOH2CN (110—111°C) N 6-C1 CH3 OCHjCN (116—118^) Widmo NMR zwiazków Zwia¬ zek nr (8 ppm, DMSO-de); 1,55 (3H, d), 4,7 (IH, q), 6,7—8,2 (10H, m), 11,0 (IH) (8 ppm, CDC13); 1,6 (3H, d), 3,7 (3H, s), 4,7 (IH, q), 6,7—8,0 (10H, m) (8 ppm, CDC13); 1,2 (3H, t), 1,6 (3H, d), 4,15 (2H, q), 4,65/lHq/, 6,75—8,05 /IOH, m/ (* ppm, CDC13); 1,2 (3H, t) 1,6 (3H, d), 4,15 (2H, q), 4,65 (IH, aY, 6,8-S,0 (9H, m) 10 15 20 30 35 40 50 55 Zwia¬ zek nr (6 ppm, CDCW; 1,6 (3H, d), 3,0 (6H, d), 4,9 (IH, q), 6,8—8,1 (10H, m) (6 ppm, CDCW; 3,75 (3H, s), 4,55 (2H, s), 6,7—8,1 (10H, m) 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 1 22 23 24 25 26 27 28 29 65 (8 ppm, CDC13); 1,6 (3H, d), 3,75 (3H, s), 4,75 (IH, q), 6,9 (2H, d), 7,2 (2H, d), 7,4-8,2 (4H, m), (IH, s) (8 ppm, CDCW; 1,28 (3H, t), 1,6 (3H,~d), 4,20 (2H, q), 4,75 (IH, q), 6,8—7,80 (8H, m), 8,60 (IH, s) (8 ppm, CDCW; 1,6 (3H, d), 3,71 (3H, s), 4,70 (IH, q), 6,8—8,1 (6H, m), 8,50 (IH, s) (8 ppm, CDC13); 1,55 (3H, d), 3,0 (6H, d), 4,9 (IH, q), 6,8—7,8 (8H, m), 8,55 (IH, s) (8 ppm, DMSO-de); 1,55 (3H, d), 4,8 (IH, q), 6,8—8,4 (9H, m), 12,9 (IH, szeroki s) (8 ppm, CDCls); 1,6 (3H, d), 3,7 (3H, s), 4,7 (IH, q), 6,75—8,0 (9H, m) (8 ppm, CDC13); 1,25 (3H, t), 1,6 (3H, d), 4,2 (2H, q), 4,7 (IH, q), 6,7—8,0 (9H, m) (8 ppm, DMSO-d«); 1,55 (3H, d), 4,8 (IH, q), 6,8—8,4 (9H, m), 13,0 (IH, szeroki s) (8 ppm, CDCW; 1,6 (3H, d), 3,7 (3H, s), 4,7 (IH, q), 6,7—8,0 (9H, m) (8 ppm, CDC^); 1,2 (3H, t), 1,6 (3H, d), 4,15 (2H, q), 4,7 (IH, q), 6,7-8,0 (9H, m) (8 ppm, CDC1,); 1,6 (3H, d), 3,7 (3H, s), 4,7 (IH, q), 6,7-8,0 (9H, m) (8 ppm, CDCW; 1,2 (3H, t), 1,6 (3H, d), 4,2 (2H, q), 4,7 (IH, q), 6,7—8,0 (9H, m) (8 ppm, DMSO-d«); 1,55 (3H, d), 4,86 (IH, q), 6,98 (2H, d), 7,30 (2H, d), 7,77 (2H, szeroki s, 8,12 (IH, szeroki s), 8,87 (IH, s) (8 ppm, CDCW; 1,63 (3H, d), 3,79 (3H, s)fl4,78 (IH, q), 6,93 (2H, d), 7,21 (2H, d), 7,64 (2H, szeroki s), 8,07 (IH, szeroki s), 8,67 (IH, s) (6 ppm, CDCW; 1,26 (3H, t), 1,63 (3H, d) 4,24 (2H, q), 4,76 (IH, q), 6,93 (2H, d), 7,20 (2H, d), 7,64 (2H, szeroki s), 8,0€ (IH, szeroki s), 8,66 (IH, s) (8 ppm, CDCW; 1,24 (3H, d), 1,33 (3H, d), 1,67 (3H, d), 4,76 (IH, q), 5,14 (IH, m), 6,96 (2H, d), 7,23 (2H, d), 7,65 (2H, szeroki s), 8,08 (IH, szeroki s), 8,70 (IH, s) (^ ppm, DMSO-d«); 1,60 (3H, d), 4,72 (IH, q), 6,94 (2H, d), 7,21 (2H, d), 7,37—7,96 (3H, m), 8,70 (IH, s) (8 ppm, CDCW; 1,65 (3H, d), 3,77 (3H, s), 4,80 (IH, q), 6,92 (2H, d), 7,21 (2H, d), 7,40— 7,88 (3H, m), 8,66 (IH, s) <8 ppm, CDCW; 1,26 (3H, t), 1,63 (3H, d), 4,24 (2H, q), 4,76 (IH, q), 6,92 (2H, d), 7,19 (2H, d), 7,36—7,95 (3H, m), 8,63 (IH, s) (8 ppm, CDCls); 1,20 (3H, d), 1,27 (3H, d), 1,62 (3H, d), 4,70 (IH, q), 5,07 (IH, m), 7,16 (2H, d), 7,3—7,85 (3H, m), 8,61 (IH, s) (8 ppm, DMSO-cW; 1,56 (3H, d), 4,84 (IH, q), 76,80—8,40, 9H—6,91 (2H, d), 7,17 (2H, d), 7,57 (2H, s), 7,96 (IH, s), 8,27 (IH, d)/128 652 ciag dalszy ciag dalszy Zwia¬ zek nr Zwia¬ zek nr 30 (8 ppm, CDC13); 1,57 (3H, d), 3,68 (3H, s), 4,68 (IH, q); /6,75—8,10, 9H—6,83 (2H, d), 7,13 (2H, d), 7,96 (IH, d)/ 31 (8 ppm, CDC13); 1,59 (3H, d), 2,92 (3H, s), 3,08 (3H, s), 4,91 (IH, q); /6,75—8,05, 9H—6,84 (2H, 10 d), 7,13 (2H, d), 7,91 (IH, d)/ 32 (8 ppm, CDCI3); 0,85 (3H, t), 1,60 (3H, d), 1,71 (2H, m), 4,11 (2H, t), 4,72 (IH, q), (6,75— 8,15, ,9H—6,88 (2H, d), 7,14 (2H, d), 7,94 (IH, d)/ 15 33 (8 ppm, CDCI3); 1,19 (3H, d), 1,26 (3H, d), 1.59 (3H, d), 4,65 (IH, q), 5,04 (IH, m); 76,75— 8,10, 9H—6,84 (2H, d), 7,13 (2H, d), 7,92 (IH, d)/ 34 (8 ppm, CDCI3); 0,88 (3H, t), 1,00—2,10 (4H, 20 Nm), 1,60 (3H, d), 4,15 (2H, t), 4,73 (IH, q); (6,70—8,15, 9H—6,90 <2H, d), 7,15 (2H, d), 7,95 (IH, d)/ 35 (8 ppm, CDCI3); 0,88 (6H, d), 1,62 (3H, d), Ca. 1,85 (IH, m), 3,92 (2H, d), 4,73 (IH, q); 76,75— 25 8,10, 9H—6,86 (2H, d), 7,11 (2H, d), 7,95 (IH, dV 36 (8 ppm, ODCI3); 1,43 (9H, s), 1,58 (3H, d), 4,63 (IH, q); /6,80—8,10, 9H—6,91 (2H, d), 7,18 (2H, d), 7,94 (IH,d)/ 30 37 (8 ppm, CDCI3); 0,87 (3H, t), 1,05—1,55 (6H, m), 1,62 (3H, d), 4,17 (2H, t), 4,74 ^1H, q); /6,80—8,15, 9H—6,91 (2H, d), 7,19 (2H, d), 7,99 (IH, d)/ 38 (8 ppm, CDCI3); 1,62 (3H, d), 4,78 (IH, q), 35 5,20 (2H, s); /6,75—8,15, 14H—6,88 (2H, d), 7,15 (2H, d), 7,97 (IH, d)/ 39 (8 ppm, CDpi8); 1,63 (3H, d), 3,33 (3H, s), 3.60 (2H, t), 4,32 (2H, t), 4,77 (IH, q); 76,75— 8,20), 9H—6,90 (2H, d), 7,15 (2H, d), 8,00 (IH, 40 d)/ 40 (8 ppm, CDCla); 1,63 (3H, d), 4,67 (2H, d), 4.78 (IH, q), 5,00—6,20, (3H, m): /6,80—8,10, 9H—6,91 (2H, d), 7,08 (2H, d), 7,90 (IH, d)/ 41 (8 ppm, DMSO-d6); 1,53 (3H, d), 4,79 (IH, q); « 76,75—8,85, 8H—6,93 (2H, d), 7,22 (2H, d), 7,69 8,85, 8H—6,93 (2H, d), 7,22 (2H, d), 7,69 (2H, szeroki s), 8,19 (IH, s), 8,75 (IH, s)/ 42 (G ppm, GDClj); 1,63 (3H, d), 3,74 (3H, s), 4,74 (IH, q), /6,75—8,70, 8H—6,90 (2H, d), 50 ' 7,19 (2H, d), 7,61 (2H, szeroki s), 8,17 (IH, szeroki s), 8,61 (IH, s) 43 (8 ppm, CDCI3); 1,25 (3H, t), 1,63 (3H, d), 4,24 (2H, q), 4,76 (IH, q); /6,80—8,70, 8H—6,96 <2H, d), 7,24 (2H, d), 7,66 (2H, szeroki s), 8,19 55 (IH, szeroki s), 8,65 (IH, s)/ 44 (8 ppm, CDCI3); 1,20 (3H, d), 1,27 (3H, d), 1.61 (3H, d), 4,71 (IH, q), 5,08 (IH, m); /6,80— 8,70, 8H—6,92 (2H, d), 7,18 (2H, d), 7,60 (2H, szeroki s), 8,17 (IH, szeroki s), 8,60 (IH; s)/ » 45 (8 ppm, CDCI3); 1,63 (3H, d), 3,76 (3H, s), 4,77 (IH, q); /6,75—8,70, 8H—6,90 (2H, d), 7.79 (2H, szeroki s), 8,43 (IH, szeroki s), 8,64 (IH, s)/ 46 — «5 47 (8 ppm, CDCI3); 0,90 (3H, t), 1,64 (3H, d), 1,66 (2H, m), 4,13 (2H, t), 4,76 (IH, q); /6,80— 8,70, 8H—6,92 (2H, d), 7,21 (2H, d), 7,59 (2H, szeroki s), 8,00 (IH, szeroki s), 8,62 (IH, s)/ 48 (8 ppm, CDCI3); 0,91 (3H, t), 1,64 (3H, d), 1,00—1,90 (4H, m), 4,18 (2H, t), 4,76 (IH, q); /6,80—8,70, 8H—6,92 (2H, d), 7,21 *(2H, d), 7,62 (2H, szeroki s), 8,03 (IH, szeroki s), 8,65 (IH, s)/ 49 (8 ppm, CDCI3); 0,88 (6H, d), 1,64 (3H, d), Ca. 1,95 (IH, m), 3,96 (2H, d), 4,77 (IH, q), 76,80—8,70, 8H—6,91 (2H, d), 7,18 (2H, d), 7,56 (2H, szeroki s), 7,98 (IH, szeroki s), 8,60 (IH, s)/ 50 (8 ppm, CDCI3); 0,92 (3H, t), 1,21 (3H, t), 1.63 (3H, d), 1,30—1,90 (2H, m), 4,74 (IH, q), Ca. 4,92 (IH, m); 76,80—8,75, 8H—6,95 (2H, d), 7,20 (2H, d), 7,60 (2H, szeroki s), 8,02 (IH, szeroki s), 8,63 (IH, s)7 51 (8 ppm, CDC13); 1,44 (9H, s), 1,60 (3H, d), 4.64 (IH, q); /6,80—8,70, 8H—6,91 (2H, d), 7,19 (2H, d), 7,57 (2H, szeroki s), 7,99 (IH, szeroki s), 8,61 (IH, s)/ 52 (8 ppm, CDCI3); 0,88 (3H, t), 1,65 (3H, d), 1,10—1,90 (6H, m), 4,18 (2H, t), 4,77 (IH, q); /6,80—8,75, 8H—6,95 (2H, d), 7,22 (2H, d), 7,63 (2H, szeroki s), 8,04 (IH, szeroki s), 8,66 (IH, s)7 53 (8 ppm, CDCI3); 1,00—2,10 (10H, m), 1,62 (3H, d), 4,71 (IH, q), Ca. 4,81 (IH, m); 76,80—8,70, 8H—6,92 (2H, d), 7,17 (2H, d), 7,58 (2H, sze¬ roki s), 8,00 (IH, szeroki s)/ 54 (8 ppm, CDCI3); 1,78 (3H, d), 4,95 (IH, q); /6,80—8,75, 13H—7,57 (2H, szeroki s), 7,99 (IH, szeroki s), 8,61 (IH, s)7 55 ()8 ppm, CDCI3); 1,64 (3H, d), 4,77 (IH, q), 5,19 (2H, s); /6,75—8,70, 13H—6,86 (2H, d), 7,14 (2H, d), 7,28 (5H, szeroki s), 7,59 (2H, szeroki s), 8,01 (IH, szeroki s), 8,62 (IH, s)/ 56 (18 ppm, CDCI3); 1,63 (3H, d), 3,30 (3H, s), 3,54 (2H, t), 4,32 (2H, t), 4,76 (IH, q); /6,80— 8,70, 8H—6,90 (2H, d), 7,15 (2H, d), 7,53 (2H, szeroki s), 7,94 (IH, szeroki s), 8,57 (IH, s)/ 57 (8 ppm, CDCI3); 1,65 (3H, d), 4,68 (2H, d), 4,80 (IH, q), (5,05—6,30, 3H); /6,80—8,75, 8H— 6,95 -(2H, d), 7,22 (2H, d), 7,63 (2H, szeroki s), 8,04 (IH, szeroki s), 8,65 (IH, s)/ 58 (8 ppm, CDCI3); 1,60 (3H, d), 2,94 (3H, s), 3,10 (3H, s), 4,94 (IH, q); 76,80—8,70, 8H—6,87 (2H, d), 7,14 (2H, d), 7,53 (2H, szeroki s), 7,93 (IH, szeroki s), 8,55 (IH, s)/ 59 (8 ppm, DaO); 1,61 (3H, d), 4,71 (IH, q); 76,80—8,80, 8H—6,93 (2H, d), 7,21 (2H, d), 7,37—7,96 (3H, m), 8,70 (IH, s)7 60 (8 ppm, CDClg); 0,89 (3H, t), 1,64 (3H, d), 1.65 (2H, m), 4,13 (2H, t), 4,76 (IH, q); /6,80— 8,80, 8H, 6,93 (2H, d), 7,18 (2H, d), 8,74 (IH, s)7 61 (8 ppm, CDCI3); 0,90 (3H, t), 1,10—1,85 (4H, m), 1,62 (3H, d), 4,16 (2H, t), 4,73 (IH, q);128 652 ciag dalszy 10 ciag dalszy Zwia¬ zek nr 76,80^8,70, 8H—6,92 (2H, d), 7,18 (2H, d), 8,64 (IH, s)/ 62 (8 ppm, CDC1S); 0,89 (6H, d), 1,65 (3H, d), Ca. 2,02 (IH, m), 3,97 (2H, d), 4,78 (IH, q); /6,80— 8,80, 8H—6,92 (2H, d), 7,20 (2H, d), 8,61 (IH, s)/ 63 • (8 ppm, CDCI3); 0,89 (3H, t), 1,10—1,95 (6H, m), 1,66 (3H, d), 4,17 (2H, t), 4,76 flH, q); /6,80—8,80, 8H—6,91 (2H, d), 7,19 (2H, d), 8,63 (IH, s)/ 64 ($ ppm, CDCI3); 1,66 (3H, d), 4,67 (2H, d), 4,79 (IH, q); 5,05—6,40, (3H, m); /6,80—8,75, 8H— 6,93 (2H, d), 7,1?/ (2H, d), 8,65 (IH, s)/ 65 (8 ppm, CDCI3); 1,64 (3H, d), 3,32 (3H, s), 3,55 (2H, t), 4,33 (2H, t), 4,79 (IH, q); /6,80—8,75, 8H—6,92 (2H, d), 7,17 (2H, d), 8,65 (IH, s)/ 66 (8 ppm, CDCI3); 1,62 (3H, d), 4,76 (IH, q), 5,19 (2H, s); /6,80—8,65, 13H—6,88 (2H, d), 7,16 (2H, d), 8,65 (IH, s)/ 67 (8 ppm, DMSOd6); 1,53 (3H, d), 4,82 (IH, q), 6,95 (2H, d), 7,26 <2H, d), 8,00 (IH, s), 8,30 (IH, s), 8,87 (IH, s) 68 (8 ppm, CDCI3); 1,27 (3H, t), 1,64 (3H, d), 4,25 (2H, q), 4,75 (IH, q), 6,92 (2H, d), 7,16 (2H, d), 7,83 (IH, s), 8,12 (IH, s), 8,62 (IH, s) 69 <8 ppm, CDCI3); 1,20 (3H, d), 1,26 (3H, d), 1,62 (3H, d), 4,71 (IH, q), 5,09 (IH, m), 6,90 (2H, d), 7,17 (2H, d), 7,82 (IH, s), 8,11 (IH, s), 8,61 (IH, s) 70 (8 ppm, CDCI3); 1,63 (3H, d), 3,31 (3H, s), 3,55 (2H, t), 4,31 (2H, t), 4,77 (IH, q), 6,91 (2H, d), 7,15 (2H, d), 7,82 (IH, s), 8,10 (IH, s), 8.60 (IH, s) 71 (8 ppm, CDCI3); 1,63 (3H, d), 2,99 (3H, s), 3,15 (3H, s), 3,99 {IH, q), 6,92 (2H, d), 7,17 (2H, d), 7,81 (IH, s), 8,09 (IH, s), 8,60 <1H, s) 78 <8 ppm, DMSO-d6); 1,54 (3H, d), 4,86 (IH, q); /6,80—8,90, 8H—6,94 (2H, d), 7,25 (2H, d), 7,45—8,05 (3H, m), 8,85 (IH, s)/ 79 (8 ppm, CDCI3); 1,62 (3H, d), 3,75 (3H, s), 4.74 (IH, q); /6,80—8,70, 8H—6,89 (2H, d), 7,17 <2H, d), 7,30—7,90 (3H, m), 8,65 (IH, s)/ 80 (8 ppm, CDCI3); 1,61 (3H, d), 3,76 (3H, s), 4.75 (IH, q); /6,80—8,70, 8H—6,92 (2H, d), 7,19 (2H, d), 7,63 (2H, szeroki s), 8,04 (IH, szeroki s), 8,65 (IH, s)/ 81 (8 ppm, CDCI3); 1,61 (3H, d), 3,75 (3H, s), 4.74 (IH, q); /6,80—8,70, 9H—6,91 (2H, d), 7,19 (2H, d), 7,45—8,25 (4H, m), 8,62 (IH, s)/ 82 (8 ppm, CDCI3); 1,63 (3H, d), 3,76 <3H, s), 4.75 (IH, q); /6,80—8,20, 9H—6,91 (2H, d), 7,17 (2H, d), 8,02 (IH, d)/ 83 (8 ppm, ODCI3); 1,61 <3H, d), 3,75 (3H, s), 4.76 (IH, q); /6,80—8,20, 10H—6,92 (2H, d), 7,18 (2Hj d), 8,07 (IH, d)/ 84 (8 ppm, CDCI3); 1,67 (3H, d), 3,68 (2H, t), 4,43 <2H, t), 4,81 (IH, q), 6,95 (2H, d), 7,20 (2H, d), 7.61 (2H, szeroki s), 8,03 (IH, szeroki s), 8,67 OH,"*) 85 (8 ppm, CDCI3); 1,66 (3H, d), 2,52 (IH, t), 10 15 25 30 35 40 45 55 Zwia¬ zek nr 65 4,56-4,98 (3H, m), 6,95 (2H, d), 7,26 (2H, d), 7,32—7,85 (3H, m), 8,65 (IH, s) 86 (8 ppm, CDClg); 4,78 (2H, s), 4,85 (IH, q), 1,69 (3H, d), 6,89 (2H, d), 7,20 (2H, d), 7,32— 7,85 (3H, m) 87 (8 ppm, CDCI3); 1,68 (3H, d), 4,77 (2H, s), 4,83 (IH, q), 6,87 (2H, d), 7,18 (2H, d), 7,57 (2H, szeroki s), 8,60 (IH, s) ~ ~. v< Sposób wedlug wynalazku wytwarzania nowych pochodnych kwasów fenoksy-tluszczowych typu he¬ terocyklicznego eteru polega na reakcji zwiazku o wzorze 6, w którym A, X i n maja wyzej po¬ dane znaczenia ze zwiazkiem o wzorze 7, w któ¬ rym R1 i R2 maja wyzej podane znaczenie, a Hal oznacza atom chlorowca, w obecnosci organicznej lub nieorganicznej zasady.Sposób wedlug wynalazku prowadzi sie korzyst¬ nie w obecnosci zasady, takiej jak weglan potasu, w polarnym rozpuszczalniku organicznym, takim jak keton metylowoetylowy;" acetonitryl lub dwu¬ metyloformamid, w temperaturze 80—100°C, przy stosunku molowym zwiazku o wzorze 6 do zwiazku 0 wzorze 7 wynoszacym od 1 :0,2 do 5,0, zwlaszcza 1 : 0,5, a najkorzystniej od 1 :0,8 do 1,5. Stezenie substancji wyjsciowych w obojetnym rozpuszczal¬ niku miesci sde w zakresie 5 do 50, korzystnie 10 do 3Q% wagowych.Zwiazki o wzorze 1 mozna równiez wytwarzac nastepujacymi sposobami.A) Przez kondensacje zwiazku o wzorze 2, w którym A, X i n maja wyzej podane znaczenia, a Hal oznacza atom chlorowca, z pochodna kwasu 4-hydroksyfenoksy-tluszczowego o wzorze 3, w któ¬ rym R1 i R2 maja wyzej podane znaczenia, w obec¬ nosci nieorganicznej lub organicznej zasady, jak wodorotlenek sodu, wodorotlenek potasu lub weg¬ lan potasu, w odpowiedniej temperaturze.Reakcje mozna prowadzic w obojetnym rozpusz¬ czalniku, jak dwumetyloformamid, dwumetylosulfo- tlenek lub acetonitryl.B) Przez kondensacje zwiazku o wzorze. 2 z eterem hydrochinowo-benzylowym o wzorze 4, w obecnosci nieorganicznej lub organicznej zasady, z wytworzeniem zwiazku o wzorze 5, w którym A, X i n maja wyzej podane znaczenia i nastepne od- benzylowanie produktu w drodze katalitycznego uwodornienia, np. nad palladem na weglu, do zwiazku o wzorze 6, w którym A, X i n maja wy¬ zej podane znaczenia.C) Przez konwersje produktu otrzymanego we¬ dlug A) lub B) w inny zwiazek o wzorze 1, w dro¬ dze hydrolizy, estryfikacji, transestryfikacji lub przeprowadzenia w sól.W sposobie A) reakcje korzystnie prowadzi sie w 50 do 200°C, zwlaszcza w 80 do 100°C, przy stosunku molowym zwiazku o wzorze 2 do po¬ chodnej kwasu 4-hydroksyfenoksy-tluszczowego 1 : : 0,2 do 5,0, korzystnie 1 :0,5 do 2,0, a zwlaszcza 1 : 0,8 do 1,5. Nieorganiczna lub organiczna zasada128 652 11 12 moze byc jakakolwiek uzyteczna w kondensacji zwiazku o wzorze 2 ze zwiazkiem o wzorze 3. Ste¬ zenie materialów wyjsciowych w obojetnym roz¬ puszczalniku moze byc w zakresie 5 do 50, ko¬ rzystnie 10 do 30% wagowych. 5 W sposobie B) reakcje korzystnie prowadzi sie w 50 do 200°C, zwlaszcza 100 do 150°C, przy sto¬ sunku zwiazku o wzorze 2 do eteru hydrochinono- -benzylowego o wzorze 4 1 : 0,2 do 5,0, korzystnie 1 :0,5 do 2,0, a zwlaszcza 1 :0,8 do 1,5. Nieorga- 10 niczna lub organiczna zasada moze byc jakakolwiek zasada uzyteczna w kondensacji zwiazku o wzorze 2 ze zwiazkiem o wzorze 4. Reakcje korzystnie prowadzi sie w obojetnym rozpuszczalniku, przy- stezeniu materialu wyjsciowego 5 do 50, korzystnie 15 10 do 30% wagowych.Wodorowanie zwiazku przejsciowego o wzorze 5 przeprowadza sie w warunkach odpowiednich dla odbenzylowania, otrzymujac zwiazek o wzorze 6. Cis¬ nienie wodoru korzystnie utrzymuje sie w zakre- * sie 101325 do 506625 Pa, zwlaszcza 101325 do 202650 Pa.W sposobie C) warunki hydrolizy, estryfikacji, trans,estryfikacji, zobojetniania i amidowania moz¬ na dobierac w zaleznosci od potrzeb, okreslonych 15 przez fachowca. Wynalazek jest ilustrowany po¬ nizszymi przykladami.Przyklad I. 2-/4-/2-chinoliloksy/fenoksy/propio- nian metylu (zwiazek nr 2).W 50 ml dwumetylosulfotlenku rozpuszczono 12 g * eteru hydrochinono-benzylowego i 8,2 g 2-chlorochi- noliny, dodano 8,3 g weglanu potasu i w ciagu 4 godzin ogrzewano mieszanine w 150 do 160°C. Po oziebieniu, mieszanine reakcyjna wylano do wody, produkt kilkakrotnie ekstrahowano eterem, a ete- 35 rowa warstwe przemyto wodnym roztworem wo¬ dorotlenku sodu i woda, odwodniono nad siarcza¬ nem sodu i odparowano rozpuszczalnik. Surowe krysztaly przemyto eterem dwuizopropylówym, o- trzymujac 12 g (wydajnosc 75%) 2-/4-benzoksyfe- 40 noksy/chinoliny. Calosc produktu przejsciowego roz¬ puszczono w 200 ml mieszanego rozpuszczalnika czterowodorofuran-etanol (5:1), dodano 1,5 g ka¬ talizatora — palladu na weglu i przeprowadzono uwodornienie pod cisnieniem atmosferycznym, 45 wprowadzajac do mieszaniny 880 ml gazowego wo¬ doru. Po uwodornieniu odsaczono katalizator, od¬ destylowano rozpuszczalnik, a pozostalosc przemyto chloroformem i n-he^sanem, otrzymujac 6,3 g (wy¬ dajnosc 74%) bialej barwy krysztalów 2-(4-hydrok- 50 syfenoksy)chinoliny (temperatura topnienia 177°C). 2,37 g produktu, £,1 g a-bromopropionianu metylu i 2,0 g weglanu potasu w 50 ml ketonu metyloety- lowego utrzymywano w ciagu 5 godzin we wrze¬ niu pod chlodnica zwrotna. Po oziebieniu do tern- 55 peratury pokojowej wytracony produkt odsaczono, a rozpuszczalnik odparowano, otrzymujac 2,2 g (wy¬ dajnosc 68%) zwiazku tytulowego.Przyklad II. N,N-dwumetyloamid kwasu 2/4- -(2-chinoliloksy)fenoksyi/propionowego (zwiazek nr 6). W 2,3 g zwiazku przejsciowego z przykladu I — 2(4-hydroksyfenoksy)chinoliny, 1,8 g N,N-dwumety- loamidu kwasu a-bromopropionowego i 1,4 g weg¬ lanu potasu w 100 ml ketonu metyloetylowego u- trzymywano w ciagu 5 godzin we wrzeniu pod 65 chlodnica zwrotna. Po zakonczeniu reakcji wytra¬ cone krysztaly odsaczono, oddestylowano, rozpusz¬ czalnik, a produkt wysuszono pod zmniejszonym cisnieniem. Surowe krysztaly przekrystalizowano z mieszaniny metanol—woda, otrzymujac 3,6 g (wy¬ dajnosc 88%) bialej barwy krysztalów zwiazku ty¬ tulowego.Przyklad III. 2n/4-(2-chinoksaliloksy)fenoksy/ /propionian etylu (zwiazek nr 10). 2,1 g 2-(4-hydroksyfenoksy)propionianu etylu i 1,66 g weglanu potasu w 50 ml acetonitrylu utrzy¬ mywano w ciagu godziny we wrzeniu pod chlod¬ nica zwrotna, po czym dodano 1,65 g 2-chlorochi- noksaliny i utrzymywano mieszanine we wrzeniu pod chlodnica zwrotna w ciagu 30 godzin. Po ozie¬ bieniu odsaczono wytracona nieorganiczna sól. Z przesaczu pod zmniejszonym cisnieniem oddestylo¬ wano aceton, otrzymujac 3,5 g oleistej pozostalosci.Powyzszy material oczyszczono chromatografia ko¬ lumnowa na zelu krzemionkowym, otrzymujac 2,6 g (wydajnosc 77%) zwiazku tytulowego.Przyklad IV. Kwas 2-/4-(2-chanoksaliloksy)fe- noksy/propionowy (zwiazek nr 8).Do 10 ml etanolu oddano 1,7 g estru otrzyma¬ nego w przykladzie III i 5 ml wodnego roztworu zawierajacego 0,3 g wodorotlenku sodu i w ciagu godziny utrzymywano mieszanine we wrzemiu pod chlodnica zwrotna. Po zakonczeniu reakcji oddesty¬ lowano etanol, pozostaly roztwór wodny zakwaszo¬ no kwasem siarkowym, a wytracone krysztaly od¬ saczono, przemyto woda i wysuszono, otrzymujac 1,3 g (wydajnosc 84%)' bialej barwy krysztalów zwiazku tytulowego.PrzykladV. 2-/4^(6-chloro-2-chinoksaliloksy)fe- noksy/propionian metylu (zwiazek nr 22).Do 150 ml acetonitrylu dodano 2,0 g (0,01 mola) 2,6-dwuchlorochinoksaliny, 2,0 g (0,01 mola) 2^(4'- -hydroksyfenoksy)-propionianu metylu i 2,0 g (0,014 mola) weglanu potasu, a mieszanine w ciagu 24 go¬ dzin utrzymywano we wrzeniu pod chlodnica zwrot¬ na.Po zakonczeniu reakcji odsaczono wytracony osad, a przesacz odparowano i wysuszono. Pozostalosc rozpuszczono w chloroformie, a chloroformowy roz¬ twór przemyto 5% wodnym roztworem wodorotlen¬ ku sodu i woda, odwodniono, odparowano i wysu¬ szono. Pozostaly produkt przekrystalizowano z me¬ tanolu, otrzymujac 3,1 g (wydajnosc 86%) bialej barwy krysztalów zwiazku nr 22 o temperaturze topnienia 124—125°C.Przyklad VI. Kwas 2^4^6-chloro-2-chinoksa- liloksy)fenoksy/propionowy (zwiazek nr 21).Do 20 ml metanolu dodano 3,6 g (0,01 mola) zwiazku otrzymanego w przykladzie V i 5 ml wod¬ nego roztworu 0,5 g (0,013 mola) wodorotlenku sodu, a mieszanine w ciagu godzony utrzymywano we wrzeniu pod chlodnica zwrotna. Po zakonczeniu re¬ akcji mieszanine oziebiono i przesaczono. Z prze¬ saczu pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowano metanol. Pozostaly wodny roztwór zobojetniono kwasem solnym, a wytracony osad odsaczono i przemyto kolejno woda i mala objetoscia metanolu i wysuszono, otrzymujac 2,9 g (wydajnosc 84%) bia¬ lej barwy krysztalów zwiazku tytulowego o tem¬ peraturze topnienia 130—132,5°C.128 652 13 14 Przyklad VII. D( +)-2-/4-<6-chloro-2-chinoksali- loksy)fenoksy/propionian metylu (zwiazek nr 74).Do 30 ml acetonitrylu dodano 1,36 g (5 mmoli) 6-chloro-2-(4,-hydroksy)fenoksychinoksaliny, * 1,55 g (6 mmoli) tosylanu L-(—)mleczanu metylu i 0,83 g 5 (6 mmoli) weglanu potasu, a mieszanine w ciagu 12 godzin utrzymywano we wrzeniu pod chlodnica zwrotna. Po zakonczeniu reakcji mieszanine ozie¬ biono. Powstaly tosylan potasu i wodoroweglan po¬ tasu odsaczono, przesacz odparowano, a pozostalosc io wysuszono i rozpuszczono w chlorku metylenu.Roztwór w chlorku metylenu dwukrotnie przemyto woda i wysuszono. Pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowano chlorek metylenu, a otrzymany su¬ rowy D(4-)-2-/4-(6-chloró-2-chinoksaliloksy)fenoksy/ w /propionian metylu oczyszczono chromatografia ko¬ lumnowa na zelu krzemionkowym, elucja chlorkiem metylenu, otrzymujac 1,35 g (wydajnosc 75f/t) o- czyszczonego zwiazku tytulowego o wartosci [a]31 ™ = +32,8°C (chloroform, c=l,20V») i temperaturze 20 topnienia 112—114°C. f Przyklad VIII. 2-/4n(6-fluoro-2-chi)noksalilok- sy)fenoksy/-propionian etylu (zwiazek nr 27).Mieszanine 1S,3 g (0,1 mola) 2-chloro-6-fluoro- chinoksalliny, 33 g (0,3 mola) hydrochinonu i 42 g K (0,3 mola) weglanu potasu w 500 ml acetonitrylu utrzymywano w ciagu 10 godzin we wrzeniu pod chlodnica zwrotna, przy mieszaniu.Po zakonczeniu reakcji pod zmniejszonym cisnie¬ niem oddestylowano acetonitryl, a pozostalosc wy- M lano do 500 ml wody z lodem i zakwaszono kwa¬ sem solnym. Wytracone krysztaly odsaczono, kil¬ kakrotnie przemyto woda dla usuniecia nie prze- reagowanego hydrochinonu. Otrzymano 19,2 g 6- -fluoro-2-(4-hydroksyfenoksy)-chinoksaliny (wydaj- * nosc75%). ? Mieszanine 2,6 g (0,01 mola) otrzymanego pro¬ duktu, 1,8 g (0,01 mola) a-bromopropionianu etylu i 1,4 g (0,01 mola) weglanu potasu w 100 ml ketonu metyloetylowego utrzymywano w ciagu 10 godzin *° we wrzeniu pod chlodnica zwrotna. Po zakoncze¬ niu reakcji odsaczono wytracona sól, a przesacz oddestylowano, otrzymujac lepiki, oleisty produtot, który oczyszczono chromatografia kolumnowa na zelu krzemionkowym (chloroform), otrzymujac 3,2 « g (wydajnosc &&/•) oczyszczonego zwiazku tytulowe¬ go o temperaturze topnienia 78—79°C.Przyklad IX. 2-/4-(6-chloro-2-chinoksaliloksy) fenoksyZ-propionian etylu (zwiazek nr .23).Mieszanine 3,5 g (0,01 mola) kwasu 2-V4-(6-chloro- M -2-chinoksaliloksy)fenoksy/prapionowego i 50 ml chlorku tionylu utrzymywano w ciagu 10 godzin we wrzeniu pod chlodnica zwrotna. Po zakonczeniu reakcji pod zmniejszonym cisnieniem oddestylowano nadmiar chlorku tionylu. 55 Pozostaly oleisty produkt rozcienczono 30 ml bez¬ wodnego eteru i dodano 1 ml trójetyioaminy i 1 ml alkoholu etylowego. Mieszanine w ciagu 3 godzin utrzymywano we wrzeniu pod chlodnica zwrotna, po czym wylano do wody. Warstwe organiczna * przemyto kolejno 5§/t wodoroweglanem sodu i woda, odwodniono nad bezwodnym siarczanem sodu i od¬ parowano do sucha. Otrzymany oleisty produkt oczyszczono chromatografia kolumnowa na zelu krzemionkowym (chloroform), otrzymujac 2,0 g (wy- «* dajnosc 53°/«) oczyszczonego zwiazku tytulowego o temperaturze topnienia 84 do 85°C.Przyklad X. 2-/4-(6-chloro-2-chinoksaliloksy) fenoksy/-propionian dwumetyloaminy (zwiazek nr 77).Do 30 ml IO*/* roztworu dwumetyloaminy do¬ dano 3,4 g (0,01 mola) kwasu 2-/4-(6-chloro-2-chi- noksaliloksy)fenoksy/-propionowego. Po rozpuszcze¬ niu kwasu, nadmiar dwumetyloaminy i wode od¬ parowano w obrotowej wyparce, a pozostalosc wy¬ suszono pod zmniejszonym cisnieniem, otrzymujac 3,5 g (wydajnosc 919/*) produktu tytulowego o jas- nozóltej barwie i temperaturze topnienia 63—67°C.Przyklad XL 2-/4-(6-chloro-2rChinafesaliloksy) fenoksy/-propionian * dwuetyloaminy (zwiazek, nr 73).Sjposobem jak w przykladzie X, z tym, ze za¬ miast dwumetyloaminy zastosowano dwuetanoloami- ne, otrzymane zwiazek tytulowy.Zwiazki o wzorze 1 mozna stosowac jako srodki chwastobójcze. W tym celu miesza sie je lub roz¬ puszcza w odpowiednich adjuwantach, np. nosni¬ kach stalych, jak glinka, bentonit, talk, ziemia o- krzemkowa; nisniki ciekle, jak woda, alkohole (me¬ tanole etanol itp.), aromatyczne weglowodory (ben¬ zen, toluen; ksylen itp.), chlorowane weglowodory, etery, ketony, estry (octan etylu itp.), amidy kwa¬ sowe (dwumetyloformamid itp.), jezeli to jest po¬ zadane, z dodatkiem emulgatora, czynnika dysper¬ gujacego, zawiesinotwórczego, zwilzajacego, rozpra¬ szajacego lub stabilizujacego, z wytworzeniem roz¬ tworu, emulgowalnegó koncentratu, higroskopijnego proszku, plynnej zawiesiny, proszku lub granulek, które stosuje sie, jezeli to jest pozadane, po roz¬ cienczeniu odpowiednim rozcienczalnikiem." Srodki wedlug wynalazku mozna laczyc z inny¬ mi srodkami chwastobójczymi, owadobójczymi lub grzybobójczymi, z regulatorami warostu roslin lub czynnikami dzialajacymi synergicznie.Ponizej przedstawiono przyklady srodków chwas¬ tobójczych. W opisie przykladów czesci oznaczaja czesci wagowe.Przyklad XII. Przyklad ten dotyczy, srodka w postaci roztworu o nizej podanym zestawie sklad/ ników.Skladnik czynny: 5 do 75*/* wagowych, korzystnie 10 do 50^/0 wagowych Rozpuszczalnik: 95 do 25f/t wagowych, korzystnie 88 do 30Vo wagowych, a zwlaszcza 82 do 40*/i wa¬ gowych Srodek powierzchniowo czynny: 1 do 301/* wago¬ wych, korzystnie 2 do 20*/« wagowych Przyklad XIII. Przyklad ten dotyczy srodka w postaci emulgowanego koncentratu o nizej po- - danym zestawie skladników.Skladnik czynny: 2,5 do 50f/o wagowych, korzystnie 5 do 45% wagowych, a zwlaszcza 10 do 40V* wa¬ gowych Srodek powierzchniowo czynny: 1 do 30*/* wago¬ wych, korzystnie 2 do 25*/# wagowych, a zwlasz¬ cza 3 do 20°/o wagowych.Ciekly nosnik: 20 do 95°/a wagowych, korzystnie 30 do 93tyi wagowych, a zwlaszcza 57 do 85*/» wa¬ gowych.Przyklad XIV. Przyklad ten dotyczy srodka15 128 652 16 * w postaci proszku o nizej podanym zestawie sklad¬ ników.Skladnik czynny: 0,5 do 10»/e wagowych.Staly nosnik: 99,5 do 90% wagowych.Przyfclad XV. Przyklad ten dotyczy srodka » w postaci plynnej zawiesiny o nizej podanym ze¬ stawie skladników.Skladnik czynny: 5—75*/o wagowych, korzystnie 10—5010/© wagowych.Woda: 94—25°/o wagowych, korzystnie 90—30% wa- 10 gowych.Srodek powierzchniowo czynny: 1—30% wagowych, korzystnie 2—20% wagowych.Przyklad XVI. Przyklad ten dotyczy srodka w postaci higroskopijnego proszku o nizej podanym 15 zestawie skladników.Skladnik czynny: 2,5 do 90% wagowych, korzyst¬ nie 10 do 80% wagowych, a zwlaszcza 20 do 75% wagowych.Srodek powierzchniowo czynny: 0,5 do 20% wago- 30 wych, korzystnie 0,5 do 20% wagowych, a zwlasz¬ cza 2 do 10% wagowych.Staly nosnik: 5 do 90% wagowych, korzystnie 7,5 do 88% wagowych, a zwlaszcza 16 do 56% wa¬ gowych. 25 Przyklad )XVII. Przyklad ten dotyczy srodka w postaci granulek o nizej podanym zestawie sklad¬ ników: Skladnik czynny: 0,5 do 30% wagowych Staly nosnik: 99,5 do 70% wagowych. 30 Emulgowany koncentrat sporzadza sie przez*roz- puszczenie skladnika czynnego o cieklym nosniku ze srodkiem powierzchniowo czynnym. Higroskopij- ny proszek sporzadza sie przez zmieszanie sklad¬ nika czynnego ze stalym nosnikiem i srodkiem po- ss wierzchniowo czynym i sproszkowanie mieszanin^.Plynna zawiesine sporzadza sie przez zawieszenie lub zdyspergowanie drobno sproszkowanego sklad¬ nika czynnego w wodnym roztworze srodka po- wierzcnniowo czynnego. Proszek, roztwór, granulki 40 itp. sporzadza sie przez zmieszanie skladnika czyn¬ nego z adjuwantem.W nizej podanych kompozycjach stosuje sie nas¬ tepujace adjuwanty: Sorpol-2680 45 POE-eter formylononylofenylowy 50 czesci POE-eter nonylofenolowy 20 „ POE-ester alkilowy sorbitanu 10 „ alkilobenzenosulfonian Ca 20 „ Sorpol-5039 50 POE-siarczan eteru alkiloarylowego 50 „ uwodniona krzemionka 50 „ Carplex uwodniona krzemionka 100 „ Zeeklite » glinka 100 „ Sorpol W-150 POE-eter nonylofenolowy 100 „ Przyklad XVIII. Przyklad ten dotyczy srodka w postaci higroskopijnego proszku o nastepujacym W skladzie: zwiazek nr1 50 czesci ZeekliteA 46 Sorpol 5039 (Toho Chem.) 2 „ Carplex 2 „ * Powyzsze skladniki jednorodnie zmieszano i spro¬ szkowano, otrzymujac higrosikopijny proszek. Higro- skopijny proszek 50 do 1000 krotnie rozcienczony woda natryskiwano w dawce 5 do 1000 g skladnika czynnego na 0,1 ha.Przyklad XIX. Przyklad ten dotyczy srodka w postaci koncentratu zdolnego do tworzenia emul¬ sji o nastepujacym skladzie: zwiazek nr4 20 czesci ksylen 75 „ Sorpol 2680 (Toho Chem.) 5 „ Powyzsze skladniki jednorodnie zmieszano, 0- trzymujac emulgowany koncentrat. Emulgowany koncentrat rozcienczony 50 do 1000 krotnie woda natryskiwano w dawce 5 do 1000 g skladnika czyn¬ nego na 0,1 ha.Przyklad XX. Przyklad ten dotyczy srodka w postaci roztworu wodnego o nastepujacym skladzie: zwiazek nr5 30 czesci Sorpol W-150 (Toho Chem.) 10 woda 60 „ Skladniki rozpuszczono w wodzie, przy miesza¬ niu. Wodny roztwór po 50 do 1000 krotnym roz¬ cienczeniu woda natryskiwano w dawce 5 do 1000 g skladnika czynnego na 0,1 ha.Przyklad XXI. Przyklad ten dotyczy srodka w postaci higroskopijnego proszku o nastepujacym skladzie: zwiazek nr23 30 czesci inny srodek chwastobójczy 20 „ ZeekliteA 46 „ Sorpol 5039 (Toho Chem.) 2 „ Carplex 2 „ Jako inny srodek chwastobójczy stosowano srodki znane, mianowicie kwas 2-/2,4-dwuchlorofenoksy/ /propionowy,- kwas 2,4-dwuchlorofenoksyoctowy, 3-7 /3-trójfluorometylofenylo/-l,l-dwumetylomocznik, 3-/ /4-metylofenetyloksyfenylo/-l-metylo-l-metoksy- mocznik, N-/3-metylofenylo/karbaminian 3nAnetok- sykarbonyloamino/fenylu, N-fenylokarbamkiian 3-/ /etoksykarbonyloamino/fenylu, 2,2-dwutlenek 3-izo- propylo-lH-2,l,3-benzotiadiazyno-/4/-3H-onu, 5-ami- no-4-chloro-2-fenylopirydazynon-3, 3-cykloheksylo-5, 6-trójmetylenouracyl, 2-chloro-4-etyloamino-6-izo- propyloamino-1,3,5-triazyna, 2-chloro-4,6-dwu/etylo- amiro/-l,3,5-triazyna, 2-metylotio-4,6-bisAzopropylo- amino/-l,3,5-triazyna, 4-amino-4,5-dwuwodoro-3-me- tylo-6-fenylo-1,2,4-triazynon-5, 4-amino-6-t-butylo- -4,5-dwuwodoro-3-metylotio-l,2,4-triazynon-5,2-chlo- ro-4-trójfluorometyleno-3'-etoksy-4-nitrofenylowy eter lub 5-/2-chloro-4-/trójfluorometylo/fenoksy/-2- -nitrobenzoesan sodu.Wytwarzane sposobem wedlug wynalazku zwiazki o wzorze 1 mozna laczyc równiez z innymi zwiaz¬ kami chwastobójczymi, jak opisane w „Weed Con- trol Handbook" (Vol. I, wydanie 6 1977; Vol. II, wydanie 8, 1978), opracowanie British Crop Pro- tection Concil, wydawca Fryer MA & R. J. Ma- kepeace BSc, Blackwell Scientific Publication.Pochodne kwasu fenoksy-tluszczowego typu he¬ terocyklicznego eteru wywieraja znakomity wplyw chwastobójczy na chwasty róznego rodzaju, zwlasz¬ cza chwasty trawiaste, przy podawaniu na czesci zielone lub do gleby, nie wykazujac fitotoksycznos¬ ci wobec szerokolistnych roslin uprawnych, jak ba-128 652 17 18 welna, soja, rzodkiew, kapusta, oberzyna, pomidor, burak cukrowy, orzeszka ziemne, groch, fasola, len, slonecznik, saflor, ziemniak, tyton, lucerna, cebula itp. Tak wiec zwiazki te mozna stosowac do wy¬ biórczego zwalczania chwastów trawiastych w u- prawach roslin szerokolistnych, rolnych i ogrodo¬ wych, zwlaszcza na terenach nie zalanych.Pochodne kwasów.fenoksy-tluszczowych typu he¬ terocyklicznego eteru mozna stosowac równiez do zwalczania chwastów na ryzowiskach i w sadach oraz poza obszarami upraw, np. na boiskach, po¬ boczach torów itp.Kompozycja chwastobójcza zawiera zwykle 0,5 do 95°/o wagowych zwiazku o wzorze 1, a pozostalosc stanowia adjuwanty w postaci stezonej. Dawka zwiazku czynnego jest zalezna od warunków pogo¬ dowych, warunków glebowych, postaci kompozycji, pory roku, rodzaju rosliny uprawnej i rodzaju chwastów, wynoszac zwykle od 1 do 5000, korzyst¬ nie 5 do 1000 g- zwiazku czynnego na 0,1 ha.Chwastobójcza czynnosc pochodnych kwasów fe¬ noksy-tluszczowych typu heterocyklicznego eteru, wytwarzanych sposobem wedlug wynalazku, zba¬ dano w nastepujacych przykladach. W doswiadcze¬ niach przedstawionych w tych przykladach wyka¬ zano czynnosc omawianych zwiazków wobec chwa¬ stów trawiastych, równiez ryzu, przy braku fito¬ toksycznosci wobec szerokolistnych roslin upraw¬ nych i szerokolistnych chwastów, zwlaszcza przy stosowaniu po wzejsciu roslin. Takiej wybiórczosci nie wykazuja inne zwiazki.Przyklad XXII. Przyklad ten demonstruje czynnosc chwastobójcza srodka wedlug wynalazku przy podawaniu do gleby.Plastikowe pojemniki dlugosci 15 cm, szerokosci 22 cm i wysokosci 6 cm napelniono sterylizowana gleba dyluwialna i na glebokosc okolo 1,5 cm wy¬ siano w nich nasiona ryzu (Oryza sativa), chwastni- cy jednostronnej (Echinochloa crusgallil, palusznika (Digitaria adscendens), komosy bialej (Chenopodium ficifolium), portulaki pospolitej (Portulaca oleracea), zóltlicy owlosionej (Calinsoga ciliata), rzezuchy (Ro- rippa atrovirens). Chwastobójcza kompozycje jed¬ norodnie rozpryskiwano w postaci roztworu wod¬ nego na powierzchnie gleby, w podanej dawce skladnika czynnego.Roztwór sporzadzono przez rozcienczenie woda higroskopijnego proszku, emulgowanego koncentratu lub roztworu opisanego w przykladach kompozycji, zmieniajac jedynie skladnik czynny. Obserwacje roslin i ocene czynnosci chwastobójczej wobec ryzu i chwastów przeprowadzano w trzy tygodnie po zabiegu, wedlug nizej podanef skali. Wyniki ze¬ stawiono w tabeli 2.Skala ocen: 5 ponad 90% zahamowanie wzrostu (istotna su- presja) 4 zahamowanie wzrostu w 70—90% 3 zahamowanie wzrostu*w 40—70% 2 zahamowanie wzrostu w 20—40% 1 zahamowanie wzrostu w 5—20°/o 0 zahamowanie wzrostu w mniej niz 5% {brak efektu chwastobójczego) Oznaczenia: Ri ryz 10 15 20 30 35 40 45 Ba L.C.La.C.P.H.G.Y.C. chwastnica jednostronna palusznik komosa biala portulaka pospolita zóltnica owlosiona rzezucha Zwiazek mr 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Zwiazek nr 13 14 15 Zwiazek nr 16 17 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 Dawka (g/0,01 ha), 100 50 25 100 50 25 100 50 25 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 100 50 25 Ta Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 Ta Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Ta Ri 5 5 5 5 5 5 bel Ba 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 ibel Ba 5 5 5 5 5 5 5 5 5 ibel Ba 5 5 5 5 5 5 a 2- L.C. 5 5 5 5 5 4 5 5 5 4 5 4 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 ¦1 La 3 2 3 1 3 2 4 2 2 2 2 1 0 0 1 1 3 2 4 3 0 0 0 0 a 2—2 L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 La 3 2 0 3 2 0 3 2 0 a 2—3 L.C. 5 5 5 5 5 5 La 2 1 0 2 1 0 C.£. 2 2 3 2 4 3 4 2 2 2 0 0 0 0 2 2 1 0 2 2 0 0 0 0 C.P. 3 2 0 2 1 0 3 2 0 C.P. 2 1 0 2 1 0 H.G. 2 2 3 3 4 3 4 3 2 1 2 1 2 .1 2 2 3 1 3 2 0 0 0 0 H.G. 3 2 0 3 2 0 4 3 0 H.G. 2 1 0 3 1 0 Y.C. 3 2 4 3 5 3 4 3 2 1 2 1 2 1 2 2 3 1 3 2 0 0 0 0 Y.C. 3 1 0 3 2 0 4 3 0 Y.C. 2 0 0 2 1 0128 652 19 tabela 2—3 (c.d.) 18 100 50 25 5 5 5 5 5 2 2 2 2 5 5 1 1 11 5 5 0 0 0 0 19 20 100 50 25 100 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Tabel 5 5 5 5 5 5 2 1 0 2 1 0 a 2—4 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 Zwiazek oir 21 22 23 24 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 ~T00 50 25 12,5 100 50 25 12,5 Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Ba 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 La 2 2 0 0 3 2 0 0 3 2 0 0 3 2 0 0 C.P. 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 H.G. 2 1 0 0 2 1 0 0. 2 1 0 0 2 1 0 0 Y.C. 3 2 0 0 3 2 0 0 2 1 0 0 2 2 0 0 Tabela 2—5 Zwiazek mr Dawka (g/0,01 ha) Ri Ba L.C. La C.P. H.G. Y.C. 100 5 5 5 2 2 2 2 25 50 5 5 5 1111 25 5550000 12,5 5 5 5 0 0 0 0 26 100 5 50 5 25 5 12,5 5 5 2 2 5 1 1 5 0 0 5 0 0 2 2 1 1 0 0 0 0 100 5 5 5 2 2 2 2 21 50 5 5 5 1 1 1 1 25 5 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 5 0 0 0 0 28 100 5 5 50 5 5 25 5 5 12,5 5 5 5 2 1 5 1 0 5 0 0 5 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 Tabela 2—6 Zwiazek inr Dawka (g/0,01 ha) Ri Ba L.C. La C.P. H.G. Y.C. 29 100 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 10 15 30 40 50 55 60 30 31 34 39 40 20 tabela 2—6 (c.d.) 100 50. 25 100 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 32 33 100 50 25 100 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 1 0 2 0 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 0 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 1 0 0 2 1 0 100 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 35 36 37 38 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 100 50 25 100 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 1 0 0 2 1 0 1 0 0 2 1 0 1 0 0 2 1 0 1-1 0 0 2 1 0 Dawka Zwiazek (g/0,01 nr ha) 100 41 50 25 Tabela 2—7 Ri 5 5 5 Ba L.C. La 5 5 2 5 5 1 5 5 0 C.P. 2 1 0 H.G. Y.C. 2 1 1 0 0 0 42 43 44 45 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 1 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 2 1 0 2 1 0 1 1 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 46 .00 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 2 11 1110 0 0 0 0128 652 Zwiazek mr .47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 1Q0 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 21 Tabeli i Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 "5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Ba 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 a 2—8 L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 5 5 5 5 5 5 5 5 La 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 o 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 1 0 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 CP. 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 o 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 1 0 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 H.G. 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 , 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 o 0 2 1 0 0 2 1 0. 0 2 1 0 0- 1 0 0 0 2 1 0 0 2 0 0 0 Y.C. 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 o 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 1 0 0 0 2 1 0 0 2 0 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 Zwiazek mr 61 62 63 64 65 66 Zwiazek mr 67 68 69 70 71 Zwiazek mr 78 Tab Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 e la Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 22 i 2—8 Ba 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 (ciag dalszy) L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Tabela 2- Ri 5 5 4 5 5 4 5 5 4 5 5 4 5 5 4 Ta Ri 5 5 5 Ba 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 bela Ba 5 5 5 L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2— L.C. 5 5 5 La , 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 -9 La 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 La 1 0 0 CP. 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 CP. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 CP. 1 0 0 H.G. 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 H.G. 0 0 0 0 0 0 0 0 . 0 0 0 0 0 0 0 H.G. 1 0 0 Y.C. 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 Y.C 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Y.C 1 0 023 128 652 tabela 2—10 (cd) 24 Dawka Zwiazek (g/001 m ha) Ri Ba L.C. La C.P. H.G. Y.C. 79 100 5 5 50 5 5 25 5 5 12,5 5 5 5 1111 5 0 0 0 0 5 0 b 0 0 5 0 0 0 0 80 81 82 83 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 l-H 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 .0 0 0 0 v0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 10 15 20 25 Przyklad XXIII. Przyklad ten demonstruje czynnosc chwastobójcza srodka wedlug wynalazku przy podawaniu na zielone czesci roslin.Plastikowe pojemniki dlugosci 15 cm, szerokosci 22 cm i wysokosci 6 cm napelniono sterylizowana gleba dyluwialna i na glebokosc okolo 1,5 cm wy¬ siano w nich nasiona ryzu, chwastnicy jednostron¬ nej, komosy bialej, portulaki pospolitej, zóltlicy owlosionej, rzezuchy i pomidora. Gdyby rosliny o- siagnely stadium 2—3 liscia, równomiernie oprys¬ kano je roztworem srodka chwastobójczego w po¬ danej dawce (tablica 3). Roztwór sporzadzano przez rozcienczenie woda higroskopijnego proszku, emul¬ gowanego koncentratu lub roztworu, opisanych w przykladach kompozycji, zmieniajac skladnik czyn¬ ny. Roztworem równomiernie opryskiwano calosc zielonej rosliny.Obserwacje i ocene chwastobójczego efektu wobec chwastów i pomidora oceniano po uplywie dwóch tygodni od opryskania, wedlug skali ocen jak w próbie 1. Wyniki zestawiono w tabeli 3.Zwiazek mr 1 2 3 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 100 50 100 50 Tabel Ri 5 5 5 5 5 5 Ba 5 5 5 5 5 4 a 3- L.C. 2 1 5 5 5 3 T La 1 0 3 2 3 3 C.P. 2 2 2 0 2 2 H.G. 3 3 4 3 5 3 Y.C. 1 1 0 0 1 0 35 45 50 tabela 3—1 (cd) Dawka Zwiazek (g/0,01 nr ha) Ri Ba L.C. La C.P. H.G. Y.C. 4 5 6 8 9 10 11 100 50 100 50 100 50 100 50 li00 50 100 50 100 50 5 5 5 5 3 2 4 4 5 5 5 5 3 3 5 5 5 4 3 2 4 3 4 3 5 4 5 5 3 1 2 2 3 2 2 2 2 1 5 3 0 0 2 1 1 0 0* 0 2 2 1 1 2 2 1 1 3 1 2 2 2 1 2 2 2 2 3 2 1 1 4 2 3 2 3 2 2 1 2 2 4 2 0 0 i-l ? ° 1 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 Zwiazek nr 13 14 15 Dawka Tab (g/0,01 ha) Ri 100 50 25 100 50 25 100 50 25 5 5 5 5 5 5 5 5 5 ela L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 3—2 . La. 4 2 0 2 1 1 3 2 1 C.P. 5 3 0 1 1 1 3 2 1 H.G. 3 2 0 2 1 1 2 2 2 Y.C. 4 2 0 3 2 2 4 3 2 Zwiazek nr 16 17 18 19 Dawka T (g/0,01 ha) 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 ab Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 ela L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 3—3 . La. 1 0 0 2 1 0 2 1 0 2 0 0 C.P. 1 0 0 2 1 0 2 1 0 1 0 0 H.G. 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 Y.C. 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 20 65 100 50 25 5 5 4 5 5 5 1 0 0 1 0 0 2 1 0 2 1 0128 652 25 Tabela 3—4 tabela 3—6 (cd) Zwiazek mx 21 22 23 24 Zwiazek mr 25 26 27 28 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 12,5 100 • 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Ba 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Tabel Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 Tf Ba 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 ihpl L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 La 3 1 0 0 2 1 0 0 3 2 0 0 2 1 0 0 a 3—5 Xc. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 a 3—i La 2 0 0 0 2 0 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 R C.P. 3 2 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 3 2 0 0 C.P. 2 1 0 0 2 0 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 H.G. 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 H.G. 1 0 0 0 2 0 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 Y.C. 3 2 0 0 3 2 0 0 3 1 0 0 2 1 0 0 Y.C. 2 1 0 0 3 1 0 0 2 0 0 0 2 1 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Zwiazek nr 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Zwiazek inr 41 42 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 T Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 100 50 25 Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 'ab Ri 5 5 5 5 5 5 L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 ela 3- L.C. 5 5 5 5 5 5 La 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 1 0 0 2 1 0 2 1 0 -7 La. 2 1 0 2 0 0 C.P. 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 C.P. 1 0 0 1 0 0 H.G. 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 H.G, 2 1 0 2 1 0 Y.C. 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 . Y.C. 1 0 0 1 0 0 Zwiazek snr 29 30 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 100 50 25 Ri 5 5 5 5 5 5 L.C. 5 5 5 5 5 5 La. 2 1 0 2 1 0 C.P. 2 1 0 2 1 0 H.G. 1 0 0 1 0 0 Y.C. 2 1 0 2 1 0 43 100 50 25 2 2 1 * 0 0 0 2 1 1 0 0 0 55 60 44 45 100 50 25 100 50 25 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 4 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1—1 0 0 1 0 0 1 0 : - 0 1 0 0 31 .00 50 25 5 5 4 5 1111 5 0 0 0 0 5 0 0 0 0 46 00 50 25 5 5 5 5 2 2 2 1 5 10 10 5 0 0 0 0128 652 27 28 Tabela3—8 Tabela 3—8 {ciag dalszy) Zwiazek Dawka mr (g/0,01 ha) Ri L.C. La. C.P. H.G. Y.C. 100 5 5 2 2 2 2 47 50 5 5 1111 25 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 0 0 0 0 Zwiazek Dawka inr (g/0,01 ha) Ri 61 50 5 25 5 12,5 5 L.C. 5 5 5 La. 1 0 0 C.P. 1 0 0 H.G. Y.C. 1 1 0 0 0 0 100 5 5 2 2 2 2 62 50 5 5 1111 100 5 5 2 2 2 2 25 5 5 0 0 0 0 48 50 5 5 1111 12,5 5 5 0 0 0 0 25 5 5 0 0 0 0 jjjjj 5 5—3 2 T2 2~ 63 50 5 5 1111 12,5 5 5 0 0 0 0 100 552222 25 550000 49 50 5 5 1 1 1 1 15 12,5 5 5 0 0 0 0 25 5 5 0 0 0 0 100 5 5 2 2 2 2 12,5 5 5 0 0 0 0 64 50 5 5 11 11 100 ~~5 5 2 2 2 2~ 25 5 5 0 0 O 0 50 50 5 5 1 11 1 125 5 5 0 ° ° ° 25 5 5 0 0 0 0 *° 100 5 5 2 2 2 2 12,5 5 5 0 0 0 0 65 50 551111 25 5 5 0 0 0 0 100 5 5 2 2 2 2 51 50 5 5 1111 25 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 0 0 0 0 25 12,5 5 5 0 0 0 0 100 5 5 2 ^~2 2 2~ 50 5 5 1111 25 5 5 0 0 0 0 100 5 5 2 2 2 2 125 5 5 0 0 0,0 M 50 5 5 1111 25 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 0 0 0 0 100 5 5 2 2 2 2 53 50 5 5 1 1 1 1 25 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 0 0 0 0 100 ~~5 ~5 1 1 1 f~ 54 50 5 5 10 11 25 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 0 0 0 0 100 5 7~5 1 1 1 T~ 40 55 50 5 5 10 0 0 25 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 0 0 0 0 100 : 5 ~5 1 1 1 f" 56 50 5 5 0 0 0 0 « 25 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 0 0 0 0 100T 5 ^5 "i i r~i r~ 57 50 5 5 0 0 0 0 25 5 5 0 0 0 0 M 12,5 5 5 0 0 0 0 100~ '. 5 5 Ó 0 0 0~~ 58 50 5 5 0 0 0 0 25 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 0 0 0 0* ^ 100 5 5 ~~2 2 2 2~ 59 50 5 5 1111 25 5 5 0 0 0 0 12,5 5 5 0 0 0 0 M 100 5 5 2 2" 2 2~~ 60 50 5 5 1111 25 5 5 0 0 0 0 12,5 550000 77 50 5 5^ 0 0 0 0 "61 IOO" 5 5 2 2 2 2~ «5 25 550000 Zwiazek mr 67 ? 68 69 70 71 Zwiazek mr 72 73 74 75 76 T Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 T Dawka (g/0,01 ha) 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 'ab Ri 5 5 3 5 4 4 5 4 3. 5 4 3 4 3 3 ela L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 4 4 3—9 La. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 abela 3—10 Ri 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 L.C. 5 5 5 5 5 5 5 5 L 5 La. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 C.P. 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 C.P. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 H.G. 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 H.G. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Y.C. 0 0 0 0 0 0 0 0 0^ 0 0 0 0 0 0 Y.C. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0128 652 29 Tabela 3—11 30 Tabela 4—1 Zwiazek Dawka nr (g/0,01 ha) Ri L.C. La. C.P. H.G. Y.C. 78 79 80 81 82 83 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 100 50 25 12,5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5- 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 2 1 0 0 2 1 0 • o 2 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 2 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 Przyklad XXIV. Przyklad ten ilustruje bada¬ nie fitotoksycznosci srodka wedlug wynalazku wo¬ bec roslin uprawnych, przy podawaniu na zielone czesci roslin.Plastikowe pojemniki dlugosci 15 cm, szerokosci 22 cm i wysokosci 6 cm napelniono sterylizowana gleba dyluwialna i na glebokosc okolo 1,5 cm wy¬ siano z nich nasiona bawelny, soi, rzodkwi, ka¬ pusty i oberzyny. Gdy rosliny urosly do stadium pojawienia sie liscia, równomiernie opryskano je roztworem srodka chwastobójczego, w dawce sklad¬ nika czynnego podanej w tablicy 4. Roztwór spo¬ rzadzono przez rozcienczenie woda higroskopijnego proszku, emulgowanego koncentratu lub roztworu, opisanych w przykladach kompozycji, zmieniajac skladnik czynny. Roztworem równomiernie oprys¬ kano cale zielone rosliny.W dwa tygodnie po opryskaniu przeprowadzono obserwacje i ocene fitotoksycznosci, wedlug naste¬ pujacej skali.Skala ocen: 5 — calkowite obumarcie roslin 4 — powazna fitotoksycznosc wobec rosliny 3 — umiarkowana fitotoksycznosc wobec rosliny 2 — slaba fitotoksycznosc wobec rosliny 1 — bardzo slaba fitotoksycznosc wobec rosliny 0 — brak fitotoksycznosci Oznaczenie rosliny: Cot — bawelna Soy — soja Rad. — rzodkiew Cab — kapusta Egg — oberzyna 10 15 25 35 40 45 50 55 Zwiazek nr 2 4 10 Zwiazek nr 13 14 15 Zwiazek ar 16 17 18 19 20 Zwiazek nr 21 22 23 24 Zwiazek nr 25 26 27 28 Dawka (g/0,01 ha) 50 25 50 25 50 25 T Dawka (g/0,01 ha) 50 25 50 25 50 25 Cot. 1 0 1 1 0 0 Soy. 0 0 1 0 0 0 abela 4^-2 Cot. 1 0 1 0 1 0 Tabela Dawka (g/0,01 ha) 50 25 50 25 50 25 50 25 50 ' 25 T Dawka (g/0,01 ha) 50 25 50 25 50 25 50 25 T Dawka (g/0,01 ha) 50 25 50 25 50 25 50 25 Cot. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 abela Cot. 0 0 0 0 0 0 0 0 abela Cot. 0 0 0 0 0 0 0 0 Soy. 0 0 1 0 1 0 4—3 Soy. 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 4—4 Soy. 1 0 1 0 1 0 1 0 4—5 Soy. 0 0 0 0 0 0 0 0 Rad. 1 0 1 0 1 0 Rad. 1 0 0 0 0 0 Rad. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rad. 1 0 1 0 1 0 1 0 ~ Rad. 0 0 0 0 0 0 0 0 Cab. 0 0 1 1 0 0 Cab. 0 0 0 0 0 0 Cab. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cab. 1 0 1 0 1 0 1 0 Cab. 0 0 0 0 0 0 0 0 Egg. 0 0 1 0 0 0 Egg. 0 0 0 0 0 0 • Egg. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Egg. 0 0 0 0 0 0 0 0 Egg. 0 0 0 0 0 0 0 0128 652 31 Tabela 4—6 32 Zwiazek nr 29 30 31 32 33 34 35 36 37 . 38 39 40 Zwiazek nr 41 42 43 44 45 46 Zwiazek nr 47 48 49 50 Dawka (g/0,01 ha) 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 Cot. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabela Dawka (g/0,01 ha) 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 50 25 Cot. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Tabela Dawka (g/0,01 ha) 100 50 100 50 100 50 100 50 Cot. 0 0 0 0 0 0 0 0 Soy. 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 4—7 Soy. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 4^8 Soy. 1 0 1 0 0 0 0 0 Rad. 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 Rad. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 * Rad. 1 0 1 0 0 0 0 0 Cab. 1 0 1 0 0 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 Cab. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cab. 0 0 0 0 0 0 0 0 Egg. 0 0 1 0 0 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 1 0 0 0 ' 0 0 0 0 Egg. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Egg. 0 0 0 0 0 0 0 0 10 15 20 25 35 40 45 50 55 Zwiazek nr 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 Tabela Dawka (g/0,01 ha) 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 100 50 4—8 Cot. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 (ciag dalszy) Soy. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Rad. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cab. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Egg. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Zwiazek nr 67 68 69 Tabela Dawka (g/0,01 ha) 50 25 50 25 50 25 Cot. 0 0 0 0 0 0 ,4—9 Soy. 0 0 0 0 0 0 Rad. 0 0 0 0 0 0 Cab. 0 0 0 0 0 0 Egg. 0 0 0 0 0 0 70 50 25 51 100 50 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 71 50 25128 652 33 Tabela 34 -10 Zwiazek nr 78 79 80 81 82 * 83 Dawka (g/0,01 ha) 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 100 50 25 Cot. 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 Soy. 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 Rad. 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Cab. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Egg. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy skladajacy sie z sub¬ stancji czynnej oraz adjuwaintu, znamienny tym, ze jako substancje czynna zawiera nowa pochodna kwasu fenoksy-tluszczowego typu heterocykliczne¬ go eteru o wzorze 1, w którym A oznacza -CH- lub -N-; X oznacza atom chlorowca; n oznacza licz- 10 15 20 25 30 be 0, 1 lub 2; R1 oznacza atom wodoru lub nizszy rodnik alkilowy; R2 oznacza -OH, grupe alkoksylo- wa, grupe -OM, gdzie M oznacza ugrupowanie nie¬ organicznej lub organicznej soli, grupe -NR3R4, niz¬ sza grupe alkenyloksylowa, grupe benzoksylowa, nizsza grupe alkoksyalkoksylowa, grupe fenoksylo- wa, grupe cykloheksyloksylowa, grupe chlorowcoal- koksylowa, nizsza grupe alkinyloksylowa lub grupe cyjanoalkoksylowa; a R3 i R4 oznaczaja atom wo¬ doru lub nizszy rodnik alkilowy. 2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera 0,5 do 95°/o wagowych substancji czynnej i 99,5 do 0,5°/o wagowych adjuwantu. 3. Sposób wytwarzania nowych pochodnych kwa¬ sów fenoksy- tluszczowych typu heterocyklicznego eteru o wzorze 1, w którym A oznacza -CH- lub -N-; X oznacza atom chlorowca; n oznacza liczbe 0, 1 lub 2, R1 oznacza atom wodoru lub nizszy rodnik alkilowy; R2 oznacza -OH, grupe alkoksylo- wa, grupe ^OM, gdzie M oznacza ugrupowanie nie¬ organicznej lub organicznej soli, grupe -NR^R4; nizsza grupe alkenyloksylowa, grupe benzoksylowa, nizsza grupe alkoksyalkoksylowa, grupe fenyloksy- lowa, grupe cykloheksoksylowa, grupe chlorowco- alkoksylowa, nizsza grupe alkinyloksylowa lub gru¬ pe cyjanoalkoksylowa; a R3 i R4 oznaczaja atom wodoru lub nizszy rodnik alkilowy, znamienny tym,_ ze zwiazek o wzorze 6, w którym A, X i n maja wyzej podane znaczenia, poddaje sie reakcji z halogenkiem o wzorze 7, w którym R1 i R2 maja wyzej podane znaczenia, a Hal oznacza atom chlo¬ rowca, w obecnosci organicznej lub nieorganicznej zasady.A R -CH-COR2 WZtfR 1 WZ0R 2 HO—^V-0CH-C0R2 WZtfR 3 (X'n"-CXANi-0-^Q-OCH2HQ WZ0R 5 (X)n-^N5_0--0H WZtfR 6 HO _ WZÓR U R1 Hal~CH— C0Rz WZtfR 7128 652 OCH ^ff \\ WZÓR COOH X ^ .F N' H-C-O-fYo-L ' CH- WZÓR 11 O-Yh WZÓR 9 WZÓR 10 COOCH0 N ^ J= ^N ChL WZÓR 12 cooch3 J^w01 H^O- PL PL