Przedmiotem wynalazku jest zestyk przelaczny do elektrycznych urzadzen przelaczajacych, zawie¬ rajacy nieruchomy element stykowy oraz ruchomy element stykowy.Stan techniki. Znane sa zestawy zestyków prze- lacznych w przekaznikach, majace ksztalt prostej sprezyny plaskiej poruszanej elementem izolacyj¬ nym umocowanym do zwory urzadzenia, za pomo¬ ca którego uzyskuje sie przelaczenie z zestyku roz- wiernego na zestyk zwierny i odwrotnie. Sprezyny ulegaja odksztalceniu sprezystemu w kazdym z po¬ lozen koncowych. iPrzy takim ukladzie jednakze uzyskiwanie styku elektrycznego jest wykonywane w sposób mniej lub bardziej niekontrolowany, za¬ lezny od wielu czynników, na przyklad od tole¬ rancji wymiarowych zwory, polozen wzglednych zwory i zestyków zwiernych i rozwiernych, roz¬ miaru elementów stykowych itp. iZnane zestawy zestyków wymagaja z tych wzgle¬ dów skomplikowanego nastawiania dla utrzymania wlasciwej wartosci opornosci elektrycznej przejscia w zestyku.Inna wada znanych zestyków przelacznych jest uklad sprzegania zwory albo czlonu napedowego bezposrednio z ramieniem sprezystym zestyku, kie¬ dy zestyk znajduje sie w polozeniu zwiernym. Wy¬ woluje to przenoszenie- szkodliwych drgan lub trze¬ potanie zwory na zestyk oraz ma niekorzystny wplyw na sprawnosc zestyku elektrycznego. 10 15 20 25 30 Znane sa juz zestawy zestyków przelacznych, które maja dwie mechanicznie oddzielone sprezy¬ ny plaskie Idla uruchamiania zestyku zwiemego i rozwiernego, przy czym skutek wspomnianej wa¬ dy polegajacy na przenoszeniu szkodliwych drgan i trzepotania ze zwory przekaznika na sprezyna stykowa jest zmniejszony, kiedy zestyk zwierny jest zwarty. Jednakze nawet w takich ukladach zestyków przelacznych nadal istnieje niedogodnosc, ze odpowiednia sprezyna stykowa w polozeniu zamkniecia zestyku zwiernego znajduje sie pod na¬ ciskiem zwory i nadal jest ona odksztalcana na ogól w niekontrolowany sposób, co pociaga za soba koniecznosc przeprowadzenia regulacji.We wspomnianych zestawach zestyków prze¬ lacznych w wiekszosci przypadków sprezyny sty¬ kowe wykonane w postaci sprezyn plaskich maja symetrycznie wyciete szczeliny. Dzieki temu dla kazdej strony sprezyny stykowej powstaja dwa punkty styku, co znacznie zwieksza prawdopodo¬ bienstwo wykonania niezawodnego styku.Wada takiej konstrukcji jest wyjatkowo duza trudnosc wyznaczenia dokladnych charakterystyk sprezyny, przykladowo zaleznosci miedzy sila a ugieciem, z powodu róznych przekrojów po¬ przecznych sprzezyny, jakie nalezy brac pod uwa¬ ge wzdluz calej dlugosci tej sprezyny. Ponadto dwa jezyczki utworzone przez symetryczne rozciecie plaskiej sprezyny zachowuja sie tak samo jak po¬ przednio opisano, jezeli chodzi o drgania i trzepo- 114 850114 850 \\£A& *J3st tanie, a zatem w tym wzgledzie nie wystepuje równiez zadna poprawa.Zestyk przelaczny dla przekazników miniaturo¬ wych przedstawiony jest w. opisie patentowym UFN nr 1 €39 417. W tym znanym przekazniku za¬ konczenia sprezyn stykowych sa zagiete pod pew¬ nym katem, tworzac mozliwosc wykorzystania ich na koncówki lutownicze dla umocowania plytek obwodów drukowanych.Uwzgledniajac koniecznosc ograniczonego miej¬ sca i ulepszenia zabezpieczenia, trzeba umiescic zestawy stykowe wewnatrz korpusu cewki uzwo- z czego wynika, ze wszystkie zestawów musza wystawac po obydwu stronach^ korpusu cewki oraz musza byc ich zmontowaniem albo po ich to niekorzystne, poniewaz styki przed zmontowaniem musza byc umoco¬ wane na osobnych elementach izolacyjnych, aby mozna je bylo wprowadzic do wnetrza korpusu cewki z jego obydwu stron, co powoduje, ze ze¬ styki nie moga byc wstepnie do siebie dopasowane.Jednoczesnie kkdy wfztfstkie sprezyny stykowe sa przymocoWaneJdo jednego wspólnego elementu izolacyjnego, wtedy dopasowanie wzajemnego polo¬ zenia zestyków moze byc dokladnie wykonane przed zamocowaniem wewnatrz korpusu cewki przekaznika.Jednakze wymaga to zagiacia niektórych elemen¬ tów stykowych po wprowadzeniu calosci zestawu do wnetrza korpusu cewki. Powoduje to istotne trudnosci, poniewaz dla celów handlowych musi byc wykazana niezawodnosc styku i uzyskane po¬ twierdzenie tego w wymaganiach atestu, natomiast gietka sprezyna stykowa musi byc wykonana z ma¬ terialu sprezystego, który nie moze sie dawac latwo zagiac. Jezeli jest ona wykonana z materialu, który daje sie latwo zginac, to wtedy nie ma ona okres¬ lonych wymaganiami wlasciwosci dla niezawodnie pracujacej sprezyny plaskiej.Trudnosc szczególnie wyraznie wystepujaca w przekaznikach miniaturowych stanowi dokladne okreslenie dzialania sily zwierania zestyku i skutku tego dzialania w postaci pozadanego odksztalcenia sprezystego materialu sprezystego, wykorzystane¬ go do wykonania sprezyny. Zagadnienie to staje sie bardziej zrozumiale, kiedy uwzglednia sie, ze odstep wewnatrz korpusu cewki przekaznika dla ustawienia zestyku zwiernego, rozwiernego oraz przelacznego, mierzony w kierunku ruchu styku przelacznego ma zwykle wymiar wynoszacy tylko okolo 1,6 mm.Dla zapewnienia niezawodnosci dzialania takiego przekaznika jest koniecznym, aby sila dociskajaca stylci byla nie mniejsza niz pewna wartosc mini¬ malna, wynikajaca z wymaganej wartosci oporno¬ sci przejscia styków.Male rozmiary zestyków, wartosc sil dzialaja¬ cych na styki oraz wymagana czestotliwosc przela¬ czania narzucaja potrzebe stosowania materialów, które maja maksymalna mozliwa twardosc aby wykonac z nich takie styki. Materialy te po zahar¬ towaniu, lub odpowiedniej obróbce termicznej przy ich wytwarzaniu moga ulec tylko bardzo malemu odksztalceniu. Ogranicza to mozliwosc mocowania zestawu zestyków wewnatrz korpusu cewki prze¬ kaznika przed uprzednim zagieciem styków dla uformowania koncówek.Istnieje ponadto jeszcze inny czynnik, majacy 5 wplyw na zapewnienie zamierzonej wartosci od¬ ksztalcenia sprezystego sprezyny stykowej przy zwieraniu zestyku. (Mianowicie kiedy przekrój po¬ przeczny sprezyny staje sie mniejszy, to tolerancje grubosci w procesie wytwarzania, przykladowo 10 okolo 0,01 mm, jak równiez zjawisko brzegowe w strefie utwardzania powodowane krawedziami tnacymi, maja stosunkowo zwiekszony wplyw.Oznacza to, ze przykladowo tolerancja 0,01 mm oraz grubosc znamionowa 0,1 min takiej sprezyny 15 powoduja zmiane sily docisku styków o okolo 80%.Znany jest z polskiego opisu patentowego nr 84026 zestaw zestyków przelacznyclylijp. którym dwie sprezyny stykowe w ich stanie Spoczynkowym sa od siebie odgiete, podczas gdy w stanie naprez- 20 nym, powodujac zwieranie styku zwiernego, maja one w zasadzie ksztalt prostoliniowy.Taki ksztalt sprezyn zestawu zestyków przelacz- nych ma te zalete, ze znana jest charakterystyka sprezyny, to znaczy zaleznosc sily od ugiecia spre- 25 zyny. Stosownie do tego sily docisku styków moga byc dokladnie wstepnie okreslone. Dzieki temu od¬ ksztalcenia sprezyste daja sie dokladnie 'kontrolo¬ wac w stanie krytycznym, kiedy zestyk zostanie zamkniety. Wobec tego unika sie potrzeby wykona- 30 nia koncowego nastawiania, które jest bardzo cza¬ sochlonne i kosztowne.Przykladowo sily docisku styków moga byc okreslone sposobem jednorazowego pomiaru po¬ równawczego, a nastepnie sprawdzone po zmonto- 35 waniu zestyku, przy czym polega to na prostym nastawianiu recznym z jednoczesnym obserwowa¬ niem zestawu, w którym trzeba doprowadzic ksztalt sprezyny zestyku zwiernego do ksztaltu od¬ powiadajacego linii prostej. 40 Liniowosc sprezyny stykowej w stanie naprezo¬ nym umozliwia bardziej dokladne wstepne okres¬ lenie punktu, gdzie zwora styka sie z gietka spre¬ zyna stykowa przy pomocy elementu popychajace¬ go w chwili rozwarcia styków. Pozwala to z kolei 45 na wykonanie optymalnego ustawienia sprezyny odciagowej zwory, jak równiez na uzyskanie opty¬ malnego rozkladu strumienia magnetycznego uzwo¬ jenia przekaznika.Dodatkowa trudnoscia wystepujaca przy wytwa- 50 rzaniu omawianych zestawów zestyków przelacz- nych sa nie dajace sie dokladnie kontrolowac zrina- ny tolerancji grubosci niejednorodnosci materialu podstawowego, wykorzystywanego do wytworzenia duzej ilosci sprezyn stykowych. Jednolite tloczenie 55 lub zaginanie sprezyn stykowych wskutek tego mo¬ ze byc wykonane przy pomocy narzedzia zginaja¬ cego tylko ze stosunkowo duza trudnoscia, albo tez przy uzyciu stosunkowo kosztownych srodków. Wo¬ bec wszystkich wymagan stawianych gietkiej spre- 60 zynie stykowej, nie jest zwykle mozliwym poprze¬ stanie na ograniczonej uproszczonej kontroli pro¬ dukcji zestawów stykowych.Istota wynalazku. Zestyk przelaczny, do elek¬ trycznych urzadzen przelaczajacych, zawierajacy 65 dwa nieruchome elementy stykowe umieszczone114 850 naprzeciw siebie w odstepie od siebie oraz rucho¬ my element stykowy przeznaczony do stykania sie na przemian z -pierwszym lub z drugim nierucho¬ mym elementem stykowym, przy czym ruchomy element stytkowy zawiera dwa sprezyste ramiona stykowe, z których kazde ma przy jednym swym wolnym koncu powierzchnie stykowa, a drugi ko¬ niec kazdego ramienia stykowego jest przymocowa¬ ny w nieruchomym punkcie zaciskowym, tak ze powierzchnia stykowa usytuowana jest w prze¬ strzeni pomiedzy wymienionymi dwoma nierucho¬ mymi elementami stykowymi, a urzadzenie poru¬ szajace ruchomy element stykowy zawiera czlon sprzegany z ramionami stykowymi, wedlug wyna¬ lazku charakteryzuje sie tym, ze kazde ramie sty¬ kowe zawiera nieruchoma czesc ramienia unieru¬ chomiona w punkcie zaciskowym pomiedzy unie¬ ruchomionym koncem ramienia stykowego a punk¬ tem zaciskowym oddalonym od unieruchomionego konca wzdluz dlugosci ramienia stykowego.(Ruchomy odcinek ramienia stykowego odchodzi od wymienionego punktu zaciskowego do wolnego konca ramienia stykowego, przy czym ruchoma czesc ramienia zawiera powierzchnie stykowa przy swym wolnym koncu ruchoma miedzy pozycjami sprzezenia z jednym z dwóch nieruchomych ele¬ mentów stykowych. Ruchoma czesc kazdego z dwóch ramion stykowych ma pojedyncze zagiecie umieszczone na jego dlugosci pomiedzy wolnym koncem z powierzchniami stykowymi a punktem zaciskowym, aby okreslic dla kazdej ruchomej czesci ramienia w stanie zwolnionym pierwszy od¬ cinek prostoliniowy odchodzacy pod katem od nie¬ ruchomej czesci ramienia przy punkcie zaciskowym do zagiecia i drugi odcinek prostoliniowy odcho¬ dzacy pod katem od pierwszego odcinka prostoli¬ niowego przy wymienionym zagieciu do wolnego konca ramienia stykowego. Ruchome czesci obu ramion stykowych rozchodza sie na zewnatrz od wspólnej linii symetrii skierowanej wzdluz ramion stykowych w stanie zwolnienia.Czlon sprzegajacy urzadzenia poruszajacego do¬ prowadza przynajmniej jedna z ruchomych czesci ramion do stanu naprezonego przez sprzezenie z drugim odcinkiem prostoliniowym, na skutek czego drugie odcinki prostoliniowe obu ruchomych czesci ramion sa utrzymywane równolegle w od¬ stepie od siebie pomiedzy zagieciami a wolnymi koncami, podczas gdy pierwsze odcinki prostolinio¬ we obu ruchomych czesci ramion sa utrzymywane naprzeciw siebie w polozeniu zasadniczo wypuk¬ lym pomiedzy punktami zaciskowymi a zagiecia¬ mi, kiedy obydwa odcinki ruchome ramion sa w stanie naprezonym w zestyku.Kat pomiedzy drugimi odcinkami prostoliniowy¬ mi ruchomych iczes/ci obu ramion stykowych w ich stanie zwolnionym jest wiekszy niz kat pomiedzy ich pierwszymi odcinkami prostoliniowymi.Korzystnie jest, jesli stosunek dlugosci pierw¬ szych odcinków prostoliniowych do drugich odcin¬ ków prostoliniowych kazdej ruchomej czesci ra¬ mienia stykowego wynosi w przyblizeniu 2:1.Pierwszy odcinek prostoliniowy kazdej ruchomej czesci ramienia stykowego w stanie zwolnionym tworzy przy punkcie zaciskowym kat w przyblize¬ niu 9° z linia symetrii skierowana wzdluz nieru¬ chomej czesci ramienia.Drugi Odcinek prostoliniowy kazdej ruchomej czesci ramienia stykowego w stanie zwolnionym 5 tworzy wzgledem kata ustawienia pierwszego odr cinka prostoliniowego kat w przyblizeniu 3°.Czlon sprzegajacy zawiera element poruszajacy, a ruchome odcinki prostoliniowe ramion styko¬ wych maja ze swego stanu zwolnionego ruch ogra- io niczony w jednym kierunku przez element poru¬ szajacy czlonu sprzegajacego a w przeciwnym kie¬ runku przez jeden z nieruchomych elementów sty¬ kowych, dla okreslenia stanu naprezenia rucho¬ mych odcinków ramion stykowych w zestyku. 15 Element poruszajacy czlonu sprzegajacego ma otwór utworzony czesciowo przez przeciwlegle po¬ wierzchnie wewnetrzne, przez który przechodza drugie odcinki prostoliniowe ramion stykowych a kazda z przeciwleglych powierzchni wewnetrz- 20 nych wymienionego otworu jest sprzegana z ru¬ choma czescia ramienia sasiadujaca z Hia, aby na przemian przemieszczac ruchome ocjcinki ramion (z pozycji styku z przyporzadkowanymi im nieru¬ chomymi elementami stykowymi/przy czym kazda 25 z wymienionych przeciwleglych powierzchni we¬ wnetrznych jest sprzegana z 'sasiednim ruchomym odcinkiem ramienia wzdluz jego drugiego odcinka prostoliniowego i przy zagieciu.Ramiona stykowe maja korzystnie ksztalt plas- 30 k:ch plytek podluznych i sa zamocowane wzdluz .swych nieruchomych czesci tak ze stykaja sie ze soba. Ramiona stykowe sa wykonane z jednego kawalka materialu, a korzystnie z jednego arku¬ sza materialu, który jest zlozony wzdluz linii rów- 35 noleglej do dlugosci ramion stykowych.Element poruszajacy czlonu sprzegajacego jest ruchomy do dwóch polozen roboczych, a otwór w elemencie poruszajacym ma takie wymiary, ze drugie czesci prostoliniowe ramion stykowych maja 40 okreslona odleglosc minimalna pomiedzy nimi w stanie naprezonym ramion, kiedy element po¬ ruszajacy znajduje sie w jednym ze swych dwcch polozen roboczych.Korzystnie jest jesli ruchomy odcinek kazdego 45 ramienia stykowego jest rozciety wzdluz swej dlu¬ gosci, tak ze powstaja oddzielne jezyczki przebie¬ gajace od wolnego konca z powierzchniami styko¬ wymi do punktu zaciskowego. Kazdy z tych jezycz¬ ków ma oddzielny punkt zaciskowy, przy czym te 50 punkty zaciskowe sa przemieszczone wzgledem sie¬ bie w kierunku wzdluznym ramienia stykowego.Drugie odcinki prostoliniowe ruchomych czesci dwóch ramion stykowych maja rózne grubosci oraz maja rózne szerokosci. 55 Powierzchnie stykowe przy wolnych koncach ra¬ mion stykowych sa wykonane z podwójnej tasmy ze szlachetnego metalu, przymocowanej przez zgrzewanie do ramion stykowych.(Nieruchome czesci ramion stykowych zawieraja 60 czesc zaciskana, a kazde ramie stykowe sklada sie z pojedynczego kawalka. Ruchome natomiast czesci ramion stykowych wykonane sa ze sprezystego materialu. Czesc zaciskana nieruchomych czesci ramion stykowych jest wykonana z materialu sto- 65 sunkowo latwo zginanego, który jednoczesnie slu-114* 7 zy jako koncówka lutownicza. Ramiona stykowe wykonane sa korzystnie z blachy bimetalicznej, przy czym materialem sprezystym jest braz mie- dziowo-berylowy, a materialem stosunkowo latwo zginanym jest mosiadz. 5 Przedmiot wynalazku jest przedstawiony w ¦przykladach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia przekrój poprzeczny przekaznika miniaturowego, który ma zestyk przelaczny wedlug wynalazku, fig. 2 — boczny rzut pionowy dwóch 10 sprazyn stykowych dla zestawu zestyków przelacz- nych, przy czym sprezyny sa przedstawione w ich stanie nie naprezonym, fig. 3 — widok zestyku przelacznego wedlug fig. 2, ale pokazujacy dodat¬ kowo osobny punkt umocowania jednego z jezycz- 15 ików, fig. 4 — widok z góry sprezyn zestyku prze¬ lacznego wedlug fig. 2 i fig. 3, przed ich konco¬ wym uksztaltowaniem, fig. 5 — przekrój poprzecz¬ ny przekaznika miniaturowego, zawierajacego ze¬ staw zeftyku przelacznego wykonany wedlug dru- 20 giego przykladu wykonania.Figura 1 przedstawia przekaznik 22 wraz z kor¬ pusem cewki 6, zwierajacym uzwojenie 15. Nabie- gunniki 23 i 24 sa umieszczone wewnatrz korpusu cewki € w polozeniu ukierunkowanym wzdluz tego korpusu.Na wspólnym elemencie izolacyjnym 7 sa umo¬ cowane zestyk rozwierny 3, zestyk zwiemy 4 oraz sprezyny zestyku przelacznego 20 za posrednictwem srodków mocujacych 27. Sprezyny zestyku prze¬ lacznego 20 utworzone sa z dwóch plaskich spre¬ zystych ramion stykowych 31 i 32. Ramiona te ma¬ ja na swoich swobodnych koncach powierzchnie stykowe 25 i 26, które odpowiednio znajduja sie naprzeciw zestyku rozwiernego 3 oraz zestyku 35 zwiernego 4. Ramiona stykowe 31 i 32 sa umoco¬ wane w punkcie zaciskowym 5 i sa wygiete pod katem prostym na tym odcinku wzgledem osi po¬ dluznej korpusu cewki 6, przy czym wprowadzone konce ramion 31 i 32 poza punktem zaciskowym 5 40 tworza w ten sposób unieruchomione konce ramion stykowych 8 i 9 stanowiace koncówki lutownicze przekaznika.Przekaznik jest pokazany w stanie spoczynko¬ wym niewzbudzonym, w którym zwora 16 jest od- 45 sunieta od nabiegunnika 24. Zwora jest sprowa¬ dzona w stanie niewzbudzonym do polozenia po¬ kazanego na fig. 1 przez sprezyne odciagowa 14. Na koncu przechylnym zwory 16, przyleglym do na¬ biegunnika 24, jest umocowane urzadzenie poru- 50 szajace 13, które ma wykrój 28 w ksztalcie litery ,U, przy czym ramiona tego ksztaltu wysuniete sa w zasadzie normalnie do kierunku wzdluz osi kor¬ pusu cewki 6, a przeciwlegle powierzchnie we¬ wnetrzne tych ramion wykroju 28 obejmuja ramio- 55 na stykowe 31 i 32. Jak widac na fig. 1 powierzch¬ nia wewnetrzna 29 ramienia górnego, otworu utwo¬ rzonego wykrojem 28 o ksztalcie U, skutecznie od¬ sunela powierzchnie stykowa 25 od zestyku zwier¬ nego •*, ale odsuniecie to nie jest tak duze, aby 60 obydwa ramiona stykowe 31 i 32 mogly sie ze soba zetknac. Nalezy pamietac, ze dolna powierzchnia wewnetrzna 30 jest odsunieta od dolnego ramienia stykowego 31, kiedy przekaznik 22 znajduje sie w stanie niewzbudzonym. 65 8 Na figurze 1 pokazano, ze czlon sprzegajacy urzadzenia poruszajacego 13 jest tak umieszczony na zworze 16, ze punkt zetkniecia 12 z ramionami stykowymi 31 i 32 znajduje sie miedzy zagieciem 40, a powierzchniami stykowymi 25 i 26. Pozadane jest aby punkt zetkniecia 12 znajdowal sie bezpo¬ srednio przy zagieciu 40. Takie umieszczenie punk¬ tu zetkniecia 12 wzgladem zagiecia 40 umozliwia ustawienie odcinków 42 i 44 ramienia stykowego 32 i ramienia 31 równolegle do osi korpusu cewki 6, przy czym sa one odsuniete od siebie na mala od¬ leglosc oznaczona na fig. 1 jako odstep A, który uniemozliwia mechaniczne zetkniecie sie ramion stykowych 31 i 32 wzajemnie ze soba, zarówno w stanie wzbudzonym Jak i niewzbudzonym prze¬ kaznika'. Dzieki temu zostaje zmniejszone do mini¬ mum wystepowanie ajawiska trzepotania zamknie¬ tych zestyków. Odstep A mozna zachowac bardzo maly umozliwiajac przez to wykonanie malego wzglednie odstepu miedzy nieruchomymi elemen¬ tami stykowymi a wiec zestykiem zwiernym 3 oraz zestykiem rozwiernym 4, przy czym dostatecz¬ nie malego, aby je latwiej wbudowac do przekaz¬ nika miniaturowego.Na figurze 1 sa ponadto pokazane odcinki 41 i 43 w stanie naprezonym, to znaczy zmontowanym, po¬ wodujac lukowate ugiecie ramion stykowych 31 i 32 w przeciwleglym do siebie nawzajem kierun¬ ku. Ksztalt wypuklego ugiecia ramion 31 i 32 nie wplywa na niezawodnosc funkcjonowania zestyku przelacznego.Na figurze 2 i na figurze 3 oraz fig. 4 jest po¬ kazany bardziej szczególowo uklad sprezystych ramion zestyku przelacznego, szczególnie ramion 31 i 32. Jak widac na fig. 4 ramiona stykowe 31 i 32 sa wykonane z jednolitego plaskiego materialu sprezystego, na przyklad przy pomocy tloczenia i polaczone sa ze soba wzdluz osi symetrii 33. Moz¬ na równiez wykonywac ramiona stykowe jako od¬ dzielne elementy o róznych ksztaltach. Ramiona stykowe 31 i 32 sa ze soba skladane wzdluz osi symetrii 33, aby wyciecia 34 i 35 znajdowaly sie w jednej linii dla uzyskania otworu mocujacego 10, jak to pokazano na fig. 3.Ramiona stykowe korzystnie wykonuje sie z jed¬ nolitego materialu, na przyklad z materialu uzy¬ wanego do wytwarzania sprezyn plaskich. Szcze¬ gólnie korzystne jest stosowanie do tego celu pas¬ ków bimetalicznych, w których jedna czesc wyko¬ nana jest z materialu sprezystego jak na przyklad brazu miedziowo-berylowego, a druga czesc jest wykonana z materialu latwo podatnego na zgina¬ nie jak na przyklad z mosiadzu. Uklad bimetalowy ramion zapewnia, ze linia przejscia z jednego me¬ talu na drugi, wzdluz której sa one ze soba laczo¬ ne, znajduje sie w poblizu otworu mocujacego 10.Wtedy zakonczenia ramion stykowych, na których znajduja sie powierzchnie stykowe 25 i 26, maja postac sprezyn plaskich 1 i 2, natomiast nierucho¬ me konce ramion stykowych 8, 9 stanowiace kon¬ cówki lutownicze sa wykonane z materialu latwo podatnego na zginanie. Tego rodzaju elementy sa latwo dostepne W grupie elementów bimetalowych i nie wymagaja dalszego omawiania.Jak pokazano na figurze 2, sprezyny stykowe 1114 850 10 ,i 2 w stanie nie naprezonym sa odgiete na zew¬ natrz w stosunku do osi symetrii X przeciwnie wzgledem siebie. Kazda z tych dwóch sprezyn plaskich 112 ma po dwa prostoliniowe odcinki 41, 42 oraz odpowiednio 43, 44, przy czym takie dwie prostoliniowe czesci sa przedzielone zagieciem 40.Pierwszy odcinek 41 jest ugiety pod katem fi wzgledem osi symetrii X, natomiast odcinek 42 jest odgiety wzgledem odcinka 41 o kat a wokól zagiecia 40.Na figurze 3 widac, ze linia zagiecia 40 znajduje sie miedzy prostoliniowymi odcinkami 41 i 42 w odlegosci C od punktu zaciskowego 5. Jest korzyst¬ nym aby miejsce polozenia punktu zagiecia 40 bylo takie, ze stosunek dlugosci odcinków 41 i 43 do dlugosci odcinków 42 i 44 jest w przyblizeniu jak dwa do jednego. Kat a odgiecia odcinka 41 al/bo 43 wzgledem osi symetrii X powinien miec wartosc wynoszaca od 7° do 11°, a jest korzystnym aby wy¬ nosil 9°. Wartosc kata a, o który odcinek 42 albo 44 jest odgiety wzgledem odcinka 41, albo odpo¬ wiednio 43, powinna sie zawierac miedzy 2° a 4°, przy czym najkorzystniej jezeli wynosi 3°.Na figurze sa pokazane dwie sprezyny plaskie 1 i 2, które miedzy soba maja szczeline 17 o okres¬ lonej szerokosci, biegnaca od konców swobodnych tych sprezyn, az do punktu zaciskowego 5. Szcze¬ lina 17 oddziela dwa symetrycznie rozmieszczone wzgledem osi D jezyczki 18 i 19. Rozciecie sprezyny w ten sposób poprawia niezawodnosc styku w od¬ powiednich punktach styku. Jednoczesnie mozna zmniejszyc podatnosc kazdej sprezyny na trzepota¬ nie, wykonujac rózne dlugosci swobodne kazdego jezyczka. Uzyskuje sie to przez wykonanie wysu¬ niecia 21 na elemencie izolacyjnym 7 w kierunku wzdluz osi B bezposrednio pod i tuz przy umoco¬ wanym koncu jednego z jezyczków 19. W ten spo¬ sób zostaje zmniejszone prawdopodobienstwo jed¬ noczesnego przerwania styku przez obydwa jezycz¬ ki 18 i 19 kiedy wystapi zjawisko trzepotania.Mozna zauwazyc, ze zalete róznej podatnosci na trzepotanie dwóch jezyczków 18 i 19 mozna osiag¬ nac przez wykonanie jezyczków o róznych grubos¬ ciach albo szerokosciach, a takze mozna ja osiag¬ nac przez uksztaltowanie kazdego jezyczka, przy¬ kladowo w róznym ksztalcie trapezowym.W przedstawionym przykladzie wykonania dlu¬ gosc odcinków 41 i 43 wynosi 8,5 mm, podczas gdy odcinki 42 i 44 maja dlugosc okolo 4,3 mm, Kat fi najkorzystniej ma 9°, a kat a ma w przyblizeniu 3°.Punkt zetkniecia 12 czlonu sprzegajacego urzadze¬ nia poruszajacego 13 znajduje sie miedzy zagieciem 40 a powierzchniami stykowymi 26 i 26 w odleglo¬ sci okolo 1,2 mm od zagiecia 40.W przedstawionym rozwiazaniu na fig. 1 dla zmontowania zestyku w przestrzeni korpusu cewki przekaznika 22, trzeba najpierw nieruchome ele¬ menty stykowe, a wiec zestyki zwiemy 3 i roz- .wierny 4, jak równiez ramiona zestyku przelaczne- go 2t umocowac do wspólnego elemenltu izolacyj¬ nego 7, który potem zostaje wsuniety do srodka korpusu cewki 6 z prawej strony wedlug ukladu na fig. 1. Poniewaz koncówki lutownicze 8 i » sa wykonane z materialu latwo podatnego na oginanie, moga one latwo byc wygiete bez spowodowania uszkodzenia pozostalej czesci zestawu, albo bez wywolania zmiany sil dociskowych w punktach jstyku.Przekaznik 22 pracuje w sposób nizej opisany. 5 iW przykladowym rozwiazaniu przedsitawionym na fig. 1 przekaznik 22 jest przedstawiony w stanie niewzbudzonym. Dolna sprezyna plaska 1 przy tym stanie niewzbudzonym przekaznika 22 ma ustawio¬ ny swój prosty odcinek 44 równolegle do osi po- io dluznej przekaznika, przy czym powierzchnia sty¬ kowa 26 oparta jest na zestyku rozwiernym 3, na¬ tomiast wewnetrzna powierzchnia 29 wykroju 28 o ksztalcie U czlonu sprzegajacego urzadzenia uru¬ chamiajacego 13 przytrzymuje górna sprezyne plas- 15 jka 1, zapobiegajac zetknieciu sie tej sprezyny z ze¬ stykiem zwiernym 4. W tym polozeniu odcinek 42 górnej sprezyny plaskiej 2 zachowuje ksztalt linii prostej, poniewaz punkt zetkniecia 12 znajduje sie miedzy zagieciem 40, a powierzchnia stykowa 25, 20 [w poblizu zagiecia 40. Ponadto jest zachowany od¬ step A miedzy odcinkiem 42, a odpowiednim odcin¬ kiem 44 ramienia stykowego 31. Odcinek 41 ma ksztalt wypukly, podobnie Jak odcinek 43 miedzy punktem zaciskowym 5 i zagieciem 40. 25 Przy stanie wzbudzenia przekaznika 22 zwora 16 zostaje przyciagnieta do natoiegunnika 24 i zwalnia igórna sprezyne plaska 2, która pod dzialaniem wlasnej sily sprezystej opiera sie na zestyku zwier¬ nym 4 za pomoca powierzchni stykowej 25, znajdu- 30 p3ceJ siC miedzy nieruchomymi elementami styko¬ wymi i ograniczonym w ruchu ich polozeniami stalymi. Jednoczesnie dolna wewnetrzna powierzch¬ nia 30 wykroju 28 opiera sie obecnie o dolna spre¬ zyne plaska 1 w punkcie zetkniecia 12 i podnosi ja jprzeciw jej sile sprezystosci wlasnej z nierucho¬ mym elementem stykowym 3 stanowiacym zestyk iTozwierny.Ksztalt wykroju wedlug litery U dobiera sie w taki sposób, by odlaczanie powierzchni styko- 40 /wej 26 od nieruchomego elementu stykowego 3 stanowiacego zestyk pozwiemy nastepowalo zanim powierzchnia stykowa 25 zetknie (sie z nierucho¬ mym zestykiem zwiernym 4. Równiez realizowana jest w przekazniku sekwencja uprzedniego rozla¬ czenia przed wykonaniem zwierania, kiedy prze¬ kaznik przechodzi od stanu wzbudzania do stanu odwzbudzania. Osiaga sie niezawodnie realizacje sekwencji rozwierania przed zwieraniem (kiedy .powieksza sie wymiar wykroju 28, albo zmniejsza sie odstep miedzy nieruchomymi stykami 3 i 4.Po odwzbudzeniu przekaznika zwora 16 powraca pod dzialaniem sprezyny odciagowej 14 do swojego poprzedniego polozenia, przy czym dolna (sprezyna plaska 1 wraz z dokia wewnetrzna powierzchnia 30 M wykroju 28 przesuwa sie do dolu, natomiast górna wewnetrzna powierzchnia 29 popycha górna spre¬ zyne plaska 2, odsuwajac .ja od zestyku zwierne- £0 4.W tym stanie element •sprzegajacy 13 przesunie- 60 ty jest ku dolowi, przy czym dolna powierzchnia /wewnetrzna 30 zostaje calkowicie odsunieta od sprezyny plaskiej 1, umozliwiajac jej zetkniecie powierzchni stykowej 26 z zestykiem rozwiernym £. Nalezy podkreslic, ze przy odwzbudzenju prze- 65 kaznika w opisanym ukladzie nie wystepuje sprze- 35114 850 li 12 ganie mechaniczne miedzy zwora 13 a sprezyna plaska 1, które Iby powodowalo przenoszenie sie ruchu drgajacego zwory na sprezyne stykowa. Tak samo unika sie przenoszenia tego ruchu drgajacego zwory równiez w stanie wzbudzenia przekaznika, jak to wynika z podanego wyzej rozumowania za¬ stosowanego do rozpatrzenia stanu wzbudzenia przekaznika.Figura 5 przedstawia drugi przyklad wykonania zestyku. W tym wykonaniu przekaznika miniatu¬ rowego czlon sprzegajacy urzadzenia poruszajacego X2' ma ksztalt elementu ramowego, imajacego otwór*45, przez który sa przesuniete ramiona styko¬ we 31 i 32. Element ramowy jest podzielony wzdluz plaszczyzny pionowej na czesci ramowe. Pionowa plaszczyzna podzialu moze byc przykladowo usta¬ wiona na symetrii osi B, pokazanej na. fig. 3, to znaczy' miedzy jezyczkami 18 i 19 sprezyn styko¬ wych, przy czym te jezyczki sa przedzielone szcze¬ lina 17. W ten sposób czlon sprzegajacy 13* wyka¬ zuje wieksza sztywnosc i stabilnosc. W wykonaniu pokazanym na fig. 5 czlon sprzegajacy 13' styka iS-ie z odcinkami 42 albo 44 w wiekszej odleglosci od linii zagiecia 40. Dla tego wykonania odleglosc C miedzy punktem zaciskowym 5 a linia zagiecia ,40 wynosi 8,5 mm, natomiast odleglosc D miedzy punktem zaciskowym 5, a punktem zetkniecia 12 wynosi 11,2 mm.) Zastrz e ze n ia patentowe 1. Zestyk przelaczny, do elektrycznych urzadzen przelaczajacych, zawierajacy dwa nieruchome ele¬ menty stykowe umieszczone naprzeciw siebie w odstepie od siebie oraz ruchomy element stykowy przeznaczony do stykania sie na przemian z pierw¬ szym lub z drugim nieruchomym elementem sty¬ kowym, przy czym ruchomy element stykowy za¬ wiera dwa sprezyste ramiona ¦stykowe, z których kazde ma przy jednym swym wolnym koncu po¬ wierzchnie stykowa, a drugi koniec kazdego ramie¬ nia stykowego jest przymocowany w nieruchomym punkcie zaciskowym, tak ze powierzchnia stykowa usytuowana jest w przestrzeni pomiedzy wymie¬ nionymi dwoma nieruchomymi elementami styko¬ wymi, a urzadzenie poruszajace ruchomy element stykowy zawiera czlon sprzegajacy z ramionami stykowymi, znamienny tym, ze kazde ramie sty¬ kowe (31, 32) zawiera nieruchoma czesc ramienia unieruchomiona w punkcie zaciskowym (5) pomie¬ dzy unieruchomionym koncem ramienia stykowego <8, 9) a punktem zaciskowym <5) oddalonym od unieruchomionego konca wzdluz dlugosci ramienia stykowego, a ruichomy okkmefc ramienia styko¬ wego <41, 42, 43, 44) odchodzi od wymienio¬ nego punktou zaciskowego <5) do wolnego konca ramienia stykowego, przy czym ruchoma czesc ra¬ mienia zawiera powierzchnie stykowa (25, 26) przy swym wolnym koncu ruchoma miedzy pozycjami sprezenia z jednym z dwóch nieruchomych ele¬ mentów stykowych <3, 4), przy czym ruchoma czesc kazdego z dwóch ramion stykowych (31, 32) ma pojedyncze zagiecie <40) umieszczone na jego dlu¬ gosci pomiedzy wolnym koncem z powierzchniami stykowymi (25, 26) a punktem zaciskowym (5), aby okreslic dla kazdej ruchomej czesci ramienia w stanie zwolnionym pierwszy odcinek prostoliniowy (41, 43) odchodzacy pod katem od nieruchomej czesci ramienia (8, 9) przy punkcie zaciskowym (5) 5 do zagiecia 1(40) i drugi odcinek prostoliniowy (42, 44) odchodzacy pod katem od pierwszego odcinka prostoliniowego (41, 43) przy zagieciu (40) do wolne¬ go konca ramienia stykowego (31, 32), przy czym ruchome czesci obu ramion stykowych (31, 32) roz- 10 chodza sie na zewnatrz od wspólnej linii symetrii skierowanej wzdluz ramion stykowych w stanie zwolnienia, a czlon sprzegajacy urzadzenia poru¬ szajacego (13) doprowadza^ przynajmniej jedna •z ruchomych czesci ramion do stanu naprezonego 15 przez sprzezenie z drugim odcinkiem prostolinio¬ wym (42, 44), na skutek czego drugie odcinki pro¬ stoliniowe obu ruchomych czesci ramion sa utrzy¬ mywane równolegle w odstepie od siebie pomiedzy zagieciami <40) a wolnymi koncami z powierzch- 20 niami stykowymi (25, 26), podczas gdy pierwsze odcinki prostoliniowe (41, 43) obu ruchomych czes¬ ci ramion (31, 32) sa utrzymywane naprzeciw siebie w polozeniu zasadniczo wypuklym pomiedzy punk¬ tami zaciskowymi <5) a zagieciami <40), kiedy obyd- 25 wa odcinki ruchome ramion (41, 42, 43, 44) sa w stanie naprezonym w zestyku. 2. Zestyk wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze kat pomiedzy drugimi odcinkami prostoliniowymi (42, 44) ruchomych czesci obu ramion stykowych 30 (31, 32) w ich stanie zwolnionym jest wiekszy niz kat pomiedzy ich pierwszymi odcinkami prostoli¬ niowymi (41, 43). 3. Zestyk wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stosunek dlugosci pierwszych odcinków prostoli- 35 niowych (41, 43) do drugich odcinków prostolinio¬ wych (42, 44) kazdej ruchomej czesci ramienia sty¬ kowego <31, 32) wynosi w przyblizeniu 2:1. 4. Zestyk wedlug zastrz. II, znamienny tym, ze pierwszy odcinek prostoliniowy (41, 43) kazdej ru¬ chomej czesci ramienia stykowego (31, 32) w stanie zwolnionym tworzy przy punkcie zaciskowym (5) kat w przyblizeniu 9° z linia symetrii skierowana wzdluz nieruchomej czesci ramienia. 5. Zestyk wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze drugi odcinek prostoliniowy (42, 44) kazdej rucho- 45 mej czesci ramienia stykowego (31, 32) w stanie zwolnionym tworzy wzgledem kata ustawienia pierwszego odcinka prostoliniowego (41, 43) kat w przyblizeniu 3°. 6. Zestyk wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 50 czlon sprzegajacy <13) zawiera element poruszaja¬ cy, a ruchome odcinki prostoliniowe (41, 42, 43, 44) ramion stykowych (31, 32) maja ze swego stanu zwolnionego ruch ograniczany w jednym kierunku przez element poruszajacy czlonu sprzegajacego 55 (13), a w przeciwnym kierunku przez jeden z nie¬ ruchomych elementów stykowych (3, 4) dla.okres¬ lenia stanu naprezenia ruchomych odcinków ra¬ mion stykowych (31, 32) w zestyku. 7. Zestyk wedlug zastrz. 6, znamienny tym, ze 60 element poruszajacy czlonu sprzegajacego (13) ma otwór utworzony czesciowo przez przeciwlegle po¬ wierzchnie wewnetrzne, przez który przechodza drugie odcinki prostoliniowe <42, 44) ramion styko¬ wych (31, 32), a kazda z przeciwleglych powierz- 65 chni wewnetrznych wymienionego otworu jest 4013 sprzegana z ruchomym odcinkiem ramienia sasia¬ dujacymi z nia aby na przemian przemieszczac ru¬ chome odcinki ramion (31, 32) z pozycji styku z przyporzadkowanymi im nieruchomymi elemen¬ tami stykowymi <3, 4), przy czym kazda z wymie¬ nionych przeciwleglych powierzchni wewnetrznych jest sprzegana z sasiednim ruchomym odcinkiem ramienia wzdluz jego drugiego odcinka prostolinio¬ wego i przy zagieciu '(40). 8. Zestyk wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze ramiona stykowe (31, 32) maja ksztalt plaskich podluznych plytek i sa zamocowane wzdluz swych nieruchomych czesci (8, 9), tak ze stykaja sie ze soba. 9. Zestyk wedhig zastrz. 1, znamienny tym, ze ramiona stykowe (31, 32) sa wykonane z jednego kawalka materialu. 10. Zestyk wedlug zastrz. 9, znamienny tym, ze ramiona stykowe (31, 32) sa wykonane z jednego arkusza materialu, który jest zlozony wzdluz linii równoleglej do dlugosci ramion stykowych. ill. Zestyk wedlug zastrz. 7, znamienny tym, ze element poruszajacy czlonu sprzegajacego (13) jest ruchomy do dwóch polozen roboczych, a otwór w elemencie poruszajacym ma takie wymiary, ze drugie czesci prostoliniowe (42, 44) ramion styko¬ wych (31, 32) maja okreslona odleglosc minimalna pomiedzy nimi w stanie naprezonym ramion, kie¬ dy element poruszajacy znajduje sie w jednym ze swych dwóch polozen roboczych. 12. Zestyk wedlug zastrz. 8, znamienny tym, ze ruchomy odcinek kazdego ramienia stykowego jest rozciety wzdluz swej dlugosci, tak ze powstaja od¬ dzielne jezyczki (18, 19) przebiegajace od wolnego konca z powierzchniami stykowymi (25, 26) do punktu zaciskowego (5). 850 14 13. Zestyk wedlug zastrz. 12, znamienny tym, ze kazdy z jezyczków (18, 19) ma oddzielny punkt za¬ ciskowy, przy czym te punkty zaciskowe sa prze¬ mieszczone wzgledem siebie w kierunku wzdluz- 5 nym ramienia stykowego. 14. Zestyk wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze drugie odcinki prostoliniowe (42, 44) ruchomych czesci dwóch ramion stykowych (31, 32) maja rózne grubosci. 10 15. Zestyk wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze drugie odcinki prostoliniowe (42, 44) ruchomych czesci obu ramion stykowych (31, 32) maja rózne szerokosci. 16. Zestyk wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 15 powierzchnie stykowe (25, 26) przy wolnych kon¬ cach ramion stykowych (31, 32) sa wykonane z po¬ dwójnej tasmy ze szlachetnego metalu, przymoco¬ wanej przez zgrzewanie do ramion stykowych (31, 32). 20 17. Zestyk wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze nieruchome czesci ramion stykowych (8, 9) zawie¬ raja czesc zaciskana, a kazde ramie stykowe sklada sie z pojedynczego kawalka, zas jego czesc rucho¬ ma (41, 42, 43, 44) wykonana jest ze sprezystego 25 materialu, natomiast czesc zaciskana nieruchomych czesci ramion stykowych (8, 9) jest wykonana z materialu stosunkowo latwo zginanego i który sluzy jako koncówka lutownicza. 18. Zestyk wedlug zastrz. 17, znamienny tym, ze 30 ramiona stykowe (31, 32) wykonane sa z blachy bi- metalicznej. 19. Zestyk wedlug zastrz. 17, znamienne tym, ze materialem sprezystym jest braz miedziowo-bery- lowy. 35 20. Zestyk wedlug zastrz. 17, znamienny tym, ze materialem stosunkowo latwo zginanym jest mo¬ siadz.114 850 l^fcfctfsS^ 8 9- 5 7 31 32 20 43 13 28 3044 I 26 36 Figi 40 44 ^26 c^g \f , / "i';:!!'' V il fflNINI/^ : ii dlo w—r ¦"¦"=¦¦ UJ "19 Fig.3.114 850 Lia c^z^ Z23 /-» «» '¦ v35 3K 77^.4 29 12 42 2 25 4 22 77(^5 PL PL PL PL PL PL