Przedmiotem wynalazku jest lacznik do moco¬ wania elememtów, zwlaszcza dla usitailania konte¬ nerów w czasie ich transportu srodkiem przewo- zowyim na przyklad statkiem.Znane sa z opisu patentowego St. Zjedn. Am. nr 1652 677 lajczndlki zawieratjalce diwde czesci la¬ czace z traonaimi uzebionymi, kitórych zeby sa wzajemnie sprzegane za pomoca poprzecznie gwintowanych zlacz wysunietych z trzonów. Lacz¬ niki te maja szereg wad, gdyz zeby moga przyj¬ mowac wzgledem siebie niewlasciwe polozenie, co grozi zwolnieniem lub niewlasciwym dzialaniem lacznika. Poniewaz w pozycji roboczej lacznika ze¬ by sa zafaryite polaczeniem giwinitowanyim, ocena czy lacznik jest wlasciwie zablokowany jest czaso¬ chlonna i nie daje pewnosci prawidlowosci pola¬ czenia. Mocowanie kontenerów na przyklad na po¬ kladzie statku jest trudne i pracochlonne z uwagi na duze rozimiary i ciezar laczników. Równiez pracochlonne i trudne jest zwalnianie laczników.Celem wynalazku jest opracowanie lacznika, któ¬ rego dzialanie byloby pewne, eliminujace mozli¬ wosc zwolnienia polaczenia w czasie transportu, zas mocowanie lacznika i jego zwalnianie byloby latwe i szybkie.Cel wynalazku zostal osiagniety przez skonstruo¬ wanie lacznika, w którym czlony naprezajace maja wspóldzialajace zeby, w których jedna krawedz zebów jest nachylona pod katem a w zakresie 95° do 110° do kierunku dzialania naprezenia napre- 10 15 20 30 zajacych czlonów, przy czym druga kiraiwedz ze¬ bów jest nachylona pod katem (5 w zakresie 30° do 50° do tego kierunku dzialania naprezenia, zas zaciskajacy czlon ma forme mimosródowego za¬ ciskajacego kolnierza otaczajacego plaskie prety naprezajacych czlonów w ich czesci uzebionej i jest dostosowany do utozyrmania przeswaitoi pomiedzy górnymi powierzchniami plaskich pretów, odpo¬ wiedniego dlo glebokosci zebów w pozycji zwolnio¬ nej, zas w roboczym polozenia! zablokowanym za- ciisikiaijacy kolnierz uitirzytmiuie zeby w zazebieniu, przy czym kazdy pret naprezajacego czlonu za¬ wiera rurowy króciec dla zamocowania napreza- cza, korzystnie naprezacza hydraulicznego, zas za¬ ciskajacy kolnierz zawiera mimosrodowa robocza dzwignie, której wychylenie katowe wskazuje po¬ zycje zwolniona lub polozenie robocze zaciskajace kolnierza.Korzystnie, plaskie prety czlonów naprezajacych maja na swych tylnych zakonczeniach, w fldeorruinlkiu dzialania naprezen ograniczniki wspóldzialajace z zaciskajacym kolnierzem dla zabezpieczenia przed wysunieciem sie pretów z zaciskajacego kolnierza.W korzystnym rozwiazaniu lacznika wedlug wy¬ nalazku mimosrodowy zaciskajacy kolnierz zawie¬ ra jarzmo, pomiedzy odgalezieniami, którego osa¬ dzona jest przegubowo mimosrodowa krzywka.Najlepsze rezultaty dzialania daje lacznik, w którym pierwsza krawedz zeba jest nachylona pod katem 105° do kierunku dzialania naprezenia, zas 113 698X 3 druga krawedz zeba jest nachylana pod katem 45° do kierunku dzialania tego naprezenia. Dzieki takiemu dzialaniu, stasowanie lacznika wedlug wy¬ nalazku gwarantuje pelna skutecznosc polaczenia i jest proste, szybkie, nie wymagajace specjalnych narzedzi. Robocza dzwignia moze byc latwo uru¬ chamiana recznie, a jej polozenie pozwala na do¬ kladne okreslenie czy lacznik jest w pozycji zwol¬ nionej czy w roboczej pozycji mocujacej. Umozli¬ wia to sprawdzenie, nawet ze znacznej odleglosci, wlasciwego zamocowania laczników ustalajacych na przyklad kontenery na pokladzie statków.IBrizedimiiioit wymailaizlkiu uwidoczniono w przykla¬ dzie wykonania ma rysumikiu, na którym fig. 1 przedstawia lacznik wedlug wynalazku w widoku bocznym, fig. 2 — lacznik pokazany na fig. 1 w widoku z góry, fig. 3 •— szczegól III ukladu zebów, fig. 4 — kolnierz zaciskajacy w polozeniu mocuja¬ cym w panzetonojiu wzdluz linii IV—IV ma fiiig. 1, fig. 5 — kolnierz jak na fig. 4 w polozeniu zwol¬ nionym.Lacznik przedstawiony na fig. 1 zawiera dwa czlony naprezajace wzajemnie laczone za pomoca mimosrodowego zaciskajacego kolnierza 20. Czlony naprezajace sa zasadniczo identyczne i zawieraja plaski pret 1, 11 z zebami 2, 12 rozstawiionymi po¬ przecznie do dlugosci plaskiego preta 1, 11. Na jednym zakonczeniu prety 1, 11 maja hak 3, 13 w bezposn^edniim sajsdedizittwie kitorego jest zamoco¬ wany do plaskiego preta rurowy króciec 4, 14. Na drugiim zakonczeniu plaski pret 1, 11 zawiera ogra¬ nicznik 5, 15 zabezpieczajacy przed wysunieciem sie pretów z mimosrodowego zaciskajacego kolnie¬ rza 20. Ograniczniki 5, 16 sa wysuniete z jednego czlonu lacznika poza czesc boczna drugiego czlonu i zapobiegaja ziukosowaniu sie tych czlonów w plaszczyznie zejbów 2, 12. Ograniczniki 5, 15 moga byc rozstawione po obu stronach zakonczenia pla¬ skiego preta 1, 11.Mjjmosrodowy zaciskajacy kolnierz 20 jest poka¬ zany w roboczym polozeniu mocujacym na fig. 1 i 2, przy zazebieniu sie zebów 2, 12.Hydrauliczny naprezacz 30 jest pokazany prze¬ rywana linia pod lacznikiem na fig. 2. Czesc cy¬ lindryczna naiprezacza 30 jest wyposazona w swo- rzen poprzeczny 31, a jego czesc suwakowa zawie¬ ra swarzen 32, przy czym sworznie te sa dostoso¬ wane do wprowadzenia w krócce rurowe 4, 14 lacznika. Przewód 33 przeznaczony jest dla do¬ starczania i odprowadzania czynnika hydraulicz¬ nego. Za pomoca naprezacza 30 uzyskuje sie zbli¬ zanie haków 3, 13 przy zwolnionym polozeniu kol¬ nierza zaciskajacego 20.Zeby 2, 12 przedstawiono na fig. 3, gdzie r ozna¬ cza odpowiedni kierunek dzialania naprezenia ele¬ mentów. Krawedzie zebów maja rózne nachyle¬ nia. Krawedz bardziej nachylona tworzy z kierun¬ kiem naprezenia kat a wiekszy niz 9(0°, a niniejszy niz 110°. Korzystnie kat ten miescicie w zakresie 95° do 110°, przy czym najlepsze rezultaty uzysku¬ je sie przy 105°. Bardziej ostry kat krawedzi ze¬ bów p miesci sie w zakresie 3<0o do 50°, a korzyst¬ nie wynosi 45°.Stosowany w praktyce lacznik wedlug wynalaz¬ ku ma dlugosc okolo 1,2 m, nosnosc 30 ton, ciezar 13 698 4 okolo LI kg, zas glebokosc zebów t zostala prak¬ tycznie dobrana i wynosi 3 mm.Mimosrodowy zaciskajacy kolnierz 20 pokazany w przekroju na fig. 4 ma jarzmo 21 z zebrem 5 usztywniajacym 25 i dwoma odgalezieniami 23, 24.Na wolnych zakonczeniach odgalezien 23, 24 jest osadzony walek 22, za pomoca lozysk '28. Na wal¬ ku 22 jest sztywno osadzona mimosrodowa krzyw¬ ka 26. Pomiedzy krzywka 26, a odgalezieniem 24 10 jest osadzona tarczowa sprezyna 27, dla ustalania krzywki 26 w jej nastawnym polozeniu. Jak widac z fig. 1, 2 i 5 krzywka 26 zawiera robocza dzwig¬ nie 29, dla ulatwienia jej recznego ustawiania w polozeniu otwartym i zablokowanym. 15 Zaciskajacy kolnierz 20 jest pokazany w jego roboczym zablokowanym polozeniu na fig. 4, przy czym krzywka 26 utrzymuje zeby plaskiego preta 1, 11 w zazebieniu pomiedzy jarzmem i walem.Fig. 5 pokazuje zaciskajacy kolnierz 20 w jego 20 zwolnionym polozeniu. Miimosrodowosc krzywki 26 jest taka, ze w zwolnionym polozeniu pozwala ona na odsuniecie od siebie plaskich pretów 1, U, przy przeswicie s pomiedzy plaszczyznami wierzcholków zebów, przy czym przeswit s ma wielkosc odjpo- 25 wiadajaca glebokosci t zebów, to jest 3 mim jak w przytoczonym przykladowym rozwiazaniu. Katy ze¬ bów a, p, glebokosc t i przeswit s istotnie oddzia- lywuja na cechy lacznika. Kiedy elementy lacznika sa rozciagane osiowo kat nachylenia |3 jest tak/i, 30 ze nastepuje latwe rozprzegnieoie zebów pod dzia¬ laniem naprezacza 30 lub sily reki.Dolna wartosc wielkosci kata P ogranicza wy¬ móg aby rozstaw zebów nie byl zbylt duzy. Dla malego kata a istnieje mozliwosc rozdzielenia czlo- a5 nów lacznika i zwolnienia polaczenia przy jego obciazeniu przez otworzenie kolnierza. Stwierdzo¬ no, ze przy odpowiedniej wielkosci kata a moze nastapic aiuitiomattyiczne (rozdzielenie elememtów lacznika i zwolnienie polaczenia, gdy zaciskajacy 40 pierscien 20 jest otwarty. Odpowiedni dobór prze¬ switu s do glebokosci i daje te zalete polaczenia, ze mozna je rozdzielic lub ze elementy lacznika sa utrzymywane w polaczeniu bez mozliwosci osio¬ wego przesuniecia przy otwartym zaciskajacym 45 pierscieniu 20 i stosunkowo niewielkiej sile napre¬ zajacej. Takie obciazenie wystepuje wówczas, kie¬ dy na lacznik oddzialywuje jego wlasny ciezar i ciezar innych elementów mocujacych jak na przyklad lancuchów. 50 Powodem osiowego zablokowania przy malej sile naprezajacej i otwartym zaciskajacym kolnierzu 20 jest to, ze plaskie prety 1, 11 moga przy malych obciazeniach zajmowac szereg pozycji wzgiledem siebie w zakresie malego kata. Poniewaz zacteka- 55 jacy kolnierz 20 pozwala tylko na maly przeswit s w polozeniu zwolnionym stad zeby beda zazebio¬ ne. Kiedy naprezacz 30 jest polaczony z plaskimi pretami 1, 11 i jest w pozycji roboczej to czola zebów o kacie 0 beda przesuwac sie jeden po dru- 60 gim bez naruszania wytrzymalosci. Jesli kat a jest bliski 90° to dzialanie klinujace walka 22 zacisko¬ wego kolnierza 20 i zebów o takim kacie nachyle¬ nia bedzie wzglednie male.Robocza dzwignia 29 krzywki 22 jest korzystnie 65 ustawiona, w kierunku prostopadlym do wzdluznej5 113 698 6 osi lacznika przy otwartym kolnierzu zaciskowymi 20, zas równolegle gdy zaciskowy kolnierz jest za¬ mkniety co daje jasna wizualna wskazówke dla stosunkowo oddalonego obserwatora. Kiedy robo¬ cza dzwignia 29 wskazuje, ze zaciskowy kolnierz 20 jest w polozeniu zaimikndetyim, zeby 2, 12 sa w polozeniu zazebionym, co jest istotna zaleta wyna¬ lazku.Zastrzezenia patentowe 1. Lacznik zwlaszcza dla ustalania kontenerów zawierajacy dwa naprezajace czlony majace wspól¬ dzialajace zeby i zaciskajacy czlon dla utrzymania naprezajacych czlonów w zazebieniu, znamienny tym, ze jedna krawedz zebów (2, 12) jest nachy¬ lona pod katem (a) w zakresie 95° do 110° do kie¬ runku dzialania naprezenia (r) naprezajacych czlo¬ nów, przy czym druga krawedz zebów jest nachy¬ lona pod katem (p) w zakresie 30° do 50° do tego kierunku dzialania naprezenia (r), zas zaciskajacy czlon ma forme mimosrodowego zaciskajacego kol¬ nierza (20) otaczajacego plaskie prety (1, 11) w ich czesci uzebionej i jest dostosowany do utrzyma¬ nia przeswitu (s), pomiedzy górnymi powierzch¬ niami plaskich pretów (1, 11), odpowiedniego do glebokosci zebów (t) w pozycji zwolnionej, zas w 10 roboczym polozeniu zablokowanym zaciskajacy kolnierz (20) utrzymuje zeby (2, 12) w zazebieniu, oraz kazdy pret (1, 11) zawiera rurowy króciec (4, 14) dla zamocowania naprezacza (30), korzystnie naprezacza hydraulicznego, zas zaciskajacy kol¬ nierz (20) zawiera mimosrodowa robocza dzwignie (29), której wychylenie katowe wskazuje pozycje zwolniona lub polozenie robocze zaciskajacego kolnierza (20). 2. Lacznik wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze plaske prety (1, 11) maja ograniczniki (5, 15) na swych tylnych zakonczeniach wspóldzialajace z zaciskajacym kolnierzem (20) dla uniemozliwienia wysuniecia sie pretów (1, 11) zaciskajacego kol- 15 nierza (20) w kierunku dzialania naprezenia (r). 3. Lacznik wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze mimosrodowy zaciskajacy kolnierz (20) zawiera jarzmo (21), pomiedzy którego odgalezieniami (23, 24) jest osadzona przegubowo mimosrodowa krzyw- 20 ka (26). 4. Lacznik, wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze pierwsza krawedz zeba jest nachylona pod katem («) równym 105° do kierunku dzialania napreze¬ nia (r), zas druga krawedz zeba jest nachylona pod katem (0) równym 45° do kierunku dzialania naprezenia (r).113 698 Fig. 3 27, 20-4, Fig. 4 2l 2<-J^//////m~23 24 Tfflr28 28-42 Fig. 5 Drukarnia Narodowa, Zaklad Nr 6, zam. 38/82 Cena 45 zl PL