Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania klinkieru cementu w procesie, w którym surowiec poddawany jest przemianie endotermicznej na jed¬ nym etapie i podlega nastepnie dzialaniu znacznie wyzszej temperatury na dalszym etapie. Sposób szczególnie korzystnie nadaje sie do stosowania w procesach, w których na dalszym etapie prowadzi sie reakcje egzotermiczna przy stosunkowo wysokiej temperaturze koncowej, a obróbce cieplnej poddaje sie substancje w stanie stalym w postaci rozdrobnio¬ nej, np. materialy drobnoziarniste, granulowane, grudki, materialy w postaci fluidalnej lub tablet¬ kowanej, materialy zbrylone lub w kawalkach, a takze substancje w innym stanie, np. stopionym.Znanych jest wiele procesów, w których surowiec w stanie stalym, zazwyczaj w postaci rozdrobnionej, granulowanej lub w postaci drobnych kulek, pod¬ daje sie reakcji lub innej obróbce w temperaturze podwyzszonej, a w których znaczne ilosci ciepla, stosowane do tego celu, opuszczaja strefe reakcji w postaci goracego gazu, stanowiac potencjalna stra¬ te, której w zaden sposób nie daje sie w pelni wy¬ korzystac, nawet wówczas gdy nastepnie stosuje sie je do podgrzewania stalych surowców. W zwiaz¬ ku z wynalazkiem, przedmiotem szczególnego za¬ interesowania sa takie procesy, w których prowadzi sie reakcje endotermiczna, wymagajaca wkladu du¬ zych ilosci ciepla, z odpowiednio znacznym obcia¬ zeniem stratami ciepla, zwlaszcza jesli ciala stale, które reagowaly na etapie endotermicznym poddaje 10 15 20 25 30 sie dalszej reakcji w zasadniczo wyzszej tempera¬ turze w warunkach cieplnych z trudem dajacych sie pogodzic z warunkami na etapie endotermicz¬ nym.Typowym procesem tego rodzaju jest produkcja klinkieru cementu portlandzkiego z gotowych su¬ rowców w ciaglym procesie wytwarzania cementu portlandzkiego. Chociaz proces tego typu moze byc uwazany za proces skladajacy sie z wiecej niz jed¬ nego etapu, np. z etapów takich jak suszenie, dy- socjacja i laczenie, co najmniej dwa ostatnie etapy zazwyczaj prowadzi sie w pojedynczej komorze reakcji, to jest w piecu obrotowym opalanym z jednego konca przez spalanie doprowadzanego pa¬ liwa, takiego jak gaz, olej lub sproszkowany wegiel w celu pokrycia calego zapotrzebowania na cieplo na kazdym etapie. Kazdy nastepny etap musi byc zaopatrzony w dostateczna ilosc ciepla na pokrycie potrzeb, z poprzedniego etapu. W praktyce maja miejsce straty ciepla pozostalego po etapie pierw¬ szym z tym, ze bardziej powazne straty cieplne pow¬ staja, gdy koncowy etap ogrzewania jest egzoter¬ miczny, na skutek wystepujacej niewspólmiernosci miedzy temperatura, w której wydziela sie cieplo na etapie egzotermicznym a temperatura w której wieksza czesc tego ciepla jest uzytkowana we wczes¬ niejszych etapach.W przypadku produkcji klinkieru cementu port¬ landzkiego na przyklad, jeden i ten sam piec za¬ pewnia przestrzen nie tylko dla dekarbonizacji . 109 031109 031 skladnika wapnistego w surowcu ale równiez przes¬ trzen reakcyjna dla spiekania i dalszej reakcji od- weglonych cial stalych przy znacznie wyzszej tem¬ peraturze w kierunku opalonego konca pieca. W procesie mokrym ten sam piec musi zapewnic miej¬ sce dla poczatkowego etapu suszenia przed odwe- glaniem. W procesie suchym, na ogól stosuje sie jedna z kilku znanych metod przygotowania mate¬ rialów wyjsciowych w stanie suchym za pomoca podgrzewania wstepnego przed wprowadzeniem do pieca. Na etapie podgrzewania wstepnego surowiec suszy sie i ewentualnie czesciowo kalcynuje i od- wegla na przyklad za pomoca podgrzewanego ru¬ chomego rusztu, pieca wstepnego, podgrzewacza gazowo-zawiesinowego, ogrzewanej suszarni rozpy- lowej.Tradycyjne procesy tego typu sa termicznie nie wydajne z wielu w^gjedów. Jak juz wskazano wy¬ stepuja straty ciepla w gazach odlotowych z pro¬ cesu, mimo powszechnego wykorzystania gazów od¬ lotowych z pieca do dostarczania ciepla dla etapu suszenia lub podgrzewania wstepnego. W rzeczy¬ wistosci do podgrzewania wstepnego w niektórych przypadkach dostarcza sie jeszcze dalsze ilosci ciep¬ la ze zródel pomocniczych, np. z palników.Czyniono wiele prób w celu odzyskania ciepla z gazów odlotowych w tego rodzaju procesach, ale dobrych wyników nie uzyskano ze wzgledu na sto¬ sunkowo niska temperature gazów odlotowych.Jak wykazano za pomoca przykladu, proces wy¬ palania cementu mozna uznac za proces skladajacy sie z trzech wyrózniajacych sie etapów, tj. suszenia i podgrzewania wstepnego niezaleznie od tego, czy prowadzi sie je w oddzielnych komorach czy nie, odweglania i wysokotemperaturowego spiekania.Kazdy z tych etapów wymaga róznej ilosci ciepla uzaleznionej od ilosci przerabianych cial stalych przy róznych temperaturach na róznych etapach.W strefie spiekania wymagana jest wysoka tem¬ peratura, zazwyczaj okolo 1450°C, ale zuzycie ciepla jest stosunkowo male, poniewaz zachodzaca reakcja jest egzotermiczna. W strefie odweglania wymagane sa najwieksze ilosci ciepla, poniewaz reakcja jest endotermiczna, ale z kolei zachodzi przy nizszej tem¬ peraturze, okolo 950°C. Etap suszenia i podgrzewa¬ nia wstepnego wymaga pewnych ilosci ciepla, któ¬ re zmieniaja sie w zaleznosci od zawartosci wilgoci w surowcu oraz w zaleznosci od innych czynników, glównie fizycznych, przy czym etap ten prowadzi sie przy jeszcze nizszej temperaturze.W tego typu procesie znane jest wprowadzanie ciepla do etapu podgrzewania wstepnego, w którym zachodzi pewna kalcynacja za pomoca dodatkowego zródla ciepla, takiego jak piec pomocniczy, przy zredukowaniu w tym samym czasie wzglednego za¬ potrzebowania na cieplo na etapie spiekania. W ten sposób mozna poprawic ekonomike czy wydajnosc pieca, ale jak juz wspomniano pozostaje jeszcze nad¬ mierna róznica temperatur pomiedzy poszczególny¬ mi etapami i maja miejsce nieodlacznie z tym zwia¬ zane straty energii zwiazane z przesylaniem ciepla bez pracy uzytecznej ze strefy goracej do strefy mniej goracej. Cieplo marnuje sie.Z publikacji „Technologia chemiczna nieorgani¬ czna" PWN, Warszawa 1965 str. 683—690 znany jest sposób wytwarzania cementu portlandzkiego, w któ¬ rym duza róznica w temperaturze miedzy etapem wypalania a etapem odweglania powoduje olbrzymie straty ciepla oraz paliwa. 5 W procesie znanym z wyzej wymienionej publi¬ kacji calosc paliwa jest dostarczana do etapu wy¬ palania.Znane jest wydzielanie nadmiaru ciepla z róz¬ nych czesci aparatury do wytwarzania cementu, na 10 przyklad przez przeprowadzenie powietrza z urza¬ dzenia chlodzacego do pieca lub przez zastosowanie odcieku goracych gazów w generatorze pary wyko¬ rzystujacym to cieplo.Jednakze, we wszystkich przypadkach cieplo za- 15 dane w etapie endotermicznym otrzymuje sie z pa¬ liwa uzytego w etapie egzotermicznym. Ilosc ciepla z etapu egzotermicznego jest o wiele za duza dla etapu endotermicznego. W konsekwencji, duza ilosc energii podczas spadku temperatury zostaje nie- 20 wykorzystana.Celem wynalazku bylo wykorzystanie zasadniczej niewspólmiernosci termicznej w tego typu proce¬ sach przez uzyteczne odebranie nadmiaru ciepla z procesu w etapie posrednim na drodze przeplywu gazu, to jest we wczesniejszym etapie obróbki ciala stalego, gdzie temperatura gazów jest wysoka w sto¬ sunku do wymaganej w nastepnym etapie i gdzie mozna wykorzystac te wysoka temperature.Bardziej ogólnie, celem wynalazku bylo opraco¬ wanie sposobu rozdzialu ciepla pomiedzy poszcze¬ gólne etapy w procesie, w którym substancje pod¬ daje sie obróbce przy sukcesywnie wzrastajacej tem¬ peraturze, w ilosciach mozliwie najbardziej zbli¬ zonych do rzeczywistego zapotrzebowania na cieplo w poszczególnych etapach oraz sposobu wykorzysta¬ nia wypadkowej ilosci niezuzytego ciepla do wytwa¬ rzania mocy.Sposób wytwarzania klinkieru cementu z mate¬ rialu surowcowego i dostarczanego paliwa w ciaglym procesie wytwarzania cementu, obejmujacym wstep¬ ne etapy ogrzewania i odweglania surowca przezna¬ czonego do produkcji klinkieru cementu za pomoca paliwa wprowadzanego do pieca do wypalania, chlo- 45 dzenia uzyskiwanego klinkieru w chlodnicy i wyko¬ rzystanie nadmiaru ciepla do wytwarzania pary wodnej, wedlug wynalazku polega na tym, ze do pieca do wypalania wprowadza sie paliwo w ilosci niezbednej dla przeprowadzenia konwersji egzoter- micznej klinkieru, przy czym pozostala ilosc paliwa razem z cieplem odzyskanym z etapu egzotermicz¬ nego stosuje sie do wytwarzania pary i uzywa jako cieplo do etapu odweglania albo pozostala ilosc pa¬ liwa wraz z cieplem odzyskanym z etapu egzoter¬ micznego kieruje sie do etapu odweglania i uzywa do wytwarzania pary.Wedlug wynalazku sposób prowadzenia procesu, w którym substancja podlega przemianie endoter- micznej w okreslonym zakresie temperatur w co 60 najmniej jednym etapie procesu, a nastepnie podlega dzialaniu wyzszej temperatury w dalszym etapie procesu, polega na tym, ze zwieksza sie ilosc ciepla odlotowego z dalszego etapu a wypadkowa ilosc ciepla wykorzystuje sie czesciowo do wytwarzania 65 mocy, a czesciowo dla przemiany endotermicznej. 25 30 35109 031 6 15 Pod wyzsza temperatura nalezy rozumiec, ze gra¬ dient temperatury jest dostateczny, aby moglo na¬ stapic wytwarzanie mocy, chociaz rzeczywista ilosc ciepla moze bedzie musiala byc zwiekszona przed uzasadnionym podjeciem wytwarzania mocy. Przez 5 zwiekszenie ciepla nalezy rozurhiec dodanie dalszej ilosci energii cieplnej.Na ogól wytwarza sie energie elektryczna. Wytwa¬ rzanie energii elektrycznej prowadzi sie znanym sposobem za pomoca turbiny napedzanej przez pare 10 powstala w kotle przy uzyciu dostarczonego ciepla.W sposobie wedlug wynalazku prowadzi sie ciagly proces wytwarzania cementu portlandzkiego, a pod¬ dawana obróbce substancje stanowi surowiec do produkcji klinkieru cementu portlandzkiego. Oma¬ wiany w opisie dalszy etap moze stanowic reakcje egzotermiczna, której przykladem jest egzotermicz¬ ny etap tworzenia klinkieru, tj. laczenia w piecu obrotowym, przemiana endoterrniczna moze obejmo¬ wac kalcynacje i odweglanie tj. dysocjacje i moze *° obejmowac suszenie np. w podgrzewaczu wstepnym, suszarni rozpylowej lub w ogrzewanym mlynie albo zwykla wymiane temperatur w ogrzewaczu szlamu.Cieplo dostarczane do zwiekszenia odlotowego ciepla z dalszego etapu, wzmiankowane powyzej, mozna otrzymac i doprowadzic w dowolny, odpowied¬ ni sposób, na przyklad w postaci paliwa do spala¬ nia w kotle lub w strefie reakcji, np. w kalcynatorze lub w postaci goracych gazów spalinowych z palnika paliwa, zwlaszcza z komory spalania ze zlozem flu¬ idalnym, albo w postaci nadwyzki niezuzytego lub rekuperowanego ciepla z innego etapu w procesie.Na ogól cieplo przesyla sie za pomoca plynów ta¬ kich jak gaz lub woda.Wynalazek ulatwia zastosowanie paliwa stosun¬ kowo niskiej jakosci a nawet materialów zuzytych, takich jak odpadki na dostarczanie ciepla wykorzy¬ stywanego w przemianach endotermicznych procesu, zamiast polegania na nadmiarze ciepla z etapów egzotermicznych dla których potrzebne jest paliwo wysokiej jakosci, znacznie drozsze. Do przekazy¬ wania ciepla mozna dobrac rózne srodki i rozpro¬ wadzic je indywidualnie do odpowiednich etapów procesu, a ilosc ciepla dostarczanego do wyzej wy¬ mienionego dalszego etapu moze w zasadzie nie byc wieksza niz potrzebna do podtrzymania aktywnosci egzotermicznej. W róznych wersjach przeprowadza¬ nia sposobu wedlug wynalazku ilosc paliwa dostar¬ czanego do etapu egzotermicznego stanowi 5—25% wagowych calego zapotrzebowania na paliwo w procesie.Zasada wynalazku moze byc realizowana róznymi drogami i moze byc wykorzystana wiecej niz je¬ den raz w tym samym ukladzie co zilustrowano na 55 zalaczonych rysunkach omówionych ponizej. Na przyklad kociol do odbioru energii moze byc zasila¬ ny paliwem i gazem ogrzanym w omówionym dal¬ szym etapie (fig. 1). Chlodnica moze byc chlodnica, do której rozladowuje sie klinkier z pieca obroto- 60 wego. Wypadkowa pozostalego ciepla nie dostarczo¬ nego lub niezuzytego w kotle moze byc nastepnie przeslana do endotermicznego etapu reakcji, takiego jak dysocjacja tj. odweglanie w kalcynatorze lub podgrzewaczu wstepnym przed piecem obrotowym. 65 25 30 35 40 45 50 W innym przykladzie, który ewentualnie moze byc stosowany lacznie z powyzszym, etap procesu obej¬ mujacy kalcynacje moze byc zasilany paliwem lub gazem ogrzanym przez kontaktowanie sie w chlod¬ nicy z produktem dalszego etapu, a kociol moze byc zasilany paliwem i ogrzanym gazem z etapu proce¬ su obejmujacego dysocjacje (fig. 2). W tym przy¬ padku wypadkowa pozostalej ilosci ciepla nie dos¬ tarczona lub nie zuzyta w kotle moze zostac przesla¬ na do etapu endotermicznego, takiego jak kalcyno- wanie wstepne lub suszenie lub do obu.W innym przykladzie kociol jest zasilany gazem ogrzanym w dalszym etapie, którym-w danym przy¬ padku moze byc piec do produkcji klinkieru lub urzadzenie do odweglania oraz ogrzana powrotna woda z ekonomizera zlokalizowanego w etapie pod¬ grzewania wstepnego obejmujacego przemiane endo- termiczna, taka jak kalcynowanie wstepne (fig. 3).Ten sam proces znowu ilustruje zasade wynalazku, poniewaz kociol zasilany jest woda zawracana z etapu juz wzmiankowanego podgrzewania wstepne¬ go jak równiez cieplem z jednego lub wiekszej ilosci nastepnych etapów procesu a pozostale cieplo wy¬ korzystane jest w postaci powietrza ogrzanego przez kondensat kotla, we wstenym etapie takim jak pierwsza sekcja podgrzewacza wstepnego. Jako plynne, przenoszace cieplo medium, odbierajace cie¬ plo ze skraplajacej sie pary, korzystnie stosuje sie powietrze lub inny plyn wykorzystywany nastep¬ nie do dostarczania ciepla do podgrzewanych wstep¬ nie cial stalych, np. w celu ich suszenia. Jako medium przenoszace cieplo mozna równiez stosowac wode, która mozna wykorzystac na pokrycie potrzeb zewnetrznych w rejonie grzania.W powyzszy, podobny lub inny sposób mozna pow¬ tarzac etapy procesu prowadzonego sposobem we¬ dlug wynalazku, stosujac wiele etapów przemian endotermicznych i jeden wspólny kociol.Powietrze wprowadzane do procesu, do wymiany cieplnej jaka zachodzi w chlodnicy klinkieru, su¬ szarni surowców, czy przy spalaniu w piecu obroto¬ wym, kalcynatorze lub palnikach kotla, moze byc ewentualnie podgrzane wstepnie na drodze wymia¬ ny ciepla z plynnym odcinkiem z turbiny np. woda lub para. Powietrze uzywane do spalania moze ewentualnie byc wzbogacane w tlen, np. w piecu, gdzie nie bedzie powodowac zaklócen w procesie.Korzysci ze stosowania sposobu wedlug wynalaz¬ ku, poza wyzej wymienionymi sa nastepujace: Kaz¬ dy etap w procesie moze byc prowadzony w oddziel¬ nym urzadzeniu, specjalnie zaprojektowanym i wy¬ konanym dla tego etapu, co wiaze sie w konsekwen¬ cji ze zwiekszeniem wydajnosci i obnizeniem na¬ kladów inwestycyjnych. Tym niemniej mozna sto¬ sowac urzadzenia istniejace z tym, ze wykorzystanie ich jest pelniejsze. Caly proces moze byc regulowa¬ ny w znacznie wiekszym stopniu niz dotychczasowe, w wyniku czego otrzymuje sie produkt o ulepszonej i bardziej równomiernej jakosci, z szerszego wach¬ larza wprowadzanych materialów, przy czym pro¬ ces ten jest jednoczesnie bardziej stabilny i bardziej elastyczny. Energia odbierana z procesu, najkorzyst¬ niej powstajaca para sprzezona ze srodkami do wy¬ twarzania elektrycznosci, zmniejsza zaleznosc za¬ kladu od dostaw energii elektrycznej z zewnatrz109 031 8 i pozwala na uzycie energii, elektrycznej do osiaga¬ nia temperatury procesu.Sposób wedlug wynalazku zostanie bardziej szcze¬ gólowo omówiony w nawiazaniu do zalaczonych ry¬ sunków, na których fig. 1 przedstawia schemat ide¬ owy procesu wedlug wynalazku, w którym wytwa¬ rzanie pary umiejscowione jest miedzy etapami spiekania i odweglania w procesie wytwarzania klin¬ kieru cementowego, fig. 2 — schemat ideowy proce¬ su wedlug wynalazku, w którym wytwarzanie pary ma miejsce miedzy odweglaniem a suszeniem, fig. 3 — schemat procesu, w którym wytwarzanie pary polaczone jest z etapem podgrzewania wstepnego w procesie, fig. 4 — schemat ideowy suchego procesu wytwarzania cementu, w którym wynalazek zostal zastosowany wiecej niz jeden raz, fig. 5 — schemat ideowy pólmokrego procesu wytwarzania cementu, w którym wynalazek zostal zastosowany wiecej niz jeden raz.Fig. 1 przedstawia podstawowy schemat procesu wytwarzania klinkieru cementu portlandzkiego, w którym cieplo do wytwarzania energii odbierane jest miedzy etapami spiekania i odweglania. Na schemacie tym przedstawiono trzy glówne etapy obróbki surowców, poczatkowo wprowadzonych w postaci szlamu lub wilgotnych brylek czy granulek.Ciag trzech stref, mianowicie suszenia i podgrzewa¬ nia wstepnego, odweglania i wysokotemperaturowego spiekania oznaczono cyframi 1, 2 i 3 odpowiednio.W strefie ogrzewania wstepnego moze zajsc pewne odweglanie, które moze przyjac dowolna, dogodna postac i moze byc przeprowadzone w tej samej ko¬ morze lub grupie polaczonych komór co etap od¬ weglania. Strefa odweglania 2 i strefa spiekania 3 stanowia jednakze odrebne komory. Tak wiec strefy 1 i 2 moze na przyklad stanowic ruchomy ruszt lub gazowo-zawiesinowy podgrzewacz wstepny, pod¬ czas gdy strfe 3 stanowi piec obrotowy. Etap czwar¬ ty, chlodzenia, zachodzi w strefie chlodzenia 4.Surowce do wytwarzania klinkieru cementowego doprowadza sie z miejsca dostawy 5 poprzez strefe 1 podgrzewania wstepnego, gdzie zostana one wysu¬ szone lub odwodnione na drodze wymiany ciepla z goracymi gazami, np. o temperaturze 150—600°C, w znany sposób. Podgrzane wstepnie ciala stale wprowadza sie nastepnie, na przyklad grawitacyjnie lub za pomoca przenosnika 6 do i poprzez strefe 2 odweglania, gdzie ma miejsce dalsza wymiana ciepla z gazem i wydziela sie dwutlenek wegla, w tem¬ peraturze wyzszej niz w strefie 1 ogrzewania wstep¬ nego, np. w temperaturze 900—1100°C. Odweglony produkt staly przesyla sie, na ogól grawitacyjnie przez przewód 7 opadowy do strefy 3 spiekania, tzn. do pieca obrotowego, przez który przesuwaja sie ciala stale i który opalany jest paliwem w celu utrzymania temperatury koncowej okolo 1500°C. W piecu tym ciala stale sa spiekane i reaguja tworzac klinkier. Goracy klinkier wyladowuje sie z pieca w temperaturze okolo 1400°C po pochylosci 9, pod wplywem sily ciezkosci, do chlodnicy 4 i poprzez chlodnice do ujscia 10 produktu z procesu.Paliwo, tj. gaz, olej lub sproszkowany wegiel z zasobu 11, w ilosci na przyklad 10% wagowych ca¬ lego zapotrzebowania na paliwo w procesie, wstrzy¬ kiwane jest z powietrzem doprowadzanym przewo- 10 15 25 30 35 45 55 €0 65 dem 12 do strefy 3 spiekania (niekoniecznie w miejs¬ cu pokazanym na schemacie) i wystarcza do utrzy¬ mania egzotermicznej reakcji wytwarzania klinkie¬ ru w tej strefie. Poniewaz na etapie tym potrzebna jest mala ilosc paliwa, wlasciwa wydajnosc w prze¬ liczeniu na wielkosc pieca bedzie znacznie wieksza niz w procesach konwencjonalnych. Efekt ten moze byc jeszcze zwiekszony przy zastosowaniu powietrza wzbogaconego w tlen doprowadzonego przewodem 12, co podnosi temperature plomienia i redukuje objetosc gazów odlotowych. Do uzyskania wymaganej wysokiej temperatury mozna równiez wykorzystac elementy pieca elektrycznego.Goracy gaz spalinowy wyciagany jest ze strefy 3 spiekania, gdzie przewodem 14 doprowadza sie uzu¬ pelnienie glównej dostawy ciepla, do strefy 2 od¬ weglania, za pomoca przewodu 13, którym moze byc rura pionowa stanowiaca równiez przewód 7 opa¬ dowy. Gaz odlotowy, lacznie z wydzielonym dwu¬ tlenkiem wegla odbierany jest poprzez przewód 15, strefe 1 podgrzewacza wstepnego do odpowietrznika 16, np. za pomoca wentylatora lub wentylatorów na¬ pedzanych elektrycznie.Powietrze atmosferyczne wciagane w punkcie 117 lub powietrze ogrzane w wyniku wymiany ciepla ze skroplona para (patrz przewód 128 na fig. 3) a doprowadzane przewodem 217 wchodzi przewodem 17 do chlodnicy 4 i osiagnawszy temperature rzedu 1000°C przeprowadzane jest nie jak dotychczas w rozwiazaniach konwencjonalnych do pieca, ale prze¬ wodami 18, 115 do generatora pary 19 gdzie jest wy¬ korzystane do podtrzymywania spalania pozostalych 90% wagowych paliwa, na pokrycie potrzeb procesu, doprowadzanego przewodami 20 i 115 do kotla lub generatora pary 19. W generatorze pary 19 woda doprowadzana przewodem 21 zostaje przemieniona w pare, która odprowadza sie przewodem 22, w odpowiedniej temperaturze, do stacji wytwarzania mocy. Odlotowe gazy spalinowe z generatora pary 19 uchodza kanalem lub rura dymna 14 i wprowa¬ dzane sa w temperaturze okolo 1000°C do strefy 2 odweglania, gdzie stanowia glówna dostawe stosun¬ kowo duzej ilosci calego potrzebnego ciepla dla od¬ weglania, po czym przechodza dalej kanalem 15 do suszenia. W strefie tej zachodzi równiez od¬ wadnianie gliny, ale nie wymaga ono znaczniejszych ilosci ciepla.Energia wytworzona z pary doprowadzanej prze¬ wodem 22 moze byc wykorzystana w oddzialach po¬ mocniczych, takich jak kruszarki surowców, wen¬ tylatory, naped silników obrotowych oraz do grza¬ nia.Znane sa oczywiscie kotly ogrzewane cieplem od¬ lotowym z obrotowych pieców cementowych, ale pobieraja one cieplo z konca pieca, gdy cale paliwo dostarczone bylo na poczatku pieca, jednakze w sposobie wedlug wynalazku dostarczane paliwo nie tylko podzielone jest na kilka czesci, ale cieplo do wytwarzania mocy odbierane jest w najbardziej ko¬ rzystnym punkcie lub punktach.W wykonaniu opisanym powyzej, w odniesieniu do fig. 1 cieplo jest przemieniane miedzy strefami spiekania i odweglania, natomiast w wykonaniu opisanym ponizej w nawiazaniu do fig. 2 cieplo do9 wytwarzania mocy odbierane jest po etapie odwegla¬ nia w kierunku przeplywu ciepla.Na fig. 2 proces wytwarzania klinkieru znowu jest prowadzony w trzech nastepujacych po sobie eta¬ pach w strefie 1 suszenia i ogrzewania wstepnego, w strefie 2 odweglania i w strefie 3 spiekania, po której nastepuje chlodzenie 4. W tym wykonaniu strefy ogrzewania wstepnego oraz odweglania rów¬ niez moga byc polaczone w jednej komorze dopóki nie zostana skutecznie rozdzielone na przedzialy ze wzgledu na przeplyw gazu.Nawiazujac do fig. 2 surowce do wytwarzania klinkieru wprowadzane sa z zapasu 5 poprzez strefe 1 grzania wstepnego gdzie sa suszone i ogrzewane w wymianie ciepla z goracymi gazami, na przyklad o temperaturze 150—600°C w znany sposób. Ogrza¬ ne wstepnie ciala stale wprowadza sie, jak juz po¬ dano w zwiazku z fig. 1, za pomoca srodków trans¬ portowych 6 do i poprzez strefe 2 odweglania, do które} wprowadzane sa na przyklad w tempera¬ turze 500°C W strefie tej nastepuje dalsza wymiana ciepla z goracymi gazami i wydzielanie dwutlenku wegla, przy czym gazy, jak opisano ponizej, wpro¬ wadza sie w temperaturze wyzszej niz do strefy 1 ogrzewania wstepnego, na przyklad w temperaturze 900—1100°C. Odweglony produkt staly przesyla sie, jak podano powyzej, przewodem 7 w temperaturze okolo 1100°C do strefy 3 spiekania, to jest do pieca obrotowego, przez który przesuwaja sie ciala stale, a który jest opalany za pomoca paliwa w celu utrzy¬ mania temperatury na poziomie okolo 1500°C. W wy¬ niku tego ciala stale ulegaja spiekaniu i reaguja tworzac klinkier. Goracy klinkier wyladowuje sie do chlodnicy 4 i nastepnie poprzez chlodnice do ujscia 10 produktu, w temperaturze okolo 100°C.W praktyce na kazdy 1 kg produktu opuszczaja¬ cego uklad przy ujsciu 10 trzeba wprowadzic na wlocie 5 okolo 1,65 kg surowca o zawartosci wilgoci 3%, z którego odparowuje w strefach 1 i 2 prawie 0,05 kg wody i wydziela sie 0,5—0,6 kg dwutlenku wegla.Tak samo jak w wykonaniu przedstawionym na fig. 1, paliwo z zapasu 11, w ilosci okolo 6% calego zapotrzebowania na paliwo w procesie, wstrzykiwa¬ ne jest razem z powietrzem doprowadzanym prze¬ wodem 112, ewentualnie wzbogaconym w tlen, do strefy 3 spiekania i wystarcza na utrzymanie egzo¬ termicznej reakcji wytwarzania klinkieru w tej strefie. Powstale gorace gazy spalinowe o tempera¬ turze okolo 1500°C wyciagane sa ze strefy 3 spieka¬ nia do strefy 2 odweglania kanalem 13, gdzie sta¬ nowia uzupelnienie glównej dostawy ciepla do tej strefy.Powietrze atmosferyczne wciagane w punkcie 117 lub powietrze ogrzane w wyniku wymiany ciepla ze skondensowana para (patrz przewód 128 na fig. 3) doprowadzane do przewodu 217 wchodzi do chlod¬ nicy 4 przewodem 17 i osiaga temperature rzedu 1100°C, po czym przeplywa kanalem 118 do strefy 2 odweglania, dolacza do wymiany cieplnej zachodza¬ cej w tej strefie, podtrzymujac spalanie do 79% Pa¬ liwa, potrzebnego na pokrycie calego zapotrzebo¬ wania paliwa, doprowadzanego przewodem 120 na przyklad do odpowiednich pomocniczych palników w strefie 2 w celu dostarczenia stosunkowo duzej 031 10 czesci calego zapotrzebowania na cieplo potrzebne do odweglania i, jak opisano ponizej, do suszenia.Gazy odlotowe ze strefy odweglania odbierane kanalem lub przewodem 215 dymnym w tempera- 5 turze okolo 1100°C, laczy sie z pozostalymi 15% paliwa doprowadzanego przewodem 220 i z ogrza¬ nym powietrzem z przewodu 218, w celu dostarcze¬ nia dalszego ciepla spalania do wytwarzania pary w generatorze 19 pary a gorace gazy, w temperatu¬ ro rze 600—700°C przesyla sie przewodem 315 do ogrze¬ wania wstepnego i suszenia. Gazy odlotowe ze stre¬ fy 1 ogrzewania wstepnego uchodza na zewnatrz wentylatorem 16 wyciagowym w temperaturze oko¬ lo 50—100°C. 15 W generatorze 19 pary woda dostarczana prze¬ wodem 21 oraz kondensat zawracany przewodem 121 przeprowadza sie w pare i przesyla przewodem 22 w temperaturze okolo 400°C odpowiedniej do wytwarzania mocy. ao ™ Dla etapów suszenia, ogrzewania wstepnego i od¬ weglania korzystne jest stosowanie ukladu z prze- ciwpradowa wymiana ciepla, w celu efektywnego odzyskiwania ciepla z gazów odlotowych. Jednakze w niektórych tradycyjnych procesach wytwarzania ce¬ mentu stosuje sie przeplyw krzyzowy w urzadze¬ niach do kontaktowania cial stalych z gazami, ale jest to termicznie nieefektywne. Szczególnie korzyst¬ ny sposób polaczenia wymiennika ciepla z czescia ukladu pary z przeplywem krzyzowym w strefie podgrzewania wstepnego przedstawiono na fig. 3.Na fig. 3 pokazano strefe 1 podgrzewania wstep¬ nego, taka jak podgrzewacz wstepny w postaci ru¬ chomego rusztu, tworzacy czesc procesu obróbki 35 stalych surowców stosowanych do wytwarzania klin¬ kieru cementu portlandzkiego, przy czym. w proce¬ sie tym ogrzane wstepnie surowce podlegaja dalszej obróbce cieplnej w nastepnej strefie lub strefach, których nie pokazano, a gazy odlotowe odbierane sa 40 z takiej nastepnej strefy lub stref w temperaturze i w ilosci odpowiedniej do tworzenia pary w celu wytwarzania mocy jak równiez do dostarczania ciep¬ la dla strefy 1 ogrzewania wstepnego. Za strefe 1 ogrzewania wstepnego uwaza sie sekcje 101 susze¬ nia, zasilana surowcami stalymi w temperaturze oto¬ czenia, np. w temperaturze 25°C przewodem 5 i dal¬ sza sekcje 102 ogrzewacza wstepnego zasilana su¬ chymi surowcami doprowadzanymi przewodem 55 w temperaturze okolo 100°C. }0 Na figurze tej pokazano równiez kociol 19 parowy do tworzenia pary za pomoca ciepla doprowadzane¬ go, w postaci goracych gazów o temperaturze okolo 1100°C, przewodem 115, z wyzej wymienionej nastep¬ nej strefy lub stref takich jak strefa odweglania }5 i/lub strefa spiekania w procesie wytwarzania klin¬ kieru cementowego. Gorace gazy po wykorzystaniu do wytwarzania pary doprowadza sie poprzez kanal lub przewód 415 dymny, w temperaturze 700—900°C lub wyzszej do strefy 1 ogrzewania wstepnego, l0 jak pokazano, lub poprzez wyzej wymieniona na¬ stepna strefe taka jak odweglanie miedzy strefa dostawy ciepla podlaczona z kanalem 115 a pod¬ grzewaczem wstepnym. Ogrzane wstepnie ciala stale, jak pokazano, przesylane sa za pomoca srodka 6 [5 do nastepnej strefy, np. do odweglania.109 031 11 12 Do kotla doprowadzana jest przewodem 21 woda zasilajaca lub powrotny kondensat pompowany prze¬ wodem 121 za pomoca wysokocisnieniowej pompy 28. Pare utworzona w kotle wprowadza sie prze¬ wodem 22 do generatora 24 elektrycznosci i prze¬ puszcza przewodem 25 do skraplacza 26 powietrzne¬ go, pracujacego pod cisnieniem atmosferycznym.Ewentualnie przed doprowadzeniem do generatora 24 i skraplacza 26 para przeznaczona dla generatora 24 moze byc przegrzewana przez przepuszczeni? po¬ przez przewód 34, wymiennik 35 ciepla zamontowa¬ ny w goracych gazach podgrzewacza wstepnego i zawracana przewodem 34. Powietrze doprowadza¬ ne przewodem 27 do skraplacza 26 przesyla sie ka¬ nalem 28 do suszarni 101 w celu dostarczenia ciepla na potrzeby suszenia a nastepnie wypuszcza sie je na zewnatrz w temperaturze okolo 50°C kominem 29. Powietrze z kanalu 28 mozna równiez odbierac przewodem 128 do innych celów, takich jak chlo¬ dzenie klinkieru lub do oddzialów pomocniczych czy towarzyszacych.Skondensowana pare odprowadza sie ze skrapla¬ cza przewodem 30 za pomoca pompy 31 niskocis¬ nieniowej i doprowadza do ekonomizera 32 zamon¬ towanego w sekcji 102 ogrzewania wstepnego w celu odbierania ciepla z gazów odlotowych i przewodem 33 poprzez pompe 23 zawraca jako ogrzana wstepnie woda zasilajaca do kotla, podczas gdy gazy odlotowe przesyla sie w temperaturze okolo 50°C do komina 29.Tym sposobem cieplo odlotowe, które w przeciw¬ nym razie byloby stracone z gazami kominowymi, odzyskuje sie z pary w cyklu wytwarzania mocy czyniac caly proces bardziej wydajnym termicznie.W wykonaniu alternatywnym skraplacz 26 moze byc kondensatorem wodnym dzialajacym przy pod¬ cisnieniu i dostarczac cieplo w umiarkowanej tem¬ peraturze na uzytek zewnetrzny w rejonach grza¬ nia.Nawiazujac do fig. 4 i wyrazajac ilosc materialów w przeliczeniu na 1 kg wyprodukowanego klinkie¬ ru omówiono nastepny przyklad wykonania wyna¬ lazku. Wilgotny surowiec do produkcji cementu portlandzkiego, zawierajacy 1,51 kg cial stalych i 0,08 kg wody, w temperaturze 20°C wprowadza sie z zapasu 51 do kruszarki 52 surowca, zasilanej ogrza¬ nym gazem, jak omówiono ponizej. 1,51 kg zmie¬ lonego produktu odbiera sie z kruszarki za pomoca przenosnika 53 podczas gdy 2,32 kg gazu odlotowe¬ go i odparowanej wody, w temperaturze 80°C, prze¬ syla sie do osadników zbierajacych pyly i do ko¬ mina, których nie pokazano.Zmielony material z przenosnika 53 wprowadza sie do dwustopniowego wstepnego podgrzewacza 1A, IB, np. do podgrzewacza kolumnowego gazowo- -zawiesinowego lub do podzielonego na przedzialy ruchomego rusztu i przeprowadza z etapu pierwsze¬ go 1A do etapu IB przewodem 56, podczas gdy gorace gazy doprowadzane przewodem 315 o tem¬ peraturze na wejsciu okolo 800°C przechodza przez suklad ogrzewacza Wstepnego przewodem 55 w tem¬ peraturze okolo 750°C.Ciala stale ogrzane wstepnie do temperatury 700°C przesylane sa za pomoca srodka 6 do kalcynatora 2 w celu doprowadzenia do konca reakcji dysocjacji, która zostala zapoczatkowana w sekcji IB podgrze¬ wacza wstepnego. Z kalcynatora 2 1,0 kg wypalone¬ go produktu w temperaturze 900°C wprowadza sie 5 w punkcie 7 do pieca 3 obrotowego, a gazowy pro¬ dukt dysocjacji, glównie C02 z innymi gazami od¬ prowadzany jest przewodem 215, w temperaturze 900°C. Kalcynator 2 zasilany jest 0,33 kg goracego gazowego produktu spalania z pieca 3 o tempera- io turze 1500°C poprzez przewód 13 lacznie z goracym powietrzem ogrzanym w chlodnicy 4 do temperatu¬ ry 980°C w ilosci uzupelniajacej do 1,71 kg, dopro¬ wadzanym przewodem 118 oraz 0,078 kg paliwa do spalania w kalcynatorze, które doprowadza sie prze- 15 wodem 120. 1,0 kg klinkieru o temperaturze 1250°C z pieca 3 przechodzi przewodem 9 do obrotowej chlodnicy 4, a nastepnie poporzez chlodnice do ujscia 10 w temperaturze 170°C.Powietrze 27 o temperaturze 20°C ogrzane do 20 temperatury 150°C w grzejniku 26 na drodze wy¬ miany ciepla z woda powrotna do turbiny, omó^ wionej ponizej, w ilosci 1,41 kg jest nastepnie do¬ prowadzane przewodami 128 i 217 do obrotowej chlodnicy 4 i dalej przewodem 212 w ilosci 0,3 kg 25 do pieca 3 w celu podtrzymywania spalania 0,03 kg paliwa dostarczanego do pieca przewodem 11.Zatem kalcynator 2 otrzymuje odlotowe, niezuzy- te cieplo z pieca 3 z gazowego produktu spalania doprowadzanego przewodem 13 i poprzez chlodnice 4 30 przewodem 118 jak równiez paliwo doprowadzane przewodem 120. W ten sposób zwiekszona ilosc ciepla wykorzystywana jest czesciowo na endoter- miczna przemiane kalcynowania a czesciowo do wy¬ twarzania mocy. To ostatnie osiaga sie przez prze- 35 puszczenie 2,24 kg goracych gazów odlotowych o temperaturze 900°C z kalcynatora przez przewód 215 do kotla 19 gdzie przyczynia sie do wytwarzania pary wykorzystywanej do otrzymywania mocy.Kociol 19 pracujacy pod cisnieniem 63 kG/cm2 40 otrzymuje cieplo w postaci goracych gazów dopro¬ wadzanych przewodem 215 i w postaci 0,25 kg pa¬ liwa doprowadzanego przewodem 220 do spalania w kotle. Woda zasilajaca kociol doprowadzana przewo¬ dem 121 jest równiez ogrzana wstepnie, jak wyjas- 45 niono ponizej. Zatem tak zwiekszone cieplo dla kotla wykorzystywane jest czesciowo na wytwarzanie pary stosowanej do otrzymywania mocy a czesciowo na przemiany endotermiczne zachodzace w ogrzewa¬ czu wstepnym 1A, IB w wyniku przeprowadzania g0 2,24 kg gazów o nizszej temperaturze wynoszacej 800°C do sekcji IB podgrzewacza wstepnego i stam¬ tad poprzez przewód 55, w temperaturze 750°C do sekcji 1A podgrzewacza wstepnego.Podgrzewacz wstepny 1A, IB przekazuje niewy- 55 korzystane cieplo w postaci 2,24 kg gazu, obecnie w temperaturze 450°C przewodem 450 do ekonomi¬ zera 32, gdzie przekazuje cieplo do 0,49 kg wody kotlowniczej doprowadzonej przewodem 30 w tem¬ peraturze 70°C i zawracanej do kotla 19 przewodem 60 121. Wypadkowa temperatura zawracanej wody wy¬ nosi 277°C. Tak zwiekszone cieplo odlotowe w eko- nomizerze zostaje tym sposobem czesciowo wyko¬ rzystane na wytwarzanie pary, a pozostalosc prze¬ sylana przewodem 155 wykorzystywana jest w pos- 65 taci goracego gazu o temperaturze 210°C w ilosci109 031 13 14 2,24 kg na ogrzewanie surowców w kruszarce 52.Kociol 19 dostarcza 0,49 kg pary o temperaturze 426°C przez przewód 22 do turbiny 24, która nape¬ dza generator elektryczny (nie pokazany). Wodny plynny odciek z turbiny zawiera 0,38 kg wody o temperaturze 50°C, która jak juz wspomniano zawra¬ cana jest do ekonomizera poprzez przewód 125, skra¬ placz 126 oraz przewody 226 i 30 a 0,11 kg pary i wody o temperaturze 150°C odbiera sie przewodem 25 do grzejnika 26 powietrza. Skraplacz ogrzewa 6,3 kg wody chlodniczej do temperatury 50°C. Plyn w przewodzie 25 zawracany jest w temperaturze 150°C poprzez grzejnik powietrza i przewody 225 i 30.W równowaznym, tradycyjnym procesie suchym w typowych zakladach mozna spodziewac sie zapo¬ trzebowania 1262 kcal/kg klinkieru pierwotnej ener¬ gii, tzn. 962 kcal/kg opalu wysokiej jakosci i 100 kWh/tone energii elektrycznej, podczas gdy w procesie powyzej opisanym zapotrzebowanie wy¬ nosi 905 kcal/kg energii w postaci tylko 200 kcal/kg paliwa wysokiej jakosci i co najwyzej 705 kcal/kg paliwa niskiej jakosci przy wydatku 100 kWh/tone energii elektrycznej. W ten sposób uzyskuje sie du¬ ze lub calkowite zmniejszenie strat w gazach odlo¬ towych, strat na wyjsciu z chlodnicy, strat na oslo¬ nach, przy znacznym obnizeniu strat w pylach, kosz¬ tem niewielkich strat w skraplaczu.Fig. 5 przedstawia inna wersje procesu przedstawio¬ nego na fig. 4, przy czym w wiekszej czesci proces jest taki sam lub podobny, mianowicie takie same sa: podgrzewacz wstepny 1A, IB, kalcynator 2, piec 3, chlodnica 4, kociol 19, ekonomizer 32, turbina 24 oraz ich polaczenia wewnetrzne i wspólzaleznosc jak równiez przeplywajace materialy z ponizszymi wy¬ jatkami: Przeliczajac ponownie ilosc materialów na 1,0 kg wytworzonego klinkieru, do podgrzewacza 101 wpro¬ wadza sie 2,16 kg szlamu cementowego w punkcie 51. Podgrzewacz ogrzewany jest wyciekiem z turbi¬ ny jak opisano uprzednio. Szlam ogrzany do tempe¬ ratury 150°C wprowadza sie za pomoca przenosnika 201 do suszarni 401 rozpylowej, skad odbiera sie 1,51 kg osuszonych cial stalych, w temperaturze 100°C i przesyla do podgrzewacza wstepnego prze¬ nosnika 53.Gazy odlotowe z podgrzewacza wstepnego dzieli sie i 1,12 kg gazów o temperaturze 450°C kieruje sie do ekonomizera oraz 1,12 kg gazów o tempera¬ turze 450°C przesyla sie do suszarni 401 rozpylowej przewodem 515.Do kotla 19 dostarcza sie 0,038 kg paliwa przewo¬ dem 220 a przewodem 22 odprowadza sie pare kot¬ lowa do turbiny 24 w ilosci 0,705 kg o temperaturze 426°C. Wodny plynny odciek z turbiny odprowadza sie w czterech kierunkach, tzn. 0,13 kg pary o tem¬ peraturze 150°C przesyla sie przewodem 25 do grzej¬ nika powietrza 225, 0,245 kg pary o temperaturze 150°C kieruje sie przewodem 325 do podgrzewacza 101 szlamu, 0,25 kg pary o temperaturze 150°C kie¬ ruje sie przewodem 125 clo skraplacza 126 i zawra¬ ca do obiegu w temperaturze 50°C przewodem 226 przez ezektor powietrzny i odpowietrznik 127 oraz przewodem 426 do zbiornika 129 i odpowietrznika.Wode powrotna odbiera sie o temperaturze 150°C równiez z grzejnika powietrza przewodami 130 i 330 i z podgrzewacza wstepnego szlamu w temperatu¬ rze 150°C przewodami 230 i 330 kierujac do odpo- 5 wietrznika i zbiornika. Wode powrotna zebrana w zbiorniku 129 zawraca sie przewodem 30 do ekono¬ mizera. 2,01 kg powietrza o temperaturze 20°C dos¬ tarcza sie w punkcie 27 do grzejnika 225 powietrza, z czego 0,3 kg przesyla sie bezposrednio do suszarni io 401 rozpylowej do spalania z 0,03 kg paliwa dopro¬ wadzonego przewodem 301 a 1,71 kg powietrza ogrzanego do temperatury 150°C w grzejniku 225 dzieli sie i 0,3 kg dostarcza sie jako powietrze do spalania w piecu 3, a 1,41 kg jako powietrze chlo- 15 dzace do chlodnicy 4 przewodami 128, 212 i 128, 217 odpowiednio. 2,07 kg odlotowego powietrza i pary o temperatu¬ rze 11C°C z suszarni 401 rozpylowej uwalnia sie do komina 54 oraz 1,12 kg odlotowych gazów przekazu- *° je sie do komina w temperaturze 150°C z ekonomi¬ zera w punkcie 154.W równowaznym tradycyjnym procesie mokrym w typowych zakladach mozna spodziewac sie zu¬ zycia 1917 kcal/kg klinkieru pierwotnej energii, tj. 1457 kcal w postaci wysokojakosciowego paliwa, 160 kcal/kg w postaci paliwa niskiej jakosci i 100 kWh/tone energii elektrycznej podczas gdy pro¬ ces opisany powyzej wymaga dostarczenia tylko 1196 kcal/kg energii w postaci "tylko 200 kcal/kg paliwa wysokiej jakosci i nie wiecej niz 996 kcal/kg paliwa niskiej jakosci przy wydatku 100 kWh/tone energii elektrycznej. Tak otrzymane duze lub cal¬ kowite zmniejszenie w odniesieniu do odparowania, strat w gazach odlotowych, strat na plaszczach i strat na pylach, ze znacznym zmniejszeniem strat na wylocie z chlodnicy otrzymuje sie kosztem pew¬ nych strat w skraplaczu.W zwiazku z podanymi ilosciami w odniesieniu do 40 fig. 4 i 5 zalozono, ze dostarcza sie paliwo o wartos¬ ci opalowej 700 kcal/kg brutto lub 6500 kcal/kg netto.W sposobie wedlug wynalazku paliwo wybiera sie i rozdziela do poszczególnych etapów procesu zgod- 45 nie z indywidualnym zapotrzebowaniem energii i temperatura w kazdym etapie obejmujac etap wytwarzania pary, a nadmiar ciepla z etapu egzo¬ termicznego stosuje sie do wytwarzania pary przed wprowadzeniem go do etapu endotermicznego. 50 Tym sposobm wedlug fig. 1 10% paliwa dostar¬ cza sie do strefy spiekania 3 a pozostale cieplo z etapu wypalania odzyskuje sie w strefie chlodzenia 4 i dostarcza do generatora pary 19, gdzie wzbogaco¬ ne o 9C% przewodem 21. Uzyskane cieplo wykorzys¬ tuje sie czesciowo w generatorze pary a pozostala czesc wprowadza sie przewodem 14 do etapu endo¬ termicznego.Wedlug fig. 2 6% paliwa dostarcza sie do strefy 6o spiekania 3 i znów pozostale cieplo odzyskuje sie w urzadzeniu chlodzacym i wprowadza w tym czasie do etapu endotermicznego, gdzie jest wzbogacone' przez 79% paliwa. Uzyskane cieplo stosuje sie czes¬ ciowo w tym etapie, a pozostale przewodem 215 65 wprowadza do generatora pary. W dodatku pewna 30 35 55109 031 15 ilosc ciepla z urzadzenia chlodzacego wprowadza sie przewodem 218 bezposrednio do generatora pary, wzbogaca przez 15% paliwa w przwodzie 220, po ezym stosuje czesciowo w generatorze pary, a po¬ zostala czesc w strefie 1 przewodem 315.Fig. 3 omawia zasadniczo etapy wstepnego ogrze¬ wania.Fig. 4 i fig. 5 wskazuja prowadzenie procesu, w którym zasadniczo rozwiazanie przedstawione na fig. 2 jest dostosowane do wiecej niz jednego sche¬ matu.Sposobem wedlug wynalazku uzyskuje sie nie¬ mozliwe dotad do uzyskania oszczednosci energii i wspólczynniki termiczne, dzieki rozdzielaniu ciep¬ la dostarczanego nowa metoda, która nie byla do¬ tad stosowana do wytwarzania cementu.Sposób omówiony w odniesieniu do produkcji ce¬ mentu moze byc z powodzeniem stosowany w in¬ nych procesach takich jak wypalanie wapna lub dolomitu lub w innych przemyslach. 10 15 16 Zastrzezenie patentowe Sposób wytwarzania klinkieru cementu z mate¬ rialu surowcowego i dostarczanego paliwa w ciag¬ lym procesie wytwarzania cementu, obejmujacym wstepne etapy ogrzewania i odweglania surowca przeznaczonego do produkcji klinkieru cementu za pomoca paliwa wprowadzanego do pieca do wypa¬ lania, chlodzenia uzyskiwanego klinkieru w chlod¬ nicy i wykorzystanie nadmiaru ciepla do wytwarza¬ nia pary wodnej, znamienny tym, ze do pieca do wypalania wprowadza sie paliwo w ilosci niezbed¬ nej do przeprowadzenia konwersji egzotermicznej klinkieru, przy czym pozostala ilosc paliwa razem z cieplem odzyskanym z etapu egzotermicznego sto¬ suje sie do wytwarzania pary i uzywa jako cieplo do etapu odweglania, albo pozostala ilosc paliwa wraz z cieplem odzyskanym z etapu egzotermicz¬ nego kieruje sie do etapu odweglania i nastepnie uzywa do wytwarzania pary. '/' ¦x-U — L22 FIG. 1 R-21109 031 1 ; U" 9 u 1 FIG ^0 2 1127. 5 ' l ;15 r11 ^118 f1 ? 218" 121"L ' l ' l H 2 —"—C *" 22CK -215 19 L6? 22-, J-16 1 315-p , FIG. 3109 031 FIG. U 111 — 212 pi "L-2 120^ ' 53 ' — \ 1 1 -55 1 1_B "~^C 415^ 32 ^"56 u* 2 3 ]7 13 s m ^215 i 1 ?1S M55 1 52 " ^ ^ * 54 ' <-x | ... " —121 ' r L-220 p—ZZO 126 k-125 I 225— T 2/ i p i i i 24 — 25 f 26 J .128 , ^7 f -217 -212 28-7 ^T53 •-2" ,-2C 40] ^-301 IT17T £ 120 TT 4 130 U 56 315_ He -Z. "7 ^30 T 22 r 23C" R-33C / 326 -426 24 220 P l L ( 125 126 FIG. 5 LDA — Zaklad 2 — zam. 2560/80 — 100 egz.Cena 45 zl PL