NL8702436A

NL8702436A - Anthracycline glycosiden met antitumorwerking, bereiding daarvan, tussenprodukten daarvoor, en preparaten alsmede gebruik daarvan.

Info

Publication number: NL8702436A
Application number: NL8702436A
Authority: NL
Original assignee: Erba Farmitalia
Priority date: 1986-10-15
Filing date: 1987-10-13
Publication date: 1988-05-02
Also published as: DK533087D0; AU7955087A; DK533087A; GR871576B; PT85916A; HUT46030A; IL84146A0; US4839346A; FR2605321A1; FI874470A0; SE8703999L; MY102186A; GB2196626B; ES2007419A6; BE1000407A4; SE8703999D0; HU198505B; IT1226375B; CA1289950C; GB2196626A

Description

* VO 9333

Anthracycline glycosiden met antitumorwerking, bereiding daarvan, tussenprodukten daarvoor, en preparaten alsmede gebruik daarvan.

De uitvinding heeft betrekking op nieuwe anthracyclines, op een werkwijze voor het bereiden daarvan, op farmaceutische preparaten waarin ze aanwezig zijn en op nieuwe beschermde aminosuikers, die als tussenprodukten in de bereiding daarvan worden gebruikt.

5 De uitvinding verschaft de nieuwe anthracycline glycosiden IA-D, en hun farmaceutisch aanvaardbare additiezouten.

De glycosiden IA en IC worden bereid door daunomycinon, een bekend aglycon van het anthracycline daunorubicine met antitumorwerking, te koppelen met reactieve beschermde derivaten van de nieuwe 10 aminosuikers 2.3.6- trideoxy-3-aminomethyl-L~ribohexopyranose (IIA) en 2.3.6- trideoxy-3-aminomethyl-L-arabinohexopyranose (IIB) onder condities die in het Amerikaanse octrooischrift 4.098.798 zijn beschreven.

15 De analogs IB en ID worden verkregen door bromering van respectievelijk IA en IC, gevolgd door hydrolyse van de 14-bromo-derivaten, bij voorkeur volgens de in het Amerikaanse octrooischrift 4.112.076 beschreven methode.

De onderhavige uitvinding verschaft derhalve een werkwijze 20 voor het bereiden van een anthracycline glycoside met formule I of een farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan, welke werkwijze omvat: (i) het reageren van daunomycinon met een reactief derivaat van 2.3.6- trideoxy-3-aminomethyl-L-ribohexopyranose of -L-arabinohexo-pyranose waarin de amino en 4-hydroxygroepen beschermd zijn, en het 25 verwijderen van de beschermende groepen uit het aldus verkregen pro-dukt onder verkrijging van een anthracycline glycoside met formule I waarin waterstof voorstelt; (ii) het desgewenst omzetten van het glycoside met formule I in een farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan; 30 (iü) het desgewenst bromeren van het glycoside met formule I of farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan en het hydrolyseren van het aldus verkregen 14-bromo derivaat onder vorming van het corresponderende glycoside met formule I waarin hydroxy voorstelt; en 8702436 -2- » *.

(iv) het desgewenst omzetten van het glycoside met formule I , waarin hydroxy voorstelt, in een farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan.

De bereiding van de anthracycline glycosiden volgens de 5 uitvinding en zouten daarvan zal thans in groter detail worden beschreven, meer in het bijzonder in relatie tot de bereiding van eerste tussenprodukten .5 en 6.

Voor het bereiden van 5 en 6 zijn twee synthesemethoden ontwikkeld. De eerste route, die in schema I is weergegeven, is geba-10 seerd op de additie van nitromethaan aan de bekende 3-keto suiker 1, waarbij het nitroderivaat 2 wordt verkregen, waaruit volgens de aangegeven reactiesequentie een mengsel van 5_ en 6 wordt verkregen, waarbij overwegend de suiker met L-ribo configuratie wordt gevormd (5:6 = 3:1).

15 Meer in het bijzonder levert de additie van nitromethaan in tegenwoordigheid van natriummethoxyde de corresponderende nitroalcohol 2 op in een opbrengst van 85% na kristallisatie. Het gemakkelijk uit 2 verkregen nitroeen 3^ ondergaat een beschreven herschikking van de dubbele band onder basische condities waarbij de onverzadigde nitrosuiker A 20 wordt verkregen.Hieruit wordt bij reductie in tegenwoordigheid van NiRaney een mengsel verkregen van de twee aminosuikers .5 en 6, die door chromatografie als de N-trifluoroacetylderivaten worden gescheiden.

Een alternatieve route, die in schema II is weergegeven, maakt het mogelijk om de tussenprodukten .5 of 6 stereoselectief te ver-25 krijgen en is gebaseerd op het gebruik als sleuteltussenprodukt van het bekende exoeyclische olefine ]_ (R.M. Giuliano, Carbohydr. Res.131 (1984) 341-345) dat gemakkelijk uit 1 kan worden bereid, De hydrobo-rering van ]_ levert op stereoselectieve wijze de corresponderende alcohol 9. Uit dit tussenprodukt kan tussenprodukt 5^ worden bereid via 30 vorming van de corresponderende azide, hydrolyse van de 0-beschermende groep, reductie en uiteindelijk N-trifluoroacetylering van de nieuwe aminosuiker. Volgens een alternatieve methode levert de oxydatie van 9 tot 12 , gevolgd door een basische behandeling, het tussenprodukt 13 met de arabino configuratie. Het tussenprodukt 13 wordt gereduceerd 35 tot de alcohol 14. De alcohol 14 wordt volgens dezelfde reactiesequentie als gebruikt voor de omzetting van j? in 5^, omgezet in de 8702436 -3- r N-beschermde aminosuiker 6 met de L-arabino-configuratie.

De bereiding van de daunorubicine analoga IA en IC wordt uitgevoerd door daunomycinon te laten reageren met l-chloro-N,0-trifluoracetyl-derivaten UIA of IIIB, verkregen door behandeling van 5 of 6 met 5 trifluoroazijnzuur anhydride, gevolgd door reactie met droog waterstof chloride. Het verkregen beschermende glycoside wordt na verwijdering van N-trifluoroacetyl beschermende groep door milde basische hydrolyse, omgezet in de nieuwe anthracyclines IA of IC.

Het anthracycline kan desgewenst als het hydrochloride worden ge-10 isoleerd. Dit wordt typerend gerealiseerd door het glycoside te behandelen met een methanolische oplossing van waterstcfchloride en het glycoside als zijn hydrochloride te isoleren.

De bereiding van de doxorubicine analoga IB en ID wordt uitgevoerd door IA of IC te bromeren, bijvoorbeeld met broom in methyleendichlo-15 ride, waarbij het 14-bromoderivaat wordt verkregen, waaruit na hydrolyse, typerend met een waterige oplossing van natriumformiaat, het nieuwe glycoside IB of ID wordt verkregen. Opnieuw kan het nieuwe glycoside als het hydrochloride, worden geïsoleerd. Dit wordt typerend gerealiseerd door het glycoside te behandelen met een methanolische 20 oplossing van waterstofchloride en het glycoside als zijn hydrochloride te isoleren. De onderhavige uitvinding verschaft ook een farmaceutisch preparaat dat als actieve ingredient een anthracycline glycoside met formule IA-D of een farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan omvat samen met een farmaceutisch aanvaardbare drager of verdunningsmiddel.

25 Conventionele dragers kunnen worden gebruikt en het preparaat kan op een conventionele wijze worden samengesteld.

De verbindingen volgens de uitvinding kunnen worden gebruikt in werkwijzen voor het behandelen van het menselijk of dierlijk lichaam door therapie. In het bijzonder kunnen de verbindingen volgens de uit-30 vinding worden gebruikt als antitumormiddelen door toediening van eenfe-rapeutLscte actieve hoeveelheid van de verbinding aan een patient.

De volgende voorbeelden dienen ter toelichting van de uitvinding.

Voorbeeld I

35 Bereiding van methyl-2,6-dideoxy-3-C- itromethyl- ¢( -L-ribo- · hexopyranoside (2) 8702436 -4- ψ

Een 1 molaire oplossing van natriummethoxyde in methanol (20 ml, 20 mmol) werd duppelsgewijze en onder roeren toegevoegd aan een oplossing van methyl-2,6-dideoxy-<T(-L-erythro-hexopyranosid-3-ulose (1) (1,60 g, 10 mmol) in 70 ml droog nitromethaan.

5 Het reactiemengsel werd gedurende een nacht bij kamertemperatuur geroerd en werd daarna gedeinoseerd met behulp van Dowex 50WX8 (H+) hars en het filtraat werd tot een vaste stof ingedampt. Fractionele kristallisatie van het produkt uit ether gaf 1,66 g (75%) van methyl 2,6-dideoxy-3-C-nitromethyl-«( -L-ribo-hexopyranoside (2).

10 smeltpunt 115°C, = “104.25 (c = 1, CH2C12)

Het P.H.R. spectrum (200 MHz, CHCl^) vertoonde absorptie bij: 1.35 (d, J = 6.2 Hz, 3H, CH.j-5), 2.01 (dd, J = 3.7, 15.0 Hz, 1H, H-2ax) , 2.24 (bd, J = 11.7 Hz, 1H, OH-4), 2.32 (dd, J = 1.1, 15.0 Hz, 1H, H-2e), 3.06 (dd, J = 9.3, 11.7 Hz, 1H, H-4), 3.38 L5 (s, 3H, OCH3) , 3.70 (qd, J = 6.2,5.3 Hz, 1H, H-5) , 4.26 (d, J = 1.5 Hz, 1H, OH-3) , 4.34 (dd, J = 1.5, 11.1 Hz, 1H, CH(%N02)), 4.74 (d, J = 11.1 Hz, 1H, CH(H)-NC>2), 4.84 (dd, J = 1.1, 3.7 Hz, 1 H , H^l) 6 .

Het "^C-NMR (50 MHz, CDC13) vertoonde absorptie bij: 17,8 (CH3~5); 20 36,7 (C-2); 55,3 (0CH3); 65,1 (C-5); 71,5 (C-3); 73,5 (C-4); 80,8 (CH2N02); 97,7 (C-l).

Voorbeeld II

Bereiding van methyl 3-nitromethyl-2,3,6-trideoxy-hex-2-enopyranoside (4) Verbinding (V) (1,1 g; 5 mmol) werd gedurende een nacht bij 25 kamertemperatuur behandeld met 70 ml azijnzuuranhydride en 0,7 g p-tolueensulfonzuur monohydraat. Het reactiemengsel werd uitgegoten in ijswater en onder roeren behandeld met natriumwaterstofcarbonaat. Na neutrallisatie liet men het mengsel al roerende opwarmen tot kamertemperatuur en extraheerde dan met ethylacetaat. Het organische extract 30 werd gewassen met water, vervolgens gedroogd boven natriumsulfaat, gefiltreerd en onder verminderde druk ingedampt, waarbij 1,030 g (84%)van(3) werd verkregen als een witte siroop, die voor de volgende stap zonder verdere zuivering werd gebruikt.

8702 43 6 r -5-

Verbinding ^ (0,98 g, 4 mmol) opgelost in 0,1 M methanolisch natrium-methoxyde (70 ml) werd op kamertemperatuur gehouden. De voortgang van de reactie werd gevolgd met T.L.C. op silicagel onder toepassing van methyleenchloride : methanol (10:1 v/v). Wanneer de reactie volledig was, 5 werd geneutraliseerd met azijnzuur opgelost in methanol en ingedampt waarbij een siroop werd verkregen die door flash chromatografie werd gezuiverd met methyleenchloride : methanol (19:1 v/v). Men verkreeg 0,675 g (83%) van 4- als een siroop.

Het PMR spectrum (200 MHz, GHCl^) vertoonde absorptie bij: 10 1,33 (d, J = 6,2 Hz, 3H, CH3-5), 2,38 (bd, J = 7,0 Hz, 1H, OH-4), 3,42 (s, 3H, 0CH3), 3,76 (dq, J=9,l, 6,2 Hz, 1H, H^5), 3,99 (ddd, J = 9,1, 7,0, 2,0 Hz, 1H, ^4), 4,86, 5,30 (twee d, J = 13,3 Hz, 2H, CH2N02), 4,84 (d, J = 3,0 Hz, 1H, IW.), 5,90 (dd, J = 3,0), 2,0 Hz, 1H, HI2) £ .

15 Voorbeeld III

Bereiding van methyl 2,3,6-trideoxy-3-trifluoraeetamido methyl-0^-L-ribo-hexopyranoslde (5) en methyl 2,3,6-trideoxy-3-trifluoracet-amidomethyl-°^-L-arabino-hexopyranoside (6)

Verbinding (4) (0,61 g, 3 mmol) in 50 ml water werd in tegemoordigheid 20 van 0,6 g neutraal Raney nikkel onder een druk van 10 atm gehydrogeneerd.

Na verwijdering van de katalysator door filtratie werd de pH van de oplossing met waterig waterstofchloride ingesteld tot een pH van 6 en ingedampt. Het residu werd behandeld met verscheidene porties tolueen, gevolgd door een latere indamping waarbij een kleurloze siroop werd 25 verkregen. Deze werd gesuspendeerd in 20 ml methyleendichloride en bij 0°C behandeld met 4 ml trifluorazijnzuuranhydride.

Na 2 uur werd het reactiemengsel drooggedampt en behandeld met 20 ml methanol. Na staan bij kamertemperatuur werd het reactiemengsel drooggedampt. Het TLC van het residu zoals ontwikkeld met methyleendi-30 chloride : methanol 10:1, vertoonde de aanwezigheid van twee produkten met een Rf 0,45 en een Rf 0,40.

Het verkregen residu werd door flash chromatografie gezuiverd waarbij methyleenchloride:methanol 97:3 als elutiesysteem werd toegepast .Men verkreeg: 0,55 g (67%) van _5; het PMR spectrum Vertoonde 35 absorptie bij: 1,24 (d, 3H, CH3~5), 1,71 (ddd, J = 2,7), 8702 43 6 -6- 0 5.0, 14.5 Hz, 1H, H-2ax), 1.87 (ddd, J = 4.1, 5.5, 14.5 Hz, 1H, H-2e) , 2.21 (m, 1H, H^) , 3.32 (s, 3H, OCH3) , 3.53 (dd, J = 4.7, 8.1 Hz, 1H, K-±) , 3.60 (m, 2H, Ci^NH), 3.80 (qd, J = 6.4, 8.1 Hz, 1 Η, H-5) , 4.61 (dd, J = 2.7. 4.1 Hz, 1H, 5 Uil)δ i FD-MS 271 (M+ *) en 0.185 _g (23%) van 6 ; het PMR spectrum vertoonde absorptie bij: 1.26 (d, J = 6.3, 3H, CH3w5), 1.50 (ddd, J = 3.6, 13.5, 13.5 Hz, 1H, H-2ax), 1.80 (ddd, J = 1.3,4.1 , 13.5 Hz, 1H, H-2e) , 2.0-2.2 (m, 1H, H-3) , 2.29 (d, J = 5.1 Hz, 1H, OH-4), 3.0-3.1 (m, 1H, CH(H)-NH), 10 3.06 (ddd, J=5.1, 9.3, 9.6 Hz, 1H, ^4), 3.34 (s, 3H, OCH3) , 3.64 (dq, J = 6.3, 9.3 Hz, 1H, H-5), 3.76 (ddd, J = 3.8, 8.0, 14.0 Hz, 1H, CH(H)-NH), 4.67 (dd, J = 1.3, 3.6 Hz, 1H, IM) $ .

FD-MS 271 (Μ^Ί .

Voorbeeld IV

15 Bereiding van methvl-A-tert-butvldimethvlsilvl-S-Chvdroxv-methyl)-2,3,6-trideoxy- *(-L-ribo-hexopyranoside (9.) 3,16 g van methyl 2,3,6-trideoxy-3-C-methyleen-<?(-L-erythrohexo-pyranoside (7), opgelost in 30 ml Ν,Ν-dimethylformamide werd gedurende 10 uur bij 35°C behandeld met 3,650 g tert-butyldimethylsilyl-20 chloride en 3,27 g imidazool. Het reactiemengsel werd uitgegoten in ijswater en geëxtraheerd met dichloromethaan. Het extract werd gewassen met water, daarna gedroogd boven natriumsulfaat en onder verminderde druk ingedampt waarbij 4,850 g (89%) van i3 als siroop werd verkregen.

25 4,5 g (16,5 mmol) van 8 in 30 ml watervrij tetrahydrofuran werd onder een stikstofatmosfeer bij 0°C behandeld met 27 ml van een watervrije tetrahydrofuranoplossing van 1M boraan-tetrahydrofurancomplex. De oplossing werd gedurende 3 uur bij kamertemperatuur geroerd, opnieuw afgekoeld en behandeld met 20 ml tetrahydrofuran : water (1:1) 30 en 25,5 ml 2N natriumhydroxyde en na 10 minuten 20,5 ml 30%-ig waterstofperoxyde.

Het mengsel werd gedurende 2 uur bij kamertemperatuur geroerd, opnieuw afgekoeld, en behandeld met 50 ml verzadigd waterig natrium-thiosulfaat om de overmaat peroxyde te ontleden.Natriumchloride werd 35 toeegvoegd om de waterlaag te verzadigen, welke vervolgens werd 8702436 * £? -7- afgescheiden en met methyleendichloride werd geëxtraheerd. De organische lagen werden gedroogd en ingedampt waarbij 4,65 g (97%) van 9 werd verkregen.

Het PMR spectrum vertoonde absorptie bij: 0,08, 0,09 (twee s, 6H, 5 Si(CH3) , 0.88 (s, 9H, SiC(CH3)3), 1.17 (d, J = 6.4 Hz, 3H, CH3-5), 1.86 (m, 2H, CH2-2) , 2.20 (πν, 1H, H-3J , 2.82 (m, 1H, CH20H), 3.31 {s, 3H, OCH3), 3.55 (dd, J = 5.3, 9.2 Hz, 1H, H-4), 3.76 (ddd, J = 6.0, 6.9, 12.0 Hz, 1H, CH(H)-OH), 3.90 (qd, J = 6.4, 9.2 Hz, 1H, H-5) , 4.01 (ddd, J =4.0, 7.0, 12.0 Hz, 1H, 10 CH(H)-OH), 4.58 (t, J = 2.9, 1H, H-1)6.

Voorbeeld V

Bereiding van methyl 3-azidomethyl-4-tert-butyldimethyl-dimethylsilyl-2,3,6-trideoxy-°( -L-ribohexopyranoslde (11) 2,9 g (10 mmol) van 9_ opgelost 20 ml droge pyridine, werd gedu-15 rende een nacht bij 0°C behandeld met 2 ml methaansulfonylchloride.

Het mengsel werd in ijswater uitgegoten en het waterige mengsel werd met methyleenchloride geëxtraheerd. De gecombineerde organische extracten werden met waterig waterstofchloride, waterig natriumwaterstofcarbonaat, water gewassen en daarna over natriumsulfaat gedroogd. Indampen van het 20 filtraat gaf 3,40 g (92%) van 10.

3 g (8,15 mmol) van 10, opgelost in 30 ml droog N,N-dimethylfor-mamide, werd behandeld met een overmaat natriumazide (3,2 g). Het mengsel werd gedurende 30 minuten onderterugvloeikoeling gekookt en daarna onder roeren in ijswater uitgegoten. Het produkt werd geëxtraheerd 25 met methyleendichloride. De verkregen siroop werd door flash chroma- tografie gezuiverd waarbij methyleenchloride als eluent werd toegepast; de opbrengst bedroeg 2,50 g (80%) van zuiver 11.

I.R.: 2110 cm * (azide).

Voorbeeld VI

30 Bereiding van methyl 2,3,6-trideoxy-3-trifluoracetamido-methyl-cC-L-ribo-hexopyranoside (5) 2,50 g (8 mmol) van H werd opgelost bij kamertemperatuur in 50 ml tetrahydrofuran. Aan de oplossing werd 5 g tetrabutylammononiumfluoride toegevoegd. De oplossing werd gedurende 1 uur geroerd en daarna met 35 methyleendichloride en water verdund. De waterlaag werd geëxtraheerd met methyleenchloride en gecombineerde organische oplossingen werden 870 2 /:3 6 -8- gewassen met water, gedroogd (Na2S0^) en drooggedampt. Aan de siroop opgelost in droge methanol (75 ml) werd 20% palladium op kool (1 g) toegevoegd, het mengsel werd gedurende 10 uur bij 10 atm gehydroge-neerd, gefiltreerd en drooggedampt.

5 Een oplossing van de verkregen siroop in watervrij methyleen- cloride (40 ml) werd bij 0°C behandeld met 6 ml trifluoroazijnzuur-anhydride. Na 2 uur werd het mengsel drooggedampt. Het residu werd gedurende een nacht opgelost in 50 ml watervrij methanol. Het oplosmiddel werd verwijderd en het residu werd door flash chromatografie 10 gezuiverd onder toepassing van me'thyleenchloride:methanol 97:3 als elutiesysteem. Men verkreeg 1.540 g (71%) van 5_.

Voorbeeld VII

Bereiding van methyl-4-tert-butyldimethylsilyl-3-formyl-2,3,6-tri-deoxy- oC -L-ribo-hexopyranoside (12) 15 Aan 0,5 ml (5,5 mmol) oxalylchloride, opgelost in 15 ml methyleen- chloride werd bij -60°C onder roeren 0,85 ml (11 mmol) dimethylsulfoxyde, opgelost in 5 ml methyleenchloride toegevoegd.Het reactiemengsel werd gedurende 5 minuten geroerd en daarna werd 1,45 g (5 mmol) van 9 , opgelost in 10 ml methyleenchloride, toegevoegd. Na 15 minuten werd 20 3,5 ml triethylamine toegevoegd en werd het reactiemengsel gedurende 5 minuten geroerd, waarna men het tot kamertemperatuur liet opwarmen.

Men voegde 25 ml water toe en extraheerde de waterlaag opnieuw met methyleenchloride. De organische lagen werden gecombineerd, gewassen met verzadigd natriumchloride en gedroogd boven watervrij magnesium-25 sulfaat en ingedampt, waarbij 1,34 g (93%) van 12 werd verkregen.

Het PMR spectrum vertoonde absorptie bij: 0,03, 0,06 (twee s, 6H/ Si(cS3)2)> 0,84 (s, 9H, SiC(CH3)3, 1,25 (d, J = 6,2 Hz, 3H, CH3-5), 1,97 (ddd, J = 3,4, 6,0, 14,0 Hz), 1H, H-2ax), 2,09 (ddd, J = 1,4, 2,6,14,0 Hz, 1H, H-2e), 2,54 (dddd, J = 3,0, 2,6, 5,6, 6,0 Hz, 1H, 30 IW), 3,30 (s, 3H, 0CH3) , 3,54 (dd, J = 5,6, 9,7 Hz, 1H, H-4), 4,03 (qd, J = 6,2, 9,7 Hz, 1H, ^5), 4,56 (dd, J = 1,4, 3,4 Hz, 1H, IW.), 10,02 (d, J=3,0 Hz, 1H, CHO) S .

Voorbeeld VIII

Bereiding van methyl-4-tert-butyldimethylsilyl-3-formyl-2,3,6-tri-35 deoxy- cL -L-arabino-hexopyranoside (13) 1,30 g (4,5 mmol) van 12 opgelost in 30 ml droog triethylamine, 870 2 43 6 -9- ·* werd onder roeren onder terugvloeikoeling gekookt.De voortgang van de reactie werd vervolgd met t.l.c. op silicagel waarbij 9:1 tolueen-aceton als ontwikkelaar werd gebruikt. Wanneer de lEactie was voltooid werd ingedampt en het verkregen residu gefiltreerd door een korte sOicagelkolom 5 waarbij tolueen als eluent werd toegepast; de opbrengst bedroeg 1,25 g (96%) van 13.

Het PMR spectrum vertoonde absorptie bij: -0,01, 0,08 (twee s, 6H,

Si(CH3)2). 0.86 (s, 9H, SiC (¾) 3) , .1.22 (d, J = 6.2 Kz, 3H, CH3-5), '. 6-1.9 (η, 2H, CH2-2), 2.93 (dddd, J = 2.5, 5.0, 9.2, 10 12.0 Hz, 1H. :---31 3.33 (s, 3H, OCH3), 3.51 (dd, J = 9.2, 9.2 Hz.

1H, H-4) , 3.66 (qd, J = 6.2, 9.2 Hz, TH, H-5) , 4.68 (dd, J = 1.5, 3.5 Hz, 1H, HM), 9.77 (d, J'= 2.5 HZ, 1H, CHO)d.

Voorbeeld IX

15 Bereiding van methyl 4-tert-butyl·dimethylsilyl·-3-hydΓoxymethyl·-2,3,6-trideoxy-o(-L-arabino-hexopyranoside (14) 1,2 g (4,15 mmol) van 13 opgelost in 50 ml methanol, werd gedurende 20 minuten bij 0°C gereduceerd met 0,1 g natriumborohydride. De overmaat natriumborohydride werd gebruikt door toevoeging van aceton. Na 20 toevoeging van 25 ml water werd de oplossing geneutraliseerd met azijnzuur en daarna geëxtraheerd met methyleenchloride. De organische extracten werden drooggedampt waarbij 1,2 g (100%) van 14 werd verkregen.

Het PMR spectrum vertoonde absorptie bij: 0,08, 0,09, (twee s, 6H,

Si (CH3) 2) , 0.88 (s, 9H, SiC(0^)3), 1.20 (d, J = 6.3 Hz, 3H, 25 CH3-5), 1.66 (ddd, J = 3.6, 13.0, 1H, H-2ax), 1.85 (ddd, J = 1.4, 2.5; 13.0 Hz, 1H, H-2e), 1.9-2.0 (m, 1H, H-3), 3.22 (dd, J = 9.4, 9.4 Hz, 1H, H-4), 3.33 (s, 3H, OCH3), 3.6-3.7 (m, 3H, H-5, CH2OH), 4.68 (dd, J = 1.4, 3.6 Hz, TH, H-1)δ.

Voorbeeld X

Bereiding van methyl 2,3,6-trideoxy-3-trifluoroacetamide-methyl- -L-arabino-hexopyranoside (6)

De synthese van de titelverbinding, uitgaande van 14, via mesyle-ring gevolgd door azidolyse, werd uitgevoerd volgens de in voorbeelden V en VI beschreven procedure.

8702 43 ϋ Λ -10- t '

Voorbeeld XI

Bereiding van 2,3,6-trideoxy 3-trlfluoroacetamidomethyl-4--trifluoroacetyl-^-L-ribo-hexopyranosil chloride (III-A)

Een oplossing van 0,5 g (1,84 mmol) van 5 in 10 ml azijnzuur 5 en 40 ml water werd gedurende 1 uur bij 100°C in reactie gebracht.

De oplossing werd onder verminderde druk ingedampt. Het residu werd opgelost in 25 ml methyleendichloride en bij 0°C behandeld met 3 ml trifluoroazijnzuur anhydride. Na 2 uur bij 0°C en 1 uur bij kamertemperatuur werd het reactiemengsel ingedampt als een siroop die 10 direct opgelost werd in 15 ml watervrij diethylether. De oplossing werd bij 0°C verzadigd met droge waterstofchloride.

Na een nacht staan bij 0°C, werd het reactiemengsel onder verminderde druk ingedampt, waarbij de titelverbinding werd verkregen in een vorm die zonder verdere zuivering geschikt was voor de daarop-15 volgende reactie.

Voorbeeld XII

Bereiding van 31-desamino-3'-aminomethyl-31-4'-epi-daunorubicine (I-A)

Aan een oplossing van daunomycinon (0,400 g, 1 mmol) in 50 ml 20 watervrij methyleendichloride werd 2,3,6-trideoxy-3-trifluoro-acetamidomethyl-4-trifluoroacetyl-L-ribohexopyranosyl chloride (0,37 g, 1 mmol) bereid op de in voorbeeld XI beschreven wijze, in 15 ml methyleendichloride en 4 g moleculaire zeef (4&, Merck) toegevoegd. Het mengsel werd daarna onder heftig roeren behandeld 25 met 0.28 g zilver trifluoromethaansulfonaat in 15 ml watervrije diethylether. Na 15 minuten werd het reactiemengsel behandeld met een verzadigde waterige oplossing van natriumwaterstofcarbonaat.

De afgescheiden organische fase werd met water gewassen en daarna drooggedampt.

30 Het vaste residu werd opgelost in 25 ml droge methanol en een nacht bewaard. Het ruwe produkt, dat verkregen werd door indampen van het oplosmiddel, aan chromatografie onderworpen op een silicagel-kolom waarbij methyleendichloride:aceton 19:1 als elueermiddel werd gebruikt. Dit gaf zuiver 3'-desamino-3'-trifluoroacetamidomethyl-35 -3',4'-epi-daunorubicine (0,410 g, 63%): smeltpunt 161-163°C.

8702436 * -11-

Het PMR spectrum vertoonde absorptie bij: 1,30 (d, J = 6,1 Hz, 3H, CH-5’), 1,7-2,5 (m, 5H, CH2-8, 0^-2', CH-3f), 2,41 (s,3H, COCl^), 2,88 (d, J = 18,9 Hz, 1H, H-lOax), 3,18 (dd, J = 1,5, 18,9 Hz, 1H, H-lOe), 3,4-3,8 (m, 3H, CH2-NH, H-5*), 4,07 (s, 3H, 001^-4), 4,53 5 (s, 1H, OH-9), 5,23 (m, 1H, l·?), 5,29 (dd, J= 1, 5,0 Hz, 1H, Η-Γ), 7,38 (d, J = 8,3 Hz, 1H, ^3), 7,76 (dd, J - 8,3, 8,3 Hz, 1H, H-2), 8,01 (d, J = 8,3 Hz, 1H, IW.), 13,26 (s, 1H, OH-11), 13,97 (s, 1H, OH-6)

Een oplossing van 0,4 g van de bovenstaand genoemde verbin-10 ding in 10 ml aceton werd behandeld met 40 ml 0,1N waterig natrium- hydroxyde en onder stikstof bij 15°C geroerd. Na 1 uur werd het reactie-mengsel met IN waterig waterstofchloride ingesteld op een pH van 3,5 en daarna geëxtraheerd met methyleendichloride om verontreinigingen te elimineren. De op een pH van 8.0 ingestelde waterfase werd met methyleen-15 dichloride geëxtraheerd. De gecombineerde organische extracten werden boven natriumsulfaat gedroogd, tot een klein volume geconcentreerd en met 0,25 N methanolisch waterstofchloride aangezuurd tot een pH van 4,5. Toevoeging van een overmaat diethylether gaf 3'-desamino-31-aminomethyl-3',4’-epi-daunorubicine (I-A) als het hydrochloride (0,300 g) smelt-20 punt 151-153°C met ontleding).

Voorbeeld XIII

Bereiding van S'-desamino-S’-aminomethyl-S*^'-epi-doxorubicine (I-B)

Een oplossing van 0,200 g 3*-desamino-3’-aminomethy1-3',4'-epi-daunorubicine hydrochloride (I-A) bereid op de in voorbeeld XII 25 beschreven wijze, in een mengsel van 3 ml watervrij methanol, 8 ml dioxan en 0,2 ml ethylorthoformiaat werd behandeld met 0,45 ml van een oplossing, die 0,95 g broom in 10 ml methyleendichloride bevat.

Na 1,5 uur bij 15°C werd het reactiemengsel uitgegoten in een mengsel van 40 ml diethylether en 40 ml petroleumether. Het verkregen rode 30 precipitaat, werd na affiltreren en wassen met diethylether opgelost in een mengsel van 7,5 ml aceton en 7,5 ml 0,25 N waterig waterstof-bromide. Na 1 dag bij 30°C werd het reactiemengsel behandeld met 0,35 g natriumformiaat in 4 ml water en gedurende 2 dagen bij 30°C geroerd. Het reactiemengsel werd geëxtraheerd met methyleendichloride 35 om enkele lipofiele verontreinigingen te verwijderen. De waterfase werd na instellen met waterig natriumbicarbonaat op een pH van 7,6 herhaalde malen geëxtraheerd met methyleendichloride. De gecombineerde organische extracten werden gedroogd boven natriumsulfaat en onder 87 0 2 43 6 Λ

L

-12- verminderde druk tot een klein volume ingedampt. Aan de verkregen rode oplossing, nadat deze was ingesteld op een pH van 3,5 met behulp van watervrije methanolisch waterstofchloride, werd een overmaat diethyl-ether toegevoegd, hetgeen leidde tot S'-desamino-S’-aminomethyl-S',4'-5 epi-doxorubicine (I-B, 0,180 g).

Voorbeeld XIV

Bereiding van 2,3,6-trideoxy-3-trifluoracetamidomethyl-4-trifluoro-acetyl-L-arabino-hexopyranosyl chloride (III-B)

De synthese van de titelverbinding, uitgaande van 6, werd 10 uitgevoerd volgens de in voorbeeld XI beschreven procedure.

Voorbeeld XV

Bereiding van 3,-desamino-3,-aminomethyl-4,-epi-daunorubicine (1—C)

De synthese van de titelverbinding, uitgaande van dauno-mycinon en 2,3,6-trideoxy-3-trifluoroacetamidomethyl-4-trifluoroacetyl-15 L-arabino-hexopyranosyl chloride (III-B) werd uitgevoerd volgens de in voorbeeld XII beschreven procedure.

Het PMR spectrum van het S'-desamino-B'-trifluoroacetamidomethyl-S',4'-epi-daunorubicine vertoonde absorptie bij 1,32 (d, J = 6,0 Hz, 3H, CH3-5'), 1,5-1,9 (m, 3H, CH2-2'} IM'), 2,0-2,4 (m, 2H, CH2“8), 20 2,42 (s, 3H, COCiy, 2,64 (d, J = 5,3 Hz, 1H, OH-4), 2,94(d, J = 18,9 Hz, 1H, H-10 ax), 3,05 (m, 1H, H-4*), 3,23 (dd, J = 1,5), 18,9 Hz, 1H, H-lOe), 3,6-3,8 (m, 2H, CH2-NH), 3,87 (qd, J = 6,0, 9,2 Hz, 1H, H-5') 4,08 (s, 3H, 0CH3-4), 4,59 (s, 1H, OH-9), 5,30 (dd, J=l,9, 3,7 Hz, 14, H-7), 5,45 (dd, J< 1, 3,5 Hz, IH, H-lT),7,25 (m,lH, NH-COCF-j), 25 7,39 (d, J=8,1 Hz, 1H, IM), 7,78 (dd, J=8,l, 8,1 Hz, 1H, ^2) 8,03 (d, J=8,l Hz, 1H, IW), 13,28 (s, 1H, OH-11), 14,00 (s, 1H, OH-6) δ · 3'-desamino-3,-aminomethyl-4,-epi-daunorubicine (I-C) werd verkregen als het hydrochloride in de vorm van rode kristallen, smeltpunt 164-165° (met ontleding).

30 Voorbeeld XVI

Bereiding van 3'-desamino-S’-aminomethy1-4'-epi-doxorubicine (I-D)

Verbinding I-C bereid op de in voorbeeld XV beschreven wijze, werd omgezet in het corresponderende 14-hydroxyderivaat volgens de in voorbeeld XIII beschreven procedure.

35 3'-Desamino-S'-aminomethyl-^’-epi-doxorubicine (I-D) werd ver- 87 0 2 43 & \

J

-13- kregen als het hydrochloride in de vorm van rode kristallen, m.p.

170-172°C met ontleding.

Biologische activiteit van IB

Verbinding IB is getest in vergelijking met daunorubicine (DNR) 5 tegen HeLa en P388 cellen in vitro (Tabel 1). Het in vivo effect van IB tegen uitgezaaide Gross leukemie is in tabel 2 vermeld.

Hier was IB, iv toegediend, minder krachtig dan DNR; de nieuwe verbinding was echter bij de maximaal getolereerde dosis (32,11 mg/kg) actiever dan DNR (MxTD = 15 mg/kg).

10 Tabel 1

Cytotoxische activiteit van IB in vergelijking met daunorubicine

Verbinding ID50 _

HeLa + P388 ** DNR 10.5 8.4 IB 6.4 10 + = Kolonie inhibitie test na 24 uur blootstelling aan de geneesmiddelen 15 ++ = Cytotoxiciteit geëvalueerd na 48 uur blootstelling aan de ge neesmiddelen met behulp van de cel-telling techniek 870 2 43 6 ft i * -14-

Tabel 2

Effect tegen Gross Leukemia A.)

Verbinding Dosis B) C) D) mg/kg T/C% Toxiciteit sterfte 5 DNR 10 150 0/10 15 183 0/10 22.5 217 2/10 IB 19 167 0/10 24.7 183 0/10 10 32.11 200 1/10 A) Experimenten werden uitgevoerd in C3H muizen,ingeënt met g 2x10 leukemie cellen I.V.

B) = behandeling I.V. op dag 1 na inbrengen van de tumor C) » middelbare overlevingstijd van behandelde muizen/middelbare 15 overlevingstijd van controles x 100 D) = geëvalueerd op basis van autopsie bevindingen.

870 2 43 6

Claims

1. Anthracycline met formule I, waarin waterstof of 2 3 hydroxy is en R of R waterstof voorstelt terwijl de andere aminomethyl is, alsmede farmaceutisch aanvaardbare additiezouten daarvan.

2. Verbinding volgens conclusie 1, te weten S'-desamino-S'-amino- methyl-3',4'-epi-daunorubicine of het hydrochloride daarvan.

3. Verbinding volgens conclusie 1, te weten 3'-desamino-3’-aminomethyl-3,,4’-epi-doxorubicine of het hydrochloride daarvan.

4. Verbinding volgens conclusie 1, te weten 3’-desamino-S'-10 aminomethyl-4,-epi-daunorubicine of het hydrochloride daarvan.

5. Verbinding volgens conclusie 1, te weten 3'-desamino-3'-aminomethyl-4*-epi-doxorubcine of het hydrochloride daarvan.

5 -15-

6. Werkwijze voor het bereiden van een anthracycline glycoside met formule I zoals gedefinieerd in conclusie 1 of een farmaceu- 15 tisch aanvaardbaar zout daarvan, omvattende (i) het reageren van daunomycinon met een reactief derivaat van 2,3,6-trideoxy-3-aminomethyl-L-ribohexopyranose of -L-arabinohexo-pyranose, waarin de amino en 4-hydroxygroepen beschermd zijn en het verwijderen van de beschermende groepen uit het aldus verkregen produkt 20 onder verkrijging van een anthracycline glycoside met formule I waarin R^ waterstof voorstelt; (ii) het desgewenst omzetten van het glycoside met formule I in een farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan; (iii) het desgewenst bromeren van het glycoside met formule I 25 of farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan en het hydrolyseren van het aldus verkregen 14-bromo derivaat onder vorming van het corresponderende glycoside met formule I waarin R^ hydroxy voorstelt; en (iv) het desgewenst ómzetten van het glycoside met formule I waarin R* hydroxy voorstelt, in een farmaceutisch aanvaardbaar zout 30 daarvan.

7. Werkwijze volgens conclusie 6, waarbij stap (i) wordt uitgevoerd door daunomycinon te laten reageren met een verbinding met formule III-A of III-B, en vervolgens de trifluoroacetyl beschermende groepen te verwijderen. 6/ 0 2 43 Ö -16- L

8. Werkwijze volgens conclusie 6 of 7, waarin stap (ii) wordt uitgevoerd door het glycoside met formule I te behandelen met een methanolische oplossing van waterstofchloride en het glycoside met formule I als zijn hydrochloride te isoleren.

9. Werkwijze volgens een of meer van de conclusies 6-8, waarin stap (iii) wordt uitgevoerd door behandelen van het glycoside met formule I met broom in methyleenchloride en hydrolyseren van het aldus verkregen 14-bromoderivaat met een waterige oplossing van natrium-formiaat.

10. Werkwijze volgens een of meer van de conclusies 6-9, waarin stap (iv) wordt uitgevoerd door behandelen van het glycoside met formule I waarin R* hydroxy voorstelt, met een methanolische oplossing van waterstofchloride en isoleren van het glycoside met formule I waarin R^ hydroxy voorstelt, als het hydrochloride daarvan.

11. Farmaceutisch preparaat, omvattende een anthracycline- glycoside met formule I of een farmaceutisch aanvaardbaar additiezout daarvan, volgens een of meer van de conclusies 1-5, gemengd met een farmaceutisch aanvaardbaar verdunningsmiddel of drager.

12, Anthracycline glycoside met formule I zoals gedefinieerd 20 in conclusie 1, of een farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan, voor gebruik in een werkwijze ter behandeling van het menselijk of dierlijk lichaam door therapie.

13. Anthracycline glycoside of zout daarvan volgens conclusie 12 voor gebruik als antitumor middel.

14. Werkwijze voor het bereiden van een anthracycline glycoside met formule I, zoals gedefinieerd in conclusie 1 of een farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan, welke werkwijze in essentie overeenkomt met de werkwijze zoals hiervoor beschreven in Voorbeeld XII of XV of in de Voorbeelden XII en XIII tezamen of XV en XVI tezamen. 30 15. 2,3,6-Trideoxy 3-trifluoracetamidomethyl-4-trifluoro- acetyl- -L-ribo-hexopyranosyl chloride met formule III-A. 16. 2,3,6-Trideoxy-3-trifluoroacetamidomethyl-4-trifluoroacetyl- o( -L-arabino-hexapyranosyl chloride met formule III-B. 170 2 43 6 Jti ch2r1 ΙΑ: r1 = r2 = H; r3 = ch2nh2 OH IB: R1 = OH; R2 = H; R3 = CH2NH2 fl IC: R1 = R3 = H; R2 = CH_NH_ MeO 0 OH i 3 2 2 2 Ó ID: R1 = OH; R = H; R^ = CH2NH2 MeT^r°y H R 8702436 Farmitalia CArlo Erba S.p.A. Μ ί Ι1Α ΠΒ ΝΗ, „ ηΗ . .Η,ΟΗ ΠΙΑ ΙΠΒ r^^ci Cl CFgCOO-^^^ CF3C00 NHCOCFj SCHEMA I 9«e OH ?Me Me --07 CH3NQ2 l 1) AC2°' H HO^ 2) NaHC°3 1 2 OMe ?Me "7—°7 ——>- Me^^y AcOn/^ ' HO-^<---' XNO NO, 3 2 2 i CF,CO OMe ίΐΗ I hHo^/