NL8502821A - Metaalcomplexen van bis-indoolverbindingen en waterige farmaceutische preparaten met dergelijke verbindingen erin. - Google Patents

Description

* k NL 33029-Kp/cs

Metaalcomplexen van bis-indoolverbindingen en waterige farmaceutische preparaten met dergelijke verbindingen erin.

De uitvinding heeft betrekking op nieuwe farmaceutische preparaten, die een verbinding met een bis-indool-skelet of een farmaceutisch aanvaardbaar zout ervan bevatten in een vorm, die stabiel is in een waterig medium. Meer in 5 het bijzonder heeft de uitvinding betrekking op farmaceutische preparaten, die een bis-indoolverbinding bevatten in de vorm van zijn metaalcomplex, welk complex een verhoogde stabiliteit in een waterig medium heeft vergeleken met preparaten, die de bis-indoolverbinding als zodanig bevatten. De uitvinding ver-10 schaft voorts een werkwijze voor de bereiding van de preparaten. De uitvinding heeft verder betrekking op nieuwe farmaceutisch aanvaardbare metaalcomplexen van bis-indoolverbindingen, alsmede op een werkwijze voor de bereiding ervan.

De eerste bekende verbindingen met bis-indoolskelet 15 waren alkaloïden, die voorkomen in de Vinca rosea L-plant, waaruit eerst vinblastine (VLB) (zie Amerikaans octrooischrift No. 3.097.137) en dan vincristine (VCR) en leurosine (Leu? zie de Amerikaanse octrooischriften Nos. 3.205.220 en 3.370.570) werden geïsoleerd. Aangezien sommige van deze 20 alkaloïden uitstekende antitumorwerking hadden, werden diverse synthetisch gemodificeerde derivaten bereid.

De ’bekende indool-dihydro indool'verb indingen, die met succes werden toegepast bij tumortherapie, hebben de algemene formule 1 van het formuleblad.

25 Algemene formule 1 omvat twee groepen van bekende antitumormiddelen, waarbij in een groep R een methyl voor- stelt, terwijl in de andere groep R een formylgroep xs.

In het eerste geval is de betekenis van de substi- tuenten als volgt: 30 R is een methylgroep, 2 R is waterstof, 3 R is een hydroxylgroep of stellen 2 3 R en R tezamen een valentiebinding voor, 4 R is een hydroxyl- of een acetoxygroep, terwijl 5 35 R een methoxy- of een aminogroep voorstelt.

•' v-\ ,·* ** -· 1J ' = ·* ν· i - 2 -

In het andere geval is de definitie van de substi- tuenten als volgt: R is een formylgroep, 2 R is een waterstof en 3 5 R is een hydroxyl, of stellen 2 3 R en R tezamen een epoxygroep voor, 4 R is waterstof of een acetoxygroep en 5 R is methoxy.

Voorkeursverbindingen met de algemene formule 1, 10 waarin 1 R een methylgroep is, zijn als volgt: vinblastine (VLB), komt overeen met de algemene formule 1 van het formuleblad wanneer 2 R waterstof is, 3 15 R hydroxyl voorstelt, 4 R acetoxy is,

C

R methoxy is, terwijl op de plaats 20' van het skelet het hydroxyl β- en de ethylgroep α-configuratie hebben; 20 leurosidine, komt overeen met de algemene formule 1 van het formuleblad, wanneer 2 3 4 5 R , R , R en R dezelfde betekenissen hebben als in het geval van VLB, maar waarbij op de 20'-plaats van het skelet het hydroxyl een a- en 25 de ethylgroep een β-configuratie hebben; 15' ,20'-anhydro-vinblastine, komt overeen met algemene formule 1, wanneer 2 3 R en R tezamen een valentieverbinding vormen, 4 R acetoxy is, terwijl 30 R° een methoxygroep voorstelt; en vindesine, komt overeen met de algemene formule 1 van het formuleblad, wanneer 2 R waterstof is, 3 R hydroxyl voorstelt, 4 35 R hydroxyl is, terwijl 5 R een aminogroep voorstelt en op de 20'-plaats het hydroxyl een β-configuratie heeft, terwijl de ethylgroep een α-configuratie bezit.

\ i Ί 2 8 2 1 - 3 - 4

Voorkeursverbindingen met de algemene formule 1 van het formuleblad, waarin R een formylgroep is, zijn als volgt: vincristine (VCR), komt overeen met de algemene formule 1 van 5 het formuleblad, wanneer 2 R waterstof is, R^ hydroxyl voorstelt, 4 R acetoxy is, terwijl R'* een methoxygroep is, en in de positie 20’ het 10 hydroxyl een β-configuratie heeft en de ethyl- groep een α-configuratie; N-desmethyl-N-formyl-leurosine, komt overeen met de algemene formule 1 van het formuleblad, wanneer 2 3 R en R tezamen een α-α epoxybrug vormen, 4 15 R acetoxy is, en R^ een methoxygroep voorstelt, terwijl de ethyl- groep op de plaats 20' een β-configuratie heeft; 17-desacetoxy-vincristine, komt overeen met de algemene for-20 mule 1 van het formuleblad, wanneer 4 R een waterstofatoom is, terwijl de andere sub- stituenten dezelfde zijn als in het geval van VCR; en 151,20*-anhydro-vincristine, komt overeen met de algemene for- 25 mule 1 van het formuleblad, wanneer 2 3 R en R tezamen een valentiebinding vormen, 4 R acetoxy is, terwijl 5 R een methoxygroep is.

Bis-indoolverbindingen worden in het algemeen aan de 30 patiënten, die lijden aan neoplastische ziekten, intraveneus toegediend. Voor dit doel dienen de werkzame verbindingen gebracht te worden in de vorm van een stabiele oplossing (dat wil zeggen injecteerbare oplossing of infusie), die direct in de patiënten kunnen worden ingespoten. Tengevolge van de on-35 voldoende stabiliteit van de dimer-indoolverbindingen in waterige oplossingen was er tot nu toe weinig hoop op een direct toepasbaar preparaat. De drie bis-indoolverbindingen, dat wil zeggen het vincristine, vinblastine en vindesine, die ·* 'v ;·· 3 n ^

*» . -üi I

I i - 4 - in de klinische praktijk algemeen werden gebruikt, waren in twee afzonderlijke ampullen beschikbaar, één ervan bevatte het gelyofiliseerde werkzaam bestanddeel (poederampul) en de andere het steriele oplosmiddel (oplosmiddelampul) voor het 5 doen oplossen van de werkzame component voorafgaande aan het gebruik. Deze twee-ampullenverpakking heeft echter diverse nadelen. Ten eerste is het lyofiliseren kostbaar, ten tweede dient het oplossen van elk gelyofiliseerd monster uitgevoerd te worden volgens de goedgekeurde steriliteits- en pyrogeen-10 vrije standaards, teneinde bij de toediening risico's te vermijden.

Een verbeterde methode voor het verwerken van de preparaten van vinca-dimeren is beschreven in het Belgische oc-trooischrift No. 897.280. Overeenkomstig deze methode worden 15 waterige medische preparaten van een vinca-dimeer bereid door oplossen van het farmaceutisch aanvaardbare zout van een vinca-dimeer en door toevoeging aan de oplossing van een polyol, en acetaatbuffer voor het handhaven van de pH van de oplossing op een waarde tussen 3 en 5, alsmede een bacterio-20 statisch middel. Er zijn geen opslagstabiliteitsproeven beschreven, het is gewoonweg vermeld, dat 94-99% van het oorspronkelijke werkzaam bestanddeelgehalte aanwezig is na een 9 maanden durende opslag, indien de monsters bewaard zijn bij 5°C. Ondertussen werd een één-ampul vincristinepreparaat op 25 de markt gebracht, met de garantie dat dit preparaat gedurende- een jaar stabiel bleef bij 5°C opslag.

Het doel van de uitvinding is het vinden van een preparaat voor dimeer-indoolverbindingen, die beter zijn dan de bekende preparaten, dat wil zeggen die zelfs opslagstabiel 30 zijn gedurende lange tijd bij kamertemperatuur.

Gevonden is, dat de bis-indoolverbindingen en respectievelijk de zuuradditiezouten ervan gemakkelijk metaalcom-plexen vormen met bi- of multivalente metaalionen, die geschikt zijn voor de vorming van complexen, terwijl de aldus 35 verkregen complexen uitstekende stabiliteitseigenschappen bezitten in waterig medium bij een pH van 3,0-6,0.

De uitvinding verschaft derhalve een werkwijze voor de bereiding van een farmaceutisch aanvaardbaar metaalcomplex §5 02 8 2 1 • » - 5 - van een bis-indoolverbinding en eventueel stabiele waterige farmaceutische preparaten met een dergelijk metaalcomplex erin, waarbij een oplossing van een bis-indoolverbinding of een farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan in een waterig medium 5 wordt omgezet met een niet-toxisch wateroplosbaar zout van een bi- of multivalent metaal, dat in staat is te complexeren bij een pH van 3,0-6,0, eventueel in aanwezigheid van of gevolgd door de toevoeging van een gebruikelijke farmaceutische drager en/of een ander toevoegsel, of wordt desgewenst het verkregen 10 metaalcomplex geïsoleerd.

De nieuwe complexen alsmede de nieuwe preparaten vallen binnen de beschermingsomvang van de uitvinding.

Twee typen complexen, gevormd door bis-indoolalkalo-iden, zijn thans beschreven. In C.A. 99:140214s (1983 wordt 15 N-21-borancomplex van 20'-deoxy-vinblastine beschreven tezamen met de structurele analyse ervan. Tubulinecomplex van het vinblastine type alkaloïden, die actiever zijn dan de vrije alkaloïden, zijn beschreven in het Belgische octrooischrift No. 854.053. Tubuline, een proteïne met hoog molecuulgewicht, vormt 20 een complex met vinblastine en dergelijke bij een pH-waarde van 6,6-7,6 volgens de beschrijving. Er is echter geen sprake van de stabiliteit van de bekende complexen in waterige oplossingen.

Volgens de onderhavige uitvinding vindt complexvor-25 ming plaats tussen een bis-indoolverbinding of een zout daarvan en een wateroplosbaar zout van een bi- of multivalent metaal, dat in staat is complexen te vormen. Complexvorming vindt plaats in water bij een pH van 3-6 en desgewenst kan het verkregen complex uit de oplossing worden gewonnen op op zich-30 zelf bekende wijze.

Metaalionen, die geschikt zijn voor de vorming van farmaceutisch aanvaardbare complexen, zijn bijvoorbeeld zink(II), magnesium(II), calcium(II), kobalt (II) , ijzer(II) of nikkel(II) ionen. Zij kunnen worden gebruikt in de vorm van 35 hun zouten, gevormd bijvorbeeld met verzadigde monobasische carboxylaatanionen, voorbeelden hiervan zijn formiaat en acetaat; of met een oxycarboxylaatanion met 6 koolstofatomen, voorbeelden hiervan zijn gluconaat, levulinaat, lactobionaat; met een disaccharide, zoals sucrose, en met anorganische an-40 ionen, zoals sulfaat of chloride. De metaalionen, die de ^| -«V t i £ £ v & ö £ i * V i - 6 - meeste voorkeur verdienen, zijn zink(II), magnesium(II) en calcium(II), in het bijzonder wanneer zij worden toegepast in de vorm van een gluconaat- of acetaatzout.

De pH-waarde, die varieert van 3,0 tot 6,0, kan wor-5 den ingesteld met behulp van een geschikte buffer, bij voorkeur met een acetaatbuffer, die een mengsel is van natrium-acetaat en azijnzuur, die zorgt vóór het handhaven van de vereiste pH-waarde in de loop van de complexvorming.

Wanneer er oplossingen, die gereed zijn voor inspui-10 ting, dienen te worden bereid, wordt de bis-indoolverbinding gebruikt als een farmaceutisch aanvaardbaar zout in een therapeutisch effectieve concentratie. Deze concentratie varieert van één werkzaam bestanddeel tot de volgende afhankelijk van de effectieve dosering en de therapeutische wijdte van de af-15 zonderlijke bis-indoolverbindingen. In het algemeen dient een concentratie van 0,01-10 mg/ml, bij voorkeur 0,1-10 mg/ml, en liefst 0,5-1,0 mg/ml te worden gebruikt. Een.groep van de bis- indoolverbindingen met de algemene formule 1 van het formule-1 blad, waarin R een formylgroep is, bijvoorbeeld het vin- 20 cristine of dergelijke, is effectief in een lagere dosering dan de andere groep van verbindingen, die valt onder de alge- mene formule 1 van het formuleblad, waarin R een-methylgroep is, bijvoorbeeld het vinblastine en dergelijke. Zo kunnen der-halge vincristine type verbindingen in het algemeen gebruikt 25 worden in een lagere concentratie dan het vinblastine type alkaloïden.

Evenwichtsanalyse van de systemen lieten zien, dat onder de bovengenoemde omstandigheden de bis-indoolcomponent en de metaalionen in het complex aanwezig zijn voornamelijk 30 in een 1:1 molaire verhouding. Op basis van de complexvor-mingsconstante dient te metaalcomponent te worden gebruikt in een geringe molaire overmaat vergeleken met de bis-indoolverbinding, teneinde onvolledige complexvorming te voorkomen.

Zo dient bijvoorbeeld op 1 mg vincristinesulfaat 41-100 yg 2+ 2 + 35 Ca , bij voorkeur 50 yg calciumion, of 24-55 yg Mg , bij 2 + voorkeur 26-28 yg magnesiumion, of 66-140 yg Zn , bij voorkeur 70 g zinkion te worden toegevoegd.

Injectieoplossingen worden geïsotoniseerd met behulp van een hexose of een hexitol, voorbeelden daarvan zijn Ί 3 0 2 8 2 1 » · - 7 - glucose, mannitol en maltose. De werkelijke hoeveelheid van het isotoniseermiddel kan via osmometrie worden bepaald.

De oplossing kan een hulpoplosmiddel, zoals ethanol of een glycolether (polyalkyleenglycol) met een hoger mole-5 cuulgewicht bevatten. Bij voorkeur bevat het preparaat ethanol en glycolether in een hoeveelheid van 4-8% respectievelijk 5-15%.

De stabiele, voor gebruik gerede injectieoplossingen kunnen ook een gebruikelijk conserveermiddel bevatten, zoals 10 benzylalcohol, Nipagin A, Nipagin M, nipasol (propylparabeen) of een mengsel daarvan (nipacombine) in een voor gebruik geschikte combinatie.

Als antioxidatiemiddel kan bijvoorbeeld natrium- of kaliumpyrosulfiet worden gebruikt in een concentratie van 15 0,02-0,15%, bij voorkeur 0,05%.

De pH van de stabiele oplossingen dient te worden ingesteld op een waarden van 3,0-6,0, bij voorkeur 3,5-5,0.

Xn het geval van vincristine is de voorkeurs-pH-waarde 4,5, zoals goedgekeurd door USP XX. In aanwezigheid van de ge-20 bruikte metaalzouten is een gewenste pH-waarde gemakkelijk te handhaven.

Volgens een voorkeursuitvoeringsvorm van de uitvinding wordt een voor de complexvorming voldoende hoeveelheid metaalzout opgeslot in een steriel gedestilleerd pyrogeen-vrij 25 water, eventueel tezamen met de gebruikelijke toevoegsels, zoals een isotoniseermiddel, een hulpoplosmiddel, een buffer, een conserveermiddel en een antioxidant, terwijl aan de aldus verkregen oplossing de waterige oplossing van de gewenste bis-indoolverbinding wordt toegevoegd. De oplossing wordt aan-30 gevuld tot het eindvolume met bacteriostatisch water voor injectie, wordt gehomogeniseerd, wordt onderworpen aan steriele filtratie en vervolgens verdeeld in steriele ampullen onder inerte gasatmosfeer.

De interactie tussen vincristine en bepaalde metaal-35 ionen, zoals zink, calcium en magnesium, werden bestudeerd aan de hand van polarografische en potentiometrische even-wichtsmetingen.

Voor het onderzoeken van de VCR-zink-interactie werd een reeks monsters, waarvan elk een constante hoeveelheid ~ η i? a 0 -* -¾ - s y o ' ï -4 i - 8 - zinkionen (10 mol/dm3) en variërende hoeveelheden vincristine -3 -5 in de vorm van zijn sulfaatzout variërend van 10 tot 10 mol VCR/dm3, bereid. De pH van deze waterige oplossingen werd ingesteld op 5,5 met een azijnzuur-natriumacetaatbuffer van 5 0,15 mol/dm3 concentratie (hierna genoemd als bufferoplossing).

De monsters werden onderworpen, aan polarografische analyse. Er zijn drie karakteristieke polarogrammen weergegeven in fig. 1.

Polarogram A werd verkregen uit de bufferoplossing, -4 10 die 10 mol zinkchloride/dm3 bevatte.

Polarogram B is afkomstig van de bufferoplossing, -4 -4 die 10 mol zinkchloride/dm3 en 5 x 10 mol VCR/dm3 bevatte.

Polarogram C werd verkregen uit de bufferoplossing, die zowel het zinkchloride als de VCR in 10~^ mol/dm3 concen-15 tratie bevatte.

De curves werden als volgt geïnterpreteerd: wanneer een overmaat VCR aanwezig is, kan er op het polarogram geen zinkgolf worden gezien. Dit wijst op de vorming van een zink-complex met hoge stabiliteit. Oscillatie, die wijst op de oor-20 spronkelijke aanwezigheid van de polarografische zinkgolf, werd waargenomen bij ca. 1:1 VCR:zink molaire verhouding, vlak voor de depolarisatie die werd veroorzaakt door de katalytische waterstofgolf. Verdere daling in de VCR concentratie resulteerde in de ontwikkeling van de zinkgolf en wanneer de 25 VCR-concentratie werd verlaagd tot 2,5 x 10-^ mol/dm3 of beneden deze waarde, vertoonden de vorm en de halfwaardepoten-tiaal van de golf geen verdere veranderingen en was dezelfde als in het geval van de vrije zinkionen.

De bovengenoemde resultaten laten zien, dat een 30 stabiel complex werd verkregen tussen zinkionen en VCR zelfs bij hun 1:1 molaire verhouding.

Interactie tussen VCR en calcium- of magnesiumionen werd indirect bestudeerd, waarbij met name het effect van de metaalionen op de polarografische eigenschappen van het VCR-35 zinksysteem werd onderzocht. Meer in het bijzonder werden aan een oplossing van VCR en zinkionen in 1:1 molaire verhouding (het signaal, dat wijst op de aanwezigheid van zink, verschijnt juist in het polarogram) geleidelijk toenemende hoeveelheden calcium of magnesiumchloride toegevoegd.

•s? >. λ o q 9 1 & 'J o “ - 9 -

Het effect van calciumionen is weergegeven in fig. 2, waarin polarogram A werd verkregen uit de bufferoplossing, die -4 -4 10 mol/dm3 zinkchloride en 10 mol/dm3 VCR bevatte.

Polarogram B werd verkregen uit de bufferoplossing, —4 5 waarbij 10 mol/dm3 zinkchloride en 5 mol/dm3 calciumchloride werd opgelost, terwijl polarogram C werd verkregen uit de bufferoplossing, die 5 mol/dm3 calciumchloride, 10“4 mol/dm3 zinkchloride en 10“4 mol/dm3 VCR bevatte.

Het effect van magnesiumionen is weergegeven in fig.

10 3, waarin polarogram A dezelfde is als in fig. 2, terwijl polarogrammen B en C werden verkregen uit de bufferoplossingen, die 5 mol/dm3 magnesiumchloride in plaats van calciumchloride bevatten, terwijl de andere bestanddelen dezelfde waren als in geval van fig. 2.

15 Beide figuren laten zien, dat toename in de concen tratie van hetzij de calciumionen, hetzij de magnesiumionen, resulteert in de ontwikkeling van een polarografische golf, die karakteristiek is voor de vrije zinkionen. Wanneer het 5 mol/dm3 calcium- of magnesiumionconcentratieniveau is be-20 reikt, werd in alle polarogrammen dezelfde volledig ontwikkelde zinkgolf waargenomen (hetgeen identiek is aan de vrije zinkionen zowel in de termen van halfgolfpotentiaal an beperkende (diffusie) stroom), hetgeen daarop wijst, dat de zinkionen vrijgemaakt werden door de calcium- of magnesium-25 ionen uit het complex. Aangezien een ca. 50.000-voudige hoeveelheid aan calcium- of magnesiumionen is vereist voor de totale substitutie van het zink, is de geschatte stabiliteit van het zink-VCR-complex in de orde 4,5-5 hoger dan die van de complexen, die gevormd zijn hetzij met calcium, hetzij met 30 magnesium.

De stabiliteitsconstante van het complex, dat is gevormd bij de reactie van calciumionen met het vincristine-ligande werd bepaald via potentiometrische evenwichtsmetingen.

Het sulfaat van vincristinesulfaat hoofdsubstantie 35 is vervangen door chlorideionen. Het op deze wijze gevormde vincristinechloride werd gebruikt voor de verdere evenwichts-studies.

Waterige oplossingen met een pH van 5,5 werden bereid uit het vincristinechloride met VCR-concentraties van Ί 9 3 9 1 v» --j? .¾ Vs **a * V » Λ - 10 - 5 χ 10"4 mol/dm3 tot 2 χ 10-^ mol/dm3. De VCR-concentratie bij elke afzonderlijke serie metingen werd op constant niveau gehouden. De ionensterkte van deze oplossingen werd ingesteld op 1,0 door toevoeging van natriumnitraat aan de oplossingen, 5 teneinde de activiteitsooefficiënten op een constant niveau te houden.

Deze VCR-oplossingen werden getitreerd in een com-putergeregelde potentiometrische titratie-inrichting bij 25°C met 0,1 mol/dm3 calciumchloride standaard-oplossingen onder 10 gebruikmaking van een speciaal calciumion-selectieve membraan-elektrode (zie DD146.101) en een Ag/AgCl-referentie elektrode (Radelkis 0P0820P-model). De concentratie van de calciumchloride standaardoplossing werd via complexometrische titratie gecontroleerd.

15 Een typische grafiek van elektrodepotenitaalwaarden versus calciumionconcentraties is afgebeeld in fig. 4 (pCA = = -log/ Ca J, waarbij curve 1 de calibratiecurve van de elektrode is, terwijl curve 2 de titratiecurve weergeeft, die is —3 verkregen voor 10 mol/dm3 vincristine-oplossing. De laatste 20 toont de complexvorming tussen calciumionen en VCR door de afname in de vrije calciumionconcentratie tengevolge van de aanwezigheid van vincristine.

Gebaseerd op de potentiometrische resultaten werd het aantal calciumionen, dat is gebonden door één vincristine-25 molecuul (n) berekend. De maximale verkregen waarde voor n was 1, hetgeen wijst op de vorming van een complex met een 1:1 Ca:VCR-concentratieverhouding. De stabiliteitsconstante (8), berekend voor dit complex uit de evenwichtsgegevens, bleek log 8 = 3,27±0,1 te zijn.

30 Fig. 5 toont de n-waarden, berekend uit de potentio metrische gegevens (punten) en berekend op basis van de even-wichtsconstante (continue lijn). De goede overeenkomst tussen de experimenteel bepaalde en computer-gesimuleerde n-waarden levert het bewijs voor de correctheid van de resultaten.

35 De pH-afhankelijkheid van de genoemde complexvormings- reacties werd onderzocht door Calvin-type deprotonatie-even-wichtsmetingen, door bestudering van de pH-afhankelijkheid van het polarografische gedrag van het Zn-VCR-systeem en aan de hand van de potentiometrische calciumioncoördinatiestudies in Ί 0 1 - 11- op lossingen met verschillende pH. Geen van deze onderzoekingen heeft de pH-afhankelijkheid van het complexvormingsproces opgeleverd in het pH-gebied van 3,5-5,5. Dit betekent, dat de genoemde ionen (Znz , Ca , Mg^ ) worden gecoördineerd via de 5 zuurstofdonoratomen van vincristine, die niet zijn geprotoneerd in het genoemde pH-gebied.

De metaalcomplexen kunnen in vaste toestand worden geïsoleerd en geanalyseerd.

Stabiliteitsproeven, waarbij het werkelijke gehalte 10 aan werkzaam bestanddeel werd gecontroleerd, werden uitgevoerd volgens HPLC-methode (ÜSP XXI.p. 1118). In geval van VCR werden bijvoorbeeld de monsters gevoerd door een kolom (250 x 4,6 mm) verpakt met Nucleosil 5 Cg (Chrompack) bij een stromingssnelheid van 2 ml/min. De elutie werd verricht met een 15 mengsel van methanol, water en diethylamine (pH 7,5), terwijl het VCR-gehalte werd bepaald bij 297 nm, met behulp van externe standaardmonsters, die vincristinesulfaat USP referen-tiestandaard in waterige oplossing bevatten.

Versnelde stabiliteitsproeven werden uitgevoerd uit 20 drie groepen monsters van verschillende oorsprong, waarbij namelijk monster 1 werd bereid volgens voorbeeld I van de onderhavige aanvrage, voorbeeld III volgens voorbeeld 1 van Belgisch octrooischrift No. 897.280 en voorbeeld II Oncovin (Eli Lilly) was, dat beschikbaar is op de markt. De monsters 25 werden gedurende 5 respectievelijk 10 dagen bewaard bij 75°C.

De proefresultaten zijn in tabel A vermeld.

TABEL A

No. van VCR-gehalte VCR-gehalte (%) Kleur* monster (%) bij de bij 75°C na

Start na 5 na 10 5 10 dagen dagen dagen 30 1 100 82,6 69,6 2y 3y 2 100 67,9 43,3 4y 5y 3 100 80,6 59,6 2y 4y *Zie: Colorimetric Matching Fluids, VIth Hungarian Pharmacopeia, English Edition, Vol. I, biz. 328.

5‘3 3 2 82 1 - 12 -

Uit de tabel volgt duidelijk, dat monster 1, bereid 2 + volgens de onderhavige aanvrage (VCR-Ca complex), een veel betere stabiliteit had dan de andere twee monsters, die het VCR in vrije vorm bevatten.

5 Voor lange termijn-stabiliteitsproeven werd een op- 2 + lossing van een VCR-Ca complex, bereid volgens voorbeeld 1, toegepast. In drie ampullen werden telkens 5 ml van de bovengenoemde oplossing overgebracht. De ampullen werden onder steriele omstandigheden afgesloten en gedurende 12 maanden 10 bij 5°C bewaard. Het VCR-gehalte, bepaald door HPLC, is opgenomen in tabel B/a. Uit de resultaten blijkt duidelijk, dat praktisch geen ontleding optrad.

TABEL B/a VCR-gehalte (%) bij begin n a 15 3 maanden 6 maanden 9 maanden 12 maanden 100,8 100,9 100,2 100,5 98,7

Door in hoofdzaak de bovengenoemde methode te volgen, echter onder gebruikmaking van ampullen (normale chargegrootte) werden de volgende resultaten verkregen (opslag: in een koel-20 kast bij 2-8°C)s TABEL B/b bij n a begin 3 maanden 6 maanden 9 maanden 12 maanden VCR-gehalte (%) 97,5 96,9 95,4 96,3 95,1

Aanverwante alkaloïden (%) 1,9 2,5 3,0 2,8 3,1 25 1,1 ml porties van een charge van oplossing, bereid volgens voorbeeld I, werden verdeeld in 200 ampullen. De ampullen werden afgesloten onder steriele omstandigheden, waarvan 100 vervolgens bewaard werden bij 5°C, terwijl de overige 100 ampullen bewaard werden bij kamèrtemperatuur gedurende 30 15 maanden. De stabiliteitsgegevens zijn in tabel C vermeld.

D 5 i 3 i i - 13 - *

TABEL· C

VCR-gehalte (%)

Opslagduur opgeslagen bij 5°C bij kamertemperatuur zero tijd 100,0 100,0 5 1 maand 98,0 98,4 2 maanden 100,4 96,4 3 maanden 100,4 98,4 4 maanden 100,4 97,6 5 maanden 98,7 102,8 10 6 maanden 99,4 100,3 7 maanden 100,3 98,3 8 maanden 100,2 96,7 10 maanden 99,2 94,3 12 maanden 98,3 91,7 15 15 maanden 98,1 85,5

De in tabel C opgenomen gegevens laten zien, dat bij 5°C geen ontleding optrad, terwijl bij kamertemperatuur een geringe afname van het VCR-gehalte kon worden waargenomen.

De experimentele gegevens hebben onbetwist bevestigd, 20 dat de complexen, gevormd tussen een bis-indoolverbinding en een metaalion, uitstekende stabiliteitseigenschappen hebben. Bij opslag bij 5°C treedt er zelfs na 2 jaren opslag geen verandering in het gehalte van het werkzame bestanddeel op. Bovendien kunnen oplossingen, die het complex bevatten, worden 25 gesteriliseerd bij 100°C zonder ontleding van het werkzame bestanddeel .

De uitvinding wordt nader toegelicht aan de hand van de volgende niet-beperkende voorbeelden.

VOORBEELD I

30 Vincristinesulfaat 0,1 g propyl p-hydroxybenzoaat 0,02 g azijnzuur (98%) 0,025 g calciumgluconaat.H20 0,05 g natriumacetaat. 3^0 0,06 g 35 methyl p-hydroxybenzoaat 0,13 g ·- ·: · ·?· q v » ..1* W «=· * - 14 - ethanol (96%) 5,0 g mannitol 10,0 g gedestilleerd water voor injectie tot 100,0 ml.

De bovengenoemde hoeveelheden mannitol, calcium-5 gluconaat en natriumacetaat werden opgelost in een gelijk deel gedestilleerd water voor injectie, dat tevoren werd ontgast en met stikstof werd doorspoeld. Aan deze oplossing werd azijnzuur toegevoegd. Propyl p-hydroxybenzoaat en methyl p-hydroxy-benzoaat werden opgelost in de 96% ethanol, waarna zij ver-10 mengd werden met de waterige oplossing. Tenslotte werd in een portie van het gedestilleerde water het vincristinesulfaat opgelost en vervolgens aan de andere bestanddelen toegevoegd.

Het volume van de oplossing werd aangevuld tot 100 ml. De oplossing werd gehomogeniseerd, onder steriele omstandigheden 15 gefiltreerd en vervolgens verdeeld in steriele ampullen onder inerte beschermende gasatmosfeer, waarna de ampullen werden afgesloten.

VOORBEELD II

Vincristinesulfaat 0,1 g 20 propyl p-hydroxybenzoaat 0,005 g magnesiumgluconaat 0,045 g azijnzuur (98%) 0,025 g natriumacetaat.3H20 0,0256 g methyl p-hydroxybenzoaat 0,05 g 25 mannitol 5,0 g ethanol (96%) 5,0 g gedestilleerd water voor injectie tot 100,0 ml.

Onder gebruikmaking van de bovengenoemde bestanddelen werd een soortgelijke procedure uitgevoerd als in voor-30 beeld I onder oplevering van het waterige preparaat.

VOORBEELD III

Vincristinesulfaat 0,1 g azijnzuur (98%) 0,025 g natriumacetaat.3H20 0,06 g 35 zinkgluconaat 0,049 g benzylalcohol 0,9 g 82 1 * - 15 - ethanol 5,0 g mannitol 15,0 g gedestilleerd water voor injectie tot 100,0 ml.

In een gelijk deel gedestilleerd water, dat vers 5 werd ontgast en met stikstof doorspoeld, werd het mannitol en zinkgluconaat opgelost. Aan deze oplossing werd azijnzuur en het mengsel van ethanol en benzylalcohol toegevoegd. Tenslotte werd het vincristinesulfaat, opgelost in een minimale hoeveelheid van het gedestilleerde water, toegevoegd aan de 10 oplossing, waarna het volume ervan werd aangevuld tot 100 ml. De gehomogeniseerde oplossing werd onderworpen aan steriele filtratie, vervolgens verdeeld in steriele ampullen onder inerte beschermende gasatmosfeer, waarna de ampullen werden afgesloten.

15 VOORBEELD IV

Vincristinesulfaat 0,1 g propyl p-hydroxybenzoaat 0,005 g calciumacetaat.H20 0,0222 g azijnzuur (98%) 0,025 g 20 natriumacetaat.SI^O 0,0256 g methyl p-hydroxybenzoaat 0,05 g ethanol (96%) 5,0 g mannitol 5,0 g gedestilleerd water voor injectie tot 100,0 ml.

25 Met de bovengenoemde componenten werd een soortge lijke procedure als in voorbeeld I uitgevoerd onder oplevering van een waterig preparaat.

VOORBEELD V

Vincristinesulfaat 0,1 g 30 azijnzuur (98%) 0,025 g natriumacetaat.3H20 0,026 g calciumgluconaat 0,056 g benzylalcohol 0,9 g sorbitol 5,0 g 35 polyethyleenglycol 400 10,0 g gedestilleerd water voor injectie tot 100,0 ml.

$ ? ·;**? Ά j - 16 -

In een gelijk deel vers ontgast en met stikstof door-stroomd gedestilleerd water voor injectie werden achtereenvolgens sorbitol en calciumgluconaat opgelost. Aan deze oplossing werd-azijnzuur en het mengsel van benzylalcohol en polyethyl-5 eenglycol 400 toegevoegd. Dan werd vincristinesulfaat, opgelost in een minimale hoeveelheid gedestilleerd water, bijgemengd aan de oplossing, die tenslotte werd aangevuld tot het eindvolume. Dan werd de oplossing gehomogeniseerd en onder steriele omstandigheden gefiltreerd. De steriele oplossing 10 werd verdeeld over steriele ampullen onder inerte beschermende gasatmosfeer, waarna de ampullen werden afgesloten.

VOORBEELD VI

Vinblastinesulfaat 0,1 g propyl p-hudroxybenzoaat 0,005 g 15 calciumacetaat.1^0 0,023 g azijnzuur (98%) 0,049 g natriumacetaat.SE^O 0,049 g methyl p-hydroxybenzoaat 0,05 g ethanol (96%) 5,0 g 20 mannitol 5,0 g gedestilleerd water voor injectie tot 100,0 ml.

Met de bovengenoemde componenten werd een soortgelijke procedure uitgevoerd als in voorbeeld I onder oplevering van een waterig preparaat.

25 VOORBEELD VII

Vincristinesulfaat 0,1 g propyl p-hydroxybenzoaat 0,02 g azijnzuur (98%) 0,025 g zinksulfaat 0,033 g 30 natriumacetaat.31^0 0,06 g methyl p-hydroxybenzoaat 0,13 g ethanol (96%) 5,0 g mannitol 10,0 g gedestilleerd water voor injectie tot 100,0 ml.

35 Met de bovengenoemde componenten werd een soortge lijke procedure uitgevoerd als in voorbeeld I onder oplevering van een waterig preparaat.

33 5 2 82 1

Claims (14)

1. Werkwijze voor de bereiding van farmaceutisch aanvaardbaar metaalcomplex van een bis-indoolverbinding en eventueel stabiele waterige farmaceutische preparaten met een dergelijk metaalcomplex erin, waarbij een oplossing van een 5 bis-indoolverbinding of een farmaceutisch aanvaardbaar zout daarvan in een waterig merdium wordt omgezet met een niet-toxisch in water oplosbaar zout van een bi- of multivalent metaal, dat in staat is complexen te vormen bij een pH van 3,0-6,0, eventueel in aanwezigheid van of gevolgd door toe-10 voeging van een gebruikelijke drager en/of verder toevoegsel, of waarbij het verkregen metaalcomplex desgewenst wordt geïsoleerd .

2. Werkwijze volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de hoeveelheid van het niet-toxische bi- of multi- 15 valente metaalion voldoende is voor het verschaffen van een molaire verhouding van metaal tot bis-indoolverbinding van ca. 1:1.

3. Werkwijze volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat de gebruikte bis-indoolverbinding de alge- 20 mene formule 1 van het formuleblad heeft, waarin 1 R een methylgroep is, 2 R waterstof voorstelt, 3 R een hydroxylgroep is, of 2 3 R en R tezamen een valentiebinding voorstellen, 25 4 R een hydroxyl- of acetoxygroep is, terwijl 5 R een methoxy- of aminogroep voorstelt, of R een formylgroep voorstelt, 2 R een waterstofatoom is, 3 R een hydroxyl, of 2 3 30. en R tezamen een epoxygroep voorstellen, 4 R waterstof of een acetoxygroep is, en R^ methoxy voorstelt.

4. Werkwijze volgens conclusies 1-3, met h et kenmerk, dat de bis-indoolverbinding met de algemene 35 formule 1 van het formuleblad vincristine of vinblastine of een farmaceutisch zout daarvan is.

5. Werkwijze volgens conclusies 1-4, met het kenmerk, dat het niet-toxische bi- of multivalente 85 0 2 82 1 «ί, ; - -18- metaalion, dat in staat is complexen te vormen, zink(II)-, calcium(Il)-of magnesium(II)-ion is.

6. Werkwijze volgens conclusies 1-5, met het kenmerk, dat zink(II)-, calcium(II)- of magnesium (II)- 5 ion wordt gebruikt in de vorm van een acetaat- of gluconaat-zout.

7. Werkwijze voor de bereiding van een metaalcomplex van een bis-indoolverbinding, waarbij een bis-indoolverbinding of een zout ervan wordt omgezet met een wateroplosbaar zout 10 van een bi- of multivalent metaal, dat in staat is complexen te vormen, in een waterig medium bij een pH van 3,0-6,0, terwijl het verkregen complex wordt geïsoleerd op op zichzelf bekende wijze.

8. Complexen, gevormd tussen een bis-indoolverbinding 15 en een bi- of multivalent metaalion.

9. Complex van vincristine met zink(II)-, calcium(II)-of magnesium(II)-ion.

10. Complex van vinblastine met zink(II)-, calcium(II)-of magnesium(II)-ion.

11. Stabiele waterige farmaceutische preparaten, die als werkzaam bestanddeel een farmaceutisch aanvaardbaar complex van een bis-indoolverbinding met een bi- of multivalent metaal in een therapeutisch effectieve hoeveelheid bevatten.

12. Werkwijze volgens conclusie 1, met het ken-25 m e r k, dat deze dezelfde is als voorheen beschreven aan de hand van de voorbeelden.

13. Metaalcomplex van een bis-indoolverbinding, bereid volgens de werkwijze volgens een der voorgaande conclusies 1-7.

14. Stabiele waterige farmaceutische preparaten, bereid volgens de werkwijze volgens een der voorgaande conclusies 1-6. έ s 3 2 8 21