NL8100118A

NL8100118A - Schakeling in een beeldweergeefinrichting voor het opwekken van een zaagtandvormige lijnafbuigstroom.

Info

Publication number: NL8100118A
Application number: NL8100118A
Authority: NL
Original assignee: Philips Nv
Priority date: 1981-01-13
Filing date: 1981-01-13
Publication date: 1982-08-02
Also published as: GB2091058B; IT8219035A0; GB2091058A; DE3200478A1; IT1149423B; FR2498030B1; JPH0311146B2; US4464612A; DE3200478C2; JPS57136866A; FR2498030A1

Description

. . κ (' ^ - < ΡΗΝ 9931 1 N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven.

Schakeling in een beeldweergeefinrichting voor het opwekken van een zaagtandvonnige lijnafbuigstroom.

De uitvinding heeft betrekking op een schakeling in een beeldweergeef inrichting voor het opwekken van een zaagtandvonnige afbuigstrocm met een slag en een terugslag door een lijnafbuigspoel die gedurende de slagtijd door middel van althans twee in serie 5 staande stuurbare, lijnfrékwent schakelende, afbuigschakelaars op een slagkondensator aangesloten is, welke schakelaars in twee richtingen kunnen geleiden en gedurende de terugslagtijd nagenoeg gelijktijdig gesperd zijn, in welke terugslagtijd de afbuigspoel, de slagkondensator en schakelingselementen, die samen een terugslagkapaciteit 10 vormen, deel uitmaken van een resonantienetwerk waarvan de elementen de duur van de terugslagtijd bepalen, waarbij de schakeling tevens een, met een voedingsspanningsbron gekoppelde voedingswikkeling voor het gedurende de terugslagtijd toevoeren van voedingsenergie aan het resonantienetwerk, bevat.

15 Ben dergelijke schakeling is uit het Amerikaanse octrooi- schrift 3.030.444 bekend. Deze bekende schakeling biedt het voordeel dat de, tijdens de terugslagtijd over het resonantienetwerk aanwezige hoge spanning over twee schakelaars verdeeld wordt. In televisie-ontvangers, waarvoor de bekende schakeling bedoeld is, heeft de lijn-20 frekwentie de waarde die door de televisie-standaard voorgeschreven is, dat is bijvoorbeeld 15,75 kHz voor de Amerikaanse vorm. Bij beeldweergeef inrichtingen waarvoor een hogere kwaliteit dan die van de nu gangbare televisie-ontvangers gewenst is, kan voor een hogere waarde worden gekozen. Dit is in het bijzonder het geval bij 25 beeldweergeefbuizen met een hoog oplossend vermogen die bijvoorbeeld voor het weergeven van digitaal opgewekte beelden worden gebruikt en waarbij de lijnfrekwsntie een waarde heeft die tussen 15 en 64 kHz gelegen kan zijn.

De bekende schakeling is voor een andere lij nfrekwentie 30 dan 15,75 kHz ook geschikt, op voorwaarde echter dat aan de voedingsspanning een andere waarde wordt gegeven zodat ook de slagspanning, die hieraan gelijk is, een andere waarde verkrijgt. Anders zou de ampli- 8100118 ΡΗΝ 9931 2 - Λ * tude van de lijnafbuigstrcon en derhalve de breedte van het weergegeven beeld niet de juiste zijn. Wil men dat de lijnafbuigschakeling geschikt is voor verschillende waarden van de lijnfrekwentie, dan moet de waarde van de voedingsspanning regelbaar, althans instelbaar kunnen zijn. Een 5 dergelijke instelling geeft doorgaans aanleiding tot veel verliezen. Omdat, bovendien, de voedingsspannlngsschakeling, die de lijnafbuig-schakeling van voedingsenergie voorziet, doorgaans andere belastingen heeft die door deze instelling onaangetast moeten blijven, is een instelbare, niet dissipatieve voedingsspannlngsschakeling moeilijk te 10 verwezenlijken.

Met de uitvinding wordt beoogd een schakeling van de boven genoemde soort te verschaffen, waarbij de amplitude van de opgewekte lijnafbuigstroam onafhankelijk is van de waarde van de lijnfrekwentie, en met eenvoudige, weinig dissiperende middelen op de gewenste waarde 15 ingesteld kan worden. Daartoe vertoont de schakeling volgens de uitvinding het kenmerk, dat de voedingswikkeling in althans twee deelwikke-lingen gesplitst is die elk enerzijds door middel van een voedingsdiode met het resonantienetwerk en anderzijds met een afbuigschakelaar verbonden en via een stuurbare, eveneens lijnfrekwent schakelende voe-20 dingsschakelaar met de voedingsspanningsbron gekoppeld zijn, welke voe-dingsschakelaar gedurende althans een gedeelte van de slagtijd geleidend is voor het in de voedingswikkeling opslaan van voedingsenergie terwijl de voedingsdioden gesperd zijn en gedurende de rest van de lijnperiode gesperd is terwijl de voedingsdioden geleidend zijn, waarbij de, ge-25 durende de terugslagtijd door de voedingsdioden vloeiende stroom verliezen aanvult.

Bij voorkeur vertoont de schakeling volgens de uitvinding het kenmerk, dat de geleidingsduur van de voedingsschakelaar instelbaar is voor het instellen van de amplitude van de afbuigstrocm en dat 30 de geleidingsduur van de voedingsschakelaar instelbaar is in afhankelijkheid van de voedingsspanning. Door deze maatregel is de amplitude van de opgewekte afbuigstroon ook van de voedingsspanning onafhankelijk. De geleidingsduur van de voedingsschakelaar kan ook rasterfrekwent mo-duleerbaar zijn voor het korrigeren van de rastervertekening.

35 De schakeling kan het kenmerk vertonen^ dat het verbindings punt van de afbuigschakelaars aan een referentiepotentiaal ligt. Een kenmerk van de schakeling kan zijn, dat een terugslagkondensator enerzijds en de serieschakeling van een deelwikkeling en een voedingsdiode 8100118 - - » i EHN 9931 3 anderzijds parallel staat aan elke afbuigschakelaar, waarbij de verhouding van de kapaciteit van de eerste terugslagkondensator tot die van de tweede gelijk is aan de verhouding van het aantal windingen van de tweede deelwikkeling tot dat van de eerste deelwikkeling en dat 5 de serieschakeling van een slagkondensator en een lij nafbuigspcelhelft parallel staat aan elke afbuigschakelaar.

Een uitbreiding van de schakeling kan het kenmerk vertonen, dat een derde afbuigschakelaar in serie staat met de twee afbuigschakelaars, waarbij een derde terugslagkondensator enerzijds en de serie-10 schakeling van een derde deelwikkkeling van de voedingswikkeling en een derde voedingsdiode anderzijds parallel staat aan de derde afbuigschakelaar.

In een variant vertoont de schakeling het kenmerk, dat de eerste afbuigschakelaar de serieschakeling van de, in één richting ge-15 leiden kunnende voedingsschakelaar en een diode met dezelfde geleidings-richting bevat, terwijl een verdere diode met de tegengestelde gelei-dingsrichting in een paralleltak staat, waarbij het verbindingspunt van de afbuigschakelaars aan een referentiepotentiaal ligt en waarbij de voedingsschakelaar en de tweede afbuigschakelaar aan het eindtijdstip 20 van de slagtijd nagenoeg gelijktijdig gesperd worden.

De schakeling kan met voordeel het kenmerk vertonen, dat de deelwikkelingen sékundaire wikkelingen van een transformator zijn waarvan de primaire wikkeling in serie staat met de voedingsschakelaar, waarbij de gevormde serieschakeling op de voedingsspanningsbron aange-25 sloten is.

Een schakeling waarbij de afbuigschakelaars elk een stuurbare schakelaar, die in êên richting kan geleiden, en een hieraan parallel staande diode, waarvan de geleidingsrichting hieraan tegengesteld is, bevatte), kan het kenmerk vertonen dat, een spanningsbron in 30 serie staat met de genoemde dioden voor het althans op het inschakel-tijdstip van de genoemde stuurbare schakelaars in de geleidingstoestand houden van de dioden.

In een uitvoering vertoont de schakeling het kenmerk, dat de stuurelektrode van een afbuigschakelaar verbonden is met een sekun-35 daire wikkeling van een drijvertransformator waarvan de primaire wikkeling met een stroombron verbonden is, waarbij beide wikkelingen gelijktijdig stroom voeren voor het in de geleidingstoestand brengen en houden van de afbuigschakelaar en dat de stuurelektrode tevens net een 8100118--------------- * ♦ PHN 9931 4 . _ „ transistor verbonden is voor het sperren van de afbuigschakelaar -

De schakeling volgens de uitvinding kan gekenmerkt zijn door een terugkoppeling van een terugslagspanning naar de stuuiroiddelen van de voedingsschakelaar voor het beïnvloeden van de geleidïngsduur 5 hiervan,, of het kenmerk vertonen, dat de stuurmiddelen van de voedingsschakelaar een zaagtandspanningsgenerator en een vergelijkingstrap voor het opwekken van een iirpulsvormig stuursignaal bevatten, waarbij een flank van het opgewekte stuursignaal instelbaar is in afhankelijkheid van een gelijkspanning en van een rasterfrekwent signaal terwijl 10 de helling van de zaagtandspanning veranderbaar is onder invloed van de voedingsspanning.

Een schakeling waarbij de afbuigschakelaars elk een stuurbare schakelaar, die in één richting kan geleiden, en een hieraan parallel staande diode, waarvan de geleidingsrichting hieraan tegengesteld 15 is, bevattHVkan het kenmerk vertonen dat beide genoemde stuurbare schakelaars poortbestuurde schakelaars zijn.

De uitvinding zal aan de hand van de bijgaande figuren bij wijze van voorbeeld nader worden verklaard, waarin

Fig. 1 het principeschema toont van de schakeling 20 volgens de uitvinding,

Fig. 2 golvormen toont die daarin optreden,

Fig. 3, 4, 5 en 6 varianten tonen van de schakeling volgens de uitvinding en

Fig. 7 een meer gedetailleerd schema van de schakeling toont. 25 In fig. 1 is L een lijnafbuigspoel voor het elektromagne tisch aftuigen in de horizontale richting van een of meer, in een niet getekende beeldweergeeftuis opgewekte elektronenbundel (s). In serie hiermee staat een slagkondensator C. Parallel aan het gevormde netwerk staande serieschakelingen van twee npn-schakel trans is toren en T2, 30 van twee dioden en en van twee terugslagkondensatoren en C^.

De emitter van transistor is met de kolléktor van transistor en ' de anode van diode D^ is met de katode van diode D2 verbonden. Konden- satoren en C^ hebben nagenoeg dezelfde kapaciteit.

De primaire wikkeling van een transformator T is ener-35 zijds met de positieve klem van een voedingsspanningsbron V_. en ander- , Ij zijds met de kolléktor van een verdere npn-schakeltransistor verbonden. De emitter van transistor T^· is verbonden met de negatieve klem,'die aan massa ligt, van bron V . Met een uiteinde van een sekun- 8100118 * * 4 HIM 9931 5 daire wikkeling van transformator T is de anode van een verdere diode verbonden. De katode hiervan is verbonden met het verbindingspunt van kondensatoren C enC^, van de katode van diode en van de koliek- tor van transistor . Op soortgelijke wijze is een uiteinde van een tweede sekundaire wikkeling van transformator T met de katode van een diode verbonden waarvan de anode met het verbindingspunt van spoel L, van kondensator C^, van de anode van diode en van de emit- ter van transistor T2 verbonden is.

Wikkelingen L2 en L3 hebben hetzelfde aantal windingen en zijn anderzijds met elkaar en met het verbindingspunt van transistoren T.| enT2, van dioden en D2 en van kondensatoren en C2 verbonden.

Dit punt ligt aan een referentiepotentiaal, bijvoorbeeld die van de genoemde massa. De wikkelzin van wikkelingen , L2 en is in Fig. 1 met stippen aangeduid. Voor de eenvoud zijn in Fig. 1 de stuurmiddelen, die zich in de basisleidingen van transistoren T. en T_ bevinden, niet 15 I ^ weergegeven·

Wordt in eerste instantie/kapaciteit van kondensator C oneindig groot verondersteld, dan wordt verondersteld dat de spanning over kondensator C, de slagspanning v, konstant blijft. Gedurende een 2Q gedeelte, de slagtijdjvan de lijnperiode geleiden de door transistor en diode D^ respektievelijk door transistor T2 en diode D2 gevormde schakelaars, waarbij hetzij de transistor, hetzij de diode geleidt en waarbij de diode kan vervallen indien de transistor invers kan geleiden.

staat

Onder deze omstandigheden/gedurende de slagtijd spanning v over spoel L.

De door spoel L vloeiende lijnafbuigstroon i heeft derhalve een lineair 25 verloop en keert op het middentijdstip van de slagtijd van richting cm.

Vóór dit tijdstip vloeit hij door dioden D^ en D2 en na dit tijdstip vloeit hij door transistoren en T^. Dit geldt voor een schakeling zonder verliezen. Transistoren en T2 krijgen gelijktijdig vóór het genoemde middentijdstip een positief stuursignaal toegevoerd.

wU

De terugslag wordt ingeleid op het tijdstip waarop transistoren T en T7 onder invloed van een tijdig toegevoerd negatief stuur-1 . ' de signaal ge^ktijdig gesperd raken. Gedurende^terugslagtijd vonten de zelfindukties en de kondensatoren van de schakeling van Fig. 1 een re-sonantienetwerk. De variatie van stroom i wordt nu door het netwerk be-paald en is nagenoeg sinusvormig. Aan het verbindingspunt van elementen T1, D.j, D3, C en stijgt de spanning volgens een nagenoeg cosinus-funktie boven de massapotentiaal terwijl de spanning aan het beneden ge- 8100118 PHN 9931 6 ... tekende uiteinde van spoel L volgens dezelfde funktie negatief wordt.

Op het middentijdstip van de terugslagtijd keert stroom i van richting om, terwijl de eerst genoemde spanning een maximum en de tweede een minimum bereikt. Over elke schakelaar T^, respectievelijk T2, 5 staat een maximale spanning die de helft is van de spanning die over een enkelvoudige schakelaar zou staan. De terugslagtijd wordt beëindigd op het tijdstip waarop beide spanningen weer negatief worden, - waardoor dioden en in geleiding komen.

Gedurende een gedeelte van de slagtijd geleidt transistor 10 T3 onder invloed van een lijnfrekwent stuursignaal Öat aan zijn basis door middel van een drijvertrap DR toegevoerd wordt. De dan door wikkeling vloeiende kollektorstroam van transistor heeft een lineair verloop met een konstante helling indien de spanning V van de voedings-bron konstant is. Gedurende de slagtijd zijn de spanning aan de katode 15 van diode D^ en die aan de anode van diode D^ nul. De wikkelzin van wikkelingen en alsmede de geleidingsrichting van dioden D^ en D^ zijn zodanig gekozen dat de dioden gesperd blijven zolang door wikkeling strocm vloeit.

Op het tijdstip waarop het geleidingsinterval t van transis-20 tor T3 beëindigd wordt, wordt de spanning aan de kollektor hiervan, die nagenoeg nul was, positief. De spanning aan de anode van diode D^ wordt ook positief terwijl die aan de katode van diode D^ negatief wordt. Beide dioden geleiden en wikkelingen en L·^ worden hierdoor en door, hetzij transistoren en T2, hetzij dioden D^ en D2 nagenoeg kortge-25 sloten. Door deze wikkelingen en door dioden D^ en D^ vloeit derhalve een konstante stroom. Over wikkeling is de spanning ook nul zodat de spanning aan de kollektor van transistor gelijk is aan spanning νβ. Gedurende de terugslagtijd blijft de, tijdens interval V door de kollektorstroam van transistor in transformator T opgeslagen ener-3o ?ie een stroom door dioden D^ en D^ veroorzaken. Deze strocm neemt volgens dezelfde sinusvormige funktie als stroom i af, terwijl de positieve terugslagimpuls, die aan het verbindingspunt van kondensatoren C en C1, en aanwezig is ook aan de anode van diode D^derhalve ook, echter met een faktor gelijk aan de transformatieverhouding van het aantal windingen 35 van wikkeling tot dat van wikkeling L^, aan de kollektor van transistor T3 aanwezig is. Aan de katode van diode D^ is dezelfde negatieve terugslagimpuls aanwezig als aan het beneden getekende uiteinde van' spoel L. Aan het einde van de terugslagtijd heersen dezelfde span- 8100118 ' * PBN 9931 7 ningen als er voor, terwijl de stroan door dioden en een kon-stante waarde aanneemt die lager, doch niet nul is. Deze situatie blijft gehandhaafd totdat transistor T3 opnieuw in geleiding wordt gebracht.

Uit het voorgaande blijkt dat door dioden en buiten g tijd reen stroom vloeit naar het afbuiggedeelte van de schakeling. Ge durende de terugslagtijd is de spanning over dit gedeelte niet nul en deze stroom levert dan voedingsenergie voor het aanvullen van de verliezen. Een beter inzicht in de werking van de schakeling van Fig. 1 zal worden verkregen aan de hand van de tijdsdiagramnen die in Fig. 2 10 zijn uitgezet voor twee waarden van de lijnfrekwentie, links voor een bepaalde waarde f .= — en rechts voor een lagere waarde f_ =

Hierbij is H^ respektievelijk H2 de lijnperiode.

In Fig. 2a wordt het verloop van stroom i weergegeven.

15 De amplitude I hiervan moet in beide gevallen dezelfde zijn, wil men dat de breedte van het weergegeven beeld bij veranderbare lijnfrekwentie het niet varieert. Fig. 2b geeft/verloop weer van de spanning aan de kol-léktor van transistor . Cmdat de duur van de terugslagtijd niet door de lijnfrekwentie doch door de elementen van de schakeling wordt be-20 paald kan met behulp van de formule V = L ~ worden ingezien dat de terugslagimpulen, in het bijzonder de amplitude hiervan, nagenoeg onveranderd blijven als de frékwentie varieert. De variatie Ai van stroom i tijdens de terugslagtijd At is in beide gevallen immers gelijk aan I.

25 Uit dezelfde Fig. 2b blijkt ook dat de slagspanning een lagere waarde heeft als de lijnfrekwentie lager is. Deze spanning, die gelijk is aan de gemiddelde waarde van de spanning van Fig. 2b, is in deze fig. aangegeven en wel links als v.j en rechts als v2·

Fig. 2c geeft het verloop weer van de spanning aan de kol-30 lektor van transistor T^. De spanning over wikkeling L2 ondergaat een gelijkvormige variatie, waarbij de gemiddelde waarde nul is. De spanning over wikkeling is hieraan tegengesteld. Cmdat de waarde van de spanning over wikkeling L2 gedurende de slagtijd buiten tijd z nagenoeg nul is houdt dit in dat de oppervlakte van de terugslagimpuls 35 in Fig. 2c gelijk is aan die van de rechthoek in tijd r. Hieruit blijkt dat het produkt V_. xtnagenoeg konstant is. Omdat spanning V_ in het voorgaande konstant verondersteld is, is dus tijd-took nagenoeg konstant, dat wil zeggen niet afhankelijk van de frékwentie. In Fig. 2d, 8100 11 8

,> I

PHN 9931 8 _______tenslotte, is de variatie geschetst van de strocra door transformator T.

In tijd X vloeit deze stroom door wikkeling , in de rest van de periode vloeit hij door wikkelingen L2 en L^, wat in Fig. 1 getransformeerd naar de primaire zijde wordt voorgesteld.

5 üit het voorgaande blijkt niet alleen dat de geleidings- tijdTi van transistor T bij konstante voedingsspanning V_ nagenoeg

ó B

konstant is, maar ook dat de positie hiervan in de slagtijd van geen belang is, zodat deze positie naar believen gekozen kan worden. In de praktijk zal de duur van de stuur impuls van transistor instel-10 baar zijn. Door deze instelling kan de amplitude van de terugslagimpuls en derhalve amplitude I alsmede de breedte van het weergegeven beeld op een gewenste waarde worden ingesteld. Deze waarde hangt van de lijn-frekwentie niet af. Gelijkspanningen die worden verkregen door het ge-lijkrichten van spanningen welke over overige sekundaire wikkelingen 15 van transformator T aanwezig zijn worden daardoor op konstante waarden ingesteld. In Fig. 1 stelt een dergelijke sekundaire wikkeling voor.

Spanning νβ is konstant indien de bron hiervan een gestabiliseerde voedingsspanningsschakeling is. Varieert, nu, spanning VD, bijvoorbeeld omdat deze spanning door gelijkrichting van het elektrische 20 net afgeleid is, dan kan de schakeling van Fig. 1 evenwel er voor zorgen dat de amplitude I van de lijnafbuigstroon alsmede de waarde van de sekundaire gelijkspanningen konstant blijven. Hiervoor wordt tijd t geregeld in afhankelijkheid van een van deze spanningen^ bij voorbeeld de spanning die van wikkeling met behulp van een diode D5 en een 25 kondensator wordt afgeleid. Drijvertrap DR bevat een vergelijkings-trap waarin de spanning van kondensator Ck met een referentiespanning Vref wordt vergeleken voor het op bekende wijze beïnvloeden van de ge-leidingstijd van transistor T^. Hierbij is de langst mogelijke duur van tijdr gelijk aan die van de slagtijd.

30 Met de schakeling van Fig. 1 kan de oost-west-korrektie voor het korrigeren van de rasterkussenvertekening op eenvoudige wijze worden uitgevoerd doordat tijd X tevens een rasterfrékwente duurmodu-latie ondergaat. Hiervoor wordt een rasterfrekwent, doorgaans paraboolvormig signaal aan drijvertrap DR toegevoerd. De referentiespanning 35 is nu als het ware rasterfrekwent geworden. De paraboolvorm moet zodanig zijn dat tijd X maximaal is voor de middelste horizontale lijn van het weergegeven beeld, dat wil zeggen in het midden van de raster-slagtijd, waardoor amplitude I ook maximaal is, en minimaal is voor de 8100 118 H3N 9931 9 bovenste en de onderste horizontale lijn op het weergeefscherm, dat wil zeggen aan het begin en aan het einde van de rasterslagtijd, waardoor amplitude I ook minimaal is. Door de verkregen oost-west-modulatie wordt op de gelijkspanning van kondensator een rasterfrekwente spanning ge-5 superponeerd, waaruit blijkt dat transformator T niet geschikt is voor het opwekken van de hoogspanning ten behoeve van de eindanode van de beeldweergeefbuis.

Het zal duidelijk zijn dat een ander punt, bijvoorbeeld de emitter van transistor T^, van het afbuiggedeelte met massa verbonden 10 kan zijn. Het voordeel wat dit betreft van Fig. 1 is gelegen in het feit dat de wisselspanningen aan de uiteinden van de afbuigspoel gelijk zijn in absolute waarde en tegengestelde tekens hebben, zodat het middenpunt van de speel de potentiaal van massa heeft. Daardoor is de kapa-citieve straling van de spoel naar andere delen van de beeldweergeef in-15 richting, waarvan de beschreven schakeling deel uitmaakt, gering.

Omdat hoogvermegenstransistoren doorgaans een betrekkelijk lange uitschakelvertragingstijd hebben, kan voor trans istoren en · die gelijktijdig uitgeschakeld moeten worden, gebruikt worden gemaakt van poortbestuurde schakelaars (gate turn off switches) waarvoor de transistoren van 20 genoemde tijd veel korter is. Ook kunnen een of meer transistoren door het pnp-type worden vervangen: zo kan bijvoorbeeld transistor van het pnp-type zijn, waarbij de emitter en de kollektor ten opzichte van Fig. 1 van plaats verwisseld zijn. De schakeling van Fig. 1 kan enigszins worden gewijzigd zonder dat de werking hiervan daardoor wezenlijk 25 wordt beïnvloed. Kondensatoren en kunnen bijvoorbeeld door één kondensator worden vervangen, welke kondensator parallel staat, hetzij, aan netwerk L, C, hetzij aan spoel L. Met de kondensatoren van Fig. 1 wordt de terugslagimpuls over spoel L beter verdeeld over schakelaars , D^ en T2, D^. Het is ook niet nodig dat kondensatoren en C2 dezelfde kapa-30 citeit hebben, mits de verhouding van de kapaciteiten en C2 gelijk is aan de verhouding van de aantallen windingen van wikkelingen en Ii2. Op overeenkomstige wijze als kondensatoren en C^ kunnen dioden D.j en D2 door één diode worden vervangen, op voorwaarde echter dat deze diode de totale terugslagimpuls kan verdragen.

35 Dank zijn transformator T kan een galvanische scheiding tussen het voedings- en het afbuiggedeelte van de schakeling worden aangebracht. Wördt op deze scheiding geen prijs gesteld, dan kan van een transformator worden afgezien en kan transistor rechtstreeks met 8100118 -· i PHN 9931 10 ___________het verbindingspunt van wikkeling en diode enerzijds en met de positieve klem van bron νβ anderzijds worden verbonden. Op soortgelijke wijze kan transistor met het verbindingspunt van wikkeling en diode Dg enerzijds en met een negatieve voedingsspanning anderzijds worden 5 verbonden. In beide gevallen zijn aan de anode van diode Dg en aan de katode van diode D^ dezelfde spanningsvormen als in Fig. 1 aanwezig.

Een andere variant van de schakeling van Fig. 1 is die van Fig. 3 waarin ten opzichte van Fig. 1 de serieschakeling L, C door twee serienetwerkenL1, C' en L", C" is vervangen. Het verbindingspunt 10 van beide serienetwerken kan aan massa worden gelegd. Hierbij kunnen zelfindukties L’ en L" vrijwel identieke lijnafbuigspoelhelften zijn, terwijl kondensatoren C' en C" nagenoeg gelijke kapaciteiten hebben,

In de uitvoering van Fig. 4 is een derde afbuigschakeling opgencmen waarbij een transistor T^, een hieraan anti- parallel staande 15 diode D^, een voedingswikkeling L^, een voedingsdiode Dg en een terug-slagkondensator verbonden zijn op dezelfde wijze als de overeenkomstige elementen van Fig. 1. In Fig. 3 en 4 zijn slechts de afbuigschakelingen weergegeven. De derde van deze schakelingen is verbonden met de tweede op dezelfde wijze als de tweede met de eerste en- het serienetwerk L, C 2o is opgencmen tussen de kollektor van transistor en de emitter van transistor T^, die aan massa ligt. Het zal duidelijk zijn dat de beschrijving van de werking van de schakeling van Fig. 1 zender wijziging ook voor de schakeling van Fig. 4 geldt. Het voordeel van Fig. 4 ten opzichte van Fig. 1 is dat de hoge terugslagspanning die behoort bij een 25 korte terugslagtijd nu over drie schakelaars in plaats van twee wordt verdeeld. Uiteraard kan de schakeling van Fig. 4 naar believen met een of meer afbuigschakelingen worden uitgebreid en/of op de boven beschreven wijzen worden gewijzigd.

In de tot nu toe beschreven schakelingen krijgen de trans is-3Q toren in het afbuiggedeelte stuursignalen met een nagenoeg identieke, konstante duur toegevoerd, waardoor zij gedurende de tweede helft van de slagtijd geleiden terwijl voedings trans is tor gedurende een tijd X

in de slagtijd geleidt, welke tijd als funktie van de voedingsspanning instelbaar respektievelijk regelbaar is. In de uitvoering van Fig. 5 de 35 is ten opzichte van Fig. ^wijziging aangebracht dat transistor de funkties van transistoren en Tg van Fig. 1 kembineert. Hierbij is wikkeling met de kollektor van transistor verbonden, terwijl een diode Dg tussen deze kollektor en het verbindingspunt van elementen 810 0 118 “

* F * . I

EHN 9931 11 D.J, Cy C en opgenanen is en wel met dezelfde geleidingsrichting als de kolléktor-emitterweg van transistor T . Transistor T„ krijgt hetzelfde stuursignaal toegevoerd als transistoren T en T0 in de voorgaande figuren. Het stuursignaal van transistoren T^ in Fig. 7, 5 daarentegen, heeft een variabele of instelbare duur, waardoor de amplitude van de afbuigstroom bij variaties van de lijnfrekwentie of van de voedingsspanning niet varieert. Dit houdt in dat het regelgebied enigszins beperkter zal zijn in het geval van Fig. 5 dan voor de voorgaande figuren.

IQ Het'gedeelte van de schakeling van Fig. 5 net elementen de T1, Dy en Dg werkt op soortgelijke wijze als^gekanbineerde voedings-spannings- en lijnaffcuigschakeling die beschreven is in de publikatie "IEEE Transactions on Broadcast and Television Receivers", augustus 1972, vol. BTR-18, nr. 3, bladzijden 177-182. Gedurende de eerste helft van de slagtijd vloeit de afbuigstroom door dioden D^ en D2· Transistor T2 is gesperd terwijl transistor T^ op een, van de voedingsspanning afhankelijk tijdstip in geleiding wordt gebracht. Omdat de katode van de geleidende diode een lage negatieve waarde heeft terwijl de kolléktor van transistor T^ een lage positieve waarde heeft, geleidt 20 diode Dg niet. Gedurende de tweede helft van de slagtijd vloeit de af-buigstrcam door diode Dg en transistoren T^ en T^. Cxrdat de emitter van transistor Tg in Fig. 1 aan massa ligt moet ook de emitter van transistor T^ in Fig. 5 aan massa liggen. De golfvorreen die voor Fig. 5 gelden zijn dezelfde als in de genoemde publikatie, dat wil zeggen 25 dat het verschil met die van Fig. 2c en 3d gelegen is in het feit dat het begintijdstip van tijd T in de eerste helft van de slagtijd gelegen moet zijn en dat het eindtijdstip hiervan met het eindtijdstip van de slagtijd moet samenvallen.

De schakeling van Fig. 5 kan op verschillende wijzen worden 3Q gewijzigd. Zo kan op dezelfde wijze als in Fig. 4 het aantal afbuig-schakelingen worden vergroot terwijl één transistor de gekanbineerde funkties heeft. Ook kan de katode van een voedingsdiode, bijvoorbeeld diode D^ in het geval dat transistor T^ de gekanbineerde funkties heeftj niet met een terugslagkondensator maar met slagkondensator C worden 35 verbonden. De in Fig. 6 weergegeven schakeling wordt dan verkregen.

Hierbij zijn de spanningen over de wikkelingen van transformator T blokvormig. Bij bepaalde transformatieverhoudingen hiervan kan het nodig zijn, een scbeidingsdiode D^ tussen wikkeling en de kolléktor 8100118 PHN 9931 12 van transistor op bekende wijze aan te brengen, hetgeen ook voor de schakeling van Fig, 5 geldt, In een andere variant op de schakeling van Fig. 5 staat het serienetwerk van een zelfinduktie en een konden-sator parallel aan diode en kondensator en is de katode van diode 5 Dg met een aftakking van.de zelfinduktie verbonden.

Fig. 7 geeft een meer gedetailleerd schema weer van een uitvoering van de schakeling volgens de uitvinding die grotendeels volgens het principe van Fig. 1 uitgevóerd is. Hierin zijn en T2 poortbestuurde schakelaars terwijl Tg door een darlingtonpaar gevormd 10 is. De transformatieverhouding van wikkeling L2 tot wikkeling alsmede die van wikkeling Lg tot wikkeling L2zijn gelijk aan 2:1. Terwijl de voedingsspanning Vg aan de primaire zijde van transformator T gemiddeld 15ÖV is, heeft de voedingsspanning van de overige, laag- ...... vermogenstrappen een gestabiliseerde waarde van 20V. Door middel van 15 een sékundaire wikkeling Lg van transformator T, een diode D^ ai een begrenzingsweerstand wordt over een kondensator Cg een positieve spanning van ca. 3V en over een kondensator Cg een negatieve spanning van eveneens ca. 3V opgewekt. Kondensator is in de anodeleiding van diode D^ en kondensator Cg is in de katodeleiding van diode D2 opgenomen.

20 Door deze maatregel wordt verzekerd dat gedurende de slagtijd een kleine stroom door dioden D^ en D^ steeds vloeit, hetgeen een distorsie van de afbuigstroom in het midden van de slagtijd bij de overname hiervan door schakelaars en T2 nagenoeg opheft. In serie met af buig-spoel L en kondensator C is een lineariteitskorrektie-inrichting LIN 2g opgenomen.

Een spanningsgestuurde oscillator CSC wekt een lijnfrekwente, nagenoeg symmetrische blokvormige spanning op die na versterking toegevoerd wordt aan de bases van twee, als stroombronnen werkende drijverfrans is toren T en T . De kollektor van transistor Tc is verbonden met o 5 o 30 de primaire wikkeling van een drijvertransformator T' waarvan de sekun-daire wikkeling via een diode en een RC-parallelnetwerk , C_, met de stuurelektrode A van schakelaar verbonden is, terwijl het andere uiteinde van de sekundaire wikkeling met de katode van . . schakelaar en daarmee met massa verbonden is. Op soortgelijke wijze is de kollektor 35 van transistor Tg verbonden met de primaire wikkeling van een drijvertransformator T" waarvan de sekundaire wikkeling via een diode D^2 en een RC-parallelnetwerk Rg, Cg met de stuurelektrode B van schakelaar T2 verbonden is, terwijl het andere uiteinde van de sekundaire wikkeling 8100118 . . 1--PHN 9931 13 met de katode E van schakelaar verbonden is. De wikkelzin van de wikkelingen van transformator T' respektievelijk T" is zodanig gekozen dat een sekundaire stroom via diode ^ respektievelijk 2 naar elektrode A respektievelijk B-vloeit. Gedurende de tijdsintervallen waarin g de kollektorstrocm van transistor T_ respektievelijk Tc vloeit en o o schakelaar respektievelijk T2 in geleiding brengt en houdt, wordt kondensator respektievelijk Cg geladen.

De emitter van een pnp-trans istor is met de katode van diode verbonden terwijl de kollektor hiervan met de katode van 10 schakelaar en de basis via een weerstand Rg met de anode van diode D^ verbonden is. Op soortgelijke wijze is de emitter van een pnp-tran-s is tor Tg met de katode van diode D 2 verbonden terwijl de kollektor hiervan met punt E en de basis via een weerstand met de anode van diode D^2 verbonden is. Tijdens het geleiden van trans is toren Tg veria oorzaakt de sekundaire stroom van transformator T' een positieve span-ningsval over diode die transistor T_, gesperd houdt.

Wordt transistor Tg door het signaal van oscillator OSC gesperd, dan keert de spanning aan de primaire wikkeling van transformator T' en derhalve ook aan de sekundaire wikkeling van polariteit 20 om. Hierdoor neemt de stroom door de sekundaire wikkeling snel af en keert vervolgens van richting cm, terwijl transistor T_, vanwege de spanning van kondensator in geleiding kcmt. De basisstroom hiervan vloeit door weerstand Rg, terwijl diode D^ gesperd wordt. De emitter-stroon verwijdert de in stuurelektrcde A aanwezige ladingsdragers, 25 wat schakelaar T^ in de spertoestand brengt. Met behulp van transformator T" en transistor Tg vindt voor schakelaar T2 een soortgelijk verloop plaats. Beide schakelaars warden nagenoeg gelijktijdig snel in-en uitgeschakeld.

Met behulp van een differentieerkondensator C en een 9 30 transistor Tg wordt een impuls, waarvan de voorflank met de neergaande flank van het signaal van oscillator OSC samenvalt, aan de basis van een transistor T^Q toegevoerd. De kollektorweerstand Rg ligt niet aan de lage voedingsspanning maar aan spanning V_. Parallel aan de koliek-

Jd tor-emitterweg van transistor T^ staat een, door een kleine weerstand 35 Rg en een kondensator C.jq gevormd serienetwerk. Aan de kollektor van transistor is een zaagtandvormige spanning aanwezig waarvan de helling met de schommelingen van spanning v_ varieert. De zaagtandvor-mige spanning wordt toegevoerd aan de niet-cmkerende ingangsklem van 8100118 ΓΗΝ 9931 14 een eerste vergelijkingstrap CQMP^ en aan de ankerende ingangsklem van een tweede vergelijkingstrap CCMPg. De ankerende ingangsklem van trap CCMP^ ligt aan een konstante gelijkspanning. De niet-omkerende ingangsklem van trap CQMPg is verbonden via een ankeertrap met de uitgangsklem 5 van een versterker met behulp waarvan drie, door middel van drie instelpotentianeters R^, Rg en Rg, instelbare spanningen aan de genoemde ingangsklem worden toegevoerd, te weten een gelijkspanning, een ras-terfrekwente paraboolvormige spanning en een rasterfrekwente zaagtandvormige spanning. Van de laatst genoemde is ook het teken van de 10 helling instelbaar. Hiervoor warden een paraboolvormige spanning Y , een zaagtandvormige spanning Y met positieve helling en een zaagtandvormige spanning-Y met negatieve helling, die alle van een rasteraf-buiggenerator afkanstig zijn, aan versterker toegevoerd.. De uit-gangsspanning hiervan is dus rasterfrekwent paraboolvormig, waarbij de 15 parabool afhankelijk van de positie van de loper van potentiometer Rg gekanteld kan zijn.

De uitgangsklemmen van trappen CCMP. en CGMP„ zijn met de ^ roet ingangsklemmen van een EN-poort verbonden waarvan de uitgangsklem/de bases van twee transistoren en verbonden is . De emitters van 20 transistoren en zijn met elkaar en, via een spoeltje L_, met de stuurelektrode van darlingtonpaar Tg verbonden. Het stuursignaal hiervan is dus een blokvormige spanning waarvan de voorflank van de spanning aan de ankerende ingangsklem van trap CQMP^ afhangt en derhalve een konstante tijd na het begin van de lijnslagtijd optreedt.

25 Het tijdstip waarop de achterflank van de genoemde blokvormige spanning optreedt hangt af van de spanning aan de niet-ankerencfe ingangsklem van trap CQMPg. Door middel van potentiometer R^ kan de breedte van het weergegeven beeld worden ingesteld, terwijl potentiometer Rg voor de instelling van de korrektie van de oost-west-kussenvertekening en po-30 tenticmeter Rg voor de instelling van de korrektie van de trapezium-vertekening zorg draagt. Doordat weerstand Rg met voedingsspannings-bron Vg verbonden is, is het tijdstip waarop de achterflank van de stuurspanning van darlingtonpaar Tg optreedt, van spanning νβ afhankelijk. Hiermee wordt een voorwaartse regeling verkregen van de geleidings-35 duur t van darlingtonpaar T-, als funktie van spanning V . Door de keuze van de waarde van weerstand Rg kan worden verkregen dat de amplitude van de afbuigstrocm enigszins onafhankelijk is van de variaties van spanning νβ zodat de terugwaartse regeling met behulp van wikkeling 8100 118 • * ' _ ΓΗΝ 9931 15 en diode (zie Fig. 1) kan vervallen.

De, qp een aftakking van wikkeling aanwezige terugslag-iitpuls wordt toegevoerd aan een versterker ME>2 waarin een versterking en een vorming plaatsvinden. Het verkregen signaal wordt toegevoerd aan g een fazediskriminator ψ die tevens een lij nsynchroniseers ignaal S toegevoerd krijgt. Het uitgangssignaal van diskriminator <p wordt afgevlakt door een laagdoorlaatfilter F dat een stuurspanning aan oscillator OSC toevoert. Door de, op deze wijze gevormde faasregellus wordt verkregen dat het signaal van oscillator OSC en derhalve de door afbuigspoel L IQ vloeiende lijnafbuigstrocm de juiste frekwentie en de juiste faze heeft ten opzichte van signaal S.

15 20 25 30 35 8100118

Claims

2. Schakeling volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat de 25 geleidingsduur van de voedingsschakelaar instelbaar is voor het instellen van de amplitude van de afbuigstroom.
3. Schakeling volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de geleidingsduur van de voedingsschakelaar instelbaar is in afhankelijkheid van de voedingsspanning.
4. Schakeling volgens conclusie 2, met het kenmerk, dat de geleidingsduur van de voedingsschakelaar rasterfrekwent noduleerbaar is voor het korrigeren van de rastervertekening.
5. Schakeling volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het verbindingspunt van de afbuigschakelaars aan een referentiepotentiaal 35 ligt.
6. Schakeling volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat een terug-slagkondensator enerzijds en de serieschakeling van een deelwikkeling 8100118 PHN 9931 17 en een voedingsdiode anderzijds parallel staat aan elke afhuigschakelaar, waarbij de verhouding van de kapaciteit van de eerste terugslagkonden-sator tot die van de tweede gelijk is aan de verhouding van het aantal windingen van de tweede deelwikkeling tot dat van de eerste deelwikkeling. 5 7. Schakeling volgens conclusie 6, met het kenmerk, dat de serie- schakeling van een slagkondensator en een lijnafbuigspoelhelft parallel staat aan elke af buigschakelaar.
8. Schakeling volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat een derde afhuigschakelaar in serie staat met de twee afbuigschakelaars, waarbij 10 een derde terugslagkondensator enerzijds en de serieschakeling van een derde deelwikkeling van de voedingswikkeling en een derde voedingsdiode anderzijds parallel staat aan de derde afhuigschakelaar.
9. Schakeling volgens één der conclusies 1 tot en met 4, en conclusie 8, met het kenmerk, dat de eerste afhuigschakelaar de serie- 15 schakeling van de, in één richting geleiden kunnende voedingsschakelaar en een diode met dezelfde geleidingsrichting bevat, terwijl een verdere diode met de tegengestelde geleidingsrichting in een parallel tak staat, waarbij het verbindingspunt van de afbuigschakelaars aan een referentie-potentiaal ligt en waarbij de voedingsschakelaar en de tweede afbuig-20 schakelaar aan het eindtijdstip van de slagtijd nagenoeg gelijktijdig gesperd worden.
10. Schakeling volgens.één der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de deelwikkelingen sekundaire wikkelingen van een transformator zijn waarvan de primaire wikkeling in serie staat met de voedingsschake- 25 laar, waarbij de gevormde serieschakeling op de voedinsspanningsbron aangesloten is.
11. Schakeling volgens conclusie 1j waarbij de afbuigschakelaars elk een stuurbare schakelaar, die in één richting kan geleiden, en een hieraan parallel staande diode, waarvan de geleidingsrichting hieraan te- 30 gengesteld is, bsratier^met het kenmerk, dat een spanningsbron in serie staat met de genoemde dioden voor het althans op het inschakeltijdstip van de genoemde stuurbare schakelaars in de geleidingstoestand houden van de dioden.
12. Schakeling volgens conclusie 1, net het kenmerk,dat de stuur- 35 elektrode van een afhuigschakelaar verbonden is met een sekundaire wikkeling van een drijvertransformator waarvan de primaire wikkeling met een stroombron verbonden is, waarbij beide wikkelingen gelijktijdig stroom 8100118 4 * PHN 9931 18 t· voeren voor het in de geleidingstoestand brengen en houden van de af-buigschakelaar en dat de stuurelektrode tevens met een transistor verbonden is voor het sperren van de afbuigschakelaar.
13. Schakeling volgens conclusie 3, gekenmerkt door ' een terugkop-5 peling van een terugslagspanning naar de stuurmiddelen van de voedings- schakelaar voor het beïnvloeden van de geleidingsduur hiervan.
14. Schakeling volgens conclusies 2, 3 en 4, met het kenmerk»dat de stuurmiddelen van de voedingsschakelaar een zaagtandspanningsgenerator en een vergelij kings trap voor het opwekken van een impulsvormig stuur- 10 signaal bevatten, waarbij een flank van het opgewekte stuursignaal instelbaar is in afhankelijkheid van een gelijkspanning en van een rasterfre-kwent signaal terwijl de helling van de zaagtandspanning veranderbaar is onder invloed van de voedingsspanning.
15. Schakeling volgens conclusie 1, waarbij de afbuigschakelaars 15 elk een stuurbare schakelaar, die in één richting kan geleiden, en een hieraan parallel staande diode, waarvan de geleidingsrichting hieraan tegengesteld is, bevatte^ met het kenmerk^dat beide genoemde stuurbare schakelaars poortbestuurde schakelaars zijn. 20 25 30 35 8100118