NL1013807C2 - Windturbinerotor, alsmede naaf en extender daarvoor. - Google Patents

Description

WINDTURBINEROTOR, ALSMEDE NAAF EN EXTENDER DAARVOOR

De uitvinding betreft een rotor voor een windturbine, welke windturbine omvat: een draagconstructie, bijvoorbeeld een paal, 5 een zuil of een ruimtelijke buizenconstructie; en een door die draagconstructie gedragen generator met een naar buiten uitstekende horizontale as die roteerbaar gelagerd is en een van de generator deel uitmakende generator-rotor draagt; 10 welke rotor de volgende rotordelen omvat: een naaf met eerste koppelmiddelen voor het losneembaar star koppelen van de naaf met het einde van de as in coaxiale relatie; en een aantal bladen die door middel van respec-15 tieve tweede koppelmiddelen losneembaar star met de naaf gekoppeld zijn via de einden van hun respectieve bladwor-tels.

De naaf van een bekende windturbinerotor is uitgevoerd in gietijzer.

20 Het nadeel van een gietijzeren naaf is, in het bijzonder voor grote rotoren, dat hij door de aard van het materiaal en de noodzakelijke mechanische eigenschappen en veiligheidsmarges, zeer zwaar is.

Het is een doel van de uitvinding, een rotor 25 voor een windturbine zodanig uit te voeren, dat hij met behoud en zelfs verbetering van de vereiste mechanische eigenschappen en behoud van de vereiste veiligheidsmarges substantieel lichter kan zijn en goedkoper kan worden vervaardigd.

1013801 2

Het is een ander doel van de uitvinding, een rotor zodanig uit te voeren, dat hij zonder aanpassing uitwisselbaar is met bestaande gietijzeren rotoren.

In verband met het bovenstaande vertoont de 5 rotor volgens de uitvinding de bijzonderheid dat de naaf en elke bladwortel uit composietmateriaal bestaat.

Het hoofddoel van de naaf is het om de buigmo-raenten op te vangen, die worden opgewekt bij de bladranden en om het draaimoment door de asflens heen over te 10 brengen naar de aan te drijven generator.

Het is van belang om de functie van de naaf uit te splitsen in: a) het buigmoment, en b) het draaimoment, onder in achtneming van de hierna volgende ontwerpregels: 15 * het optimaliseren van de buitenhuis ten opzichte van het buigmoment tussen de bladranden en de hoofdasrand; * het aanpassen van de buitenhuis met afdoende versteviging ten opzichte van de bewegingen van spanning; 20 * het minimaliseren van de laminaatdikte, zodat in het ideale geval alle oppervlakken hetzelfde stressni-veau verdragen, waardoor aldus homogeen van het materiaal gebruik wordt gemaakt en spanningsconcentraties worden vermeden.

25 Een toegangsgat is nodig voor plaatsing en onderhoud.

Het wortelgedeelte van rotorbladen wordt gewoonlijk vervaardigd uit composietmateriaal, waarbij aldus een composietcilinder met de naafflens is verbon-30 den. De metalen flens verbindt, met nagenoeg dezelfde vormgeving, deze cilinder en een metalen gedeelte, hetgeen resulteert in een aanzienlijke toename van de stijfheid.

Er zijn in hoofdzaak drie ontwerpconcepten: 35 . balvormgeving, . driehoekvormgeving, . bal met geïntegreerde uitsteeksels.

tl o 1 3 8 0 7 3

Een composietmateriaal is gedefinieerd als een materiaal dat ten minste twee componenten met onderling verschillende eigenschappen, in het bijzonder met betrekking tot sterkte en stijfheid, omvat. Bekend is bijvoor-5 beeld een sandwich-structuur met een Nomex-honingraatkern en daaraan gehechte huidplaten. Een dergelijke structuur combineert een zeer gering gewicht met een zeer grote sterkte en stijfheid.

Er bestaan ook composietmaterialen, omvattende 10 een vezelwapening die in een kunststof massa of matrix is ingebed.

De specifieke uitvoering van de rotor volgens de uitvinding kan de bijzonderheid vertonen dat de tweede koppelmiddelen een extender omvatten, waarvan de beide 15 einden door middel van derde en vierde koppelmiddelen losneembaar star met de naaf en het einde van de betreffende bladwortel koppelbaar zijn, welke extender uit composietmateriaal bestaat.

Een extender is een tussen een bladwortel en de 20 wortel van een rotorblad aan te brengen element, waardoor het blad effectief verlengd wordt. Hiermee kan bijvoorbeeld effectief het door de generator leveren elektrische vermogen worden vergroot. Voorwaarde hiervoor is, dat de generator en de bladen een toereikende elektrische en 25 mechanische capaciteit bezitten.

Het gebruik van composietmateriaal voor de naaf en de bladwortels heeft verder het voordeel ten opzichte van gietijzer, dat een composietmateriaal niet aan corrosie onderhevig is.

30 Een bepaalde uitvoering vertoont de bijzonder heid dat de naaf een centraal gat vertoont voor het accommoderen voor het einde van de as.

Een zeer lichte en niettemin sterke constructie kan worden verkregen met een uitvoering waarin de naaf 35 hol is en het centrale gat wordt begrensd door een cilindervormige huls.

Gemakkelijk te vervaardigen is een uitvoering waarin de naaf uit aan elkaar gehechte naafdelen bestaat.

1013807 4

Ter bereiking van een grote mechanische stijfheid en sterkte kan volgens bepaald aspect van de uitvinding de rotor de bijzonderheid vertonen dat de naaf twee aan elkaar gehechte schalen en de genoemde huls omvat, 5 welke huls door een aantal schoren aan ten minste één van de schalen gehecht is, welke schoren uit composietmateriaal bestaan. Eveneens ter vergroting van mechanische sterkte en stijfheid kan volgens een aspect van de uitvinding de rotor in de laatste uitvoering de bijzonder-10 heid vertonen dat de cilinder een aan de ene schaal gehechte binnencilinder en een aan de andere schaal gehechte buitencilinder omvat.

Tevens kan de rotor zodanig zijn ontworpen dat de schalen aan elkaar zijn gehecht over een vlak dat zich 15 in hoofdzaak dwars op de hartlijn van de naaf uitstrekt.

De hiervoor besproken rotor met de uit diverse onderdelen bestaande naaf heeft ten opzichte van gietijzer tevens het voordeel, dat de holle vorm kan worden gerealiseerd door het assembleren van een aantal onderde-20 len. Composietmaterialen zijn relatief eenvoudig en met een grote sterkte en levensduur aan elkaar te hechten, bijvoorbeeld door lijm of een lasprocédé. Een dergelijke hechting is in andere toepassingen zeer betrouwbaar gebleken.

25 Een bekende gietijzeren naaf bestaat uit een in hoofdzaak homogene gietijzeren massa. De lokale mechanische eigenschappen kunnen derhalve niet van plaats tot plaats verschillend zijn. Als gevolg hiervan dient de rotor in het algemeen zodanig te zijn overbemeten, dat 30 hij aan strenge veiligheidsmarges voldoet.

In tegenstelling tot deze bekende techniek verschaft volgens een bepaald aspect de uitvinding een rotor, waarin het composietmateriaal van het betreffende rotordeel een kunststof matrix en een daarin ingebedde 35 wapening van vezels is, waarbij de dichtheid en de richting van de vezels zodanig zijn gekozen, dat het rotordeel op elke plaats voldoet aan op grond van voorspelde mechanische belastingen gestelde eisen met betrekking tot 1013807 5 mechanische sterkte, stijfheid en demping. Met deze uitvoering kan de rotor voldoen aan zeer strenge veiligheidseisen en niettemin zeer licht worden geconstrueerd. Bijvoorbeeld kan een rotor volgens de uitvinding worden 5 geoptimaliseerd door mechanische analyses, op basis waarvan de dichtheid en de richting van de vezels lokaal optimaal kunnen worden gekozen. Verder kan bijvoorbeeld met giettechnieken en speciale mallen de wanddikte lokaal worden verkleind in gebieden van geringere belasting.

10 Toepassing van de reedsgenoemde schoren kan een substantiële bijdrage tot het geringe gewicht van de rotor leveren.

Volgens weer een ander aspect van de uitvinding vertoont de rotor de bijzonderheid dat de eerste, tweede, 15 derde en/of vierde koppelmiddelen schroefbouten en daarmee samenwerkende moeren omvatten, die aangrijpen aan de respectieve met elkaar te koppelen twee rotordelen.

Bij voorkeur vertoont in deze uitvoering de rotor de bijzonderheid dat de schroefbouten in een ring-20 vormige configuratie zijn gerangschikt. In het bijzonder kan de ringvorm corresponderen met een algemene cirkelvorm.

De voorkeur verdient in dit verband die variant, waarin de schroefbouten zich in de richting van de 25 lokale trekkracht tijdens bedrijf van de windturbine uitstrekken, zodanig dat ze uitsluitend aan respectieve trekkrachten onderworpen zijn.

Om bijvoorbeeld een diameterovergang te kunnen realiseren kan de rotor de bijzonderheid vertonen dat de 30 genoemde koppelmiddelen tussen de met elkaar te koppelen rotordelen geplaatste flensmiddelen omvatten, in het bijzonder een ringvormige flens, waarbij de twee genoemde rotordelen elk met een eigen ringvormige configuratie schroefbouten met de flensmiddelen gekoppeld zijn, welke 35 beide configuraties in hoofdzaak concentrisch geplaatst zijn.

Verder richt de uitvinding zich op een naaf voor een windturbinerotor van het beschreven type. Deze 1013807 6 naaf bestaat volgens de uitvinding uit composietmateriaal .

Evenzo richt de uitvinding zich op een extender als hiervoor omschreven voor een windturbinerotor volgens 5 de uitvinding. Deze extender bestaat eveneens uit composietmateriaal .

De hierna volgende overwegingen zijn van toepassing: - integratie van rotorbladen, bladwortel, 10 uitsteeksel, bladflens en naaf in één systeem met het composietmateriaal, - onder instandhouding van dezelfde toelaatbare externe krachten op de bladranden kan een ijzeren naaf worden vervangen door een composietnaaf (uitwisselbaar- 15 heid van de bladen), - toepassing van composietmateriaal houdt niet slechts een eenvoudige vervanging van materialen in. Het composietgedeelte is het gevolg van de overwegingen van: . ontwerp, 20 . productiemethodes, . materiaaleigenschappen.

Rekening houdend met de uitstekende eigenschappen met betrekking tot de vezelrichting, kan de opleg-richting van de composietnaaf worden genomen in overeen-25 stemming met het spanningsverloop in de naaf. Bovendien kan de wanddikte worden geminimaliseerd in gebieden met lagere belasting. Het ontwerp met composietmateriaal maakt tevens introductie van verstevigers mogelijk om een hoge verhouding tussen stijfheid en gewicht te bewerk-30 stelligen.

Het is verder gebruikelijk om stalen verlengingen te gebruiken, die relatief kostbaar zijn, om de diameter van de rotor te vergroten.

Hierbij is het innovatieve idee het definiëren 35 van een compleet rotorsysteem. Dit rotorsysteem omvat: . rotorbladen, . bladwortelverlengingen (om het doorlopen gebied met dezelfde bladen te vergroten), 1013807 7 . bladwortelaanpassingen (om installatie van de bladen en de naven mogelijk te maken met verschillende tussenafstandcirkeldiameters), . naaf.

5 Al deze componenten kunnen worden vervaardigd uit composietmaterialen. Aldus kan het gehele roterende systeem uit hetzelfde materiaal worden vervaardigd. Dit heeft in het bijzonder invloed op de dynamiek van het systeem (traagheidsmoment, massa, materiaaldemping en 10 structurele stijfheid van het materiaal) en de geluidsemissie (overdracht van uit de structuur afkomstige geluiden door de aangedreven generator via de naaf naar de rotorbladen).

De stijfheid van de naaf is essentieel voor 15 zowel het statische als het dynamische gedrag van het volledige rotorsysteem. Een minimale stijfheid in een richting dwars op het rotatievlak is vereist voor het in stand houden van een minimale afstand tussen het vrije uiteinde van het blad en de toren in het geval van een 20 maximale statische belasting (extreme belasting, terwijl de turbine draait). Hiernaast dienen de dynamische bewegingen van één blad niet te worden overgedragen naar de andere bladen, aangezien de naaf de basis is van de dynamische component van het rotorblad. Aldus dient, 25 vanuit een oogpunt van het dynamische systeem, de stijf-heid/flexibiliteit zodanig geoptimaliseerd te worden, dat de rotor niet te lijden heeft van grote vibraties, wanneer resonantie optreedt.

Grote bewegingen, die tot uitdrukking komen bij 30 een hoge flexibiliteit, maken het de "rotor" in het dynamische systeem mogelijk om geleidelijker te reageren op extreme belasting, bijv. windstoten, hetgeen gewoonlijk tot uitdrukking komt door trillende naven. Het flensgedeelte van een gebruikelijke, gietijzeren naaf is 35 bijv. acht maal stijver (product E x 1) , dan het bladwor-telgedeelte van composiet, waarbij slechts rekening wordt gehouden met de andere modulus van Young (E = 21.000 MPa voor composieten van glasvezels/epoxyhars en E = 170.000 1013807 8 MPa voor GGG 40), terwijl het traagheidsmoment I bij benadering dezelfde is. Ten aanzien van het interessante verschijnsel, dat "randgerichte vibraties" wordt genoemd (vibraties in een blad ten opzichte van de lengteas 5 hiervan), kan het optimaliseren van de stijfheid van de naaf in deze richting bijdragen aan een verlaging van de problemen in dit gebied, tezamen met een verbeterde materiaaldemping.

De uitvinding zal nu worden toegelicht aan de 10 hand van bijgaande tekeningen. Hierin tonen: figuur 1 een perspectivisch aanzicht van een windturbine volgens de uitvinding; figuur 2 een gedeeltelijk opengebroken perspectivisch aanzicht van een essentieel deel van de rotor, 15 zoals aangegeven met II in figuur 1; figuur 3 een opengebroken perspectivisch aanzicht van het detail III uit figuur 2; figuur 4 een opengebroken perspectivisch aanzicht van een andere uitvoering van een naaf volgens de 20 uitvinding; figuur 5 een weggebroken perspectivisch aanzicht van het detail V van figuur 4; figuur 6 een naaf met drie daaraan gekoppelde bladwortels in gedeeltelijk weggebroken perspectivisch 25 aanzicht; figuur 7 een opengebroken perspectivisch aanzicht van het detail VII van figuur 6; figuur 8 een schematisch perspectivisch aanzicht van een deel van een rotor volgens de uitvinding, 30 waarbij de samenstellende onderdelen ter wille van de duidelijkheid op enige onderlinge afstand zijn weergegeven; figuur 9 twee schalen voor het vervaardigen van een naaf, in perspectivisch aanzicht; 35 figuur 10 een perspectivisch aanzicht van een schaal met een daaraan gehechte centrale huls; 1013807 9 figuur 11 een perspectivisch aanzicht van de schaal met de huls volgens figuur 10, waarbij de constructie door schoren is versterkt; figuur 12 een perspectivisch aanzicht van een 5 gerede naaf.

Figuur 1 toont een windturbine 1, omvattende een als paal uitgevoerde draagconstructie. 2, een daardoor gedragen elektrische generator 3 met een niet-ge-toonde as, die een naaf 4 draagt, met welke naaf drie 10 bladen 5 in angulair equidistante relatie zijn verbonden.

Figuur 2 toont de naaf 4. Deze is hol uitgevoerd en draagt via bladwortels 6 de bladen 5. Aan de voorzijde van de naaf 4 bevindt zich een gat 7, waardoorheen het inwendige van de naaf toegankelijk is. Aan de 15 achterzijde van de naaf bevindt zich eveneens een gat, dat met 8 is aangeduid en is omgeven door een krans van gaten 9. De generatoras 10 draagt aan zijn einde een flens 11 met een krans gaten 12, die registreerbaar zijn met de krans van gaten 9. Door de respectieve gaten 9 en 20 12 kunnen koppelbouten worden gestoken voor koppeling van de naaf 4 met flens 11.

Op analoge wijze zijn de bladwortels 6 met naaf 4 gekoppeld. Elke bladwortel draagt een T-bout 13 (zie figuur 3). Dit is een bout, die samenwerkt met een bijbe-25 horend inzetstuk 14 in de wortel 6, welk inzetstuk 14 van een draadgat voorzien is voor koppeling met de bout 13. Aan de andere zijde werkt de bout 13 samen met een moer 15, die zich uitstrekt in de binnenholte van naaf 4. Daartoe is een krans gaten 16 in de naaf aangebracht rond 30 de drie respectieve gaten 17. Het aanbrengen en aandraaien van de genoemde bevestigingsbouten en moeren kan plaatsvinden via gat 7.

De naaf 4 bestaat uit composietmateriaal, evenals de bladwortel 6.

35 Figuur 4 toont een naaf 17, die geheel hol is uitgevoerd. Voor het accommoderen van het einde van een niet-getekende generatoras vertoont de naaf 17 een centrale huls 18, omvattende een buitenhuis 19 en een bin- 1013807 10 nenhuls 20. De naaf 17 bestaat uit twee schalen 21,22, zoals hiernaast zal worden beschreven aan de hand van de figuren 9,10,11 en 12. De schalen 21,22 zijn aan elkaar gehecht via een zich dwars op de rotatie-hartlijn 23 van 5 de naaf 17 uitstrekkend vlak. Dit correspondeert met de met 24 aangeduide hechtnaden.

Met de naaf 17 is een bladwortel 25 verbonden.

Figuur 5 toont, op welke wijze de respectieve diameters van de respectieve gaten 117 accent en de 10 bladwortels 25 aan elkaar zijn aangepast.

Gebruik is gemaakt van een ringvormige flens 26, die door middel van respectieve kransen T-bouten 27 is gekoppeld met respectievelijk naaf 17 en elke bladwortel 25. De omschrijving van de T-boutstructuur is reeds 15 gegeven aan de hand van de figuren 2 en 3.

De aandacht wordt gevestigd op een verschil tussen de opbouw volgens figuur 3 en die volgens figuur 5. De bouten 13 volgens figuur 3 worden in principe uitsluitend op trek belast in hun asrichting. In de 20 opbouw volgens figuur 5 kan niet worden voorkomen dat als gevolg van de verschillende diameters van de kransen 27 en 28 er een koppel op ringvormige flens 26 wordt uitgeoefend, in combinatie met een zijdelingse krachtcomponent op de bouten 13.

25 Figuur 6 toont een naaf 29, waarvan de naar de bladwortels 30 gerichte delen 31 een zodanige vorm bezitten, dat ze vloeiend aan die bladwortels 30 aansluiten.

Figuur 7 toont de T-boutconstructie, waarmee de bladwortels 30 aan de genoemde delen 31 zijn bevestigd.

30 De genoemde einddelen 31 zijn van doorgaande gaten voorzien, waarin een van een doorgaand gat voorzien steunelement 32 is geaccommodeerd. Evenals de staafvormige elementen 14 is het steunelement 32 mechanisch sterk, bijvoorbeeld van staal vervaardigd. Het dient, evenals 35 inzetstuk 14, om de trekkracht in de bout 13 te verdelen over het beschikbare oppervlak, dat wil zeggen de naar elkaar gerichte oppervlakken van inzetstuk 14 en steunelement 13. Opgemerkt wordt, dat door de grote mechani- /013807 11 sche sterkte van de toegepaste composietmaterialen voor zowel de naaf 29 als de bladwortel 30 de getoonde structuur zeer geschikt is.

Figuur 8 toont schematisch de in figuur 2 5 getoonde structuur, waarbij de bladen effectief verlengd zijn door toepassing van de respectieve extenders 33.

Deze extenders zijn eveneens vervaardigd van composietmateriaal en kunnen op elke geschikte wijze star en los-neembaar gekoppeld zijn met enerzijds naaf 4 en ander-10 zijds de bijbehorende bladwortel 6. Bijvoorbeeld kunnnen de extenders 33 op de in figuur 3 getoonde wijze met naaf 4 zijn gekoppeld, terwijl de koppeling met bladwortel 6 bijvoorbeeld is uitgevoerd op de in figuur 7 getoonde wij ze.

15 Figuur 9 toont de twee schalen 21 en 22 volgens figuur 4.

Figuur 10 toont, dat aan schaal 22 de binnenhuis 20 is gehecht.

Figuur 11 toont, dat schoren 33 zijn gehecht 20 tussen schaal 22 en binnenhuis 20. Hierdoor treedt een substantiële verstijving en versterking op met behoud van het geringe gewicht.

Nadat anologe wijze aan schaal 21 de buitenhuis 19 is gehecht (of daaraan tijdens het productieproces al 25 is aangevormd), kunnen de schalen 21,22 over het door hechtnaden 24 volgens figuur 4 bepaalde vlak blijvend met elkaar worden gekoppeld. Na deze bewerking is naaf 17 gereed.

Opgemerkt wordt, dat in deze korte beschrijving 30 is afgezien van vermelden van de noodzakelijke gaten, waarvoor onder meer naar figuur 4 wordt verwezen.

1013807

Claims (15)

1. Rotor voor een windturbine, welke windturbine omvat: een draagconstructie, bijvoorbeeld een paal, een zuil of een ruimtelijke buizenconstructie; en 5 een door die draagconstructie gedragen genera tor met een naar buiten uitstekende horizontale as die roteerbaar gelagerd is en een van de generator deel uitmakende generator-rotor draagt; welke rotor de volgende rotordelen omvat: 10 een naaf met eerste koppelmiddelen voor het losneembaar starkoppelen van de naaf met het einde van de as in coaxiale relatie; en een aantal bladen die door middel van respectieve tweede koppelmiddelen losneembaar star met de naaf 15 gekoppeld zijn via de einden van hun respectieve bladwor-tels; met het kenmerk, dat de naaf en elke bladwortel uit composietmateriaal bestaat.

2. Rotor volgens conclusie 1, waarin de tweede koppelmiddelen een extender omvatten, waarvan de beide einden door middel van derde en vierde koppelmiddelen losneembaar star met de naaf en het einde van de betreffende bladwortel koppelbaar zijn, welke extender uit 25 composietmateriaal bestaat.

3. Rotor volgens conclusie 1, waarin de naaf een centraal gat vertoont voor het accommoderen voor het einde van de as.

4. Rotor volgens conclusie 3, waarin de naaf 30 hol is en het centrale gat wordt begrensd door een cilindervormige huls.

5. Rotor volgens conclusie 4, waarin de naaf uit aan elkaar gehechte naafdelen bestaat.

6. Rotor volgens conclusie 5, waarin de naaf 35 twee aan elkaar gehechte schalen en de genoemde huls 1013807 omvat, welke huls door een aantal schoren aan ten minste één van de schalen gehecht is, welke schoren uit composietmateriaal bestaan.

7. Rotor volgens conclusie 6, waarin de cilin-5 der een aan de ene schaal gehechte schaal gehechte bin- nencilinder en een aan de andere schaal gehechte buitencilinder omvat.

8. Rotor volgens conclusie 6, waarin de schalen aan elkaar zijn gehecht over een vlak dat zich in hoofd- 10 zaak dwars op de hartlijn van de naaf uitstrekt.

9. Rotor volgens conclusie 1, waarin het composietmateriaal van het betreffende rotordeel een kunststof matrix en een daarin ingebedde wapening van vezels is, waarbij de dichtheid en de richting van de vezels zodanig 15 zijn gekozen, dat het rotordeel op elke plaats voldoet aan op grond van voorspelde mechanische belastingen gestelde eisen met betrekking tot mechanische sterkte, stijfheid en demping.

10. Rotor volgens conclusie 1, waarin de eer- 20 ste, tweede, derde en/of vierde koppelmiddelen schroefbouten en daarmee samenwerkende moeren omvatten, die aangrijpen aan de respectieve met elkaar te koppelen twee rotordelen.

11. Rotor volgens conclusie 10, waarin de 25 schroefbouten in een ringvormige configuratie zijn gerangschikt .

12. Rotor volgens conclusie 11, waarin de schroefbouten zich in de richting van de lokale trekkracht tijdens bedrijf van de windturbine uitstrekken, 30 zodanig dat ze uitsluitend aan respectieve trekkrachten onderworpen zijn.

13. Rotor volgens conclusies 10 en 11, waarin de genoemde koppelmiddelen tussen de met elkaar te koppelen rotordelen geplaatste flensmiddelen omvatten, in het 35 bijzonder een ringvormige flens, waarbij de twee genoemde rotordelen elk met een eigen ringvormige configuratie schroefbouten met de flensmiddelen gekoppeld zijn, welke 1013807 ¥ I « ♦ beide configuraties in hoofdzaak concentrisch geplaatst zijn.

14. Naaf voor een windturbinerotor volgens één der conclusies 1-13, welke naaf omvat: 5 eerste koppelmiddelen voor het losneembaar star koppelen van de naaf met het einde van een generatorro-toras in coaxiale relatie/ en tweede koppelmiddelen voor het losneembaar star met de naaf koppelen van een aantal bladen via de einden 10 van hun respectieve bladwortels; met het kenmerk, dat de naaf uit composietmateriaal bestaat.

15. Extender voor een windturbinerotor volgens één der conclusies 1-13, welke extender omvat: 15 derde koppelmiddelen voor het losneembaar star koppelen van het ene einde van de extender met een naaf volgens conclusie 14; en vierde koppelmiddelen voor het losneembaar star koppelen van het andere einde van de extender met een 20 bladwortel; met het kenmerk, dat de extender uit composietmateriaal bestaat. .101 3 8 0 7