Przedmiotem wynalazku jest sposób wewnetrz¬ nego szlifowania otworów o ksztalcie cylindrycz¬ nym lufo stozkowym.Dotychczas otwory szlifuje sie za pomoca cy¬ lindrycznej sciernicy., która wykonuje ruch wahad¬ lowy w kierunku jej o,si obrotu. Podczas tego ru¬ chu wahadlowego sciernice przestawia sie promie¬ niowo po kazdymi przejsciu lub tez w trakcie szli¬ fowania az do uzyskania ostatecznego wymiaru.Wada tego sposobu jest to, ze na skutek duzej powierzchni styku w miejscu szlifowania uwarun¬ kowanej stykaniem sie zewnetrznej powierzchni sciernicy ze sciana otworu, przy szybkim ruchu wahadlowym, mozna zbierac tylko bardzo mala warstwe materialu. Wada tego sposobu jest rów¬ niez to<, ze pory soiermicy ulegaja szybko zatyka¬ niu i wystepuja duze sily promieniowe, pnzez co proces szlifowania podczas jednej operacji szlifo¬ wania musi byc czesto przerwany raz lub wielo¬ krotnie w celu obciagniecia sciernicy. Niekorzy¬ stnie takze oddzialywuje przy znanym sposobie zmiana powierzchni styku i predkosci skrawania pnzy zmniejszajaoeij sie srednicy sciernicy.Celem wynalazku jest wyeliminowanie wyzej wspomnianych wad i niedogodnosci, oraz skróce¬ nie czasów szlifowania.Ceil ten zostal osiagniety dzieki opracowaniu sposobów wewnetrznego szlifowania otworów we¬ dlug wynalazku, którego istota polega na tym, ze stosuje sie sciernice z ukosnie scieta powierzchnia 16 czolowa, której linia styku z powierzchnia szlifo¬ wanego otworu w przedmiocie, przebiegajaca rów¬ nolegle do oisi tego otworu,, nastawia sie lub ob¬ ciaga sie z zewnatrz na gotowy wymiar otworu, a nastepnie przesiuiwa sie ja przez cala dlugosc otworu, zdejmujac przy tym w jednym przejsciu caly naddatek na szlifowanie w tym otworze.Zgodnie z wynalazkiem ukosnie sciejta powierz¬ chnie czolowa sciernicy obciaga sie diamentem jed¬ noczesnie ze zmiana obrabianego przedmiotu, przy czym obciaganie ukosnie scietej powierzchni czo¬ lowej sciernicy dokonuje sie zawsze na staly wy¬ miar.Po obciagnieciu skosnie scietej powierzchni czo¬ lowej sciernicy na calej szerokosci wzglednie jej grubosci, doprowadza sie ja na nowo do poloze¬ nia nastawienia na wymiar ostateczny otworu i ob¬ ciaga sie jej powierzchnie zewnetrzna.W odmianie wykonania wynalazku stosuje sie sciernice ze scieta ukosnie krawedzia czolowa i stozkowa powierzchnia zewnetrzna, której linia styku z powierzchnia otworu przebiega w odleg¬ losci równej polowie srednicy od osi wzdluznej otworu, przy czym sciernice ustawia sie tak^ aby jej os wzdluzna byla nachyilonia wzgledem lini sty¬ ku i tworzyla z osia wzdiuzna otworu kat równy pólkatowi zbieznosci stozkowej powierzchni scier-' nicy. Powierzchnie zewnetrzna sciernicy obciaga sie wzdiluz równoleglej do osi otworu linii styku z otworem za pomoca diamentu usytuowanego w 913993 91 309 4 odleglosci od osi otworu równiej polowie srednicy gotowego otworu. Stosuje sie sciernice garnkowa ze scieta ukosnie krawedzia czolowa, z która la¬ czy sie plaska powierzania sciernicy, prostopadla do osi wzdluznej otworu tak, ze ta sama scieta ukosnie krawedzia czolowa szlifuje sie otwór i przylegla do niego powierzchnie plaska obra¬ bianego przedmiotu. Scieta ukosnie krawedz czo¬ lowa i przylegla do niej iplaiska powierzchnie sciernicy obciaga sie za pomoca jednego profilo¬ wanego rolkowego obciagacza.Wedlug wynalazku stosuje sie szlifowanie wy¬ kazujace na szlifowanej powierzchni slady w po¬ staci obrotowych bruzd.Sposobem wedlug wynalazku mozna szlifowac otwory na uproszczonych konstrukcyjnie szlifier¬ kach do otworów. W wyniku mniejszej sily pro¬ mieniowej nastepuje zmniejszenie obciazen wrze¬ ciona sciernicy. Poprzez zmniejszenie obciaganej powierzchni urzadzenie do obciagania zajmuje mniej miejsca. Sposób wedlug wynalazku pozwala na wyeliminowanie ruchu wahadlowego stolu szli¬ fierki, automatyzacji dosuwu oraz przerw w ope¬ racji szlifowania, spowodowanych obciaganiem sciernicy. Przez zastosowanie sposobu szlifowania wedlug wynalazku, odpadaja takze wszelkie uk¬ lady sterowania wymiarowego. Poprzez stala pred¬ kosc skrawania dla danej srednicy tarczy szlifier¬ skiej oraz niezmienna powierzchne styku pomie¬ dzy ukosnie scieta krawedzia czolowa skrawaja¬ cej sciernicy i otworem w szlifowanym przedmio¬ cie uzyskuje sie maksymalna moc skrawania. Ca¬ ly naddatek na szlifowanie jest zdejmowany w jednym przejsciu.W sposobie wedlug wynalazku moga byc takze zastosowane sciernice o zewnetrznej powierzchni stozkowej. Zastosowanie takich sciernic powoduje zmniejszenie powierzchni styku pomiedzy krawe¬ dzia czolowa i szlifowana powierzchnia wewne¬ trzna.Daiisza cecha wynalazku polega na tyn\ ze sto¬ suje se sciernice garnkowe z ukosnie scieta kra¬ wedzia czolowa^ do której przylega plaska po¬ wierzchnia korzystnie prostopadla do osi wzdluz¬ nej otworu. Za pomoca takich sciernic mozliwe jest szlifowanie ta sama krawedzia sciernicy ot¬ woru i sasiadujacej z nim powierzchni plaskiej.Ukosnie sciejta krawedz czolowa i sasiadujaca z nia plaska powierzchnia sciernicy sa obciagane za pomoca jednego profilowar.ego rolkowego ob¬ ciagacza.Poprzez sposób wedlug wynalazku staje sie zby¬ teczne specjalne urzadzenie do szlifowania po¬ wierzchni /plaskiej z oddzielna sciernica i dodat¬ kowym urzadzeniem obciagajacym oraz sterowa¬ niem. Obciaganie jedynej istniejacej sciernicy mo¬ ze sie odbywac podczas zdejmowania obrobionego przedmiotu i zakladania nowego.Przedmiot wynalazku jest wyjasniony w przyk¬ ladach wykonania na rysunku, na którym lig. 1 do 5 przedstawiaja schematycznie przebieg szlifo¬ wania otworu sylindryoznego, fig. 6 — przedmiot obrabiany i sciernice o stozkowej powierzchni zewnetrznej w' polozeniu obciagania, fig- 7 — te same elementy co na fig. 6 ale w polozeniu szli¬ fowania, fiig. 8 — przedmiot obrabiany i sciernice garnkowa w polozeniu obciagania, a fig. 9 — te same elementy co na fig. 8 ale w polozeniu szli¬ fowania.Przedstawiony na fig. 1 przedmiot obrabiany 1 z otworem 3 umieszczojiy jest w obrotowym uch¬ wycie szlifierki do otworów nie przedstawionym na rysunku. Przedtmiot ten ma byc zeszliifowany na ostateczny wymiar 3'. sciernica 4 przed rozpo- czecieim szlifowania zostaje obciagnieta na ten go¬ towy wymiar za pomoca zewnetrznego obciaga¬ cza diamentowego, nie przedstawionego na rysun¬ ku tak, ze powierzchnia zewnetrzna 8 sciernicy 4 znajduje sie na poziomie ostatecznego wymiaru.Sciernica 4 ma po swojej stronie zwróconej do przedmiotu ukosnie scieta krawedz czolowa 6.Na fig. 2 przedstawione jest wrzeciono ze scier- ' nica, która zostala dosunieta do przedmiotu obra¬ bianego. Przy dalszym posuwie do przodu, ukos- nie scieta krawedz czolowa 6 sciernicy 4 szlifuje otwór na wymiar ostateczny. Zdejmowanie mate¬ rialu nastepuje wylacznie, na skutek ruchu poosio¬ wego do przodu.Na fig. 3 pokazana jest sciernica, która juz cze- M sciowo znajduje sie wewnatrz przedmiotu.Fig. 4 przedstawia sciernice po zakonczonym przejsciu. Caly otwór jest zeszlifowany na wymiar ostateczny.Nastepnie sciernica zostaje wycofana w kierun- ku poosiowym do polozenia wyjsciowego. W tym polozeniu ukosnie scieta' krawedz czolowa 6 zostaje obciagnieta diamentem!, który jest przemfiieszcza- ny w kierunku podwójnej strzalki. Kat nachylenia ukosnie scietej krawedzi czolowej, 6 przebiega naj- korzystniej pod katem 45° do osi obrotu sciernicy 4. Alby zachowac stala wielkosc skosnej powierz¬ chni 6 droga jaka przebywa diament podczas jej obciagania jest ograniczona, a tym samym szero¬ kosc b ukosnie scietej krawedzi czolowej 6 jest 40 stala. Jest ona w przyblizeniu trzykrotnie wieksza od naddatku na szlifowanie. Po obciagnieciu, czesc cylindryczna 28 sciernicy zachowuje swoja sred¬ nice.Gdy poprzez kolejne obciaganie skosnej powierz- 45 chni sciernica zmniejszy swa srednice na calej dlugosci „B", wtedy jest ona ponownie nastawia¬ na na ostateczny wymiar i wedlug niego ponownie obciagana na calej dluigosci powierzchni zewne¬ trznej. Nastepnie moze byc w ten sposób zdjeta 50 nastepna warstwa na calej dlugosci „B" sciernicy równa podwójnej grubosci naddatku na szlifowa¬ nie. Przez to mozliwe jest wykorzystanie sciernicy.Na fig, 6 pokazany jest obrabiany przedmiot 1 w postaci kola zebatego 1, który jest zamocowany 55 w uchwycie 2 szlifierki do otworów. Srodkowy otwór 3 w tym kole ma byc zeszlifowany do sred¬ nicy D. Na wrzecionie 5 zamocowana jest obroto¬ wo sciernica 4 o skosnej powierzchni zewnetrznej, nachylonej pod katem do osi obrotu srednicy. Wrze- 6o ciono 5 jest nastawne wzgledem osi prostopadlej do powierzchni rysunku przez odpowiednie ulo- zyskowanie glowicy. Przy koncu o wiekszej pod¬ stawie, sciernica posiada ukosnie scieta krawedz czolowa 6. Po pr zoszlifowaniu kazdego jednego w przedmiotu skosna powierzchnia jest obciagana za91 pomoca przesuwanego ukosnie ruchem nawrot- nym diamentu 7. Diament przemieszcza sie stale na jednakowa odleglosc od osi otworu. Po wielo¬ krotnym obciaganiu, zewnetrzna srednica sciernicy zmniejsza sie jak to jest pokazane na fig. 6 linia kresika-kropka. Sciernica moze byc dalej uzywana.Os obrotu sciernicy, a tym samym os obrotu wrzeciona jest nachylona wzgledem osi wzdluznej otworu pod katem. Przez to powierzchnia zewne¬ trzna 8 tworzaca stozkowa powierzchnie 15 scierni¬ cy 4 pozostaje zawsze równolegla do osi otworu i znajduje sie stale w odleglosci D/2 od tej osi.Powierzchnia zewnetrzna 8 sciernicy 4 jest obcia¬ gana diamentem 9. Wierzcholek diamentu znajdu¬ je sie w odleglosci D/2 od osi otworu i przemiesz¬ cza sie wzgledem powierzchni zewnetrznej 8.Na fig. 7 pokazano sciernice przy szlifowaniu otworu na srednice D. Przy tym ukosnie scieta krawedz czolowa 6 sciernicy zdejmuje przy poje¬ dynczym przejsciu przez przedmiot caly naddatek s na szlifowanie.W obrabianym przedmiocie 10 pokazanym na fig. 8 i 9 ta sama skosnie scdejta krawedz czolowa 12 sciernicy garnkowej 13 szlifuje otwór D i po¬ wierzchnie plaska 11. Na fig 8 sciernica garnkowa 13 i glowica szlifierska 14 sa pokazane w polo¬ zeniu obciagania. Zewnetrzna powierzchnia 8 scier¬ nicy garnkowej 13 jest obciagana diamentem 16, usytuowanym w odleglosci D/2 od osi otworu. U- kosnie scieta krawedz czolowa 12 i prostopadla do osi sciernicy powierzchnia plaska 18 sa obcia¬ gane wspólnie profilowym rolkowym obciagaczem 19. który jest umieszczony na poprzecznych san¬ kach 20. Polozenie robocze rolkowego obciagacza 19 jest pokazane linia przerywana. Diament 16 moze byc zamocowany na niepokazanym ramieniu wychydnyim.Po obciagnieciu powierzchni 8, 12 i 18 sciernicy, przemieszczana jest ona przez glowice szlifierska 14 najpierw w kierunku strzalki (fig. 8) na lewo, przy czym nastepuje szlifowanie otworu D w talki sam sposób jak w przykladzie pokazanym na fig. 7. Nlastepnie sciernica zostaje wycofana i wlaczo¬ ny zostaje przesuw poprzeczny w kierunku po¬ kazanym strzalka na fig. 9. Na fig. 9 pokazano sciernice w srodkowym polozeniu podczas przesu¬ wu poprzecznego. Przy tym nastepuje szlifowanie plaskiej powierzchni 11 przedmiotu przez ta sama scieta ukosnie krawedz czolowa 12. Po przeszli- fowaniu plaskiej powierzchni 11 stól szlifierski wraz z glowica szlifierska zostaje wycofany w kie¬ runku przeciwnym do zaznaczonego strzalka na fig. 9 polozenia, w którym górna tworzaca po¬ wierzchni zewnetrznej 8 pokrywa sie z górna two¬ rzaca otworu, jak to pokazuje fig. 8. Nastepnie glowica szlifierska przemieszcza sie znowu w po¬ lozenie obciaganlia. Droga wycofania jest za kaz¬ dym razem mniejisza o wielkosc obciagania niz ta sama droga przy uprzednim obciaganiu tak, ze wysuniety rolkowy obciagacz 19 mpze zdjac odpo¬ wiednia warstwe przy obciaganiu.Opisany .proces szlifowania moze przebiegac takze w odwrotnej kolejnosci, to jest najpierw szlifowanie powierzchni plaskiej, a potem z otworu.Podczas obciagania nastepuje zmiana przedmio- 399 6 tu obrabianego 10. Nastepnie stól z glowica szli¬ fierska wykonuje dobieg do otworu D, po czym ten zostaje przeszlifowany z predkoscia posuwu do przodu za pomoca ukosnie scietej krawedzi czolo- wej 12. Zewnetrzna powierzchnia 15 nie bierze udzialu w szlifowaniu. Jest wiec ona obciagana tylko raz pp zalozeniu nowej sciernicy. PL