Przedmiotem wynalazku jest przenosnik zgrze¬ blowy posiadajacy lancuch z ogniwami okraglymi, a zwlaszcza przenosnik zgrzeblowy jednolancucho- wy, przeznaczony do przenoszenia znacznych sil ciagnacych.W napedach zv lancuchami o ogniwach okraglych, znanych w dotychczasowym stanie techniki, plasko nabiegajace na kolo lancuchowe ogniwa lancucha uklada sie w odpowiednie kieszenie umieszczone na kole lancuchowym, przenoszac nastepnie sile na przednia, patrzac w kierunku ciagniecia, zaokra¬ glona czesc ogniw po czym sila ta przenoszona jest na caly lancuch ciagnacy. Poniewaz kieszenie te posiadaja dodatkowa szczeline w zwiazku z prze¬ krecaniem sie ogniw dlugich, przebiegajacym na obwodzie kola lancuchowego podczas nabiegania lancucha, to w przenoszeniu sily uczestnicza jedynie zewnetrzne plaszczyzny kieszeni. Plaszczyzny te tworza kat ostry wzgledem osi lancucha i w zwia¬ zku z tym przenoszenie sily moze odbywac sie tylko w wyniku dzialania sily skladowej, skiero¬ wanej w kierunku ciagniecia. Druga sila skladowa dziala prostopadle do osi lancucha wywierajac na¬ cisk kieszeni na zeby kola lancuchowego. Poniewaz sily przenoszone na lancuch ciagnacy przenosnika zgrzeblowego sa stosunkowo wielkie, wynaszac oko¬ lo 10 t lub nawet wiecej, to odpowiednio wielkie sa równiez skladowe sily ciagnace dzialajace w kie¬ runku na zewnatrz i w zwiazku z tym zeby kola lancuchowego musza byc wykonane bardzo masyw- nie, aby wytrzymalosciowo mogly podolac wyma¬ ganiom roboczym. Oprócz tego w znanych nape¬ dach z lancuchami o ogniwach okraglych powierz¬ chnie robocze kieszeni, przeznaczone do przenosze¬ nia sily, sa stosunkowo male i w zwiazku z tym powstaja nadzwyczaj wysokie naciski powierzchnio¬ we, szczególnie w przypadku przenoszenia wielkich sil ciagnacych. Wysokie naciski powierzchniowe po¬ ciagaja za soba silne zuzycie i znieksztalcenia w powierzchniach przenoszacych sile. Okolicznosc ta doprowadza w znanych wykonaniach napedów dla przenosników zgrzeblowych do wydatnego zmniej¬ szenia okresu uzytkowania lancuchów.Celem wynalazku jest skonstruowanie takiego przenosnika z lancuchem z ogniwami okraglymi, zwlaszcza jednolancuchowego, w którym usuniete bylyby wady techniczne wystepujace w wykona¬ niach znanych w dotychczasowym stanie techniki i w którym za pomoca stosunkowo prostych srod¬ ków daloby sie zdecydowanie przedluzyc okres zy¬ wotnosci zarówno lancucha jak i napedowych kól lancuchowych, poprawiajac wydatnie warunki ro¬ bocze dla pracy napedu.Cel ten zostal osiagniety,w ten sposób, ze ogni¬ wa lancuchowe z ogniwami okraglymi nabiegajace plasko na gwiazdowe kolo lancuchowe wyposazone sa (co drugie ogniwo) w wystajace na zewnatrz czopy, sluzace do przenoszenia sily ciagnacej, umie¬ szczone wzdluz po obu stronach ogniwa w pla¬ szczyznie prostopadlej do osi lancucha. 84 261/ 84261 S 4 biegajacym po jego obwodzie lancuchem, fig. 4 — zamocowanie zgrzebla na czapach lancucha z ogni- . wami okraglymi a fig. 5 — zgrzeblo przedstawione na fig. 4, w widoku z góry. Ukladajace sie plasko ogniwo lancuchowe 1 posiada po obu dluzszych bokach czopy 3, i 3', których os jest prostopadla do osi wzdluznej lancucha 17. Ogniwa lancuchowe 2 ustawione pionowo sa wykonane w identyczny sposób jak i ogniwa znane w dotychczasowym sta- io nie techniki. Powierzchnie stykowe 5 dla ogniw 1 ukladajacych sie plasko uksztaltowane sa jako pro¬ ste powierzchnie plaskie i nie posiadaja zadnych kieszeni, jakie wystepuja w kolach lancuchowych dotychczas znanych. Powierzchnie stykowe 5 posia- daja w strefie czopów wglebienia 6, tak, ze czop 3 wzglednie 3' nie styka sie z powierzchnia 5.Przenoszenie sily z kola lancuchowego 13 na lan¬ cuch ogniwowy 17 nie nastepuje za pomoca kieszeni i zaokraglonych czesci ogniw lecz za pomoca czo¬ pów 3 i 3' opierajacych sie o boczna powierzchnie 7 17' zeby (lub 7" i 7'" dla kierunku odwrotnego).Czopy 3 i 3' sa wykonane • ze stali o wymaganej wytrzymalosci i moga posiadac dowolna grubosc.Odpowiednio do wymiarów splaszczonych czopów musza byc w kazdym wypadku dobrane odpowied¬ nie wymiary wrebów miedzyzebnych uwzglednia¬ jacy zarazem odpowiedni* luz. Krzywizna profilu bocznej sciany zeba jest zblizona do krzywizn ze¬ bów w kolach lancuchowych dla lancuchów rolko¬ wych. Powierzchnia przenoszaca sily, znajdujaca sie miedzy czopem 3 lub 3' i boczna sciana 7 lub V zeba jest znacznie wieksza niz powierzchnie nakla¬ dowe kieszeni w lancuchach znanych w dotychcza¬ sowym stanie techniki: Oprócz tego jest bardzo waznym, ze powierzchnie przenoszenia sil umiesz¬ czone sa prostopadle do kierunku ciagniecia lancu¬ cha i w ten sposób zeby 4 nie sa rozgniatane przez sile poprzeczna, jak to powszechnie wystepuje w dotychczas znanych uksztaltowaniach kól lancu- ' chowych.Lancuch z ogniwami okraglymi w rozwiazaniu wedlug wynalazku jest tak uksztaltowany, ze sred¬ nica czopów jest co najmniej póltora raza wieksza od grubosci ogniwa przy czym jest ona nastepnie splaszczona, równolegle do plaszczyzny ogniwa, do wielkosci mniej wiecej równajacej sie tej grubosci a na koncówkach czopów znajduja sie krótkie czopy okragle dodatkowe o mniejszej srednicy.W ten sposób przenoszenie sil ciagnacych z gwia¬ zdowego kola lancuchowego na lancuch nastepuje za posrednictwem jedynie czopów, w zwiazku z-, czym równiez i powierzchnie gwiazdowych kól lan¬ cuchowych, stykajace sie w czasie ruchu z ogniwa¬ mi'wyposazonymi w czopy, sa uksztaltowane plasko i tylko w strefie czopów posiadaja zaglebienia a czopy wchodza w przypór z zebami gwiazdowego kola lancuchowego po obu stronach ogniw.W rozwiazaniu wedulg wynalazku powierzchnie przylegania w zebach gwiazdowego kola lancucho¬ wego, przenoszace sily w czasie pracy przenosnika zgrzeblowego sa wydatnie zwiekszone i w wyniku tego nacisk powierzchniowy zdecydowanie maleje.Oprócz tego wielkie sily przenoszone sa nie przez pozioma czesc zaokraglona ogniwa lancuchowego lecz przez czopy na ogniwie oraz zeby na kole lancuchowym, odpowiednio uksztaltowane i przy¬ stosowane do przenoszenia sil. W takim uksztalto¬ waniu zarówno sily dzialajace jak równiez i sily przeciwdzialajace skierowane sa równolegle do osi lancucha ciagnacego a poprzeczne sily skladowe dzialajace .na zeby kola lancuchowego sa calkowicie wyeliminowane. Zaokraglone czesci ogniw lancu¬ chowych sa przy tym zupelnie nie narazone na scie¬ ranie i w zwiazku z tym oKres zywotnosci calego lancucha z ogniwami okraglymi ulega wydatnemu przedluzeniu. Przez v wykonanie zaglebien w po¬ wierzchni przylegajacej w strefie czopów osiaga sie zarazem dogodne warunki pracy dla przenosnika, gdyz ogniwa nabiegajace plasko na kolo lancucho¬ we ukladaja sie jedynie na równych powierzchniach stykowych kola lancuchowego a nigdy na czopach, w wyniku czego nie sa one narazone na obciaze¬ nia gnace, powstajace wtedy, gdy ogniwo nabiega w pozycji pionowej. W nastepstwie szczególnie ko¬ rzystnego uksztaltowania ogniw, ukladaja sie pla¬ sko, osiagniete sa zarazem bardzo korzystne wa¬ runki pracy, w których nie wystepuja niszczace naprezenia w lancuchach, a przy opracowywaniu konstrukcji kola lancuchowego i lancucha mozna latwo wyliczyc odpowiednie ' wymiary poszczegól¬ nych elementów, umozliwiajace wlasciwe wykona¬ nie przenosnika zgrzeblowego, dopasowanego ma¬ ksymalnie do wymogów technicznych. Uksztaltowanie czopa uwzglednia wymogi wytrzymalosciowe, gdyz ma on w plaszczyznie zginanie odpowiednio wiek¬ szy wymiar, co podwyzsza jego wskaznik wytrzy¬ malosci przy zginaniu. Splaszczenie czesci czopa ze¬ zwala na zmniejszenie jego gabarytów wymiaro¬ wych i ciezaru.Przedmiot wynalazku przedstawiony jest w przy¬ kladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia ogniwo lancuchowe z czopami, nabie¬ gajace' plasko na kolo lancuchowe, fig. 2 — prze¬ krój kola lancuchowego w plaszczyznie promienio¬ wej, fig. 3 — wycinek kola lancuchowego z na- W rozwiazaniu wedlug wynalazku wystepuje zna¬ cznie wieksza zdolnosc pelnego zazebiania sie czo¬ pów lancucha 17 z kolem lancuchowym 13, gdyz 45 czesci zebów 4 bedace w przyporze z kolem lan¬ cuchowym 1,3 sa znacznie wyzsze i posiadaja inne uformowanie .niz nasadki w kieszeniach dla do¬ tychczasowych znanych uksztaltowan ogniw lancu¬ chowych. Lancuch 17 z czopem spelnia praktycznie 50 funkcje gietkiej zebatki napedzanej przez kolo lan¬ cuchowe 13 spelniajace funkcje kola zebatego. W lancuchu wedlug wynalazku warunki dla nabiega¬ nia i zbiegania ogniw z kola lancuchowego sa znacznie usprawnione i udoskonalone w wyniku od¬ powiednich rozwiazan konstrukcyjnych'. Lancuch 17 z czopami nie jest podatny na zeslizgniecie sie, gdyz, wspólczynnik sprawnosci przesuwowej jest znacznie wyzszy. W wyniku polepszenia -warunków wspólpracy, kola lancuchowego 13 z lancuchem 17 posiadajacym czopy staje sie mozliwym równiez 60 powiekszenie szybkosci napedowej, co posiada szcze¬ gólna waznosc dla intensywnych prac eksploatacyj¬ nych w górnictwie.Ogólnie biorac rozwiazanie wedlug wynalazku 65 znacznie lepiej moze byc dostosowane do coraz bar- 50 5584 261 6 dziej rosnacych wymagan mechanizacyjnych w ko¬ palniach.Na fig. 4 i 5 przedstawiony jest przyklad wy¬ konania zgrzebla 15 dla lancucha 17 z czopami.Zgrzeblo wykonane jest z ksztaltownika o profilu w ksztalcie litery T, najlepiej nadajacego sie dla lancuchów tego typu. Poziome ramie 9 uksztal¬ towane jest jako ciagle a ramie pionowe 10 posiada wyjecia materialowe w swej czesci srodkowej, w których mieszcza sie z malym luzem czopy nosne 3 i 3' poziomego ogniwa lancuchowego 1. Odsa¬ dzone czopy ciensze 8 ukladaja sie podczas mon¬ tazu zgrzebla 15 na ramionach pionowych 10 i przy¬ mocowane sa do tego ramienia za pomoca krót¬ kiego kolnierza 11 dopasowanego do czopu 8 oraz za pomoca poziomych srub 18. Ten sposób przy¬ mocowania zgrzebla 15 umozliwia niezwykle latwy i szybki montaz zgrzebel, przy czym montaz ten jest bardzo prosty ,niezawodny jak równiez i tani w porównaniu z innymi sposobami. Zgrzeblo 15 nie sprawia1 zadnych trudnosci przy zazebianiu sie czo¬ pów 3 i 3' z zebami 4 kola lancuchowego 13. PL