Sposób otrzymywania czystego izoprenu z mieszanin zawierajacych ten zwiazek Przedmiotem wynalazku jest sposób otrzymywa¬ nia czystego izoprenu z mieszanin zawierajacych ten zwiazek, na drodze destylacji ekstrakcyjnej, przy uzyciu organicznego rozpuszczalnika, ewentu¬ alnie zawierajacego wode.Wiadomo, ze do wytwarzania polimerów prze¬ strzennych trzeba stosowac izopren o wysokim stopniu czystosci, poniewaz zanieczyszczenia w ste¬ zeniu wyzszym od okreslonej wartosci, zwlaszcza zanieczyszczenia cyklopentadienem, szkodza bardzo samemu procesowi polimeryzacji. Zawartosc cy¬ klopentadienu w izoprenie powinna byc przeto niz¬ sza niz kilka czesci na milion. Zanieczyszczenia te wystepuja zawsze w mieszaninie weglowodorów o 5 atomach wegla, pochodzacej na przyklad z pro¬ cesów pirolizy i bedacych glównym zródlem izo¬ prenu. W mieszaninie tej zawartosc izoprenu wy¬ nosi lO-^SOty*, zaleznie od warunków prowadzenia procesu pirolizy.Znanych jest wiele sposobów ekstrakcji izopre¬ nu z mieszanin zawierajacych ten zwiazek. Typowy sposób usuwania cyklopentadienu opiera sie na tym, ze cyklyopentadien, po ogrzaniu do tempera- ry powyzej &0°C, ulega dimeryzacji na dwucy- klopentadien, który daje sie usunac przez desty¬ lacje. W praktyce material wyjsciowy poddaje sie dzialaniu wysokiej temperatury i cisnienia, w celu przeprowadzenia dimeryzacji. Jednakze, jezeli na¬ wet ten zabieg umozliwi usuniecie cyklopentadie- - nu, to jednak równoczesnie powoduje znaczne 10 15 30 "i niepozadane straty izoprenu, poniewaz izopren równiez wykazuje pewna zdolnosc reagowania. Po¬ nadto obróbka ta wymaga dosc dlugiego czasu na przeprowadzenie reakcji. Inny sposób usuwania cy¬ klopentadienu polega na destylacji ekstrakcyjnej, prowadzonej w jednej lub w dwóch kolumnach destylacyjnych. Jezeli w celu oddestylowania izo¬ prenu material wysciowy, zawierajacy izopren i cy- klopentadien, poddaje sie destylacji ekstrakcyjnej w obecnosci odpowiedniego rozpuszczalnika, ewen¬ tualnie zawierajacego wode, wówczas cyklopenta- dien zostaje wyekstrahowany rozpuszczalnikiem, poniewaz lotnosc wlasciwa cyklopentadienu jest nizsza do lotnosci wlasciwej izoprenu. Sposoby te nie umozliwiaja jednak otrzymywania izoprenu o czystosci, pozadanej przy wytwarzaniu polime¬ rów izoprenu.Obecnie stwierdzono, ze mozna odzyskiwac izo¬ pren z mieszaniny weglowodorów o 5 atomach wegla w procesie prowadzonym ze znaczna, ela¬ stycznoscia robocza, w którym zwlaszcza latwo odzyskuje sie izopren o wymaganym do polimery¬ zacji stopniu czystosci, to jest o zawartosci cyklo¬ pentadienu nizszej od kilku czesci na milion, a nawet mniejszej od 1 czesci na milion. Sposobem wedlug wynalazku mozna otrzymac izopren o wy¬ sokiej czystosci z 'dowolnych mieszanin z weglo¬ wodorami o 5 atomach wegla, stosujac znane roz¬ puszczalniki, których koszt jest stosunkowo nie¬ wielki. 8289782897 Cecha sposobu wedlug wynalazku jest to, ze pro¬ ces destylacji ekstrakcyjnej (prowadzi sie kolejno w trzech kolumnach do destylacji ekstrakcyjnej, stosujac organiczny rozpuszczalnik, zawierajacy 1— —25?/t wagowych wody, przy czym rozpuszczalnik odzyskiwany jako produkt denny z drugiej ko¬ lumny do destylacji ekstrakcyjnej zawraca sie do pierwszej i drugiej kolumny do destylacji eks¬ trakcyjnej. Jako organiczny rozpuszczalnik stosuje sie dowolny, znany rozpuszczalnik taki, jak N-for- mylc^norfolLna, moltfolina, anilina, acetonitryl, fur- fural, dwumetylotCormaniid, dwumetyloacetamid, N^metylojpirplidon, nitry kwasu p^metoksypropio- nolve£o itp., albo ich* mieszaniny. W trzeciej kor lumnie destylacyjnej itdsuje sie rozpuszczalnik ta¬ ki sam, jak w obu {pierwszych kolumnach albo inny, przy czym zawaitosc wody w (rozpuszczalniku stosowanym JKjpifiDsaaiych dwóch kolumnach moze byc inna niz zawartosc wody w rozpuszczalniku stosowanym w trzeciej kolumnie.Proces wedlug wynalazku prowadzi sie w ten sposób, ze surowiec, skladajacy sie glównie z we¬ glowodorów o 5 atomach wegla, zawierajacy izo- pren, fetory ma byc odzyskany, wprowadza sie do kolumny destylacji ekstrakcyjnej, do której dopro¬ wadza sie takze odpowiedni rozpuszczalnik zawie¬ rajacy wode, zwany w dalszyim ciagu ogólnie „roz¬ puszczalnikiem". Produkt, odbierany ze szczytu tej kolumny, usuwa sie fr obiegu. ProduiH odbierany ze spodli tej kolumny, wprowadza sie do drugiej kolumny destylacji ekstrakcyjnej, która zasila sie innym rozpuszczalnikieni. Produkt, odbierany z wierzcholka drugiej kolumny, wprowadza sie do trzeciej kolumny destylacji ekstrakcyjnej, która równiez zasila Sie rozpuszczalnikiem pochodzacym z kolumny odpadowej. Produkt, odbierany ze szczytu trzeciej kolumny destylacji ekstrakcyjnej, zawierajacy prawie caly izopren, kieruje sie do znanego procesu rektyfikacyjnego, w celu odzy¬ skania izoprenu o zadanej czystosci.Produkt, odbierany ze spodu tej kolumny, kie¬ ruje sie do kolumny odpedowej, .w celu odzyska¬ nia rozpuszczalnika, którym jak juz wspomniano, zasila sie nastepnie trzecia kolumne destylacji eks¬ trakcyjnej. Ze szczytu kolumny odjpedowej odpro¬ wadza sie strumien rozpuszczalnika, zawracajac go do obiegu drugiej kolumny destylacji ekstrakcyj¬ nej lub odprowadza sie go, albo laczy ze strumie¬ niem -bocznym drugiej kolumny destylacji ekstrak¬ cyjnej. Strumien ten mozna kierowac do stadium oddzielania cyklopentadienu i odzyskiwania za¬ wartego w nim izoprenu albo, zaleznie od potrze¬ by, odprowadza sie go. Strumien ten, przed skie¬ rowaniem go do stadium oddzielania, o ile jest to zalozone, poddaje sie procesowi dimeryzacji cy¬ klopentadienu i innych substancji tfdolnyeh do reakcji Dielsa-Aldera. Otrzymany w ten sposób strumien izoprenu uwalnia sie od zwiazków ace¬ tylenowych znanymi metodami, przed skierowa¬ niem go do obiegu do (pierwszej kolumny destyla¬ cji ekstrakcyjnej. W stadium odpedzania, w celu odzyskania rozpuszczalnika, przewidziane jest od¬ prowadzenie dimerów cyklopentadienu i innych dienów z fazy gazowej urzadzenia do ponownego odparowywania skroplonych par lub z miejsca w 10 15 25 35 40 50 95 65 kolumnie znajdujacego sie miedzy tym urzadzer niem a zasilaniem kolumny. Operacja ta jest moz¬ liwa dzieki obecnosci wody w rozpuszczalniku, której obecnosc, jak juz wspomniano,-stanowi jed¬ na z charakterystycznych cech sposobu wedlug wynalazku.Sposób wedlug wynalazku obejióji^; zasadniczo nastepujace stadia procesu: wpri#adzenie; mate¬ rialu zasilajacego do kolumny destylacji/-ekstrak- cyjnej w obecnosci odpowiedniego (ro^piifzczalnika zawierajacego wode; wprowadzanie produktu od¬ bieranego ze spodu pierwszej kolumny do drugiej kolumny destylacji ekstrakcyjnej, zawjsze w obec¬ nosci rozpuszczalnika zawierajacego wóde; wpro¬ wadzanie produktu odbieranego u szczytu drugiej kolumny do trzeciej kolumny^jd^tylacjj vefc$trak¬ cyjnej, do której doprowadza sie^inny rozpusz¬ czalnik zawierajacy wode; odprowadizihie ze szczy¬ tu trzeciej kolumny strumienia zawierajacego izo- pren, który kieruje sie do normalnej rektyfikacji; odprowadzanie ze spodu trzeciej kolumny stru¬ mienia, kierowanego nastepnie do kolumny odpe¬ dowej w celu odzyskania rozpuszczalnika; usuwa¬ nie oligomerów i dimerów; powstalych w dolnej czesci kolumny odpedowej; odprowadzanie stru¬ mieni zawierajacych zasadniczo izopren i cyklo- pentadien bocznym przewodem z drugiej kolumny destylacji ekstrakcyjnej i ze szczytu kolumny od¬ pedowej, przy czym pierwszy strumien odprowa¬ dza sie lub poddaje dimeryzacji, oddzielaniu zwiaz¬ ków acetylenowych znanymi metodami i odzyska¬ niu izoprenu przez zawrócenie go do pierwszej kolumny destylacji ekstrakcyjnej, zas dragi stru¬ mien wprowadza sie do obiegu dó drugiej ko¬ lumny destylacji ekstrakcyjnej lub odprowadza go, albo poddaje dimeryzacji i po oddzieleniu zwykly¬ mi metodami zwiazków acetylenowych, odzyskuje sie izopren.Przytoczony szczególowy opis podaje przyklad mozliwej postaci sposobu wedlug wynalazku i riie ograniczajac jego zakresu ma na celu blizsze wy¬ jasnienie sposobu.Zaznacza sie jednoczesnie, ze mozna stosowac takze czesc sposobu wedlug wynalazku.W opisie omówiono ogólniejszy przypadek, w którym prowadzone sa stadia dimeryzacji i odzy¬ skiwania izoprenu ze wspomnianego strumienia.Schemat urzadzenia do stosowania sposobu wedlug wynalazku podano na rysunku.Przewodem 1 wprowadza sie do pierwszej ko¬ lumny 3 destylacji ekstrakcyjnej material zasilaf- jacy, skladajacy sie z weglowodorów o 5 atomach, pochodzacy na przyklad z procesu pirolizy, za¬ wierajacy izopren przeznaczony do odzyskania. Do tej samej kolumny wprowadza sie takze rozpusz¬ czalnik przewodem 7. Nasycone i etylenowe zwiaz¬ ki trudno rozpuszczalne w rozpuszczalniku odpro¬ wadza sie ze szczytu kolumny 3 przewodem 2, podczas gdy izopren, inne dieny i zwiazki acety¬ lenowe, latwiej rozpuszczalne w rozpuszczalniku, odprowadza sie ze spodu tej kolumny przewo¬ dem 11. Korzyscia sposobu wedlug wynalazku jest to, ze w poczatkowym materiale zasilajacym, wprowadzanym do kolumny 3, cyklopentadien mo¬ ze wystepowac takze w dosc wysokim stosunku82897 5 ' e w odniesieniu do izoprenu (okolo 1:1) i nie ma potrzeby jego wstepnego czesciowego usuwania dla uzyskania u spodu kolumny 3 duzego stezenia die- nówv które umozliwi utrzymanie stosunkowo nis¬ kiej temperatury w urzadzeniu do ponownego od¬ parowywania skroplonych par, w celu ogranicze¬ nia znanego zjawiska polimeryzacji dienów w wy¬ sokiej temperaturze; W ten sposób unika sie zwy¬ kle do tego celu stosowanego zawracania izoprenu na spód kolumny. ^Strumieniem odprowadzanym ze spodu kolumny 3 zasila sie poprzez przewód 11 druga kolumne; 12 destylacji ekstrakcyjnej, w któ¬ rej nastepuje oddzielenie wiekszej czesci cyklo¬ pentadienu i weglowodorów acetylenowych od izo¬ prenu."Kolumna ta w sposobie wedlug wynalazku dzia¬ la w ,ten sposób, ze zmniejsza jak najbardziej za¬ wartosc cyfcloperitadienu w strumieniu uchodzacym ze szczytu kolumny, korzystnie do wartosci kilku procent, a w bocznym strumieniu przewodem 20 usuwa sie z materialu zasilajacego cyklopentadien i wiekszosc zwiazków acetylenowych. Ze spodu kolumny 12 odprowadza sie przewodem 10 roz¬ puszczalnik i przewodem 9 kieruje go na szczyt kolumny 3 i na szczyt; kolumny 12. .Boczny sfcru- mien, odprowadzony przewodem 20, moze zawie¬ rac takze znaczne ilosci izoprenu i dlatego mozna go^poddac w urzadzeniu 23 termicznej dimeryzacji cyklopentadienu, po czym po przejsciu przez ko¬ lumne odpedowa 18 i po usunieciu zwiazków ace¬ tylenowych zwyklymi metodami w urzadzeniu 6 odzyskuje sie izopren i zawraca go .przewodem 8 do odpowiedr$iego miejsca w obiegu. Jak wyzej wspomniano, ten .boczny strumien mozna takze od¬ prowadzic z ukladu.Zaleta sposobu wedlug wynalazku jest uzyski¬ wanie poprzez kolumne 12 stalego skladu mate¬ rialu wprowadzanego przewodem 13 do ostatniej kotamihy 14 destylacji ekstrakcyjnej, której zada¬ niem jest wytworzenie izoprenu o zadanym ste¬ zeniu cyklopentadienu i polarnych zwiazków ace¬ tylenowych. Kolumna 14 ma znaczenie istotne i najlepiej jest, gdy przerabia sie w niej strumien izoprenu, zawierajacy cyklopentadien w dosc ma¬ lych ilosciach, korzystnie okolo !•/§, Wspomniana zaleta polega na tym, ze nawet wtedy, gdy ilosc cyklopentadienu w poczatkowym materiale zasi¬ lajacym zmienia sie znacznie, to dzieki elastycz- nosef roboczej kolumny 12 mozliwe jest zmie- niahie stosunku cyklopentadienu i izoprenu w bo- cznjttri strumieniu tej kolumny i odprowadzanie materialu o stalym skladzie. Z drugiej strony, nie jest nawet konieczne przeprowadzenie dokladnego odpedzenia rozpuszczalnika u spodu kolumny 12, skoro mozliwie puszezaifoiiku odprowadzanym przewodem 10 nie powoduja niebezpiecznego skazenia cyklopentadie- nem, poniewaz rozpuszczalnik opuszczajacy ko¬ lumne 12 ma tylko znaczenie dla kolumny 3 i 12, nie zas dla kolumny 14 (koncowa kolumna desty¬ lacji ekstrakcyjnej), w której to zanieczyszczenie byloby bardzo niebezpieczne. Wspomniane dziala¬ nie umozliwia takze stosowanie róznych rozpusz¬ czalników albo takiego samego rozpuszczalnika o róznych zawartosciach wody odpowiednio iw kolu¬ mnach 3, 12 i 14.Inna korzysc sposobu wedlug wynalazku sta¬ nowi mozliwosc przeprowadzenia dimeryzacji cy¬ klopentadienu w tym miejscu obiegu. W rzeczy¬ wistosci, zgodnie z podanym schematem,* obróbke prowadzi sie stosujac strumienie o wysokim ste¬ zeniu cyklopentadienu, dzieki czemu zmniejsza sie pojemnosc reakcyjna, czas trwania reakcji i straty izoprenu. Zwiazki acetylenowe oddziela sie za po¬ moca metod znanych. Dogodnie jest prowadzic rozdzial strumienia bogatego w izopren, otrzymy¬ wanego u szczytu kolumny odpedowej 18, której zadaniem jest usuwanie z obiegu ze spodu kolu¬ mny 18 przewodem 5 dwucyklopentadietiu i innych produktów powstalych zgodnie z reakcja Dielsa- -Aldera. Strumien, odprowadzany ze szczytu kolu¬ mny 12 przewodem 13, doprowadzany jest doo^ statniej kolumny 14 destylacji ekstrakcyjnej. Stru¬ mien ten sklada sie zasadniczo z izoprenu, pipe- rylenu, kilku procent cyklopentadienu i pozosta¬ lych zwiazków acetylenowych. Izopren odprowadza sie ze szczytu kolumny 14 przewodem 15 razem z piperylenem i pozadanymi ilosciami cyklopenta¬ dienu i polarnych zwiazków acetylenowych, pod¬ czas gdy przewodem 26 odprowadza sia strumien dolny, skladajacy sie z rozpuszczalnika, zawiera¬ jacego cyklopentadien i zwiazki cucetyleaiowe, kie¬ rujac go razem z pewna iloscia izoprenu do kon¬ cowej kolumny odpedowej 25. Cyklopentadien, zwiazki acetylenowe i izopren, opuszczajace szczyt kolumny 25 mozna zawracac do obiegu w odpo¬ wiednim miejscu lub kierowac przewodem 21 i ^22 do urzadzenia dimeryzacyjnego 23 i przewodem 24 do nastepnego ukladu odzyskiwania izoprenu albo usunac z obiegu, o ile to dogodne, lub takze ko¬ rzystnie zawrócic do obiegu do koluimny 12. Roz¬ puszczalnik, uchodzacy ze spodu kolumny 25, do¬ prowadza sie przewodem 4 na szczyt kolumny 14, przy czym w rozpuszczalniku tym bezwzglednie nie powinien znajdowac sie cyklopentadien.Znaczne korzysci uzyskuje sie w sposobie we¬ dlug wynalazku przez usuniecie z fazy gazowej, w urzadzeniu do ponownego-odparowywania skro* plonych par lub z miejsca w dolnej czesci ko¬ lumny odpedowej 25,. oligomerów i dimeróty cy¬ klopentadienu i innych dienów przewodem 27.Operacje te ulatwia ,obecnos£ wody w rozpusz¬ czalniku. .Usuniecie dimerów cjHklopentadiehu z rozpuszczalnika odprowadzanego ze spodu kolumny 25 i kierowanego na szczyt kolumny 14 vwyklu«- cza niebezpieczenstwo zanieczyszczenia na skutek przemiany dwucyklopentadienu w cyklopentadien, co mogloby nastapic w niektórych miejscach gór¬ nej czesci kolumny 14, zas usuwanie oligomerów zmniejsza ilosc osadu na scianach kolumny. Stru¬ mien, odbierany u szczytu kolumny 14, zawiera-, jacy zadana ilosc cyklopentadienu i bardziej po¬ larne zwiazki acetylenowe, prowadzi sie przewodem 15 do kolumny rektyfikacji koncowej 16, z któ¬ rej szczytu odprowadza sie przewodem IT pozosta¬ losci lekkie, podczas gdy inne weglowodory ciez¬ kie usuwa sie ze spodu przewpdem 28, zas z gór¬ nej czesci tej kolumny, bocznym strumieniem 29, 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 607 82897 8 odprowadza sie izopren o jakosci nadajacej sie do polimeryzacji. Produkt, uchodzacy ze szczytu ko¬ lumny 16 przewodem 17, miesza sie z produktem odbieranym ze szczytu kolumny 18 i przewodem 19 przechodzi do urzadzenia 6 w celu oddzielenia zwiazków acetylenowych, po czym wprowadzany jest. przewodem 8 do kolumny 3. Oczywiscie ma to miejsce, gdy przewidziany jest proces dimery- zacji dwóch strumieni 20 i 21 lufo co najmniej jed¬ nego z nich i nastepna operacja odzyskiwania izo- prenu. W przeciwnym razie strumien 17 zostaje Odprowadzony. Co sie tyczy rozpuszczalnika, ko¬ rzystnym jest, aby podwielokrotna jego czesc by¬ la odprowadzana w sjposób ciagly z dwóch oddziel¬ nych obiegów rozpuszczalnika i po obróbce rege¬ neracyjnej wprowadzana byla ponownie do obie¬ gu. Koniecznym jest takze, aiby rozpuszczalnik za¬ wieral mala ilosc substancji zdolnych hamowac polimeryzacje.Ponizej podano, z powolaniem sie na zalaczony rysunek, dwa przyklady stosowania sposobu we¬ dlug wynalazku, nie ograniczajace jego zakresu.Przyklad I. Do kolumny 3 wprowadza sie strumien 100 moli na godzine weglowodorów o 5 atomach wegla, o nastepujacym skladzie w pro¬ centach molowych: 2-metylobuten-l = 8,3 cis-ipentenj2 =1,7 2-metylobuten-2 =3,7 cyklopentan = 0,5 5 pentadien^1,4 =1,5 izopren =0,3 Strumien, uchodzacy ze spodu kolumny 3, mie¬ sza sie ze strumieniem odprowadzonym ze szczy¬ tu kolumny odpedowej 25, po. czym wprowadza do kolumny 12, skad z czesci dolnej przewodem 20 wyplywa strumien o nastepujacym skladzie w molach/godzine: izopren = 0,59 cyklopenten = 0,11 trans-pentadien^l,3 = 3,04 pentadien-2,3 = 2,17 butyn-2 = 0,5 cyklopentadien = 15,2 izoprenyloacetylen = 0,2 Rozdzial w kolumnie 12 dokonuje sie w nastepu¬ jacych warunkach: cisnienie u szczytu kolumny = 1,2 kG/cm2 temperatura w dolnej czesci kolumny = 165°C L/D = 1,5 (stopien deflegmacji) liczba pólek = 65 rozpuszczalnik: formyitenorfolina — woda (5% wagowych wody), predkosc przeplywu rozpuszczalnika — 20 kg/go¬ dzine Sitrumien uchodzacy ze szczytu kolumny 12 do¬ prowadza sie do kolumny 14, pracujacej w naste¬ pujacych warunkach: cisnienie u szczytu kolumny = lj2 kG/cm2 temperatura w dolnej czesci kolumny = 100°C L/D = 1 (stopien deflegmacji) liczba pólek = 75 rozpuszczalnik: foirmylomorfolina — woda (5% wa¬ gowych wody), predkosc przeplywu rozpuszczalnika = 8 kg/igodzi- ne Ze szczytu kolumny 14 odprowadza sie strumien surowego izoprenu, wolnego od cyklopentadienu i polarnych zwiazków acetylenowych (strumien kierowany do koncowej rektyfikacji) o nastepuja¬ cym skladzie w molach/godzine: 2-imetylo,buten-2 = 0,i2 pentadien = 0,4 izopren =24,61 cyklopenten = 2,£9 trans-pentadien-1,3 = 4,66 pentadien^2,3 = 1,78 Strumien ze spodu kolumny 14 doprowadzany jest do kolumny odpedowej 25, pracujacej w na¬ stepujacych warunkach: cisnienie u szczytu kolumny = 1,|2 kG/cm2 temperatura w dolnej czesci kolumny = 155°C L/D = 0 (stopien deflegmacji) liczba pólek = 25 Strumien uchodzacy ze szczytu tej kolumny za¬ wraca sie, jak podano, do kolumny 12 w celu od¬ zyskania zawartego w nim izoprenu.Nasycone i etylenowe weglowodory o4 atomach wegla izopentan n-pentan 3-metyIobuten-l periten-1 trahs-penten-2 2-metylobuten-l cisnPeiiten-2 2-metyloibuten-2 cyklopentan pentadien-1,4 izopren cyklopenten trans-pentadien-1,3 pentadien-2,3 butyn-2 cyklopentadien izopropenyloacetylen Proces prowadzi sie w nastepujacych kach: cisnienie u szczytu kolumny: 1,2 kG/cm2 temperatura w dolnej czesci kolumny: 100°' L/D = 2,5 (stopien deflegmacji) liczba pólek = 70 = 0,2% = 8,6% =\ll,8°/o = 0,7°/o = 4,0% = 3,0% = 8,3% = 1,7% = 3,i9% = 0,5% = 1,9% =25,5% = 2,4% = 7,7% = 3,9% = 0,5% = 15,2% = 0,2% warun- C rozpuszczalnik: formylomorfolina — woda (5% wa¬ gowych wódy), predkosc przeplywu rozpuszczalnika = 100 kg/go¬ dzine (strumien przewodem 7) Ze szczytu kolumny 3 odprowadza sie strumien o nastepujacym skladzie w molach/godzine: Nasycone i etylenowe weglowodory o 4 atomach wegla izopentan n-pentan 3-metylobuten-l penten-il trans-penten^2 = 0,2 = 8,6 = 11,8 = 0,7 = 4,0 = 3,0 30 J5 40 45 50 60 65 15 209 82897 10 Przyklad II. Do kolumny 3 wprowadza sie strumien 100 moli na godzine weglowodorów o 5 atomach wegla, o nastepujacym skladzie w pro¬ centach molowych: izapentan n-pentan 3-metylobuten-l penten^l 2-metylobu.ten^l cis-penten-2 2-metylobuten ^2 izopren trans-pentadien-1,3 butyn-2 cyklopentadien = 7^6°/o = 10,5°/o = 0,4% = 2,fl°/o = 4,8% = 3,i2% = 2,0% =30,0°/o =ll,2°/o = 0,8% =26,0p/o Proces prowadzi sie w nastepujacych warun¬ kach cisnienie u szczytu kolumny = 1,2 kG/cm2 temperatura w dolnej czesci kolumny = 80°C L/D = 3,5 (stopien deflegmacji) liczba pólek = 80 rozpuszczalnik: formylomorfolina—morfolina—woda (35:60:5 wagowo), predkosc przeplywu rozpuszczalnika = 40 kg/go¬ dzine.Ze szczytu kolumny 3 usuwa sie w molach/godzi¬ ne: izopentan =7,6 n-pentan =10,5 3-metyiofouten-l = 0,4 panten-1 =2,6 2jmetylobutenrl =4,8 cis-penten-2 =3,1 2-metylobuten^2 = 2,7 izopren = 0,3 Strumien, uchodzacy ze spodu kolumny 3, do¬ prowadza sie do kolumny 12, do której wprowadza sie równiez strumien ze szczytu kolumny odpedo- wej 25. Proces prowadzi sie w nastepujacych wa¬ runkach: cisnienie u szczytu kolumny = ly2 kG/cm2 temperatura w dolnej czesci kolumny = 166°C L/D = 2,2 (stopien deflegmacji) liczba pólek = 70 rozpuszczalnik: formylomorfolina—morfolina—woda (35:i60:i5 wagowo), predkosc przplywu rozpuszczalnika = 15 kg/godzi¬ ne.Boczny strumien odprowadzany z czesci odpe- dowej, po dimeryzaoji cyklopentadienu i usunie¬ ciu przez uwodornienie zwiazków acetylenowych, kierowany jest do odzyskiwania izoprenu. Stru¬ mien ten odprowadzany przewodem 20 ma naste¬ pujacy sklad w molach/godzine: izopren = 3,0 trans-pentadien-1,3 = 8,3 butyn-<2 = 0,8 cyklopentadien =26,0 Strumien, uchodzacy ze szczytu kolumny 12, do¬ prowadza sie do kolumny 14, pracujacej w naste¬ pujacych warunkach: 10 15 20 25 30 35 40 49 50 55 60 65 cisnienie u szczytu kolumny = 1,2 kG/cm2 temperatura w dolnej czesci kolumny = 85°C L/D = 1 (stopien deflegmacji) liczba pólek = 90 rozpuszczalnik: formylomorfolina—morfolina—woda (35:60:5 wagowo), predkosc przeplywu rozpuszczalnika = 8 kg/go¬ dzine Ze szczytu tej kolumny 14 odprowadza sie stru¬ mien surowego izoprenu, wolnego od cyklopenta¬ dienu i polarnych zwiazków acetylenowych (stru¬ mien ten kierowany jest do koncowej rektyfikacji) o nastepujacym skladzie w molach/godzine: cis-penten-2 2-metylobuten- 2 izopren trans-pentadien-1,3 = 0,1 = 0,2 = 26,7 = 2,9 Strumien ze spodu kolumny 14 doprowadzany jest do kolumny odpedowej 25 pracujacej w na¬ stepujacych warunkach: - 'i cisnienie u szczytu kolumny = 1,2 kG/cm2 temperatura w dolnej czesci kolumny = 135°C L/D = 0 (stopien deflegmacji) liczba pólek = 25 Strumien, uchodzacy ze szczytu tej kolumny, zo¬ staje zawracany, jak juz podano, do kolumny 12, w celu odzyskania zawartego w nim izoprenu. PL