PL81433B1 - - Google Patents

Description

Srodek szkodnikobójczy Przedmiotem wynalazku jest srodek szkodniko¬ bójczy zawierajacy jako substancje czynna nowy ester fosforowy o wzorze 1.Sposób wytwarzania zwiazku o wzorze 1 polega na tym, ze tiochlorofosforan dwumetylowy pod¬ daje sie reakcji z estrem metylowym kwasu a- -hydroksymetylenopropionowego, zwlaszcza z jego sola, np. sola metalu alkalicznego.Reakcje prowadzi sie w obojetnym, korzystnie polarnym rozpuszczalniku, takim jak: dioksan, ace- tonitryl, sulfotlenek dwumetylowy, dwumetylofor- mamid a równiez benzen, toluen, ksylen, chloro- benzen i w innych, w temperaturze 15—80°C, zwla¬ szcza 30—70°C.Zwiazek o wzorze 1 wykazuje w szerokim za¬ kresie dzialanie biocydowe i moze znalezc zasto¬ sowanie do zwalczania róznych zwierzecych i ro¬ slinnych szkodników. Szczególnie nadaje sie do zwalczania szkodników z gatunku owadów wyste¬ pujacych przy przechowywaniu róznych produktów w skladach i spichlerzach, poniewaz odpowiada wszelkim wymaganiom stawianym srodkom owa¬ dobójczym stosowanym do ochrony podczas skla¬ dowania, takim jak niska dawka smiertelna dla owadów, mala toksycznosc wobec ludzi i zwierzat uzytkowych, wielomiesieczny okres równomiernego dzialania, zbednosc usuwania pozostalosci oraz wy¬ kazywanie przez zwiazek slabego zapachu wlasne¬ go.W porównaniu z podobnie zbudowanymi zwiaz- 10 15 20 25 30 kami opisanymi we francuskim opisie patentowym nr 1530 955 lub z produktami o nazwie handlowej Phosdrin o wzorze 2 (wykazujacymi toksycznosc wobec stalocieplnych LD50 równa 3—7 mg/kg wagi ciala, na szczurach przy podawaniu doustnym), lub w porównaniu z (DDVP) fosforanem dwumetylo- dwuchlorowinylu (wykazujacym toksycznosc wobec stalocieplnych LD50 równa' kilka mg/kg wagi ciala, na szczurach przy podawaniu doustnym). Substan¬ cja czynna o wzorze 1 wykazuje nie tylko bardzo nieznaczna toksycznosc LD50 równa 500 mg sub¬ stancji czynnej /kg wagi ciala, na szczurach ^tzy podawaniu doustnym, lecz takze silniejsze dziala¬ nie owadobójcze, znacznie dluzszy, okres tego od¬ dzialywania (ponad 4 miesiace), wyzsza preznosc par, zbednosc usuwania pozostalosci zwiazku i sla¬ by zapach wlasciwy dla tego zwiazku. Ponadto substancja ta odznacza sie zdolnoscia dyfundowa¬ nia do niezapelnionych przestrzeni w przechowy¬ wanych srodkach zywnosciowych.Dzieki tyim wlasciwosciom zwiazku o wzorze 1 mozna zwalczac nastepujace typowe szkodniki wy¬ stepujace w magazynach i spichrzach: Oryzaephilus surinamensis, Trogoderma granarium, Lesioderma serricorne, Chryptolestes forrugineus, Stegobium paniceum, Necrobie rufipes, Anthrenus vorax, Sitophilus granarius, Sitophilus oryzae, Si- tophilus zea mais, Rhizopertha dominica, Aoantho- scelides obtectus, Sitotroga cerealella, Nemapagon granellus, Tyrophagus putrescentiae, Acarus siro, 81 4335 twór, który mozna stosowac jako srodek do spry¬ skiwania, dajacy po wlaniu do wody trwaja emul¬ sje. b) Koncentrat emulsyjny wytwarza sie w na¬ stepujacy sposób: 20 czesci substancji czynnej 70 czesci, ksylenu 10 czesci mieszaniny) z produktu reakcji alkilofe- nolu i tlenku etylenu z dodecylobenzenogulfonia- nem wapnia, miesza sie razem. Po rozcienczeniu woda do pozadanego stezenia otrzymuje sie emul¬ sje odpowiednia do sprykiwania.D. Granulat: 7,5 g substancji czynnej o wzorze 1 rozpuszcza sie w 100 ml acetonu, a otrzymany roz¬ twór acetonowy dodaje sie do 92 g grubo zgranu- lowanego attapulgitu. Calosc dokladnie miesza sie i odpedza rozpuszczalnik w wyparce obrotowej.Otrzymuje sie granulat o 7,5% zawartosci substan¬ cji czynnej.Przyklad III. Dzialanie gazem na dojrzale muchy domowe. 10 mg substancji czynnej wpro¬ wadzono pipeta na szkielko zegarkowe, przykryto siatka druciana i umieszczono w 2 litrowym szkla¬ nym cylindrze. Natychmiast umieszczono 30 much domowych w cylindrze, który nastepnie zamknieto.Próba porównawcza miedzy zwiazkiem o wzorze i i produktem o nazwie handlowej Phosdrin (za- zawierajacym zwiazek o wzorze 2) przeprowadzona ta metoda wykazala nastepujace okresy czasu za¬ bijania much w minutach, w ciagu których padlo 10%, 50% i 100% owadów doswiadczalnych. Wy¬ niki podano w tablicy l.Tablica 1 Substancja czynna Phosdrin (zaw zw. o wzo¬ rze 2) Zwiazek o wzorze 1 Okres czasu w minutach, w ciagu kTórego padlo much domowych 10% 30% 100% 22' 25' 30' 5' 8' 25' Ostra tok¬ sycznosc do¬ ustna szczu¬ rów LD50 (mg substan¬ cji czynnej/ kg) 3—7 500 _| Przyklad IV. Próba efektu pokarmowego na jednodniowych muchach domowych (Musca dome- stica).Sporzadzono szereg rozcienczonych woda roztwo¬ rów. Jako rozpuszczalnik do preparatów testowych, a jednoczesnie jako pozywke dla much stosowano 30% roztwór wodny cukru, zabarwiony czerwienia chlorantynowa trwala na swiatlo, Rozcienczone roztwory badano za pomoca jednodniowych much.Kontrola przeprowadzona po 1, . 2 i 4 godzinach umozliwila ustalenie predkosci dzialania. Za po¬ moca kontroli 24 godzinnej ustalono równiez gra¬ niczne stezenie (moc dzialania). Wyniki podano w tablicy 2. 433 Tablica 2 li * f H o m a £ o #SJf Iwo u 100 50 25 12 6 3. • 1,5 0,8 0,4 1 100 30 20 0 0 0 0 0 0 % much domowych zabitych substancja czynna produkt o nazwie handlowej Phosdrin Zwiazek o wzorze 1 1 po, okresie ekspozycji 1 (podanym w godzinach) | 2 100 70 40 0 0 0 0 0 0 4 100 80 60 20 10 0 0 0 0 24 100 100 100 90 80 20 0 0 0 1 100 60 40 40 30 10 0 0 0 2 100 90 70 70 40 20 0 0 0 4 100 100 100 100 100 §0 0 0 0 1 24 100 100 100 100 100 * 10 o 0 I Przyklad V. Próba porównawcza dlugotrwa¬ losci oddzialywania, DDVP i zwiazku o wzorze 1. 25 Postepowanie: Pszenice wytrzasano razem z 5% srodkiem opylajacym i dalej znowu mieszano Z równa iloscia nietraktowanej pszenicy, uzyskujac mieszanine o polowie stezenia srodka trujacego.W ten sposób osiagnieto szereg rozcienczen o ste- 30 zeniu 50—25—12^-6—3—1,5 czesci na milion. Azeby róznice w dlugotrwalosci efektu miedzy DDVP i zwiazkiem o wzorze 1 jeszcze lepiej wykazac, na¬ czynie o wielkosci przewidywanej dla 500 g psze¬ nicy napelnione traktowana pszenica przechowy- 35 wano bez zamkniecia.Poniewaz próbe powtarzano raz na miesiac otrzy¬ mano pozadane informacje o efekcie resztkowym.Do prób wybrano wazne z punktu widzenia ochrony zapasów szkodniki, jak SitophUus grana- 40 rius, Rhizopertha dominica i bardzo odporne na dzialanie srodków owadobójczych larwy Trogoder- ma granarium. Testom podawano kazdorazowo 20 doswiadczalnych szkodników wzgledem kazdego stezenia substancji czynnej. Wyniki podane sa w 45 tablicy 3.Przyklad VI. Dzialanie dyfuzyjne w pszeni¬ cy. Zbiornik ze szkla organicznego podzielono za pomoca siateczki drucianej na 10 prostopadlych 50 warstw, kazda o grubosci 1 cm. Kazdy przedzial napelniono ziarnkami pszenicy. Pierwszy przedzial zawieral ziarnka zaprawione 50 czesciami na mi¬ lion substancji czynnej (5% srodkiem opylajacym).Przylegajace przedzialy pokryto Sitophilus grana- rius. Ich wyniszczenie kontrolowano po 7 dniach ekspozycji. Wyniki podano w tablicy 4.Przyklad VII. Podane nizej i oznaczone li¬ terami A—D zwiazki porównywano pod wzgledem 60 ich oddzialywania nai szkodniki zapasów: A tiofosforan 0-/2-karbometoksy-2-metylówiny- lo/-0,0-dwumetylowy (zwiazek o wzorze I, stano¬ wiacy substancje czynna srodka wedlug wynalaz¬ ku); 65 B tiofosforan 0-/2-kairboetok!sy-2Hme4y,l0Mri!ttylo/-81433 toksycznosci wobec stalocieplnych, równej 50 mg/ kg [LD50 doustnie na szczurach], nie wchodzi w rachube. Równiez zwiazek B jest zbyt toksyczny.Zwiazek A jest wobec szkodników zapasów znacz¬ nie skuteczniejszy niz zwiazki B i C, a ze swa niska toksycznoscia wobec stalocieplnych, równa 500—800 mg/kg [LD5l doustnie na szczurach] wy- 10 smienicie nadaje sie do zwalczania szkodników za¬ pasów, szczególnie w silosach zbozowych. PL

Claims (1)

1. Zastrzezenie patentowe Srodek szkodnikobójczy, znamienny tym, ze za¬ wiera jako substancje czynna nowy ester fosforo¬ wy o wzorze 1 oraz odpowiednie nosniki i/lub inne substancje dodatkowe. s i CH3 (CH30)-P-0-CH=C-C00CH3 mór 1 0 CH3 (CH3) 0) P-0-C=CH-C00CH3 "l '2 WzOr 2 CH3 I 3 NaOCH=C-COOCH3 Wzór 3 PL