PL203719B1 - Granulat pigmentowy do barwienia materiałów budowlanych oraz sposób wytwarzania tego granulatu - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Wynalazek dotyczy granulatu pigmentowego do barwienia materiałów budowlanych oraz sposobu wytwarzania tego granulatu.

Do barwienia materiałów budowlanych, zwłaszcza związanych cementem, takich jak na przykład beton, stosuje się przeważnie pigmenty nieorganiczne, zwłaszcza na bazie różnych tlenków żelaza. Pigmenty nieorganiczne w postaci granulatu są cenne z uwagi na ich właściwości dyspergowania, a przy tym wykazują też inne zalety w porównaniu z pigmentami w postaci proszków i past. Przy manipulowaniu pigmentami w postaci granulatu, przede wszystkim unika się pylenia.

Z DE-A1 29 08 202 jest znane stosowanie do barwienia w przemyśle cementowym preparatów węglowych (30-80% wody), mających charakter perłowych granulatów. Granulaty o takich zawartościach wody są jednak niekorzystne nawet do stosowania w budownictwie.

Z DE-A1 29 40 156 jest znane granulowanie pigmentów wraz ze spoiwem przez stosowanie granulowania rozpyłowego. Tak wytworzone granulaty pigmentowe znajdują zastosowanie do wytwarzania kolorowych atramentów, do barwienia tworzyw sztucznych, lakierów itp. Nie ma jednak w tej publikacji wzmianki o możliwości barwienia nimi materiałów budowlanych, asfaltu itp.

Z EP-A2 0 191 278 są znane barwne granulaty o zawartości wody 5-50% wag. do materiałów budowlanych. Z opinii wyrażonej w tej publikacji wynika, że granulaty o mniejszej zawartości wody nie nadają się do stosowania w materiałach budowlanych.

W DE-A1 36 19 363 ujawniono granulaty pigmentowe, nadają ce się do barwienia materiał ów budowlanych, które zawierają inne pigmenty niż węgiel. Z takich pigmentów, przez zmieszanie ze spoiwami i późniejsze suszenie rozpyłowe wytwarza się mikrogranulaty. Jako spoiwa stosuje się tu zasadniczo spoiwa organiczne, takie jak przykładowo sól kwasu lignosulfonowego. Granulaty te mają duże powodzenie handlowe.

W DE-A1 39 18 694 ujawniono mikrogranulaty bez spoiw organicznych. Jako spoiwo stosuje się tu związki nieorganiczne, zwłaszcza tlenki i/lub wodorotlenki oraz odpowiednie wodziany. Te wytwory stwarzają jednak często problemy w praktyce, ponieważ wykazują skłonność do niecałkowitego dyspergowania przy wprowadzaniu do betonu itp.

EP-A1 0 567 882 ujawnia granulaty otoczkowane, prasowane i wytwarzane przez rozpylanie ze spoiwami, takimi zwłaszcza jak oleje maszynowe, woski, parafina itp. Granulaty te mogą być stosowane do barwienia asfaltu. Dodatkowo oprócz spoiw można stosować materiały takie jak sól kwasu lignosulfonowego, melasa, skrobia itp., przy czym, według tej publikacji, sól kwasu lignosulfonowego nie może być stosowana sama jako spoiwo.

Z EP-A1 0 650 939 znane jest zagę szczanie pigmentów z tlenków ż elaza ze spoiwami przy stosowaniu bardzo małych ciśnień, przy czym zalecane siły liniowe nie przewyższają 15 kN/cm, a gęstości należy ustawić w zakresie 0,5-3 g/cm³. Te lekko zagęszczone wyroby proszkowe są potem kruszone na zarodki i proszek, a potem przeprowadza się granulowanie przez otoczkowanie, w którym stosuje się materiały nieorganiczne lub organiczne, zasadniczo oleje itp. Etap zagęszczania wydaje się nie mieć żadnego szkodliwego wpływu na granulat.

Z EP-A1 0 657 511 jest znane wytwarzanie granulatów pigmentowych z laktozą jako spoiwem przez suszenie rozpyłowe przy resztkowej wilgotności poniżej 2,5% wag.

W kontekście dalszego opisu, za granulat uważany jest każdy materiał, którego średnia wielkość ziaren w porównaniu z materiałami wyjściowymi jest powiększona w etapie obróbki. Granulaty obejmują zatem nie tylko granulaty rozpyłowe i granulaty prasowane. Ze względu na znaczne zalety w porównaniu z proszkami, pastami itp. granulaty od dziesię cioleci są chętnie stosowane w przemyśle. Jednak doświadczeń z granulatami pigmentowymi stosowanymi w innych dziedzinach nie można przenosić na barwienie materiałów budowlanych, asfaltu itp. Granulaty, które teoretycznie powinny nadawać się doskonale do barwienia materiałów budowlanych lub asfaltu, często nie wykazują wszystkich potrzebnych właściwości i nie mogą być stosowane w tym celu.

Często granulat posiadający bardzo dobrą wytrzymałość, co przeciwdziała jego rozpadowi przy pakowaniu i transporcie oraz powstawaniu pyłu, ma słabą dyspergowalność, co powoduje występowanie niejednorodnego zabarwienia oraz niemożność uzyskania potrzebnej siły barwy.

Granulaty o bardzo dobrej sile barwienia i łatwo dyspergujące są często zbyt miękkie i rozpadają się już przed wprowadzeniem w materiał budowlany, co może powodować zwiększone pylenie, pozostawanie resztek w opakowaniach, zmniejszenie płynności i błędne dozowania.

PL 203 719 B1

W praktyce, z wielu różnych sposobów granulowania najlepsze okazało się granulowanie rozpyłowe, natomiast teoretycznie całkowicie porównywalne z nim granulowanie w złożu fluidalnym dotychczas nie dało użytecznych granulatów.

Przedstawiane były propozycje całkowitego zrezygnowania z granulatów i stosowania zamiast nich powlekanego proszku. Jako przykład można wymienić rozwiązania ujawnione w WO 97/20892. Nie ma jeszcze danych potwierdzających, czy w ten sposób da się otrzymać szeroki zakres wielkości cząstek ze względu na zbrylenia itd. i czy taki powlekany proszek da się stosować bez problemów związanych z pyleniem, które zwykle występują przy wprowadzaniu pigmentów.

Do wspomagania dyspergowania i rozprowadzania granulatów pigmentowych wykorzystuje się czynniki sieciujące i spoiwa, które są tak dobierane, aby granulat rozpadał się z żądanym działaniem dyspergującym. Wszystkie stosowane dotychczas mieszaniny sieciujące i spoiwowe, wspomagające dyspergowanie mają jednak tę wadę, że wzmacniają skłonność do wykwitania, zwłaszcza w przypadku materiałów budowlanych, wiązanych cementem. Przy zjawisku wykwitania określone składniki mieszaniny materiałów budowlanych, w przypadku betonu lub cementu przede wszystkim wapień (CaCO3) wędrują stopniowo, przykładowo na skutek zwietrzenia, rozpuszczania lub starzenia materiału, w postaci rozpuszczonej ku powierzchni i tworzą tam po odparowaniu rozpuszczalnika niepożądaną, stale odnawiającą się powłokę.

Dlatego ważnym zadaniem wynalazku jest zaproponowanie takich rozwiązań, które wspomagają barwienie pigmentami, przez zwiększenie zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie, a równocześnie zmniejszają skłonność do powstawania wykwitów, zwłaszcza w przypadku materiałów budowlanych związanych cementem.

Zgodnie z wynalazkiem, granulat pigmentowy do barwienia materiałów budowlanych, zawierający mieszaninę pigmentu, co najmniej jednego środka zwilżającego, i/lub spoiwa, i/lub środka rozsadzającego oraz środka do zwiększania zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie i co najmniej jednego mydła, charakteryzuje się tym, że jako środek zwiększający zawartość pigmentu w granulowanej mieszaninie zawiera związek wybrany z grupy złożonej ze związków mono- lub polihydroksylowych, mono- lub polihydroksyaminowych, karboksylanów i połączeń tych związków, który jest obecny w mieszaninie w ilości 0,01-1% wag. oraz zawiera mydła w ilości 0,05-0,5% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny.

Granulat według wynalazku korzystnie zawiera mydło miękkie, przy czym szczególnie korzystnie całkowita ilość mydeł wynosi 0,1-0,2% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny.

Mieszanina do wytwarzania granulatu według wynalazku korzystnie dodatkowo zawiera szkło wodne, w szczególności szkło wodne potasowe, przy czym ilość szkła wodnego lub szkła wodnego potasowego jest mniejsza niż 1% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny.

W granulacie według wynalazku związki hydroksyaminowe korzystnie obejmują aminoalkilopropanole z grupami alkilowymi zawierającymi 1-4 atomy węgla, w szczególności aminometylopropanole, natomiast związki hydroksylowe korzystnie obejmują metylopropanole lub glikole. Korzystnie całkowita ilość środków zwiększających zawartość pigmentu w granulowanej mieszaninie jest w zakresie 0,1-1% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny, a korzystniej jest w zakresie 0,3-0,7% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny.

W granulacie wedł ug wynalazku pigment korzystnie obejmuje proszek pigmentowy i pigmentowe ciasto filtracyjne.

Zgodnie z wynalazkiem sposób wytwarzania granulatu pigmentowego do barwienia materiałów budowlanych, polegający na mieszaniu pigmentu w postaci mieszanki proszkowej lub zawiesiny w rozpuszczalniku z co najmniej jednym ś rodkiem zwilż ają cym i/lub spoiwem i/lub materiał em rozsadzającym oraz ze środkiem do zwiększania zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie i z mydłem, charakteryzuje się tym, że jako środek zwiększający zawartość pigmentu w granulowanej mieszaninie stosuje się związek wybrany z grupy złożonej ze związków mono- lub polihydroksylowych, mono- lub polihydroksyaminowych, karboksylanów i połączeń tych związków i w ilości 0,01-1% wag. oraz mydło w ilości 0,05-0,5% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny. Korzystnie w sposobie według wynalazku granulat wytwarza się przez zagęszczanie, ubijanie, prasowanie lub brykietowanie, peletkowanie, suszenie rozpyłowe lub suszenie w złożu fluidalnym, albo przez połączenia takich sposobów. W sposobie według wynalazku korzystnie granulat przed zmieszaniem z materiał ami budowlanymi powleka się ś rodkiem antyadhezyjnym i/lub ś rodkiem sieciują cym.

PL 203 719 B1

Niespodziewanie stwierdzono, że wprowadzany zgodnie z wynalazkiem czynnik powodujący zwiększenie zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie wzmacnia równocześnie przeciwwykwitowe działanie drugiego wprowadzanego czynnika. Czynnik zmniejszający wykwity oraz czynnik powodujący zwiększenie zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie działają zatem względem siebie synergistycznie. Stosowanie sposobu według wynalazku powoduje, że uzyskuje się przy tym doskonałą jednorodność oraz doskonałą siłę barwienia.

Czynnikiem zmniejszającym wykwity są związki wiążące jony metali ziem alkalicznych. Korzystnie stosuje się takie związki, które z jonami metali ziem alkalicznych tworzą trudno rozpuszczalne sole, takie jak oksyna (8-chinolinol), kwasy polikarboksylowe, zwłaszcza kwas szczawiowy, albo ich odpowiednie sole oraz mydła lub stosuje się związki kompleksowe, zwłaszcza stabilne związki kompleksowe.

Takie związki kompleksowe obejmują kwasy aminopolikarboksylowe, takie jak EDTA, kwasy alkano-1,1-difosfonowe, kwasy polioksykarboksylowe, poliaminy, etery koronowe, polimery tworzące związki kompleksowe itp. Polimery tworzące związki kompleksowe mogą być wybrane z funkcjonalizowanych polistyrenów, poliakrylanów, poliakrylonitrylów, alkoholi poliwinylowych lub polietylenoimin, które jako grupy funkcjonalne mają grupy kwasu iminodioctowego, hydrochinolinową, tiomocznikową, guanidynową, ditiokarbaminową, grupę kwasu hydroksamowego, amidoksymową, grupę kwasu aminofosforowego, cykliczne lub niecykliczne grupy poliaminowe, merkaptanowe, 1,3-dikarbonylowe lub grupy eteru koronowego.

W granulacie według wynalazku stosuje się mydła, korzystnie dostępne w handlu mydła miękkie. Mydła miękkie są to mydła potasowe, zwłaszcza mydła potasowe na bazie oleju roślinnego.

W celu zwiększenia zawartości ciał stałych, zwłaszcza zawartości pigmentu, w granulowanej mieszaninie stosuje się czynniki, które wspomagają płynność stałego pigmentu po dodaniu wody oraz tworzenie granulek, zwłaszcza przy suszeniu rozpyłowym. To ostatnie jest korzystne zwłaszcza wtedy, gdy stosuje się w granulowanej mieszaninie wymienione powyżej zmniejszające skłonność do wykwitów związki o właściwościach aktywnych na powierzchniach granicznych (np. mydła), ponieważ uzyskuje się wówczas efekt synergii.

Dzięki temu efektowi zawartość pigmentu w granulowanej mieszaninie i tworzenie granulatu są wspomagane ponad-addytywnie, a ponadto również skłonność do wykwitów składników związanych z materiałem budowlanym jest zmniejszana ponad-addytywnie. Czynnik s łużący do zwiększania zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie jest jednak korzystnie stosowany również wtedy, gdy nie stosuje się żadnego czynnika zmniejszającego skłonność do wykwitów, ponieważ przykładowo przy suszeniu rozpyłowym przez zwiększanie zawartości pigmentu w rozpylanej zawiesinie pigmentowej znacznie zmniejsza się koszty rozpylania granulatu. Podobnie czynniki do zmniejszania skłonności do wykwitów można korzystnie stosować również wtedy, gdy rezygnuje się z czynników wspomagających kształtowanie.

Czynnik zwiększający zawartość pigmentu w granulowanej mieszaninie wybiera się spośród związków, które nie są lipofilowe. Korzystnie można go wybierać spośród związków mono- lub polihydroksylowych, mono- lub polihydroksyaminowych, albo karboksylanów lub połączeń tych związków.

Według wynalazku jako związki monohydroksylowe stosowane są jednowartościowe pierwszorzędowe, drugorzędowe lub trzeciorzędowe, podstawione alkilem lub niepodstawione alkohole, takie jak przykładowo 1-propanol, 2-metylo-1-propanol, 2-etylo-2-propanol itp. Korzystne są alkohole zawierające co najmniej 3 atomy węgla. Związki polihydroksylowe obejmują wielowodorotlenowe podstawione alkilem lub niepodstawione alkohole, przykładowo diole, glikole, takie jak glikol etylenowy i glikole polialkilenowe, glicerynę, alkohole cukrowe, takie jak sorbitol i inozytol, trimetylolopropan itp. Korzystnie według przedmiotowego wynalazku stosuje się 2-metylo-1-propanol i glikole.

Związki monohydroksyaminowe obejmują jednowartościowe, pierwszorzędowe, drugorzędowe lub trzeciorzędowe, podstawione grupą alkilową lub niepodstawione grupą alkilową aminoalkohole, jak przykładowo 2-amino-1-propanol, 2-amino-1-butanol, 3-amino-1-propanol, 2-amino-2-metylo-1-propanol itp. Korzystne są aminoalkohole zawierające co najmniej trzy atomy węgla. Jako związki polihydroksyaminowe według wynalazku można stosować wielowartościowe, podstawione grupą alkilową lub niepodstawione alkohole, jak przykładowo 2-amino-2-metylo-1,3-propandiol itp. W korzystnej postaci wykonania przedmiotowego wynalazku stosuje się aminoalkilopropanole z grupami alkilowymi zawierającymi 1-4 atomy węgla, zwłaszcza z grupami alkilowymi zawierającymi 1 atom węgla, jak np. 2-amino-2-metylo-1-propanol.

PL 203 719 B1

Oprócz tego mogą być stosowane inne związki o stosunkowo niewielkiej masie cząsteczkowej (korzystnie C1-C100 szczególnie korzystnie C2-C50, zwłaszcza C3-C25), które mają jedną lub więcej grup hydrofilowych. Może przy tym chodzić o NH2- i OH-, ale również o grupy eterowe, karboksylowe, funkcje kwasowe itp., ewentualnie również w postaci zobojętnionej (soli).

Całkowita ilość stosowanych w sposobie według wynalazku środków zmniejszających skłonność do wykwitów wynosi co najmniej 0,01% wag., korzystnie 0,05-0,5% wag., a szczególnie korzystnie 0,1-0,2% wag, w odniesieniu do całej ilości granulowanej mieszaniny.

Całkowita ilość stosowanych przy sposobie według wynalazku do wytwarzania granulatów pigmentowych czynników do zwiększania zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie wynosi co najmniej 0,01% wag., korzystnie 0,1-1% wag., a szczególnie korzystnie 0,3-0,7% wag. w odniesieniu do całej ilości granulowanej mieszaniny.

Pigmenty jako mieszaninę proszków lub jako zawiesinę w rozpuszczalniku można mieszać z co najmniej jednym środkiem sieciującym i/lub spoiwem i/lub substancją rozsadzającą, czynnikiem do zmniejszania skłonności do wykwitów i/lub czynnikiem do zwiększania zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie. Jako sposoby granulowania można stosować znane dotychczas zagęszczanie, ubijanie, prasowanie lub brykietowanie; peletkowanie, suszenie rozpyłowe lub suszenie w złożu fluidalnym ze sposobów wymienionych powyżej. Korzystnie stosuje się sposób rozpyłowy.

Środek zwilżający lub spoiwo, albo materiał rozsadzający do tego granulatu wybiera się tak, że granulat rozpada się z żądanym działaniem dyspergującym. W szczególności jako rozpuszczalny środek sieciujący i spoiwo nadaje się sól kwasu lignosulfonowego itp. Ponadto nadają się spoiwa o działaniu rozsadzającym lub właściwe materiały rozsadzające. Przeważnie chodzi przy tym o silnie hydrofilowe polimery o odpowiednio dużej zdolności absorpcji wody, przykładowo określone pochodne celulozy, dekstrany, sieciowany poliwinylopirolidon itp. Zamiast nich lub dodatkowo można stosować środki zwiększające hydrofilowość, np. PEG-estry kwasów tłuszczowych itp. Można stosować również określone składniki nieorganiczne, takie jak układy reakcyjne tworzące gazy pod działaniem wody. Suche spoiwa, takie jak laktoza, cukier itp., są zwykle mniej korzystne, można je jednak też stosować.

Ważnym składnikiem granulatu według wynalazku jest szkło wodne, zwłaszcza szkło wodne potasowe, które dodaje się do wodnej mieszaniny wyjściowej do granulacji, które działa jako spoiwo i materiał zagęszczający. Korzystnie stosuje się dodatki w ilości poniżej 1% wag. (w odniesieniu do całej mieszaniny).

Wybór środka sieciującego, spoiwa i/lub materiału rozsadzającego dobiera się przez odpowiednie proste badania tak, aby barwiący granulat w zwykłych wodnych mieszaninach budowlanych, wystarczająco szybko i wystarczająco kompletnie przechodził w stan zawiesiny i/lub dyspergował. Granulat przed zmieszaniem z materiałami budowlanymi może być jeszcze poddawany obróbce powierzchniowej. W szczególności granulat można powlec materiałem przeciwadhezyjnym i/lub środkiem sieciującym. Materiały te wybiera się tak, że nie powodują one zbrylenia i spieczenia granulatu w opakowaniu, a wię c nie są zanadto higroskopijne. Z drugiej jednak strony działanie zwię kszają ce zwilżanie jest pożądane.

Mieszanie granulatu z materiałami budowlanymi jest zgodne ze znanymi i konwencjonalnymi sposobami postępowania.

P r z y k ł a d

Receptura granulatu według wynalazku
Materiał	% wag.
Świeża woda	32,90
Poliakrylan (40%-owy)	1,30
Szkło wodne potasowe	0,15
Czerwień tlenkowa	65,00
2-amino-2-metylo-1-propanol	0,50
Mydło potasowe	0,15
Ług sodowy (20%-owy)

PL 203 719 B1

Materiały budowlane, które są barwione granulatem pigmentowym według wynalazku mają pigment doskonale rozproszony w całej objętości, wykazują zatem doskonałą jednorodność oraz cechują się bardzo dobrą siłą barwienia. Równocześnie charakteryzują się niezwykle małą skłonnością do powstawania wykwitów na powierzchni materiału budowlanego.

Claims (13)

1. Granulat pigmentowy do barwienia materia ł ów budowlanych, zawierają cy mieszaninę pigmentu, co najmniej jednego środka zwilżającego, i/lub spoiwa, i/lub środka rozsadzającego oraz środka do zwiększania zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie i co najmniej jednego mydła, znamienny tym, że jako środek zwiększający zawartość pigmentu w granulowanej mieszaninie zawiera związek wybrany z grupy złożonej ze związków mono- lub polihydroksylowych, mono- lub polihydroksyaminowych, karboksylanów i połączeń tych związków, który jest obecny w mieszaninie w ilości 0,01-1% wag. oraz zawiera mydła w ilości 0,05-0,5% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny.

2. Granulat według zastrz. 1, znamienny tym, że mydło jest mydłem miękkim.

3. Granulat wed ług zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, ż e cał kowita ilość mydeł jest w zakresie 0,1-0,2% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny.

4. Granulat według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że mieszanina do wytwarzania granulatu dodatkowo zawiera szkło wodne, w szczególności szkło wodne potasowe.

5. Granulat według zastrz. 4, znamienny tym, że ilość szkła wodnego lub szkła wodnego potasowego jest mniejsza niż 1% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny.

6. Granulat według zastrz. 1, znamienny tym, że związki hydroksyaminowe obejmują aminoalkilopropanole z grupami alkilowymi zawierającymi 1-4 atomy węgla, w szczególności aminometylopropanole.

7. Granulat według zastrz. 1, znamienny tym, że związki hydroksylowe obejmują metylopropanole lub glikole.

8. Granulat według zastrz. 1, znamienny tym, że całkowita ilość środków zwiększających zawartość pigmentu w granulowanej mieszaninie jest w zakresie 0,1-1% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny.

9. Granulat według zastrz. 1, znamienny tym, że całkowita ilość środków zwiększających zawartość pigmentu w granulowanej mieszaninie jest w zakresie 0,3-0,7% wag. w odniesieniu do całkowitej ilości granulowanej mieszaniny.

10. Granulat według zastrz. 1, znamienny tym, że pigment obejmuje proszek pigmentowy i pigmentowe ciasto filtracyjne.

11. Sposób wytwarzania granulatu pigmentowego do barwienia materiałów budowlanych, polegający na mieszaniu pigmentu w postaci mieszanki proszkowej lub zawiesiny w rozpuszczalniku z co najmniej jednym środkiem zwilżającym i/lub spoiwem i/lub materiałem rozsadzającym oraz ze środkiem do zwiększania zawartości pigmentu w granulowanej mieszaninie i z mydłem, znamienny tym, że jako środek zwiększający zawartość pigmentu w granulowanej mieszaninie stosuje się związek wybrany z grupy złożonej ze związków mono- lub polihydroksylowych, mono- lub polihydroksyaminowych, karboksylanów i połączeń tych związków i w ilości 0,01-1% wag. oraz mydło w ilości 0,05-0,5% wag. w odniesieniu do całkowitej iloś ci granulowanej mieszaniny.

12. Sposób według zastrz. 11, znamienny tym, że granulat wytwarza się przez zagęszczanie, ubijanie, prasowanie lub brykietowanie, peletkowanie, suszenie rozpyłowe lub suszenie w złożu fluidalnym, albo przez połączenia takich sposobów.

13. Sposób według zastrz. 11 albo 12, znamienny tym, że granulat przed zmieszaniem z materiałami budowlanymi powleka się środkiem antyadhezyjnym i/lub środkiem sieciującym.