PL186462B1 - Zespół sprężyny powrotnej uchwytu - Google Patents

Abstract

1. Zespól sprezyny powrotnej uchwytu skojarzony z plytka mocowana do drzwi za pomoca srub, stanowiacy promieniowy i osiowy element nosny uchwytu zamka lub zasuwy do drzwi, zawierajacy srubowa spre- zyne powrotna w obudowie, obracajaca uch- wyt za posrednictwem trzpienia przecho- dzacego przez otwór w plytce, przy czym plytka i obudowa sprezyny powrotnej sa ze soba sprzezone obrotowo za pomoca po- laczenia zatrzaskowego, znamienny tym, ze sprezyna powrotna (5) jest usytuowana w obudowie (4) mimosrodowo w stosunku do otworu w plytce (2), przez który prze- chodzi trzpien. Fig. 1 PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest zespół sprężyny powrotnej uchwytu, w szczególności uchwytu zamka lub zasuwy do drzwi.

Zespół sprężyny powrotnej uchwytu jest stosowany w sytuacjach, gdy sprężyna w obudowie zamka jest za słaba w stosunku do wielkości i ciężaru uchwytu. Sprężyna powrotna uchwytu powoduje jego powrót do położenia spoczynkowego po obróceniu trzpienia uchwytu w celu otwarcia drzwi, a następnie puszczeniu tego uchwytu.

Z opisu patentowego FI 96 532 jest znany zespół sprężyny powrotnej przeznaczony do mocowania z uchwytem i z zamkiem, przy czym stanowi on pewnego rodzaju konstrukcję pomocniczą, usytuowaną pod podłużną płytką uchwytu, w której to konstrukcji zamontowana jest sprężyna. Taka konstrukcja zajmuje dość dużo miejsca co uniemożliwia jej stosowanie w przypadku takich zamków, w których odległość między śrubami mocującymi płytek uchwytu wynosi zaledwie 30 mm.

W opisie patentowym SE 423 642 został ujawniony zespół sprężyny powrotnej, na którego wewnętrznym obwodzie są zamocowane dwie sprężyny dociskowe. Zespół ten, z powodu ustalonego odstępu między otworami mocującymi, nadaje się do stosowania tylko z niektórymi obudowami zamków. Ponadto, średnica zespołu jest dość duża. Kąt obrotu trzpienia uchwytu jest znacznie mniejszy niż 60°, co ogranicza zastosowanie zespołu.

186 462

Opis patentowy FI 86 662 dotyczy bardzo skomplikowanej konstrukcji obrotowej do drzwi. Połączenie z uchwytem różni się od połączenia konwencjonalnego w takim stopniu, że zespół ten nadaje się tylko do mocowania z pewnymi specjalnymi uchwytami drzwiowymi.

Ujawniony w opisie patentowym SE 426 967 zespół sprężyny powrotnej jest mocno ograniczony przez śruby mocujące. Kłopotliwe jest mocowanie tego zespołu do krawędzi otworu, ponieważ trudno jest wykonać poprzeczny otwór tak, żeby trafiał współosiowo w otwór na trzpień w obudowie zamka, po włożeniu tej obudowy.

W opisie tym zostało ujawnione także zastosowanie w tym zespole współosiowych, obróconych pod pewnym kątem względem siebie, otworów na trzpień. Jednak położenie przelotowych śrub mocujących i ich działanie ograniczające przemieszczanie zespołu sprężyny powrotnej, uniemożliwiają zastosowanie tego zespołu w innych typach zamków.

W niektórych ciężkich uchwytach współpracujących ze znanymi obudowami zamka, jako środek zaradczy jest stosowana prosta sprężyna spiralna z płaskownika stalowego, która jednym końcem jest zamocowana i oparta na trzpieniu, a drugim końcem opiera się na przelotowej śrubie mocującej. Niestety, w takim przypadku wolny koniec uchwytu może niebezpiecznie nadmiernie się podnosić. Dzieje się tak dlatego, że w tego rodzaju zespole jedynie otwór w obudowie zamka ogranicza ruch obrotowy trzpienia uchwytu, a prawie zawsze otwór w obudowie zamka jest za duży w stosunku do przekroju trzpienia.

Zespół sprężyny powrotnej uchwytu skojarzony z płytką mocowaną do drzwi za pomocą śrub, stanowiący promieniowy i osiowy element nośny uchwytu zamka lub zasuwy do drzwi, zawierający śrubową sprężynę powrotną w obudowie, obracającą uchwyt za pośrednictwem trzpienia przechodzącego przez otwór w płytce, w którym płytka i obudowa sprężyny powrotnej są ze sobą sprzężone obrotowo za pomocą połączenia zatrzaskowego, według wynalazku jest charakterystyczny tym, że sprężyna powrotna jest usytuowana w obudowie mimośrodowo w stosunku do otworu w płytce, przez który przechodzi trzpień.

Korzystnie, płytka zawiera elementy ograniczające, określające położenie spoczynkowe uchwytu, wymuszone przez sprężynę powrotną.

Korzystnie, kąt obrotu uchwytu od położenia spoczynkowego do położenia otwarcia wynosi 60°.

Korzystnie, sprężyna powrotna jest wykonana z drutu stalowego o przekroju okrągłym.

Korzystnie, obracająca się względem płytki obudowa sprężyny powrotnej mieści się między śrubami mocującymi płytki, które są rozmieszczone w odległości od 15 mm do 19 mm od środka otworu w płytce, przez który przechodzi trzpień zamka lub zasuwy.

Korzystnie, płytka i obudowa sprężyny powrotnej są wykonane z twardego tworzywa sztucznego.

Korzystnie, płytka zawiera co najmniej jednąparę otworów na przelotowe śruby mocujące.

Obudowa sprężyny powrotnej zawiera co najmniej jeden otwór na trzpień, a korzystnie co najmniej drugi otwór na trzpień, współosiowy do pierwszego otworu.

Zespół sprężyny powrotnej zamka lub zatrzasku drzwiowego, według wynalazku, może być stosowany do dużych i ciężkich uchwytów drzwiowych. Nadaje się zarówno do drzwi lewych jak i prawych i można go montować po obu stronach drzwi.

Ponadto, wytwarzanie zespołu sprężyny powrotnej jest proste i tanie. Może odbywać się metodami przemysłowymi, bez nitowania i bez innych pracochłonnych faz obróbki, jak np. trudna i czasochłonna obróbka skrawaniem otworów do mocowania sprężyny powrotnej. Bardzo łatwe jest mocowanie zespołu w drzwiach.

Dużą zaletą jest możliwość wyboru strony obudowy zamka, na której zespół sprężyny powrotnej będzie umieszczony. W szczególności, dotyczy to tych przypadków, kiedy obudowa zamka jest usytuowana blisko jednej powierzchni drzwi i wtedy pomiędzy tą powierzchnią a obudową nie ma zbyt dużo miejsca na tego rodzaju urządzenia, podczas gdy po drugiej stronie obudowy zamka jest dużo miejsca.

Przedmiot wynalazku w przykładzie wykonania jest zobrazowany na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia zespół sprężyny powrotnej uchwytu zamocowany w płytce, z nakładką, w widoku z boku; fig. 2 - zespół z fig. 1, bez nakładki, w przekroju wzdłuż linii II-II; fig. 3 zespół z fig. 1, bez nakładki, w widoku z góry; fig. 4 - zespół z fig. 1, w widoku od spodu; fig. 5

186 462

- obudowę sprężyny powrotnej, w widoku z góry; fig. 6 - obudowę sprężyny powrotnej, z fig. 5, w przekroju wZdłuż linii VI-VI, zaś fig. 7 przedstawia sprężynę powrotną w położeniu spoczynkowym, w widoku z góry.

Zespół 1 sprężyny powrotnej uchwytu jest sprzężony obrotowo z płytką 2, która jest osłonięta nakładką 3 (fig. 1). Korzystnie, płytka 2 jest wykonana z dość sztywnego tworzywa sztucznego. Nakładka 3 jest najczęściej wykonana z grubej blachy, na przykład z mosiądzu. Zespół 1 sprężyny powrotnej zawiera obudowę 4, w której jest zamocowana sprężyna powrotna 5 wykonana z drutu, o przekroju okrągłym, ze stali sprężynowej.

W płytce 2 znajduje się gniazdo 6 (fig. 2), w którym osadza się i czopuje promieniowo do ścianki 7 gniazda 6 a osiowo do jego dna 8, piastę uchwytu. Z płytką 2, za pomocą złącza zatrzaskowego 9, jest sprzężona obrotowo obudowa 4 sprężyny powrotnej 5. Co najmniej jedno nacięcie 10 w płytce 2 ułatwia zatrzaśnięcie złącza zatrzaskowego 9 na właściwym miejscu.

Obudowa 4 sprężyny powrotnej 5 musi mieć możliwie małą wysokość, korzystnie mniejszą niż 10 mm, żeby mogła zmieścić się w przestrzeni między obudową zamka a powierzchnią drzwi o normalnej grubości. Wgłębienia 28 na obwodzie płytki 2 umożliwiają pewne mocowanie na niej nakładki 3.

Na fig. 3 jest przedstawiona płytka 2 i obudowa 4 sprężyny powrotnej 5 widziane z góry w kierunku trzpienia. Płytka 2 ma kilka opcjonalnych par otworów 12 i 12', 13 i 13', 14 i 14' oraz 15 i 15' na śruby mocujące przelotowo i śruby tulejkowe stosowane razem z nimi. Dzięki temu, ta sama płytka 2 może być wykorzystana do różnych obudów zamka o różnym rozstawieniu otworów na śruby mocujące. Odstęp między tymi otworami w niektórych obudowach zamka wynosi 30 mm, a w innych np. 38 mm.

W obudowie 4 sprężyny powrotnej 5 znajduje się otwór 16 przeznaczony na trzpień, najczęściej na trzpień, którego przekrój ma zarys kwadratu o boku 8 mm. W niektórych obudowach zamka bok kwadratu przekroju trzpienia może mieć inną długość, np. 8,5 mm lub 9 mm, co wymaga odpowiednio większych otworów 16 na trzpień w obudowie 4 sprężyny powrotnej 5.

Ponieważ przekrój otworu 16 na trzpień w obudowie 4 sprężyny powrotnej 5, ma zarys wielokąta, który ma osiem kątów prostych wypukłych i zawiera w sobie dwa kwadraty o wspólnym środku i obrócone względem tego środka o kąt 45°, tę samą płytkę 2 z zespołem 1 sprężyny powrotnej można także stosować dla takich obudów zamka, w których linia rozstawienia otworów na śruby mocujące jest nachylona pod kątem 45° w stosunku do poziomu.

Na fig. 4 jest przedstawiona płytka 2 i zespół 1 sprężyny powrotnej z fig. 3 od strony przeciwległej. Sprężyna powrotna 5 jest wstępnie naprężona i zamocowana na swoim miejscu w obudowie 4. Jedna wygięta końcówka 17 sprężyny powrotnej 5 opiera się o czoło 29 elementu ograniczającego 18 stanowiącego część integralną, płytki 2, a druga wygięta końcówka 19 sprężyny powrotnej 5 opiera się o czoło 21 drugiego elementu ograniczającego 20 stanowiącego także część integralną płytki 2. Elementy ograniczające 18 i 20 są na tyle wysokie, żeby końcówki 17 i 19 sprężyny powrotnej 5 mogły opierać się o czoła 21 i 29 elementów ograniczających 18 i 20, a jednocześnie są na tyle niskie, żeby cały zespół 1 pozostawał możliwie mały.

Punkt przecięcia 22 prostopadłych do siebie osi x i y (fig. 4) jest usytuowany w środku płytki 2 i równocześnie w środku otworu 16 na trzpień w obudowie 4. Sprężyna powrotna 5 jest zasadniczo kołowa, ale nie jest usytuowana współosiowo względem płytki 2 i otworu 16. Dzięki temu, że elementy ograniczające 18, 20 zajmują tylko część obwodu obudowy 4, pozostała jego część może być wykorzystana jako miejsce dla sprężyny powrotnej 5 o większej średnicy.

Na fig. 5 pokazano obudowę 4 od tej strony, od której montuje się w niej sprężynę powrotną 5. Znajdujące się na zewnętrznym obwodzie obudowy 4 sprężyny powrotnej 5 miejsca podparcia 23 i 24 utrzymują sprężynę powrotną 5 w położeniu wstępnie naprężonym.

Cylindryczna krawędź obudowy 4 sprężyny powrotnej 5 jest ukształtowana w postaci wystającego kołnierza 25 (fig. 6), który umożliwia zatrzaskowe łatwe i szybkie ale niezawodne obrotowe sprzęgnięcie obudowy 4 z płytką 2. Szczeliny 26 w obudowie 4 ułatwiają mocowanie płytki 2 we właściwym miejscu. Na dnie obudowy 4 sprężyny powrotnej 5 znajduje się niewielkie wzniesienie 27 umożliwiające korzystne ułożenie sprężyny powrotnej 5.

Sprężyna powrotna 5 przedstawiona na fig. 7 znajduje się w stanie swobodnym, bez wstępnego naprężenia. Sprężyna powrotna 5 działa pewnie wtedy gdy ma mniej niż trzy zwoje. Końcówki 17 i 19 sprężyny powrotnej 5 są wygięte, w przybliżeniu, pod kątem 90°, zasadniczo zgodnie z kierunkiem promienia tej krótkiej śrubowej sprężyny powrotnej 5. Wygięte końcówki 17 i 19 sprężyny powrotnej 5 muszą być na tyle długie aby sięgnąć do miejsc podparcia 23 i 24 na zewnętrznym obwodzie obudowy 4, ale nie za długie aby nie powodować uszkodzeń innych członów zespołu 1.

Montaż zespołu 1 sprężyny powrotnej, według wynalazku, jest następujący. Sprężynę powrotną 5 umieszcza się w obudowie 4. Zespół 1 sprężyny powrotnej mocuje się zatrzaskowo na płytce 2. Po przeciwległych stronach drzwi mocuje się płytkę 2 i drugą płytkę (która nie musi zawierać zespołu sprężyny powrotnej) i łączy się je z obudową zamka z trzpieniem, za pomocą przelotowych śrub mocujących przechodzących przez jedną z par otworów mocujących 12 i 12', 13 i 13', 14 i 14' lub 15 i 15' płytki 2. Uchwyty mocuje się na trzpieniu np. za pomocą wkrętów, a w końcu odpowiednio reguluje się luz względem płytek.

Przy pokręceniu uchwytu trzpień zaczyna obracać obudowę 4 sprężyny powrotnej 5, miejsce podparcia 23 sprężyny powrotnej 5 przemieszcza się i popycha jej wygiętą końcówkę 19. Sprężyna powrotna 5 dodatkowo napręża się, ponieważ czoło 29 elementu ograniczającego 18 pozostaje w miejscu i wymusza aby druga wygięta końcówka 17 sprężyny powrotnej 5 pozostała na miejscu. Przy dalszym pokręcaniu uchwytu sprężyna powrotna 5 napręża się coraz silniej. Gdy uchwyt zostanie puszczony sprężyna powrotna 5 rozpręża się i powoduje powrotny obrót trzpienia z uchwytem do położenia spoczynkowego.

Obudowa 4 sprężyny powrotnej 5 w zespole 1 sprężyny powrotnej jest niewielka, ponieważ musi się zmieścić w przestrzeni między śrubami mocującymi płytkę 2, które przechodzą przez zamek lub zasuwę w odległości od 15 do 19 mm od środka otworu 16 na trzpień. Ponieważ najczęściej do mocowania płytek 2 przykrywających stosuje się symetrycznie, względem otworu na trzpień, parę śrub M4 lub M5, okrągła obudowa 4 sprężyny powrotnej 5, o małej średnicy, mieści się swobodnie pomiędzy tymi śrubami mocującymi. Przy tym, nie ma znaczenia pod jakim kątem do poziomu przebiega prosta przechodząca przez środki śrub mocujących. Wszystkie położenia par śrub mocujących są dopuszczalne.

Elementy ograniczające 18, 20 płytki 2 uniemożliwiają unoszenie uchwytu przez sprężynę 5 do położenia wyższego niż położenie spoczynkowe, po zadziałaniu uchwytu. Zatem uchwyt nie może się wznieść do położenia wyższego, co byłoby nieestetycznie dla większości modeli uchwytów. Ponadto, otwór na trzpień w zamku lub zasuwie, w najbardziej pospolitych typach zamków, nie pozwala na wykręcenie uchwytu w górę od położenia spoczynkowego.

Obudowy zamka są różne pod względem dróg przemieszczania uchwytu. W niektórych z nich kąt obrotu uchwytu od położenia spoczynkowego do położenia otwarcia jest mniejszy niż 20°, ale istnieją też obudowy zamka, w których ten kąt wynosi nawet 60°. Zespół 1 sprężyny powrotnej jest dostosowany do wszystkich obudów zamka, w których kąt obrotu nie przekracza 60°.

W zespołach sprężyn powrotnych stosuje się sprężyny spiralne charakteryzujące się dużą siłą działania. W zespole 1 sprężyny powrotnej, według wynalazku, stosuje się spiralną sprężynę powrotną 5 wykonaną z drutu stalowego o przekroju okrągłym. Jest to korzystne zarówno pod względem zastosowanego surowca jak i sposobu wytwarzania. Sprężyna taka nie zajmuje dużo miejsca.

Zespół 1 sprężyny powrotnej jest symetryczny, zatem może być stosowany do drzwi o obydwu rodzajach mocowań zawiasów (lewych i prawych), może być montowany po dowolnej stronie drzwi lub nawet po obu stronach, jeśli trzeba. Można zatem wytwarzać tylko jeden typ zespołu 1 sprężyny powrotnej, który będzie odpowiedni dla wszystkich rodzajów drzwi, co jest korzystne ekonomicznie.

Ponieważ sprężyna powrotna 5 nie jest usytuowana współosiowo względem otworu 16 na trzpień, nie ma żadnego problemu przestrzennego z umieszczeniem pary członów ograniczających 18, 20 w dolnej części płytki 2, przy czym powinny być one wystarczająco trwałe i stabilne. Dzięki temu obudowa 4 sprężyny powrotnej 5 może łatwo zmieścić się w ograniczonej przez trzpień i śruby mocujące przestrzeni.

186 462

Płytka 2 i obudowa 4 sprężyny powrotnej 5 są wykonane z dość sztywnego tworzywa sztucznego. Nie jest potrzebny oddzielny element nośny dla uchwytu. Możliwa jest również odpowiednia konstrukcja członów ograniczających 18, 20 oraz złącza zatrzaskowego 9 pomiędzy płytką 2 a obudową 4 sprężyny powrotnej 5, co umożliwia szybkie ich wzajemne mocowanie.

Wyposażenie płytki 2 w co najmniej jedną, a korzystnie w kilka par otworów 12 i 12', 13 i 13', 14 i 14' oraz 15 i 15' na przelotowe śruby mocujące, powoduje, że ta sama płytka 2 może być używana do różnych obudów zamka, z różnymi odstępami między otworami na śruby mocujące w tych obudowach.

Jeżeli obudowa 4 sprężyny powrotnej 5 ma co najmniej drugi współosiowy, ale obrócony w stosunku do pierwszego, otwór na trzpień, to możliwe jest stosowanie zespołu 1 sprężyny powrotnej, według wynalazku, do współdziałania również z takimi obudowami zamka, w których prosta przechodząca przez otwory mocujące jest nachylona pod kątem 45° względem poziomu. W ten sposób zespół staje się kompatybilny z bardzo dużą liczbą obudów zamka.

15’

Fig. 3

^Fig· ⁴

186 462

Fig. 6

Fig. 7

186 462

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł

Claims (8)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. Zespół sprężyny powrotnej uchwytu skojarzony z płytką mocowaną do drzwi za pomocą śrub, stanowiący promieniowy i osiowy element nośny uchwytu zamka lub zasuwy do drzwi, zawierający śrubową sprężynę powrotną w obudowie, obracającą uchwyt za pośrednictwem trzpienia przechodzącego przez otwór w płytce, przy czym płytka i obudowa sprężyny powrotnej są ze sobą sprzężone obrotowo za pomocą połączenia zatrzaskowego, znamienny tym, że sprężyna powrotna (5) jest usytuowana w obudowie (4) mimośrodowo w stosunku do otworu w płytce (2), przez który przechodzi trzpień.
2. 2. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że płytka (2) zawiera elementy ograniczające (18, 20) określające położenie spoczynkowe uchwytu, wymuszone przez sprężynę powrotną (5).
3. 3. Zespół według zastrz. 1 albo 2, znamienny tym, że kąt obrotu uchwytu od położenia spoczynkowego do położenia otwarcia korzystnie wynosi 60°.
4. 4. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że sprężyna powrotna (5) jest wykonana z drutu stalowego o przekroju okrągłym.
5. 5. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że obracająca się względem płytki (2) obudowa (4) sprężyny powrotnej (5) mieści się między śrubami mocującymi płytki (2), które są rozmieszczone w odległości od 15 mm do 19 mm od środka (22) otworu w płytce (2), przez który przechodzi trzpień zamka lub zasuwy.
6. 6. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że płytka (2) i obudowa (4) sprężyny powrotnej (5) są wykonane z twardego tworzywa sztucznego.
7. 7. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że płytka (2) zawiera co najmniej jedną parę otworów (12 i 12'), (13 i 13'), (14 i 14'), (15 i 15') na przelotowe śruby mocujące.
8. 8. Zespół według zastrz. 1, znamienny tym, że obudowa (4) sprężyny powrotnej (5) zawiera co najmniej jeden otwór (16) na trzpień, a korzystnie co najmniej drugi otwór na trzpień, współosiowy w stosunku do pierwszego otworu (16).