PL150097B1 - Płyn hamulcowy - Google Patents

Description

Pfll OKA

RZECZPOSPOLITA

LUDOWA

OPIS PATENTOWY 150 097

URZĄD

PATENTOWY

PRL

Ur- ęóu Patentowego

Patent dodatkowy do patentu nr —_:Zgłoszono: 87 06 16 /*P. 266362/

Pierwszeństwo-----Int. Cl.⁴ CKM 169/04

Zgłoszenie ogłoszono: 88 12 22

Opis patentowy opublikowano: 1990 06 30

Twórcy wynalazku: Gerard Bekierz, Jerzy Celejewski, Adam Krogulecki, Halina Poskrobko, Wojciech Jerzykiewicz, Józef Gębalski, Jan Wilk, Krystyna Zwierzak, Tadeusz Lepiarski, Józef Romanowski, Jan Surmiak, Andrzej Dąbrowski, Elżbieta Dąbrowska

Uprawniony z patentu: Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej “Blachownia*, Kędzierzyn-Koźle; Łódzkie Zakłady Chemiczne “Organika*, Łódź; Centralny Wojskowy Ośrodek Badawczy Paliw Płynnych, Warszawa; Instytut Transportu Samochodowego, Warszawa /Polska/

PŁYN HAMULCOWY

Przedmiotem wynalazku jest płyn hamulcowy, przeznaczony do samochodowych hamulców hydraulicznych, charakteryzujący się małą agresywnością w stosunku do gumy i metali oraz dobrymi własnościami użytkowymi. Płyny takie muszą charakteryzować się wysoką temperaturą wrzenia, małą lepkością w niskich temperaturach, oraz małą agresywnością w stosunku do gumy i metali· W celu zapewnienia tych własności, płyny hamulcowe sporządzane są w oparciu o trzy grupy środków: środki smarne, rozpuszczalniki oraz środki antykorozyjne i antyutleniające.

Jako środki smarne stosuje się głównie poliglikole propylenowe lub olej rycynowy, jako rozpuszczalniki stosuje się etery etylowe glikoli etylenowych lub propylenowych oraz formale i borany tych eterów, a Jako środki o działaniu antykorozyjnym i antyutleniającym alkilofenole, aminofenole, aminy, merkaptobenzotriazol, fenylomorfolinę, rycynoolean trójetanoloaminy, fosforan trójkrezylu, fenylo-naftyloaminę, hydrochinon, dian, dwuarylowe aminy.

Z opisu patentowego nr 136 938 znany jest płyn hamulcowy, zawierający 0-449 części wagowych oleju rycynowego, 0-500 części wagowych poliglikolu propylenowego o średnim ciężarze cząsteczkowym około 2000, 0-400 części wagowych butanolu, 145-600 części wagowych mieszanki eteru etylowego glikolu etylenowego i eteru etylowego glikolu dwuetylenowego, 4,0 części wagowe fosforanu trójkrezylu, 0,06 części wagowych chinizaryny, 0,78 - 3,3 części wagowych glikolowego roztworu boraksu, 0-0,07 części wagowych krzemianów i ewentualnie 0,3 części wagowe dianu. Płyn ten mimo dobrych własności smarnych i antykorozyjnych posiada niską temperaturę wrzenia /383-413K/, która nie pozwala na jego stosowanie w układach hamulców tarczowych. W polskim opisie patentowym nr 136 937 opisano płyn hamulcowy, zawierający 600-700 części wagowych mieszaniny eteru etylowego glikolu dwuetylenowego oraz eteru etylowego glikolu trójetylenowego, 300-400 części wagowych poliglikolu propylenowego, 4,0 części wagowe fosforanu trójkrezylu, 1,4 części wagowej roztworu glikolowego boraksu, 0,06

150 097

150 097 części wagowej chinizaryny, 0,3 części wagowej dianu i 0,1 części wagowej benzotriazolu. Stosowany on jest w ograniczonych ilościach do układów hamulców tarczowych, głównie ze wzglę du na niską temperaturę wrzenia nie przekraczającą 463K, oraz niskie własności ochronne przed wilgocią.

W polskim opisie patentowym nr 125 616 opisano płyn hamulcowy do badań montażowych elementów i układów hydrauliki samochodowej, zawierający 50-60 % wagowych alkoholu dwuacetonowego, 37-46 % wagowych oleju rycynowego, 4-6 % wagowych poliglikolu propylenowego o średnim ciężarze cząsteczkowym 2000, 0,15-0,6 % wagowego inhibitorów korozji, korzystnie 0,05-0,1 % wagowego 2-merkaptobenzotriazolu i 0,1-0,5 % wagowych trój etanoloaminy. Płyn ten stosowany może byó tylko do montażu układów hamulcowych, nie może byó natomiast stosowany w pracujących układach hamulcowych, ze względu na niską temperaturę wrzenia wynoszącą 406 K.

środek według wynalazku składa się z 55-75 części wagowych mieszaniny eterów etylowych glikoli etylenowych o gęstości w temperaturze 293 K wynoszącej 0,95 - 1,020 g/cm^ i temperaturze wrzenia 463-503K, 25-45 części wagowych poliglikolu propylenowego o średnim ciężarze cząsteczkowym 500-2200, 0,1-0,5 części wagowych roztworu soli sodowej estru glikoloboranowego w eterze etylowym glikolu dwuetylenowego, 0,01 - 0,05 części wagowych 2,2-dwu/ 4-hydroksyfenylopropanu, 0,01-0,05 części wagowych benzotriazolu, 0,2-0,5 części wagowych fosforanu trójkrezylu, 0,1-0,5 części wagowych roztworu czteroboranu sodowego w glikolu etylenowym oraz 0,05-0,2 części wagowych N-propylenoalkilodwuaminy tłuszczowej.

Płyn hamulcowy o recepturze według wynalazku wykazuje bardzo dobre własności użytkowe, małą lepkość w niskich temperaturach, bardzo małą agresywność w stosunku do gumy i metali oraz dobre własności ochronne przed wilgocią. Płyn ten charakteryzuje się następującymi własnościami: temperatura wrzenia ponad 478 K, lepkość w temperaturze 233 K :

950-1800 mm /s, działanie korodujące na metale, takie jak blacha ocynowana, stal i żeliwo poniżej 0,2 mg/cm , aluminium poniżej 0,1 mg/cm , mosiądz i miedź poniżej 0,4 mg/cm ,

- własności ochronne przed wilgocią nie mniej niż 8 punktów. Własności płynu spełniają wszystkie wymagania normy PN-75/C-40005. Płyn ten wykazuje dużą stabilność w czasie i może być stosowany do układów hydraulicznych hamulcowych i sprzęgłowych samochodów z hamulcami tarczowymi i bębnowymi.

Ponadto płyn według wynalazku umożliwia zastąpienie surowców importowanych surowcami i półproduktami krajowymi.

Przykład I. Przygotowano płyn hamulcowy przez zmieszanie 65 części wagowych mieszaniny .eterów etylowych glikolu dwu-,trój- i czteroetylenowego o gęstości 1,010 g/cm^ w temperaturze 293K i temperaturze wrzenia 483 K, 35 części wagowych poliglikolu propylenowego o średnim ciężarze cząsteczkowym 500-2200, 0,4 części wagowych roztworu soli sodowej estru glikolo-boranowego w eterze etylowym glikolu dwuetylenowego, 0,02 części wagowych 2,2-dwu/4-hydroksyfenylo-propanu, 0,04 części wagowych benzotriazolu, 0,4 części wagowych fosforanu trójkrezylu, 0,4 części wagowych roztworu składającego się z 20 części wagowych czteroboranu sodowego w 100 częściach wagowych glikolu etylenowego, oraz 0,0y części wagowej N-propylenoalkilodwuaminy.

Otrzymano płyn o temperaturze wrzenia 480K i lepkości w temperaturze 233K wynoszącej 1360 mm^/s, oraz dużej stabilności w czasie.

Przykładu -V. Przygotowano płyny hamulcowe jak w przykładzie I przez zmieszanie poszczególnych składników w ilościach podanych w tablicy I. Własności otrzymanych płynów przedstawiono również w tablicy I.

150 097

Tablica I

J Lp i

i

Składniki płynu własności

-Przykłady· nr__

II

III i

i

I

I

I

I

I

I

I mieszanina eterów etylowych i glikoli etylenowych

- gęstość mieszaniny eterów i. w temperaturze 293K ! - temperatura wrzenia mieszaniny eterów poligllkol propylenowy roztwór soli sodowej estru glikolo-boranowego j 2,2-dwu/4-hydroksyf enyloj propan | benzotriazol i fosforan trójkrezylu i roztwór glikolowy boraksu { N-propylenoalkllodwuamina r-—————----------------j Temperatura wrzenia | płynu .

• Lepkość w temperaturze j 233K

I

I

I cz.w. I | g/će^ i : κ

I | cz.w. i

S cz.w. I

I cz.w.

S cz.w. I { cz.w. i cz.w. S cz.w.

1,020

481

0,1.

0,03

0,03

0,3

0,1

0,1 j 1,020 i S

485

0,2

0,04

0,02

0,5

0,2

0.1

SK

I * mm²/, i

483

1550

478

1800 .—__T—-----IV J V —Γ--------70 ! 75

0,95 | 1,010

485 | ⁴⁸² j 25' s

0,3 j 0,5 i

0,05 J 0,01

0,01 | 0,05

0,4 j 0,2 *

0,5 ί 0,3

0,2 i 0,15

---------------I

483 ' 481

I I

1100 { 950

Claims (1)

1. Zastrzeżenie patentowe

   Płyn hamulcowy, zawierający mieszaninę eterów etylowych glikoli etylenowych, poliglikole propylenowe, oraz benzotriazol, fosforan trójkrezylu, glikolowy roztwór czterohoranu sodowego jako środki antykorozyjne i 2,2-dwu/4-hydroksyfenylopropan Jako środek antyutleniający, znamienny tym, że składa się z 55-75 części wagowych mieszaniny eterów etylowych glikoli etylenowych o gęstości w temperaturze 293K wynoszącej 0,95 ·

   1,020 g/ca? i temperaturze wrzenia 463-503 K, 25-45 części wagowych pollgllkolu propylenowego o średnim ciężarze cząsteczkowym 500-2200, 0,1 - 0,5 ozęści wagowych roztworu soli sodowej estru glikoloboranowego w eterze etylowym glikolu dwuetylenowego, 0,01 - 0,05 części wagowych 2,2-dwu/4-hydroksyfenylopropanu, 0,01-0,05 części wagowych benzotrlazolu, 0,20,5 części wagowych fosforanu trójkrezylu, 0,1-0,5 części wagowych roztworu czterohoranu . sodowego w glikolu etylenowym oraz 0,05 - 0,2 części wagowych N-propylenoalkllodwuaminy tłuszczowej.