Przedmiotem wynalazku jest sposób gazyfikacji para stalych substancji weglowych, zabezpieczaja¬ cy przed przedostawaniem sie siarki z wegla do srodowiiska.Gazyfikacja wegla para w celu wytworzenia mie¬ szaniny wodoru i tlenku wegla (gazu syntezowego) jest dobrze znana i szeroko opisana w literatumze technicznej i patentowej. Rozwinieta pod koniec drugiej polowy dziewietnastego stulecia, technolo¬ gia ta dostarczala gaz do stosowania przemyslo¬ wego i w gospodarstwie domowym. Po pewnym czasie, przypuszczalnie na poczatku lat 1920-tych, gazyfikacja wegla zaczela tracic na znaczeniu, gdyz gaz syntezowy i opalowy otrzymywano ta¬ niej z gazu ziemnego i ropy naftowej. Jednak znaczny wzrost ceny tych zasobów wraz ze stwier¬ dzeniem, ze zaczynaja sie one gwaltownie wyczer¬ pywac, spowodowaly nawrót zainteresowania sie weglem jako surowcem, z którego mozna wytwa¬ rzac syntetyczne palilwa i materialy wyjsciowe do syntez chemicznych.Najogólniej, istnieja dwa sposoby gazyfikacji we¬ gla. W procesie prowadzonym w stalym zlozu, o- praoawanym jako pierwszy, zloze paliwa jest pod¬ trzymywane przez rusizt lub inne srodki technicz¬ ne, podczas gdy pare doprowadza sie ponizej zlo¬ za.Powstaly popiól wyladowuje sie z demraej czesci stosowanej aparatury a gaz odbiera z jej górnej czesci. W nowszym procesie ze zlozem fluidalnym 10 15 30 wsad, weglowy poddaje sie reakcji w postaci ge¬ stej tumbulentnej masy suibtelnie rozdrobnionych stalych czastek fluidyzowanych przez gazowe rea¬ genty i produkty. 'Wytworzony gaz przeplywa ku górze i jest odzyskajwany po oddzieleniu go od po¬ rwanych stalych czasitek.Cieplo dla wysoce endotermicznej reakcji pa¬ ra—wegiel dostarczane jest przez spalanie skladni¬ ków weglowych wsadu w powietrzu i/lub tlenie.Spalanie prowadzi sie albo w reaktorze gazyfika¬ cji albo w oddzielnym podgrzewaczu, a powstala goraca pozostalosc po spaleniu przesyla jako nos¬ nik ciepla do reaktora gazyfikacji. Poniewaz we¬ giel zawsze zawiera pewna ilosc siarki, otrzymy¬ wanie w ten sposób ciepla potrzebnego do gazy¬ fikacji powoduje powstawanie gazów spalinowych zawierajacych dwutlenek siarki, chociaz moga one zawierac takze niewielka ilosc trójtlenku siarki.Biorac pod uwage fakt, ze najmniejsze budowane obecnie instalacje do gazyfikacji przerabiaja okolo 25 000 ton wegla dziennie, palaca potrzeba jest znalezienie sposobu regulowania emisji dwutlenku siarki.Jednym z dobrze znanych sposobów usuwania dwutlenku wegla z gazów spalinowych jest stoso¬ wanie weglowych srodków adsorbujacyoh, takich jak wegiel aktywowany i tak zwany pólkoks o- trzyniywany z torfu, wegla brunatnego, wegla ka¬ miennego i utlenionych wegli kamiennych. W pro¬ cesie tym dwutlenek siarki (S02) adsorbuje sie 128 322128 322 3 \ najpierw na weglowym srodku adsorbujacym i na¬ stepnie utlenia na nim do trójtlenku siarki (S03), przy czym czynnik utleniajacy znajduje sie za¬ wsze w niewielkiej ilosci w gazach spalinowych, i SO3 przeksztalca sie w kwas siarkowy w re¬ akcji z woda. Zuzyty wegiel regeneruje sie na¬ stepnie w temperaturze okolo 300°C, kiedy to kwas siarkowy ulega redukcji, odtwarzajac dwutlenek siarki wedlug nastepujacej reakcji H2S04+VaC=S02 +V2C02+H20 Chociaz usuwanie dwutlenku siarki na drodze adsorpcji na weglowych adsorbentach jest techni¬ cznie latwe, jednak proces ten nie jest korzystny ekonomicznie, zwlaszcza w operacjach prowadzo¬ nych na duza skale przemyslowa. Wprowadzenie takiego ukladu adsorpcyjnego do instalacji do ga¬ zyfikacji pracujacych w skali przemyslowej wy¬ magaloby zapewnienia i utrzymania wielkich za¬ pasów adsorbenta weglowego aby rozwiazac pro¬ blem emisji dwutlenku siarki. Nalezaloby zainsta¬ lowac szereg wiez adsorpcyjnych i jednostek rege¬ nerujacych. Ponadto, po usunieciu z adsorbenta, dwutlenek siarki musi byc przeksztalcony w po¬ stac, która mozna przechowywac lub stosowac ja¬ ko produkt uboczny.W dobrze znanym procesie Reinluft, S02 od¬ zyskuje sie. ze zuzytego adsorbenta weglowego ja¬ ko kwas siarkowy. Kwas siarkowy jest jednak cie¬ cza o duzej gestosci, a jej transport i operowanie nia jest kosztowne. Nie jest on tez odpowiednim zwiazkiem siarki nadajacym sie do przechowywa¬ nia jako produkt odpadowy, poniewaz jest wysoce korozyjny.Or^acowiano ulepszone adsorbenty weglowe jak równiez rózne inne substratty adsorbujace, sa one jednak zwykle bardziej kosztowne niz adsorbenty weglowe z nizszych gatunków wegla i drewna.Oczywiscie, zastosowanie w obecnym stanie tech¬ niki procesów z suchym adsorbentem do kontrolo¬ wania emisji dwutlenku siarki w przyszlych in¬ stalacjach do gazyfikacji o duzej skali* nie jest latwe.Celem wynalazku bylo opracowanie sposobu ga¬ zyfikacji ze skutecznym usuwaniem dwutlenku siarki z gazów spalinowych wytwarzanych podczas gazyfikacji wegla bez trudnosci i wad znanych metod oczyszczania gazów, opisanych poprzednio.Dalszym celem wynalazku bylo zapewnienie spo¬ sobu usuwania dwutlenku siarki ze strumienia ga¬ zów spalinowych wytwarzanych w instalacjach do gazyfikacji wegla, który moze byc realizowany na wielka skale przemyslowa szczególnie prosto i eko¬ nomicznie.Ponadto celem wynalazku jest zapewnienie spo¬ sobu usuwania dwutlenku siarki ze strumienfia ga¬ zów spalinowydh, wytwarzanych w instalacji gazy¬ fikacji wegla z zastosowaniem weglowego srodka adsorbujacego w warunkach, w których ten adsor¬ bent nie musi byc reaktywowany.Obecnie stwierdzono, ze w procesie gazyfikacji stalych substancji weglowych para w celu otrzy¬ mania gazu zawierajacego tlenek wegla i wodórt w którym gazyfikacje prowadzi sie, wprowa^dzajae strumien tych stalych substancji weglowych i pary do strefy reakcji gazyfikacji i w którym w zwiaz- 5 ku z gazyfikacja, w strefie spalania powstaja ga¬ zy spalinowe zawierajace dwutlenek siarki, przy czym zawracane stale substancje sa ogrzewane dla zapewnienia wymogów cieplnych strefy reakcji gazyfikacji, ulepszone usuwanie dwuitlenteu siarki w z gazów odlotowych realizuje sie w operacjach po¬ legajacych na tym, ze kontaktuje sie gaz spalino¬ wy z co najmniej czescia strumienia stalych sub¬ stancji weglowych tak, aby zaadsoribowac na nich dwutlenek siarki z otrzymaniem stalych substancji 15 weglowych Obciazonych dwutlenkiem siarki i oczy¬ szczonego gazu spalinowego, -doprowadza sie oczysz¬ czony gaz spalinowy, wprowadza sie stale substan¬ cje weglowe obciazone dwutlenkiem siarki do stre¬ fy reakcji gazyfikacji w której zaabsorbowany 20 dwutlenek siarki redukuje sie do woOnego siarko¬ wodoru z utworzeniem gazowej mieszaniny siar¬ kowodoru z wytworzonym gazem, wiprowadza sie te gazowa mieszafnine do strefy rozdzielania, w której usuwa sie z niej siarkowodór, i odzyskuje 25 sie wytworzony gaz w zasadzie wolny od siarki.Prowadzac proces sposobem wedlug wynalazku, obcóftzarc gaz spalinowy z instalacji do gazyfika¬ cji weHr kontaktuje sie z doprowadzanym surow¬ cem weglowym az do zaadsorbowaoia w zasadzie 30 calego dwutlenku siarki na weglu. Zwykle, przy malych szybkosciach przeplywu wynoszacych 3— —30 cm/sekunde, czas kontaktowania wynosi od okolo 0,5 do 15 minut, 00 wystarcza do usuniecia z gazu spalinowego ponad 90% wagowych dwutlen- 35 ku Siarki.Szybkosc usuwania jest równiez zmienna, w za- leznoscii od wielkosci powierzchni wegla, a ta za¬ lezy z kolei od rozmiarów jego czastek. Na ogól rozmiar czastek wegla waha sie w granicach od 40 okolo 45 do okolo 2000 ^m.Sposobem wedlug wynalazku oczyszcza sie sku¬ tecznie nawet gazy spalinowe zawierajace duza ilosc dwutlenku siarki, pochodzace ze spalania we¬ gli wysokosiairkowych. Np. z powodzeniesm mozna w ten sposób przeralbiac gazy, w których poczat¬ kowe stezenie djwutledku siiairki wynosi 1000—-20000 ppm.Adsorpcja dwutlenku siarki przez aktywne mate- M rialy weglowe zalezy od temperatury i w zwiazku z tym zadawalajaca skutecznosc osiaga sie w tem¬ peraturze 21—149°C, chociaz korzystna jest tempe¬ ratura 66—107°C. Przy utrzymywaniu temperatury w tym* zakresie, nalezy brac pod uwage tempera- 55 ture gazów spalinowych, maksymalna adsorpcje, i zawartosc wilgoci w weglu.Poniewaz wegiel zawiera zwykle pewna ilosc wilgoci, gorace gazy spalinowe mozna wykorzystac do odparowania tej wilgoci i tym samym do ob- •0 nizeniia temperatury gazów spalinowych do poda¬ nego poprzednio zakresu. Tak wiec, sposób wedlug wynalazku rozwiazuje dwie trudnosci, wystepujace w instalacjach do gazyfikacji wegla, a mianowicie usuwanie dwutlenku siarki z gazów spalinowych •• i suszenie wegla wprowadzanego do procesu.5 128 322 6 Oczywiscie, w tych stosunkowo nielicznych przy¬ padkach, kiedy wegiel zawiera malo wilgoci, gaz spalinowy wplywajacy do strefy kontaktowania nie powinien miec temperatury o wiele wyzszej niz teimiperatuira kontaktowania, gdyz dla wegli o ma¬ lej wilgotnosci chlodzenie gazu spowodowanie od¬ parowaniem wilgoci bedzie minimalne. Gaz odlo¬ towy o temperaturze 205—538°C zwykle zabezpie¬ cza wyimogi cieplne. Gdy przerabia sie lignity, któ¬ re zawieraja duzo wilgoci, stosuje sie temperature gazu spalinowego zblizona do górnej granicy za¬ kresu stosowanej temperatury.W instalacji do gazyfikacji wegla gaz spalino¬ wy jest wytwarzany w wyniku spalania czesci wegla doprowadzonego do procesu aby uzyskac cieplo potrzebne do gazyfikacji. Np. poczatkowy gaz spalinowy mozna przepuszczac przez Wymien¬ niki ciepla lub stosowac do napedzania turbin w celu odzyskiwania jego energii.Szylbkosci przeplywu gazu isipaliniowego i dopro¬ wadzanie wegla sa zintegrowane, dzieki czemu zo¬ staje zabezpieczona temperatura kontaktowania z jednoczesnym usunieciem z wegla wody.Dzieki wykorzystaniu ciepla gazu spalinowego do suszenia wegla, sposób wedlug "wynalazku nie zwie¬ ksza obciazenia cieplnego instalacji do gazyfika¬ cji.Kontaktowanie wegla z gazem spalinowym pro¬ wadzi sie w znany sposób kontaktowania gazów z substancjami stalymi. I tak, wegiel mozna sto¬ sowac w postaci zloza przesuwajacego sie ku dolo¬ wi, a gaz spalinowy wprowadzac w przeciwpra- daie od dolu zloza.Innym dogodnym sposobem jest zapewnienie zlo¬ za fluidalnego czastek wegla utrzymywanych w stanie zfkuidyzowanym, przy" czym gaz spalinowy dodaje sie do atmosfery fluidyzujaoej, a zawarty w nim dwutlenek wegla adsonbuje sie na czast¬ kach wegla.Rozmiar czastek wegla nie ma szczególnego zna¬ czenia, o ile tylko miesci sie w podanym poprze¬ dnio zakresie, gdyz surowiec weglowy jest dopro¬ wadzany w sposób ciagly i ciagle jest dostepny do obróbki gazem spalinowym tak, ze nie jest konieczna duza jego powierzchnia na jednostke ob¬ jetosci, jak to ma miejsce w znanych procesach adsorpcyjnych, ograniczonych stala iloscia aktyw¬ nego wegla, wymagajaca regeneracji. Gdy strefe kontaktowania stanowi zloze fluidalne, wegiel po¬ winien miec czastki o rozmiarach nadajacych sie do fluidyzacji, to jest okolo 3 mm. Gdy stosuje sie ruchome zloze, czastki wegla moga byc wiek¬ sze, np. okolo 6 mm.Gaz, stanowiacy produkt procesu, odprowadza sie z gazyfikatora do alkalicznej wiezy absorpcyjnej, w której usuwa sie z niego siarkowodór na dro¬ dze przemiany w siarczki i odzyskuje sie oczysz¬ czony gaz syntezowy. Siarczki poddaje sie reakcji w której odtwarzajac H^S, przesylany do insta¬ lacji Clausa i przeksztalcany w siarke elementar¬ na. Alkaliczna wieza absorpcyjna i instalacje Clau¬ sa sa standardowymi instalacjami stosowanymi w procesach chemicznych odpowiednio do usuwania gazowych zwiazków siarki z gazów spalinowych i przeksztalcania H2S w siarke.Na rysunku przedstawiiono schemat dzialania in¬ stalacji do gazyfikacji wegla z zastosowaniem spo¬ sobu wedlug wynalazku do usuwania dwutlenku siarki z gazów odlotowych pochodzacych z komo- 5 ry spalania z uzyciem tych gazów do ogrzania za¬ wracanych substancji stalych w gazyfikaitorze ze zlozem fluidalnym.Dane na rysunku odnosza sie do ciezaru suche¬ go lignitu, stosowanego jako surowiec, gdyz upra¬ szcza to bilains materialowy. Szybkosc przeplywu dwutlenku siarki wyrazano jako siarke elementar¬ na.W operacji prowadzonej w skali przemyslowej wegiel bylby wysuszony kosztem oiepla gazu spa¬ linowego, jak to wyjasniono poprzednio. Jak przed¬ stawiono na rysunku, strumien czastek wegla 12 zawierajacy l,l*/o wagowych siarki w przeliczeniu na ciezar suchego wegla, wprowadza sie w ilosci 100 ton/godzine do adsorbera dwutlenku siarki 14, przez który przeplywa strumien gazu spalinowego 17 wyplywajacy z wymiennika ciepla 23 i dostar¬ czajacy 0,26 ton/godzine siarki. Adsorber dwutlen¬ ku siarki 14 zawiera korzystnie ruchome zloze cza¬ stek wegla, opadajace ku dolowi w przecowpradzie do plynacego ku górze strumienia gazu spalinowe¬ go 17, wplywajacego do dolnej czesci adsorbera.W miare przeplywu strumienia gazu 17 ku górze przez adsorber dwutlenku siarki 14, dwutlenek siar¬ ki ulega adsorpcji przez znajdujace sie w nim zflu- idyzowatne czastki wegla. Oczyszczony gaz spalino¬ wy 10 odzyskuje sie z górnej czesci adsorbera 14, przesyla do lapacza pylu z filtrem workowym w celu usuniecia z niego drobnych pylów i odprowa¬ dza do atmosfery. • Zawartosc siarki w gazie spalinowym odprowa¬ dzanym do atmosfery wynosi 0,03 ton/godzine co odpowiada sprawnosci odzyskiwania 97*/o. Czaslfci azesciiowip wysuszonego, obciazonego dwutlenkiem siarki wegla 19 wychodza z adsorbera dwutlenku siarki 14 z szybkoscia odpowiadajaca 1,33 ton/go¬ dzine zawartej w nim i zaadsorbowanej siarki la¬ cznie i wplywa do gazyfikatora 24 ze zlozem flui¬ dalnym, fluidyzowanego para z przewodu 27.W gazyfiikatorze 24 para reaguje w temperaturze 704—871°C z czastkami wegla obciazonymi dwu¬ tlenkiem siarki, tworzac gaz syntezowy (CO+H2), podczas gdy dwutlenek siarki ulega redukcji do siarkowodoru. W otrzymanym gazie 32 wyplywaja¬ cym z gazyfikaltora 24 wyplywa 1,09 ton^godzime siarki w postaci siarkowodoru i wplywa do strefy odzyskiwania siarki 35, która dostarcza 1,05 ton/ /godzine siarki 37 i oczyszczony wytworzony gaz syntezowy 39. Pozadane jest odzyskiwanie siarki z H2S w dobrze znanym procesie Clausa. Stru¬ mien gazu spalinowego 17 jest utworzony z gazu odlotowego 41 z instalacji Clausa, unoszacego 0,04 ton/godzine siarki i gazów spalinowych 43 z komo¬ ry spalania, przenoszacych 0,22 ton/godzine siar¬ ki.Gazy spalinowe 43 z komory spalania sa spala¬ ne z powietrzem w palniku gazu spalinowego 45 i mieszane z gazem odlotowym 41 z instalacji.Clausa w zlaczu 48, po czym gazy spalinowe 50 przesyla sie do wymiennika ciepla 23. Zawracane 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 •128 7 substancje stale 53a z gazyfikatora 24 dostarczaja 0,21 ton/godzine sianko, do komory spalania 55, pod¬ czas gdy pary oleju 58 z gazyfikatora przenosza 0}03 ton/godzine siarki. Zawracanie substancje stale 53b przenosza cieklo z komory spalania do gazyfi¬ katora. W komarze spalania 55 0,22 ton/godzine siarki zostaje uwolnione z gazami spalinowymi 43 z komory spalania, podczas gdy 0,02 ton/godzine wyladowuje sie z zuzlem 59.' Z siarki obecnej w wyjsciowym lignicie, 95°/o odzyskuje sie w postaci siarki w instalacji Clausa, 2V» zwiazane jest w zuzlu utworzonym w komorze spalania, a 3*/o jest tracone z adsorbera S02. Ilosc siarki adsorbowanej z gazu spalinowego jest rów¬ nowazna zafledwie .0,4°/* wagowych suchego wsadu weglowego.Wykazano, ze lignity adsorbuja ponad 7*/o siarki w przeliczendu na suchy wegiel. Tak wiec zdolnosc adsorpcyjna ruchomeigo strumienia czastek wegla jest wiecej niz wystarczajaca do odsiarczenia gazu spalinowego w jednym zetknieciu gaz/substancja stala i eliminuje tym samym kosztowna operacje regeneracji wegla w znanych procesach. Czas przebywania wegla w adsorlberze moze wynosic 10—60 minut, korzystnie 26—40 minut.Wynalazek jest blizej wyjasniony w nie ograni¬ czajacych go przykladach, w których poszczególne oznaiczlania prowadzi sie nastepujaco.Adsorpcja dwutlenku siarki na lignicie. W kol- A bie adsorpcyjnej Nesbitta umieszcza sie 25 g lig¬ nitu o zawartosci wigloci 25*/t wagowych i prze¬ puszcza przez kolbe z predkoscia 15—30 m/s mie¬ szanine gazowa, skladajaca sie z 1—2P/p wagowych dwutlenku siarki i 99—98*/» wagowych azotu.Przeplyw gazu przerywa sie po zaniknieciu ad- aorbowania dwutlenku siarki. Przecietna ilosc ad- sorbowanego dwutlenku siarki wynosi 1,5 g/25 g niewysuszottago lignitu. Odpowiada to srednio 6% wagowym niewysuszonego lignitu lub 8tyo wago¬ wym wysuszonego wegla. W tablicy 1 podano wy¬ niki, uzyskanie w szeregu przykladów, w których postepuje sie jak opisano wyzej.Gazyfikacja; liiigniltu z zaadiscwhc kiem siarki. Próbki lignitu zawierajace zaadkorbo- 45 wany dwutlenek siarki przygotowane jak opisano wyzej zaladowuje sie na okres 40—45 minut do ognzewanego elektrycznie gazyfikatora, przez który ku górze przeplywa para. Reaktor stanowi zbior¬ nik z aluiminowanej stali nierdzewnej 310 o sred- 50 nicy wewnetrznej 36 mm. Zloze wegla na poczat¬ ku próby ma wysokosc okolo 10 cm. Para przeply¬ wa" przez gazyfikator w ilosci 15 cnWls. Reaktor za¬ wiera warstwe piasku o graboscl 6,35 mm umiesz¬ czona na plycie z otworami, aby podtrzymac we- w giel. Gazyfikacje prowadzi sie w aiagu 1—2 go¬ dzin po zaladowaniu wegla.Dane uzyskane w przykladach, w których poste¬ puje sie jak opisano wyzej podano w tablicy 2.W przykladach DC i X wegiel wrzucano do reak- go tora na piasek. W przykladach XI, XII i XIII surowiec doprowadzano ponizej zloza stanowiacego (zloze fliuiidiailn.e obojetnego wegla odbarwiajacego sporzadzonego z wegla Western Kentucky.Taki wegiel odbarwiajacy nie reaguje w znacz- *s 8 niejszym stopniu z para w temperaturze stosowa¬ nej do gazyfikacji materialu stanowiacego lignit/ /dwutlenek siarki. We wszystkich przykladach po¬ nad 97*/o wagowych siarki na weglu odbarwiaja¬ cym zostaje uwolnione jako H^. Cztery z pieciu przykladów wykazuje mniej niz lf/o wagowy siar¬ ki w postaci S02. W zadnym z przykladów nie znaleziono COS a tylko slady SOs w dwóch przy¬ kladach. Bilansy siarki sa dobre we wszystkich przykladach.Zdolnosc wegli brunatnych i kamiennych do ad¬ sorpcji dwutlenku siarki oznaczano postepujac jak opisano w przypadku lignitów.W tablicy 3 podano analize tych wegli, zas w tablicy 4 podano ilosci dwutlenku siarki, zaadsor- bowanego na kazdym z niewymuszonych wegli. Do badania wplywu czasu przebywania na adsorpcje SOz przy dwóch stezeniach S02, 0,1^0,2 i l,(Wo objetosciowych, stosuje sie dwa adsorbery SO2. W przykladach XIV, XV, XVI i XVII stosuje sie kolbe Nesbitta, podczas gdy w przykladach XVIII i XIX szklane rurki o duzym stosunku IVD (dlu¬ gosc/srednika). Adsorpcja SOj wzrasta ze wzrostem obu stezen SOa i czasem przebywania w zlozu wegla. W zaleznosci od panujacych warunków, we¬ gle brunatne adsorbuja od 5,3 do 14,5*/§ wagowych S02 w przeliczeniu na suchy wegiel, a wegiel Illi¬ nois adsorbuje od 2,7 do ll,(P/» wagowych SOt.Gazyfikacja wegli brunatnych i kamiennych, za¬ wierajacych zaadsor.bowany dwutlenek siarki. Ga¬ zyfikacje wegla kamiennego zawierajacego zaad- sorbowany dwutlenek siarki prowadzi sie w tych samych urzadzeniach, które stosowano do przero¬ bu wegla lign.it/SO2, jednak kompleks wegiel ka- mriennyAS02 miesza sie z równa wagowo iloscia po¬ piolu z wegla, aby zapobiec aglomeracji wegla ka¬ miennego. Gazyfikacje prowadzi sie w temperatu¬ rze 871°C.Rozdzial siarki na poszczególne skladniki gazów odlotowych jest nastepujacy: SO3 — 4,4% wago¬ wych, S02 — 0,1% wagowych, H^S — 94,8°/© wa¬ gowych, COS — brak. Podczas gazyfikacji odzy¬ skuje sie 10,2°/o wagowych oleju. Olej ten przy¬ puszczalnie ulega odlpedzeniu z wegla w tempera¬ turze 871°C. Gdy. ten sam wegiel poddaje sie pi¬ rolizie w takim samym reaktorze w zwykle sto¬ sowany sposób, polegajacy na powolnym podwyz¬ szaniu temperatury z 316°C ^do 538°C w ciagu 1 godziny i utrzymywaniu odgazowanego wegla w ciagu 1 godziny w tem|peiratuirze 5i3Q°C, wydajtnioSLC oleju wynosi 14,0°/© wagowych. Tak wiec, tylko o- kolo 3(M wagowych oleju ulega krakowaniu w sto¬ sowanych warunkach, w temperaturze gazyfikacji wynoszacej 871°C.Próbke wegla brunatnego z Westmorelaoid Reso¬ urces Co., zawierajaca zaadsortbowany SOj,- gazy- fikuje sie w temperaturze 78$°C. Stasuje sie opi¬ sany poprzednio sposób dodawania popiolu. Wy¬ dajnosc oleju wynosi 4,6*/* wagowych w przelicze¬ niu na suchy wegiel. Sposród zwiazków siarki, odzyskiwanych z wytworzonego gazu, 87,4^/t wago¬ wych odzyskuje sie w postaci H$S. Nie wykrywa sie sladów SO3 lub COS.128 322 Tablica 1 Adsorpcja dwutlenku siarki na niewysuszonym lignicie 10 Tablica 3 Wyniki analizy wegli Przyklad Nr I II III IV V VI vn vm Tempe¬ ratura °C 70 70 70 130 130 195 195 050 Stezenie dwu¬ tlenku siarki w tyo wago¬ wych 1,0 1,5 2,0 1,0 1,5 1,0 1,5 1,0 Ilosc gramów dwutlenku siarki zaabsorbowanych na 25 gramach 2,4; 1,0; 1,6; l,7a 1,23; 1,50 1,44 1,5 i,i; 1,5 1,5; 1,0 2,42; 1,5 1,2 10 15 Zródlo wegla RozimJiiair czalsitek wegla, sito Tyilera Wilgotnosc, •/# wago¬ wych Sklad wegla C H N iS O popiól Illinois No. 6 Peabody No. 10 Mine 20X70 7,4 69,2 5,1 1,3 4,4 9,2 10,8 Brunatny Westmore- land Resources 20X60 26,1 68,2 4,7 0,9 J 0,7 16,1 9,4 a 3,47 g zostalo zaadsorbowane na 50 g * lignitu w próbie z podwójnym wsadem Tablica 2 Gazyfikacja lignitu zawierajacego zaadsorbowany dwutlenek siarki Przyklad nr IX X XI XII XIII Tempe¬ ratura °C 704 649 788 704 649 Wydajnosc oleju °/o 1,2 3,2 1,6 1,0 0,8 Siarka odzyskana jako siarkowodór »/o 94,8 92,9 98,9 99,0 H2S 97,4 99,2 99,2 99,5 99,5 so2 2,6 0,8 0,8 0,4 0,5 COS NW1 NW NW NW NW so3 NW NW NW slady Slady 1 NW — nie wykiryto Tablica 4 Adsorpcja dwutlenku siarki na weglach brunatnych i kamiennych Przyklad nr XIV XV XVI XVII XVIII XIX Wegiel brunaitny brunaitny kamienny kamienny brunaitny kamienny Stezenie S02, P/o; wagowych 1,0 0,1 1,0 0,2 1,0 1,0 Szybkosc prze¬ plywu sekundy 2,5 2,5 2,5 2,5 22 . 2,2 dza's prze¬ bywania w sekundach 1,3 1,3 1,3 1,3 12,7 As 6,0 3,9 4,6; 2,5; 8,6; 7,0; Is 4,8 3,8 10,7 10,7 W przeliczeniu na suchy wegiel 8,1 5,3 5,1 2,7; 4,1 11,5; 14,5 7,6; 11,6128 322 11 Zastrzezenia patentowe 12 1. Sposób gazyfikacji para stalych substancji weglowych, takich jak lignit, wegiel brunatny i wegiel kamienny, z wytworzeniem gani zawie¬ rajacego tlenek wegla i wodór, w którym gazy¬ fikacje prowadzi sie, wprowadzajac strumien sta- lyck substancji weglowych i pare do strefy reak¬ cji gazyfikacji, i w którym wytwarza sie, wraz z produktem gazyfikacji, gaz spalinowy zawie¬ rajacy dwutlenek siarki, wytwarzany w strefie spalania w której zawracane stale substancje o- grzewa sie aby zabezpieczyc wymogi cieplne stre¬ fy reakcji gazyfikacji, znamienny tym, ze usuwa sie dwutlenek siarki z gazu spalinowego, kontak¬ tujac gaz spalinowy z co najmniej czescia stru¬ mienia stalych substancji weglowych tak, aby za- adsorbowac na nim dwutlenek wegla i wytwo¬ rzyc stale substancje weglowe obciazone dwu¬ tlenkiem siarki oraz oczyszczony gaz spalinowy i odprowadza sie oczyszczony gaz spalinowy do atmosfery, a obciazona dwutlenkiem siarki stala substancje weglowa wprowadza sie do strefy re¬ akcji gazyfikacja, gdzie zaadsortbowany dwutlenek siarki redukuje sie do wolnego siarkowodoru z 5 utworzeniem gazowej mieszaniny siarkowodoru z wytwoirzonym gazem, wprowadza sie te gazowa mieszanine do strefy rozdzielania, w której usuwa sie z niej siarkowodór, i odzyskuje sie wytwo¬ rzony gaz w zasadzie wolny od siarki. io 2. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stale substancje weglowe i gaz spalinowy kon¬ taktuje sie w przeoiiwpradzie. 3. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stale substancje weglowie fluiidyzuje sie gazem 15 spalinowym podczas kontaktowania stalych sub¬ stancji weglowych z gazem tspalinowym i adsor- buje na tych stalych substancjach weglowych za¬ warty w gazie spalinowym dwutlenek siarki. 4. Sposób wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze 20 siarkowodór poddaje sie obróbce w instalacja Clau¬ sa, odzyskujac siarke, .39 35 ^L 41 .45 12 JO r^ 19 /l.33TPH. 37 .58 43 k l^mi i. ii i 14 24' 5^ 53a / um.m*". p Patfetm c patino 55 ,59 27„ „48 .50 .23 Pata 17 N - Hoda DN-3, z. 273/85 Cena zl 100 PL