Przedmiotem wynalazku jest hydrauliczny stojak ko¬ palniany skladajacy sie ze spodaaika z dokiem i z obejmuja¬ cym od góry spodnik rdzennikiem z zaworami, które utrzymuja cisnienie odpowiednio dobrane do obciazenia znamionowego.Znany jest z niemieckiego opisu patentowego nr 2 101 475 hydrauliczny stojak kopalniany z zaworem stalego cisnie¬ nia. Tego rodzaju zawory cisnieniowe pracuja zadowalajaco wówczas, gdy nacisk wywierany na stojak zwieksza sie stopniowo i powoli. W przypadku wstrzasów podziemnych nastepujacych gwaltownie i w sposób uderzeniowy zawory stalego cisnienia dzialaja niewystarczajaco, poniewaz wtedy nie mozna odprowadzic przez zbyt male przekroje po¬ przeczne przejsc, napierajacego nagle w duzej ilosci czyn¬ nika przenoszacego cisnienie. Na skutek tego powstaje duzy wzrost cisnienia, przy którym wystepuje przed¬ wczesne zuzywanie sie elementów konstrukcyjnych, a na¬ wet wyboczenie i ewentualnie pekanie czesci cylindrycz¬ nych.Z niemieckiego opisu wylozeniowego nr 1 078 516 znany jest hydrauliczny stojak kopalniany, posiadajacy w rdzen¬ niku dwa wlaczone równolegle zawory nadcisnieniowe reagujace na róznej wielkosci cisnienia. Zawór o wiekszym przekroju poprzecznym ma zadzialac w przypadku na¬ stapienia wstrzasu podziemnego. W tego rodzaju stojaku kopalnianym rdzennik jest prowadzony na ksztalt tloka w walcowym spodniku i wspiera sie na poduszce cieczy roboczej znajdujacej sie pod tlokiem. W chwili wstrzasu podziemnego ciecz robocza powinna zostac jak najszybciej- odprowadzona w stosunkowo duzej ilosci i powinna byc 10 15 20 30 poprowadzona przez rure przechodzaca pracz tlok az do zaworu bezpieczenstwa zabudowanego w glowicy rdzen¬ nika, przy jednoczesnej wielokrotnej zmianie kierunku przeplywu, to znaczy z hamowaniem. To powoduje, tak jak w przypadku stosowania samego tylko zaworu stalego cisnienia zwyklego- rodzaju, nagly wzrost cisnienia pola¬ czonego wraz z opisanymi powyzej ujemnymi skutkami.Celem wynalazku jest unikniecie tych ujemnych skut¬ ków i wyeliminowanie wad przez opracowanie takiego stojaka kopalnianego, aby w przypadku wstrzasu pod¬ ziemnego mozna bylo tak szybko odprowadzic ciecz ro¬ bocza, zeby z cala pewnoscia uniknac uszkodzen ukladu hydraulicznego stojaka kopalnianego.Zadanie to zostalo rozwiazane wedlug wynalazku przez to, ze stojak kopalniany jest wyposazony w zawór bez¬ pieczenstwa umieszczony w osi lub równolegle do osi wzdluznej stojaka, a przylgnia gniazda zaworu jest umiesz¬ czona w dnie garnkowej obudowy zaworu przytwierdzonej do górnego zakonczenia rdzennika, przy czym otwór w przylgni gniazda zaworu jest polaczony bezposrednio z poosiowa przestrzenia tloczna. Przekrój poprzeczny otworu w przylgni gniazda zaworu, oraz przekrój poprzeczny otworu zaworu i przekroje poprzeczne zaworów wyloto¬ wych posiadaja taka sama wielkosc.Korzystne jest, jezeli przekrój poprzeczny otworu w przylgni gniazda zaworu, oraz przekrój poprzeczny otworu przelotowego zaworu i przekroje poprzeczne otworów wy¬ lotowych sa uksztaltowane stopniowo wzrastajaco w wy¬ mienionej wyzej kolejnosci.Szybkie przemieszczanie sie cieczy roboczej z prze- 108 740108740 strzeni tlocznej w przypadku wstrzasu podziemnego jest spotegowane w korzystny sposób wedlug wynalazku przez to, ze zawór bezpieczenstwa umieszczony jest w osi stojaka lub równolegle do jego osi i bezposrednio nad przestrzenia tloczna i ciecza robocza i ze kierunek otwierania zaworu jest przeciwny do kierunku wstrzasu podziemnego. W przy¬ padku naglego ruchu rdzennika do dolu na skutek bez¬ wladnosci masy, przesuwaja sie do góry wzgledem rdzen¬ nika, popychacz zaworu oraz oddzialujaca na grzybek stozkowy (kule lub tym podobny element) zaworu bez¬ pieczenstwa ilosc oleju i nastepuje szybsze otwarcie zaworu JnHpTmY^flgfiflfc -det^y roboczej tak, ze po dokonanym ?spa^ijd|si|ie^i^)zlwór moze jak najszybciej zaniknac sie ponownie.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladzie .wykonaSik ^ry^uhku, na którym fig. 1 przedstawia hy- d^auliczny stojaL kopalniany, czesciowo w widoku bocznym, a czesciowo w przekroju, fig. 2 — rdzennik w przekroju wedlug linii I-I jak na fig. 1 z pominieciem wbudowanych w niego czesci.Hydrauliczny stojak kopalniany 1 sklada sie ze spodnika 2 z tlokiem 3 ustalonym na górnym koncu spodnika 2.Rdzennik 4 o ksztalcie walca wchodzi uszczelniajaco w tlok 3 spodnika 2. Na górnym koncu 5 rdzennika 4 umiesz¬ czona jest nieprzesuwnie garnkowa obudowa 6 zaworu, uszczelniona wzgledem rdzennika w która jest wbudowany osiowo zawór 7 bezpieczenstwa. Osadzenie przylgni 8 gniazda zaworu 7 bezpieczenstwa znajduje sie w dnie 9 garnkowej obudowy 6 zaworu 7 tak, ze ciecz robocza znajdujaca sie pod cisnieniem w przestrzeni 10 tlocznej styka sie bezposrednio ze zawieradlem zaworu 7 (stozkiem, kula lub tym podobnym elementem).W przypadku zakladanego wstrzasu podziemnego od¬ dzialujacego na stojak od góry do dolu zawieradlo za¬ woru 7 i przetlaczana ciecz robocza usiluja wskutek swojej bezwladnosci pozostac w swoim polozeniu tak, ze w przy¬ padku opadniecia rdzennika spowodowanego otwarciem sie zaworu 7 bezpieczenstwa przy pokonaniu sily utrzy¬ mujacej zawór w polozeniu zamknietym (sprezyn, nabojów gazowych lub tym podobnych), zawór 7 jest poddany dodatkowo naciskowi dzialajacemu w kierunku jego otwie- 5 rania. Ciecz robocza zwolniona przez zawór 7 wyplywa na zewnatrz poprzez otwory wylotowe 11, których przekrój poprzeczny jest co najmniej równy wielkosci przekroju poprzecznego zaworu 7, lub tez przekroje poprzeczne tych otworów sa stopniowo coraz wieksze w kolejnosci ich wy- 10 stepowania. Rdzennik 4 zamkniety jest od góry glowica 12.Przestrzen tloczna 10 polaczona jest otworami 13 z zaworem stalego cisnienia 14 o zwyklej budowie, umieszczonym w pierscieniu 15 opasujacym rdzennik 4. 15 Zastrzezenia patentowe 1. Hydrauliczny stojak kopalniany, skladajacy sie ze spodnika z tlokiem i z obejmujacym od góry spodnik rdzennikiem z zaworami, które utrzymuja cisnienie od¬ powiednie do obciazenia znamionowego, znamienny 20 tym, ze stojak kopalniany jest wyposazony w zawór (7) bezpieczenstwa umieszczony w osi wzdluzne} stojaka lub równolegle do niej, zas przylgnia (8) gniazda zaworu (7) jest umieszczona w dnie garnkowej obudowy (6) zaworu, zamocowanej na stale na górnym koncu rdzennika (4), 25 przy czym otwór przylgni gniazda (8) zaworu jest polaczony bezposrednio z poosiowa przestrzenia (10) tloczna. 2. Hydrauliczny stojak "kopalniany wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przekrój poprzeczny otworu w przyl¬ gni gniazda (8) zaworu oraz przekrój poprzeczny zaworu 30 i przekroje poprzeczne otworów wylotowych (11) posia¬ daja taka sama wielkosc. 3. Hydrauliczny stojak kopalniany wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze przekrój poprzeczny otworu w przyl¬ gni (8) gniazda, oraz przekrój poprzeczny otworu prze- 35 lotowego zaworu i przekroje poprzeczne otworów wylo¬ towych (11) sa uksztaltowane stopniowo wzrastajaco w wymienionej wyzej kolejnosci.108 740 PL