PL106974B1

PL106974B1 - Masa formierska

Info

Publication number: PL106974B1
Application number: PL1975205350A
Authority: PL
Original assignee: Ashland Oil Inc
Priority date: 1974-05-23
Filing date: 1975-05-22
Publication date: 1980-01-31
Also published as: DD118889A5; US3905934A; CA1047192A; PL100793B1; PL106973B1; ATA359675A; AT342794B; RO72112A

Description

Przedmiotem wynalazku jest masa formierska, szczególnie przydatna w odlewnictwie do sporza¬ dzania rdzeni utwardzanych w temperaturze po¬ kojowej. Bardziej szczególowo, wynalazek dotyczy mieszaniny kruszywa odlewniczego, takiego jak piasek, % ze srodkiem wiazacym opartym na zywi¬ cach fenolowych i poliizocyjaniiaoach, które to zy¬ wice po uformowaniu w spoista mase z kruszy¬ wem moga ibyc utwardzane w temperaturze poko¬ jowej przy uzyciu gazowego lub alkalicznego czyn¬ nika utwardzajacego zawartego w srodku wiaza¬ cym.W opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 409 579 i 3 676 392 opisana jest dwuskladnikowa kompozycja wiazaca zawierajaca w jednym opakowaniu zywice w drugim zas utwardzacz. W. pierwszym opakowaniu znajduje sie roztwór zywicy fenolowej w rozpuszczalniku organicznym, a w drugim ciekly poliizocyjanian posiadajacy co najmniej dwie grupy izocyjania- nowe w czasteczce. Zawartosc obu opakowan laczy. sie i miesza z piaskiem luib, co jest bardziej ko¬ rzystne, zawartosc obu opakowan miesza sie kolej¬ no z piaskiem. Po dokladnym wymieszaniu srod¬ ka wiazacego z czastkami piasku, otrzymana mase formierska tfonmuje sie w pozadane ksztaltki.Wedlug opisu patentowego Stanów Zjednoczo¬ nych Ameryki nr 3409 579 uformowana ksztaltke utwardza sie przepuszczajac przez nia trzeciorze¬ dowa amine. Wedlug opiisu patentowego Stanów 2 Zjednoczonych Ameryki {nr 3 676 392 utwardzanie zachodzi w obecnosci zasady posiadajacej wartosc pKb od okolo 7 do okolo 11. Wartosc pKb zasa¬ dy oznacza sie w sposób opisany przez D. D. Per- 5 rina w pracy pod tytulem „Stale dysocjacji zasad organicznych w roztworach wodnych", Butter- worths, Londyn, 1965. Zasade dodaje sie do zywicy przed zmieszaniem z utwardzaczem luft) dostarcza sie w osobnym opakowaniu. W tym przypadku io srodek wiazacy sklada sie z trzech oddzielnych opakowan zawierajacych zywice, utwardzacz i za¬ sade.Zgodnie z obydwoma opisami patentowymi Sta¬ nów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 400 579 15 i 3 676 392, korzystnymi zywicami fenolowymi sa zywice zawierajace ugrupowanie eteru benzylowe¬ go, bedace produktem kondensacji fenolu o wzo¬ rze ogólnym 1, w którym A, B i C oznaczaja atom wodoru, rodnik weglowodorowy, oksyweglo- 20 wodorowy lub atom chlorowca, z aldehydem o wzorze ogólnym R'CHO, w którym R' oznacza atom wodoru luib rodnik weglowodorowy o 1—8 atomach wegla. Kondensacje prowadzi sie w fa¬ zie cieklej, w calkowicie bezwodnym srodowisku, 25 w temperaturze ponizej okolo 13fl°C i w obecnosci katalitycznej ilosci jonów metalu rozpuszczonego w mieszaninie reakcyjnej. Sposób otrzymywania i charakterystyka powyzszych zywic zostaly szcze¬ gólowo przedstawione w opisie patentowym Sta- 30 nów Zjednoczonych Ameryki nr 3 485 797. 106 974W korzystnej postaci |owyzsze zywice posiadaja wzór ogólny 2, w którym R oznacza atom wodoru lub (podstawnik opisany w opisach patentowych Stanów Zjednoczonych Ameryki nr nr 3 409 579, 3 676 392 oraz 3 485 797, w pozycji meta do grupy hydroksylowej fenolu, suma m i n wynosi co naj¬ mniej 2, stosunek m do; n wynosi co najmniej 1, oraz X oznacza konczaca lancuch grupe metylolo- wa lub atom wodoru, przy azym stosunek molowy grup metylolowych do atomów wodoru wynosi co najmniej lr* Zywica fenolowa wchodzaca w sklad kompo¬ zycji wiazacej jest stospwana, jak to jiiz podano upi^dnio, - w- pfMliaaiin|oztworu w 'rozpuszczalniku orgai&cbnyimj - "'' %T) l lArugliin skladnikiem] kompozycjd wiazacej jest 'alifatyczny,- cykloalifaiycznjr lub aromatyczny po- liiztó^r^su),' z^w|ipr.ajacy korzystnie 2—5 grup izody^esiwmowycht ~W—£azie potrzeby mozna stoso¬ wac mieszanine pdliizocyjandanów. Mniej korzyst¬ nym jest stosowanie prepolimeru izocyjanianu utworzonego w reakcji nadmiaru poliizocyjanianu z alkoholem wielowodorotlenowym, np. prepolime- ru toluenodwtuzocyjanianu z glikolem etylenowym.- Do odpowiednich poliizocyjanianów naleza poli- izocyjaniany alifatyczne, takie jak szesciometyle- nodwudzocyjanian, alicykliczne, takie jak 4,4'ndwu- cyklol^ksylc^netianodwi^izocyjanian, oraz aroma¬ tyczne, takie jak 2,4'- i 2,6-toluenodwuizocyjanian, dwufenylometylodwuizocyjanian a takze ich po¬ chodne dwumetylowe. Dalszymi odpowiednimi po- Hizocyjanianamd sa: l,5-na£taienodwuizocyjanian, trójfenylometanotrOJizocyjandan, ksylilenodwuizo- cyjandan oraz ich pochodne metylowe a takze po- '' limetylenopolifenólóizocyjaniany, chlorofenyleno-2,4- H^wMizocyjaniali i podobne. Chociaz wszystkie po- liizocyjaniany reaguja z zywicami fenolowymi tworzac polimer o usiecdowanej strukturze, ko¬ rzystnymi sa poliizocyjaniany aromatyczne, zwlaszcza dwudzocyjanian eiwufenylometanif i trój- izocyjanian trójlenylometanu oraz ich mieszaniny.Polidzocyjanian stosuje sie w ilosci wystarcza¬ jacej do utwardzania zywicy fenolowej, na ogól lO-nSOO^/t wagowych, korzystnie 20-^3O0i/t wago¬ wych, w stcsunteu do zywicy fenolowej. Poliizocy- janian stosuje sie w postaci cieklej, przy czym cieklych poliizocyjanianów nde rozciencza sie, na¬ tomiast stale luk bardzo lepkie rozpuszcza sie w rozpuszczalnikach organicznych, z tym, ze'rozpusz¬ czalnik moze stanowic do &()•/• wagowych calego roztworu.Rozpuszczalnik jaki stosuje sie do rozpuszczania zywicy fenolowej lub poliizocyjanianu albo obu tych skladników^ nie powinien w zasadzie brac udzialu w reakcji miedzy izocyjanianem i zywica w obecnosci aktywatora utwardzania. Moze on jednak miec wplyw na przebieg reakcji. Róznice w polarnosci poliizocyjanianu i zywicy fenolowej ograniczaja wybór rozpusizczialiniika, w którym oba skladndJki daja sie wspólnie zmieszac, co jest nie¬ zbednym dla osiagniecia calkowitosci reakcji i utwardzania -srodka wiazacego.Rozpuszczalniki polarne typu zarówno protono¬ wego jak i bezprotonówego sa dobrymi rozpusz¬ czalnikami dla zywic fenolowych, natomiait w MS 974 ,. . / < — • -4 '¦•¦¦¦* J ¦ ¦• r stopniu ograniczonym mieszaja sie z poliizocygai* nianami. Rozpuszczalniki aromatyczne natomiast, chociaz mieszaja sie z póHizocyjania^iahii yjmniej- szym stopniu mieszaja sie z zywicami fenolowy- 5 mi. Dlatego tez korzystnym jest stosowanie mie¬ szaniny rozpuszczalników, zwlaszcza aromatycz¬ nych i polarnych.' W opisie patentowym Stanów- Zjednoczonych Ameryki nr 3 409 579 jkko oc^wiednie, rozpusz- io czainiki aromatyczne wymienia sie benzen, toluen, ksylen, etylobenzen i mieszaniny zawierajace co najmniej 90f/t rozpuszczalników aromatycznych, o temperaturze wrzenia od okolo 140 do okolo 22iO°C. Natomiast jako rozpuszczalniki polarne wy- 15 mienia sie furfurol, alkohol furyló^y," octan 2- -etoksyetanolu, 2nbivtoksyetanil»-;e&ter ,dyirujbUtjelo- wy glikolu dwuetylenowego, alkohol dtomacetono- wy oraz „7exanor". ""¦• . " 'V. ¦ .Doskonalym rozpuszczalnikiem polarnym dla zy- ' 20 wicy jest izoforon (CsHi^O) oraz inne cykliczne ketony. Niestety jednakj»zarówno izoforon jak i-inne cykliczne ketony maja intensywny przykry zapach przechodzacy do roztworu zywicy. Stosuje sie takze mieszaniny rozpuszczalników zawieraja- 25 ce nafte i inne rozpuszczalniki alifatyczne. Ko- x rzystnym jest dodatek do mieszaniny rozpuszczal¬ ników malych ilosci czynników t»walmdajacych i aktywatorów przyczepnosci, takich jak silany.Obecnie stwierdzono, ze estry alkilowe kwasu 30 ftalowego sa doskonalymi rozpuszczalnikami zy¬ wicy w systemie dwuskladnikowymi. » Zapach estrów kwasu ftalowego nie jest w takim stopniu 1 wyczuwalny jak w przypadku izóforonu. Zupelnie nieoczekiwanie stwierdzono, ze w przypadku sto- 35 sowania do kompozycji wiazacej, skladajacej sie z opisanej powyzej zywicy zawierajacej ugrupo¬ wanie eterii benzylowego i poliizocyjanianu, jako rozpuszczalników estrów kwasu o-ftalowego, za¬ miast izóforonu, uzyskuje sie zwiekszenie wytrzy- *o malosci rdzeni piaskowych po wyjeciu z formy, wytrzymalosci koncowej oraz odpornosci na wil¬ gotnosc.Chociaz jako estry kwasu ftalowego rozumie sie przede wszystkim estry kwasu o-ftalowego, w « zakres wynalazku wchodza takze estry dwualki- lowe innych izomerycznych kwasów ftalowych, be¬ dace cieczami w temperaturze bliskiej temperatu¬ ry otoczenia.Przedmiotem wynalazku jest masa formierska, 50 zawierajaca jako glówny skladnik piasek oraz do 10°/# srodka wiazacego, skladajacego sie z zywi¬ cy, utwardzacza i ewentualnie katalizatora utwar¬ dzania, które to skladniki sa rozpuszczone w mie¬ szaninie rozpuszczalników zawierajacej jeden lub 55 wiecej cieklych estrów dwualkilowych kwasu fta¬ lowego. Drugim skladnikiem mieszaniny rozpusz¬ czalników moze byc inny rozpuszczalnik aroma- \ tyczny, rozpuszczalnik polarny opisany w cytowa¬ nych opisach patentowych, rozpuszczalnik alifa- «o tyczny, taki jak nafta, oraz ewentualnie czynnik uwalniajacy lub sprzegajacy. Chociaz podstawowa cecha wynalazku jest zastosowanie estrów dwtial- kilowych kwasu ftalowego w mieszaninie rozpusz¬ czalników sluzacej do rozpuszczania zywicy, to, «5 jak juz wspomniano uprzednio, utwardzaczj£ giefc*106 974 6 *ly katalizator mozna takze rozpuszczac w miesza¬ ninie zawierajacje ftalany dwuaikilowe, lewica wchodzaca w sklad dwu- luib trójsklad¬ nikowego osrodka wiazacego, jest korzystnie / bez¬ wodna zywicaA*fenolowa, bedaca produktem, kon- 5 densacji fenolu o wzorze ogólnym 1, w którym nkt B i C oznaczaja atom wtodoru, rodnik weglo¬ wodorowy, pksyweglowpdorowy lub atom chlo¬ rowca, z afklehydem o wzorze ogólnym R'CHO, w którym R' oznacza atom wodoru lufo rodnik io weglowodorowy o 1—8 atomach wegla. W przy¬ padku dwu- luib trójskladnikowego srodka wiaza¬ cego korzystnym jest by wiekszosc przeznaczone¬ go dla categ kompozycji rozpuszczalnika polarne¬ go zostala zuzyta przede wszystkim do rozpusz- 19 ozania zywicy lacznie z podanymi uprzednio roz¬ puszczalnikami aromatycznymi. Utwardzaczem jest ciekly poAiizocyjanian zawierajacy co najmniej dwie grljpy izocyj^hianowe alfo© jego roztwór w mieszaipnie wymiecionych uprzednio rozpuszczal- 20 ^EfW', zawieranej ewentualnie pewna ilosc fta- jyiliia dwualkilb^r«»go. Jako katalizator utwardzania stosuje sie tr^iorzedowa gazowa amine lufo wy- ^ mj^eniona uprzednio ciekla zasade. Korzystnym jest by poA*izocajanian byl doda-' 25 wa-ny w ilosci stechiometrycznej w stosunku do ilosci grup frydroksylowych w zywicy.'W przypadku dwuskladnikowego srodka wia¬ zacego stezenie rozpuszczalnika zawierajacego fta- lan dwualkilowy w roztworze zywicy wynosi do 30 80, korzystnie 2^80V* wagowych. Zawartosc fta¬ lami dwualkdlowegp w mieszaninie rozpuszczalni¬ ków wynosi od okolo 10 do okolo 1001/© wago¬ wych. Korzystnym jest by lepkosc roztworu zywi¬ cy tjyla nie nizsza niz odpowiadajace symbolowi 35 X—1 wedlug skali Gardinera-Holta.¦ Korzystnymi fitalanami dwuailkiaowymi stosowa¬ nymi w srodku wiazacym jako rozpuszczalniki, sa estry o Azorze ogólnym 3j w którym Ri i R2 oznaczaja; grupe alkilowa o 1—12 atomach wegla, 40 przy czyni laczna ilosc atomów wegla w obu gru¬ pach nie moze przekraczac 1K. Korzystnie Ri i R2 oznaczaja grupe alkilowa o 3—6 atomach wegla a laczna ilosc atomów wegla w obu grupach wy¬ nosi 6—12. Zgodnie z powyzszym obie grupy R « moga oznaczac grupe metylowa, etylowa, n^pro- pylpwa, izolpropyilowa, n-ibutyflowa, izobutylowa, nipentylowa, izopentylowa, foeksylowa, izoheksy- lowa, heptylowa, izohepftylowa, oktylowa, izookty- lowa oraz inne izomery powyzszych grup. 50 Ófugim skladnikiem srodka wiazacego jest opi¬ sany poprzednio poliizocyjanian, stosowany w ilos¬ ci wystarczajacej 4o utwardzenia zywicy feno¬ lowej. Na ogól poliizocyjanian stosuje sie w ilos¬ ci .10—500, korzystnie 20—QO(W* wagowych w sto- M sunfcii do zywicy. Poliizocyjanian stosuje sie w postaci cieklej. Ciekle rxli5izocyjaniany mozna sto¬ sowac bez rozcienczania, natomiast stale lub o du¬ zej Jeckosci w postaci roztworu w rozpuszczal¬ niku organicznym, stasowanym w ilasci do 80V» w wagowych calosci roztworu.Kruszywo, np. piasek jest zazwyczaj glównym skladnikiem masy "formierskiej wedlug wynalaz¬ ku, natomiast srodek wiazacy dodawany jest na ogól w ilosci ponizej 1 okolo 5a/t, w stosunku do masy kruszywa. Chociaz korzystnym jest stosowanie suchego piasku, dopusz¬ czalna jesi zawartosc wilgoci do okolo 1^/t wago¬ wego. Dotyczy to zwlaszcza przypadków gdy sto¬ suje sie rozpuszczalnik nie mieszajacy sie z woda lub gdy do utwardzania stosuje sie nadmiar poli- izocyjanianu, który wiaze wode. W przypadku bardzo drobnego piasku lufo innego kruszywa wy-< magana jest zwiekszona ilosc srodka wiazacego.Skladniki srodka wiazacego miesza sie ze soba, a nastepnie z piaskiem lufo innym kruszywem formierskim, otrzymujac mase formierska. Powyz¬ sza mase mozna równiez otrzymywac mieszajac kolejno oba skladniki srodka wiazacego z kruszy¬ wem. Sposoby mieszania srodka wiazacego z czast¬ kami kruszywa sa ogólnie znane. Masa. formier¬ ska moze ewentualnie zawierac takze inne sklad¬ niki, takie jak tlenek ^elaza, rozdrobnione pazdzie- rze lniane, maczka drzewna, smola, proszki ognio¬ odporne i podobne.Otrzymana, w powyzszy sposób mase formier¬ ska formuje sie w pozadane rdzenie lufo inne ksztaltki, Wtóre nastepnie poddaje sie utwardzaniu przepuszczajac przez nie trzeciorzedowa amine *r sposób podany w opisie patentowym Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 409 57$ lufo za po¬ moca katalizatora zasadowego, dodanego uprzed¬ nio do mieszaniny, jak to podaje opis patentowy Stanów Zjednoczonych Ameryki nr 3 676 392. ; .Pozadanym dodatkiem do srodków wiazacych, przy stosowaniu róznych typów piasku, jest silan o wzorze ogólnym 4, w którym R' oznacza rod¬ nik weglowodorowy, korzystnie alkilowy o 1^76 atomach wegla, a R oznacza rodnik alkilowy, al- koksyalkilowy lufo alkiloaminoalkilowy, w których grupa alkilowa ma! 1^6 atomów wegla. Dodatek silanu, w ilosci 0,1—£•/• w stosunku do fenolowe¬ go srodka wiazacego i utwardzacza, polepsza przy¬ czepnosc srodka wiazacego do czastek kruszywa formierskiego.Podstawowa korzyscia wynalazku jest to, ze zastosowanie estrów dwualkilowych kwasu ftalo¬ wego jako przynajmniej czesc^ rozpuszczalnika dla mieszaniny zywicy zawierajacej ugrupowanie ete¬ ru benzylowego i poliizocyjanianu, opisanej w opi¬ sach patentowych Stanów Zjednoczonych Amery¬ ki nr nr 3 490 579 i 3 676 3(92,' prowadzi do zwiek¬ szenia wytrzymalosci rdzeni piaskowych po wyje¬ ciu ich z formy, ,w wiekszosci przypadków zwiek¬ sza ich odpornosc na wilgoc, oraz. w niektórych przypadkach zwieksza koncowa wytrzymalosc na rozrywanie. Dotyczy to w szczególnosci przypad¬ ku, gdy stosuje sie estry lcwasu ftalowego o wzo¬ rze 3, w którym Ri i Ri oznaczaja rodnik alkilo¬ wy o 3—6 atomach wegla.Wynalazek ilustrowany jest nastepujacymi przy¬ kladami, w których wszystkie czesci i procenty sa jednostkami wagowymi, o ile nie podano ina¬ czej.Przyklad L Piaskowe # mieszanki formier¬ skie przygotowywano mieszajac handlowa zywi¬ ce zawierajaca ugrupowanie eteru benzylowego z estrami dwualkilowymi kwasu ftalowego i in¬ nymi skladnikami podanymi w tablicy 1, wcho-.106 974 7 8 dzacymi w sklad kompozycji dwuskladnikowej.Dla porównania przygotowywano mieszanine tejze zywicy, izoforonu i takich samych skladników do¬ datkowych. Jest to seria 1 z tablicy 1. Mieszani¬ ny powyzsze mieszano nastejpnie w ciagu okolo 2 .minut z piaskiem typu „Port Crescent" w pro¬ porcjach podanych w .tablicy, a nastepnie z han¬ dlowym rozftworem izocyjanianu, równiez w ciagu 2 minut. • Otrzymane piaskowe mieszanki formierskie for¬ mowano nastepnie w próbki do wykonywania standardowych prób na wytrzymalosc na rozry¬ wanie wieidlug inorm APS. Próbki powyzsze utwar¬ dzano, dzialaniem trójetyloaminy. W tym celu przez trójetyloarnine przepuszczano powietrze, któ¬ re nastejpnie w ciagu 5 sekund przepuszczano przez próbki. Utwardzone próbki testowano na rozrywanie i- twardosc w przedzialach czasu i w warunkach wilgotnosci podanych w tablicy 1.Przyklad II. W nastepnej grupie testów przy¬ gotowano do badania wytrzymalosci na rozrywa¬ nie dodatkowe próbki, zawierajace w kompozycji dwuskladnikowej ftalan dwulbutyllu i ftalan dwuka- prylu, w stosunkach podanych w tablicy 2. Po¬ dobnie jak w przykladzie poprzednim ¦ (tablica- 1);# 100 czesci piasku typu „Port Crescent'- mieszano z 1 czescia wagowa (liczona bez rozpuszczalnika) zywicy i 1 czescia wagowa standardowego handlo¬ wego . poliizocyjanianu; Otrzymywano piaskowa mieszanke formierska. Dla porównania przygotowy^ wano próbke zawierajaca izoforon, zamiast estrów kwasu ftalowego (tablica 2, seria 1). Dane przed¬ stawione w tablicy 2 wykazuja zwiekszenie wy¬ trzymalosci na rozrywanie próbki po wyjeciu z formy oraz zwiekszenie wytrzymalosci koncowej.Przyklad III. W tablicy 3 przedstawiono wy¬ niki testów prawie identycznych z testami poda¬ nymi w tablicach 1 i 2. Seria nr 1 jest i w tym przypadku seria porównawcza. W niniejszym tescie próbki najpierw pozostawiano na okres 24 godzin w temperaturze i wilgotnosci otoczenia a nastep¬ nie w ciagu 8 godzin przetrzymywano. przy wil¬ gotnosci wzglednej wynoszacej 50, 80 i 100%. Jak wynika z danych z tablicy 3, takze i w tym przy¬ padku obserwowano zwiekszenie wytrzymalosci na rozrywanie i twardosci.W powyzszych doswiadczeniach stosowano rów¬ niez estry dwualkilowe kwasu ftalowego.Ta 3 50 1(5, 3 i o, so 100 i i 5 116 10,41 14,20 16,52 16,17 55 65 Tablica 1 Seria nr Zywica Zywica zawierajaca ugrupo¬ wanie eteru benzylowego Rozpuszczalnik aromatyczny Nafta Uwalniacz Aktywator przyczepnosci Izoforon Ftalan dwualkilowy Ftalan dwumetylu Ftalan dwuetylu Ftalan dwubutylu Ftalan dwuoktylu Masa formierska Piasek „Port Crescent" Poliizocyjanian Zywica Warunki utwardzania Czias przepuszczania trój- eltyloaminy w sek.Czas przedmuchiwania w sek: Wytrzymalosc na rozrywanie (kg/cm2) i twardosc w skali Shore'a po utwardzeniu, po uplywie: 1 minuty (po wyjeciu z formy) 1 godziny 2 godziny 24 godziny 1 50 115,5 3,5 i 0,1 80 100 1 1 5 115 6,82 (67) 16,5)2(76) 16,17 (73) 15,33 (77) i 2 50 115,5 3,5 1 0,1 30 100 1 1 5 15 8,44 (65) 15,82 (73) 14,06 (80) 14,62 (77) 3 50 1(5,5 ¦ 3,5 a 0,1 BO 100 1 1 5 116 10,41 (69) 14,20 (79) 16,52 (75) 16,17 (78) 4 50 1(5,5 8,5 a 0,1 15 15 100 1 1 „ 5 15 10f34 (71) 16,61 (81) .13,01 (74) 15,26(78) 5 50 16,5 3,5 .1 0,1 15 15 100 1 i 5 tt5 10,76 (73) 17,80 (77) 17,37 (81) 17,10 (77) '6 50 15,5 8,5 a 0,1 20 10 100 1 1 5 15 11,25 (67) 15,61 (77) 14,55 (78) Ii8,0!7 (76) 7 50 115,5 8,5 a 0,1 25 5 100 1 1 5 as 10,80 (74) 14,77 (78) 14,91 (75) 15,47 (83) 8 50 16,5 8,5 a 0,1 25 5 100 1 1 5 H5 11,46 (75) 14,91 (76) 14,55 (76) 14,62 (84)9 10 Tablica 2 Seria nr Zywica Zywica zawierajaca ugrupowanie eteru benzylowego Rozpuszczalnik aromatyczny Nafta i Uwalniac z Aktywator przyczepnosci Izoforon Ptala n dwualkiIowy Ftalan dwubutyki Ftalan dwukaprylu Masa formierska Piasek „Port Crescent" Boliizocyjanian Zywica Warunki utwardzania Czas przepuszczania trójetyloaminy w sek.Czas przedmuchiwania w sek.Wytrzymalosc na rozrywanie (kg/om2) i twardosc w skali Shore'a po utwardze¬ niu, po uplywie: 1 minuty (po wyjeciu z formy) 1. godziny 2 godzin 24 godzin przy 50°/o wilgotnosci wzglednej 24 godzin przy 80*Vo wilgotnosci wzglednej 24 godzin przy 100°/o wilgotnosci . wzglednej 1 50 15,5 3,5 1 0,1 30 100 1 1 5 15 6,82(57) 17,09(73) 17,09(72) 14,9.8 (69) 14,27 (70) 6,68 (56) 2 50 19 0 1 0,1 30 100 1 1 5 15 8,93 (60) 20,04 (75) 18,63 (80) 19,19 (76) 16,87(71) 9,63 (56) 3 50 15,5 3,5 1 0,1 BO 100 1 1 5 15 9,63 (58) 20,60 (71) 20,74 (71) 22,85 (76) 21,23 (69) 9,70 (5(2) 4 50 15,5 3,5 1 0,1 ,30 100 1 1 5 15 9,35 (67) 19,19(74) 20,53 (93) 20,25 (73) T7,&3(68) 10,69(62)' * --.: * ¦'¦-¦¦. 50 .1.9 /¦• 0 .1 P,-i 30 100 1 1. 5 .15 9,14 (44) 16,82(61) 17,79(66)' 19,48(68) 19,69 (65) 15,61(62) Tablica 3 Seria nr Zywica Zywica zawierajaca ugrupowanie ete¬ ru benzylowego Rozpuszczalnik aromatyczny Niafta Uwalniac z Aktywator przyczepnosci Izoforon Ftalan dwualkilowy Ftalan dwubutylu Ftalan dwaioktylu Ftalan dwukaprylu Masa formierska Fiaseik „Fort Crescent" Boliizocyjanian Zywica Warunki utwardzania Czas przepuszczania trójetyloaminy w sek.Czas przedmuchiwania w sek.Wytrzymalosc na rozrywanie (kg/cm2) i twardosc w skali Shore'ia po utwardzeniu, po uplywie: 1 50 15,5 3,5 1 0,1 30 100 1 1 5 15 2 50 16,5 2,5 1 0,1 15 15 100 1 1 5 15 3 50 16,5 2,5 1 0,1 15 15 100 1 1 5 15 •• 4 - , • 50 ' 15,5 : "¦¦¦" 3,5 1 0,1 20 ioo ! 1 1 1 5 1511 106 974 12 9mU nr 1 minuty l godziny 2 godzin 24 goifein w temperaturze pokojowej i wilgotnosci otoczenia a nastepnie 8 godzin pr^y wilgotnosci wzglednej: 5CW* ¦ ! ao*/t ioe*/# 1 8,23(60) 13,92 (72) 16,66 (73) 17,44(69) 13,85(70) 4,36 (43) 2 9,98 (63) 23,13 (73) 20,95 (75) 23,34 (77) ' 22,64 (70) 7,24 (46) 3 11,11 (62) 21,59(76) 21,30(76) 23,91 (77) 22,85 (71) 8,93 (58) 4 11,46(64) 21,44 (75) 22,85 (80) 22,85 (73) 24,05 (73) 8^44 (54) 25 Zastrzezeni a pat en towe c 1. Masa formierska, znamienna tym, ze zawie¬ ra piasek oraz do 1(M wagowych srodka wia¬ zacego, skladajacego sie z 20^80*/« (wagowo) roz¬ tworu zywicy fenolowej w rozpuszczalniku orga¬ nicznym, zawierajacym 10—100*/o cieklego ftalami dwualkiiloweigo, 10—5O0*/* wagowych poliizocyja- nianu w stosunku do zywicy fenolowej oraz ewen¬ tualnie aktywator utwardzania, 2. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako zywice fenolowa zawiera produkt konden¬ sacji fenolu o wzorze ogólnym 1, w którym A, B i C oznaczaja atom wodoru, rodnik weglowodoro¬ wy lub altom chlorowca z aldehydem o wzorze ogólnym R'CHO, w którym R' oznacza atom wo¬ doru lub rodnik' weglowodorowy o 1—8 atomach wegla, a jako utwardzacz zawiera ciekly poliizo- cyjtotitoi zawierajacy co najmniej dwie grupy izo- t^Jit^anowe. \ %/isaBB. wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze zawiera zywice fenolowa o wzorze ogólnym 2, w *& którym R oznacza atom wodoru lub podstawnik w\pozycji meta do grupy hydroksylowej fenolu, dOffis min wynosi co najmniej 2, stosunek m & n wynosi co najmniej 1 oraz X oznacza atom lab grupe metylolowa a stosunek molowy 45 35 grup metylolowych do atomów wodoru wynosi co najmniej 1. 4. l^asa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako zywice fenolowa zawiera nowolak. . 5. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako 'rozpuszczalnik zawiera ftalan dwualkilowy o wzorze ogólnym 3, w którym Ri i Rj oznaczaja rodnik alkilowy o 1—42 atomach wegla, przy czym laczna ilosc atomów wegla w obu rodnikach wy¬ nosi nie wiecej niz 16. 6. Masa wedlug zastrz. 5, znamienna tym, ze zawiera ftalan dwualkilowy o wzorze ogólnym 3, w którym Ri i R2 oznaczaja rodnik alkilowy o 3—6 atomach wegla a laczna ilosc atomów we¬ gla w obu rodnikach wynosi 6—<12. 7. Masa wedlug zastrz. 6, znamienna tym, ze jako ftalan dwualkilowy zawiera ftalan dwubu- tylu, ftalan dwuoktylu lub ftalan dwukaprylu. 8. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako poliizocyjanian zawiera aromatyczny poliizo¬ cyjanian. 9. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze roz¬ puszczalnik zawiera co najmniej jeden rozpusz¬ czalnik riiepolarny. 10. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako aktywator utwardzania m zawiera amine trze¬ ciorzedowa lub zasade, wartosc pKb której wy¬ nosi od okolo 7 do okolo 11.106 974 CH2-0-CH2 a o II C-0-Rt C-O-R, II 2 O WZtfR 3 R'Ov R*0—SiR R' WZÓR U CZYTELNIA PL

Claims

1. Zastrzezeni a pat en towe c 1. 2. Masa formierska, znamienna tym, ze zawie¬ ra piasek oraz do 1(M wagowych srodka wia¬ zacego, skladajacego sie z 20^80*/« (wagowo) roz¬ tworu zywicy fenolowej w rozpuszczalniku orga¬ nicznym, zawierajacym 10—100*/o cieklego ftalami dwualkiiloweigo, 10—5O0*/* wagowych poliizocyja- nianu w stosunku do zywicy fenolowej oraz ewen¬ tualnie aktywator utwardzania,

2.

3. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako zywice fenolowa zawiera produkt konden¬ sacji fenolu o wzorze ogólnym 1, w którym A, B i C oznaczaja atom wodoru, rodnik weglowodoro¬ wy lub altom chlorowca z aldehydem o wzorze ogólnym R'CHO, w którym R' oznacza atom wo¬ doru lub rodnik' weglowodorowy o 1—8 atomach wegla, a jako utwardzacz zawiera ciekly poliizo- cyjtotitoi zawierajacy co najmniej dwie grupy izo- t^Jit^anowe. \ %/isaBB. wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze zawiera zywice fenolowa o wzorze ogólnym 2, w *& którym R oznacza atom wodoru lub podstawnik w\pozycji meta do grupy hydroksylowej fenolu, dOffis min wynosi co najmniej 2, stosunek m & n wynosi co najmniej 1 oraz X oznacza atom lab grupe metylolowa a stosunek molowy 45 35 grup metylolowych do atomów wodoru wynosi co najmniej 1.

4. l^asa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako zywice fenolowa zawiera nowolak. .

5. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako 'rozpuszczalnik zawiera ftalan dwualkilowy o wzorze ogólnym 3, w którym Ri i Rj oznaczaja rodnik alkilowy o 1—42 atomach wegla, przy czym laczna ilosc atomów wegla w obu rodnikach wy¬ nosi nie wiecej niz 16.

6. Masa wedlug zastrz. 5, znamienna tym, ze zawiera ftalan dwualkilowy o wzorze ogólnym 3, w którym Ri i R2 oznaczaja rodnik alkilowy o 3—6 atomach wegla a laczna ilosc atomów we¬ gla w obu rodnikach wynosi 6—<12.

7. Masa wedlug zastrz. 6, znamienna tym, ze jako ftalan dwualkilowy zawiera ftalan dwubu- tylu, ftalan dwuoktylu lub ftalan dwukaprylu.

8. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako poliizocyjanian zawiera aromatyczny poliizo¬ cyjanian.

9. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze roz¬ puszczalnik zawiera co najmniej jeden rozpusz¬ czalnik riiepolarny.

10. Masa wedlug zastrz. 1, znamienna tym, ze jako aktywator utwardzania m zawiera amine trze¬ ciorzedowa lub zasade, wartosc pKb której wy¬ nosi od okolo 7 do okolo

11.106 974 CH2-0-CH2 a o II C-0-Rt C-O-R, II 2 O WZtfR 3 R'Ov R*0—SiR R' WZÓR U CZYTELNIA PL