NL8004311A

NL8004311A - Verlichtingsarmatuur.

Info

Publication number: NL8004311A
Application number: NL8004311A
Authority: NL
Original assignee: Philips Nv
Priority date: 1980-07-28
Filing date: 1980-07-28
Publication date: 1982-03-01
Also published as: NL186466C; DE3125520A1; GB2082307B; FR2495279A1; JPS616566Y2; DE3125520C2; US4507717A; BE889761A; CA1163255A; FR2495279B1; NL186466B; JPS57141311U; GB2082307A

Description

ff i 4' PHN 9815 1 N.V. Philips' Gloeilampenfabrieken te Eindhoven

Verlichtingsarmatuur.

De uitvinding heeft betrekking op een verlichtingsarmatuur dat zowel voorzien is van een reflectorsysteem met een symmetrievlak en een lichtjtreevlak, als van een lamphouder voor het in dat symmetrievlak en langs dat lichtuittreevlak qpnemen van een langgerekte cylin-5 drische lamp, waarbij het reflectorsysteem een reflecterend oppervlak heeft met, in hoofdzaak met hun langszijden parallel aan het lichtuittreevlak verlopende, langgerekte facetten. Een dergelijk armatuur ten gebruike voor wegverlichting, met een hogedruk ontladingslamp als lichtbron, is bekend uit het Duitse Offenlegungsschrift 19 04 982.

10 Voorheen werden in wegverlichtingsarmaturen ontladingslampen toegepast, waarbij het ontladingsvat ctngeven was door een opalen buitenballon. De buitenballon was in die gevallen bekleed met een lichtver-strooiende laag, in het geval van een hogedruk natriumontladingslamp, of met een luminescerende laag in het geval van een hogedrukkwikontladings-15 lamp. Lichttechnisch beschouwd hadden die lampen de vorm en de afmetingen van de buitenballon: een relatief grote diameter en een relatief kleine lengte/diameter verhouding.

Thans worden evenwel hogedruknatriumontladingslampen toegepast, teneinde het door een lichtverstrooiende laag veroorzaakte licht-20 verlies te vermijden, met een transparante buitenballon, en hogedruk-metaalhalogenide ontladingslampen, eveneens in een transparante buitenballon, vanwege het hogere rendement van die lampen vergeleken met hogedrukkwikontladingsiampen. Lichttechnisch beschouwd hebben deze lampen, de halogenide lampen althans bij benadering, de vorm en de 25 afmetingen van het onthdingsvat, dat wil zeggen een relatief kleine diameter en een relatief grote lengte/diameter-verhouding. De kwasi-lijn-vormigheid van deze lichtbronnen brengt mee, dat hun positionering in een reflector kritisch is, in-dien men de bundelende werking van de reflekctor optimaal wil benutten. Het is daardoor des te bezwaarlijker, 30 dat het ontladingsvat van genoemde lampen in de regel niet coaxiaal met de lampvoet in de buitenballon gemonteerd is. Vooral bij toepassing van hogedruknatr iumlampen, die immers slechts een diameter hebben van 5 a 10 mm een een ca 10-voudige lengte, is de juiste positionering in een 8004311 *·' ΡΗΝ 9815 2 t reflector problematisch.

Bij wegverlichting is het van belang een zo groot mogelijk oppervlak van het wegdek ter weerszijde van een armatuur gelijkmatig te verlichten zonder verblinding te veroorzaken. Dat is mogelijk met een 5 continu gekromde heldere spiegel, doch dan dient de lichtbron uiterst nauwkeurig gepositioneerd te worden en mag de spiegel geen fouten vertonen. Voor praktische toepassing kcmt een dergelijke spiegel niet in aanmerking. Vorm-fouten in de spiegel en afwijkingen in de positionering van een lamp, zouden althans ten dele gecompenseerd kunnen worden door 10 gebruik te maken van een spiegel roet een gematteerd oppervlak. Doch mattering is niet voldoende reproduceerbaar aan te brengen.

De constructie volgens het in de openingsparagraaf geciteerde Duitse Offenlegungsschrift geeft enigermate een verbetering van de gelijkmatigheid van de wegdékverlichting, doordat het reflectorsysteem 15 daarbij bestaat uit ter weerszijde lang de lamp cpgestelde, in een loodrecht op het lichtuittreevlak staand vlak geknikte spiegels, die langs parallel in hoofdzaafc/aan het lichtuittreevlak verlopende lijnen geknikt zijn cm, elk in een plat vlak liggende, langgerekte facetten te vormen.

De uitvinding beoogt een verlichtingsarmatuur te verschaffen 20 dat, toegepast voor wegverlichting, het verlichte wegdek een zeer gelijkmatige helderheid (luminantie) geeft, zeliëbij toepassing daarin van een langgerekte cylinderische lichtbron die zich moeilijk nauwkeurig laat positioneren.

Dit oogmerk wordt met een verlichtingsarmatuur van de in de 25 openingsparagraaf genoemde soort daardoor bereikt, dat het reflektor-systeem bestaat uit een schaalvormige reflektor, waarvan het lichtuittreevlak eivormig is en welks facetten overlangs en overdwars concaaf gekromd zijn, waarbij de breedte en de kromtestraal nabij het lichtuittreevlak het grootst zijn.

30

Het armatuur volgens de uitvinding is bestemd ter zijde van de weg te worden opgesteld met het eivormige lichtuittreevlak, met zijn spitse einde naar de overzijde van de weg gericht, evenwijdig aan het wegdek of daarmee een kleine hoek van bijvoorbeeld 5 a 10 graden insluitend. Het symmetrievlak van de ref lektor staat daarbij dwars op de 35 lengterichting van de weg.

Het armatuur heeft het voordeel, dat de reflektor door zijn schaalvorm in hoge mate vormvast is. Lichttechnisch heeft het armatuur 8004311 4 > PHN 9815 3 het voordeel, dat de reflektor door de concave facetten een sterke lichtverstrooiende werking heeft, waardoor zelf bij een onnauwkeurige positionering van de lichtbron een zeer gelijkmatige helderheid (luminantie) aan het verlichte wegdek wordt gegeven en verblinding wordt 5 voorkomen.

Het kcmt de helderheid en de gelijkmatigheid van de helderheid van het verlichte wegdek ten goede, indien de schaal vormige ref lektor zodanig gedimensioneerd is, dat de diepte van de schaalvormige ref lektor 0,4 tot 0,7 maal de grootste dwarsafmeting van het eivormige lichtuittree-10 vlak bedraagt.

Het is mogelijk gebleken het eivormig lichtuittreevlak en de langszijden van de facetten te vormen volgens cirkelbogen en de facetten ook overdwars volgens cirkelbogen concaaf te krarmen.

In een voorkeursvorm naderen de facetten met hun langszijden 15 in een gebied gelegen tussen de grootste dwarsafmeting van het eivormige lichtuittreevlak en het stompe einde van dat vlak, naar dat stompe einde het onder een steeds toenemende hoek/lichtuittreevlak van de ref lektor. Met deze maatregel wordt bereikt, dat de helderheid van het wegdek ter weerszijden van en qp middelgrote afstand van het vlak van symmetrie van de 20 reflektor wordt vergroot, waardoor het gehele verlichte deel nog gelijkmatiger van helderheid wordt.

In een verdere voorkeursvorm strekken de facetten van de reflektor , overlangs en overdwars gekromd', zich in een sector gelegen 25 aan het stompe einde van het lichtuittreevlak met hun langszijdeiuit evenwijdig aan het vlak van symmetrie van de ref lektor. Met deze maatregel wordt het licht op de tegenover het armatuur gelegen weg zijde beter gespreid en daardoor de gelijkmatigheid van de helderheid van het wegdek vergroot.

30

Uitvoeringsvormen van het verlichtinsarmatuur volgens de uitvinding worden in de tekening getoond. Daarbij is figuur 1 een perspectivische tekening van een armatuur; figuur 2 een perspectivische tekening van het armatuur van figuur 1, opgesteld ter zijde van een weg; figuur 3 een onderaanzicht van een eerste reflektor; figuur 4 een onderaanzicht van een tweede reflektor; figuur 5 een langsdcorsnede door figuur 4 volgens V-V; 35 8004311 » PHN 9815 4 figuur 6 een dwarsdoorsnede door figuur 4 volgens VI-VI; figuur 7 een verduidelijking van een detail van figuur 4.

Figuur 1 geeft perspectivisch een armatuur volgens de uitvinding weer, waarbij een huis 1 een reflektor 2 met een lamphouder 3 5 en een langgerechie cilindrische lichtbron 4 in een transparante buitenballon 5 heeft. Het armatuur is afsluitbaar met een transparante kap 6.

De onderrand 7 van de reflektor 2 begrenst het lichtuittreevlak.

De elektrische lichtbron 4 ligt in het vlak van symmetrie 8 van de refléktor 2 en praktisch evenwijdig aan het door de onderrand 7 10 begrensde lichtuittreevlak. Het door de onderrand 7 begrensde lichtuittreevlak is eivormig met een spitgêinde 9 en een stcrrpèinde 10.

In figuur 2 is het armatuur 1,6 van figuur 1 qpgesteld ter zijde van weg 11. Het vlak van symmetrie 8 van de ref lektor 2 staat dwars op de lengte-richting van de weg. Het spitse einde 9 van het licht-15 uittreevlak van de reflektor 2 (figuur 1) is naar de overzijde 12 van de weg 11 gericht.

Met 13 zijn zones van het wegdek aangegeven die onmiddellijk naast het vlak van symmetrie 8 liggen, net 14 zones die cp middelgrote afstand en met 15 zones die op grote afstand van dat vlak 8 liggen.

20 Het lichtuittreevlak van de ref lektor is, een hoek van 5° met het wegdek 11 insluitend, naar de overzijde 12 van de weg onhooggericht. Het spitse einde 9 (figuur 1) van het lichtuittreevlak is daarbij naar de overzijde 12 gekeerd.

Figuur 3 toont een eerste uitvoeringsvorm van een schaal vormige 25 refléktor 20 voor een armatuur volgens de uitvinding, waarbij van onderaf door het door de vlakke rand 21 van de refléktor 20 begrensde eivormige lichtuittreevlak heen naar de top 22 van de reflektor 20 gekeken wordt.

Het vlak van symmetrie van de reflektor 20 is met 23 aangeduid, het spitse einde van het eivormig lichtuittreevlak met 24, het 30 stompe einde met 25. De ref lektor 20 heeft een opening 26 voor het opnemen van een lamphouder. De ref lektor is opgebouwd uit een groot aantal langgerekte facetten 27, 28 die overlangs concaaf gekromd zijn en die bovendien, in de tekening niet zichtbaar overdwars concaaf gekromd zijn, waarbij de facetten 27 breder zijn en een grotere kromtestraal heb-35 ben dat de facetten 28.

In figuur 4 duiden de cijfer 30 t/m 38 delen aan die overeenkomen met delen die in figuur 3 met 20 t/m 28 zijn aangeduid. Vanaf het spitse einde 34 van het door de rand 31 begrensde eivormig lichtuit- 8004311 9 — PHN 9815 5 treevlak lopen de langgerekte facetten 37, 38 met hun langszijden tot aan het vlak VI-VI parallel aan het lichtuittreevlak.

De langszijden van de facetten 37, 38 zijn in de sector I, M^,I cirkelbogen met een respectief punt cp de as als middelpunt, 5 in de zone^ff^ , I en VI-VI cirkelbogen met een respectief punt op de as en het spiegelbeeld daarvan in vlak 33 als middelpunt.

Het vlak VI-VI staat loodrecht op het lichtuittreevlak en valt samen met de grootste dwarsafmeting daarvan. Vanaf het vlak VI-VI naar het stompe einde 35 gaande, naderen de langszijden van de facetten 10 37 en 38 onder een steeds toenemende hoek het lichtuittreevlak. De langszijden van de facetten zijn cirkelbogen. Het respectieve middelpunt ligt op een respectieve as,die als de cirkelboog uit het vlak VI-VI vertrekt door respectievelijk M^' gaat en loodrecht op het vlak van tekening staat. De assen hellen steeds verder voorover in het radiale 15 vlak van dat ogenblik naarmate de cirkelboog het punt 35 meer nadert (zie figuur 7). In de tekening bedroeg de hellingshoek tenslotte 5 graden.

Aan het stompe einde 35 van het lichtuittreevlak lopen langgerekte facetten 39 met hun langszijden evenwijdig aan het vlak van symmetrie 33. De facetten 39 zijn overlangs en overdwars en concaaf 20 gekramd.

Figuur 5 en figuur 6 tonen de reflektor 30 van figuur 4 in langs- respectievelijk in dwarsdoorsnede met daarin aangeduid een langgerekte cylindrische lichtbron 41. Het lichtuittreevlak is met 40 aangeduid. geeft het middelpunt van de kromming overlangs van de 25 facetten 39.

De diepte d van de schaalvormige reflector 30 (figuur 6) bedraagt 0,55 maal de grootste dwarsafmeting b van het lichtuittreevlak 40.

In figuur 5 is het best waarneembaar dat de facetten 37,38 30 gaande van VI-VI naar het stompe einde 35 van het eivormige lichtuittreevlak 40 met hun langszijden een steeds grotere hoek met dat vlak 40 maken. Dit is voor de hoger gelegen facetten 42 het beste zichtbaar. Deze maatregel heeft effect op de helderheid van de zones 14 in figuur 2. De facetten 39 zichtbaar in de figuren 4, 5 en 6 zijn met 35 name van belang voor de helderheid van de zones 13 aan de tegenover het armatuur 1,6 gelegen wegzijde 12 (figuur 2)

In figuur 7 is de as evenals de facetten 37 en 38 gestippeld 3 0 0 4 3 1 1 PHN 9815 6 _ ▼ N- weergegeven in de positie die zij innemen in het vlak VI-VI (figuur 4). Gaande naar het stcmpe einde 35 van het lichtuittreevlak is de as meer en meer gaan hellen, kantelend cm een arm A die tegen de rand 31 van de reflektor 30 steunt.

5 Armaturen met een reflektor volgens de figuren 4 t/m 7 kunnen bijvoorbeeld bij toepassing van een 250W hogedruknatriumlamp met heldere buitenballon op relatief grote onderlinge afstand worden geplaatst en geven dan nog een zeer gelijkmatige helderheid aan het verlichte wegdek.

10 15 20 25 30 8004311 35

Claims

1. Verlichtingsarmatuur dat zowel voorzien is van een reflektor-systeem met een symmetrievlak en een lichtuittreevlak, als van een larnp-houder voor het in dat symmetrievlak en langs dat lichtuittreevlak op- 5 nemen van een langgerekte cilindrische lichtbron, waarbij het reflektor-systeem een reflekterend oppervlak heeft met, in hoofdzaak met hun langs-zijden parallel aan het lichtuittreevlak verlopende, langgerekte facetten met het kenmerk, dat het reflektorsysteem bestaat uit een schaalvormige reflektor, waarvan het lichtuittreevlak eivormig is en welks facetten 10 overlangs en overdwars concaaf gekromd zijn, waarbij de breedte en de krcmteschaal nabij het lichtuittreevlak het grootst zijn.

2. Verlichtingsarmatuur volgens conclusie 1 met het kenmerk, dat de diepte van de schaalvormige reflektor 0,4 tot 0,7 maal de grootste dwarsafmeting van het eivormige lichtuittreevlak bedraagt.

3. Verlichtingsarmatuur volgens conclusie 1 of 2 met het kenmerk, dat de facetten met hun langszijden in een gebied gelegen tussen de grootste dwarsafmeting van het eivormig lichtuittreevlak in het stompe einde van dat vlak, naar dat starpe einde onder een steeds toenemende hoek naderen tot het lichtuittreevlak van de ref lektor. 20

4. Verlichtingsarmatuur volgens een der voorgaande conclusies, met het kenmerk, dat de facetten van de reflektor zich, overlangs en overdwars gekromd, in een sector gelegen aan het starpe einde van het lichtuittreevlak met hun lengterichting uitstrekken evenwijdig aan het vlak van symmetrie van de reflektor. 25 30 8004311 35