PL95013B1

PL95013B1 -

Info

Publication number: PL95013B1
Application number: PL1974176128A
Authority: PL
Original assignee: Imperial Chemical Industries Ltd
Priority date: 1973-12-03
Filing date: 1974-12-02
Publication date: 1977-09-30
Also published as: US3994739A; CA1025892A; FR2252997A1; AU7579274A; DE2457101B2; GB1426459A; BE822808A; JPS5089409A; NL7415688A; FR2252997B1; IT1026726B; LU71405A1; DE2457101A1; DE2457101C3

Description

Opis patentowy opublikowano: 31.01.1978 95013 MKP C04b 35/00 Int. Cl.2 C04B 35/00 ^ZYtELlTiX[ Twórca "wynalazku: • Uprawniony z patentu: Imperial Chemical Industries Limited, Lonclyn (Wielka Brytania) Srodek wiazacy kompozycje ogniotrwale Przednilotem wynalazku jest srodek wiazacy za¬ wierajacy inhibitor, stosowany jako skladnik kom- pozycji ogniotrwalych.Kompozycje ogniotrwale., które stanowia miesza¬ nine czastek ognioodpornych, kwasowego srodka wiazacego lub zdolnego do tworzenia charakteru kwasowego* oraz substancji ido dyspergowania lub rozpuszczania srodka wiazacego, np. wody, znane sa z tego, ze w przypadku obecnosci zanieczysz¬ czen metalicznych wykazuja szereg wad. Przy¬ puszcza sie, ze w kompozycjach takich kwasowy srodek wiazacy reaguje z zanieczyszczeniami meta¬ licznymi z uwolnieniem wodoru. Stwarza to klo¬ poty w magazynowaniu itaklich kompozycji a w uformowanych wyrobach wystepuje zjawisko pecznienia, które mnozna okreslic jako powstawanie pustych przestrzeni. Wyirofoy z pustymi przestrze¬ niami odznaczaja sie pewna deformacja, posiadaja mniejsza gestosc i nizsza wytrzymalosc od wyro¬ bów, w których zjawisko to nie wystepuje.Stwierdzono, ze w kompozycjach ognioodpornych ze srodkiem wiazacym stanowiacym kompleksowy fosforan zawierajacy chlorowiec moze wystepowac zjawisko pecznienia w przypadku obecnosci zanie¬ czyszczen metalicznych, oraz ze zjawisko1 pecznie¬ nia irnoana zmniejszyc, a w pewnych przypadkacih w zasadzie usunac, jesli kompozycja zawiera od<- powiedni inhibitor.Wedlug wynalazku opracowano dla kompozycji ogniotrwalych odpowiedni srodek iwiazacy, zawie¬ rajacy inhibitor.Wedlug wynalazku, srodek wiazacy zawierajacy inhibitor, stanowi mieszanine co naj'mniej jednego kompleksowego fosforanu glinu, zawierajacego chlorowiec oraz jedna lub wiecej czesteczek wody chemicznie zwiazanej i/lub jedna lub wiecej che¬ micznie zwiazanych czasteczek organicznych za¬ wierajacych tlen, oraz co najmniej jeden inhibitor stanowiacy alkohol acetylenowy o wzorze ogólnym HC=C-C5R1R2- byc takie same lub rózne i oznaczaja atomy wo¬ doru lub grupy organiczne, Y oznacza dwuwair- tosciowa grupe organiczna, a n oznacza lifzbe yod 2 do -30.W inhibitorze o wzorze HC^C-<^iR^Y)-nÓH odpowiednimi podstawnikami Rt i R^ sa atomy wodoru i rodniki ailkiilowe o 1—10 atomach (Wegla, takie jak metyl, etyl i propyl. 'Korz.ys.tnae oba Rt i R2 oznaczaja atomy wodoru, poniewaz w tym przypadku inhibitor mozna'wytworzyc z laitwo do¬ stepnego alkoholu pr^pargilowego.Korzystnie Y oznacza\:er*ipe oksyajkilenowa, po¬ niewaz inhibitor zawierajacy, te grupe szczególnie skutecznie ogranicza pecznienie wyrobów z kom¬ pozycji ognioodpornej zawieraj acej im)ieszanqine srodka wiajzacego i inhdbiitora oraz zanieczyszczenia metaliczne. Inihibiitoreni moze byc„ i^P- zwiazek 95 0130 wzorze 1, iw którym Rg, i R4 moga byc takie saone lub rózne i oznaczaja atomy wodoru lub grupy organiczne.Odpowiednimi grupami organicznymi sa rodnika alkilowe i rozgaleziione rodndlki alkilowe o 1.—10 atoniach wegla* np. metylowe, etylowe,, propylowe i butylowe, podstawione irodniki alkilowe, np. chlo- rametylowe oraz grupy aromatyczne np. fenylowe.Korzystnie R,a i R4 oznaczaja atomy wodoru, wzglednie geden z nich stanowi atom wodoru, a drugi rodnik alkilowy, np. metylowy. We wzorze 1 girupy oksyaikillowe moga stanowic mieszanine grup io róznej (budowie iw' przypadku niektórych z nich mp. oba Rg i R4 'oznaczaja atomy wodoru, a w przypadku innych grup np. jeden z nich sta¬ nowi atom wodoru a drugi rodnik alkilowy. Girupy te mioga wchodzic w sklad kopolimerów równiez .blokowych. Inhibitory, w których wzorach pod¬ stawniki R,y i R4 stanowia atomy wodoru lub grupy metylowe albo ich mieszanine, to znaczy zwiazki, w których wzorach Y oznacza grupe «oksyetylenowa lub oksypropytaiowa albo ich mieszanine, sa szcze¬ gólnie korzystne, gdy mozna je wytwarzac z latwo dostepnego tlenku letyleniu i itilemku propylenu lub z ich mieszaniny.Inhibitor wystepujacy w srodku wedlug wyna¬ lazku moze byc mieszanina zwiazków o wzorze OH =C-iORiRa- tosci, tak ze na ogól dla mieszaniny tych zwiazków n nie jest liczba calkowita. Korzystnie m jest w zakresie 2—!2 np. okolo 7, gdyz taka miesza¬ nine inhiibitorów jest latwiej otrzymac niz o wyzr szym n.Alkohole acetylenowe istosowane jako inhibitor w sirodku wedlug wynalazku sa .zasadniczo mniej lotne i toksyczne iod alkoholu priopargilowego i dla¬ tego dogodniejsze do stosowania. Ze wzgledu na lotnosc alkoholu propargilowego jego stosowanie polaczone jest z ryzykiem dzialania toksycznego, zwlaszcza w podwyzszonej temperaturze. W przy¬ padku alkoholi acetylenowych ryzyko takie jest znacznie mniejsze.Inhibitor o iwzorze HC=CRiR2-(Y) nOH wytwarza sie z alkoholu pnopairgilowego, lufo jego podstawio¬ nej pochodnej poddajac go reakcji ze zwiazkiem stanowiacym zródlo grupy o symbolu Y. Np. gdy Y oznacza grupe oksyalkilowa, inhibitor wytwarza sie poddajac reakcji alkoholi propairgilowy lub jego pochodna z tlenkiem alkilenu, korzystnie z tlen¬ kiem 1,2-alkiilenu, np. o wzorze 2, w którym R^ i R4 maja wyzej podane znaczenie, przy czym do reakcji mozna uzyc dwu lub kilku tlenków alki¬ lenu.Reakcje prowadzi sie w obecnosci katalizatora, takiego jak amina trzeciorzedowa,' kwas wodoro¬ tlenek metalu alkalicznego lufo ziem alkalicznych.W przypadku wytwarzania inhibitorów o wysokim wspólczynniku n, pozadana jest podwyzszona tem¬ peratura i podwyzszone cisnienie.Kompleksowy fosforan iglinu .stosowany w sirodku wiazacym wedlug wynalazku wytwarza sie przez poddanie reakcji glinu albo zwiazku glinu, np. halogenku glinu, z kwasem fosforowym lub estrem kwasu fosforowego albo ze zwiazkiem zdolnym ;oi3 4 do tworzenia kwasu fosforowego lub jego estru.. W iprzypadku uzycia glinu lub zwiazku glinu innego niiz zwiazek glinu zawierajacy chlorowiec, konieczne jest wprowadzenie do reakcji odpowied- niego chloroiwcioikwasu.. Reakcje prowadzi sie w 'Obecnosci wody lub zwiazku ogranieznego za¬ wierajacego tlen,, a mieszanine reakcyjna zazwy¬ czaj stanowi roztwór. Wydzielony z mieszaniny reakcyjnej kompleksowy fosforan zawiera jedna lub kilka chemicznie zwiazanych czasteczek wody i/lub czasteczek organicznych zawierajacych tlen.Korzys;tnie reakcje prowadzi sie w temperaturze 0—5i0oC. Kompleksowy fosforan wydziela sie z mie¬ szaniny poreakcyjnej przez wytracenie dodatkiem odpowiednego rozpuszczalnika, przez zatezenie, liofilizacje lub suszenie irozpryskowe. Korzystnym .chlorowcem iw kompleksie fosforanowym jest chlor, lecz moze to byc brom lub jod. Korzystnym fosforanem (jest ortofosforan, lecz mozna stosowac takze imetafosforan li pirofosforan.Odpowiednimi zwiazkami organiczymi zawieraja, cymi tlen sa hydiroksyzwiazki, estry, aldehydy i ketony, a zwlaszcza te zwiazki organiczne za¬ wierajace (tlen, które z solami glinu tworza zwiazki zespolone. Korzystnymi hydroksyzwiazikami sa alkohole alifatyczne — 1—10 atomach wegla. Szcze¬ gólnie korzystne sa alkohole alifatyczne o 1—4 ato¬ mach wegla, np; alkohol etylowy.Stosunek ilosciowy gramoatomów glinu do gramo- atomów fosforu w kompleksowym fosforanie glinu obejmuje szeroki zakres, mp. li—2 : 2—I, szczegól¬ nie 1—2:1, ale zasadniczo korzystny jest stosunek 1:1, to znaczy mieszczacy sie w zakresie 0,8—ii, 2:1, poniewaz kompleksowe fosforany o takim stosunku w niskich temperaturach rozkladaja sie bezposrednio do ortofosfonainu glinu wykazujacego stosunkowo wyzsza stalosc chemiczna i ogniood- porniosc. Stosunek gramoatomów glinu do graimoa- . tomów chlorowca w kompleksowym fosforanie glinu równiez obejmuje szeroki zakres, np.. 1^2: 1—3, ale zasadniczo korzystny jest sto¬ sunek 1:1.Kompleksowy fosforan glinu zawiera,, np. 1;—5 4_ czasteczek wody i/lub czasteczek organicznych za¬ wierajacych tlen. Przyklady odpowiednich kom¬ pleksowych fosforanów giliimu mozna znalezc w brytyjskich opisach patentowych nr nr 1 322 722 113^2 724. ¦50 (Przykladowo wymienia sie nastepujace komplek¬ sowe fosforany glinu: a) .zawierajacy chlor i alkohol etylowy, o empi¬ rycznym wzorze AiiPGlH^CdOg. Charakterystyczne wartosci widma IR i promieni X tego zwiazku 55 podano w przykladzie 1 wyzej wymienionego opisu patentowego nr 1&22 722. Zwiazek ten okreslono skrótowo jako AOPE; b) zawierajacy chlor i wode, o ernpirycznym wzorze AlPOlH^Og. Charakterystyczne wartosci 60 widma LR i promieni X tego zwiazku podano w przykladzie 1 wyzej wymienionego opisu paten¬ towego nr l322 7i24. Zwiazek ten okreslono skrótowo jako AOPH; c) zawierajacy (bram i alkohol etylowy, o empi- 65 rycznym wzorze AlB:rH25C808. Charakterystyczne t95 013 wartosci widma ER i promieni X tego zwiazku po¬ dan®^w przykladzie 3 wyizej .wymieniorbego opisu patentowego nr 13^2122.. Zwitek ten okreslono skrótowo jako AiDjFE. iNailezy zaznaczyc, ze podane wyzej wzory empi¬ ryczne w zadnej imdieirze me dmipflikiuja konkretnej budowy czasteczkowej tych fosforanów.Stale fosforany czesto odznaczaja sie hignosko- pijnoscda. Stwierdzono jednak, ze w mieszaninie z inhibitorem, srodek wedilug wyinailazku wykazuje zmniejszona hiigroskopijnosc.Mieszanine kompleksowego fosforanu r, gilrimiu i inhibitora wytwarza sie przez ich wymieszanie, np. w mieszalniku obrotowym do zestawiania mieszanek. Dogodnie srodek wedlug wynalazku wyitwaffiza sie przez wprowadzenie inhibiitoira do roztworu kompleksowego jfosforamu glinu w cie¬ klym rozcienczalniku, np. do roztworu, w którym otrzymano kompleksowy fosforan glonu, a na¬ stepnie wydzielenie mieszaniny z roztworu, np. przez wytracenie dodatkiem odpowiedniego roz- puszczailnika, przez zatezenie roztworu, liofilizacje lub suszenie rozpryskowe. iKorzysitnie stosuje sie inhibitor rozpuszczalny w cieklym rozcienczalniku.Stezenie srodka wiazacego w roztworze'korzystnie wynosi od 1 do 50tyo wagowych.Ilosc inhibitora zawaflfego w mieszaninie zalezy miedzy innymi od iwlasmosci kompleksowego' fosfo- ranu glinu oraz od ilosci izanieczyszczen metalicz¬ nych w kompozycji ognioodpornej., której miesza¬ nina wedlug wynalazku jest . skladnikiem. Dla danego srodka wiazacego i dla danych czasteczek ognioodpornych ilosc inhibitora konieczna do za¬ hamowania pecznienia mozna dobrac na podstawie prostego doswiadczenia polegajacego na zestawie¬ niu mieszanek o róznej zawartosci inhibitora i uformowaniu wyrobów o dopuszczalnym pecznie¬ niu.Stwierdzono, ze w srodku wedlug wynalazku korzystnie zawartosc inhibitora wynosi co najmniej 0&'/••, na ogól 0,2—W* wagowych sirodka wiazacego zawartego w mieszaninie, a najkorzystniej 0,2—4*/o.Jednakze w przypadku mieszaniny przeznaczonej do kompozycji ognioodpornych o stosunkowo.duzej ilosci zanieczyszczen metalicznych konieczny jest inhibitor w ilosci powyzej 5°/a, lecz nie wyzszej niz IO*/o. W iprzypadku malej zawartosci zanie¬ czyszczen metalicznych wystarcza Oyl°/o inhibitora w stosunku do wagi srodka wiazacego.Srodek wedlug wynalazku nadaje sie jako sklad¬ nik kompozycji ogniotrwalej, w sklad której, oprócz srodka wchodza czastki materialu ognio¬ odpornego. Kompozycja taka 'moze byc w sta¬ nie zasadniczo suchym, albo moze to byc kompo¬ zycja do utwardzania, która zawiera jeszcze ciekly rozcienczalnik stanowiacy rozpuszczalnik srodka wiazacego. Korzystnie rozcienczalnikiem jest woda, lub rozcienczalnik zawierajacy wode, np. mieszanina wody z^rozcienczalnikiem organicznym.Zanieczyszczenia metaliczne obecne w kompo¬ zycji ogniotrwalej moga pochodzic z róznych zró¬ del, n[p. zelazo moze znajdowac sie w czastkach ognioodpornych lub moze pochodzic z kul stalo¬ wych uzywanych w .mlynach Kulowych. Zelazo wystepuje czesto jako «ffi^eczyszczenie w pokru¬ szonych ceglach ognioodpornych ze starych .wy¬ kladzin; . Oprócz, zelaza kompozycja ogniotrwala moze zawierac inne zanieczyszczenia metaliczne; * np. w zuzlu icJi]XM«K^o-ndkJ wac chrom nietaJdeziiy, i Korzystnie jako czasteczki xgnioodporne w kom¬ pozycjach stosuje sie imaterialy kwasowe lub obo¬ jetne, jak równiez materialy zasadowe, zwlaszcza. czesc z nich moze byc zasadowa. Mozna takze stosowac mieszanine dwu Jjub wiecej róznych rodzajów wyzej wymienionych materialów, przy tym kompozycja itaka moze zawierac irówniez gline.Czastki ogrrioodporne stosów^ .mozna w' jdor wolnej postaci lecz zgodnej z przeznaczeniem kom¬ pozycji Zazwyczaj stosuje sie czastki ogniood¬ porne w postaci proszku, ale mozna irówniez uzyc wlókienek, wiórków i platków. Korzystnie ,stosuje sie mieszanine czastek grubych d drobniejszych, poniewaz wytrzymalosc .wyrobów z takich kompo¬ zycji zazwyczaj jest wyzsza niz w przypadku czastek o zblizonych wymiarach. / Wielkosc czastek ognioodpornych moze wahac sie w szerokim zakresie* zaleznie od przeznaczenia kompozycji ognioodpornej. Np. w przypadku kom¬ pozycji przeznaczonej na wyprawe ogniotrwala nanoszonej pneumatycznie, pozadane jest uzycie proszku, którego ziarna maja wymiary 0,35—1,0 mm.Moga byc równiez stosowane proszM drobnoziar- niste o wielkosci czastek zasadniczo ponizej O^OS mm.W przypadku wytwarzania1 form stosowanych do sporzadzenia odlewów metoda traconego wosku, korzystne jest stosowanie proszku ognioodpornego zawierajacego co najmniej 50M wagowych czastek ponizej 0,15 mm, a bairdziej konzystnie ponizej 0,075 mm. Czastki ognioodporne moga miec-takze wymiary do 2 cm, a nawet wieksze.Jako szczególnie uzyteczne czastki ognioodporne 40 stosuje sie .krzemionke, tlenek, glinowy, rnp. pra¬ zony i plytkowy lub topiony, dwutlenek cyrkonu oraz ortofcrzemiany cyrkonowe. Mozna takze sto¬ sowac tlenek tytanu, krzemiany glinu, np. sylima¬ nit, andaluzyt, muMt i molochiit, glinki porcelitowe, 45 wegliki, np. wegllik krzemu i wolframu, azotki, np. azotek krzemu i boru, 'bor, azbest, tlenek ze¬ lazowy* tlenek chromu, chwwnit, mike i wegiel, np. grafit. 60 Sucha kompozycja ognioodporna korzystnie za¬ wiera srodek wiazacy w ilosci 0,5—40^/t wagowych, a bairdziej korzystnie ^-^OP/t lub 2M10*/tu Stwierdzono, ze odpowiednia zawartosc inhibi¬ tora w kompozycji ognioodpornej zazwyczaj wynosi 55- co najmniej 0,0lP/t, na ogól 0,01—!•/•, a korzystnie 0,0(2—0,5% wagowych czastek ognioodpomych.Do wytworzenia lutwardzalnej (kompozycji ognio¬ odpornej nalezy stosowac ciekly rozcienczalnik w ilosci odpowiedniej do zapewnienia zadanej kon- 60 systenoji. Na ogól ilosc cieklego (rozcienczalnika w lutwairdizailnej kompozycji ognioodpornej wynosi 0,5—asP/o* korzystnie 2—15!%, a jeszcze korzystniej —110% wagowych.Jako rozcienczalniki stosuje sie zawyczaj roz. ** puszczalkiik srodka wiazacego. &rodek wiazacy \7 95 013 8 moze byc równiez ©dyspergowany w rozcienczal- nikiu, mp. jako zawiesina, zol lub zel. Korzystnym rozcienczalnikiem jest woda. Rozcienczalnikiem moze byc równiez ciekly zwiazek organiczny, np. polarny, taki jak alkohol metylowy, etylowy, izo¬ propylowy ikub bmtyiLowy, glikol etylenowy Hub eter manoetylowy glikolu etylenowego. Mozna równiez stosowac mieszanine rozcienczalników, korzysitnie zawierajaca wode^ Sucha kompozycje ognioodporna wytwarza sie przez zimdeszande czastek ognioodpornych ze srod¬ kiem wiazacym zawierajacym irnhibiitor, albo z przedimieszka iziozona ze srodka wiazacego i inihi- bd/Lora^np. w mieszalniku obrotowym do zestawia¬ nia mieszanek. Utwardzalna kompozycje ogniood¬ porna (wytwarza sie przez dodanie zadanej ilosci rozcienczalnika do suchej kompozycji. W dmny spo¬ sób lurtwairdzalna kompozycje mozna wytworzyc praez zmieszanie czalstek ognioodpornych srodkiem wiazacym zawierajacym inhibitor w rozcienczal- nifcu.Utwardzalna kompozycje ognioodporna mozna sitosiowac do (rozmaitych celów, miedzy innymd do wytwarzania wyrobów formowanych, korzystnie prasowanych. Mozna takze wykorzystywac jej zdolnosc do tezenia i przylegania do otaczajacych powierzchni, tworzac powloki i okladziny korzy¬ stnie na wyrobach (metalowych.Mozna ja stosowac do tloczenia i prasowania, jako wyprawe ogniotrwala nanoszona za pomoca dzialka pneumatycznego, jako zaprawa murarska, cementy i wypelniacze, mfp. spoiwa ceramiczne, korzystnie w urzadzeniach pracujacych w wysokich temperaturach, mp, jako sciany i wykladziny pie¬ ców/ Sklad kompozycji ii jej konsystencje dobiera sie tak, aby zapewnic jej optymalna przydatnosc w danym zastosowaniu. Z utwairdzalnej kompo¬ zycji ognioodpornej mozna wytwarzac takie wy¬ roby formowane jak mp. cegla piecowai, z innych wyrobów wyimdenic mozna bloki prostokatne i szesciokatne, formy, korzystnie formy odOiewndcze, plyty i inne (wyroby (monolitowe' np. wykladziny monolitowe do urzactoen pracujacych w wysokich temperataach.Uitwardzalna kompozycje mozna przeksztalcic w twarde, informowane przedmioty przez ogrzewa¬ nie do wyzszej temperatury, albo wprowadzajac do kompozycji srodek utwardzajacy reagujacy ze srodkiem wiazacym. Jesli to pozadane, utwardzanie osiaga sie lacznym dzialaniem podwyzszonej (tem¬ peratury i srodka .utwardzajacego. Kompozycje utwardzana na zimno wytwarza sie wprowadzajac do niej odpowiednio dobrany srodek utwardza- * jacy. Wytwarza .sie z niej przedmioty odlewane o wystarczajacej wytrzymalosci w stanie suro¬ wym. Korzystnym srodkiem urtwardzajacym jiesit tlenek magnezowy, jak podano w brytyjskim opisie zgloszeniowym nr 23885/72^ opublikowanym równiez jako holenderskie zgloszenie patentowe nr 7306 526.Uformowany produkt poddaje sie nastepnie ogrze¬ waniu, w temperaturze np. w #0°—12O0°C, otrzy¬ mujac gotowy wyrób ognioodporny. Korzystnie stosiuje sie ogrzewanie dwuetapowe. W pierwszym etapie s,urowy produkt suszy sie w temperaturze, np. w 80°—250°C, a w drugim wygrzewa sie go w piecu do wypalania., w temperaturze np. 860°— 1000°C i otrzymuje gotowy wyrób ognioodporny./Utwardzalna kompozycje ognioodporna przezna- s czona do powlekania nanosi sie na podloze w zwy¬ kly sposób, np. w kapieli, przez natryskiwanie lub mailowanie. -Podlozem moze byc przedmiot meta¬ lowy lub z dowolnego tworzywa i w dowolnej postaci.* Kompozycja ognioodporna moze zawierac liczne dodatki. W celu polepszenia wlasnosci zwilzaja- cyoh dodaje sie srodki powierzchniowo-czyinne.Jesli jest to pozadane, dodaje sie pigmenty i/lub nieognioodpoime wypelniacze. W przy^padku jej przeznaczenia do tloczenia lub prasowania, korzy¬ stne (jest dodanie plastyfikatorów, takich jak ben¬ tonit i inne gliinki, lub srodków zastepczych, np. pochodnych celulozy, idinki wprowadza sie takze w celu podwyzszenia wytrzymalosci produktów koncowych w wysokich temperaturach.(Wynalazek objasniaja ponizsze przyklady w których wszystkie /udzialy podano wagowo.Przeklad I i II. 13(5 czesci bezwodnego chlorku glipowego dodano powoli do 300 czesbi wody, po czym do otrzymanego roziwonu dodano 110 czesci 89tyo wodnego kwasu 'Ortofosforowego.Otrzymany zólty roztwór odwodniono we wspól- pradowej suszarce riozpylowej, wyposazonej w wirujacy irozpytlacz tarczowy i komore, przy cisniendiu atmosferycznym. Temperatura powietrza na Wlocie wynosila 140°C, a na wylocie 70°C.Otrzymano zólty rozpuszczalny w wodzie proszek (okreslony skrótowo jako ACPH), którego analiza wykazala: Al Cl PG4 H*0 tyo 11,4 17,4 30,3 30,0 udzial 1,00 1,00 1,12 4,0 W dwóch oddzielnych operacjach, zmieszano sta- 43 rannie 06 czesci sortowanych czastek (boksytu za¬ wierajacego 1^2% zelaza:, 4 czesci gliny o wyso¬ kiej zawartosci tlenku glinowego, 5 czesci ACPH i (0,4 czesci .tlenku magnezowego jako srodka utwardzajacego 45 z otrzymanych imieszanin dodano odpowiednio.W przykladzie I 0,05 czesci a w przykladzie II 0,1 czesci inhibitora, stanowiacego mieszanine zwiazków o ogólnym wzorze 3, w którym ignupa o wzorze 4 oznacza mieszanine jednostek tlenku 50 etylenu i propylenu, a n loznacza liczbe 7,5. Do obu otrzymanych kompozycji dodano po -6 czesci wody i utworzona citfstowata mase .przelano do form z gniazdami o wymiarach 101,6X12y7X 12,7 mm i pozostawiono na 15 minut do otwairdzema. 56 Otrzymane próbki o wymiarach 101,0X12,7X12,7 mm wyjeto z form i ogrzewano przez 16 godzin -w 110°!C, a nastepnie przez 2 godziny w 1000°C Po wyjeciu z form próbki wytworzone z kompo¬ zycji zawierajacej 0^06 czesci inhibitora wykazy- 60 waly bardzo niewielki stopien specznienia, a próbki wytworzone z kompozycji zawierajacej 0,1 czesci inhibitora nde 'wykazywaly nawet sladów ispecznie- nia.Postepowano jak wyzej z ta róznica, ze nie do- 65 dano inhibitora. Wytworzone próbki wykazywaly95 013 9 znaczny stopien specznienia, a w szczególnosci ich górna powierzchnia nie ograniczana forma zawie¬ rala liczne pory i w wyniku powstania pustych przestrzeni powiekszyla swe wymiary powyzej poziomu formy.Przyklad III. Postepowano jak w przykladzie I, z ta róznica, ze uzyto 0,1 czesci inhibitora o wzorze 3, w którym n = 2 oraz jeden z symboli Ra i R4 lozinaczal metyl a drogi atom wodoru. Uzyfto form o wymiarach 63,5X63,5X63,15 mm i pominieto ogrzewanie próbek. Próbki wyjete z formy nie wykazywaly nawet sladów specznienia.[Powyzsze postepowanie powtórzono-, lecz nie do¬ dano inhibitora. Wytworzone próbki po wyjeciu z formy wykazywaly porowatosc i specznienie, a górna powierzchnia próbek byla porowata i po¬ wiekszyla swoje wymiary powyzej poziomu formy.W wyniku specznienia objetosc tych próbek byla o MP/i wieksza od objetosci próbek wytworzonych z mieszanki zawierajacej inhibitor. jPrziyklad IV. Postepowano jak w przykla¬ dzie II, z ita róznica, ze uzyto 0,05 czesci inhibitora.Wytworzone próbki nie wykazywaly sladów specznieniau Przyklad V. Postepowano jak w przykla¬ dzie III, z (ta róznica, ze uzyto 0,1 czesci inhibitora o wzorze 3, w którym n = 2, R^ = R4 = H. Po wy¬ jeciu z form próbki nie wykazywaly sladów specz¬ nienia.Przyklad VI. Postepowano jak w przykla¬ dzie V» lecz uzyto 0,05 czesci inhibitora. Wytwo¬ rzone próbki równiez inie wykazywaly sladów specznienia* PL PL

Claims

1. Z a is it r z e z e n i a p a11 e n t o w e 1. Srodek wiazacy kompozycje ogniotrwale, za¬ wierajacy inhibitor, znamienny tym, ze stanowi mieszanine co najmniej jednego kompleksowego fosforanu glinu zawierajacego chlorowiec a jedna lub wiecej czasteczek wody chemicznie zwiazanej i/luib jedna lub wiecej chemicznie zwiazanych cza¬ steczek organicznych zawierajacych tlen, oraz jako 10 10 15 20 35 40 inhibitor co najmniej jednego alkoholu acetyleno¬ wego o wzorze ogólnym ¦• HC=C-CRiR2-(Y)nOH, w którym Rj i iRg moga byc takie same lub rózne i oznaczaja atomy wodoru lub grupy organiczne, Y oznacza dwu/wartosciowa igrupe organiczna, a n lozinacza liczbe od 2 do 30.

2. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako inhibitor zawiera alkohol o wzorze HC=C- -CRtRa-TOnOH, w którym RL i R2 oznaczaja atomy wodoru.

3. Srodek wedlug zastrz. 2, znamienny' tym, ze Y oznacza ©rupe oksyailkilanowa.

4. Srodek wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze grupe oksyalkilenowa przedstawia wzór 4, w któ¬ rym R,3 i R4 moga byc takie same lub róznie i oznaczaja atomy rwodoru lub grupy organiczne.

5. Srodek wedlug zastrz. 2, znamienny tym, ze n przecietnie jest liczba od 2 do 12.

6. Srodek wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze Y oznacza grupe oksyetylenowa, oskypropyilenowa lub ich mieszanine. 7. [ 7. Srodek wedlug zastrz. 5 albo 6, znamienny tym, ze n wynosi okolo

7.

8. srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako .fosforan zawiera kompleksowy fosforan glinu zawierajacy chlor.

9. srodek wedlug zastrz. 1 albo 8, znamienny tym, ze kompleks'owy fosforan glinu zawiera od 1 do 5 * czasteczek wody chemicznie zwiazanej.

10. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze w zawartym kompleksowym fosforanie glinu stosunek gramoatomów glinu do gramoatomów fosforu wynosi od 0,8 :1 do 1,2 :1.

11. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze jako kompleksowy fosforan glinu zawiera fosforan o wzorze empirycznym ALPOHnOg.

12. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera inhibitor w ilosci od 0,2 do 5% wagowych srodka wiazacego.

13. Srodek wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera ciekly rozcienczalnik, w którym komplek¬ sowy fosforan i inhibitor ;sa rozpuszczalne.95 013 HC-C— C^RgfO-CH- CH)n OH WZÓP 4 I3 I4 CH CH WZÓR 2 I HCsC.CH (O-CH-CH)— OH K WZÓR 3 13 A O— CH~ CH- WZÓR 4 l,/.(i Z-U Nr li Kil 1-78 120 fftZ. U ( VllU 1 /l PL PL