Przedmiotem wynalazku jest przesuwna jed¬ nostka obudowy tarczowej ze spagnica, oraz skle¬ piona nad spagnica, wahliwa w plaszczyznie pio¬ nowej tarcza zawalowa, z polaczona przegubowo na wolnym koncu tarczy zawalowej w kierunku czola sciany wysiegajaca stropnica oraz przynaj¬ mniej jednym podpierajacym tarcze zawalowa sto¬ jakiem o zmiennej dlugosci zamocowanym prze¬ gubowo miedzy nia a spagnica, przy czym odstep miedzy punktem polaczenia przegubowego strop¬ nicy na wolnym koncu tarczy zawalowej a punk¬ tem podparcia tarczy zawalowej stojakiem jest .staly.Przy jednostce obudowy tarczowej tego rodzaju wystepuja znaczne trudnosci w wykorzystaniu wie¬ lu jednakowych i seryjnie wykonywanych ele¬ mentów podstawowych, które mozna by stosowac w pokladach o róznej grubosci. Zasadnicza trud¬ nosc wynika z zadan, górnictwa, które ze wzgledu na bezpieczne opanowanie stropu przy zwieksza¬ jacej sie wysokosci obudowy, wymaga obudowy o wiekszej wytrzymalosci. Tym zadaniom mozna bylo dotychczas sprostac, przez zwiekszenie wy¬ miarów odpowiednio do grubosci pokladu, tak podpierajacego stojaka jak i tarczy zawalowej.Wskutek tego nie mozna wykonywac seryjnie sto¬ jaków i tarcz zawalowych a specjalne konstrukcje i produkcja jednostkowa zwiekszaja koszty tech¬ niczne.Zadaniem wynalazku jest takie uksztaltowanie 30 jednostki obudowy tarczowej wymienionego wy¬ zej rodzaju, aby istotnymi charakteryzujacymi obudowe tarczowa elementami podstawowymi, mozna bylo obsadzic grubosci pokladu w zakre¬ sie wielkiej zmiennosci wysokosci obudowy. Przy tym sila podporowa skierowana do stropu powin¬ na wzrastac odpowiednio w danym przypadku do grubosci. » . Zgodnie z wynalazkiem zadanie to jest rozwia¬ zane w taki sposób, ze miedzy tarcza zawalowa a spagnica umieszczono element laczacy z co naj¬ mniej jednym przegubem laczacym, który na swoim odcinku koncowym odwróconym od prze¬ gubu jest sztywno polaczony z tarcza zawalowa jednakze z mozliwoscia wymiany i przelaczania.W zaleznosci od grubosci pokladu jest to w ten sposób tylko mozliwe, ze przez odpowiedni wybór wzglednie ulozyskowanie elementu laczacego skie¬ rowuje sie do stropu rózna podpornosc obudowy.Raz wybrane wymiary stojaka jak równiez ele¬ mentów podstawowych skladajacych sie na spag- nice, tarcze zawalowa i stropnice pozostaja wy¬ miarami jednakowymi. Równiez odstep miedzy punktem polaczenia przegubowego stropnicy na wolnym koncu tarczy zawalowej i punktem pod¬ parcia tarczy zawalowej stojakiem pozostaje u- trzymany. W przeciwienstwie do tego, zmiana od¬ leglosci miedzy punktem podparcia tarczy zawa¬ lowej stojakiem a przegubem laczacym w przy¬ padku elementu laczacego, przy jego sztywnym 87 7193 w ruchu polaczeniu z tarcza zawalowa jest mozli¬ wa przez zmiane stosunku ramion dzwigni tak, ze. wywierana przez stojak lub stojaki sila podpo¬ rowa wraz z malym ramieniem lub duzym ra¬ mieniem dzwigni wywoluje miedzy punktem pod- 5 parcia stojaka a przegubem zmiane momentu, któ¬ ra znajduje sie w prostym stosunku do grubosci pokladu, a tym samym do wymagan górnictwa.Rozwiazanie wedlug wynalazku stwarza mozli¬ wosc, ze do szerokiego zakresu grubosci potrzebny 10 bedzie tylko jeden typ obudowy, którego ustalona wielkosc jest orientowana do niskich pokladów.Czesci konstrukcyjne tej jednostki obudowy tar¬ czowej moga za tym byc utrzymane w malych wyjmiarack,' LU '.{U^jfegledu przewietrzanie i obchód .15 i&aztfnut w-^riiskiWt^pfckladach odbija sie korzystnie.Foza tym jest tu mozliwe korzystne skladowanie, bo tylko elemem^ ilaczace wykazuja rózne wy- miar^*wv zaiezfiosci hd róznych grubosci. One mo- g$ byc .raimcrtó" seryjnie produkowane i równiez 20 trzymane w magazynie.Przy zastosowaniu okreslonych i jednakowych elementów podstawowych, tworzy sie przez do¬ danie elementów laczacych odpowiadajacych za¬ kresom grubosci dostosowane do tych zakresów 25 grubosci pokladów, jednostki obudowy tarczowej.Wlasnie w utrudnionych warunkach kopalni, szcze¬ gólnie w warunkach transportu z powierzchni do miejsca postawienia na scianie jest to korzystne, kiedy przy nagle wystepujacym zawalc stropu, 30 trudnosci z tym zwiazane juz przez to sa usuwane, ze element laczacy znajdujacy sie jako wkladka, wymaga tylko wymiany za inny element laczacy, który zezwala nie tylko na momentalne wysuwa¬ nie jednostki obudowy tarczowej, lecz takze dzie- 3^ ki zaprogramowanym stosunkom ramion dzwigni na skutek stworzenia wyzszej podpornosci odpo¬ wiada wymaganiom górnictwa. Stosownie do po¬ trzeb istnieje takze taka korzystna cecha wyna¬ lazku, ze element laczacy do przelaczenia na tar- 40 czy musi tylko osiagnac zmiane stosunku ramion dzwigni. Takze o zmiennej dlugosci — element laczacy moze byc zastosowany z korzyscia w opi¬ sanym zakresie grubosci w razie koniecznosci zmiany wysokosci jednostki obudowy tarczowej. 45 Celowe jest podporzadkowanie przegubu wahli- wemu i nastawczo zawieszonemu elementowi pod¬ pierajacemu w rodzaju kolyski na odpodsadzko- wej stronie koncowego zasiegu spagnicy. Wazne jest równiez to, ze w elemencie podpierajacym 50 w rodzaju kolyski, przegub do polaczenia elemen¬ tu laczacego jest osadzony na spagnicy po stronie odpodsadzki zawieszenia elementu podpierajacego.Przez odpowiednie wychylenie elementu podpiera¬ jacego na osi zawieszenia porusza sie przegub po- 55 laczeniowy dla elementu laczacego po torze krzy¬ wej skierowanej do czola sciany i do stropu. W ten sposób zabezpiecza sie, ze przy danej wyso¬ kosci obudowy przednia krawedz stropnicy zawsze jest utrzymana blisko czola sciany i strop w pore 60 jest podparty.Zgodnie z wynalazkiem korzystnym jest to, ze unieruchamianie polozenia wychylu elementu pod¬ pierajacego nastepuje za pomoca jednego lub wie¬ lu sworzni, które wsiTwa sie w otwory spagnicy 65 4 pokrywajace sie z wycieciami elementu podpie¬ rajacego. Wyciecia te leza celowo w odleglosci te¬ go samego promienia od zawieszenia elementu podpierajacego. W zaleznosci od grubosci poklada przez wychylenie elementu podpierajacego wpro¬ wadza sie jedno z wyciec w zgodne osiowo polo¬ zenie z otworem w spagnicy i wsuwa sie sworz¬ nie. Wyciecia w elemencie podpierajacym i otwory w spagnicy moga byc przewidziane zgodnie z wy¬ nalazkiem w dwu bokach. Dalsza korzystna for¬ ma wykonania wynalazku polega na tym, ze za¬ wieszenie elementu podpierajacego na spagnicy ma zmienna wysokosc. W tym wypadku spagnica jest zaopatrzona w wysoko podniesionym zasiegu konca odpodsadzkowej strony w dwa lub wiecej miejsca na lozyska do zawieszenia elementu pod¬ pierajacego. W ten sposób jest mozliwe, bez do¬ datkowych srodków, dostosowanie obudowy tar¬ czowej odpowiednio do (nieznacznie zmieniajacych sie grubosci pokladu.Wynalazek odznacza sie dalsza taka cecha, ze element laczacy na koncowym odcinku zwróco-, nym do czola sciany posiada wydluzenie w rodza¬ ju noska z panewka lozyska dla stojaka. Panewka lozyska lezy tu pod tarcza zawalowa w osi pod¬ luznej stojaka. Przy niezmiennym stosunku ra¬ mion dzwigni zgodnym z wynalazkiem osiaga sie to, ze przez pionowe przesuniecie glowicy stojaka,, jedna i ta sama wysokosc stojaka moze byc stoso¬ wana w szerokim zakresie grubosci pokladów.Przedmiot wynalazku jest objasniony szczególo¬ wo na przykladach wykonania przedstawionych na rysunku, na którym fig 1 przedstawia przekrój przez sciane z obudowa tarczowa w widoku z bo¬ ku, fig. 2 — dalszy przyklad wykonania obudowy- tarczowej wedlug fig. 1 w scianie o wiekszej gru¬ bosci pokladu, fig. 3 — trzeci przyklad wykonania obudowy tarczowej wedlug fig. 1 w pokladzie o* sredniej grubosci, a fig. 4 przedstawia obudowe tarczowa wedlug fig. 3 w scianie o wiekszej gru¬ bosci pokladu. Przesuwna jednostka obudowy tar¬ czowej 1 sklada sie zasadniczo ze spagnicy 2, tar¬ czy zawalowej 3, stropnicy 4 i jednego lub kilku stojaków 5. Przodek jest oznaczony przez 6, spag przez 7, a strop przez 8.W zaleznosci od dlugosci przodka 6 umieszcza sie zasadniczo równolegle obok siebie odpowied¬ nia liczbe jednostek obudowy tarczowej 1. Kazda obudowa tarczowa posiada ponadto urzadzenie powrotne 9, które przykladowo sklada sie z si¬ lownika hydraulicznego. Za pomoca tego urzadze¬ nia powrotnego obudowa tarczowa jest polaczona przegubowo z umieszczonym wzdluz przodka 6 przenosnikiem scianowym 10. Przed przenosni¬ kiem scianowym umieszczone jest strugajace urzadzenie urabiajace, doprowadzane i odprowa¬ dzane" od przodka 6 na odpowiednich prowadni¬ cach. Mozliwe jest równiez rozwiazanie, przy któ¬ rym na przenosniku scianowym 10 jezdzi tam i z: powrotem urzadzenie urabiajace, na przyklad wrebowe. Tych urzadzen urabiajacych, oraz po¬ trzebnych do tego prowadnic, nie pokazano na rysunku w celu zachowania przejrzystosci. Spag¬ nica 2 posiada wystajacy do góry odcinek konco¬ wy 11. W tym odcinku koncowym ulozyskowana\ 87 719 jest obrotowo w pionie za pomoca zlacza przegu¬ bowego 12 tarcza zawalowa 3, na której wolnym koncu 13 ulozyskowana jest równiez obrotowo w pionie za pomoca przegubu 14 stropnica 4. Pod¬ pierajacy tarcze zawalowa 3 swym stemplem 5 górnym 15 w przyblizeniu posrodku, przykladowo hydraulicznie pracujacy stojak 5, wykonuje ruchy obrotowe zarówno wzgledem spagnicy 2 jak i wzgledem tarczy zawalowej 3. W pokazanym po¬ lozeniu os wzdluzna stojaka jest jedynie lekko - i0 riachylona do przodka 6. To nachylenie stojaka 5 w polaczeniu z usytuowanym z tylu ulozyskowa- niem 17 zapewnia równiez przy niskich pokladach dobra wentylacje oraz wystarczajaca droge jezd¬ na18. 15 Przedstawiony na fig 1 przyklad rozwiazania obudowy tarczowej 1 jest tak zaprojektowany, ze przez przegub 14 przekazywana jest stropnicy 4 potrzebna sila wsporcza przy korzystnym zwy- miarowaniu przekroju stojaka lub stojaków 5, 20 przy czym ta sila odpowiada pewnej grubosci po¬ kladu i mozna ja jeszcze wystarczajaco dopaso¬ wywac 'W okreslonym zakresie do róznych gru¬ bosci , pokladu. Powyzej tego zakresu krawedz przednia 19 stropnicy 4, ze wzgledu na luk opisa- 25 ny przez przegub 14 wokól zlacza przegubowego 12, oddalilaby sie za daleko od przodka 6 i dlate¬ go nie przyczynialaby sie juz do pewnego podpie¬ rania stropu.Zakres stosowania jednostki obudowy tarczowej 3o 1, zlozonej ze spagnicy 2, tarczy zawalowej 3, stropnicy 4 i stojaka, rozszerza sie równiez przez to, ze jak pokazano na fig. 2, zlacze, przegubowe 12 jest polaczone z czlonem wsporczym 20, który jest polaczony sztywno lecz z mozliwoscia rozla- 35 czenia z tarcza zawalowa 3. Dlugosc czlona wspor- czego 20 jest ustalone przez grubosc pokladu.Przyporzadkowanie czlonu wsporczego zlaczu prze¬ gubowemu 12 powoduje, ze dla kazdej grubosci pokladu stropnica 4 porusza sie pionowo w pew- 40 nym zakresie bez zbyt duzego odsuwania sie od przodka 6.Istotne jest jednak to, ze odstep pomiedzy punktem 21 przylozenia stojaka do tarczy zawa¬ lowej 3 a zlaczem przegubowym 12 zwieksza sie 45 w stosunku do przykladu wykonania z fig. 1.Odstep od punktu przylaczenia 21 stojaka do przegubu 14 pomiedzy tarcza zawalowa a stropni¬ ca . 4 pozostaje jednak staly. Ze wzgledu na te zmiany ramion dzwigni sila wsporcza przekazy- eo wana stropowi przez stojak 5 poprzez przegub 14 i stropnice 4 zostaje zwiekszona odpowiednio do wielkosci czlonu wsporczego 20 w zaleznosci od danej grubosci pokladu. Dzieki temu równiez przy takiej grubosci pokladu, gdzie wedlug przepisów 55 wladz górniczych konieczna jest wieksza sila wsporcza, mozliwe jest stosowanie tych samych stojaków 5, jakie sa stosowane w obudgwie tar¬ czowej pokazanej na fig. 1. Ponadto W przykladzie wykonania z fig. 2 równiez pozostale istotne ele- 60 menty podstawowe jak spagnica 2, tarcza zawa¬ lowa 3 i stropnica 4, zostaja zachowane w tych samych wymiarach. Czlon wsporczy 20 moze byc jednoczesciowy lub tez wykonany z mozliwoscia zmiany dlugosci. Moze on ponadto byc wykonany 65 z elementami 22, które oslaniaja podsadzke lub ka¬ mien z zawalu 16 i nie daja sie wprowadzic w droge jezdna 18. Czlon wsporczy 20 moze ponadto miec przekrój taki jak tarcza obudowy, a w zwró¬ conym do przodka odcinku koncowym, moze miec noskowe przedluzenie z jedna, lub kilkoma pa^ newkami lozyskowymi dla stojaka lub stojaków 5.Jedna taka panewka lozyskowa lezy przy tym pod tarcza zawalowa 3 wspólosiowo z osia wzdluzna stojaka. Bez wprowadzania zmiany ramion ukladu dzwigni zlozonego w kierunku zbiegu z tarczy za-' walowej 3 i czlona wsporczego 20 osiagnieto przy tym to, ze przez pionowe przedluzenie glowicy stojaka równiez dla wiekszych grubosci pokladu mozna stosowac wielkosc stojaka, która stosuje sie przy mniejszych grubosciach pokladu.W korzystnym przykladzie wykonania z fig. 3, zlacze przegubowe 12 jest rozczlonkowane funkcjo¬ nalnie. Sklada sie ono przy tym z wahliwego ele¬ mentu mocujacego 23, który jest zawieszony obro¬ towo na wystajacym do góry odcinku koncowym 11 spagnicy 2. Element 23 w skierowanym do pod¬ sadzki 16 odcinku posiada polaczenie przegubowe 24 do laczenia z czlonem wsporczym 20. Ponadto w elemencie 23, na tym samym promieniu wzgle¬ dem osi przegubu 25, znajduja sie otwory 26 przeznaczone do polaczenia z otworami 27 w wy¬ stajacej do góry czesci 11 spagnicy, w celu usta¬ wienia i ustalenia polozenia obrotowego elementu 23. Przy zgodnosci polozenia otworu 26 z otworem $7 do potrzebnego zabezpieczenia polozenia sluza przykladowo trzpienie wtykane z obu stron obu¬ dowy tarczowej.Jak ponadto pokazano na fig. 3 i 4 polaczenie przegubowe 24 przy obracaniu elementu 23 do tylu wykonuje ruch po krzywej skierowanej za¬ równo do przodka 6 jak i do stropu 8. Dzieki te¬ mu jest mozliwe trzymanie stropnicy 4 jej kra¬ wedzia przednia 19 ciagle blisko przodka 6, przez co zwolnione powierzchnie stropu zostaja we wlasciwym czasie podparte.W celu dostosowania do warunków sciany moz¬ liwe jest ponadto zastosowanie w wystajacym cTo góry obszarze koncowym 11 spagnicy 2, kilka le¬ zacych jedno nad drugim miejsc przegubowych 25.W ten sposób mozna za pomoca najprostrzych srodków zastapic dalsze dostosowanie do zmien¬ nej grubosci ppkladu. PL