Przedmiotem wynalazku jest niezakleszczajaca sie kase¬ ta do tasmy magnetofonowej, która ma takie same rozmia¬ ry jak kaseta „Compact", natomiast wykonanie jej czesci wewnetrznych umozliwia nawijanie bez zakleszczania.Znane rozwiazania konstrukcji wewnetrznej kaset sys¬ temu „Compact" wykazuja, szczególnie przy odtwarzaniu dlugich tasm (90 do 120 minut), sklonnosc do zakleszcza¬ nia. Wada polega na tym, ze w czasieodtwarzania nastepu¬ je zakleszczenie krazka tasmy, które powoduje wylaczenie sprzegla orazzmiecietasmy.Duzaczescuzytkownikównie zauwaza wcale wystapienia zmiecia tasmy, poniewaz wa¬ lek napedowyi rolkagumowaprzesuwaja normalnietasme az do chwili zatrzymania. Jesli na tasmie jest nagrany program, jest on odtwarzany niezaleznie od przerwania nawijania. Gdy jednak mechanizm sie zatrzyma, ilosc zmietej tasmy jest juz znaczna. W celu zabezpieczenia sie przed takim uszkodzeniem wyposaza sie kasety w uklad czujnikowy, który sygnalizuje koniec nawijania i wylacza aparat. Oczywiste jest jednak, ze najskuteczniejszym spo¬ sobem unikniecia zmiecia tasmy jest przekonstruowanie kasety.W dotychczas produkowanych kasetach systemu „Com¬ pact" krazki tasm dlugograjacych (C 90 i c 120) wykazuja przy sprawdzaniu nierównomiernosc powierzchni czo¬ lowej.Celem wynalazkujest usunieciepodstawowej wady sto¬ sowanych na calym swiecie kaset „Compact", a mianowi¬ cie wystepujacego od czasu do czasu zakleszczania tasmy' magnetofonowej. 2 Kaseta wedlug wynalazku eliminuje warunki, umozli¬ wiajace powstawanie nierównomiernosci nawijania? Kaseta wedlug wynalazku posiada przytwierdzony do czesci wewnetrznej element kierujacy o zakrzywionej po- wierzchni, ograniczony plytkami bocznymi. Wymiar we¬ wnetrzny kasety naprzeciw bocznych scian szpuli nawija¬ jacej jest mniejszy niz wymiar wewnetrzny naprzeciw bocznych scian krazka tasmy, nawinietego na te szpule.Wewnatrz kasety umieszczona jest sliska folia, która jest zebrowana. Odstepwkaseciepomiedzy koncem prowadni¬ cy a nawinieta tasma, jak równiez boczna scianka kasety, jest mniejszy niz 5 mm.Przedmiot wynalazku jest blizej objasniony w oparciu o rysunki, na których; fig. 1 przedstawiaszpulenawijajaca ib i tasme w obudowie kasety, uwidaczniajac nierównomier¬ nosci powierzchni czolowej tasmy magnetofonowej; fig. 2 przedstawia szpulenawijajaca i tasme w obudowie kasety, uwidaczniajac przechylenie szpuli; fig. 3 przedstawia ka¬ sete, uwidaczniajac jej powierzchnie wewnetrzne; fig. 4 przedstawia kasete, uwidaczniajac tasme, przebiegajaca wzdluz powierzchni odchylajacych i fig. 5 przedstawia kasete, uwidaczniajac umieszczone w niej arkusze folii zebrowanej.Fig. 1 przedstawia szpule nawijajaca 2 i tasme 3 w obu- 99 dowie kasety 1. Nierównomierne nawijanie tasmy moze nastepowac w dwóch przypadkach pracy, a mianowicie badz przy naprzemian po sobie nastepujacym przewijaniu i odtwarzaniu, badz tez przy samym tylko odtwarzaniu.W tym drugim przypadku nierównomiernosc narasta w sposób ciagly i ma postac gwintu o bardzo malym 86 3533 86 353 4 nachyleniu; w najbardziej niekorzystnym przypadkumoze nastapic wypelnienie szczeliny okreslonej przez polówke obudowy kasety, co wywola zakleszczenie tasmy. Towla¬ snie spowoduje wylaczenie sprzegla i zmiecie tasmy.Zmniejszenie sie szczeliny pomiedzy krazkiem tasmy i obudowakasetymoznaprzedstawic jakofunkcjedlugosci nawijanej tasmy, co przedstawiono na fig. 1. Z wykresu widac, ze przy przewijaniu zmniejszenie szczeliny naste¬ puje tylko na poczatku odcinka tasmy (fig. 1 - linia ciagla w ukladzie wspólrzednych) i ze w dalszym przebiegu przewijania wielkosc szczeliny nie zmienia sie. Kaseta, znajdujaca sie juz na granicy zakleszczania moze zostac „poprawiona" przy pomocy przewijania o stosunkowo duzym luzie. Wlaczanie na przemian przewijania i odtwa¬ rzania moze wywolac juz znaczniejsze zmniejszenie szcze¬ liny i to pomimo okolicznosci, ze na wyrózniajacych sie nierównomiernosciach, spowodowanych wlaczaniem przewijania osiagany jestpewien przyrost, ale nie przekra¬ czajacy najwiekszej wartosci luzu, wrezultaciezmniejsza¬ nie szczeliny przebiega w sposób ciagly wedlug obwiedni odbic sprezystych (fig. 1 - linia osiowa w ukladzie wspól¬ rzednych). W najbardziej niekorzystnym przypadku takze i tu moze dojsc do zakleszczenia.Najbardziej krytyczna jest praca kasetyprzyodtwarza¬ niu. Tutaj zmniejszanie szczeliny przebiega w sposób cia¬ gly i szczelina znika juz przy znacznie mniejszej dlugosci nawinietej tasmy, niz w przypadku omówionym poprzed¬ nio. Tasma, której nawijanie skonczy sie przed osiagnie¬ ciem zaznaczonego punktu krytycznego Rknt» pomimo ten¬ dencji do zakleszczenia moze mu nie ulec (fig. 1 - linia przerywana w ukladzie wspólrzednych). To znaczy, ze jezeli uklad kasety sklonny jest do zakleszczenia, to przy tasmie C 60 zakleszczeniejeszcze nienastapi, a przytasmie C 90 moze juz nastapic. Tasma C 60 jest krótsza, a wiec do jej nawiniecia potrzebna jest mniejsza liczba obrotów szpuli, niz dla dluzszej tasmy C 90. Jesli na jeden obrót szpuli bedzie przypadal pewien niezalezny od grubosci tasmy przyrost nierównomiernosci, to przy tasmie C 60 liczba tych przyrostów bedzie mniejsza niz przy tasmie C 90. W zwiazku z tym grubosc krazka tasmy w wymiarze krytycznym bedzie wzrastala proporcjonalnie do liczby przyrostów jednostkowych.W zaleznosci od przyczyn powstawania, nierównomier¬ nosci nawijania mozna podzielic nastepujaco: nierówno- miernosc poczatkowa, wystepujaca na srednicy rolkiszpu¬ li nawijajacej w warunkach rozruchu, nierównomiernosc tworzaca sie przy ciaglej pracy, w czasie odtwarzania i nierównomiernosc powstajaca na skutek opadania zwo¬ jów tasmy przy nieprawidlowym hamowaniu.Przy rozruchu zabierak nawijania mechanizmu kasety przekazuje moment obrotowy na szpule nawijajaca. Sila ciagniecia tasmy dziala na szpule jako sila obwodowa.Linia dzialania tej sily teoretycznie skierowana jest pros¬ topadle do osi ilezydokladnie w jednejplaszczyznie zpara sil, dostarczona przez moment obrotowy przekazany przez zabierak mechanizmu. W praktyce nie mozna tego nigdy zrealizowac, tzn. ze sila ciagniecia tasmy posiada zawsze wieksza od zera skladowa osiowa.Fig. 2 przedstawia szpule nawijajaca 2 oraz tasme 3 w obudowie kasety 1. Skladowa osiowa sily ciagniecia tasmy 3 przechyla szpule 2 i tasma nawijajac sie na szpule, która jest przechylona na tyle, na ile pozwalaja jej na to wewnetrzne wymiary kasety, powodujepowstanienierów¬ nomiernoscipoczatkowej. Zakleszczenie, wynikle z takich przyczyn moze grozic tym bardziej, im szerszejestwnetrze kasety- a wiec wnetrze kasety nalezy zwezic. Aby jednak wystarczylo miejsca na nierównomiernosci nawijania spo¬ wodowane nieunikniona falistoscia tasmy oraz jej mieczo¬ watym przekrojem-wnetrze kasety musibycrozszerzone.Tesprzeczne wymagania spelnia przedmiot wynalazku.Wielkosc nierównomiernosci poczatkowej zalezy od sred¬ nicy krazka tasmy (z tego wzgledu krytyczna jest srednica szpuli), jak równiez od istniejacej szczeliny. Nierówno¬ miernosc powstajaca przy rozruchu zmniejsza istniejaca przestrzen, w której ma siezmiescic nawijana tasma a mo¬ ze tez spowodowac odchylenie juz prawidlowo nawinie¬ tychzwojówtasmy.Nalezywiecznalezctakie rozwiazanie, aby zmniejszyc do minimum przechylanierolkiwewnetrz¬ nej nawinietego krazka, nie naruszajac jednoczesnie kon- strukcjiprzestrzeniwewnetrznej przeznaczonej dla tasmy.Do zmniejszenia przechylania sie krazka tasmy sluzy, przedstawiona na fig. 3, powierzchnia uksztaltowana w obudowie kasetynaprzeciw bocznej powierzchni szpuli, która zweza przestrzen wewnetrzna kasety wewnatrz ob- wodu kola o srednicy mniejszej nizsrednica szpuli. Szpula, wcisnieta miedzy te powierzchnie, posiada mala szczeline.Jednoczesnie, jezeli tasma zaczyna sie nawijac na srednicy szpuli, to niebedzie ona dotykacpowierzchni zwezajacych.Qs obrotu uksztaltowanej w ten sposób szpuli ma bardzo male mozliwosci przechylu.Oczywiscie, w rozwiazaniu zgodnym z fig. 3 istnieje takze mozliwosc istnienia sily ciagniecia tasmy o sklado¬ wej osiowej wiekszej odzera. Skladowa tabedzie usilowa¬ la przechylic szpule, poniewaz jednak dla przechylenia nie ma miejsca, ta szkodliwa skladowa sily nie bedzie mogla wzrastac, a wiec zakleszczenie tez,nie bedzie moglo powstac.Zwezenie przechylenia poczatkowego jest koniecznym, ale nie wystarczajacym warunkiem dla nawijania bez zakleszczania. W czasie procesu nawijania beda dawaly o sobie znac wplywy nieprawidlowosci ksztaltu nierucho¬ mych i obracajacych sie elementów odchylajacych kasety.Z tegowzgledu nalezyzadbac o to, aby nienabralyznacze¬ nia zaklócenia spowodowane przez sam mechanizm kase- 40 ty, aby zanikly drgania tasmy spowodowaneprzez obroto¬ we rolki odchylajace i aby w ogóle cale nawijanie tasmy bylo wytlumione. Tasma, przedstawiona na fig. 4, przebie¬ gajaca wzdluzpowierzchni odchylajacych4,wchodzacych w sklad wynalazku, styka sie z tymi powierzchniami na 45 odpowiedniej dlugosci iw rezultacie na odcinku zanjduja- cym sie pomiedzy odcinkiem wejsciowym a wylotowym jest ona prowadzona i jednoczesniewytlumiana. Tepowie¬ rzchnie prowadzace beda kierowac tasmena szpule nawi¬ jajaca przy pomocy zwezajacych sie wyciecw taki sposób, 50 aby odstep miedzy elementem kierujacym, a krazkiem tasmy byljak najmniejszy.Dzieki równosci kata opasania, straty tarcia tasmy na luku powierzchni prowadzacych beda nie wieksze niz dotychczasowe. Tlumiace dzialanie wiekszej powierzchnijestjednakznaczne, poniewaz dzieki 55 niemu wstrzymane zostaja drgania wywolane przez rolki odchylajace. Na powierzchni luku wiekszego od obwodu rolek odchylajacychzostanajuz wytlumionefale, wplywa¬ jacena równomierne nawijanietasmy.Tasma,nalozonana plaszczyzne prowadzaca, doprowadzana jest nieustannie 60 przez plytki boczne tej powierzchni, na linie srodkowa szpuli nawijajacej, w kierunku prostopadlym do jej osi obrotu.Aby wystarczylo miejsca na nierównosci nawijania spo¬ wodowane falistoscia tasmy oraz jej mieczowatym prze- 65 krojem, wewnetrzne wymiary kasety musza byc mozliwie86 353 jak najwieksze. Nalezy jednak równiez zadbac o ograni¬ czenie nierównomiernosci na skutek opadania zwojów przynieprawidlowym hamowaniu, spowodowanym wada¬ mi ukladu napedowego. Ze wzgledu na to sliska folia, umieszczona wewnatrz kasety, jest zebrowana. Wysokosc zeber wypelnia rozszerzeniewnetrzakasetyrozpoczynaja¬ ce sie przy srednicy szpuli i to w ten sposób, ze zapewnia skierowanie pojedynczych opadajacych zwojów tasmy na wlasciwe miejsce. Jednak gdy zachodzi potrzeba, to i w przypadku nierównomiernego nawijania sprezystosc zeber wytloczonych na folii umozliwia wypelnienie calej przestrzeni kasety bez zakleszczenia. Jak widac na fig. 5, arkusze folii 5 i 6 umieszczone w obudowie kasety 1, maja mary luz w stosunku do szpuli 2. Tasma, która ma byc nawinieta na szpule, ma do dyspozycji duza przestrzen w stopniowanym wnetrzu obudowy 1. Ta duza przestrzen jest ograniczona lagodnie sprezynujacymi zebrami, które sa wtloczone w sliska folie 3 i 6. PL