PL233207B1 - System matrycy wieloelementowej, matryca do wytłaczania dużego i skomplikowanego elementu i sposób wytwarzania matrycy - Google Patents

Description

Opis wynalazku

Przedmiotem wynalazku jest system matrycy wieloelementowej, matryca do wytłaczania dużego i skomplikowanego elementu i sposób wytwarzania matrycy.

Znana jest matryca do urządzenia wykrawającego przedstawiona w opisie patentowym PL/EP 2794142. Matryca ta obejmuje korpus podstawowy matrycy, przewidziany na korpusie podstawowym korpus nośny elementu obrabianego do podtrzymywania elementu obrabianego. Matryca ta zawiera przyrząd przycinający do wytwarzania wycięcia w elemencie obrabianym poprzez przycinanie części elementu obrabianego. Część ta jest połączona na stałe podczas przycinania z pozostałym elementem obrabianym za pomocą łącznika końcowego i jest wyginana z pozostałego elementu obrabianego. Przyrząd przycinający posiada element przycinający oraz przeciwelement przycinający do współpracy z elementem przycinającym. Element przycinający oraz przeciwelement przycinający mogą przemieszczać się względem siebie pomiędzy: pozycją przycinania i pozycją otwarcia. W pozycji przycinania element przycinający oraz przeciwelement przycinający współpracują ze sobą przy przycinaniu. W pozycji otwarcia element przycinający oraz przeciwelement przycinający są od siebie oddalone. Ponadto matryca zawiera mechanizm prowadzący do prowadzenia części elementu obrabianego. Korpus nośny elementu obrabianego oraz korpus podstawowy matrycy poruszają się względem siebie wzdłuż osi skoku dla wykonywania skoków przycinania. Element przycinający umieszczony jest na korpusie podstawowym matrycy.

Przeciwelement przycinający umieszczony jest na korpusie nośnym elementu obrabianego.

System matrycy wieloelementowej, według wynalazku, jest utworzony z podstawowej płyty na której osadzone są elementy matrycy. System charakteryzuje się tym, że matryca utworzona z wielu elementów z których każdy ma dwa przelotowe otwory a przelotowe otwory są rozmieszczone naprzeciw otworów w podstawowej płycie, zaś w przelotowych otworach i otworach w podstawowej płycie osadzone są ustalające sworznie i każdy element matrycy ma co najmniej dwa stopniowane otwory dla mocujących śrub łączących elementy matrycy z podstawową płytą. Ustalające sworznie są osadzone w przelotowych otworach ruchowo suwliwie. Poszczególne elementy matrycy mają sąsiednie ściany przylegające do siebie.

Matryca do wytłaczania i wykrawania dużego i skomplikowanego elementu, zwłaszcza z blachy, według wynalazku jest utworzona z wielu elementów. Matryca charakteryzuje się tym, że jest utworzona z elementów do wytłaczania i do wykrawania osadzonych na podstawowej płycie za pomocą przelotowych otworów i ustalających sworzni oraz zamocowanych za pomocą mocujących śrub osadzonych w stopniowanych otworach w elementach matrycy i w gwintowanych otworach w podstawowej płycie. Poszczególne elementy matrycy mają sąsiednie ściany przylegające do siebie, przy czym korzystnie sąsiednie ściany mają płaszczyzny płaskie. Ustalające sworznie mają pasowanie ruchowe suwliwe H7/h7. Ustalające sworznie mają średnicę 10-15 mm. Mocujące śruby mają łby walcowe imbusowe i mają średnicę 10-16 mm.

Sposób wytwarzania matrycy do kształtowania elementu, zwłaszcza blaszanego, według wynalazku, przy pomocy prasy naciskowej służącej do wytłaczania i wykrawania, charakteryzuje się tym, że wytwarza się fragmenty matrycy jako jej poszczególne elementy wydzielone z matrycy, poprzez obróbkę tylko sąsiednich płaszczyzn prostych, a poszczególne elementy osadza się na podstawowej płycie, po czym w poszczególnych elementach matrycy oraz w podstawowej płycie wykonuje się przelotowe otwory dla ustalających sworzni, następnie wykonuje się obróbkę poszczególnych elementów i kolejno umieszcza się je na podstawowej płycie a w otworach umieszcza się sworznie. Następnie wykonuje się stopniowane otwory dla mocujących śrub w elementach matrycy oraz gwintowane otwory w podstawowej płycie, po czym poszczególne elementy matrycy łączy się z podstawową płytą za pomocą mocujących śrub. Ustalające sworznie pasuje się w otworach ruchowo suwliwie.

System matrycy wieloelementowej, matryca oraz sposób wytwarzania matrycy, według wynalazku pozwalają na wytworzenie elementu, zwłaszcza blaszanego, o skomplikowanym kształcie przy pomocy jednego taktu prasy. Jednocześnie wytworzony element jest jakościowo bez zarzutu. Uzyskuje się to na skutek podziału matrycy na wiele elementów, których jakość jest łatwo kontrolowana, zaś w przypadku podejrzeń o zużycie łatwo wymienia się poszczególne elementy osadzone na ustalających sworzniach pasowanych suwliwie. Podział matrycy pozwala na odpowiedni dobór zarówno materiału na poszczególne elementy matrycy ze względu na rodzaj obróbki blachy jak też na rodzaj obrabiarki w procesie wytwarzania poszczególnych elementów matrycy. Ponadto podział ten pozwala na szybkość wy

PL 233 207 B1 konania całej matrycy ze względu na rozczłonkowanie procesu wytwarzania na wiele obrabiarek. Jednocześnie dobór podziału na poszczególne elementy nie powoduje nadmiernego rozdrobnienia, które mogłoby prowadzić do pękania poszczególnych elementów podczas ich pracy. Unika się także kłopotów z uzyskaniem materiału jako surowca na matrycę o dużych gabarytach.

System matrycy wieloelementowej, matryca oraz sposób wytwarzania matrycy, według wynalazku są bliżej objaśnione rysunkiem, na którym fig. 1 przedstawia matrycę wraz z podstawową płytą w widoku bocznym, fig. 2 - ukazuje matrycę wraz z podstawową płytą w widoku z góry, fig. 3 - jest widokiem z góry na jeden z elementów matrycy, który jest mocowany przy pomocy trzech mocujących śrub, fig. 4 - ukazuje przekrój poprzeczny przez fragment elementu matrycy z fig. 3 oraz podstawowej płyty wzdłuż linii A-A, natomiast fig. 5 jest widokiem z góry na inny element matrycy, który jest mocowany przy pomocy dwóch mocujących śrub.

Jak przedstawiono na fig. 1 - fig. 5 system matrycy wieloelementowej, według wynalazku, jest utworzony z podstawowej płyty 1, na której osadzone są elementy matrycy 2. Matryca 2 jest utworzona z wielu elementów jak na przykład element 3, przedstawiony na fig. 3 i element 4 przedstawiony na fig. 5. Element 3 oraz element 4 mają każdy po dwa przelotowe otwory 5 , które są rozmieszczone naprzeciw otworów 5 w podstawowej płycie 1. W przelotowych otworach 5 i otworach 5 w podstawowej płycie 1 osadzone są ustalające sworznie 6. Przelotowe otwory 5 i ustalające sworznie 6 mają jednakowe średnice w granicach 10-15 mm przy zachowaniu tolerancji pasowania H7/h7, przy czym element 3 matrycy 2 ma przelotowe otwory 5 o średnicy 15 mm, zaś element 4 matrycy 2 ma przelotowe otwory 5 o średnicy 10 mm. Do tych średnic przelotowych otworów dobrane są średnice ustalających sworzni

6. Element 4 ma dwa stopniowane otwory 7, o zasadniczej średnicy 11 mm, dla mocujących śrub 8 łączących element 4 matrycy 2 z podstawową płytą 1. Natomiast element 3 ma trzy stopniowane otwory

7, o zasadniczej średnicy 15 mm, dla mocujących śrub 8 łączących element 3 matrycy 2 z podstawową płytą 1. Różnice w ilości otworów 7 i mocujących śrub 8 oraz ich średnic, oraz różnice w wielkości średnic otworów 5 a tym samym średnic mocujących śrub 8, wynikają z wielkości poszczególnych elementów 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 matrycy 2 a tym samym z wielkości sił oddziaływujących na dany element 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17. Poszczególne elementy 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 matrycy 2 mają sąsiadujące ze sobą ściany 9 przylegające do siebie o płaszczyznach płaskich. Natomiast zewnętrzne ściany mają kształt dostosowany do kształtu uzyskiwanego detalu. Taki system budowy matrycy 2 pozwala na wytworzenie dużej matrycy o skomplikowanych kształtach w bardzo prosty sposób i przy małych nakładach robocizny. Jak wiadomo z doświadczenia każda matryca 2 podczas pracy ulega uszkodzeniu i zużyciu. Przy zastosowaniu niniejszego systemu budowy matrycy 2 wymianie podlega tylko zużyty lub uszkodzony element 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 matrycy 2 a nie cała matryca 2.

Matryca 2 do wytłaczania i wykrawania dużego i skomplikowanego elementu z blachy, według wynalazku, jest utworzona z wielu elementów 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17. Matryca 2 jest a w szczególności jej elementy 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15 , 16 i 17 są osadzone na podstawowej płycie 1 za pomocą przelotowych otworów 5 i ustalających sworzni 6 oraz zamocowanych za pomocą mocujących śrub 8 osadzonych w stopniowanych otworach 7. Przykład mocowania jest przedstawiony na fig. 4, zaś przykładowe rozmieszczenie otworów 5 i 7 przedstawiono na fig. 3 i fig. 5. Poszczególne elementy 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 matrycy 2 mają sąsiednie ściany przylegające do siebie. Na fig. 2 przedstawiono przykład wykonania gdy sąsiednie ściany 9 mają płaszczyzny płaskie. Ściany 9 mogą mieć inne kształty jednakże wówczas nakłady materiałowe i pracochłonność wykonania znacznie wzrasta. Ustalające sworznie 6 oraz przelotowe otwory 5 mają pasowanie ruchowe suwliwe H7/h7, przy czym mogą one mieć rozmiar 10 mm jak na przykład dla elementu 4 o mniejszych rozmiarach a mogą mieć średnicę 15 mm jak na przykład dla elementu 3 o większych rozmiarach. Podobnie dobierana jest także wielkość mocujących śrub 8, które mają łby walcowe imbusowe oraz przeznaczonych dla nich stopniowanych otworów 7, które mają średnicę 10-16 mm.

Sposób wytwarzania matrycy 2 do kształtowania elementu blaszanego, według wynalazku, przy pomocy prasy naciskowej służącej do wytłaczania i wykrawania, polega na tym, że wytwarza się fragmenty matrycy 2 jako jej poszczególne elementy 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 wydzielone z matrycy 2, poprzez obróbkę tylko sąsiednich płaszczyzn 9 prostych. Poszczególne elementy 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 osadza się na podstawowej płycie 1, po czym w poszczególnych elementach 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 matrycy 2 oraz w podstawowej płycie 1 wykonuje się przelotowe otwory 5 dla ustalających sworzni 6. Ustalające sworznie 6 pasuje się w przelotowych otworach 5 ruchowo suwliwie według odchyłek ustalonych dla pasowania H7/h7. Następnie wykonuje się obróbkę

PL 233 207 B1 poszczególnych elementów 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 a w szczególności ich zewnętrznej powierzchni dostosowując je do kształtu wytwarzanego wyrobu. Kolejno umieszcza się je na podstawowej płycie 1 a w przelotowych otworach 5 umieszcza się ustalające sworznie 6. Następnie wykonuje się stopniowane otwory 7 dla mocujących śrub 8 w elementach 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 matrycy 2 oraz gwintowane otwory 7 w podstawowej płycie 1. Poszczególne elementy 3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17 matrycy 2 łączy się z podstawową płytą 1 za pomocą mocujących śrub 8. Ustalające sworznie 6 pasuje się w przelotowych otworach 5 ruchowo suwliwie.

Claims (10)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. System matrycy wieloelementowej utworzony z podstawowej płyty na której osadzone są elementy matrycy, znamienny tym, że matryca (2) utworzona z wielu elementów (3, 4,

   10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) z których każdy ma dwa przelotowe otwory (5) a przelotowe otwory (5) są rozmieszczone naprzeciw otworów (5) w podstawowej płycie (1), zaś w przelotowych otworach (5) i otworach (5) w podstawowej płycie (1) osadzone są ustalające sworznie (6) oraz każdy element matrycy (2) ma co najmniej dwa stopniowane otwory (7) dla mocujących śrub (8) łączących elementy (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) matrycy (2) z podstawową płytą (1).
2. 2. System według zastrz. 1, znamienny tym, że ustalające sworznie (6) są osadzone w przelotowych otworach (5) ruchowo suwliwie.
3. 3. System według zastrz. 1, znamienny tym, że poszczególne elementy (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) matrycy (2) mają sąsiednie ściany (9) przylegające do siebie.
4. 4. Matryca do wytłaczania i wykrawania dużego i skomplikowanego elementu, zwłaszcza z blachy, utworzona z wielu elementów, znamienna tym, że jest utworzona z elementów (3, 4, 10,

   11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) do wytłaczania i do wykrawania osadzonych na podstawowej płycie (1) za pomocą przelotowych otworów (5) i ustalających sworzni (6) oraz zamocowanych za pomocą mocujących śrub (8) osadzonych w stopniowanych otworach (7) w elementach (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) matrycy (2) i w gwintowanych otworach (18) w podstawowej płycie (1).
5. 5. Matryca według zastrz. 4, znamienna tym, że poszczególne elementy (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) matrycy (2) mają sąsiednie ściany (9) przylegające do siebie, przy czym korzystnie sąsiednie ściany (9) mają płaszczyzny płaskie.
6. 6. Matryca według zastrz. 4, znamienna tym, że ustalające sworznie (6) mają pasowanie ruchowe suwliwe H7/h7.
7. 7. Matryca według zastrz. 4, znamienna tym, że ustalające sworznie (6) mają średnicę 10-15 mm.
8. 8. Matryca według zastrz. 4, znamienna tym, że mocujące śruby (8) mają łby walcowe imbusowe i mają średnicę 10-16 mm.
9. 9. Sposób wytwarzania matrycy do kształtowania elementu, zwłaszcza blaszanego, przy pomocy prasy naciskowej służącej do wytłaczania i wykrawania, znamienny tym, że wytwarza się fragmenty matrycy jako jej poszczególne elementy (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) wydzielone z matrycy (2), poprzez obróbkę tylko sąsiednich ścian (9) o płaszczyznach prostych, a tak obrobione poszczególne elementy (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) osadza się na podstawowej płycie (1), po czym w poszczególnych elementach (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) matrycy (2) oraz w podstawowej płycie (1) wykonuje się przelotowe otwory (5) dla ustalających sworzni (6), następnie wykonuje się obróbkę poszczególnych elementów (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) i kolejno umieszcza się je na podstawowej płycie (1) a w przelotowych otworach (5) umieszcza się ustalające sworznie (6), następnie wykonuje się stopniowane otwory (7) dla mocujących śrub (8) w elementach (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) matrycy (2) oraz gwintowane otwory (18) w podstawowej płycie (1), po czym poszczególne elementy (3, 4, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 i 17) matrycy (2) łączy się z podstawową płytą (1) za pomocą mocujących śrub (8).
10. 10. Sposób według zastrz. 9, znamienny tym, że ustalające sworznie (6) pasuje się w przelotowych otworach (5) ruchowo suwliwie.