PL183035B1

PL183035B1 - Zamek do skrzydła drzwiowego

Info

Publication number: PL183035B1
Application number: PL97319364A
Authority: PL
Inventors: Pierre Monsch; André Lilas; Gérard Prevot
Original assignee: Ferco Int Usine Ferrures
Priority date: 1996-04-12
Filing date: 1997-04-08
Publication date: 2002-05-31
Also published as: US5896764A; PL319364A1; ES2145559T3; ATE189498T1; DE69701236D1; EP0801193B1; CA2200815A1; CA2200815C; EP0801193A1; FR2747422B1; DE69701236T2; FR2747422A1

Abstract

1. Zamek do skrzydla drzwiowego, zawierajacy dwie dzwignie, osadzone obrotowo wzgledem tej samej osi i polaczone trwale z odpowiednim ele- mentem manipulacyjnym, znamienny tym, ze kaz- da dzwignia (6, 7) jest zamocowana na walku robo- czym (16), o przekroju kwadratowym, zamocowa- nym obrotowo i oddzielnym dla kazdej dzwigni (7, 6), zas pólobrotowa zasuwa (5) jest polaczona trwale z elementem selekcyjnym (9), zamocowanym przesuwnie w kierunku poprzecznym (10), odpo- wiadajacym grubosci obudowy ( 1 1 ) zamka ( 1), pomiedzy dwoma zadanymi polozeniami, przy czym kazda dzwignia (6, 7) jest polaczona trwale z tarczka (12,13) zamka (1) zamocowana obrotowo wokól tej samej osi co dzwignia (6, 7) i w tym samym pierw- szym kierunku co dzwignia (6, 7), odpowiadajacym kierunkowi cofania pólobrotowej zasuwy (5), a ponadto element selekcyjny (9), w swej pozycji po tej samej stronie co dzwignia (6, 7) styka sie z tarcz- ka (12, 13), obracajaca sie wraz z dzwignia (6, 7) w pierwszym kierunku. F I G . 1 PL PL PL PL PL PL PL

Description

Przedmiotem wynalazku jest zamek do skrzydła drzwiowego.

Wynalazek dotyczy zamka do wpuszczania w grubość skrzydła drzwiowego, a zwłaszcza zamka zasuwnicowego do drzwi, portfenetru itp.

W szczególności, przedmiot wynalazku stanowi zamek do skrzydła drzwiowego, do uruchamiania z każdej strony wymienionego skrzydła za pomocą elementu manipulacyjnego i/lub klucza oraz do umożliwiania cofania zasuwy półobrotowej z zewnątrz jedynie za pomocą klucza, przy czym zamek ten zawiera dwie dźwignie, osadzone w sposób obrotowy względem tej samej osi i połączone trwale z odpowiednim elementem manipulacyjnym.

Znane są zamki zasuwnicowe, przystosowane do napędzania zarazem zasuwy półobrotowej, zasuwy bezobrotowej i co najmniej jednego drążka sterującego.

183 035

W tym typie zamków, elementy mechaniczne są sterowane w odmienny sposób, w zależności od tego, czy użytkownik znajduje się wewnątrz, czy też na zewnątrz skrzydła drzwiowego, wyposażonego w taki zamek. Istotne jest uzyskanie zaryglowania skrzydła, gdy tylko użytkownik opuszcza pomieszczenie, dostępne za pośrednictwem tego skrzydła. Zamek powinien uniemożliwiać jego odryglowanie przez osobę trzecią, znajdującą się na zewnątrz skrzydła i nie dysponującą kluczem. Jedynie klucz pozwala przeprowadzać odryglowanie skrzydła. To właśnie zasuwa półobrotowa zapewnia zaryglowanie skrzydła. W zamki takie są wyposażone na ogół drzwi schodowe.

Zamek taki jest opisany np. w dokumencie FR-A2.657.385 zgłoszony w imieniu firmy zgłaszającej niniejszy wynalazek. Zamek ten zawiera tradycyjną dźwignię, połączoną trwale z wewnętrznym elementem manipulacyjnym i zapewniającą wszelkie działania tradycyjnego zamka zasuwnicowego. Zawiera on ponadto drugą dźwignię, połączoną trwale z zewnętrznym elementem manipulacyjnym, który jest przystosowany do współpracy z kwadratowym elementem manipulacyjnym pierwszej dźwigni za pośrednictwem środków sprzęgających, rozwiązanych w taki sposób, iż dźwignia, połączona trwale z zewnętrznym elementem manipulacyjnym, powinna obrócić się luzem o pewien kąt w jednym lub drugim kierunku zanim będzie mogła napędzać dźwignię główną. Ten obrót luzem przeciwdziała uruchomieniu zasuwy półobrotowej za pomocą zewnętrznego elementu manipulacyjnego.

Zamek ten wymaga użycia płytki nośnej, którą należy nałożyć na zewnętrzną powierzchnię skrzydła. Prócz tego nie jest on odwracalny, tj. nie jest możliwe w chwili osadzania zamka na skrzydle - dla obserwatora, oglądającego zamek, wpuszczony w grubość skrzydła - wybranie strony prawej lub lewej, odpowiadającej zewnętrznej, stronie pomieszczenia, dostępnego za pośrednictwem tego skrzydła.

Znane są ponadto inne zaniki wymienionego typu, zawierające dwie tradycyjne dźwignie. Zamki te mają grubość, większą od grubości zamków tradycyjnych, tak, iż nie mogą być wpuszczone we wcięcie, wykonywane zazwyczaj w grubości skrzydła. Zmusza to bądź do zwiększenia grubości wcięcia, co z kolei zmniejsza wytrzymałość skrzydła, bądź też do przeniesienia poza zamek, np. do płytek wykończeniowych, tych zadań, których elementy mechaniczne nie mogą być umieszczone w obudowie zamka, mającej tradycyjny wymiar.

Celem wynalazku jest wyeliminowanie niedogodności znanych systemów oraz opracowanie zamka wymienionego typu, który byłby bardzo łatwo i bardzo prosto odwracalny i który pozwoliłby umieścić wszystkie mechanizmy takiego zamka wewnątrz obudowy o tradycyjnej grubości.

Zamek do skrzydła drzwiowego, zawierający dwie dźwignie, osadzone obrotowo względem tej samej osi i połączone trwale z odpowiednim elementem manipulacyjnym, według wynalazku charakteryzuje się tym, że każda dźwignia jest zamocowana na wałku roboczym, o przekroju kwadratowym, zamocowanym obrotowo i oddzielnym dla każdej dźwigni, zaś półobrotowa zasuwa jest połączona trwale z elementem selekcyjnym, zamocowanym przesuwnie w kierunku poprzecznym, odpowiadającym grubości obudowy zamka, pomiędzy dwoma zadanymi położeniami, przy czym każda dźwignia jest połączona trwale z tarczką zamka zamocowaną obrotowo wokół tej samej osi co dźwignia i w tym samym pierwszym kierunku co dźwignia, odpowiadającym kierunkowi cofania półobrotowej zasuwy, a ponadto element selekcyjny, w swej pozycji po tej samej stronie co dźwignia styka się z tarczką obracającą się wraz z dźwignią w pierwszym kierunku.

Tarczka, z którą jest połączona każda dźwignia, jest osadzona obrotowo dokoła osi dźwigni i zawiera palec, przy czym element selekcyjny styka się z palcem tarczki usytuowanym po tej samej stronie co element selekcyjny.

Obydwie tarczki są połączone trwale z elementami uruchamiającymi stykającymi się z łopatką połączoną trwale z bębenkiem, uruchamianym za pomocą klucza.

Element selekcyjny jest zamocowany suwliwie między ściankami do przesuwania za pomocą narzędzia umieszczonego w otworze usytuowanym na ściance bocznej obudowy zamka.

Obydwie dźwignie są w przybliżeniu symetryczne do siebie względem płaszczyzny środkowej zamka, prostopadłej do wspólnej osi obrotu dźwigni, i obydwie tarczki są również

183 035 w przybliżeniu symetryczne względem wymienionej płaszczyzny środkowej, zaś każda dźwignia ma na swej powierzchni bocznej, zwróconej od strony przyległej ścianki bocznej obudowy zamka, występ walcowy, mający jako oś dźwigni, przy czym ten występ walcowy przechodzi przez okrągły otwór odpowiedniej tarczki.

Występ walcowy przechodzi również przez okrągły otwór przyległej ścianki bocznej obudowy zamka.

Obie dźwignie są zamocowane obrotowo względem siebie za pomocą wieńca okrągłego usytuowanego w rowku pierścieniowym.

Każda dźwignia zawiera na swym występie walcowym palec zaczepowy, usytuowany promieniowo na zewnątrz tego występu, zaś każda tarczka zawiera na obwodzie swego okrągłego otworu komplementarne wybranie krzywoliniowe, w którym umieszczony jest palec zaczepowy.

Zamek jest zamkiem zawrotnicowym, zawierającym co najmniej jeden drążek, zamocowany przesuwnie w kierunku podłużnym pomiędzy położeniem wysunięcia, w którym wolny koniec drążka jest usytuowany w gniazdku dodatkowego rygla a położeniem schowanym.

Zamek zawiera dla każdej dźwigni płytkę, zamocowaną przesuwnie w kierunku podłużnym drążka i połączoną trwale z tym drążkiem, zaś każda dźwignia zawiera kołnierz o konturze obwodowym w kształcie wycinka koła, ograniczonego na swych dwóch końcach zębami, wystającymi promieniowo na zewnątrz, przy czym płytka posiada czop do współpracy z tymi zębami przy obrocie dźwigni.

Zamek zawiera dla każdej dźwigni płytkę, zamocowaną przesuwnie w kierunku podłużnym drążka i połączoną trwale z tym drążkiem, zaś każda dźwignia zawiera ramię, mające wcięcie, skierowane promieniowo, natomiast każda płytka posiada otwór skierowany w kierunku podłużnym drążka, i zarówno w tym otworze jak i we wcięciu jest umieszczony suwliwie czop.

Długość podłużnego otworu odpowiada drodze ruchu jałowego, dźwigni do jej położenia spoczynkowego.

Zamek zawiera dla każdej dźwigni elementy, do współpracy z cofającą sprężyną, przy czym dla co najmniej jednej dźwigni element jest osadzony wewnątrz obudowy zamka przesuwnie w kierunku podłużnym, elementy zębate, połączone trwale z dźwignią i współosiowe z tą dźwignią oraz komplementarną zębatkę, połączoną trwale z ruchomym elementem.

Sprężyna jest sprężyną śrubową usytuowaną w kierunku podłużnym, wewnątrz gniazdą w obudowie, zaś ruchomy element zawiera co najmniej jeden wystający człon, do współpracy z odpowiednim końcem sprężyny.

Ruchomy element zawiera dwa wystające człony, do współpracy z odpowiednimi końcami sprężyny.

Zamek zawiera środki do ręcznego blokowania zasuwy półobrotowej względem zewnętrznej powierzchni głowiczki w położeniu cofnięcia do wnętrza obudowy zamka.

Zasuwę ma na swym skosie wnękę, usytuowaną na środkowej części wysokości wymienionego skosu i w tej wnęce usytuowany jest suwak, ciągnący się jedynie na części wysokości wymienionej wnęki i osadzony przesuwnie wewnątrz wymienionej wnęki w kierunku jej wysokości.

Suwak ma przekrój poprzeczny wypełniający całkowicie wnękę, odtwarzając swym skosem skos półobrotowej zasuwy.

Wnęka jest połączona z drugą wnęką ciągnącą się w kierunku wysokości ścięcia i wykonaną w masie zasuwy aż do jej zewnętrznej powierzchni, zaś na suwaku jest usytuowany palec, osadzony przesuwnie w drugiej wnęce, przy czym palec pokrywa się z odpowiednią powierzchnią zasuwy, w położeniu suwaka, oddalonym od drugiej wnęki, natomiast wystaje względem powierzchni zasuwy, w położeniu suwaka, bliskim drugiej wnęki.

Dzięki opisanej powyżej konstrukcji według wynalazku każda dźwignia jest przystosowana do swobodnego obracania się dokoła swej osi względem drugiej dźwigni. Zasuwa półobrotowa jest połączona trwale z elementem selekcyjnym ruchomym w kierunku poprzecznym, odpowiadającym grubości obudowy zamką pomiędzy dwoma zadanymi położeniami.

183 035

Każda dźwignia jest połączona trwale z odpowiednimi środkami zamka, współpracującymi z elementem selekcyjnym wówczas, gdy ten ostatni znajduje się w swym położeniu, bliskim dźwigni, w celu uruchomienia zasuwy półobrotowej, gdy wywołuje się obrót wymienionej dźwigni w pierwszym kierunku, odpowiadającym cofaniu zasuwy półobrotowej, i pozostającymi poza stanem współpracy z wymienionym elementem selekcyjnym wówczas, gdy ten ostatni znajduje się w swym drugim położeniu, bliskim drugiej dźwigni.

Aby zatem uczynić ten zamek odwracalnym, wystarcza z jednej strony obrócić zasuwę półobrotową o 180° dokoła jej osi, z drugiej zaś strony przemieścić element selekcyjny od jednego do drugiego z jego dwóch położeń, w celu umożliwienia cofnięcia zasuwy półobrotowej za pomocą jednej tylko dźwigni, odpowiadającej elementowi manipulacyjnemu, położonemu od strony wewnętrznej skrzydła.

Każda dźwignia współpracuje z odpowiednią tarczką, osadzoną w sposób obrotowy dokoła osi dźwigni i przystosowaną do przenoszenia ruchu bębenka, gdy ten ostatni jest uruchamiany za pomocą klucza, oraz zawiera środki do napędzania wymienionej tarczki ruchem obrotowym, gdy wywołuje się obrót wymienionej dźwigni w pierwszym kierunku cofania zasuwy półobrotowej. Każda tarczka zawiera palec, który bądź współpracuje z elementem selekcyjnym, bądź też pozostąje poza stanem współpracy z wymienionym elementem selekcyjnym, w zależności od tego, czy wymieniony element znajduje się w swym położeniu od strony odpowiedniej dźwigni, czy też w swym drugim położeniu.

Obydwie dźwignie są w przybliżeniu symetryczne do siebie względem płaszczyzny środkowej zamka, prostopadłej do wspólnej osi obrotu dźwigni. Obydwie tarczki są również w przybliżeniu symetryczne względem wymienionej płaszczyzny środkowej. Każda dźwignia ma na swej bocznej powierzchni, od strony przyległej powierzchni bocznej obudowy zamka, występ walcowy, mający jako oś właśnie oś dźwigni, przy czym ten występ walcowy przechodzi przez otwór okrągły, odpowiedniej tarczki, a także korzystnie przez otwór okrągły przyległej powierzchni bocznej obudowy zamka.

Dzięki temu możliwe jest umieszczenie w tradycyjnej obudowie zamka wszystkich jego elementów, bez konieczności ograniczania grubości, a zatem wytrzymałości mechanicznej tych elementów i odpowiedniej niezawodności zamka. Otwór wykonany w bocznej powierzchni obudowy zamka, zapewnia ścisłe wyrównanie liniowe odpowiedniej dźwigni na jej osi teoretycznej.

Przedmiot wynalazku uwidoczniono w przykładach wykonania na rysunku, którego fig. 1 przedstawia pierwszy przykład wykonania zamka według wynalazku w uproszczonym rzucie pionowym, po usunięciu wielu części składowych dla przejrzystości figury, przy czym tarczka znajduje się w położeniu, które odpowiada normalnemu położeniu wysuniętemu zasuwy półobrotowej fig. 2 przedstawia widok, podobny jak na fig. 1, przy czym tarczka znajduje się w położeniu, które odpowiada położeniu cofhięcia zasuwy półobrotowej; fig. 3 przedstawia widok z góry zamka według wynalazku, z wyrwaniami; fig. 4 przedstawia widok częściowy z wyrwaniami zamka według fig. 1, ujęty od lewej strony tej fig. 1 i odpowiadający temu, co widzi obserwator, oglądający zamek wpuszczony w grubość skrzydła, przy czym element selekcyjny znajduje się w położeniu, w którym wewnętrzny element manipulacyjny jest po prawej stronie figury; fig. 5 przedstawia widok podobny jak a fig. 4, przy czym element selekcyjny znajduje się w swym drugim położeniu; fig. 6 przedstawia powiększony widok jednego szczegółu z fig. 4, przy czym element selekcyjny nie jest uwidoczniony; fig. 6A i 6B przedstawiają widoki podobne jak na fig. 6, przy czym element selekcyjny znajduje się odpowiednio w położeniach, jakie zajmuje on na fig. 4 i 5; fig. 7 przedstawia widok z prawej strony fig. 6, z wyrwaniami; fig. 8 przedstawia rzut pionowy dźwigni, położonej w lewej części fig. 4 i 5 oraz w górnej części fig. 3; fig. 8A i 8B przedstawiają odpowiednio widoki z lewej strony i od góry dźwigni według fig. 8; fig. 9 przedstawia rzut pionowy dźwigni, położonej w prawej części fig. 4 i 5 oraz w dolnej części fig. 3; fig. 9A i 9B przedstawiają odpowiednio widoki z lewej strony i z góry dźwigni według fig. 9; fig. 10 przedstawia widok z przodu podpory zębatek zamka według postaci wykonania z fig. 3; fig. 10A, 10B i 10C przedstawiają odpowiednio widoki z prawej strony, od góry i widok w przekroju wzdłuż osi XC-XC na fig. 10A podpory zębatek z fig. 10; fig. 11 przedstawia widok z przodu elementu

183 035 ruchomego z zębatką, który wchodzi w lewą część podpory z fig. 10; fig. 11A i 11B przedstawiają odpowiednio widok z prawej strony i od góry elementu ruchomego z zębatką z fig. 11; fig. 12 przedstawia widok z przodu elementu ruchomego z zębatką, który wchodzi w prawą część podpory z fig. 10; fig. 12A i 12B przedstawiają odpowiednio widok z prawej strony i z góry elementu ruchomego z zębatką z fig. 12; fig. 13 i 14 przedstawiają widoki podobne odpowiednio do fig. 1 i 2, na których uwidoczniono ponadto opór do sterowania drążka, zasuwę bezobrotową i bębenek zamka; fig. 15A, 15B i 15C przedstawiają widoki, podobne jak na fig. 14, uwidaczniające odmienną postać wykonania zamka według wynalazku, przy czym dźwignia jest uwidoczniona odpowiednio w swym położeniu spoczynkowym, w swym dolnym położeniu oraz w swym górnym położeniu; fig. 16 przedstawia schematyczny rzut pionowy, częściowo w przekroju, postaci wykonania odpowiednich końców dwóch kwadratowych elementów manipulacyjnych; fig. 17 przedstawia widok podobny jak na fig. 16 odmiennej postaci wykonania końców kwadratowych elementów manipulacyjnych; fig. 18 przedstawia widok podobny jak na fig. 16 jeszcze innej postaci wykonania końców kwadratowych elementów manipulacyjnych; fig. 18A, 18B i 18C przedstawiają widoki podobne jak na fig. 18, uwidaczniające odpowiednio trzy części składowe zespołu z fig. 18; fig. 19, 20, 21 i 22 przedstawiają odpowiednio rzut pionowy, widok z lewej strony, widok częściowy z góry i widok w przekroju osi ΧΧΙΙ-ΧΧΙΙ na fig. 19 pewnej postaci wykonania zasuwy półobrotowej zamka z fig. 1, przy czym suwak i palec blokujący, niesiony przez suwak, nie są uwidocznione fig. 19A i 22A przedstawiają odpowiednio widoki podobne jak na fig. 19 i 22, przy czym palec blokujący znajduje się w swym położeniu cofnięcia wewnątrz zasuwy półobrotowej; fig. 19B i 22B przedstawiają odpowiednio widoki podobne jak na fig. 19 i 22, przy czym palec blokujący znajduje się w położeniu wysunięcia względem zasuwy półobrotowej; fig. 23A i 23B przedstawiają widoki podobne jak na fig. 21, z wyrwaniami, uwidaczniające zasuwę półobrotową względem głowiczki odpowiednio w położeniu wysunięcia zasuwy, gdzie palec blokujący znajduje się w swym położeniu cofnięcia, oraz w położeniu cofnięcia wymienionej zasuwy, gdzie palec blokujący w położeniu wysunięcia opiera się o wewnętrzną powierzchnię głowiczki i utrzymuje zasuwę w jej położeniu cofnięcia.

Na fig. 1-5 przedstawiono zamek, a ściślej zamek zasuwnicowy 1, przystosowany do wpuszczenia w grubość skrzydła drzwiowego, oznaczonego schematycznie cyfrą 2, do uruchamiania z każdej strony skrzydła 2 za pomocą elementu manipulacyjnego, oznaczonego schematycznie cyfrą 3, oraz klucza, oznaczonego schematycznie cyfrą 4 (zob. fig. 1 i 4), a także do umożliwienia cofania zasuwy półobrotowej 5 z zewnątrz jedynie za pomocą klucza 4.

Należy uściślić, że poniższy opis dotyczy zamka, zamka zasuwnicowego itp., a skrzydłem 2 mogą być drzwi, portfenetr itp.

Jak to uwidoczniono na fig. 3, 4 i 5, zamek 1 zawiera dwie dźwignie 6, 7, osadzone obrotowo względem tej samej osi 8 i połączone trwale odpowiednio z właściwym elementem manipulacyjnym 3.

Każda dźwignia 6, 7 jest przystosowana do swobodnego obracania się dokoła swej osi 8 względem drugiej dźwigni 7, 6. Półobrotowa zasuwa 5 jest połączona trwale z elementem selekcyjnym 9, ruchomym w kierunku poprzecznym, oznaczonym podwójną strzałką 10, oraz odpowiadającym grubości obudowy 11 zamka, przy czym jego ruch odbywa się pomiędzy dwoma zadanymi położeniami. Każda dźwignia 6, 7 jest połączona trwale z odpowiednimi środkami zamka 1, rozwiązanymi tak, aby współpracować z wymienionym elementem selekcyjnym 9, gdy ten ostatni znajduje się w położeniu, bliskim wymienionej dźwigni, w celu uruchamiania zasuwy półobrotowej 5, gdy wywołuje się obrót wymienionej dźwigni 6, 7 w pierwszym kierunku, odpowiadającym cofaniu wymienionej zasuwy półobrotowej 5, oraz aby pozostawać poza stanem współpracy z wymienionym elementem selekcyjnym 9, gdy ten ostatni znajduje się w swym drugim położeniu.

Każda dźwignia 6, 7 współpracuje z odpowiednią tarczką 12, 13, osadzoną obrotowo dokoła osi 8 dźwigni 6, 7 i przystosowaną do przenoszenia ruchu bębenka 14, gdy ten ostatni jest uruchamiany za pomocą klucza 4. Dźwignia 6, 7 zawiera ponadto środki do napędzania wymienionej tarczki 12, 13 ruchem obrotowym, gdy wywołuje się obrót dźwigni 6, 7 w pierwszym kierunku cofania zasuwy półobrotowej 5.

183 035

Jak to jest uwidocznione w szczególności na fig. 3, obudowa 11 zawiera dno, tu ściankę boczną 17 - z blachy, zgiętej tak, aby utworzyć tył Ha obudowy. Tył Ha mieści się na dnie wcięcia, wykonanego w grubości skrzydła 2. Obudowa 11 jest zamknięta z przodu głowiczką llb, która pokrywa się na ogół z obrzeżem skrzydła, oraz pokrywą 18, która stanowi drugą ściankę boczną 18 obudowy 11.

W celu zmontowania zamka, osadza się zatem kolejno jego elementy składowe, zaczynając od tych, które są położone na dnie 17 i/lub na tyle lla obudowy 11, oraz kończąc na tych, które znajdują się blisko pokrywy 18 i/lub głowiczki llb.

O ile zatem fig. 3 przedstawia zamek zmontowany, o tyle na fig. 1 przedstawiono jedynie tarczkę 12, umieszczoną na dnie obudowy, przy ściance bocznej 17, stanowiącej jej dno.

Każda tarczka 12, 13 zawiera na swym górnym końcu, uwidocznionym na fig. 1 i 2, palec 15, który współpracuje z elementem selekcyjnym 9 lub który pozostaje poza stanem współpracy z wymienionym elementem selekcyjnym 9 w zależności od tego, czy ten element 9 znajduje się w swym położeniu od strony odpowiedniej dźwigni 6, 7, czy też w swym drugim położeniu od strony drugiej dźwigni 7, 6.

Jest to uwidocznione bardziej szczegółowo na fig. 4 i 5, na których są przedstawione schematycznie obydwie dźwignie 6, 7, połączone trwale odpowiednio, z elementem manipulacyjnym 16 o przekroju kwadratowym, przechodzącym przez skrzydło 2 i połączonym z odpowiednim elementem manipulacyjnym, oznaczonym cyfrą 3. Każda tarczka 12, 13 jest umieszczona pomiędzy odpowiednią dźwignią 6, 7 a przyległą ścianką 17, 18 obudowy 11 zamka. Element selekcyjny 9 jest połączony trwale z podporą 19 ruchomej zasuwy.

W postaci wykonania według fig. 4 element selekcyjny 9 znajduje się w swym położeniu po prawej stronie figury i jest napędzany przez tarczkę 13, położoną po prawej stronie figury i sterowaną przez dźwignię 7, umieszczoną również po prawej stronie figury. Jest widoczne, że tarczka 12, położona po lewej stronie figury i sterowana przez lewą dźwignię 6, która odpowiada wówczas zewnętrznej powierzchni skrzydła 2, pozostaje poza stanem współpracy z elementem selekcyjnym 9.

W przypadku fig. 5 element selekcyjny 9 znajduje się w swym położeniu po lewej stronie figury. Tarczka 12, sterowana przez dźwignię 6, położoną po lewej stronie figury, współpracuje z elementem selekcyjnym 9, natomiast tarczka 13, położona po prawej stronie figury i uruchamiana przez dźwignię 7, która odpowiada wówczas zewnętrznej powierzchni skrzydła, pozostaje poza stanem współpracy z elementem selekcyjnym 9.

Łopatka, oznaczona liczbą 20 na fig. 4 i 5, połączona trwale z bębenkiem 14, uruchamianym za pomocą klucza 4, jest przystosowana do współpracy ze środkami, połączonymi trwale odpowiednio z obydwiema tarczkami 12, 13, tak, aby uruchamiać zasuwę półobrotową 5 bez względu na położenie elementu selekcyjnego 9.

W postaci wykonania, przedstawionej na fig. 1 i 2, każda tarczka 12, 13 jest połączona trwale z odpowiednim kątownikiem sterującym 21, 22. Na fig. 4 i 5 jest widoczne, że każdy kątownik sterujący 21, 22 zawiera dolny koniec 23, odgięty ku drugiemu kątownikowi sterującemu 22, 21, tj. ku wnętrzu obudowy 11. Łopatka 20, uruchamiana za pomocą klucza w kierunku strzałki 24, współpracuje zatem z obydwoma odgiętymi końcami 23 tak, aby podnieść ku górze kątowniki sterujące 21, 22 oraz aby uzyskać w ten sposób obrót obu tarczek 12, 13, w celu wysterowania cofttięcia zasuwy półobrotowej 5 bez względu na położenie elementu selekcyjnego 9.

Podpora 19 zasuwy półobrotowej 5 jest przedstawiona szczegółowo na fig. 6, 6A, 6B i 7. Podpora 19 zawiera na każdej ze swych powierzchni bocznych 26, 27 prowadniczy występ guzikowy 28, który przemieszcza się w odpowiednim rowku 29, wykonanym w przyległej ściance 17, 18 obudowy 11. Przez podporę przechodzi końcówka 30 zasuwy półobrotowej 5. Sprężyna 31 jest umieszczona w komorze 32 podpory pomiędzy przednią ścianką 33 komory 32 od strony zasuwy półobrotowej 5 a podkładką sprężystą 34, przymocowaną do tylnego końca końcówki 30.

W dolnej części 19a podpora 19 zawiera otwór walcowy 35, zwrócony w kierunku 10 grubości obudowy 11 zamka. Element selekcyjny 9 jest elementem walcowym, przystosowany do wchodzenia do otworu walcowego 35.

183 035

Na fig. 6 widoczne jest, że wolna część 19a podpory 19 jest mniej szeroka niż górna część wymienionej podpory, w celu umożliwienia przepuszczenia palca 15 każdej tarczki 12, 13 pomiędzy tą dolną częścią a przyległą ścianką 17, 18 obudowy 11.

Widoczne jest zatem, że długość osiowa walcowego elementu selekcyjnego 9 jest określona w taki sposób, że w swym położeniu po prawej stronie, przedstawionym na fig. 6A, lub w swym położeniu po lewej stronie, przedstawionym na fig. 6B, element selekcyjny 9 ma jedną powierzchnię czołową, która styka się w przybliżeniu z odpowiednią ścianką 17, 18 obudowy 11 i która wystaje względem dolnej części 19a podpory 19, aby współpracować z palcem 15 odpowiedniej tarczki 12, 13. Przeciwnie, druga powierzchnia czołowa elementu 9 nie wystaje poza dolną część 19a podpory 19 i palec 15 drugiej tarczki 13, 12 pozostaje poza stanem współpracy z elementem selekcyjnym 9.

W położeniu cofnięcia półobrotowej zasuwy 5, przedstawionym na fig. 2, palec 15 tarczki 12 popchnął podporę 19 ku dnu obudowy 11, ku prawej stronie figury, przeciw działaniu nie uwidocznionej sprężyny przeciwdziałającej, która przemieści następnie z powrotem podporę 19, półobrotową zasuwę 5, tarczkę 12, kątownik 21 do ich odpowiednich położeń normalnych, przedstawionych na fig. 1.

Aby ustalić w dokładny sposób obydwa położenia elementu selekcyjnego 9, ma on na swej zewnętrznej powierzchni obwodowej dwa rowki 36, 37, natomiast dolna część 19a zawiera na swej wewnętrznej powierzchni obwodowej dwa wałeczki 38, 39. Jest widoczne, że rowki 36, 37 i wałeczki 38, 39 są umieszczone w taki sposób, że w każdym z tych dwóch położeń element 9 ma jeden rowek - rowek prawy 37 na fig. 6A, a rowek lewy 36 na fig. 6B w stanie współpracy z odpowiednim wałeczkiem 39, 38, przy czym drugi wałeczek wywiera działanie klinujące, w celu wyeliminowania wszelkiego luzu elementu selekcyjnego 9.

Jak to uwidoczniono w szczególności na fig. 4 i 5, obudowa 11 zamka zawiera na co najmniej jednej ściance bocznej 17, 18 otwór 40, umożliwiający przepuszczenie małego narzędzia, aby sterować z zewnątrz obudowy 11 przemieszczeniem elementu selekcyjnego 9 ku drugiej ściance.

Aby wybrać zatem odpowiednio stronę prawą lub lewą na zewnątrz skrzydła drzwiowego, wystarczy wykonać dwie następujące proste operacje przed wprowadzeniem zamka 1, w celu wpuszczenia go we wcięcie, wykonane w grubości skrzydła 2. Za pomocą zaostrzonego narzędzia, które wprowadza się od tyłu obudowy, należy wysunąć całkowicie zasuwę półobrotową 5 z wymienionej obudowy 11, by ją obrócić o 180° dokoła jej osi. Następnie należy wprowadzić to samo narzędzie do otworu 40 ścianki bocznej 17, 18 obudowy 11, w celu popchnięcia elementu selekcyjnego 9 ku drugiej ściance 18, 17.

Obydwie dźwignie 6, 7 są w przybliżeniu symetryczne do siebie względem płaszczyzny środkowej 41 zamka 1, prostopadłej do wspólnej osi obrotu 8 dźwigni 6, 7. Obydwie tarczki 12, 13 są również w przybliżeniu symetryczne względem wymienionej płaszczyzny środkowej 41 (zob. zwłaszcza fig. 3,4 i 5).

W przykładzie, przedstawionym szczegółowo na fig. 8, 8A, 8B, 9, 9A i 9B, każda dźwignia 6, 7 ma na swej bocznej powierzchni 6a, 7a, zwróconej od strony przyległej ścianki bocznej 17, 18 obudowy 11, występ walcowy 42, który przechodzi przez okrągły otwór 43 odpowiedniej tarczki 12, 13 oraz przez okrągły otwór 44 przyległej ścianki bocznej 17, 18 obudowy 11. Ten występ walcowy 42 pozwala zatem na dokładne centrowanie tarczki 12, 13 względem odpowiedniej dźwigni 6, 7 oraz na dokładne centrowanie dźwigni 6, 7 względem odpowiedniej ścianki 17,18.

Każda dźwignia 6, 7 zawiera na swym występie walcowym 42 palec zaczepowy 45, skierowany promieniowo ku zewnętrznej stronie tego występu 42.

W sposób komplementarny każda tarczka 12, 13 zawiera na obwodzie swego otworu okrągłego 43 komplementarne wybranie krzywoliniowe 46, przystosowane do odbioru palca zaczepowego 45 odpowiedniej dźwigni 6, 7 oraz do umożliwienia obrotu tarczki 12, 13 w pierwszym kierunku pod działaniem palca zaczepowego 45 odpowiedniej dźwigni 6, 7, aby sterować cofaniem zasuwy półobrotowej, bez utrudniania sterowania wymienioną tarczką 12, 13 za pomocą klucza 4 w przypadku tej samej operacji.

183 035

Zamek według wynalazku może być zanikiem zawrotnicowym, przystosowanym do uruchamiania co najmniej jednego sterującego drążka 47, którego swobodny, wolny koniec 47a jest przystosowany do wchodzenia do gniazdka 48 dodatkowego rygla ościeżnicy, oznaczonej liczbą 49, jak to będzie wyjaśnione poniżej z powołaniem się na fig. 15B i 15C.

W tym celu każda dźwignia 6, 7 jest przystosowana do obracania się od swego położenia spoczynkowego w drugim kierunku, przeciwnym względem pierwszego kierunku, oraz zawiera środki, przystosowane do współpracy ze środkami komplementarnymi, połączonymi trwale z wymienionym drążkiem 47, w celu sterowania - od położenia spoczynkowego dźwigni 6, 7 - wysunięciem drążka 47, gdy dźwignia 6, 7 obraca się w drugim kierunku, oraz cofnięciem drążka 47, gdy dźwignia 6, 7 obraca się w pierwszym kierunku (zob. poniżej).

Zamek zawiera zatem dla każdej dźwigni 6, 7 płytkę 51, 52, ruchomą w kierunku podłużnym drążka 47 (strzałka 53) i połączoną z nim trwale. Każda dźwignia 6, 7 i odpowiednia płytka 51, 52 zawierają odpowiednie środki komplementarne do przekształcania ruchu obrotowego dźwigni 6, 7 w jednym lub drugim kierunku w ruch prostoliniowy płytki 51, 52 w jednym lub drugim kierunku strzałki 53.

W postaci wykonania według fig. 8 i 9 dźwignia 6, 7 zawiera kołnierz 54 o konturze obwodowym w kształcie wycinka koła 55, ograniczonego na obu swych końcach zębami 56, 57, wystającymi promieniowo na zewnątrz i przystosowanymi do napędzania czopa, sprzęgniętego z płytką 51, 52.

Zamek zawiera korzystnie środki, zapewniające prowadzenie ruchem obrotowym obu dźwigni 6, 7 względem siebie.

W przykładzie, przedstawionym na fig. 8 i 9, lewa dźwignia 6 ma na swej bocznej powierzchni 6b, przeciwległej względem występu walcowego 42, wieniec okrągły 60, przystosowany do wchodzenia do wnętrza rowka pierścieniowego 59 dźwigni 6, w celu dokładnego centrowania i prowadzenia w ruchu obrotowym obu dźwigni 6, 7 względem siebie.

W rozwiązaniu wariantowym można przewidzieć rowek pierścieniowy na każdej z obu dźwigni oraz pierścień, przystosowany do wejścia w każdy z obu rowków.

Przez każdą dźwignię 6, 7 przechodzi otwór osiowy 61 o przekroju kwadratowym, przystosowany do odbioru elementu manipulacyjnego w postaci wałka roboczego 16 o przekroju kwadratowym.

Aby doprowadzić automatycznie każdy element manipulacyjny i każdą dźwignię do położenia spoczynkowego po dokonaniu dowolnej manipulacji, zamek zawiera dla każdej dźwigni środki, przystosowane do współpracy ze sprężyną cofającą 63, w celu cofania dźwigni 6, 7 do jej położenia spoczynkowego.

Zamek zawiera dla co najmniej jednej dźwigni, a w przedstawionym przykładzie dla każdej dźwigni 6, 7, element 64, 65, osadzony ruchomo wewnątrz obudowy 11 zamka 1 i przystosowany do przemieszczania się w kierunku podłużnym, gdy dźwignia 6, 7 obraca się dokoła swej osi 8 w pierwszym kierunku przeciw działaniu sprężyny cofającej 63 lub w kierunku przeciwnym, pod działaniem wymienionej sprężyny 63. Z dźwignią 6, 7, są połączone trwale środki do współpracy ze środkami komplementarnymi, połączonymi trwale z ruchomym elementem 64, 65, w celu przekształcania ruchu obrotowego dźwigni 6, 7 dokoła jej osi 8 w ruch podłużny ruchomego elementu 64, 65 i odwrotnie.

W tym przykładzie środki, połączone trwale z dźwignią 6, 7, stanowią elementy zębate 66, a konkretnie kółko zębate, wycentrowane na osi 8 dźwigni 6, 7, a środki komplementarne, połączone trwale z elementem ruchomym 64, 65, stanowią zębatkę 67, współpracującą ze środkami, tworzącymi kółko zębate 66. Zęby kółka zębatego 66 są zatem przystosowane do zazębiania się z zębami zębatki 67 w dowolny znany sposób.

W przykładzie przedstawionym na fig. 10, 10A do 10C, 11, 11A, 11B, 12, 12A, 12B, cofająca sprężyna 63 jest sprężyną śrubową, ciągnącą się w kierunku podłużnym 68 ruchomych elementów 64 i 65 wewnątrz gniazda 69, wykonanego w obudowie 11, a ruchomy element 64, 65 zawiera co najmniej jeden wystający człon 70, przystosowany do współpracy z odpowiednim końcem sprężyny 63. W przykładzie tym kierunek 68 jest pionowy, gdy zamek jest zmontowany w skrzydle drzwiowym.

183 035

W niniejszym przykładzie każda dźwignia 6, 7 jest przystosowana do obracania się w dwóch kierunkach od położenia spoczynkowego, a każdy ruchomy element 64, 65 zawiera dwa wystające człony 70, przystosowane do współpracy odpowiednio z danym końcem sprężyny 63.

W przedstawionym przykładzie, gniazda 69 obu sprężyn 63 są gniazdami, umieszczonymi jedno obok drugiego w podporze zębatkowej 71, przystosowanej do umieszczenia z tyłu obudowy 11 zamka 1 (zob. fig. 3).

Podpora zębatkowa 71 zawiera zatem na swej powierzchni grzbietowej płytkę 72, przystosowaną do jej wpuszczenia do odpowiedniego otworu 73, wykonanego z tyłu 1 la obudowy 11 (zob. fig. 3).

Podpora zębatkowa 71 zawiera również na każdej powierzchni bocznej stopkę 74, wystającą na zewnątrz i przystosowaną do wchodzenia w odpowiedni otwór 75 odpowiedniej ścianki 17,18 obudowy 11 (zob. fig. 3).

Gniazda 69 sprężyn 63 są przedłużone w kierunku 68, który jest kierunkiem pionowym, gdy zamek jest osadzony na skrzydle drzwiowym, dwoma rowkami: górnym 76 i dolnym 77, w których przemieszczają się wystające stopki 70 ruchomych elementów 64 i 65.

Każdy ruchomy element 64, 65 jest ponadto prowadzony w swym ruchu przesuwnym przez dwie stopki boczne 78, które przemieszczają się odpowiednio w otworach 79, wykonanych w odpowiedniej ściance bocznej 17,18 obudowy 11 (zob. fig. 1, 2 i 3).

Aby ułatwić prowadzenie elementów w ruchu, każdy ruchomy element 64, 65 zawiera wzdłuż zębatki 67, od strony przyległej ścianki bocznej 17,18 obudowy 11, pierwsze wybranie 80 na przepuszczenie tarczki 81, wzmacniającej uzębienie czyli elementy zębate 66 odpowiedniej dźwigni 6, 7, oraz drugie, głębsze wybranie 82 na przepuszczenie odpowiedniej tarczki 12, 13.

Opisany powyżej podzespół służy do cofania dźwigni do jej położenia oczekiwania. Ten bardzo niezawodny podzespół o małych wymiarach ma tę zaletę, że całkowicie odsłania część zamka z przodu elementów o przekroju kwadratowym dźwigni i może być umieszczony z tyłu tych elementów w dostępnym obszarze obudowy.

Na fig. 13 przedstawiono sterujący kątownik 21 tarczki 12, który umożliwia sterowanie tarczką 12 za pomocą klucza 4. Przedstawiono również zasuwę bezobrotową 84 w jej położeniu wysunięcia, przy czym zasuwą tą manipuluje są za pomocą klucza. Przedstawiono także płytkę 51. Kątownik 21 i tarczka 12 znajdują się w położeniu, odpowiadającym położeniu spoczynkowym zamka, z normalnie wysuniętą zasuwą półobrotową. W sytuacji, przedstawionej na fig. 14, zasuwa bezobrotową 84 została cofnięta za pomocą jednego obrotu klucza, a następnie komplementarna manipulacja kluczem pozwoliła wywrzeć siłę, skierowaną ku górze, na dolny koniec kątownika 21 (strzałka 24), co wywołało obrót tarczki 12 - na figurze w kierunku ruchu wskazówek zegara - dla uzyskania cofnięcia zasuwy półobrotowej.

Na fig. 15A, 15B i 15C przedstawiono inną postać wykonania, według której każda dźwignia 6, 7 zawiera ramię, mające skierowane promieniowo wcięcie 85, w którym przemieszcza się czop 86, przystosowany do przemieszczania się również w otworze 87 odpowiedniej płytki 51, 52. Otwór 87 ciągnie się w kierunku podłużnym drążka 47, tj. w kierunku pionowym na figurach, oraz ma długość, która odpowiada drodze ruchu jałowego, niezbędnego do umożliwienia powrotu dźwigni 6, 7 do jej położenia spoczynkowego po manipulacji uruchomienia drążka 47 bez wywoływania przemieszczenia tego ostatniego, przy czym powrót ten dokonuje się pod działaniem sprężyn 63, popychających zębatki 67, które zazębiają się wówczas z kółkami zębatymi 66 dźwigni 6, 7.

Na fig. 16 do 18 i 18A do 18C przedstawiono rozmaite postacie wykonania przeciwległych końców dwóch elementów o przekroju kwadratowym lub raczej półkwadratowym w postaci wałków roboczych 16, które mają być połączone trwale ze sobą w kierunku podłużnym osi 8, z jednoczesnym zachowaniem swobodnego obracania się względem siebie.

W postaci wykonania według fig. 16 koniec 16a prawego elementu półkwadratowego jest ukształtowany jako element wypustowy 89, przystosowany do wprowadzania i wpuszczania w drugi koniec 16b, który jest ukształtowany jako element wpustowy 90 o kształcie, sprzężonym z kształtem elementu wypustowego 89.

183 035

Elementy: wypustowy 89 i wpustowy 90 są bryłami obrotowymi o wspólnej osi 8.

W postaci wykonania według fig. 17 każdy koniec 16b elementu półkwadratowego zawiera ukształtowanie wpustowe 90, a element łączący 91, mający na każdym końcu osiowym ukształtowanie wypustowe 89, jest wstawiony osiowo pomiędzy obydwa końce 16b.

W postaci wykonania według fig. 18 i 18A do 18C prawy element półkwadratowy 16c, przedstawiony na fig. 18C, zawiera poczynając od lewej strony pierwsze wydrążenie walcowe 92 o małej długości osiowej, za którym znajduje się drugie wydrążenie walcowe 93, którego wewnętrzna ścianka walcowa jest nagwintowana.

Lewy element półkwadratowy lód, przedstawiony na fig. 18B, ma na swym prawym końcu wieniec 94, przystosowany do wchodzenia do wnętrza pierwszego wydrążenia walcowego 92, oraz jest zaopatrzony na całej swej długości w osiowy otwór 95. Śruba 96 ma korpus walcowy 97, przystosowany do wchodzenia do wnętrza otworu 95, oraz jest zakończona częścią nagwintowaną 98, przystosowaną do wkręcania w gwint wewnętrzny wydrążenia walcowego 93. Śruba 96 zawiera łeb 99 o przekroju kwadratowym, identycznym z przekrojem kwadratowym elementów manipulacyjnych w postaci wałków roboczych 16. Kwadratowy łeb 99 jest przystosowany do wstawienia - jednocześnie z lewym końcem lewego elementu półkwadratowego lód - do wnętrza wydrążenia o przekroju kwadratowym, komplementarnego względem elementu manipulacyjnego 3, tak, iż śruba 96 nie może obracać się względem wymienionego lewego elementu kwadratowego lód. Ponadto nagwintowane wydrążenie walcowe 93 i końcowa część nagwintowana 98 umożliwiają swobodne obracanie się jednego z elementów półkwadratowych 16c, lód względem drugiego elementu lód, 16c w jednym lub drugim kierunku o kąt, odpowiadający normalnemu obrotowi elementu manipulacyjnego.

Zamek według wynalazku można wyposażyć w urządzenie, umożliwiające użytkownikowi wymienionego zamka wyjście bez klucza przez przeciwdziałanie zamknięciu i zaryglowaniu drzwi za pomocą zasuwy półobrotowej, co skazałoby go na pozostawanie na zewnątrz.

W tym celu zamek zawiera środki do ręcznego blokowania zasuwy półobrotowej 5 względem głowiczki 1 Ib w położeniu cofnięcia wymienionej zasuwy 5 do wnętrza obudowy 11 zamka. Zablokowana w ten sposób półobrotowa zasuwa 5 nie może powrócić do jej położenia wysunięcia, w celu zaryglowania skrzydła drzwiowego i uniemożliwienia otwarcia wymienionego skrzydła od zewnątrz bez pomocy klucza.

Rowkom 29, wykonanym w ściankach bocznych 17,18 obudowy 11, które przytrzymują! prowadzą występy guzikowe 28 podpory 19 półobrotowej zasuwy ku tyłowi lla obudowy, można zatem nadać szerokość, nieco większą od szerokości normalnej wymienionych rowków, oraz długość, nieco większą od długości, niezbędnej do doprowadzania półobrotowej zasuwy do jej normalnego położenia cofnięcia, pokrywającego się z zewnętrzną powierzchnią 101 głowiczki 1 Ib, jak to uwidoczniono na fig. 2.

Wystarcza wówczas, aby użytkownik popchnął półobrotową zasuwę 5 ku wnętrzu obudowy 11, by krawędź 103 skosu półobrotowej zasuwy 5 doszła za powierzchnię wewnętrzną 102 głowiczki llb. Użytkownik może wtedy oddziaływać na skos 104 ku górze lub ku dołowi, tak, aby odpowiedni koniec krawędzi 103 skosu 104 oparł się o wewnętrzną powierzchnię 102 głowiczki llb. Wystarcza następnie uruchomić element manipulacyjny lub oddziałać na półobrotową zasuwę 5, aby zwolnić tę ostatnią, która przejmie wówczas z powrotem swe normalne położenie i swą normalną funkcję.

W postaci wykonania, przedstawionej na fig. 19, 19A, 19B, 20, 21, 22, 22B, 23A i 23B, półobrotowa zasuwa 5 ma na swym skosie 104, w sąsiedztwie jego krawędzi 103, wnękę 105, ciągnącą się na środkowej części wysokości wymienionego skosu 104 (zob. fig. 19, 20, 21 i 22). Ta wnęka 105 odbiera suwak 106, ciągnący się jedynie na części wysokości wymienionej wnęki 105 i ruchomy wewnątrz tej wnęki 105 w kierunku jej wysokości (zob. fig. 19A i 19B, 22A i 22B), przy czym kierunek ten jest pionowy, gdy zamek jest zamontowany na skrzydle drzwiowym. W przedstawionym przykładzie suwak 106 ma taki przekrój poprzeczny, iż wypełnia on całkowicie wnękę 105, odtwarzając swym skosem 110 skos 104 zasuwy półobrotowej 5 (zob. zwłaszcza fig. 23 A i 23B).

183 035

Wnęka 105 łączy się z drugą wnęką 107, ciągnącą się od wnęki 105 w kierunku wysokości skosu 104 i wykonaną w masie zasuwy 5 aż do zewnętrznej powierzchni 109 tej ostatniej. Suwak 106 podtrzymuje palec 108, przystosowany do przemieszczania się w drugiej wnęce 107, gdy suwak 106 przemieszcza się w pierwszej wnęce 105. Jak to jest uwidocznione zwłaszcza na fig. 19A, 19B, 22A i 22B, długość palca 108 jest taka, iż pokrywa się on z odpowiednią powierzchnią 109 półobrotowej zasuwy 5, gdy suwak 106 znajduje się w położeniu, oddalonym od drugiej wnęki 107 (fig. 19A i 22A), natomiast wystaje względem wymienionej powierzchni 109, gdy suwak 106 znajduje się w położeniu, bliskim drugiej wnęki 107, tak, aby opierać się na powierzchni wewnętrznej 102 głowiczki 1 Ib, jak to uwidoczniono na fig. 2 i 23B.

Powierzchni 110, tworzącej skos suwaka 106, nadaj e się szorstkość w dowolny znany sposób, np. za pomocą rowków. Aby zablokować półobrotową zasuwę 5 wewnątrz obudowy 11, wystarczą by użytkownik popchnął półobrotową zasuwę ku wnętrzu obudowy i oddziałał na szorstką powierzchnię 110 suwaka 106 ku górze, przemieszczając ten ostatni ku górze i wysuwając palec 108 względem odpowiedniej powierzchni 109 zasuwy 5, aby oparła się ona o powierzchnię wewnętrzną 102 głowiczki 1 Ib.

Aby doprowadzić z powrotem zasuwę 5 do jej normalnego położenia i działania, wystarcza wykonać manipulację odwrotną - popchnąć lekko zasuwę 5 ku wnętrzu obudowy 11 i oddziałać w dół na szorstką powierzchnię 110 suwaka 106, w celu cofnięcia palca 108 do wnętrza zasuwy 5.

Opisany powyżej i przedstawiony na rysunku zamek, lub zamek zawrotni co wy jest bardzo łatwo odwracalny. Dwie bardzo proste manipulacje pozwalają na przystosowanie go podczas montażu do odpowiednich boków skrzydła drzwiowego na zewnątrz i wewnątrz tego ostatniego. Wewnętrzny element manipulacyjny, obrócony w kierunku, odpowiadającym cofnięciu zasuwy półobrotowej, umożliwia cofhięcie drążków dodatkowego rygla, ewentualnie cofnięcie zasuwy bezobrotowej za pośrednictwem rowką wykonanego w płytce, a także cofnięcie półobrotowej zasuwy. Obracając w przeciwnym kierunku wewnętrzny element manipulacyjny, wysuwa się drążki dodatkowego ryglą w danym przypadku zasuwy bezobrotowej. Elementy te można zablokować w tym położeniu za pomocą rygla, uruchamianego bębenkiem, sterowanym za pomocą klucza. Zewnętrzny element manipulacyjny dopuszcza wszystkie te działania, z wyjątkiem cofnięcia zasuwy półobrotowej. Wszystkie te manipulacje można wykonać za pomocą klucza z jednej lub drugiej strony skrzydła drzwiowego. Można zablokować półobrotową zasuwę 5 w jej położeniu cofnięcia do wnętrza obudowy 11 przez nacisk na powierzchnię wewnętrzną 102 głowiczki llb. Zasuwa półobrotowa 5 nie może już wtedy zaryglować drzwi w położeniu zamknięcia, tak, iż możliwe jest wyjście użytkownika bez klucza.

Wszystkie elementy składowe zamka można umieścić wewnątrz obudowy o tradycyjnych wymiarach - zarówno jeśli chodzi o grubość, jak i o odstęp pomiędzy osią 8 dźwigni a osią bębenka 14.

W powyższym opisie otwory mają zadany odpowiedni wymiar kątowy lub prostoliniowy, tak, aby umożliwiać drogę ruchu, przynajmniej równą przemieszczeniu elementów ryglujących (zasuwy bezobrotowej, zasuwy półobrotowej, drążków) dla obu operacji: ryglowania i odryglowywania, odpowiednią drogę ruchu elementów manipulacyjnych oraz niezależne od siebie działanie każdego elementu manipulacyjnego i klucza.

Jest zrozumiałe, że wynalazek nie ogranicza się do opisanych powyżej postaci wykonania i można wnosić do nich liczne zmiany i modyfikacje, bez wykraczania poza ramy wynalazku.

W szczególności niniejszy zamek lub zamek zawrotnicowy, który jest przystosowany do wpuszczenia w grubość skrzydła drzwiowego, może być również zamontowany na wymienionym skrzydle w dowolny inny sposób.

Można także zastąpić przemieszczenia w kierunku wysokości obudowy przemieszczeniami w kierunku jej szerokości, pomiędzy tyłem a głowiczką bądź też przemieszczeniami obrotowymi.

183 035

Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 60 egz. Cena 4,00 zł.

Claims

Zastrzeżenia patentowe

1. Zamek do skrzydła drzwiowego, zawierający dwie dźwignie, osadzone obrotowo względem tej samej osi i połączone trwale z odpowiednim elementem manipulacyjnym, znamienny tym, że każda dźwignia (6, 7) jest zamocowana na wałku roboczym (16), o przekroju kwadratowym, zamocowanym obrotowo i oddzielnym dla każdej dźwigni (7, 6), zaś półobrotowa zasuwa (5) jest połączona trwale z elementem selekcyjnym (9), zamocowanym przesuwnie w kierunku poprzecznym (10), odpowiadającym grubości obudowy (11) zamka (1), pomiędzy dwoma zadanymi położeniami, przy czym każda dźwignia (6, 7) jest połączona trwale z tarczką (12, 13) zamka (1) zamocowaną obrotowo wokół tej samej osi co dźwignia (6, 7) i w tym samym pierwszym kierunku co dźwignia (6, 7), odpowiadającym kierunkowi cofania półobrotowej zasuwy (5), a ponadto element selekcyjny (9), w swej pozycji po tej samej stronie co dźwignia (6, 7) styka się z tarczką (12, 13), obracającą się wraz z dźwignią (6, 7) w pierwszym kierunku.
2. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że tarczka (12,13), z którą jest połączona każda dźwignia (6, 7), jest osadzona obrotowo dokoła osi (8) dźwigni (6, 7) i zawiera palec (15), przy czym element selekcyjny (9) styka się z palcem (15) tarczki (12,13) usytuowanym po tej samej stronie co element selekcyjny (9).
3. Zamek według zastrz. 2, znamienny tym, że obydwie tarczki (12, 13) są połączone trwale z elementami uruchamiającymi (23) stykającymi się z łopatką (20), połączoną trwale z bębenkiem (14), uruchamianym za pomocą klucza (4).
4. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że element selekcyjny (9) jest zamocowany suwliwie między ściankami (18, 17) do przesuwania za pomocą narzędzia umieszczonego w otworze (40) usytuowanym na ściance bocznej (17,18) obudowy (11) zamka (1).
5. Zamek według zastrz. 2, znamienny tym, że obydwie dźwignie (6, 7) są w przybliżeniu symetryczne do siebie względem płaszczyzny środkowej (41) zamka (1), prostopadłej do wspólnej osi obrotu (8) dźwigni (6, 7), i obydwie tarczki (12, 13) są również w przybliżeniu symetryczne względem wymienionej płaszczyzny środkowej (41), zaś każda dźwignia (6, 7) ma na swej powierzchni bocznej, zwróconej od strony przyległej ścianki bocznej (17, 18) obudowy (11) zamka (1), występ walcowy (42), mający jako oś (8) dźwigni (6, 7), przy czym ten występ walcowy (42) przechodzi przez okrągły otwór (43) odpowiedniej tarczki (12,13).
6. Zamek według zastrz. 5, znamienny tym, że występ walcowy (42) przechodzi również przez okrągły otwór (44) przyległej ścianki bocznej (17,18) obudowy (11) zamka (1).
7. Zamek, według zastrz. 5, znamienny tym, że obie dźwignie (6, 7) są zamocowane obrotowo względem siebie za pomocą wieńca okrągłego (60) usytuowanego w rowku pierścieniowym (59).
8. Zamek według zastrz. 5, znamienny tym, że każda dźwignia (6, 7) zawiera na swym występie walcowym (42) palec zaczepowy (45), usytuowany promieniowo na zewnątrz tego występu (42), zaś każda tarczka (12, 13) zawiera na obwodzie swego okrągłego otworu (43) komplementarne wybranie krzywoliniowe (46), w którym umieszczony jest palec zaczepowy (45).
9. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że zamek jest zamkiem zawrotnicowym, zawierającym co najmniej jeden drążek (47), zamocowany przesuwnie w kierunku podłużnym (53) pomiędzy położeniem wysunięcia, w którym wolny koniec (47a) drążka (47) jest usytuowany w gniazdku (48) dodatkowego rygla a położeniem schowanym.
10. Zamek według zastrz. 9, znamienny tym, że zawiera dla każdej dźwigni (6, 7) płytkę (51, 52), zamocowaną przesuwnie w kierunku podłużnym (53) drążka (47) i połączoną trwale z tym drążkiem (47), zaś każda dźwignia (6, 7) zawiera kołnierz (54) o konturze obwodowym w kształcie wycinka koła (55), ograniczonego na swych dwóch końcach zębami

183 035 (56, 57), wystającymi promieniowo na zewnątrz, przy czym płytka (51, 52) posiada czop (58) do współpracy z tymi zębami (56, 57) przy obrocie dźwigni (6, 7).
11. Zamek według zastrz. 9, znamienny tym, że zawiera dla każdej dźwigni (6, 7) płytkę (51, 52), zamocowaną przesuwnie w kierunku podłużnym (53) drążka (47) i połączoną trwale z tym drążkiem (47), zaś każda dźwignia (6, 7) zawiera ramię, mające wcięcie (85), skierowane promieniowo, natomiast każda płytka (51, 52) posiada otwór (87), skierowany w kierunku podłużnym (53) drążka (47), i zarówno w tym otworze (87) jak i we wcięciu (85) jest umieszczony suwliwie czop (86).
12. Zamek według zastrz. 11, znamienny tym, że długość podłużnego otworu (87) odpowiada drodze ruchu jałowego, dźwigni (6, 7) do jej położenia spoczynkowego.
13. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera dla każdej dźwigni (6, 7) elementy (64, 65), do współpracy z cofającą sprężyną (63), przy czym dla co najmniej jednej dźwigni (6, 7) element (64, 65) jest osadzony wewnątrz obudowy (11) zamka (1) przesuwnie w kierunku podłużnym (68), elementy zębate (66), połączone trwale z dźwignią (6, 7) i współosiowe z tą dźwignią, oraz komplementarną zębatkę (67), połączoną trwale z ruchomym elementem (64, 65).
14. Zamek według zastrz. 13, znamienny tym, że sprężyna (63) jest sprężyną śrubową (63), usytuowaną w kierunku podłużnym (68), wewnątrz gniazda (69), w obudowie (11), zaś ruchomy element (64, 65) zawiera co najmniej jeden wystający człon (70), do współpracy z odpowiednim końcem sprężyny (63).
15. Zamek według zastrz. 14, znamienny tym, że ruchomy element (64, 65) zawiera dwa wystające człony (70), do współpracy z odpowiednimi końcami sprężyny (63).
16. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera środki do ręcznego blokowania zasuwy półobrotowej (5) względem zewnętrznej powierzchni (101) głowiczki (llb) w położeniu cofnięcia do wnętrza obudowy (11) zamka (1).
17. Zamek według zastrz. 1, znamienny tym, że zasuwa (5) ma na swym skosie (104) wnękę (105), usytuowaną na środkowej części wysokości wymienionego skosu (104) i w tej wnęce (105) usytuowany jest suwak (106), ciągnący się jedynie na części wysokości wymienionej wnęki (105) i osadzony przesuwnie wewnątrz wymienionej wnęki (105) w kierunku jej wysokości.
18. Zamek według zastrz. 17, znamienny tym, że suwak (106) ma przekrój poprzeczny wypełniający całkowicie wnękę (105), odtwarzając swym skosem (110) skos (104) półobrotowej zasuwy (5).
19. Zamek według zastrz. 17, znamienny tym, że wnęka (105) jest połączona z drugą wnęką (107), ciągnącą się w kierunku wysokości ścięcia (104) i wykonaną w masie zasuwy (5) aż do jej zewnętrznej powierzchni (109), zaś na suwaku (106) jest usytuowany palec (108), osadzony przesuwnie w drugiej wnęce (107), przy czym palec (108) pokrywa się z odpowiednią powierzchnią (109) zasuwy (5), w położeniu suwaka (106), oddalonym od drugiej wnęki (107), natomiast wystaje względem powierzchni (109) zasuwy (5), w położeniu suwaka (106), bliskim drugiej wnęki (107).

* * *