Przedmiotem wynalazku jest swider rolkowy ze stozkowatymi krazkami skrawajacymi, z których kazdy ulozyskowany jest w zewnetrznym lozysku tocznym, umieszczonym od strony korpusu noza oraz w co najmniej jednym wewnetrznym lozysku tocznym na trzpieniu polaczonym z korpusem swidra, przy czym elementy toczne wewnetrznego lozyska tocznego osadzone sa obrotowo w biezni lozyska, która to bieznie stanowi promieniowy rowek wykonany w trzpieniu oraz promieniowy rowek wykonany w krazku skrawajacym i ele¬ menty toczne wprowadzane sa do biezni poprzez osiowy otwór wprowadzajacy.Znany jest swider rolkowy, którego zewnetrzne lozysko toczne umieszczone od strony korpusu swidra jest lozyskiem walcowym. Waleczki wal¬ cowe do tego lozyska wprowadzane sa poprzez otwór wprowadzajacy wewnetrznego lozyska tocz¬ nego, a zatem wspólnie z waleczkami tocznymi lozyska wewnetrznego, przedstawionymi w opisie patentowym Republiki Federalnej Niemiec nr 2 841971. Ten swider rolkowy ze wzgledu na wy¬ stepujace w róznych warunkach pracy wyjatkowo duze sily poosiowe, oddzialywujace v na stozkowy krazek skrawajacy, wymaga zastosowania wewne¬ trznego lozyska tocznego, które byloby zdolne przenosic szczególnie duze sily poosiowe. Montaz takiego lozyska ze wzgledu na zmniejszajaca sie w kierunku wewnetrznym srednice krazka skra¬ wajacego, jest zbyt trudny i uciazliwy. 10 15 20 25 30 Ponadto takie lozysko toczne, przejmujace znacz¬ ne sily poosiowe, powoduje powstawanie zwiek¬ szonej ilosci ciepla wywolanego oporami tarcia lozyska i pracuje w stosunkowo wyzszej tempe¬ raturze, poniewaz cieplo wydzielajace sie podczas pracy w poblizu krawedzi skrawajacej krazka wskutek oporów tarcia lozyskowego nie\moze byc dostatecznie szybko odprowadzane na zewnatrz wzglednie do korpusu noza.W przypadku wyzej opisywanego swidra walecz¬ ki wewnetrznego lozyska tocznego przejmujacego obciazenie poosiowe, mozna umieszczac pomiedzy krazkiem skrawajacym, a trzpieniem tylko w ta¬ kim przypadku, jesli waleczki takie dla uzyska¬ nia duzej wytrzymalosci osiowej beda montowane na obwodzie trzpienia w duzej ilosci, bez stoso¬ wania koszyczka. Bieznia zewnetrznego lozyska tocznego, umieszczonego od strony korpusu noza jest przerwana przez zamkniety elementem wypel¬ niajacym otwór wprowadzajacy, który jest nie¬ zbedny dla wprowadzania waleczków tocznych.Taka bieznia w miejscu wystepowania otworu wprowadzajacego posiada zmniejszona wytrzyma¬ losc.Ponadto znany jest z opisu patentowego RFN nr 2 440 499 swider rolkowy ze stozkowymi kraz¬ kami tnacymi, w którym zewnetrzne i wewnetrzne lozysko toczne kazdego krazka tnacego wykonane jest jako stozkowe lozysko walkowe.Wewnetrzne stozkowe lozysko walkowe posiada 127 8463 iirw s zewnetrzny pierscien lozyskowy przytrzymywany osiowo w otworze krazka tnacego za pomoca osad- czego pierscienia rozpreznego oraz wewnetrzny pierscien lozyskowy zamocowany na czopie kor¬ pusu swidra za pomoca nakretki walkowej. Roz¬ prezny pierscien osadczy, obydwa pierscienie lo¬ zyskowe i nakretka walkowa zmniejszaja prze¬ strzen lozyskowa we wnetrzu krazka tnacego, po¬ trzebna do umieszczenia w nim wystarczajaco du- i9$h st#S&©Wycft r^lf- Wewnetrzne lozysko stoz- kowo-walkowe posiada tym samym stosunkowo mala i nie wystarczajaca zdolnosc przenoszenia wystepujacych sil.Dochodzi do tego, ze scianka stozkowego krazka tnacego swidra rolkowego, jest znacznie oslabiona przez otwory montazowe i rowek pierscieniowy dla pierscienia rozpreznego tak, ze wytrzymalosc rolki tnacej tego swidra rolkowego pozostawia wiele do zyczenia.Celem wynalazku jest skonstruowanie swidra rolkowego, który flpEÓcz §}l f&fE&emyffr ftf4?ie wytrzymywal dzialanie wyjatkowo duzych sil po¬ osiowych bez szczególnie zwiekszonego nagrzewa¬ nia lozysk tocznych podczas pracy. Ponadto ta& swider rolkowy bedzie posiadal mocna i zwarta konstrukcje oraz bedzie wyróznial sie mozliwoscia ekonomicznego wytwarzania.Zgodnie z wynalazkiem, cel ten zqstal osiagnie¬ ty dzieki temu, ze wykonany w czopie otw6r dla wprowadzenia walcowych waleczków, które tworza wewnetrzne lozysko, jest usytuowany promienio¬ wo w poblizu biezni tocznej waleczkowego lozy¬ ska stozkowego. Stozkowe waleczki, które stanowia lozysko sa umieszczone jako toczace sie bezpo¬ srednio na trzpieniu korpusu swidra. Stozkowe waleczki, które stanowia lozysko sa umieszczone jako toczace sie bezposrednio w otworze krazka skrawajacego. Waleczki stozkowe lozyska sa u- mieszczone przylegajaco swoja zwrócona ku kor¬ pusowi czolowa powierzchnia do obrzeza stano¬ wiacego z krazkiem skrawajacym jednolita ca¬ losc. Wewnetrzne lozysko wzglednie lozyska tocz¬ ne sa uksztaltowane korzystnie w postaci walco¬ wych lozysk tocznych. Dzieki temu uzyskuje sie nadzwyczaj nosne promieniowo i osiowo zewne¬ trzne lozysko toczne. Takie lozysko toczne jest szczególnie odpowiednie do przejmowania nacis¬ ków roboczych krazka skrawajacego, skierowanych w strone korpusu swidra. Cieplo wywolane opo¬ rami tarcia lozyska powstajace w lozysku zewne¬ trznym moze byc z latwoscia odprowadzane do otoczenia wzglednie do pobliskiego korpusu swidra na zasadzie konwekcji lub przewodzenia cieplnego.W krazku skrawajacym wbudowane jest we¬ wnetrzne lozysko toczne, którego waleczki tocza sie w zaglebionych rowkach biezni usytuowanych promieniowo w trzpieniu i w krazku skrawaja¬ cym, zabezpieczajac pewnie w ten sposób krazek skrawajacy przed mozliwoscia sciagniecia go z trzpienia.Swider rolkowy sklada sie zatem z niewielkiej ilosci elementów konstrukcyjnych, a zmontowanie tych elementów wraz z zamocowaniem krazków skrawajacych na trzpieniu korpusu swidra moze byc przeprowadzone w ekonomiczny sposób.Waleczki stozkowe zewnetrznego lozyska tocz¬ nego moga toczyc sie po uksztaltowanej stezkowo biezni w otworze krazka skrawajacego, a kat wierzcholkowy tworzacych stozka odpowiada zary- 1 sowi stozkowego profilu zewnetrznego krazka skra¬ wajacego. Dzieki temu uzyskuje sje równomierna grubosc scianek krazka skrawajacego na cajej sze¬ rokosci biezni lozyska oraz odpowiednio zwarta budowe zewnetrznego lozysika tocznego^ która po¬ zwala na wykorzystanie w optymalnym stopniu przestrzeni istniejacej wewnatrz krazka skrawa¬ jacego.Równoczesnie otrzymuje sie w tym jpf$ypadku odporny na zginanie i [wytrzymaly na klamanie trzon swidra, poniewaz stozk§i\ya fajeipjg wagecz- ków stozkowych na trzonie wykazuje ciagle zwiek¬ szanie swojej grubosci w stosunku f]o jej sred¬ nicy idac w kierunku korpusu swidra.Przedmiot wynalazku jest blizej objasniony w przykladzie wykonania na rysunku. Przedstawiony na rjpsunlcu jest jecjen z lcrazków skrawajacych 1 swidra i t^izpjen 3, który stanowi z nim jedna wspólna czesc. Kazdy z krazków skrawajacych 1 jest ulozyskowany na trzpieniu 3 w zewnetrznym lozysku waleczkowo-stozkowym 4. umieszczonym od strony korpusu swidra, wyposazonego w wa¬ leczki stozkowe 5, oraz w wewnetrzne lozysko toczne, które w tym przypadku jest uksztaltowane w postaci Lozyska walcowego 6 z waleczkami wal¬ cowymi 7.Linie dzialania sil 8 waleczków stozkowych 5 tworza z osia obrotu 12 kat inny niz kat prosty i isa zwrócone w strone korpusu 8 swidra, zas linie dzialania sil 9 waleczków walcowych 7 two¬ rza z osia obrotu 12 kat dokladnie psosty i rów¬ niez sa zwrócone w strone korpusu 2. Linie dzia¬ lania sil 8 przecinaja sie w punkcie 10, a wek^ tory dzialania sil 8 /przecinaja sie w punkcie 11 na osi obrotu 12 krazka skrawajacego 1. Odleglosc punktu 10 od punktu 11 na osi obrotu 12 jest stosunkowo duza co powoduje, ze krazek skrawa^ jacy 1 moze przenosic równiez duze momenty zgi¬ najace bez przeciazania lozysk tocznych, to ena^ czy lozyska waleczkowo-stezkowego 4 i lozyska walcowego 6.Waleczki stozkowe 5 lozyska 4 sa rozmieszczone jeden za drugim, bezposrednio na trzonie 3 kor¬ pusu 2 swidra. Waleczki te tocza sie po stozkowej wewnetrznej biezni 13 trzpienia 3, której srednia ca zwieksza sie w kierunku korpusu 2 swidra.Dzieki temu uzyskuje sie nadzwyczaj wytrzymaly na zginanie i odporny na zlamanie trzpien 3.Waleczki stozkowe 5 w opasanym przypadku te-* cza sie bezposrednio w otworze krazka skrawaja¬ cego 1 po stozkowej wewnetrznej biezni 14. Kat wierzcholkowy stozka takiej zewnetrznej biezni IL jest w przyblizeniu równy katowi wierzcholko¬ wemu stozka zewnetrznego konturu tworzacego stozkowa powierzchnie plaszcza krazka skrawaja-r cego 1.Dzieki temu pomiedzy otworem krazka skrawa¬ jacego a powierzchnia stozkowa tego krazka utwo¬ rzona jest gruba scianka o stalej w zasadzie gru¬ bosci, a istniejaca przestrzen w otworze krazka skrawajacego 1 jest optymalnie wykorzystana d}% *5 20 * 30 35 40 45 50 55ltf 84« wypelnienia wiekszymi pod wzgledem srednicy waleczkami stozkowymi 5.Od strony waleczków stozkowych 5 zwróconej ku korpusowi 2 swidra znajduje sie obrzeze 15 stanowiace monolityczna calosc z krazkiem skra¬ wajacym 1. Wzdluz tego obrzeza 15 prowadzone sa waleczki stozkowe 5 swoimi powierzchniami czolowymi, zwróconymi w kierunku korpusu 2 swidra.W powierzchni czolowej korpusu 2 swidra, zwró? conej ku krazkowi skrawajacemu 1, osadzona jest wymienna twarda plytka 16, zamocowana w piers¬ cieniowym zaglebieniu. Na tej plytce 15 slizga sie na elastycznym pierscieniu 17 ze sznura okra¬ glego pierscien slizgowy 18, osadzony na stale w otworze obracajacego sie stozka skrawajacego 1, dzieki czemu powstaje pewne pod wzgledem ru¬ chowymi uszczelnienie przestrzeni lozyskowej kraz¬ ka skrawajacego 1. W trzpieniu 3 korpusu 2 swi¬ dra jest wywiercony, biegnacy równolegle do osi ..trzpienia £, otwór wprowadzajacy 19 o kolowym przekroju poprzecznym, sluzacy do wprowadzania waleczków walcawycit 7 wewnetrznego lozyska: walcowego 6. Otwór wprowadzajacy J9 usytuowa¬ ny jest jako biegnacy promieniowo, wewnatrz we¬ wnetrznej biezni 13 lozyska, waleczkowo-stozko- wego 4, usytuowanej w trzpieniu 3, a wylot tego otworu znajduje sie od strony krazka skrawaja^ cego 1 w biegnacym promieniowo, zaglebionym r,owku 20 biezna lozyska walcowego 6.Miejsce, w którym umieszczony jest wylot opi¬ sanego otworu wprowadzajacego 19 w rowku 20 biezni lozyska, usytuowane jest w mniej obciazor nej w kierunku promieniowym strefie lozyska wal¬ cowego 6, dlatego miejsce to jest narazone na sto¬ sunkowo male obciazenia wywierane przez wa¬ leczki walcowe 7 podczas pracy swidra.Waleczki walcowe 7 lozyska 6 tocza sie w row¬ ku 21 biezni wyzlobionej w otworze krazka skra¬ wajacego 1 jako zaglejbienia w kierunku promie¬ niowym. Waleczki walcowe sa zatem prowadzone obustronnie w rowkach 20 i 21 biezni i sa utrzy¬ mywane w polozeniu osiowym. Tym samym kra^ zek skrawajacy 1 jest zabezpieczony przed sciaga¬ niem go z trzpienia 3 przez obrzeze 22 w otworze krazka 1, oraz przez obrzeze £3 znajdujace sie na koncu trzpienia 3.Otwór wprowadzajacy 19 zamkniety jest elemen¬ tem wypelniajacym 24, który przechodzi przez kor¬ pus 2 swidra i którego powierzchnia koncowa 25, zwrócona w strone waleczków walcowych 7, jest dokladnie dopasowana do powierzchni plaszcza trzpienia 3 i do zaglebionego promieniowo rowka 20 biezni lozyska. Na wewnetrznymi — w kierun¬ ku promieniowym — odcinku powierzchni plasz¬ cza elementów wypelniajacego 24 znajduje sie rowek 26, wykonany ponizej powierzchni konco¬ wej 25, otwarty na Obu koncach. W rowek ten wchodzi kolek ustalajacy 27, dopasowany do pro¬ mieniowego zaglebienia w trzpieniu 3. Dzieki te¬ mu element wypelniajacy jest ustalony w swoim, opisanym uprzednio polozeniu obrotowym, w otwo¬ rze wprowadzajacym 19. Srednica otworu wpro-r wadzajacego 19 jest nieco wieksza od srednicy waleczków walcowych 7.Podczas skladania swidra krazkowego osadza sie najpierw w kazdy z krazków skrawajacych 1 wa¬ leczki stozkowe 5 pracujace w lozysku 4 i razem z pierscieniem 17 ze sznura okraglego i pierscien 5 niem slizgowym 18 nasuwa sie je na przynalezjiy trzpien 3 tak dlugo, a£ nastapi zetkniecie sie wa- leczków stozkowych 5 ze stoakowa bieznia 13 trzpienia 3. Równoczesnie pierscien slizgowy 1% dochodzi do polozenia przylegania da plytki zu- *• zywalnej J6. Nastepnie wsuwa sie waleczki wajea,* we 7 jeden za drugim, poprzez otwór wprowa#za-r jacy 19, pod bieznie 13 w rowek 20 biedni i na skutek obracania krazka skrawajacego 1 rozmiesz-r cza sie je równomiernie na obwodzie w przestFze-. !• ni pomiedzy rcwkiem 21 biezni krazka skrawaja^ cego 1, a rowkiem 20 trzpienia 3. Po wprowadze¬ niu wszystkich waleczków walcqwych 7 w losysko walcowe 6 wsuwa sie osiowo element wypelnia¬ jacy 24 w otwór wprowadzajacy 19. Równie? fce-r m lek ustalajacy £7 wchodzi w rowek &ti w eiernen- cie wypelniajacym 24. Przez zespawanie 28 wy¬ konane w koncu wyjsciowym otworu wprowa¬ dzajacego 19 zostaje dodatkowo zapewnione pra¬ widlowe polozenie elementu wypelniajacego 24 *• w korpusie 2 swidra rolkowego.W zakresie rozwiazania konstrukcyjnego, opi¬ sanego powyzej jako przyklad wykonania swidra rolkowego wedlug wynalazku ze stozkowymi kraz¬ kami skrawajacymi, moga wystepowac rózne po- ^ stacie konstrukcyjne. Zwlaszcza elementy toczne wewnetrznego lozyska tocznego moga byc uksztal¬ towane w postaci nie t^Jko waleczków walcowych, lecz równiez jako barylki, waleczki stozkowe lub elementy kulkowe, w zaleznosci od kierunku dzia- lania i wielkosci obciazenia oddzialywujacego na -tafcie lozysko toczne. W tym przypadku nalezy odpowiecjnio dostosowac dany rowek biezni za¬ równo krazka skrawajacego jak i trzpienia, wy¬ konanym jako zaglebiony promieniowo, do aktual¬ nego' < iSrolilu barylek, waleczków stozkowych wzglednie tocznych elementów kulkowych.Równiez elementy toczne zewnetrznego lozyska tocznego, usytuowanego od strony korpusu swi- 41 dra iAub lozyska wewnetrznego moga byc prowa¬ dzone w pewnych odstepach wzajemnych przez koszyczek lozyskowy lub tym podobny element konstrukcyjny lozyska.We wnetrzu krazka skrawajacego moze byc za- 50 montowanych kilka wewnetrznych lozysk tocznych, których elementy toczne wprowadza sie do we- Wn^trz pomiedzy oba wspólpracujace rowki biezni wykonane w trzpieniu \ w otworze krazka skra¬ wajacego, albo poprzez wspólny otwór wprowadza- 55 jacy lulb tez przez osobne otwory wprowadzajace w trzpieniu.Ponadto waleczki stozkowe lozyska waleczkowo- -stozkowego nie musza byc umieszczane jeden za drugim bezposrednio na trzpieniu korpusu swidra «o lub w otworze krazka skrawajacego. I tak na przyklad moga byc tu przewidziane obrotowe pierscienie lozyskowe dla waleczków stozkowych, które montuje sie na trzpieniu wzglednie w otwo¬ rze krazka skrawajacego, dzieki czemu krazki •5 skrawajace obracaja sie na takich pierscieniach. 407 127 846 8 Zastrzezenia patentowe 1. swider rolkowy ze stozkowymi krazkami skra¬ wajacymi, z których kazdy jest ulozyskowany na jednym, usytuowanym zewnetrznie od strony kor¬ pusu swidra lozysku tocznym oraz co najmniej na jednym wewnetrznym lozysku tocznym, które to lozyska osadzone sa na czopie polaczonym z korpusem swidra, przy czym elementy toczne we¬ wnetrznego lozyska tocznego osadzone sa obrótdwo w biezni lozyska, która to bieznie stanowi pro¬ mieniowy rowek wykonany w trzpieniu oraz pro¬ mieniowy rowek wykonany w krazku skrawaja¬ cym i elementy toczne wprowadzane sa do biezni poprzez osiowy otwór wprowadzajacy, zas zewne¬ trzne lozysko toczne wykonane jest jako lozysko walkowo-stozkowe, którego linie sil nacisku two¬ rza z osia obrotu krazka tnacego kat inny niz kat prosty i sa zwrócone do wewnatrz korpusu swi¬ dra, znamienne tym, ze wykonany w czopie (3') otwór (19) dla wprowadzania walcowych walecz- 10 15 ków (7), które tworza wewnetrzne lozyska (6) jest usytuowany promieniowo w poblizu biezni tocznej (13) waleczkowego lozyska stozkowego (4). 2. Swider rolkowy wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stanowiace lozysko (4) stozkowe waleczki (5) sa umieszczone jako toczace sie bezposrednio na trzpieniu (3) korpusu (2) swidra. 3. Swider rolkowy wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze stanowiace lozysko (4) stozkowe waleczki (5) sa umieszczone jako toczace sie bezposrednio w otworze krazka skrawajacego (1). 4. Swider rolkowy wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze waleczki stozkowe (5) lozyska (4) sa u- mieszczone przylegajaco swoja zwrócona ku kor¬ pusowi (2) czolowa powierzchnia do obrzeza (15) stanowiacego z krazkiem skrawajacym (1) jedno¬ lita czesc. 5. Swider rolkowy wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze wewnetrzne lozysko toczne (6) jest uksztal¬ towane korzystnie w postaci walcowego lozyska tocznego. 13 K WZGraf. Zd 2 — 185/85 — 85 + 16 «J«na zl 100 PL PL PL