Przedmiotem wynalazku jest zawór, skladajacy sie z krócca doplywowego i z kadluba, w którym znajduje sie otwór Wyplywowy w postaci gniazdka zaworu. Tego rodzaju zawory sa stosowane w wielu dziedzinach. Za ich pomoca mozna napelniac zbiorniki, pojemniki do okreslo¬ nego z góry poziomu wzglednie utrzymywac w silosie, za¬ sobniku ustalony z góry maksymalny i minimalny poziom cieczy.Znanyjest sluzacy do nastawiania poziomu cieczy plywak przechylny z odpowiednim prowadzeniem, który po osiag¬ nieciu przez ciecz okreslonej wysokosci zamyka kontakt elektryczny lub pneumatyczny, otwierajac lub zamykajac za pomoca energii elektrycznej lub pneumatycznej zawór doplywowy przy wymaganym minimalnym i maksymalnym poziomie cieczy.Znane sa równiez regulatory poziomu, dzialajace bez energii z zewnatrz. Ruch plywaka zostaje tu przeniesiony na kadlub zaworu za pomoca mechanicznej przekladni.Zawór doplywowy otwiera sie lub zamykazaleznieod zmiany polozenia plywaka. W tych rozwiazaniach stosuje sie tzw. zaworydwupolozeniowe,które badzotwierajasie calkowicie, badz tez calkowicie sie zamykaja i mozna je otworzyc je¬ dynie mechanicznymi ryglami, kiedy zas rygle przestaja dzialac, zamykaja sie przy zastosowaniu sprezyny lub energii pomocniczej.Wada zaworów, dzialajacych przy zastosowaniu energii pomocniczej polega na tym, ze polacwnie miedzy czujni¬ kiem i elementem wykonawczym mozna przeprowadzic, stosujac przewód pneumatyczny lub elektryczny, do czego trzeba rozbudowac odpowiednia siec. Jest to jednak po- 10 15 30 laczone ze znacznymi kosztami. W miejscach zagrozonych wybuchem trzeba zadbac o odpowiednia ochrone urzadzen elektrycznych, co jeszcze bardziej podnosi koszty.Niezaleznosc urzadzen zwieksza równiez ilosc mozliwych bledów, zas ewentualne naprawy wymagaja duzych wia¬ domosci fachowych. Natomiast w elementach mechanicz¬ nego przenoszenia czesci skladowe zuzywaja sie. Kadluby zaworów moga sie zacinac, co zwieksza dodatkowo mozli¬ wosci zaburzen w dzialaniu. Montaz takich urzadzen jest skomplikowany. Wymagaja one miejsca, zas stosowane materialy ograniczaja mozliwosc stosowaniatakich urzadzen.Celem wynalazku jest usuniecie wymienionych wad i skonstruowanie takiego zaworu, przy dzialaniu którego nie jest potrzebna energia pomocnicza, wobec czego nie trzeba rozbudowywac sieci energii. Inna zaleta jest to, ze czujnik i element dzialania tworza jedna calosc, mimo tego jednak jej zamontowanie jest proste i nie wymaga szcze¬ gólnych wiadomosci fachowych.Istota wynalazku polega na tym, ze urzadzenie ma miesz¬ czaca sie w srodkowej czesci kadluba zaworu komore prze¬ ponowa, otwarta ku górze, nad która znajduje sie czesc górna zaworu pomocniczego z otwarta ku dolowi komora przeponowa, zas u góry czesci górnej kadluba zaworu po¬ mocniczego jest uksztaltowana jeszcze jedna komora prze¬ ponowa, otwarta ku górze i polaczona za pomoca zaworu pomocniczego z dolna komora przeponowa w czesci górnej kadluba zaworu pomocniczego. Czesc górna kadluba za¬ woru pomocniczego jest zamknieta u góry pokrywa zaworu, w której miesci sie otwarta równiez ku dolowi komora przeponowa, przy czym komory przeponowe miedzy 120 593120 593 3 czescia srodkowa kadluba zaworu i czescia górna kadluba zaworu pomocniczego dzieli wyposazona w grzybek zaworu przepona z otworem przeplywowym, natomiast komory przeponowe miedzy kadlubem zaworu pomocniczego i po¬ krywa przedziela od siebie przepona wyposazona w grzybek, oprócz tego otwór wyplywowy zweza sie, zas zjego dolnym koncem laczy sie kanalek ssawny, polaczony z jednej strony z opuszczona do wymaganego poziomu cieczy rurka ssaca, z drugiej zas z komora przeponowa, znajdujaca sie w po¬ krywie zaworu, podczas gdy komora przeponowa, miesz¬ czaca sie u góry w czesci górnej kadluba zaworu pomocni¬ czego laczy sie z odprowadzeniem cieczy.Opisany wyzej zawór umozliwia napelnianie zbiornika do okreslonego poziomu, a nastepnie po osiagnieciu tego poziomu wstrzymanie doplywu cieczy bez stosowania jakiejkolwiek energii pomocniczej, a jedynie przez wyko¬ rzystanie energii kinetycznej cieczy wzglednie róznic cisnien spowodowanych przez cisnienie przeplywu.Zawór wedlug wynalazku moze byc równiez tak skon¬ struowany, by mozna go bylo stosowac do nastawiania minimalnego i maksymalnego poziomu cieczy w jakim¬ kolwiek pojemniku, tym samym by po osiagnieciu naj¬ wyzszego poziomu cieczy automatycznie sie zamykal, zas przy opadnieciu zwierciadla cieczy ponizej najnizszego dopuszczalnego poziomu automatycznie sie otwieral.Aby mozna bylo sprostac tym zadaniom, przewidziano w zaworze wedlug wynalazku u dolnego konca rury wy¬ plywowej, zamontowanej na otworze wyplywowym, zbior¬ nik przelewowy, zas u dna tegoz zbiorniczka rurke w ksztal¬ cie podwójnej litery U róznej dlugosci, polaczona drugim koncem z komora przeponowa znajdujaca sie w pokrywie zaworu, przy czym na najwyzszym poziomym odcinku rurki w ksztalcie podwójnej litery U umieszczono otwór spustowy, do którego podlaczono rurke spustowa.Dlautrzymania zwierciadlacieczy przynapelnianiu zbior¬ nika we wzglednym spokoju umieszczono na dolnymkoncu rury wylotowej ponizej otworu wyplywowego zespól roz¬ rzucajacy ciecz poziomo. Aby jednak nie dopuscic do od¬ dzialywania wystepujacych mimo tego fal cieczy, wyposa¬ zono domy koniec rurki ssacej W rure tlumiaca fale.Zawór wedlug wynalazku nie zawiera, oprócz luznych przepon, zadnych innych czesci ruchomych, tak ze mozli¬ wosc uszkodzenia go jest bardzo niewielka. Stosowanie go nie wymaga szczególnych umiejetnosci. Zawór mozna wbudowac dodatkowo w istniejace juz przewody.Przedmiot wynalazku jest uwidoczniony w przykladzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia zawór W wykonaniujako zawór napelniajacy, w przekroju, a fig. 2 — zawór w wykonaniujako zawórregulujacy poziom cieczy, w przekroju.Kadlub zaworu wedlug fig. 1 sklada sie z czterech czesci.Czesc srodkowa 41 obejmuje zawór wlasciwy. Nad nia usytuowana jest czesc górna 42 obejmujaca zawór pomoc¬ niczy oraz zamykajaca go od górnej czesci 41 znajduje sie jego czesc dolna 40. Do czesci 41 kadluba zaworu jest podlaczony króciec 31 przewodu doplywowego, doprowa¬ dzajacego ciecz, W czesci 41 kadluba zaworu znajduje sie komora przeponowa 1, której czesc zewnetrzna ma u góry wiekszy, zas u dolu mniejszy przekrój poprzeczny, i która polaczona jest z otworem wyplywowym 21. Czesc kadluba, ograniczajaca otwór wyplywowy 21 od góry, jest uksztalto¬ wana jako gniazdko zaworu, jednoczesnie zas otwór wy¬ plywowy 21 zweza sie ku dolowi. Komora przeponowa 1 jest otwarta ku górze. W czesci 42 kadluba zaworu znajduje 4 sie równiez otwarta ku górze komora przeponowa 4, przy czym pokrywa 43 zaworu, zamykajaca od góry czesc 42 kadluba zaworu pomocniczego ma otwarta ku dolowi ko¬ more przeponowa 5. Komore przeponowa 1 w czesci 41 5 kadluba zaworu oddziela od zwróconej ku dolowi komory przeponowej 2 W czesci 42 kadluba zaworu pomocniczego przepona 3, zamocowana miedzy czescia 41 kadluba za¬ woru i czescia 42 kadluba zaworu pomocniczego.W przeponie 3 znajduje sie otwór przepustowy 23, a do io przepony zamocowany jest za pomoca sworznia 15 grzybek zaworu 14 wspóldzialajacy z gniazdkiem zaworu, ograni¬ czajacym u góry otwór wyplywowy 21.Komora przeponowa 2 w czesci 42 kadluba zaworu po¬ mocniczego oraz komora przeponowa 4 sa polaczone ze 15 soba za pomoca otworu uksztaltowanego jako gniazdko zaworu 17.Otwarta ku górze komora przeponowa 4 W czesci 42 kadluba zaworu pomocniczego jest oddzielona od komory przeponowej 5 pokrywy 43zaworu przez wpasowana miedzy 20 nie przepone 6, na którejjest zamocowany za posrednictwem tarczy przeponowej 1S i usztywnienia 19 wspóldzialajacy z gniazdkiem zaworu 17 pomocniczy grzybek 7 zaworu.Zgodnie z przykladem wykonania na dolnym koncu otworu wyplywowego 21 jest zamocowana rura Wylotowa 25 13. U dolnego konca otworu wyplywowego 21 jest umiesz¬ czona z jednej strony rurka ssaca 11, siegajaca do wymaga¬ nego poziomu cieczy, z drugiej zas kanalek ssawny 22, laczacy sie poprzez kanalek 9 z komora przeponowa 5 w pokrywie 43 zaworu. Wkanalku 9 znajduje sie dlawik 16. so Komora przeponowa 4 jest polaczona z kanalkiem 20 od¬ prowadzajacym ciecz, uchodzacym swobodnie ku kolowi.Na dolnym koncu rury Wyplywowej 13 usytuowany jest zespól 46 rozrzucajacy wyplywajaca ciecz wachlarzo- wato poziomo, podczas gdy rurka ssaca 11 jest otoczona 35 tlumiaca fale rura 45, siegajaca ponizej rurki ssacej 11.U góry pokrywy 43 zaworu znajduje sie gwintowany otwór podlaczeniowy 44, zamkniety wkrecanym korkiem.Przedstawiony na fig. 1 zawór dziala w sposób nastepuja¬ cy: Wezem lub przewodem podlaczonym do krócca do- 40 plywowego 31 ciecz wplywa do komory przeponowej 1, stad zas przez otwór wyplywowy 21 i rure wyplywowa 13 do napelnianego zbiornika.Wskutek cofki cieczy spowodowanej przez zmniejszajacy sie w kierunku przeplywu przekrój komory przeponowej 1 45 oraz zwezajacy sie otwór wyplywowy, wypelnia sie ciecza komora przeponowa 2 poprzez otwór przepustowy 23 oraz komora przeponowa 4 poprzez otwór w postaci gniazdka zaworu pomocniczego 17, tak ze w obu komorach przepo¬ nowych 2 i 4 panuje niemal jednakowe cisnienie. Z komory 50 przeponowej 4 ciecz wyplywa nastepnie przez kanalek od¬ prowadzajacy 20 swobodnie do zbiornika.Ciecz wyplywajaca z dolnej czesci otworu wyplywowego" 21 wywiera na kanalek ssawny 22 dzialanie podobne do dzialania inzektora, wskutek którego powietrze jest zasy- 55 sane przez rurke ssaca 11, nie moze ono byc bowiem wys¬ sane z komory przeponowej 5 przez kanalek 9.Ciecz wyplywajaca przez mie wylotowa 13 oraz przez zespól rozrzucajacy 46 wypelnia stopniowo zbiornik. Kiedy zwierciadlo cieczy w zbiorniku osiagnie dolny koniec 60 opuszczonej na uprzednio ustalona glebokosc rurki ssacej 11, kanalek ssawny 22 nie moze juz wiecej zasysac po¬ wietrza przez rurke ssaca 11. Teraz zaczyna sie zasysanie powietrza z komory przeponowej 5 przez kanalek 9. Wsku¬ tek spadku cisnienia w komorze przeponowej 5 podnosi 15 sie przepona 6 i dociska grzybek 7 zaworu pomocniczego120 593 5 do gniazdka zaworu pomocniczego 17, zamykajac tym samym zawór pomocniczy. Wskutek tego podnosi sie cisnienie w komorze przeponowej 2, które dociska przepone 3 wzglednie zamocowany na niej grzybek zaworu 14 do gniazdka zaworu w otworze wyplywowym 21 i zamyka w ten sposób zawór.Jak dlugo dolny koniec rurki ssacej 11 jest zanurzony w cieczy, zawór otwarty recznie zamyka sie natychmiast z powrotem. Zawór mozna wlasciwie otworzyc mechanicz¬ nie lub za pomoca impulsu cisnieniowego jedynie po otwarciu gwintowanego otworu podlaczeniowego 44.Na fig. 2 pokazano przyklad wykonania, wedlug którego zawór dzialajako regulator poziomu cieczy. Czesc zaworu, sluzaca do nastawiania i utrzymywania maksymalnego poziomu cieczy pokrywa sie calkowicie z rozwiazaniem Wedlug fig. 1, dzialajac w analogiczny sposób. Przy auto¬ matycznej regulacji poziomu cieczy jest jednak ponadto konieczne, by zawór przy opadnieciu poziomu cieczy po¬ nizej ustalonej z góry wartosci minimalnej sam sie zamykal, umozliwiajac wypelnianie zbiornika az do osiagniecia naj¬ wyzszego poziomu. Aby mozna bylo spelnic i to zadanie, uzupelniono zawór Wedlug wynalazku jeszcze nastepuja¬ cymi czesciami dodatkowymi.U dolnego konca rury wylotowej 13 umieszczono zbior¬ nik przelewowy 26, przykryty czesciowo pokrywa 25.U dna zbiornika przelewowego 26 jest podlaczona rurka 27 w ksztalcie podwójnej litery U, której jeden odcinek opada glebiej od drugiego. Drugi koniec rurki laczy sie poprzez rurke 28 i przewód impulsowy 12 z komora prze¬ ponowa 5, znajdujaca sie w pokrywie 43 zaworu. W polo¬ zonym wyzej poziomie odcinku rurki 27 jest umieszczony otwór spustowy 29 oraz zwrócona ku dolowi rurka spus¬ towa 30.Nie bedziemy tu opisywac ponownie dzialania zaworu wedlug fig. 2 podczas zamykania, pokrywa sie ono bowiem calkowicie z poprzednim opisem. Róznica polega jedynie na tym, ze ciecz doplywajaca przez rure wylotowa 13 dostaje sie do zbiornika przelewowego 26, stad zas badz przelewa sie do napelnianego zbiornika, badz tez wypelnia rurke 27. Z rurki 27 przedostaje sie powietrze czesciowo przez rurke 28 do komory przeponowej 5, skad moze wyjsc przez dlawik 16, badz tez wychodzi przez rurke spustowa 30. Poniewaz otwór spustowy 29 ma bardzo maly przekrój, rurka 27 wypelnia sie szybko ciecza. Gdy lustro cieczy w zbiorniku zaczyna po osiagnieciu najwyzszego poziomu przy zamknietym zaworze opadac, opada równiez poziom cieczy w rurce 27. Uksztaltowanie rurki 27 sprawia, ze lustracieczy nie poruszaja sie w niej jednakowo, powstaje mianowicie przegroda plynna, poruszajaca sie w miare zmiany poziomu cieczy w zbiorniku. W nizszym odcinku rurki 27kolumna cieczy, przesuwajaca sie wskutek opadania lustra cieczy, zasysa przez przewód impulsowy 12 komore przeponowa 5, wzmacniajac dodatkowo sile zamykajaca zaworu pomocniczego 17.Z chwila, gdy opadajace lustro wody osiagnie poziom 41 w wyzszej czesci rurki 27 przegroda plynna w tym ramieniu rurki przerywa sie, zas ciecz w nizszej czesci rurki 27 prze¬ suwa sie, a tym samym wywiera nagle za posrednictwem rurki 28 i przewodu impulsowego 12 nacisk na prze¬ pone 6, która otwiera zawór pomocniczy 17- Wtedy za¬ czyna sie znów poprzez zawór napelnianie zbiornika ciecza az do osiagniecia najwyzszego jej poziomu. 6 Jak wynika z tego przykladu wykonania, zawór ma prosta konstrukcje i moze zamykac sie i otwierac bez potrzeby stosowania jakiejkolwiek energii pomocniczej. Zostaje tym samym rozwiazany problem napelniania zbiorników od B okreslonego poziomu oraz regulowania poziomu cieczy w zbiorniku. Zawór taki ma bardzo szerokie zastosowanie.Mozna go Wbudowywac jako zawór zdalnie sterowany w przewody znajdujace sie pod cisnieniem, mozna go rów¬ niez stosowac jako zawór reczny do napelniania i kalibro- 10 wania beczek i pojemników. Wyposazony w odpowiednie czujniki temperatury moze byc jako dwupolozeniowy re¬ gulator temperatury Wbudowany badz w przewody wody chlodzacej, badz tez w obiegi chlodzenia. Konstrukcja i montaz sa proste, zas konserwacja nie wymaga szczegól- 15 nych wiadomosci fachowych. Poniewaz odpada tu doplyw energii, zawór moze byc stosowany równiez w pomieszcze- jjiach zagrozonych wybuchem.Zastrzezenia patentowe 20 1. Zawór, skladajacy sie z krócca doplywowego i kadluba* w którym znajduje sie otwór wyplywowy w postaci gniazdka zaworu, znamienny tym, ze ma mieszczaca sie w czesci (41) kadluba komore przeponowa (1), otwarta ku górze oraz czesc (42) kadluba zaworu pomocniczego ze znajdujaca 25 sie w niej otwarta ku dolowi komora przeponowa (2), zas u góry czesci (42) kadluba zaworu pomocniczego jest Uksztaltowana równiez otwarta ku górze komora prze¬ ponowa (4), polaczona za pomoca zaworu (17) z dolna komora przeponowa (2) w czesci (42) kadluba zaworu 30 pomocniczego, zas czesc (42)kadluba zaworu pomocniczego jest zamknieta u góry za pomoca pokrywy (43) zaworu, w której miesci sie otwarta równiez ku dolowi komora przeponowa (5), przy czym komory przeponowe (1, 2) miedzy czescia (41) kadluba zaworu i czescia (42) kadluba 95 zaworu pomocniczego dzieli wyposazona w grzybek (14) zaworu przepona (3) z otworem przeplywowym (23), natomiast komory przeponowe (4, 5) miedzy czescia (42) kadluba zaworu pomocniczego i pokrywa zaworu (43) przedziela od siebie przepona (6), wyposazona w grzybek 40 (7), a otwór wyplywowy (21) zweza sie, zas z jego dolnym koncem laczy sie kanalek ssawny (22), polaczony z jednej strony 2 Opuszczona do wymaganego poziomu cieczy rurka ssaca (11), z drugiej zas z komora przeponowa (5), znajdujaca sie w pokrywie (43) zaworu, podczas gdy ko- « mora przeponowa (4), mieszczaca sie u góry w czesci (42) kadluba zaworu pomocniczego laczy sie z kanalkiem od¬ prowadzajacym ciecz (20). 2. Zawórwedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze u dolnego konca rury wylotowej (13), podlaczonej do otworu wyply- 50 wowefo (21) jest umieszczony zbiornik przelewowy (26), a do dsa zbiornika (26) jest podlaczona jednym koncem rurka (17) w ksztalcie podwójnej litery U o róznych dlu¬ gosciach ramion, której drugi koniec laczy sie z komora przeponowa <5) w pokrywie (43) zaworu przy czym wyzej 65 polozony poziomy odcinek rurki (27) ma otwór spustowy (29) oraz rurke spustowa (30). 3. Zawór wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze u dolnego konca znajdujacej sie ponizej otworu wyplywowego (21) rury ^ylotowej (13) usytuowany jest zespól rozrzucajacy (46), zas dolny koniec rurki ssacej (11) jest otoczony tlumiaca fale rura (45).120 593 6 1d19Vtf?4-SW9 17 4 S 16^43 LDD Z-d 2, z. 540/1400/83, n. 95+20 egz.Cena 100 z! PL