Przedmiotem wynalazku jest srodek chwastobójczy.Srodek chwastobójczy wedlug wynalazku zawiera jako substancje czynna pochodna pirolidyn-2-onu o ogólnym wzorze 1, w którym Ar oznacza grupe fenylowa ewentualnie podstawiona jednym lub dwoma takimi samymi lub rózny¬ mi podstawnikami, jak atomami chlorowca lub grupami alkilowymi zawierajacymi od 1 do 4 atomów wegla, alkilo- ksylowymi zawierajacymi od 1 do 4 atomów wegla, alkenylo- ksylowymi zawierajacymi od 2 do 4 atomów wegla, alkinylo- ksylowymi zawierajacymi od 2 do 4 atomów wegla, hydro¬ ksylowa, nitrowa, trójfluorometylowa, jednoalkilokarbamy- lowa, w której czesc alkilowa zawiera od 1 do 4 atomów wegla, dwualkilokarbamylowa w której kazda czesc alkilowa, taka sama lub rózna, zawiera od 1 do 4 atomów wegla, alifatyczna acyloaminowa zawierajaca od 2 do 5 atomów wegla lub grupe Ar'—O—, w której Ar' oznacza grupe fe¬ nylowa lub szescioczlonowa grupe heterocykliczna zawiera¬ jaca heteroatom tlenu, siarki lub azotu, lub Ar oznacza piecio-lub szescioczlonowa, ewentualnie podstawiona, a- romatyczna grupe heterocykliczna zawierajaca jeden lub dwa, takie same lub rózne heteroatomy azotu, tlenu lub siarki, Ri oznacza grupe alkilowa zawierajaca od 1 do 4 atomów wegla, cykloalkilowa zawierajaca od 3 do 6 atomów wegla lub fenylowa, ewentualnie podstawiona, zas R2 oznacza atom wodoru lub grupe metylowa.Substancja czynna srodka wedlug wynalazku sa w szcze¬ gólnosci pochodne l-benzylo-pirolidyn-2-onu o wzorze 2, w którym Y oznacza atom chlorowca lub grupe alkilowa ¦awierajaca od 1 do 4 atomów wegla, alkiloksylowa zawiera- 25 30 jaca od 1 do 4 atomów wegla lub trójfluorometylowa, n oznacza liczbe calkowita 1 lub 2, przy czym jesli n jest równe 2 to wtedy podstawniki Y sa takie same lub rózne, Ri oznacza grupe alkilowa zawierajaca od 1 do 3 atomów wegla lub grupe fenylowa, zas R2 ma to samo znaczenie jak we wzorze 1.Zwiazki o wzorze 1 posiadaja w pozycji a wzgledem grupy Ar atom wegla podstawiony asymetrycznie. Tak wiec kazdy z tych zwiazków wystepuje w postaci dwóch przeciwstawnych stereoizomerów optycznych, z których jeden oznaczany symbolem D (+) ma konfiguracje D i mierzona w ustalonych warunkach skrecalnosc optyczna prawa, zas drugi oznaczany symbolem L (—) ma konfigu¬ racje L i skrecalnosc optyczna lewa. Obie formy D ( +) i L(—) zwiazków o wzorze 1 sa jednakowo przedmiotem wynalazku, podobnie jak i ich optycznie czynne i race- miczne mieszaniny. W tym przypadku zwiazki racemiczne oznaczane sa symbolem (D,L).Rózne pochodne pirolidyn-2-onu sa juz opisane w litera¬ turze, a z nich niektóre jako srodki chwastobójcze. Tak na przyklad w niemieckim patencie 1.262.277 opisane sa zwiazki o ogólnym wzorze 3, w którym R\, R'2, Rl3 i R'4 oznaczaja atom wodoru lub grupe alkilowa, cykloalkilowa, aryloalkilowa lub arylowa zawierajaca powyzej 8 atomów wegla. Ten tak bardzo rozbudowany wzór obejmuje bardzo duza liczbe zwiazków. Jednakze podane w tym niemieckim patencie przyklady dotycza zwiazków, w których R\ oznacza atom wodoru lub grupe metylowa, fenylowa lub tolilowa a wiec nie sa objete wzorem ogólnym zastrzezo¬ nym w niniejszym zgloszeniu patentowym. 113 9313 Podobnie w opisie patentowym RFN nr 1.925.198, zastrzega sie zwiazki chwastobójcze o wzorze 4, w którym R"i oznacza grupe alkilowa ewentualnie podstawiona, alkenylowa, aryloalkilowa, alkilenocykloalkilowa, cyklo- alkilowa lub alkoksyalkilowa, Rl,2 oznacza grupe krotylowa, butylowa, izopentenylowa lub izopentylowa, i zas R"3 ma to samo znaczenie co R'l2 lub oznacza atom wodoru lub tworzy razem z Rl,2 rodnik cykloheksylowy.Patent ten dotyczy glównie N-cykloalkilo-pirolidyn-2- onów, które sa rózne od zwiazków wedlug niniejszego wy¬ nalazku. Jedynymi pochodnymi N-aryloalkilowymi, wy¬ mienionymi w tym patencie miemieckim sa N-benzylo-3- krot^o-mr^Tidyn-^-onr i N-benzylo-3-butylo-pirolidyn-2- on, a wiec* zwiazki, .których wzór jest inny niz zwiazków w obecnym wynalazku i dla których patent niemiecki nie podaje zadnych przykladów ich dzialania chwastobójczego.Obecnie przeprowadzone badania wykazay, ze w przy¬ padku pochodnych" T-benzylo-pirolidyn-2-onu obecnosc podstawnika alkilowego (zawierajacego od 1 do 3 atomów wegla) przy atomie- wegla znajdujacego sie w pozycji a wzgledem grupy benzylowej powoduje znaczna poprawe dzialania chwastobójczego i ze (D,L) 1- (a-alkilo-benzylo)- pirolidyn-2-ony wedlug wynalazku wykazuja w ogólnosci znacznie silniejsze dzialanie chwastobójcze niz homolo¬ giczne l-benzylo-pirolidyn-2-ony.Zwiazki stanowiace substancje czynna srodka wedlug wynalazku otrzymuje sie w sposób skladajacy sie z naste¬ pujacych etapów: Etap 1. Dzialanie chlorku y-chloroalkanoilu na amine wedlug schematu 1, w którym jeden z podstawników R3, R4 lub R5 oznacza grupe metylowa zas pozostale oznaczaja atom wodoru. Reakcje pjowadzi sie w temperaturze od 0° do 50 °C, korzystnie od 0 do 25 °C, w srodowisku wodno- organicznym, na przyklad w mieszaninie woda/chlorek metylenu, w obecnosci zasady mineralnej, korzystnie we¬ glanu sodowego, jako akceptora HC1.Etap 2: Cyklizacja zwiazku otrzymanego w poprzednim etapie wedlug schematu 2, w którym Ar, Ri, R3, R4 i Rs maja wyzej podane znaczenie zas R2 ma to samo znaczenie jak we wzorze 1. Reakcje prowadzi sie w temperaturze od okolo 30° do okolo 100 °C w srodowisku wodnoorganicz- nym, na przyklad w mieszaninie woda/chlorek metylenu, w obecnosci katalizatora przenoszenia fazy i stezonego roztworu wodnego zasady mineralnej, na przyklad weglanu sodowego, jako akceptora HC1.Jako katalizator przenoszenia fazy mozna stosowac kata¬ lizatory typu czwartorzedowych soli amoniowych, na przy¬ klad takich jak opisane w Rocz. Chem. 39, s. 1223 (1965).W praktyce dobre wyniki otrzymuje sie stosujac jako kata¬ lizator chlorek benzylotrójetyloamoniowy.W przypadku kazdego ze zwiazków o wzorze 1 izomery D( +) i L(—) mozna wytworzyc w sposób ogólnie opisany wyzej, wychodzac odpowiednio z D(+) lub L(—) aminy o wzorze podanym w schemacie 1, zas ja sama przez roz¬ szczepienie odpowiedniej (D,L) aminy za pomoca kwasu L (—)-jablkowego i D(+)-winowego metoda opisana w Org. Synth., t. 2, s. 459 (wydanie francuskie).(D,L)-aminy o wzorze podanym w schemacie 1 sa w wie¬ kszosci przypadków znane. Mozna je wytworzyc jednym z nastepujacych znanych sposobów A, B, lub C: Sposób A: Dzialan e mrówczanem amonowym na keton i hydroliza otrzymanego produktu w srodowisku kwasnym wedlug schematu 3, w którym Ar i Ri maja to samo znaczenie jak we wzorze 1. Reakcja ta, zwana reakcja Leuckardta, opisana jest w Org. React. t.5, s. 301 (1962). 3 931 4 Sposób B: Redukcja oksymu wedlug schematu 4, w któ¬ rym Ar i Ri maja wyzej podane znaczenie.Jako srodek redukujacy stosuje sie badz sód w srodowisku alkoholowym (Acta Pharm. Suecica 5, s. 429, 1968 r.), 5 badz nikiel Raney'a (Buli. Soc. Chim., France (5),4, s. 1121. 1937 r.).Sposób C: Aminowanie i redukcja ketonu wedlug sche¬ matu 5, w którym Ar i Ri maja znaczenie jak wyzej, w obec¬ nosci niklu Raney'a wedlug Compt. Rend. Aca. Sci., 207, 10 s. 345 (1938).Podane przyklady sluza do objasnienia sposobu wytwa¬ rzania substancji czynnej i przedstawienia wlasnosci" srod¬ ka wedlug wynalazku nie ograniczajac jego zakresu.Przyklad I. Sposób wytwarzania (D,L) l-(2'-me- 15 toksy-a-metylo-benzylo)-pirolidyn-2-onu (zwiazek nr 1).Do 2-litrowej kolby trójszyjnej, zaopatrzonej w miesza¬ dlo mechaniczne, wkraplacz a 250 ml, termometr i chlodnice zwrotna, zaladowuje sie 151 g (1 mol) o-metoksy-a-mety- lo-benzyloaminy, 400 ml chlorku metylenu i roztwór 1,1 20 mola lugu sodowego w pastylkach w 500 ml wody, po czym ochladza sie mieszanine, energicznie mieszajac, na lazni z lodem do temperatury okolo 5°C. Nastepnie wkrapla sie 145,5 g (1 mol) 97% chlorku 4-chlorobutyroilu rozpuszczonych w 100 ml chlorku metylenu, z taka szyb- 25 koscia, by temperatura w kolbie utrzymywala sie w gra¬ nicach 5°—10 °C. Po zakonczeniu wkraplania miesza sie energicznie zawartosc kolby przez 15 minut, a nastepnie przelewa ja do 2-litrowego rozdzielacza, z którego odbiera ie frakcje chlorometylenowa. 30 Otrzymany roztwór chlorometylenowy przelewa sie do 2-litrowej kolby trójszyjnej zawierajacej 11,4 g (0,05 mola) chlorku benzylotrójetyloamoniowego, po czym wlewa szybko 40 g 50% roztworu wodnego lugu sodowego (5 moli). Mieszanine reakcyjna miesza sie energicznie 35 - a nastepnie ogrzewa pod chlodnica zwrotna do tempera¬ tury 44°C w ciagu 2 godzin. Koniec reakcji sprawdza sie metoda chromatografii gazowej. Po ochlodzeniu na lazni wodnej wlewa sie do kolby 400 ml wody, która rozpuszcza wytracony chlorek sodowy i umozliwia dekantacje. Po 40 przelaniu mieszaniny do 2-litrowego rozdzielacza oddziela sie faze chlorometylenowa. Faze wodna ekstrahuje sie 200 ml chlorku metylenu, a ekstrakt laczy z glówna faza organiczna.Polaczone ekstrakty przemywa sie 200 ml IN HC1, a naste¬ pnie 3x200 ml wody. Po odwodnieniu, a nastepnie odpa-^ 45 rowaniu do sucha otrzymuje sie 206 g surowego produktu, który oczyszcza sie przez destylacje. Otrzymuje sie 196 g czystego (D,L) l-(2-'-metoksy-a-metylo-benzylo)-piroli- dyn-2-onu. Temperatura wrzenia J25°C/0,25 mm Hg n2D = 1,543. 50 Wydajnosc 89,5%.Analiza: C% H% N% obliczono: 71,23 7,76 6,39 znaleziono: 71,61 7,96 6,15 Przykladu. Postepujac w sposób opisany w przykla- 55 dzie I i stosujac odpowiednie substancje wyjsciowe, otrzy¬ muje sie zwiazki nr 2—15, których wlasnosci przedstawiono w tablicy 1. W tablicy tej skrót Tw oznacza temperature wrzenia, zas Tt temperature topnienia.Przyklad III. Sposób wytwarzania D(+) 1-(2'-me- toksy-a-metylo-benzylo)-pirolidyn-2-onu (zwiazek 1A izo¬ mer optyczny D (+) zwiazku Nr 1).Zwiazek 1A wytwarza sie w sposób opisany w przykla¬ dzie I wychodzac z chlorku 4-chloro-butyroilu i z D(+) 20 65 o-metoksy-a-metylo-benzyloaminy o skrecalnosci [a [ D =*=113 931 5 6 Tablica 1 Zwiazki o ogólnym wzorze 1 Nr zwiaz¬ ku 1 1 2 3 4 5 6 7 1 8 9 10 11 - 12 13 14 1 15 16 1 1 Konfi¬ guracja i 2 (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) Ar 1 3 Wzór 5 Wzór 6 Wzór 7 Wzór 8 Wzór 9 Wzór 10 Wzór 11 Wzór 12 Wzór 5 Wzór 5 Wzór 5 Wzór 6 Wzór 13 Wzór 5 Wzór 5 Rl 1 4 CH3 CHj CH3 CH3 CHj CH3 CH3 CH3 —C2H5 — —CH -(CH3)2 —CH3 —CH3 —CH3 ' —CH3 Wzór 5 R2 1 5 H H.H H H H H H H H 3—CH3 3—CH3 3—CH3 5—CH3 H 1 Wzór sumaryczny 1 6 C,2H15NO C,2H14ClNO GzHuClNO Ci3H14FNO C,3H17NO ClsH2iN02 C13H,4F3NO Ci2HJ3Cl2NO Ci3H17NO C14H19NO C13H17NO Ci3H16CINO Ci4H19N02 CnH17NO C17H17NO Wlasnosci fizyczne 1 7 n2o:l,545 Tw:125—126 C/ /0,05 mm Hg n2o:l,556 n2o: 1,526 20 no: 1,540 ' 20 ni5: 1,530 Tw: 122 °C/ /0,05 mm Hg n2o: 1,490 Tw: 108 °C/ /0,01 mm Hg n^: 1,568 Tw: 132 °C/ /0,03 mm Hg n2^: 1,534 n2o: 1,530 n2o: 1,532 Tw: 110°C/' /0,015mmHg -| n2o: 1,646 1 Tw:128°C/ /0,03 mm Hg | n2o: 1,536 1 Tw: 130—132 °C/ /0,05 mm Hg | nD: 1,537 Tw:120 °C/ /0,12mmHg Tt =135,4°C Wy¬ daj¬ nosc V \ 8 56,7 60,1 63,9 72,5 62,1 76,2 77 64 64 66 65,5 72 49 49 70 1 Analiza obliczono 1 9 C% 76,19 H% 7,94 1 N% 7,41 C% 64,43 H% 6,26 1 N% 6,26 C% 64,66 H% 6,26 1 N% 6,26 C% 69,56 H% 6,76 1 N% 6,76 C% 76,85 H%. 8,37 ' N% 6,90 C% 72,87 H% 8,50 N% 5,67 C % 60,70 H% 5,45 N % 5,45 C% 55,81 H % 5,04 N % 5,43 C% 76,85 H% 8,37 N% 6,90 C% 77,42 H% 8,76 N% 6,45 C% 76,85 H% 8,37 N% 6,90 | C% 65,68 H% 6,74 N% 5,89 C% 72,10 1 H% 8,15 N% 6,01 1 C% 76,85 1 H% 8,37 N% 6,90 I C% 81,27 H% 6,77 N% 5,58 znale¬ ziono 1 10 74,42 7,97 1 7'18 1 64,31 6,24 1 6,12 | 63,63 6,35 1 639 1 69,21 6,98 1 6'92 1 76,36 8,39 6,52 1 72,64 1 8,51 5,71 | 60,93 1 5,58 5,46 1 55,72 1 5,30 5,19 | 76,64 8,31 6,78 1 76,68 8,75 63*2 | 76,66 1 8,49 6,81 1 65,74 1 6,93 1 5,74 71,24 1 8,23 5,98 1 75,82 I 8,45 6,31 1 81,25 7,2 5,59 = +37 (bez rozpuszczalnika), te zas otrzymuje sie przez (wydanie francuskie). Wlasnosci fizykochemiczne tak o-; rozszczepienie (D,L) o-metoksy-a-metylo-benzyloaminy trzymanego zwiazku 1A sa nastepujace: metoda opisana w Org„ Synth. Coli. Yolume 2, s. 459 [a \™ = +90 (c = 0,1, etanol bezwodny)113 931 7 8 czystosc optyczna: 90 % n2D° = 1,5492 Temperatura wrzenia: 120°C/0,05 mm Hg Analiza: C% H% N% obliczono: 71,23 7,76 6,39 znaleziono: 70,25 7,82 " 6,35 P r z y k l a d IV. Sposób wytwarzania D (+) 1-(a-me- tylo-benzylo)-pirolidyn-2-onu (zwiazek 2A — izomer op¬ tyczny zwiazku nr 2).Zwiazek ten otrzymuje sie jak w przykladzie 111 zastepu, jac stosowana tam benzyloamine handlowa D(+)a-me_ 20 tyI o-benzyloamina o skrecalnosci optycznej [a] D = +39 (bez rozpuszczalnika). Tak otrzymany zwiazek 2A ma na¬ stepujace wlasnosci: 90 [o] ^ = +19,5° (c = 0,1, etanol bezwodny) Temperatura wrzenia 108°C/0,06 mm Hg Analiza: C% H% N% obliczono: 76,19 7,94 7,41 znaleziono: 75,46 8,09 7,38 Przyklad V. Badanie dzialania chwastobójczego na roslinach uprawnych i chwastach przad ich wzejsciem.W doniczkach 9x9x9 cm napelnionych lekka ziemia uprawna wysiewa sie odpowiednia ilosc ziarn zalezna od rodzaju rosliny i wielkosci ziarna. Wysiane ziarna pokrywa sie warstwa gleby grubosci okolo 3 mm. Po zwilzeniu gleby doniczki opryskuje sie cieklym preparatem substancji czynnej o odpowiednim stezeniu w ilosci odpowiadajacej okolo 500 l/ha.. Ciekly preparat do opryskiwania otrzymuje sie przez rozcienczenie woda emulgujacego sie koncentratu o naste¬ pujacym skladzie wagowym: Badana substancjaaktywna 20 % Srodek emulgujacy: oksyetylowany monylofenol, Tablica 2 Zwiazek nr 1 1A 2 2A 3 4 5 9 Dawka kg/ha 1 2 4 1 4 4 8 4 2 4 8 8 8 Chwasty FA 60 80 100 80 100 80 70 70 0 30 30 80 50 DI 70 100 100 90 100 20 85 85 30 100 95 100 95 PA 90 100 100 100 100 60 . 90 100 100 100 100 80 100 1 RA 90 95 100 90 100 85 100 90 80 100 100 90 100 SE 40 100 100 50 100 0 25 0 30 90 80 40 95 vu ' 90 1(0 100 1«. 0 1(0 f 0 h5 100 1C0 80 100 1C0 Rosliny uprawne AR | CZ 0 0 30 15 60 0 0 0 0 0 0 20 0 0 0 20 0 30 0 15 0 0 0 25 15 0 CT 0 0 50 0 40 0 0 0 0 0 . 0 0 10 HA 0 0 80 0 0 " 0 0 0 0 0 0 so 0 0 10 0 30 0 0 0 0 0 10 0 0 TO 0 0 30 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 BE | MA 0 0 0 0 15 0 0 0 0 0 0 15 10 ¦0 0 80 30 90 0 0 0 0 0 0 0 0 BL | 0 30 90 0 80 0 10 | o 1 0 15 | 30 | 40 | 20 | l Tablica 3 Zwiazek porównawczy Zwiazek Nr 1 Dawka kg/ha 1 2 1 2 FA 0 0 60 80 DJ 60 85 70 100 PA 20 80 90 100 RA 0 50 90 95 SE 0 30 40 100 VU 0 60 90 100 zawierajacy 17 moli tlenkuetylenu 10% Rozpuszczalnik:ksylen 70 % Koncentrat rozciencza sie taka iloscia wody, by dawka substancji czynnej wynosila od 1 kg/ha do 8 kg/ha. Trak- 5 towane doniczki wstawia sie do basenów sluzacych do na- wodniania przez podmakanie i utrzymuje je w ciagu 35 dni w temperaturze pokojowej i wilgotnosci wzglednej powiet¬ rza 70%. Po uplywie 35 dni dokonuje sie oceny stopnia zniszczenia roslin w porównaniu z grupa kontrolna trakto- 10 wana w tych samych warunkach ciecza do opryskiwania lecz nie zawierajaca substancji czynnej.Badania przeprowadzono na nastepujacych chwastach i roslinach uprawnych: Chwasty: Owies gluchy (Avena fatua) Palusznik (Digitaria sanguinalis) Chwastnica (Echinochloa crus-galli) Zycica (Lolium multiflorum) Wlosnica (Setaria faberi) Lisica (Alopecurus myosuroides) Rosliny uprawne: Orzeszki arachidowe (Arachis hypogea) Rzepak (Brassica napus) Bawelna (Gossypium barbadense) Fasola (Phaseolus vulgaris) Soja (Giycine max) Slonecznik (Helianthus annuus) Burak pastewny (Beta vulgaris) Kukurydza (Zea mays) Pszenica (Triticum sativum) FA DI PA RA SE VU AR CZ CT HA SO TO - BE MA BL Otrzymane wyniki wyrazone w procentach zniszczenia roslin traktowanych w stosunku do grupy kontrolnej przedstawiono w tablicy 2. Liczba 1C0 oznacza calkowite zniszczenie danej rosliny.113 931 15 20 10 Proszki zwilzalne wytwarza sie zwykle tak, by zawieraly od 20 do 95% wagowych substancji czynnej i, oprócz stalego nosnika, od 0 do 5 % wagowych srodka zwilzajacego, od 3 do 10% wagowych jednego lub wiecej srodków stabi- 5 lizujacych i/lub innych dodatków-takich jak srodki ulatwia¬ jace penetracje, kleje lub srodki przeciwzbrylajace, barwni¬ ki itp.Przykladowo proszek zwilzalny zawiera: Substancja czynna (zwiazek nr 1) . . . . . .50% 10 Lignosulfonian wapniowy (deflokulant) . . . . 5 % Srodek zwilzajacy,anionowy 1 % Krzemionka (srodek przeciwzbrylajacy) . . . . 5 % Kaolina (obciazalnik) 39% Granulki przeznaczone do wysiewania do gleby wytwa¬ rza sie zazwyczaj tak, by ich wymiary wynosily od 0,1 do 2 mm, przy czym mozna je otrzymywac przez- aglomeracje lub impregnacje. Na ogól granulki zawieraja od 0,5 do 25 % wagowych substancji czynnej i od 0 do 10 % wagowych innych dodatków, jak srodki stabilizujace, srodki regulujace szybkosc uwalniania sie substancji czynnej, spoiwa i rozpuszczalniki.Emulgujace sie koncentraty przeznaczone do opryski¬ wania zawieraja zwykle, prócz rozpuszczalnika, a w razie potrzeby i rozpuszczalnika pomocniczego, od 10 do 50 % wagowych (objetosc substancji czynnej, od 2 do 20% wa¬ gowych) objetosc odpowiednich dodatków, jak stabiliza¬ tory, srodki ulatwiajace penetracje, inhibitory korozji, barwniki ispoiwa. ' ¦ - Przykladowo sklad koncentratu emulgujacego sie jest nastepujacy: Substancja czynna (zwiazek nr1) 400 g/l Dodecylobenzenosulfonian alkaliczny - 24 g/l Oksyetylowany nonylofenol (10 moli tlenku etylenu) 16 g/l Cykloheksanon 200 g/l Rozpuszczalnik aromatyczny, ile trzeba do 1 litra Stosowane równiez do opryskiwania koncentraty w za¬ wiesinie wytwarza sie tak, aby produkt mial postac ciekla bez objawów osadzania sie i zawieral od] 10 do 75% wagowych substancji czynnej, od 0,1 do 10% wagowych srodka tiksotropujacego, od 0 do 10 % wagowych odpowied¬ nich dodatków, jak srodki przeciwpieniace, inhibitory korozji, stabilizatory, srodki ulatwiajace penetracje oraz spoiwa, zas jako nosnik wode lub ciecz organiczna, w której substancja czynna jest prawie nierozpuszczalna. Niektóre stale substancje organiczne lub sole mineralne moga roz¬ puszczac sie w nosniku w celu zapobiegania osadzaniu sie skladników stalych i zamarzaniu wody.Zawiesiny i emulsje wodne, na przyklad preparaty otrzymywane przez rozcienczenie woda proszków zwilzal- nych lub emulgujacych sie koncentratów wedlug wynalazku wchodza równiez w zakres niniejszego wynalazku. Emulsje moga byc typu „woda w oleju" lub „olej w wodzie" i miec konsystencje zawiesista w rodzaju „majonezu".Srodki chwastobójcze wedlug wynalazku moga zawierac równiez i inne skladniki, na przyklad koloidy ochronne, spoiwa i zageszczacze, srodki tiksotropujace, stabilizatory i srodki konserwujace jak tez inne znane substancje czynne o dzialaniu pestycydowym, w szczególnosci owadobójczym lub grzybobójczym. 35 40 45 60 9 Przyklad VI.l Badania porównawcze. Badania po¬ równawcze przeprowadzono na chwastach przed wzejsciem stosujac w dawkach 1 i 2 kg/ha nastepujace zwiazki: 1- (2'- metoksy-benzylo)-pirolidyn-2-on (zwiazek porównawczy) i (D,L)1- (2'-metoksy-a-metylo-benzylo)-pirolidyn-2-on (zwiazek nr 1). Rosl'ny traktowano w sposób podany w przykladzie V. Wyniki badan przedstawiono w tablicy 3 stosujac te sama symbolike, jak w przykladzie V.Badania porównawcze wykazaly, ze w przypadku 1-ben- zylo-pirolidyn-2-onu. obecnosc podstawnika metylowego przy weglu polozonym w pozycji a grupy benzylowej powoduje bardzo silne ,zwieksz*enie dzialania chwastobój¬ czego. Wyniki opisane w przykladach V i VI ukazuja dowodnie dobre dzialanie chwastobójcze zwiazków wedlug wynalazku.Ogólnie biorac, w szczególnosci w przypadku stosowania przed wzejsciem roslin uprawnych i chwastów, zwiazki wedlug wynalazku wykazuja dobre dzialanie chwastobójcze wzgledem chwastów trawiastych i dobra selektywnosc wzgledem roslin uprawnych, takich jak kukurydza, buraki, orzeszki arachidowe, rzepak, bawelna, fasola, soja i slo¬ necznik.Doskonale wyniki-otrzymuje sie w przypadku stosowania (D,L) 1- (2,-metoksy-a-metylo-benzylo)-pirolidyn-2-onu (zwiazek nr 1), który stosowany • przed wzejsciem roslin w dawce 2 kg/ha niszczy calkowicie palusznik, chwastnice, wlosnice, lisice i wykazuje dostatecznie silne dzialanie chwastobójcze na owies gluchy i zycice, jak tez, stosowany w tej samej dawce, dobra tolerancje wzgledem wiekszosci roslin uprawnych.Doskonale wyniki otrzymuje sie równiez w przypadku stosowania zwiazku 1A, skladajacego sie glównie z izomeru D (+) 1- (2'-metoksy-a-metylo-benzylo)-pirolidyn-2-onu i niewielkiej ilosci izomeru L(—) tego zwiazku.Do zabjegów chwastobójczych przy uzyciu zwiazków wedlug wynalazku dawka substancji czynnej moze wahac sie od 0,5 do 10 kg/ha, zaleznie od danego zwiazku, rodzaju roslin uprawnych i cech gleby. Dawka korzystna wynosi od 1 do 6 kg/ha.W zastosowaniach praktycznych zwiazki wedlug wyna¬ lazku rzadko stosowane sa same. Najczesciej stanowia one jeden ze skladników srodka chwastobójczego, które oprócz* substancji czynnej wedlug wynalazku zawieraja z reguly nosnik i/lub srodek powierzchniowo czynny dajacy sie stosowac w rolnictwie i wylizujacy tolerancje wzgledem substancji czynnej.W rozumieniu niniejszego opisu patentowego termin nosnik oznacza Substancje organiczna lub mineralna, na¬ turalna lub syntetyczna, z która laczy sie substancje czynna w celu ulatwienia jej nanoszenia na rosliny, ziarno lub glebe oraz transportu i przeróbki. Nosnik moze byc staly, jak glinki, krzemiany naturalne i syntetyczne, zywice, woski, . stale tluszcze,, lub ciekly jak woda, alkohole, ketony, frakcje naftowe, chlorowane weglowodory, gazy skroplone.Srodek powierzchniowo czynny moze miec dzialanie emulgujace, dyspergujace lub zwilzajace i moze miec charakter jonowy lub niejonowy. Przykladowo mozna tu wymienic sole kwasów poliakrylowych, kwasów lignosul- fonowych, kondensaty tlenku etylenu z alkoholami tlusz¬ czowymi, kwasy lub aminy tluszczowe.Srodki chwastobójcze wedlug wynalazku mozna wytwa¬ rzac w postaci proszków zwilzalnych, proszków do opylania, granulek, roztworów, emulgujacych sie koncentratów, emulsji, koncentratów w zawiesinie i aerozolach.Zastrzezenia patentowe 1. Srodek chwastobójczy, zawierajacy Substancje czynna oraz staly lub ciekly nosnik, znamienny tym, ze za113 931 11 12 wiera jako substancje czynna pochodna pirolidyn-2-onu o ogólnym wzorze 1, w którym Ar oznacza grupe fenylowa, ewentualnie podstawiona jednym lub dwoma podstawni¬ kami, takimi samymi lub róznymi, takimi jak atomy chlo¬ rowca lub grupy alkilowe zawierajace od 1 do 4 atomów wegla, alkiloksylowe zawierajace od 1 do 4 atomów wegla, alkenyloksylowe zawierajace od 2 do 4 atomów wegla, alkinyloksylowe zawierajace od 2 do 4 atomów wegla, hydroksylowe, nitrowe, trójfluorometylowe, jednoalkilo- karbamylowe, w których czesc alkilowa zawiera od 1 do 4 atomów wegla, dwualkilokarbamylowe, w których kazda czesc alkilowa, taka sama lub rózna, zawiera od 1 do 4 atomów wegla, alifatyczne acyloaminowe zawierajace od 2 do 5 atomów wegla, lub grupy Ar'—0—,w których Ar' oznacza grupe fenylowa, ewentualnie podstawiona lub szescioczlonowa ewentualnie podstawiona grupe hetero¬ cykliczna, zawierajaca jako heteroatom, atom tlenu, siarki lub azotu, lub Ar oznacza piecio- lub szescioczlonowa, ewentualnie podstawiona, aromatyczna grupe heterocy¬ kliczna, zawierajaca od 1 do 2 takich samych lub róznych heteroatomów, takich jak atomy azotu, tlenu lub siarki, R± oznacza grupe alkilowa zawierajaca od 1 do 4 atomów wegla, cykloalkilowa zawierajaca od 3 do 6 atomów wegla lub fenylowa, ewentualnie podstawiona, zas R2 • oznacza atom wodoru lub rodnik fenylowy. 2. Srodek chwastobójczy wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera jako substancje czynna pochodna piroli- 5 dyn-2-onu o wzorze 2, w którym Y oznacza atom chlorowca lub grupe alkilowa zawierajaca od 1 do 4 atomów wegla, alkiloksylowa zawierajaca od 1 do 4 atomów wegla lub trójfluorometylowa, n oznacza liczbe calkowita 1 lub 2, przy czym jesli n jest równe 2, to wtedy podstawniki Y sa 10 takie same lub rózne, Ri oznacza grupe alkilowa zawierajaca od 1 do 3 atomów wegla lub grupe fenylowa, zas R2 ma to samo znaczenie jak podano w zastrzezeniu 1. 3. Srodek chwastobójczy wedlug zastrz. 1 albo 2, zna¬ mienny tym, ze substancja czynna stanowi optycznie 15 czynna lub racemiczna mieszanine optycznie czynnego izomeru o konfiguracji D( + ) i optycznie czynnego izo¬ meru L(—). 4. Srodek chwastobójczy wedlug zastrz. 3, znamienny tym, ze zawiera (D,L) l-(2l-metoksy-a-metylo-benzylo)- 20 pirolidyn-2-on. 5. Srodek chwastobójczy wedlug zastrz. 1, znamienny tym, ze zawiera od 0,5 do 95% wagowych substancji czynnej./ Ar —CE-N 0 Ri V R- WZÓR 1 R^-N 0 R'\ R".WZÓR WZdR 7 WZÓR 2 RV—N R'/ WZÓR 3 R'o R'- WZdR 5 WZCR 6 WZdR 8 WZdR 9113 931 0-CW(CH3)2 -OCW, WZCiR 10 WZÓR 13 CF- WZÓR 11 WZCiR 14 Cl Cl WZÓR 12 Cl-CO-CW-CH-CH-Ci i I I R3 R^ R5 WZÓR 15 Ar-CH-NH-CO-CH-CH-CW- Cl I III T1 R3 R4 R5 WZÓR 16 Ar_CM-NUo+Cl-C0-CW-CH-CWCl^Ar-CW-NW-C0-CM-CM-CH 2 2 A L -R, R3 R4 R5 R3 R4 R5 Cl + MCI SCHEMAT 1 r Ar-CH-NH-CO-CM-CH-CH-Cl R! R3 R4 R5 Ar-CM- N "1 V R2+ HCl SCHEMAT 2113 931 M2° Ar-C=0 + W-COONH/— Ar-CM-NM-CMO —±-—Ar-CH —NW- R1 R1 ^ SCHEMAT 3 Ar —C=N —OM Ar-CM-NM? +¦ H90 I I" R1 Ri SCMEMAT 4 Ar_C =0 +- NHo + H9 — Ar - CM — NM9 I z I R1 R1 SCMEMAT 5 LDD Z-d 2, z. 333/1400/82, n. 85+20 cgz.Cena 100 zl PL PL PL The subject of the invention is a herbicide. The herbicide according to the invention contains as an active substance a pyrrolidin-2-one derivative of the general formula 1, in which Ar is a phenyl group optionally substituted with one or two the same or different substituents, such as halogen atoms or alkyl groups. containing from 1 to 4 carbon atoms, alkyloxy containing from 1 to 4 carbon atoms, alkenyloxy containing from 2 to 4 carbon atoms, alkynyloxy containing from 2 to 4 carbon atoms, hydroxyl, nitro, trifluoromethyl, monoalkylcarbams - hal in which the alkyl part contains from 1 to 4 carbon atoms, dialkylcarbamyl in which each alkyl part, the same or different, contains from 1 to 4 carbon atoms, aliphatic acylamino containing from 2 to 5 carbon atoms or the Ar'—O group — in which Ar' is a phenyl group or a six-membered heterocyclic group containing an oxygen, sulfur or nitrogen heteroatom, or Ar is a five- or six-membered, optionally substituted, aromatic heterocyclic group containing one or two identical or different heteroatoms of nitrogen, oxygen or sulfur, Ri means an alkyl group containing from 1 to 4 carbon atoms, a cycloalkyl group containing from 3 to 6 carbon atoms or a phenyl group, optionally substituted, and R2 means a hydrogen atom or a methyl group. The active substance according to the invention are particularly ¬ in particular 1-benzyl-pyrrolidin-2-one derivatives of the formula 2, in which Y is a halogen atom or an alkyl group containing from 1 to 4 carbon atoms, an alkyloxy group containing from 1 to 4 carbon atoms or a trifluoromethyl group, n means an integer number 1 or 2, and if n is equal to 2, then the substituents Y are the same or different, Ri means an alkyl group containing from 1 to 3 carbon atoms or a phenyl group, and R2 has the same meaning as in formula 1. Compounds of formula 1 have an asymmetrically substituted carbon atom in position A relative to the Ar group. Thus, each of these compounds exists in the form of two opposite optical stereoisomers, one of which, marked with the symbol D (+), has the D configuration and right optical rotation measured under set conditions, while the other, marked with the symbol L (—), has the L configuration and rotation optical left. Both D (+) and L (—) forms of the compounds of formula I are equally subject to the invention, as are their optically active and racemic mixtures. In this case, racemic compounds are marked with the symbol (D,L). Various pyrrolidin-2-one derivatives are already described in the literature, some of them as herbicides. For example, German patent 1,262,277 describes compounds of the general formula 3, in which R1, R'2, Rl3 and R'4 represent a hydrogen atom or an alkyl, cycloalkyl, arylalkyl or aryl group containing more than 8 carbon atoms. This very extensive pattern covers a very large number of compounds. However, the examples given in this German patent concern compounds in which R1 represents a hydrogen atom or a methyl, phenyl or tolyl group and are therefore not covered by the general formula claimed in this patent application. 113 9313 Similarly, German patent description No. 1,925,198 claims herbicidal compounds of formula 4, in which R"i denotes an optionally substituted alkyl group, alkenyl, arylalkyl, alkylenecycloalkyl, cycloalkyl or alkoxyalkyl, Rl,2 denotes a crotyl group, butyl, isopentenyl or isopentyl, and R"3 has the same meaning as R'l2 or represents a hydrogen atom or together with Rl,2 forms a cyclohexyl radical. This patent mainly concerns N-cycloalkyl-pyrrolidin-2-ones, which are various from the compounds of the present invention. The only N-arylalkyl derivatives mentioned in this German patent are N-benzyl-3-x-mr^Tidyn-^-one and N-benzyl-3-butyl-pyrrolidin-2-one, i.e. compounds whose formula is different from that of the compounds in the present invention and for which the German patent does not provide any examples of their herbicidal activity. The research currently carried out has shown that in the case of "T-benzyl-pyrrolidin-2-one" derivatives, the presence of an alkyl substituent (containing from 1 to 3 carbon atoms) at the carbon atom in the a position relative to the benzyl group causes a significant improvement in herbicidal activity and that (D,L) 1- (a-alkyl-benzyl)-pyrrolidin-2-ones according to the invention show in in general, a much stronger herbicidal effect than the homologous 1-benzyl-pyrrolidin-2-ones. The compounds constituting the active substance of the agent according to the invention are obtained in a manner consisting of the following stages: Stage 1. Action of γ-chloroalkanoyl chloride on amine according to the scheme 1, wherein one of the substituents R3, R4 or R5 represents a methyl group and the others represent a hydrogen atom. The reactions are carried out at temperatures from 0° to 50°C, preferably from 0 to 25°C, in an aqueous-organic medium, for example in a water/methylene chloride mixture, in the presence of a mineral base, preferably sodium carbonate, as an HCl acceptor. . Step 2: Cyclization of the compound obtained in the previous step according to scheme 2, in which Ar, Ri, R3, R4 and Rs have the meanings given above, and R2 has the same meaning as in formula 1. The reaction is carried out at a temperature from about 30° to about 100 °C in an aqueous organic medium, for example a water/methylene chloride mixture, in the presence of a phase transfer catalyst and a concentrated aqueous solution of a mineral base, for example sodium carbonate, as an HCl acceptor. Catalysts of the quaternary ammonium salt type, for example those described in Rocz, may be used as the phase transfer catalyst. Chem. 39, p. 1223 (1965). In practice, good results are obtained using benzyltriethylammonium chloride as a catalyst. In the case of each of the compounds of formula 1, the D(+) and L(—) isomers can be prepared in the general manner described above, starting from D(+) or L(, respectively). —) an amine of the formula given in Scheme 1, and itself by cleaving the appropriate (D,L) amine with L (—)-malic and D (+)-tartaric acid, according to the method described in Org. Synth., vol. 2, p. 459 (French edition). (D,L)-amines of the formula given in scheme 1 are in most cases known. They can be prepared by one of the following known methods A, B, or C: Method A: Action of ammonium formate on a ketone and hydrolysis of the obtained product in an acidic medium according to scheme 3, in which Ar and Ri have the same meaning as in formula 1. Reaction this, called the Leuckardt reaction, is described in Org. React. vol.5, p.301 (1962). 3 931 4 Method B: Reduction of oxime according to scheme 4, in which Ar and Ri have the meanings given above. Sodium or sodium in an alcoholic medium is used as the reducing agent (Acta Pharm. Suecica 5, p. 429, 1968), 5 or Raney nickel (Buli. Soc. Chim., France (5), 4, p. 1121, 1937). Method C: Amination and reduction of the ketone according to Scheme 5, in which Ar and Ri are as above, in the presence of Raney nickel according to Compt. Rend. Aca. Sci., 207, 10 p. 345 (1938). The examples given serve to explain the method of preparing the active substance and present the properties of the agent according to the invention, without limiting its scope. Example I. Method of preparing (D,L) 1-(2'-methoxy-a-methyl- benzyl)-pyrrolidin-2-one (compound No. 1). 151 g (1 mol) of o-methoxy- a-methyl-benzylamine, 400 ml of methylene chloride and a solution of 1.1 20 moles of sodium hydroxide pellets in 500 ml of water, then the mixture is cooled, stirring vigorously, in an ice bath to a temperature of about 5°C. Then, it is added dropwise 145.5 g (1 mol) of 97% 4-chlorobutyroyl chloride dissolved in 100 ml of methylene chloride at such a rate that the temperature in the flask remains between 5° and 10°C. After the addition, stirring the contents of the flask vigorously for 15 minutes, and then pour it into a 2-liter separator from which the chloromethylene fraction is collected. 30 The obtained chloromethylene solution is poured into a 2-liter three-necked flask containing 11.4 g (0.05 mol) of benzyltriethylammonium chloride, and then quickly poured in with 40 g of a 50% aqueous sodium hydroxide solution (5 moles). The reaction mixture is stirred vigorously and then heated to reflux to 44°C for 2 hours. The end of the reaction is checked by gas chromatography. After cooling in a water bath, 400 ml of water is poured into the flask, which dissolves the precipitated sodium chloride and allows decantation. After pouring the mixture into a 2-liter separating funnel, the chloromethylene phase is separated. The aqueous phase is extracted with 200 ml of methylene chloride, and the extract is combined with the main organic phase. The combined extracts are washed with 200 ml of IN HCl and then 3x200 ml of water. After dehydration and then evaporation to dryness, 206 g of crude product are obtained, which is purified by distillation. 196 g of pure (D,L) 1-(2'-methoxy-a-methyl-benzyl)-pyrrolidin-2-one are obtained. Boiling point J25°C/0.25 mm Hg n2D = 1.543. 50 Efficiency 89.5%. Analysis: C% H% N% calculated: 71.23 7.76 6.39 found: 71.61 7.96 6.15 Example. Proceeding as described in Example I and using appropriate starting substances, compounds No. 2-15 are obtained, the properties of which are presented in Table 1. In this table, the abbreviation Tw stands for the boiling point, and Tt stands for the melting point. Example III. Method for preparing D(+) 1-(2'-methoxy-a-methyl-benzyl)-pyrrolidin-2-one (compound 1A, optical isomer D(+) of compound No. 1). Compound 1A is prepared as described in Example 1, starting from 4-chloro-butyroyl chloride and D(+) 20 65 o-methoxy-a-methyl-benzylamine with rotation [a [ D =*=113 931 5 6 Table 1 Compounds with the general formula 1 Compound number 1 1 2 3 4 5 6 7 1 8 9 10 11 - 12 13 14 1 15 16 1 1 Configuration and 2 (D,L) (D,L) (D, L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) (D L) (D,L) (D,L) (D,L) (D,L) Ar 1 3 Pattern 5 Pattern 6 Pattern 7 Pattern 8 Pattern 9 Pattern 10 Pattern 11 Pattern 12 Pattern 5 Pattern 5 Pattern 5 Pattern 6 Pattern 13 Pattern 5 Pattern 5 Rl 1 4 CH3 CHj CH3 CH3 CHj CH3 CH3 CH3 —C2H5 — —CH -(CH3)2 —CH3 —CH3 —CH3 ' —CH3 Formula 5 R2 1 5 H H.H H H H H H H H 3—CH3 3—CH3 3—CH3 5—CH3 H 1 Summary formula 1 6 C ,2H15NO C,2H14ClNO GzHuClNO Ci3H14FNO C,3H17NO ClsH2iN02 C13H,4F3NO Ci2HJ3Cl2NO Ci3H17NO C14H19NO C13H17NO Ci3H16CINO Ci4H19N02 CnH17NO C17H17NO Physical properties 1 7 n2o:l, 545 Tw:125—126 C/ /0.05 mm Hg n2o:1.556 n2o : 1.526 20 no: 1.540 ' 20 ni5: 1.530 Tw: 122 °C/ /0.05 mm Hg n2o: 1.490 Tw: 108 °C/ /0.01 mm Hg n^: 1.568 Tw: 132 °C/ /0 .03 mm Hg n2^: 1.534 n2o: 1.530 n2o: 1.532 Tw: 110°C/' /0.015mmHg -| n2o: 1.646 1 Tw:128°C/ /0.03 mm Hg | n2o: 1.536 1 Tw: 130—132 °C/ /0.05 mm Hg | nD: 1.537 Tw:120 °C/ /0.12mmHg Tt =135.4°C Efficiency V \ 8 56.7 60.1 63.9 72.5 62.1 76.2 77 64 64 66 65.5 72 49 49 70 1 Analysis calculated 1 9 C% 76.19 H% 7.94 1 N% 7.41 C% 64.43 H% 6.26 1 N% 6.26 C% 64.66 H % 6.26 1 N% 6.26 C% 69.56 H% 6.76 1 N% 6.76 C% 76.85 H%. 8.37 ' N% 6.90 C% 72.87 H% 8.50 N% 5.67 C% 60.70 H% 5.45 N% 5.45 C% 55.81 H% 5.04 N % 5.43 C% 76.85 H% 8.37 N% 6.90 C% 77.42 H% 8.76 N% 6.45 C% 76.85 H% 8.37 N% 6.90 | C% 65.68 H% 6.74 N% 5.89 C% 72.10 1 H% 8.15 N% 6.01 1 C% 76.85 1 H% 8.37 N% 6.90 I C% 81.27 H% 6.77 N% 5.58 found 1 10 74.42 7.97 1 7'18 1 64.31 6.24 1 6.12 | 63.63 6.35 1,639 1 69.21 6.98 1 6'92 1 76.36 8.39 6.52 1 72.64 1 8.51 5.71 | 60.93 1 5.58 5.46 1 55.72 1 5.30 5.19 | 76.64 8.31 6.78 1 76.68 8.75 63*2 | 76.66 1 8.49 6.81 1 65.74 1 6.93 1 5.74 71.24 1 8.23 5.98 1 75.82 I 8.45 6.31 1 81.25 7.2 5.59 = +37 (without solvent), and these are obtained by (French edition). Physicochemical properties yes o-; cleavage (D,L) of o-methoxy-a-methyl-benzylamine of the held compound 1A are as follows: the method described in Org„ Synth. Cola. Yolume 2, p. 459 [a \™ = +90 (c = 0.1, anhydrous ethanol)113 931 7 8 optical purity: 90 % n2D° = 1.5492 Boiling point: 120°C/0.05 mm Hg Analysis: C% H% N% calculated: 71.23 7.76 6.39 found: 70.25 7.82 " 6.35 Example IV. Method of preparing D (+) 1-(a-methyl- benzyl)-pyrrolidin-2-one (compound 2A - optical isomer of compound No. 2). This compound is obtained as in example 111, using the commercial benzylamine D(+)a-me-20 tyI o-benzylamine with rotational optical [a] D = +39 (without solvent). The compound 2A thus obtained has the following properties: 90 [o] ^ = +19.5° (c = 0.1, anhydrous ethanol) Boiling point 108°C/ 0.06 mm Hg Analysis: C% H% N% calculated: 76.19 7.94 7.41 found: 75.46 8.09 7.38 Example V. Testing the herbicidal effect on crop plants and weeds before their emergence. The appropriate number of seeds is sown in 9x9x9 cm pots filled with light arable soil, depending on the type of plant and grain size. The sown seeds are covered with a layer of soil about 3 mm thick. After moistening the soil, the pots are sprayed with a liquid preparation of the active substance of appropriate concentration in an amount corresponding to approximately 500 l/ha. The liquid preparation for spraying is obtained by diluting with water an emulsifiable concentrate with the following weight composition: Tested active substance 20% Emulsifying agent: ethoxylated monylphenol, Table 2 Compound No. 1 1A 2 2A 3 4 5 9 Dose kg/ha 1 2 4 1 4 4 8 4 2 4 8 8 8 Weeds FA 60 80 100 80 100 80 70 70 0 30 30 80 50 DI 70 100 100 90 100 20 85 85 30 100 95 100 95 PA 90 100 100 100 100 60 . 90 100 100 100 100 80 100 1 RA 90 95 100 90 100 85 100 90 80 100 100 90 100 SE 40 100 100 50 100 0 25 0 30 90 80 40 95 vu ' 90 1( 0 100 1«. 0 1(0 f 0 h5 100 1C0 80 100 1C0 Crops AR | CZ 0 0 30 15 60 0 0 0 0 0 0 20 0 0 0 20 0 30 0 15 0 0 0 25 15 0 CT 0 0 50 0 40 0 0 0 0 0 . 0 0 10 HA 0 0 80 0 0 " 0 0 0 0 0 0 Sat 0 0 10 0 30 0 0 0 0 0 10 0 0 TO 0 0 30 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 BE | MA 0 0 0 0 15 0 0 0 0 0 0 15 10 ¦0 0 80 30 90 0 0 0 0 0 0 0 0 BL | 0 30 90 0 80 0 10 | o 1 0 15 | 30 | 40 | 20 | l Table 3 Compound Comparative compound No. 1 Dose kg/ha 1 2 1 2 FA 0 0 60 80 DJ 60 85 70 100 PA 20 90 90 100 RA 0 50 90 95 SE 0 30 40 100 VU 0 60 90 100 containing 17 molars of oxygenetlene 10% solvent: xylene 70% The concentrate is diluted with such an amount of water that the dose of the active substance ranges from 1 kg/ha to 8 kg/ha. The treated pots are placed in irrigation basins by soaking them and kept in them for 35 days room temperature and relative air humidity of 70%. After 35 days, the degree of destruction of the plants is assessed in comparison to the control group treated in the same conditions with a spraying liquid but not containing the active substance. The tests were carried out on the following weeds and cultivated plants: Weeds: Stupe oat (Avena fatua) (Digitaria sanguinalis) Weedwort (Echinochloa crus-galli) Ryegrass (Lolium multiflorum) Chaingrass (Setaria faberi) Foxweed (Alopecurus myosuroides) Cultivated plants: Peanuts (Arachis hypogea) Rapeseed (Brassica napus) Cotton (Gossypium barbadense) Beans (Phaseolus vulgaris) Soybean (Giycine max) Sunflower (Helianthus annuus) Fodder beet (Beta vulgaris) Corn (Zea mays) Wheat (Triticum sativum) FA DI PA RA SE VU AR CZ CT HA SO TO - BE MA BL Obtained results expressed in percentage of destruction of treated plants in relation to the control group is shown in Table 2. The number 1C0 means complete destruction of a given plant.113 931 15 20 10 Wettable powders are usually prepared to contain from 20 to 95% by weight of the active substance and, in addition to the solid carrier, from 0 to 5 % by weight of wetting agent, from 3 to 10% by weight of one or more stabilizing agents and/or other additives - such as penetration agents, adhesives or anti-caking agents, dyes, etc. For example, the wettable powder contains: Active substance (compound no. 1) . . . . . . 50% 10 Calcium lignosulfonate (deflocculant). . . . 5% Wetting agent, anionic 1% Silica (anti-caking agent). . . . 5% Kaolin (weight) 39% Granules intended for sowing into the soil are usually made so that their dimensions range from 0.1 to 2 mm, and they can be obtained by agglomeration or impregnation. Generally, the granules contain from 0.5 to 25% by weight of the active substance and from 0 to 10% by weight of other additives, such as stabilizing agents, agents regulating the release rate of the active substance, binders and solvents. Emulsifiable concentrates intended for spraying usually contain , in addition to the solvent and, if necessary, an auxiliary solvent, from 10 to 50% by weight (volume of active substance, from 2 to 20% by weight) by volume of suitable additives, such as stabilizers, penetration aids, corrosion inhibitors, dyes and binders. ' ¦ - For example, the composition of the emulsifiable concentrate is as follows: Active substance (compound no. 1) 400 g/l Alkaline dodecylbenzenesulfonate - 24 g/l Oxyethylated nonylphenol (10 moles of ethylene oxide) 16 g/l Cyclohexanone 200 g/l Aromatic solvent, as needed up to 1 liter Suspension concentrates, also used for spraying, are prepared so that the product has a liquid form without any symptoms of settling and contains from 10 to 75% by weight of the active substance, from 0.1 to 10% by weight of a thixotropic agent, from 0 up to 10% by weight of appropriate additives, such as anti-foaming agents, corrosion inhibitors, stabilizers, penetration enhancing agents and binders, and as a carrier water or an organic liquid in which the active substance is almost insoluble. Some solid organic substances or mineral salts may be dissolved in the carrier to prevent settling of the solids and freezing of the water. Aqueous suspensions and emulsions, for example preparations obtained by diluting wettable powders or emulsifiable concentrates according to the invention with water, also include scope of the present invention. Emulsions may be of the "water-in-oil" or "oil-in-water" type and have a viscous "mayonnaise-like" consistency. The herbicides according to the invention may also contain other ingredients, for example protective colloids, binders and thickeners, thixotropic agents, stabilizers and preservatives as well as other known active substances with pesticidal action, in particular insecticidal or fungicidal. 35 40 45 60 9 Example VI.1 Comparative tests. Comparative tests were carried out on weeds before emergence, using the following compounds at doses of 1 and 2 kg/ha : 1- (2'-methoxy-benzyl)-pyrrolidin-2-one (comparative compound) and (D,L)1- (2'-methoxy-a-methyl-benzyl)-pyrrolidin-2-one (compound no. 1).The plants were treated as described in Example V. The test results are presented in Table 3 using the same symbols as in Example V. Comparative studies have shown that in the case of 1-benzyl-pyrrolidin-2-one. the methyl substituent on the carbon in the a-position of the benzyl group causes a very strong increase in herbicidal activity. The results described in Examples V and VI demonstrate demonstrably good herbicidal activity of the compounds of the invention. Generally speaking, and particularly when applied pre-emergence to crops and weeds, the compounds of the invention show good herbicidal activity against grassy weeds and good selectivity towards crop plants such as corn, beets, peanuts, rapeseed, cotton, beans, soybeans and sunflowers. Excellent results - obtained when using (D,L) 1- (2,-methoxy-a-methyl-benzyl)-pyrrolidin-2 -one (compound No. 1), which, when applied before the emergence of plants at a dose of 2 kg/ha, completely destroys fingerlings, weeds, trichinella, and foxtails and has a sufficiently strong herbicidal effect on deaf oats and ryegrass, as well as, when used at the same dose, has a good tolerant to most cultivated plants. Excellent results are also obtained when using compound 1A, consisting mainly of the D (+) isomer of 1-(2'-methoxy-a-methyl-benzyl)-pyrrolidin-2-one and a small amount of the isomer L(—) of this compound. For herbicidal treatments using the compounds according to the invention, the dose of the active substance may vary from 0.5 to 10 kg/ha, depending on the given compound, the type of crop plants and soil characteristics. The preferred dose is from 1 to 6 kg/ha. In practical applications, the compounds of the invention are rarely used alone. Most often, they are one of the components of a herbicide which, in addition to the active substance according to the invention, usually contain a carrier and/or a surfactant which can be used in agriculture and which overcomes the tolerance towards the active substance. In the context of this patent specification, the term "carrier" means an organic or mineral substance. , natural or synthetic, with which the active substance is combined to facilitate its application to plants, grain or soil, as well as its transport and processing. The carrier may be solid, such as clays, natural and synthetic silicates, resins, waxes, etc. solid fats, or liquids such as water, alcohols, ketones, petroleum fractions, chlorinated hydrocarbons, liquefied gases. The surfactant may have an emulsifying, dispersing or wetting effect and may be ionic or non-ionic in nature. Examples include salts of polyacrylic acids, lignosulfonic acids, condensates of ethylene oxide with fatty alcohols, fatty acids or amines. The herbicides according to the invention can be prepared in the form of wettable powders, dusting powders, granules, emulsifiable solutions. concentrates, emulsions, concentrates in suspension and aerosols. Patent claims 1. A herbicide containing an active substance and a solid or liquid carrier, characterized in that it contains as an active substance a pyrrolidin-2-one derivative of the general formula 1, in where Ar is a phenyl group, optionally substituted with one or two substituents, the same or different, such as halogen atoms or alkyl groups containing from 1 to 4 carbon atoms, alkyloxy groups containing from 1 to 4 carbon atoms, alkenyloxy groups containing from 2 up to 4 carbon atoms, alkynyloxy containing from 2 to 4 carbon atoms, hydroxyl, nitro, trifluoromethyl, monoalkylcarbamyl in which the alkyl part contains from 1 to 4 carbon atoms, dialkylcarbamyl in which each alkyl part, whether the same or different, contains from 1 to 4 carbon atoms, aliphatic acylaminoes containing from 2 to 5 carbon atoms, or Ar'-O- groups, in which Ar' is a phenyl group, an optionally substituted or a six-membered, optionally substituted heterocyclic group, containing as a heteroatom an oxygen atom , sulfur or nitrogen, or Ar means a five- or six-membered, optionally substituted, aromatic heterocyclic group containing from 1 to 2 the same or different heteroatoms, such as nitrogen, oxygen or sulfur atoms, R6 means an alkyl group containing from 1 up to 4 carbon atoms, cycloalkyl containing from 3 to 6 carbon atoms or phenyl, optionally substituted, and R2 is a hydrogen atom or a phenyl radical. 2. The herbicide according to claim 1. 1, characterized in that it contains as an active substance a pyrrolidin-2-one derivative of formula 2, wherein Y is a halogen atom or an alkyl group containing from 1 to 4 carbon atoms, an alkyloxy group containing from 1 to 4 carbon atoms or a trifluoromethyl group , n means an integer 1 or 2, where if n is equal to 2, then the substituents Y are the same or different, Ri means an alkyl group containing from 1 to 3 carbon atoms or a phenyl group, and R2 has the same meaning as is given in claim 1. 3. The herbicide according to claim 1. 1 or 2, characterized in that the active substance is an optically active or racemic mixture of an optically active isomer with the D(+) configuration and an optically active L(—) isomer. 4. The herbicide according to claim 1. 3, characterized in that it contains (D,L) 1-(2l-methoxy-a-methyl-benzyl)-pyrrolidin-2-one. 5. The herbicide according to claim 1. 1, characterized in that it contains from 0.5 to 95% by weight of the active substance. / Ar —CE-N 0 Ri V R- MODEL 1 R^-N 0 R'\ R". 9113 931 0-CW(CH3)2 -OCW, WZCiR 10 MODEL 13 CF- MODEL 11 WZCiR 14 Cl Cl MODEL 12 Cl-CO-CW-CH-CH-Ci i I I R3 R^ R5 MODEL 15 Ar-CH-NH -CO-CH-CH-CW- Cl I III T1 R3 R4 R5 FORMULA 16 Ar_CM-NUo+Cl-C0-CW-CH-CWCl^Ar-CW-NW-C0-CM-CM-CH 2 2 A L -R , R3 R4 R5 R3 R4 R5 Cl + MCI SCHEME 1 C=0 + W-COONH/— Ar-CM-NM-CMO —±-—Ar-CH —NW- R1 R1 ^ SCHEME 3 Ar —C=N —OM Ar-CM-NM?+¦ H90 I I" R1 Ri SCMEMAT 4 Ar_C =0 +- NHo + H9 — Ar - CM — NM9 I z I R1 R1 SCMEMAT 5 LDD Z-d 2, z. 333/1400/82, n. 85+20 pgz. Price PLN 100 PL PL PL