Przedmiotem wynalazku jest urzadzenie do ko¬ munikacji przy pomocy maszyny cyfrowej z to¬ rami telemetrycznymi w systemach transmisji bez¬ posredniej, w których tory telemetryczne .sluza do sterowanego, centralnego zasilania nadajników in¬ formacji i odbiorników sterujacych, pracujacych w systemie. Urzadizenie posredniczy miedzy ma¬ szyna cyfrowa, ja torami telemetrycznymi i umoz¬ liwia okreslona programem maszyny cyfrowej ko^ mutacje torów telemetryoznyioh: wlaczanie i wy¬ laczanie nadajników informacji, odbiór sygnalów pomiarowych i generowanie sitandardowyclh syg¬ nalów sterujacych. Ponadto realizuje zasilanie, kontrole uszkodzen torów telemetrycznych, jak równiez kontrole poprawnosci i transformacje sygnalów do standardu wejscia—wyjscia maszy¬ ny cyfrowej.Znany jest telemetryczny system bezpieczenstwa, w postaci centrali metanometryciznej, w której to¬ rami telemetrycznymi przesyla sie prady zasila¬ jace do nadajników informacji, a zalaczanie i-wy- laczanie nadajników odbywa sie przez zmdane wartosci pradów zasilania bedacymi skladowymi stalymi sygnalów .torów ' transmisji, posiadajacy elektromechaniczne uklady {komutacji dio laczenia toirów z obwodami przetwarzania sygnalu pomia¬ rowego i laczenia .torów do zasilacza zmieniaj a- ceigo wartosc pradu zasilania linii w celu zala¬ czenia nadajnika telemetrycznego. Sygnaly pomia- 10 15 20 25 30 rowe przetwarzane sa z analogowych czestotliwos¬ ciowych na analogowe sitalopradowe, które przy¬ stosowane sa do zapisu za ipomoca rejestratorów elektromechanicznych. Taki sposób sterowania i przetwarzania powaznie utrudnia stosowanie ste¬ rowania i przetwarzania w systemie za pomoca maszyny cyfrowej, poniewaz maszyna cyfrowa nie %moze sterowac cyklem komutacji i dokonywac funkcji kontrolnych, a odczyty sygnalów pomiaro¬ wych dokonywane moga byc tylko na drodze przerwan programowych maszyny inicjowanych przez zewnetrzny ikomutator elektromechaniczny.Urzadzenie do koimiunikaoja przy pomocy ma¬ szyny cyfrowej z torami telemetrycznymi wedlug wynalazku wyposazone jast w komutator polaczo¬ ny z wszystkimi torami telemetrycznymi, wejs¬ ciami adresowymi maszyny cyfrowej, staloprado- wym generatorem sterujacym oraz ukladem prze¬ twarzania sygnalów. Generator sterujacy pola¬ czony jest z maszyna cyfrowa poprzez klucz za¬ dania transmisji sygnalu i klucz zadania trans¬ misji szumów* Uklad przetwarzania .sygnalów skla¬ da sie z kaskadowo polaczonych; wzmacniacza, filtru pasmowego d ukladu formowania oraz po¬ siada 'regulator wzmocnienia i uklad kontroli syg¬ nalu telemetrycznego polaczone wyjsciem pomia¬ rowym i kontrolowanym z maszyna cyfrowa.Wszystkie tory telemetrycznie polaczone sa z ma¬ tryca kontroli adresów, która polaczona jest z ko- 112 944lei z wejsciami maszyny cyfrowej. Komutator okla¬ da sie z symetrycznych kluiczy pradowych, któ¬ rych wyjscia polaczone sa z toranii telemetrycz¬ nymi, a wejscia pradowe poprzez klucze adreso¬ we polaczone sa z staloprajdowym generatorem sterujacym. Klucze (gradowe posiadaja dodatko¬ we wejscia adresowe przylaczane do matrycy ad¬ resowej. Wejscia pradowe wszystkich kluczy pra¬ dowych polaczone sa równolegle do . stalaprado- wego generatora sterujacego i 'ukladu przetwarza¬ nia sygnalu. Wzmacniacz na wejsciu posiada wie- lopradowy tlumik wzmocnienia polaczony z regu¬ latorem wzmocnienia. Regulator wzmocnienia po¬ siada na wyjsciu kilka czlonów progowych pola¬ czonych z integratorem i polaczony jest swoim wejsciem z wzmacniaczem.Wynalazek umozliwia przyjecie wszystkich funk¬ cji sterowniczych, kontrolnych jpomiairowych i przetwarzajacych sygnal dla tego typu torów te¬ lemetrycznych przez maszyne cyfrowa, co pozwa¬ la na (zwiekszenie ilosci torów telemetrycznych systemu, przyspieszenie czasu (powtarzania odczy¬ tu z poszczególnych torów telemetrycznych,, dólbór optymalnych programów komutacji, rozszerzenie programów rejestracji, ostrzegania, alarmów i wy¬ laczen. Komputerowe przetwarzanie informacji u- zysikiwamyoh w wyniku kontroli szeregu paramet¬ rów w wielu punktach duzych obiektów objetych systemem zabezpieczen taJkich jaik ,siec wentylacyj- na kopalni, pozwala na obliczenie wzajemnych za¬ leznosci pomiedzy mierzonymi wielkosciami i u- mozliwia prowadzenie odpowieldniiej akcji profi¬ laktycznej do minimum pojawienie sie stanów za¬ grozenia. * Urzadzenie umozliwia realizacje wszystkich funkcji sterowniczych, kontrolnych i pomiarowych za poimoca maszyny cyfrowej przez zamiane przy- , chodzacego z toru telemetrycznego , czestotliwos¬ ciowego sygnalu analogowego na ciag impulsów o czestotliwoisci odpowiadajacej czestotliwosci syg¬ nalu pomiarowego i zliczaniu ich maszyna cyf¬ rowa w czasie trwania odczytu, gdy poziom syg¬ nalu szumów wystepujacych w torze transmisji jest nizsizy o okreslona wartosc old poziomu syg¬ nalu pomiarowego.Wybieranie torów pomiarowych dokonywane jest programowo przez sterowanie statycznymi wyjs¬ ciami adresowymi maszyny, które polaczone sa z komutatorem zbudowanym z symetrycznych uk¬ ladów kluczujacych sterowanych pradowo. Umoz¬ liwiaja one równiez przejecie niiezbejdnych funk¬ cji kontrolnych jakosci transmisji przez maszyne cyfrowa.Urzadzenie wedlug wynalazku ^uwidoczniono w przykladzie wykonania na rysunkach, w postaci schematów .blokowych, na [których fig. 1 przed¬ stawia uklad polaczen urzadzenia, fig. 2 — ulklad polaczen komutatora, fig. 3 — uklad przetwarzania sygnalów.Urzadzenie, jak to uwidoczniono .na fig. 1, wy¬ posazone jest w komoitator 1, który polaczony jest z wszystkimi torami telemetrycznymi 12, wejs¬ ciami adresowymi maszyny cyfrowej 16, stalopra- dowym generatorem 8 sterujacym oraz ulklaide^u przetwarzania Z sygnalów. Stalopradowy genera¬ tor 8 sterujacy polaczony jest z maszyna cyfrowa 16 poprzez klucz 9 zadania transmisji sygnalu i klucz 10 zadania transmisji szumów. Uklad prze¬ twarzania 2 sygnalów sklaida sie z kaskadowo po¬ laczonych: wzmacniacza 3, fiiitra pasmowego 4 i ukladu formowania 5 oraz wyposazony jest w re¬ gulator 7 wzmocnienia i uklad kontroli 6 pozio¬ mu sygnalu polaczone wyjisciem pomiarowym i kontrolnym z (maszyna cyfrowa 16. Wszystkie to¬ ry telemetryczne 12 polaczone sa z matryca 13 kontroli adresów, która polaczona jest z kolei z wejsciami maszyny cyfrowej 16. Kazidy tor tele¬ metryczny 12 polaczony jest z nadajnikiem 14 i odbiornikiem 15' telemetrycznym, które zasilane sa z oddzielnych stalapradowych zasilaczy 11 po¬ przez wlasne tory telemetryczne 12.Komutator 1 i(fig. 2) slklada siie z symetrycz¬ nych kluczy, pradowych 19, -których wyjiscia po¬ laczone sa z torami telemetrycznymi 12, a wejs¬ cia pradowe poprzez klucze adresowe 20 polaczone sa ze stalopradowym generatorem 8 sterujacym.Klucze pradowe 19 posiadaja dodatkowe wejscia adresowe przylaczone do matrycy adresowej 21.Wejiscia pradowe wszystkich ikluczy pradbwyclh 19 polaczone sa równolegle do stalopradowego ge¬ neratora 8 sterujacego i uklaldu przetwarzania 2 sygnalu.Uklad przetwarzania 2 sygnalu (fig. 3) sklada sie z wzmacniacza 3, Ikltóry ma wlaczony na wejs¬ ciu wielopradowy tlumlik 22 wzmocnienia pola¬ czony z regulatorem 7 wzmocnienia. Regulator 7 wzmocnienia posiada wlaczone na wyjsciu czlony progowe 23 polaczone z integratoriem 24. Regula¬ tor 7 wzmocnienia polaczony jest dodatkowo swo¬ im wejsciem z wzmacniaczem 3.Urzadzenie dziala na zasadzie rozdzielczowcza¬ sowego wybierania torów telemetrycznych. Trans¬ misja pomiarowego czestotliwosciowego sygnalu analogowego z nadajnika telemetrycznego 14 do maszyny cyfrowej 16 nastepuje torem telemetrycz¬ nym 12 poprzez komutator 1, wizmacniacz 3, filtr pasmowy 4 i uklad formowania 5. Kazdy na-v dajniik telemetryczny 14 jest zasilany w sposób ciagly poprzez tor /telemetryczny 12 ze stalopra¬ dowego 'zasilacza 11.W momencie rozpoczecia pomiaru dila torów te¬ lemetrycznych' IZ- polaczonych z zasilaczami 11, komutator 1 ii matryca 13 sa zamkniete, tym sa¬ mym torem telemetrycznym 12 nie [posiadaja po¬ laczenia z maszyna cyfrowa 16. Wybranie adresu dowolnego toru telemetrycznego 12 przez maszy¬ ne cyfrowa 16 powoduje wlaczenie przez komu¬ tator 1 wybranego toru 12 do obwodu stalopra¬ dowego generatora sterujacego 8. Nastepnie pro¬ gramowe wlaczenie iklucza JO zajdania poziomu szumów przez maszyne cyfrowa 16 powoduje za- dzialainie sterujacego generatora stalopradowego 8, którego sygnal pradowy koimplensujje prad zasila¬ cza 11, wybranego toru telemetrycznego 12 i zmie¬ nia jego polaryzacje powodujac otwarcie komuta¬ tora 1 i matrycy 13 kontroli adresu dla wybra¬ nego -toru telemetrycznego 12.Wybrany tor 12 telemetryczny zostaje podla- 10 15 20 29 30 35 40 45 50 55 60112 944 Ozony do wzmacniacza 3 sygnalów, nadajnik te¬ lemetryczny 14 pozostaje 'nie zalaczony i naste¬ puje przeslanie sygnalów szumów wystepujacych w torze ' telemetrycznym 12 do wzmacniacza 3 i regulatora 7 wzmocnienia, który z kolei ustawia pozioim wysterowania wzmacniacza 3, (tak aby poziom szumów nie powodowal zadzialania ukla¬ du kontroli 6 poziomu sygnalu mierzonego, infor¬ mujacego maszyne cyfrowa 16 sygnalem binar- obszarze zabezpieczonym przez system. £o tego celu wykorzystywane sa tory telemetryczne, które sluza poza przesylem sygnalów telemetrycznych do przesylu odpowiednich pradów ^zasilajacych *z centralnych ukladów zasilaczy, z- tym, ze wielkosc tych pradów og.raniic.zona }est iskrobezpieezen- stwem systemu. Systemy takie sa stosowane prze¬ de wszystkim tam, gdzie przekroczenia dopusz¬ czalnych wartosci mierzonych musza powodowac nym typu 0/1 o mozliwosci dokonania odczytu im- 10 wylaczenie zasilajacej siiieci elektrycznej w rejo- formacji. Jednoczesnie otwarcie komutatora 1 dila nach zabezpieczanych przez system. Dotyczy to wybranego toru telemetrycznego 12 powoduje wy- glównie zabezpieczenia obiektów przed eksplozja generowanie na wejsciu maszyny cyfrowej 16 ad- gazów wybuchowych gromadzacych sie w pomiesz- rasu zwrotnego przez matryce 13 kontroli adresu czeniach zamknietych, do których miedzy innymi wybranego itoiru 12 .telemetrycznego potwierdza- 15 nalezy mieszanka powietrzno metanowa w kopal- jacego zgodnosc adresu wlaczonego toru telemet¬ rycznego il2 z wyibramym adresem przez maszy- ne cyfrowa 16. zgodnosc adresów i obnizenie wzmocnienia wzmacniacza 3 w zaleznosci od po- 20 niach glebinowych.Z a s it r z e zenia patentowe 25 30 ziomu -szumów na wybranym torze telemetrycz¬ nym 12 powoduje wlaczenie przez maszyne cyf¬ rowa 16 klucza 9 zadania pomiarów, zmiane war¬ tosci sygnalu generatora 'sterujacego 8 i przesla¬ nie go na zalaczajacy uklad pomiarowy nadajnika telemetrycznego 14 wybranego toru 12 oraz blo¬ kowanie ustawienia regulatora 7 wzmocnienia.Sygnal pomiarowy przez itor telemetryczny 12, komutator 1, wzmacniacz 3, filtr pasmowy 4, uk¬ lad formujacy 5, .podawany jest na wejscie ma¬ szyny cyfrowej 16. Uklad formowania 5 sygnal.i pomiarowego zamienia przebieg sinusoidalny po¬ miarowy na ciag impulsów prostokatnych o nie¬ zmienionej czestotliwosci, która jest. funkcja wiel¬ kosci mierzonej..Wylaczenie klucza 9 zadania pomiarów powo- 35 duje wylaczenie nadajnika 14 telemetrycznego, zablokowanie komutatora 1, (wylaczenie matrycy 13 kontroli adresu oraz ustawienie poziomu wzmoc¬ nienia wzmacniacza 3 na minimum. Na tym kon¬ czy sie cykl pomiarowy i maszyna cyfrowa 16 40 moze komutowac nastepnie slowo adresowe. Kont¬ role ciaglosci torów telemetrycznych 12 dokonuje uklad kontroli 17 (uszkodzenia toru, który gene¬ ruje sygnaly na wejsciu maszyny cyfrowej 16, gdy Ina 'którymkolwiek z torów telemetrycznych 45 12 pojawi sie przerwa luib, gdy'zostanie wybrany przez maszyne cyfrowa 16 tor telemetryczny 12, którego rezysteneja przekroczyla dopuszczalna wartosc.Sterowanie maszyna cyfrowa 16 odbiornikami 50 telemetrycznymi 15 odtbywa sie przez wlaczenie do zasilaczy 11 wyjscia z generatora impulsów ste¬ rowania 18, wytwarzajacego Ikrótlkie impulsy prze- ' rywajaoe prady :z zasilaczy 11 w torach telemet¬ rycznych ,12. Powoduje to obnizenie wartosci sred¬ niej pradu zasilania wystarczajace do wyzwole¬ nia ^odibiormika telemetrycznego 15 mogacego spo¬ wodowac wylaczenie sieci energetycznej lub wla¬ czenie alarmu lokalnego.Zastosowanie urzadzenia wedlug wynalazlku po¬ zwala na starowanie urzadzeniiami wylaczajacymi oraz alarmujacymi w systemach bezpieczenstwa, gdzie wymagana jest pelna autonomia zasilania wszystkich urzadzen systemu znajdujacych sie w 55 1. Urzadzenie /do komunikacji, przy pomocy ma¬ szyny cyfrowej z torami telemetrycznymi w sy¬ stemach transmisji bezposredniej, znamienne tym, ze komutator (1) polaczony jest z wszystkimi to¬ rami telemetrycznymi (12), wejsciami adresowy-, mi maszyny cyfrowej (16), staloprajdowym gene¬ ratorem (8) sterujacym, który polaczony jest z maszyna cyfrowa (16) poprzez klucz (9) zadania transmisji sygnalu i kluicz (10) zadania transmisji szumów oraz z ukladem przetwarzania sygnalu (2) skladajacego sie z kaskadowo pola¬ czonych: wzmacniacza (3), ifiltru pasmowego (4) i ukladu formowania (5) regulatora wzmocnienia (7) i okladu kontroli (6) poziomu sygnalu telemet¬ rycznego, polaczone wyjsciem poimiarowym i kont¬ rolowanym z maszyna cyfrowa (16), przy czym wszystkie tory telemeitryczne (12) polaczone sa z matryca (13) kontroli adresów, tot^ra polaczona jest z kolei z wejsciami maszyny cyfrowej (16), natomiast kazdy tor telemetryczny (12) polaczony jest z nadajnikiem (14) i odbiornikiem (15) tele¬ metrycznym, iktóre zasilane sa z oddzieilnych sta- lopradowych zasilaczy (11) poprzez wlasne tory telemetryczne (12). 2. Urzadzenie wedlug izastrz. 1, znamienne tym, ze komutator (1) sklada sie z symetrycznych klu¬ czy pradowych (19), których wyjscia polaczone sa z torami (telemetrycznymi (12), a wejscia prado¬ we poprzez klucze adresowe (28) polaczone sa ze stalpjpradowym generatorem sterujacym (&), przy czym klucze pradowe (19) posiadaja dodatkowe wejscia adresowe przylaczone do matrycy adreso¬ wej (21), a wejscia pradowe wszystkich, kluczy pradowych (19) przylaczone sa równolegle do ge¬ neratora (8) sterujacego i ukladu przetwarzania sygnalu (2). 3. Urzadzenie weidlug zastrz. 1, znamienne tym, ze uklad przetwarzania (2) sygnalu sklada sie z wzmacniacza (3), który ma wlaczony na wejs¬ ciu wielopradowy tlumik (22) wzmocnienia pola¬ czony z regulatoriem wzmocnienia (7) majacym na wyjsciu wlaczone czlony progowe (23), polaczone z integratorem (24), przy czym regulator wzmoc¬ nienia (7) polaczony jest dodatkowo swoim wejs¬ ciem z wzmacniaczem (3).112 $44 0 0r0-p -J I 00 IB \8 U m m-\ *\ EH EH fii iii Fi 42 i i i i i i m mm mw ti FlgJ 19 CJ I -i_r i i 20 i V" 20 n~Lh **/*.il2 944 Va m 15ywH.Hfr & ~i L ss m ¦ id . j fig. 3 PL