Przedmiotem wynalazku jest* urzadzenie sprze¬ gajace, a zwlaszcza urzadzenie sprzegajace ela¬ styczne zdolne do przenoszenia zarówno ruchu osiowego jak i ruchu obrotowego pomiedzy wa¬ lami.W ostatnich latach dokonano duzego postepu w wyciszaniu przedzialu pasazerskiego pojazdów, jak na przyklad kabiny traktora umocowanej na ramie traktora. Zrealizowano to poprzez umoco¬ wanie kabiny na ramie w taki sposób, ze wyelimi¬ nowano prawie wszystkie styki metalu do metalu oraz wykorzystano ulepszone materialy akustyczne wewnatrz kabiny. Jednakze jest pozadane dalsze zmniejszanie poziomu szumów wewnatrz kabiny.Jednym ze zródel szumów wewnatrz kabiny sa elementy sterownicze przechodzace z kabiny trak¬ tora do ramy pojazdu. Jednym takim przykladem jest dzwignia zmiany biegów, która musi zarówno obracac sie wokól swej osi, jak równiez przesuwac sie wzdluz swej osi w czasie zmiany biegów.W celu dalszego zmniejszenia poziomu szumów w kabinie, jest pozadane rozdzielenie walu, po¬ przez wykorzystanie elementu elastomerycznego umieszczonego pomiedzy sasiednimi koncami walu, tak ze wibracje wystepujace na koncu walu po¬ laczonego z napedem nie przenosza sie na elementy sterownicze i konstrukcje wsporcza wewnatrz ka¬ biny traktora, dzieki czemu zmniejsza sie poziom szumów wewnatrz kabiny. 10 15 20 25 30 Celem wynalazku jest opracowanie urzadzenia sprzegajacego walu, zdolnego do przenoszenia za¬ równo ruchu obrotowego, jak i ruchu podluznego wokól osi walu, przy czym to urzadzenie zawiera element elastomeryczny i jest tak skonstruowane, ze nie wystepuja polaczenia metalu z metalem po¬ miedzy sasiednimi koncami walu oraz nie iria wspólpracujacych elementów sprzegajacych.Urzadzenie sprzegajace wedlug wynalazku cha¬ rakteryzuje sie tym, ze zawiera pierwszy i drugi element sprzegajacy, które to elementy sa umiesz¬ czone przeciwlegle, a kazdy z nich zawiera wiele rozsunietych wystepów oraz czesc podluzna wspie¬ rajaca te wystepy, przy czym czesc podluzna pierwszego elementu sprzegajacego jest przesunieta katowo wzgledem czesci podluznej drugiego ele¬ mentu sprzegajacego.Ponadto urzadzenie zawiera element elastome¬ ryczny umieszczony pomiedzy pierwszym i drugim elementem sprzegajacym, przy czym ten element elastomeryczny ma wiele równo odleglych^ wysta¬ jacych promieniowo placów, które Wyznaczaja wie-" le sasiednich pierwszych i drugich zaglebien, przy] czym pierwsze zaglebienia przyjmuja wystepy pierwszych elementów sprzegajacych, a drugie za- * glebienia przyjmuja wystepy drugich elementów sprzegajacych. Dalej urzadzenie zawiera elementy mocujace do mocowania pierwszych i drugich ele- * mentów sprzegajacych do elementu elastome-1- rycznego, przy czym kazdy z elementów mocuja- J09 660109 «60 3 cych utrzymuje czesc elementu elaistomerycznego w stanie scisnietym pomiedzy elementami mocuja¬ cymi i wspólpracujacymi elementami sprzegajacy¬ mi.Kazdy z elementów mocujacych zawiera ustalalcz i czesc trzymajaca przechodzaca przez ten usta- lacz oraz jeden koniec czesci podluznej wspólpra¬ cujacego elementu sprzegajacego, przy czym czesc elementu elastomerycznego jest zawarta pomiedzy ustalaczem i jednym koncem podluznej czesci wspólpracujacego elementu sprzegajacego.Kazdy pierwszy i drugi przeciwlegly element sprzegajacy jest wyposazony w czesc rurowa przy¬ stosowana do mocowania do walu, przy czym ta czesc rurowa jest umieszczona na powierzchni cze¬ sci podluznej naprzeciw wspomnianych rozsunie¬ tych wystepów. Korzystnie czesc podluzna jest cze¬ scia plytkowa.Element elastomeryczny zawiera cylindryczna czesc, z której wystaja promieniowo do wewnatrz palce z wewnetrznej sciany tej czesci cylindrycz¬ nej.Kazdy z elementów mocujacych zawiera ustalacz w postaci wycinka kola i elementy trzymajace przystosowane do przechodzenia przez ten ustalacz oruz jeden koniec czesci podluznej, aby utrzymy¬ wac wycinek czesci cylindrycznej elementu ela¬ stomerycznego pomiedzy ustalaczem i koncem wspólpracujacej czesci podluznej.Urzadzenie sprzegajace w odmiennym wykona¬ niu charakteryzuje sie tym, ze zawiera element elastomeryczny majacy czesc ogólnie cylindryczna i wiele równo odleglych palców wystajacych do wewnatrz z wewnetrznej sciany, teijczesci cylindrycz¬ nej, przy czym te palce wyznaczaja wiele sasied¬ nich pierwszych i drugich zaglebien, dalej zawiera pierwszy i drugi przeciwlegle elementy sprzegaja¬ ce, z których kazdy zawiera podluzna czesc plyt¬ kowa o szerokosci pomiedzy brzegami tej czesci podluznej mniejszej niz szerokosc ogólnie cylin¬ drycznej czesci elementu elastomerycznego oraz wiele rozsunietych wystepów odchodzacych od po¬ wierzchni czesci plytkowej, przy czym podluzna czesc plytkowa pierwszego elementu sprzegajacego jest przesunieta katowo wzgledem podluznej czesci plytkowej drugiego elementu sprzegajacego, a wy¬ step pierwszego elementu sprzegajacego jest przyj¬ mowany przez pierwsze zaglebienie wyznaczone palcami, zas wystepy drugiego elementu sprzega¬ jacego sa przyjmowane przez drugie zaglebienie wyznaczone palcami.Ponadto urzadzenie zawiera wiele ustalaczy, z których kazdy jest umieszczony w poblizu brzegu czesci plytkowej i wiele elementów trzymajacych przechodzacych przez koniec podluznej czesfci plyt¬ kowej, element elastomeryczny i ustalacz, mocu¬ jace kazdy pierwszy i drugi element sprzegajacy do ^kffnientu elaistonerycznegio tak, zeby zarówno ruch osiowy jak i obrotowy jednego elementu sprzegajacego jest przenoszony do drugiego ele¬ mentu sprzegajacego bez zadnych elementów sprze¬ gajacych, które stykaja sie z innymi elementami sprzegajacymi. Element elalstomeryczny jest wypo¬ sazony w szesc wyfstajacych promieniowo palców, a kM&dy z pierwszego i drugiego elementów sprze¬ gajacych jest wyposazony w trzy rozsuniete wy¬ stepy.Kazdy z elementów sprzegajacych jest wyposa¬ zony w czesc rurowa przystosowana do mooowa- • nia na wale, przy czym ta czesc rurowa odchodzi na zewnatrz od drugiej powierzchni czesci plyt¬ kowej.Kazdy z ustalaczy ma powierzchnie w postaci wycinka kola przy czym obrzeze kolowe ustalacza 10 jest wyposazone w czesc brzegowa, która wspól¬ pracuje z zewnetrzna sciana elementu elastome¬ rycznego.. Przedmiotem wynalazku jest blizej objasniony w przykladzie Wykonania rysunku, na którym fig. 1 15 przedstawia urzadzenie sprzegajace w przekroju, fig. 2 — urzadzenie w przekroju wzdluz linii 2 — 2 na fig. 1, fig. 3 — urzadzenie w przekroju wzdluz linii .3 — 3 na fig. 1, a fig. 4 przedstawia jeden z elementów sprzegajacych w widoku perspekty- 20 wicznym.Na fig. 1 urzadzenie sprzegajace wedlug wyna¬ lazku jest pokazane ogólnie jako 10, przy czym to urzadzenie jest przystosowane do laczenia ze soba' dwóch walów 12 i 14 w celu przenoszenia za- 25 równo ruchu obrotowego w kierunkach pokaza¬ nych strzalka 16 jak i ruchu wzdluz walów po¬ kazanego strzalka 18 bez polaczenia metalu z me¬ talem. -Urzadzenie to zawiera pierwszy i drugi' przeciwlegle elementy sprzegajace 20 i 22, element 30 elastomeryczny 24 i wiele elementów mocujacych do mocowania pierwszego i drugiego sprzegacza z elementem elastomerycznym, przy czym kazdy z elementów mocujacych zawiera ustalacz 26 i czesci trzymajace wskazane ogólnie jako 28, 35 przy czym czesci trzymajace w pokazanym roz¬ wiazaniu sa sruba 30 i nakretka 32.Kazdy z elementów sprzegajacych 20 i 22 jest zasadniczo identyczny, ale moga miec równiez róz¬ ne postacie. Na przyklad elementy sprzegajace 40 moga miec rózne konstrukcje mocujace kazdy ze sprzegaczy do skojarzonego z nim walu.W pokazanym rozwiazaniu kazdy z elementów sprzegajacych jest zasadniczo identyczny i opisany podobnymi numerami odniesienia dla podobnych 45 czesci kazdego z elementów sprzegajacych.Kazdy element sprzegajacy zawiera podluzna czesc plytkowa 34, przy czym ta czesc ma przeciw¬ legle boki 36 i 38 (fig. 2) przechodzace pomiedzy koncami 40 i 42. Trzy rozsuniete wystepy 44 od- 80 chodza daleko od jednej powierzchni 46 czesci plyt¬ kowej. Czesc rurowa 48 odchodzi daleko od drugiej powierzchni 50 czesci plytkowej 34. Czesc rurowa 48 i podluzna czesc plytkowa 34 maja wspólny otwór cylindryczny, który przyjmuje jeden koniec M wspólpracujacego walu. Kazdy wal jest mocowany na swym miejscu szpilka 52 i zespolem srub 54 umieszczonym w odpowiednich otworach.Element elastomeryczny 24 jest najlepiej poka¬ zany na fig. 3 i w przedstawionym zalecanym roz^ M wiazaniu ma ogólnie cylindryczna czesc 56 i szesc równo odleglych palców 58 wystajacych promienio¬ wo do wewnatrz z wewnetrznej scianki 60 tej czesci cylindrycznej. Palce 58 i wewnetrzna sciana 60 wyznaczaja wiele sasiednich pierwszych i dru- 65 gich zaglebien, z których kazde ma zasadniczoAfrete identyczny przekrój poprzeczny z przekrojem po¬ przecznym jednego z wystepów 44. Wystepy pierw¬ szego elementu sprzegajacego opisane jako 44a na fig. 3 sa przyjmowane przez pierwsze zaglebienia, a wystepy drugiego elementu sprzegajacego opi¬ sane 44b na fig. 3 sa przyjmowane przez drugie zaglebienia.Po przedstawionym na fig. 1 zmontowaniu w od¬ powiednich miejscach, pierwszy i drugi elementy sprzegajace sa przesuniete katowo wzgledem siebie o 90°, co umozliwia przyjmowanie wystepów 44a pierwszego elementu sprzegajacego przez pierwsze zaglebienia i przyjmowanie wystepów 44b drugiego elementu sprzegajacego 22 przez druigie zaglebieinda.Kazdy z ustalaczy 26 ma powierzchnie 62 korzy¬ stnie w postaci wycinka kola i czesc brzegowa 64 umieszczona wzdluz krawedzi kola tego ustalacza.Wewnetrzna powierzchnia 66 czesci brzegowej wspólpracuje z zewnetrzna sciana 68 czesci cylin¬ drycznej elementu elastomerycznego w ustawieniu zmontowanym. Po zmontowaniu kazdy uistalacz 26 jest umieszczony w; sasiedztwie jednego z boków 36, 38 czesci podluznej i nalezy zauwazyc, ze czesc podluzna ma szerokosc mniejsza niz szerokosc cy¬ lindrycznej czesci elementu elastomerycznego, tak ze para ustalaczy jest umieszczona w sasiedztwie powierzchni elementu elastomerycznego i po prze¬ ciwnych stronach czesci podluznej. Gdy pierwsze i drugie elementy sprzegajace 20 i 22 sa przesu¬ niete o 90° wzgledem siebie, to sruby 30 przecho¬ dza przez otwory 70 i 72 w czesciach koncowych 40 i 42 elementu sprzegajacego 20 oraz poprzez. odpo¬ wiadajace otwory w elemencie elastomerycznym i przez otwory w ustalaczach 28, przy czym jeden ustalacz wspólpracuje z kazda ze srub. Ustalacze sa nastepnie mocowane na swych miejscach za po¬ moca nakretek 32, przy czym te nakretki sa do¬ ciskane dostatecznie do umieszczenia czesci ele¬ mentu elastomerycznego polozonej pomiedzy usta- laczem i skojarzonym koncem czesci ¦ podluznej w stanie scisnietym.Dzieki wykorzystaniu opisanej powyzej konstruk¬ cji waly 12 i 14 sa polaczone sztywno z elementem elastomerycznym 24, tak ze ruch jednego z walów w kierunkach pokazanych przez strzalki lf i 18 jest przenoszony na drugi wal. Wiec wal 12 jest przytwierdzony sztywno do pierwszego sprzegacza 20, a pierwszy sprzegacz jest przytwierdzony sztyw¬ no do elementu elastomerycznego poprzez ustala¬ cze 26 wspólpracujace z czescia elementu elasto¬ merycznego na przeciwnych koncach 40 i 42 czesci plytkowej, przy czym te ustaiacze sa utrzymywane w swym polozeniu za pomoca nakretek 32 i srub 30. Ponadto wystepy 44a wspólpracuja z pierw¬ szymi zaglebieniami wyznaczonymi przez wystajace promieniowo do wewnatrz palce 58, tak ze ruch obrotowy walu 12 jest przenoszony na element ela¬ stomeryczny i odpowiednie wystepy 44b na drugim elemencie sprzegajacym 32 bez zbytecznego napre¬ zania elementu elastomerycznego. Drugi element sprzegajacy przytwierdzony sztywno do walu 14 jest polaczony z elementem 24 w podobny sposób.Chociaz pokazano i opisano zalecana konstrukcje urzadzenia wedlug wynalazku, to nalezy rozumiec, Ze wynalazek nie jest ograniczany do konkretnych 10 ii 30 40 45 50 55 60 65 szczególów pokazanych i opisanych powyzej, lecz szeroko zróznicowane elementy moga byc prak¬ tycznie wykorzystane w szerszym aspekcie tego rozwiazania.Zastrzezenia patentowe 1. Urzadzenie sprzegajace, posiadajace dwa ele¬ menty sprzegajace, które sa umieszczone przeciw¬ legle, znamienne tym, ze kazdy z elementów sprze¬ gajacych (20, 22) zawiera wiele rozsunietych wy¬ stepów (44) oraz czesc podluzna (34) wspierajaca te wystepy (44), przy czym czesc podluzna (34) pierwszego elementu sprzegajacego (20) jest prze¬ sunieta katowo wzgledem czesci podluznej (34) dru¬ giego elementu sprzegajajcego (22), a ponadto tym ze posiada element elastomeryczny (24), umieszczo¬ ny poimiejdizyipieffiwiszyim a drugim elementem sprze¬ gajacym (20K (22), przy czym ten element elasto¬ meryczny (24) mat wiele równo odleglych, wystaja¬ cych promieniowo palców (58), które wyznaczaja wMe sasiednich pierwszych i drugich zaglebien, przy czym pierwsze zaglebienia przyjmuja wystepy (44a) pierwszego elementu sprzegajacego (20), a drugie zaglebienia przyjmuja wystepy (44b) dru¬ giego elementu sprzegajacego (22) oraz liczne zes¬ poly mocujace do mocowania pierwszego i drugie¬ go elementu sprzegajacego (20), (22) do elementu elastomerycznego (24) przy czym kazdy z zespolów mocujacych utrzymuje czesc elementu elastome- rycznego (24) w stanie scisnietym pomiedzy zespo¬ lami mocujacymi a wspólpracujacym elementem sprzegajacym. ¦'/ 2. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze kazdy z zespolów mocujacych zawiera ustalacz (26) i czesc trzymajaca (28), przechodzaca przez ten ustalacz (26); oraz jeden koniec (40), (42) czesci podluznej (34) wspólpracujacego elementu sprze¬ gajacego (20),, (22), przy czym czesc elementu ela¬ stomerycznego (24) jest zawarta pomiedzy ustala- czem (26) a jednym koncem (40), (42) podluznej . czesci (34) ws]3ólpracujacego elementu sprzegaja¬ cego (20), (22). 3. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze kazdy pierwszy i drugi przeciwlegly element sprzegajacy (20), (22) jest wyposazony w czesc ru¬ rowa (48), przystosowana do mocowania do walu (12), (14), przy czym ta czesc rurowa (48) jest umieszczona na powierzchni (50) czesci podluznej (34) naprzeciw rozsunietych wystepów (44). 4. Urzadzenie wedlug zastrz. 3, znamienne tym, ze czesc podluzna (34) stanowi czesc plytkowa. 5. Urzadzenie wedlug zastrz. 1, znamienne tym, ze element elastomeryczny (24) zawiera cylindrycz¬ na czesc (56), przy czym z wewnetrznej sciany (60) tej czesci cylindrycznej (56) wystaja promieniowo do wewnatrz palce (58). 6. Urzadzenie wedlug zastrz. 5, znamienne tym, ze wycinek cylindrycznej czesci (56) elementu ela¬ stomerycznego (24) jest utrzymywany pomiedzy usitalaczem (26) a koncem (40), (42) wspólpracujacej czesci podluznej (34) za pomoca zespolów mocuja¬ cych, z których kazdy zawiera ustalacz (26) w po¬ staci wycinka kola, oraz elementy trzymajace (28, 30, 32), przechodzace przez ten ustalacz (26) oraz Jeden koniec (40), (42) cfcfcsci podluznej (34),109 660 Fig-I r-^ Fig-2 "/ Fig-4 LZGraf. Z-d Nr 2 — 1885/80 i25 egz. A4 Cena 45 zl PL