NL9301663A - Denksportklok. - Google Patents

Description

Denksportklok.

De uitvinding heeft betrekking op een denksportklok voor het meten en begrenzen van de afzonderlijke bedenktijden van twee spelers of teams, voorzien van een kast, twee in de kast opgenomen analoge uurwerken met mechanische wijzermidde-len, twee aan de buitenzijde van de kast bedienbare schakelor-ganen voor het door bediening uitschakelen van het bijbehorende uurwerk en het inschakelen van het andere uurwerk.

Bij de traditionele mechanische denksportklok van deze soort, die bijvoorbeeld wordt gebruikt bij schaken of dammen, worden de uurwerken benut voor het begrenzen van de individuele bedenktijden van de twee spelers. Bij de gebruikelijke mechanische denksportklok gebeurt dit door het naar beneden duwen van een drukknop, nadat een speler zijn zet heeft voltooid, waardoor diens uurwerk wordt stilgezet. Tegelijkertijd wordt dan het andere uurwerk in werking gezet. De begrenzing van de denktijd wordt vastgesteld met behulp van twee vlaggen, één op elk uurwerk, die het verstrijken van de hele uren markeren. Aldus is het mogelijk een speler een absolute tijdsperiode toe te kennen, waarin hij een vastgesteld aantal zetten, dan wel de gehele partij, moet hebben voltooid. Dergelijke constructies zijn reeds langer dan twintig jaar in produktie en worden over de hele wereld gebruikt.

Een belangrijk nadeel van de gebruikelijke mechanische denksportklok is het ontbreken van de mogelijkheid, iedere speler per zet een instelbare hoeveelheid extra tijd toe te kennen. Dit impliceert dat een situatie kan ontstaan waarin een speler gedwongen is een groot aantal zetten te voltooien in een zeer korte tijd (tijdnood). Dat dit een nadeel is blijkt bijvoorbeeld uit het Amerikaanse octrooischrift 4.884.255 van de ongeslagen wereldkampioen schaken Robert J. Fisher, waarin een digitale schaakklok is beschreven, waarmede in één uitvoeringsvorm aan iedere speler per zet een vooraf vastgestelde hoeveelheid extra bedenktijd kan worden toegekend voor het opheffen van het bezwaar van absolute tijdnood.

Nadelen van deze elektronische denksportklok omvatten evenwel de hoge produktiekosten in vergelijking met een mechanische denksportklok, de noodzaak van batterijen en de nood zaak tot het vervangen van de thans in gebruik zijnde mechanische denksportklokken.

Het doel van de onderhavige uitvinding is het verschaffen van een denksportklok met een mogelijkheid tot het aan iedere speler per zet toekennen van een hoeveelheid extra bedenktijd, waarbij de nadelen van de elektronische denksportklok op doeltreffende wijze zijn opgeheven.

Voor dit doel wordt de denksportklok volgens de uitvinding gekenmerkt door twee terugdraaiorganen die elk door het bijbehorende schakelorgaan activeerbaar zijn en bij activering op de wijzermiddelen van het betreffende uurwerk inwerken zodanig dat de wijzermiddelen over een vooraf bepaalde tijd worden teruggedraaid.

De uitvinding maakt het enerzijds mogelijk bestaande mechanische denksportklokken om te bouwen en te voorzien van terugdraaiorganen, zodat deze gebruikelijke denksportklokken geschikt kunnen worden gemaakt voor de nieuwe tijdtoekenning. Anderzijds is het mogelijk nieuwe denksportklokken volgens de uitvinding te maken die afwijken van de bekende mechanische denksportklokken doch wel zijn voorzien van mechanische terugdraaiorganen voor toepassing bij een analoog uurwerk. Een dergelijke denksportklok kan tegen aanzienlijk lagere kosten worden vervaardigd dan de elektronische denksportklokken.

Bij voorkeur zijn de terugdraaiorganen dusdanig met het bijbehorende schakelorgaan verbonden dat zij worden geactiveerd bij het uitschakelen van het betreffende uurwerk.

Door deze maatregel is het mogelijk dat het terug-draaiorgaan in aangrijping met de draaias van het betreffende uurwerk blijft na zijn activering en het niet nodig is het te-rugdraaiorgaan weer buiten aangrijping te brengen teneinde het lopen van het uurwerk niet te hinderen.

In een voordelige uitvoeringsvorm van de denksportklok volgens de uitvinding zijn de uurwerken elk voorzien van een vast met de wijzermiddelen verbonden ronde schijf, terwijl het terugdraaiorgaan is uitgevoerd met een beweegbare pal die op het buitenoppervlak van de schijf kan aangrijpen en bij zijn activering zodanig wordt verplaatst dat deze door wrijving de schijf voor een ingestelde hoek kan verdraaien.

Op deze wijze is een eenvoudige doch nauwkeurige terugdraaiing van de wijzermiddelen mogelijk.

Bij de gebruikelijke denksportklokken bestaan de schakelorganen uit drukknoppen die vanaf de bovenzijde van de kast bedienbaar zijn, welke drukknoppen in verbinding staan met de tegenovergestelde uiteinden van een balk die verdraaibaar is om een horizontale as in het midden van de balk, welke balk is uitgevoerd met twee remorganen die het bijbehorende uurwerk kunnen afremmen of vrijgeven. Volgens de uitvinding kan een dergelijke gebruikelijke denksportklok worden omgebouwd door de als terugdraaiorganen fungerende pallen eveneens aan de balk te bevestigen, die dan hierdoor bedienbaar zijn voor het aangrijpen op de eveneens aangebrachte ronde schijf.

In een eenvoudige uitvoering kunnen de pallen zijn uitgevoerd als stijve staven die met een scharnier aan de balk zijn aangebracht en door een veer in een door een aanslag bepaalde beginstand worden voorgespannen en bij activering tegen de veerdruk in worden gedrukt voor het verdraaien van de schijf van het betreffende uurwerk. De mate van verdraaiing van de wijzer wordt dan bepaald door de beginstand van de pal ten opzichte van de omtrek van de schijf en de afstand waarover de pal door de balk wordt verplaatst.

In deze uitvoering is het gunstig wanneer de aanslag voor de terugdraaipal instelbaar is voor het instellen van de beginstand en daarmede van de terugdraaitijd. Deze voorziening maakt het mogelijk verschillende terugdraaitijden in te stellen en eventueel zelfs de terugdraaitijd op nul in te stellen, waarbij de terugdraaipal niet in aangrijping met de schijf kan komen en de denksportklok dus op de traditionele wijze kan worden gebruikt.

De uitvinding zal hierna worden toegelicht aan de hand van de tekening, waarvan de enige figuur schematisch een achteraanzicht van een denksportklok volgens de uitvinding met opengewerkte kast weergeeft, waarbij duidelijkheidshalve een aantal bekende onderdelen is weggelaten.

De in de tekening weergegeven mechanische denksportklok is bedoeld voor het meten en begrenzen van de afzonderlijke bedenktijden van twee spelers of groepen spelers bij schaken, dammen of andere in aanmerking komende denksporten.

De denksportklok omvat een kast 1 van hout, kunststof, metaal of dergelijke.

Niet in de tekening weergegeven, doch gebruikelijk zoals bekend van bestaande denksportklokken zijn in de kast 1 twee opwinduurwerken aangebracht die elk zijn voorzien van twee wijzers die saxnenwerken met door een doorzichtige plaat afgeschermde wijzerplaten aan de voorzijde van de kast 1. De wijzerplaat heeft een onderverdeling in twaalf uren en zestig minuten of een gedeelte daarvan en is voor beide spelers goed zichtbaar, zodat de spelers de verstrijkende tijd in de gaten kunnen houden. Iedere wijzerplaat is voorzien van een vlag die het verstrijken van de hele uren markeert en deze vlag wordt door de minutenwijzer mee naar boven genomen gedurende de laatste minuten van een heel uur en valt op het moment dat de minutenwijzer zijn hoogste stand heeft bereikt. Op iedere wijzerplaat bevindt zich bij voorkeur tevens een secondenwijzer welke tenminste het verloop van de laatste minuut op enigerlei wijze exact afleesbaar maakt vanaf de gebruikelijke positie van een speler achter het denksportbord. Deze secondenwijzer kan verbonden zijn met de bijbehorende vlag of de draaias van het bijbehorende uurwerk.

In de tekening is van de betreffende uurwerken slechts de met de wijzers verbonden stelas 2 en een vliegwiel 3 van een vliegwielaandrijfmechanisme weergegeven. Het vliegwiel 3 van beide uurwerken wordt gebruikt voor het afwisselend stilzetten en laten lopen van de beide uurwerken voor het aangeven van de resterende bedenktijden van de spelers. Voor het omschakelen van de beide uurwerken zijn twee drukknoppen 4 aangebracht die door de bovenzijde van de kast 1 uitsteken en elk door de bijbehorende speler kunnen worden ingedrukt. De drukknoppen 4 werken samen met een binnen de kast 1 gemonteerde balk 5 die om een horizontale as 6 in het midden van de balk verdraaibaar is en op de uiteinden 7 waarvan de drukknoppen 4 kunnen inwerken voor het verdraaien van de balk 5. Nabij het betreffende uiteinde 7 van de balk 5 is telkens een buigzame staaf 8 verdraaivast met de onderzijde van de balk 5 verbonden, zodanig dat bij het neerdrukken van het betreffende uiteinde 7 van de balk 5 de bijbehorende buigzame staaf 8 veerkrachtig tegen het betreffende vliegwiel 3 wordt gedrukt, waardoor het vliegwiel 3 en daarmede het bijbehorende uurwerk wordt verhinderd te draaien. Deze situatie is weergegeven aan de rechterzijde van de figuur. Aan de linkerzijde is te zien dat de andere buigzame staaf 8 juist buiten ingrijping met het vliegwiel 3 is gebracht waardoor dat uurwerk in beweging kan komen en de tijd van de betreffende speler aftelt.

Volgens de uitvinding wordt aan de hiervoor beschreven gebruikelijke onderdelen een aantal nieuwe onderdelen toegevoegd, die ervoor zorgen dat bij het omschakelen van de uurwerken telkens bij het stilgezette uurwerk een bepaalde tijds-hoeveelheid wordt bijgeteld, zodat de betreffende speler voor de volgende zet tenminste de bijgetelde hoeveelheid tijd tot zijn beschikking heeft en derhalve nooit in absolute tijdnood kan komen.

Tot de onderdelen voor het bij elke omschakeling bij-tellen van een tijdshoeveelheid behoort voor elk uurwerk een ronde schijf 9 die verdraaivast is gemonteerd op de instelas 2 die dient voor het verdraaien, respectievelijk instellen van de wijzers van het uurwerk. De buitenomtrek van de ronde schijf 9 is op homogene en fijne wijze ruw gemaakt voor samenwerking met het vrije uiteinde van een bijbehorende, als stijve staaf uitgevoerde terugdraaipal 11, die met zijn andere uiteinde via een scharnier 12 met het bijbehorende uiteinde van de balk 5 is verbonden. De pal 11 wordt door een trekveer 13 voorgespannen in de richting met de wijzers van de klok mee van het betreffende uurwerk en wordt in de vrijgeefstand van het betreffende uurwerk aangedrukt tegen een aanslag 14 waarvan de plaats in horizontale richting verstelbaar is met behulp van een stelschroef 15. De instelbare aanslag 14 bepaalt de beginstand van de pal 11 en derhalve de plaats op de omtrek van de schijf 9 waar het uiteinde van de pal 11 in aanraking komt met de schijf 9. In de weergegeven uitvoering zal bij het naar rechts verstellen van de aanslagen 14 de bijbehorende pal 11 bij het naar beneden drukken van het betreffende uiteinde van de balk 5 steeds later aangrijpen op de omtrek van de schijf 9 en derhalve bij eenzelfde verplaatsing van de balk 5 de schijf 9 telkens minder verdraaien. De aanslag 14 kan zelfs zó ver naar rechts worden versteld, dat de pal 11 in het geheel niet in aangrijping met de schijf 9 kan komen en derhalve geen bedenktijd wordt bijgeteld en de denksportklok dus op de gebruikelijke wijze werkt. Het uiteinde van de pal 11 en de buitenomtrek van de schijf 9 zijn zodanig aan elkaar aangepast, respectievelijk van zodanig materiaal vervaardigd, dat geen slip tussen de pal 11 en de schijf 9 kan optreden en de schijf 9 derhalve op nauwkeurige en reproduceerbare wijze over een ingestelde hoek wordt verdraaid, die overeenkomt met het terugdraaien van de wijzers over de ingestelde extra bedenktijd. Aan of rond de stelschroef 5 kan een maatverdeling in minuten of seconden zijn aangebracht voor het vergemakkelijken van de instelling van de extra bedenktijd.

Volgens de uitvinding kan de weergegeven denksport-klok nog verder zijn voorzien van een uitschakelbaar geluidssignaal en/of lichtsignaal of dergelijke, zodanig dat een speler kan worden gewaarschuwd op één of meerdere vaste of variabele momenten kort voordat de vlag valt die het verstrijken van een geheel uur markeert, waardoor deze speler zijn partij wegens tijdsoverschrijding zou verliezen, dan wel twee van zulke geluidssignalen met een verschillende frequentie of klank voor ieder uurwerk dan wel lichtsignalen van verschillende kleur. Deze signalen klinken dan wel lichten op als gevolg van een bepaalde positie van de vlag of van de minutenof secondenwijzer. Voorts zouden één of meerdere alternatieve wijzerplaten kunnen worden voorgezet die zijn onderverdeeld in bijvoorbeeld 20 (of nog minder) minuten waardoor een kwartcirkel 5 (of nog minder) minuten bevat, waarvoor een zodanig aangepast uurwerk is ingebouwd dat het mogelijk maakt de snelheid van de wijzers met bijvoorbeeld een factor 3 (of nog meer) te verhogen en waardoor de positie waar de pal aangrijpt op de schijf kan worden gebruikt om door middel van een alternatieve maatverdeling op of bij de stelschroef de geringe tijdscompen-satie te verstrekken die de klok geschikt maakt voor het spelen en/of uitspelen van partijen met zogenaamd versneld tempo zonder dat absolute tijdnood kan ontstaan die het een speler fysiek onmogelijk kan maken een zet te voltooien als gevolg van volledig ontbrekende bedenktijd.

Claims (6)

1. Denksportklok voor het meten en begrenzen van de afzonderlijke bedenktijden van twee spelers of teams, voorzien van een kast (1), twee in de kast (1) opgenomen analoge uurwerken met mechanische wijzermiddelen, twee aan de buitenzijde van de kast bedienbare schakelorganen (4) voor het door bediening uitschakelen van het bijbehorende uurwerk en het inschakelen van het andere uurwerk, gekenmerkt door twee terugdraai-organen (11) die elk door het bijbehorende schakelorgaan (4) activeerbaar zijn en bij activering op de wijzermiddelen (9) van het betreffende uurwerk inwerken zodanig dat de wijzermiddelen (9) over een voorafbepaalde hoek worden teruggedraaid.

2. Denksportklok volgens conclusie 1, waarbij de te-rugdraaiorganen (11) dusdanig met het bijbehorende schakelorgaan (4) verbonden zijn dat zij worden geactiveerd bij het uitschakelen van het betreffende uurwerk.

3. Denksportklok volgens conclusie 1 of 2, waarbij de uurwerken elk zijn voorzien van een vast met de wijzermiddelen verbonden ronde schijf (9), terwijl het terugdraaiorgaan is uitgevoerd met een beweegbare pal (11) die op het buitenoppervlak van de schijf (9) kan aangrijpen en bij zijn activering zodanig wordt verplaatst dat deze door wrijving de schijf (9) over een ingestelde hoek kan verdraaien.

4. Denksportklok volgens een der voorgaande conclusies, waarbij de schakelorganen bestaan uit drukknoppen (4) die van de bovenzijde van de kast (1) bedienbaar zijn, welke drukknoppen (4) in verbinding staan met de tegenovergestelde uiteinden (7) van een balk (5) die verdraaibaar is om een horizontale as (6) in het midden van de balk (5), welke balk (5) is uitgevoerd met twee remorganen (8) die het bijbehorende uurwerk (3) kunnen afremmen of vrijgeven, terwijl de als te-rugdraaiorganen fungerende pallen (11) eveneens aan de balk (5) zijn bevestigd en hierdoor bedienbaar zijn.

5. Denksportklok volgens conclusie 3 of 4 waarbij de pallen (11) zijn uitgevoerd als stijve staven die met een scharnier (12) aan de balk (5) zijn aangebracht en door een veer (13) in een door een aanslag (14) bepaalde beginstand worden voorgespannen en bij activering tegen de veerdruk in worden gedrukt voor het verdraaien van de schijf (9) van het betreffende uurwerk.

6. Denksportklok volgens conclusie 5, waarbij de aanslag (14) voor de trugdraaipal (11) instelbaar is voor het instellen van de beginstand en daarmede van de terugdraaitijd.